Hating Filipino 65: Mga Natatanging Diskurso sa Wika at Panitikan Guro: Amroding Tauter Baraiman

Semestreng
Pagsusulit Mga Babasahin Tungkol sa Wika at Panitikan
Panuto: Basahin ang mga ibinigay na artikulo tungkol sa wika at panitikan. Deadline: Ika-10 ng Oktubre, 2020
Basahin at unawaing mabuti ang mga tanong at ilagay sa kahon ang sagot. 05:00PM

Pangalan ng Mag-aaral: Xylene Jenica O. Ortiz

1. Ilista ang pamagat ng mga binasang pag-aaral o pagsusuri tungkol sa wika at panitikan. (10
puntos)
Artikulo 1 Panitikan. Para sa mga Lola: Ang Comfort Women sa Panitikang Filipino
Artikulo 2 Wika. Wikang Filipino: Hininga, Kapangyarihan at Puwersa

2. Sino-sino ang nagsagawa ng pag-aaral o pagsusuri? Ibigay ang mga pangalan. (10
puntos)

Artikulo 1. “Para sa mga lola: Ang Comfort Women sa Panitikang Filipino”

ni John Carlo Santos

Artikulo 2 : “Wikang Filipino: Hininga, Kapangyarihan at Puwersa”

ni Romeo Palustre Peña

3. Ibigay ang buod ng pag-aaral o pagsusuri (maximum 200 salita). (10 puntos)

Artikulo 1. Para sa mga lola: Ang Comfort Women sa Panitikang Filipino.

Nagsasabuhay ng mga karanasan sa mga kababaihan na pinagsamantalahan o ginahasa ng mga

Hapon noong panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Nagsimula ang pakikibaka nito ng
lumunsad ang internasyonal na usapin hinggil sa sex trafficking partikular sa bansang Korea at
lumabas din ang issue ng mga Comfort Women na maraming biktima na mga kababaihang Pilipino.
Hulyo 1992 nang hinikayat ang mga buhay pang comfort women na tumindig at ibahagi ang
kanilang masalimuot na karanasan. Maria Rosa Henson ang isa sa mga tumindig at nagbahagi ng
kanyang madilim na karanasan at iginiit niya na isang taong halos araw-araw siyang iginahasa ng
mga sundalong hapon. Ngunit pilit iginiit ng mga Japan na wala silang kinalaman sa mga comfort
women. Maraming mga peministang pilit na patuloy nakikiisa at nakikibaka para sa mga lola. Ang
comfort women sa panitikan ay mabilis umingay sa Pilipinas sa talambuhay ni Lola Rosa, Lola
Remedios at iba pang comfort women. Sumulat rin si Josephine Barrios ng isang akdang tungkol
sa mga ginahasa ng mga hapon sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig na pinamagatang
"Inasawa ng Hapon". Mayroon ding "Balada ni Lola Amonita" ni Ruth Elyna S. Mabanglo 1997 at
Pantoum: The Comfort Women ni Bino Realuyo 1998. Isinasaad din sa pag-aaral nito na muling
buhayin ang Panitikang Comfort Women sa Panitikang Filipino.

Artikulo 2. Wikang Filipino: Hininga, Kapangyarihan at Puwersa

Wikang Filipino ang makapangyarihang wika sa Pilipinas bilang Wikang Pambansa. Napagtuonan
ang sinabi ni Beinvenido Lumbera na “Parang hininga ang wika, sa bawat sandali ng buhay natin
ay nariyan ito. Palatandaan ito na buhay tayo, at may kakayahang umugnay sa kapwa nating
gumagamit din dito.”Sa pahayag na ito ay binigyang diin kung paano naging hininga ang pagtuturin
sa wika lalo na sa sariling wika. Maraming mga isyu ang buhay na buhay na nagpapahina sa wikang
pambansa. Isa dito kung usapin lang ay karunungan maraming nag-aakala na mahina ang mga
Pilipinong hindi nagsasalita ng wikang dayuhan partikular na ang mga taong hindi nakapagsasalita
ng mataas na Ingles. Ang napakaraming isyu tungkol sa wika at edukasyon sa Pilipinas nilakip din
sa papel na ito ang pananaw ni Umberto Eco sa kanyang sanaysay na “Language, Power, Force” na
nagsasaad “We must not be amazed then to hear people say that the given language is power…

1
Hating Filipino 65: Mga Natatanging Diskurso sa Wika at Panitikan Guro: Amroding Tauter Baraiman
Semestreng
Pagsusulit Mga Babasahin Tungkol sa Wika at Panitikan
Panuto: Basahin ang mga ibinigay na artikulo tungkol sa wika at panitikan. Deadline: Ika-10 ng Oktubre, 2020
Basahin at unawaing mabuti ang mga tanong at ilagay sa kahon ang sagot. 05:00PM

because outside the given language there is nothing.” Ang tatag ng Filipino bilang wika ng mga
Pilipino, likas at magkakaisa at tigilan ang kolonyal na pag-iisip sa pag-unlad ng karunungan nating
mga Pilipino.

4. Ano ang gustong malaman sa pag-aaral o pagsusuri? May guwang o kawalan ba ng

kaalaman na mapupunuan ng pag-aaral o pagsusuri? Kung mayroon, ano-ano ang mga
iyon? (10 puntos)

Aritikulo 1: Para sa mga lola: Ang Comfort Women sa Panitikang Filipino.

Ang mga Comfort Women sa panahon ng ikalawang digmaang pandaigdig. Marami akong
panibagong natutunan sa pagbasa sa pagsusuring ito. Isa narito ang pag-alam ko tungkol sa kwento
ng mga comfort women ang mga karanasan nina Lola Rosa, Lola Remedios at iba pa sa panahong
digma ng mga hapon. At Ibat-ibang panitikang manunulat na nakapagsulat ng mga akda tungkol sa
mga comfort women sa pilipinas. Nais kong malaman sa pag-aaral naito kong tuluyan bang
nabigyan ng hustisya ang mga comfort women sa pilipinas? Nailaban ba ang mga karapatan ng mga
kababaihan laban sa mga hapon na nanggahasa sa kanila? o hanggang ngayon tuluyan paring hindi
nasungkit ng mga lolang comfort women ang kanilang binahaging karanasan para sa hustisya.
Napuna ko rin sa pagbabasa ng pag-aaral na ito kung bakit hindi napagtuonan ng pansin ang
konklusyon gayong hindi ito nailagay sa pag-aaral.

Artikulo 2. Wikang Filipino: Hininga, Kapangyarihan at Puwersa

Maraming kaalaman ang naiibigay ng pag-aaral na ito sa aking pagbabasa dahil binigyang diin kung
bakit nararapat nating pahalagahan ang ating sariling wika dahil mas angkop at makapangyarihan
ang wikang Filipino sa Pilipinas. Nais kong malaman sa pag-aaral na ito kung bakit mas nakatuon
ang karamihan sa pag-aaral ng dayuhang wika kung ang wikang Filipino naman ang pangunahing
wika ng ating bansa. Paano kaya malulutasan ang mga balakid na nagpapahina sa ating wikang
pambansa? Dahil paulit-ulit na lamang ang mga isyung ipinupukol na mahina ang pagkikilala ng
mga Pilipino sa ating sariling wika. Idagdag ko pang gustong malaman kung bakit hindi magagawa
ng Departamento ng Edukasyon na gawing pangunahing wika ang Wikang Filipino bilang wikang
panlahat at wikang panturo.

5. Ano-ano na ang mga pag-aaral ang naisagawa/nailathala na may kinalaman sa bagay,

gawain, lugar, atbp. na paksa ng pag-aaral o pagsusuri? Paano ang mga ito nakatutulong
sa pag-aaral na ito? (10 puntos)

Aritikulo 1: Para sa mga lola: Ang Comfort Women sa Panitikang Filipino.

Ayon sa Pag-aaral na nailathala ni Jose Mathew P. Luga na “Mga “Kuwento nina Lolo’t Lola:
Pang-araw-araw na buhay sa Baguio noong panahon ng Hapon. (1941-1945)”, Tumalakay ang
pag-aaral na ito sa buhay ng mga taong naninirahan sa Baguio noong panahon ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig ng mga Hapon. Kung paano sila nabuhay at kung paano sila nakipagbuno sa
kamatayan, nagbibigay ang pag-aaral na ito ukol sa pang-araw-araw na buhay ng mga tao na tumira
sa Baguio sa gitna ng digmaaan. Nakipagpanayam din ang may-akda sa sampung matandang
mamamayan na nabuhay o kaya nama’y tumira sa siyudad noong panahon ng pananakop ng mga
hapon gamit ang kasasayang buhay.
Bunga ang paglitaw ng kasaysayang panlipunan kagustuhag intindihin ang dinamikong panlipunan
at ang pamamaraan kung paano magbago ang ito (Port 2015, 108). Nakakatulong ang mga pag-

2
Hating Filipino 65: Mga Natatanging Diskurso sa Wika at Panitikan Guro: Amroding Tauter Baraiman
Semestreng
Pagsusulit Mga Babasahin Tungkol sa Wika at Panitikan
Panuto: Basahin ang mga ibinigay na artikulo tungkol sa wika at panitikan. Deadline: Ika-10 ng Oktubre, 2020
Basahin at unawaing mabuti ang mga tanong at ilagay sa kahon ang sagot. 05:00PM

aaral na ito lalo na sa Panitikang Filipino sa pagpanayam ng may-akda sa kasaysayan ng Baguio sa

panahong madalas hindi binibigyang kaukulang pansin ang panitikang Filipino sa ating bansa.

Artikulo 2. Wikang Filipino: Hininga, Kapangyarihan at Puwersa

Sa pag-aaral din na nilathala nina Feorillio Petronillo A. Demetrio III at Joshua Mariz B. Felicilda
na “Ang Ugnayan ng Wika Pananaliksik at Internasyonalismong Akademiko”. hinahangad ng
kanilang papel na maipakita ang malaking naiiambag ng Wikang Filipino sa pagpapanayam ng
kultura ng pananaliksik sa loob ng mga institusyong Pilipino sa mataas na edukasyon, na sa
kalaunan mag-aangat sa kanilang katayuan sa ilang Asyano at pandaigdigang ranking ng mga
pamantasan. Na nagpapakita ng pagpapahalaga lalo na sa likas ng ating wikang pambansa ang
Wikang Filipino na may kakayahang gamitin ito sa ibat-ibang larang sa pag-aaral at hindi
makatarungang isantabi lang ang ating wikang pambansa.

6. Ano ang mga pangunahing ideya na pinagmumulan at anong mga pamamaraan ng

pangangalap ng datos ang ginamit? (15 puntos)

Aritikulo 1: Para sa mga lola: Ang Comfort Women sa Panitikang Filipino.

Ang pangunahing ideyang pinagmulan sa pag-aaral na ito ay ang mga Comfort Women sa Pilipinas.
Ang pag-aaral na nagbibigay pagpapaalala na kung saan bumabalik sa isipan ang nakaraang
pangyayaring bahagi na ng kasaysayan sa ating bansa. Ang pagsunod-sunod na pagtampok ng mass
media at mga palimbagan sa mga naratibo ng mga lolang comfort women. Ang pamamaraan ng
may-akda sa pagkalap ng mga datos ay ang paglikom ng mga kaugnay ng pag-aaral, ang pag-alam
sa mga Comfort Women ng Pilipinas at tungkol sa mga Panitikan na may kaugnay sa karanasan ng
mga comfort women na siyang nagpapatibay sa punto ng kanyang pag-aaral.

Artikulo 2. Wikang Filipino: Hininga, Kapangyarihan at Puwersa

Pangunahing ideya sa pag-aaral na ito tungkol kahalagahan ng ating wikang pambansa na kung saan
ang Wikang Filipino ay isang makapangyarihang wika ng Pilipinas. Ang katatagan ng wikang
Filipino ay patuloy na panatilihin dahil ito ang siyang likas ng ating Pagka-Pilipino dahil ito ang
nagbubunsod sa ating identidad at pakaka-isa bilang isang mamayang Pilipino. Naging
pamamaraaan din ng may-akda ang paglikom ng mga kaugnay na literatura at ang mga sikat na
manunulat na nakapagsulat na tungkol sa kahalagahan ng wikang Filipino sa ating bansa na
naihanay ng maayos na siyang naging lakas ng kanyang pag-aaral.

7. Ano ang mga target na output ng pag-aaral o pagsusuri? (15 puntos)

Aritikulo 1: Para sa mga lola: Ang Comfort Women sa Panitikang Filipino.

Ang target na output sa pag-aaral na ito ay upang patuloy na buhayin ang Panitikang Comfort
Women sa Pantikang Filipino. Lalo na sa mga comfort women na tumindig at nagbahagi sa kanilang
masalimuot na karanasan noong panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Kumakatawan ng
malaking papel ang pagsusulat ng panitikan sa pagmulat at pagbabahagi ng mga pangyayaring
bumabalot sa ating bansa at sa mga Pilipino.
3
Hating Filipino 65: Mga Natatanging Diskurso sa Wika at Panitikan Guro: Amroding Tauter Baraiman
Semestreng
Pagsusulit Mga Babasahin Tungkol sa Wika at Panitikan
Panuto: Basahin ang mga ibinigay na artikulo tungkol sa wika at panitikan. Deadline: Ika-10 ng Oktubre, 2020
Basahin at unawaing mabuti ang mga tanong at ilagay sa kahon ang sagot. 05:00PM

Artikulo 2. Wikang Filipino: Hininga, Kapangyarihan at Puwersa

Ang target na output sa pag-aaral na ito ay upang maipakita o maipahayag ang sitwasyon ng wika
at edukasyon sa Pilipinas. Sa kabila ng pagpapatatag at malawakang paggamit ng wikang Filipino
marami paring mga isyu hanggang sa kasalukuyan ang siyang naging balakid at nagpapahina sa
ating wikang pambansa. Huwag lang sana itong maging wangwang at ito ay maipatupad para sa
pagpapaunlad ng ating wika. Isang pag-aaral na makabuluhan sa ating mga Pilipino sa pagpapa-
alala na dapat magka-isa at tanggalin ang isang kolonyal na pag-iisip na nagpapabagal sa pag-unlad
ng identidad at karunungan nating mga Pilipino.

8. Ilarawan kung ano ang hangarin ng pag-aaral o pagsusuri – ano ang kabuluhan nito o kung
paano ito makatutulong; ano ang ambag nito na bagong kaalaman o kaya’y ambag sa wika
at panitikan ng
Pilipinas? (30 puntos)
Aritikulo 1: Para sa mga lola: Ang Comfort Women sa Panitikang Filipino.

Ang hangarin ng pag-aaral na ito ay pagbuhay muli sa Panitikang Comfort Women sa Panitikang
Filipino. Sa pagmulat sa ng mga pangyayaring bumabalot sa Pilipinas, parehong pakikiisa ang
kailangan ng mga lolang comfort women sa kabila ng karahasan at pagkamit ng demokrasya sa
bayan. Nakakatulong ang pag-aaral na ito bilang isang mamamayang Pilipino upang mapanatiling
malaman ang mga kasaysayang ng ating bansa at sa Panitikang Filipino.

Artikulo 2. Wikang Filipino: Hininga, Kapangyarihan at Puwersa

Ang hangarin sa pag-aaral na ito ay upang mabigyang muwang ang bawat isa sa pagpapahalaga ng
Wikang Filipino at isa din dito ang nabigyang diin ang pananaw ni Umberto Eco sa kanyang
sanaysay ang “Language, Power, Force” na nagsasaad “We must not be amazed then to hear people
say that the given language is power… because outside the given language there is nothing.” At
nagbibigay punto ito sa pag-aaral bilang hangarin na paunlarin ang ating modernong wikang
magagamit sa mabisang kasangkapan sa kabuuang pambansa. Nakakatulong ang pag-aaral na ito
bilang tayo ay magkakaisa at nagbibigay ito ng kaalaman na ang Wikang Filipino ay isang
makabuluhan aspekto sa paggamit lalo na sa panitikang Filipino. Higit na dapat tayong maging
malakas bilang mga Pilipino na panatilihin ang pagiging matatag sa ating sariling wika gaya sa
idiniin ni Lumbera “Parang hininga ang wika, sa bawat sandali ng buhay natin nariyan ito.”