MODULE I  Pastoral – ito’y may layuning maglarawan ng tunay na buhay sa

PANITIKAN bukid.
 Oda – nagpapahayag ng isang papuri, panaghoy, o iba pang
 Ayon kay Bro. Azarias ang panitikan ay ang pagpapahayag ng masiglang damdamin; walang tiyak na bilang ng pantig o tiyak na
damdamin ng tao sa lipunan, sa pamahalaan, sa kapaligiran, sa bilang ng taludtod sa isang saknong.
kapwa, at sa dakilang lumikha.  Karagatan – ito ay batay sa alamat ng singsing ng isang prinsesa
 Webster “anumang bagay na naisasatitik, basta may kaugnayan sa na naihulog niya sa dagat sa hangarin nitong mapangasawa ang
pagiisip at damdamin ng tao, maging ito’y totoo, kathang-isip, o kasintahang mahirap.
bungang tulog lamang ay maaaring tawaging panitikan  Duplo – ito’y paligsahan ng husay sa pagbigkas at pangangatwiran
 Maria Ramos – Ang panitikan ay kasaysayan ng kaluluwa ng mga nang patula.
mamamayan. Sa panitikan, nasasalamin ang mga layunin,  Balagtasan – ito’y tagisan ng talino sa pagbigkas ng tula, bilang
damdamin, panaginip, pag-asa, hinaing at guniguni ng mga pangangatwiran sa isang paksang pagtatalunan.
mamamayan na nasusulat o binabanggit sa maganda, makulay,
makahulugan, matalinghaga, at masining na mga pahayag. TULANG DULA O PANGTANGHALAN
 Piksyon – Ang mga akdang mula sa imahinasyon ng manunulat.  Komedya – isang gawa na ang sangkap ay piling-pili at ang
 Di-Piksyon – ito ay mga akdang batay sa tunay na pangyayari. pangunahing tauhan ay may layong pukawin ang kawilihan ng
manonood.
Ang panitikan ay maaaring:  Melodrama – ang sangkap ng uring ito ng dula ay malungkot
 Pasalin-dila ngunit nagiging ksaiya-siya ang katapusan para sa pangunahing
 Pasulat tauhan ng dula.
 Pasalintroniko  Trahedya – Angkop ang uring ito ng dula sa mga tunggaling
nagwawakas sa pagkasawi o pagkawasak ng pangunahing tauhan.
Pasalin-dila ang mga panitikan kung saan ito ay naisalin sa ibang henerasyon  Parsa – isang uri ng dula na ang layunin ay magpasiya sa
sa pamamagitan ng bibig ng tao. pamamagitan ng mga kawili-kawili na mga pangyayari sa tauhan.
 Saynete – ang paksa ng ganitong uri ng dula ay mga karaniwang
 Nobela – ito’y isang mahabang salaysaying nahahati sa mga pag-uugali ng tao o pook.
kabanata.
 Maikling kwento – Ito’y salaysaying may isa o ilang tauhan, may MGA AKDANG PAMPANITIKAN NA NAGDADALA NG IMPLUWENSYA
isang pangyayari sa kakintalan. SA BUONG DAIGDIG
 Dula – ito’y itinatanghal sa ibabaw ng entablado o tanghalan  Banal na kasulatan o Bibliya – ito ang naging batayan ng
 Alamat – Ito’y mga salaysaying tungkol sa pinagmulan ng mga kakristiyanuhan. Mula sa Palestino at Gresya.
bagay.  Koran – ang pinakabibliya ng mga muslim. Galing ito sa Arabia
 Pabula – layuning gisingin ang isipan ng mga bata sa mga  Ang iliad at Odyssey – ito ang kinatutuhan ng mga mitolohiya at
pangyayaring makahuhubog ng kanilang ugali at pagkilos. Kuwento paalamatan ng Gresya. Akda ito ni Homer.
na mga hayop ang mga tauhan at nag-iiwan ng aral sa  Ang Mahabharata – ito ay ipinalalagay na pinakamahabang epiko
mambabasa. sa buong daigdig. Naglalaman ito ng kasaysayan ng
 Anekdota – mga likhang-isip lamang ng mga manunulat ang mga pananampalataya ng Indiya.
maiikling salaysaying ito na ang tanging layunin ay makapagbigay-  Canterbury Tales – naglalarawan ito ng pananampalataya at pag-
aral sa mga mambabasa. uugali ng mga Ingles noong unang panahon. Galing ito sa Inglatera
 Sanaysay – ito’y pagpapahayag ng kuro-kuro o opinyon ng may at sinulat ni Geoffrey Chaucer.
akda tungkol sa isang suliranin o pangyayari.  Uncle Tom’s Cabin – akda ito ni Harriet Beechet Stowe ng
 Talambuhay – Ito’y tala ng kasaysayan ng buhay ng isang tao. Estados Unidos. Kababasahan ito ng naging karumal-dumal na
 Balita – ito’y isang paglalahad ng mga pang-araw-araw na kalagayan ng mga alipin at naging batayan ng demokrasya.
pangyayari sa lipunan, pamahalaan, mga industriya at agham, mga  Ang Divine Comedia – akda ni Dante ng Italya. Nagpapahayag
sakuna, at iba pang paksang nagaganap sa buong bansa o maging ito ng pananampalataya at pag-uugali ng mga italyano nang
sa ibayong dagat. panahong yaon.
 Talumpati – ito’y isang pagpapahayag na binibigkas sa harap ng  Ang El Cid Compeador – nagpapahayag ng mga katangiang
mga tagapakinig. panlahi ng mga Kastila at ng kanilang kasaysayang pambansa.
 Parabula – ito’y mga salaysaying hango sa bibliya.  Ang Awit ni Rolando – kinapapalooban ito ng Doce Pares at
Ang patula ay naiiba sa ibang sangay ng panitikan sapagkat dito ay Roncesvalles ng Pransya. Nagsasalaysay ng gintong panahon ng
nangangailangan ng masusing pagpili ng mga salita, pagbilang ng mga kakristyanuhan sa Pransya.
pantig, at paghahanap ng magkakatugmang mga salita upang maipadama  Ang Aklat ng mga Patay – naglalaman ito ng mga kulto ni Osiris at
ang isang damdamin o kaisipang nais ipahayag ng isang manunulat. ng mitolohiya at teolohiya ng Ehipto.
 Epiko – Ito ay nagsasalaysay ng mga kabayanihang halos hindi  Ang Aklat ng mga Araw – Akda ito ni Confucius ng Tsina.
mapaniwalaan pagkat nauukol sa mga kababalaghan. Naging batayan ng mga intsik sa kanilang pananampalataya.
 Awit at Kurido – ang mga ito’y may mga paksang hango sa  Isang Libo’t Isang Gabi – mula ito sa Arabia at Persya.
pangyayaring tungkol sa pagkamaginoo at pakikipagsapalaran. Nagsasaad ng mga ugaling pampamahalaan, pangkabuhayan, at
Ang awit ay sukat labindalawang (12) pantig at inaawit ng mabagal sa saliw panlipunan ng mga Arabo at Persyano.
ng gitara o bandurya. Ang kurido ay may sukat na walong (8) pantig at
binibigkas sa kumpas ng martsa.
 Balad – ito ay may himig na awit dahilang ito ay inaawit habang Barlaan (1780)
may nagsasayaw.
 Awiting bayan – ang karaniwang paksa sa uring ito ay pag-ibig, Pasyon
kawalang pag-asa o pamimighati, pangamba, kaligayahan, pag- Pagkabuhay at pagkamatay ni hesus
asa, at kalungkutan.
 Soneto – ito’y tulang may labing-apat (14) na taludtod hinggit sa urbana
damdamin at kaisipan, may malinaw nanbatiran ng likas na
pagkatao, at sa kabuuan, ito’y naghahatid ng aral sa mambabasa.
 Elehiya – nagpapahayag ng damdamin o guniguni tungkol sa
kamatayan o kaya’y tula ng pananangis lalo na sa paggunita ng
isang yumao.
 Dalit – awit na pumupuri sa Diyos o mahal na birhen.
POLICARPIO, K. & PASCUAL, T.M. GNED 14 2021