9

Filipino 9

2
 MGA INAASAHAN
Sa pagtatapos ng aralin, inaasahang ikaw ay:
Nailalahad ang sariling pananaw, kongklusyon, at bisa ng akda sa
sarili at sa nakararami.

A. Natutukoy ang kontekstwal na pahiwatig ng mga salita sa pagbibigay ng

kahulugan.
B. Nagagamit ang mga angkop na salita/ekspresyon sa paglalarawan.
C. Nakasusulat ng isang sanaysay na naglalarawan sa kasalukuyang
kondisyon ng ating lipunan batay sa sarili nilang pananaw.

ARALIN

Pagmasdang mabuti ang apat na larawan sa itaas.

Matutukoy mo ba ang mga imaheng inilalarawan sa itaas?
Isa-isahin natin…

Ang unang larawan ay nagsasabi ng imahe ng

bayanihan.

Ang ikalawang larawan naman ay nagpapahayag

ng imahe ng pagkakaisa..

At ang panghuli naman ay kagandahan.

2
 Bayanihan, pagkakaisa, pag-asa at kagandahan, bagama’t hindi
mga pang-uri ay ilan lamang sa mga salita maaaring gamitin sa
paglalarawan. Gaya ng bulaklak na maaaring maglarawan sa
kagandahan, ngunit maaari ring gamitin sa pagpapahayag ang salitang
mayumi, mabango at isang babae. Tunghayan natin at basahin ang
pagpapalawak sa ating aralin ngayon….

Mga Ekspresyon sa Paglalarawan

Ang paglalarawan ay isang anyo ng pagpapahayag na naglalayong bumuo sa

isip ng mga mambabasa o tagapakinig ng isang maliwanag na larawan o
imahe ng isang bagay, tao, lugar, pangyayari o ideya.
Sa pangkalahatan, ang paglalarawan ay gumagamit ng mga pang-uri.
Halimbawa, ang isang tao ay maaaring ilarawang matangkad, payat, bata,
matanda, mataba,pandak, maputi, o maitim. Ang isang hayop ay maaaring
ilarawang mabangis, maamo, mailap, mabilis, malaki, at maliit. Ang isang
lugar ay maaaring ilarawang malapit, malayo at mapanganib.
Bukod sa paggamit ng mga pang-uri, may mga paraang magagamit sa epektibong
paglalarawan. Ilan dito ang sumusunod:

1.Paggamit ng mga pandamdam. Gumagamit ng mga salita na

makatutulong sa mga mambabasa o tagapakinig na makita, maamoy,
marinig, malasahan, at maramdaman ng mga mambabasa ang ano mang
inilalarawan.
Halimbawa:
Kulay pula ang suot niyang damit

2
 Masangsang ang amoy ng bulaklak
Napaso ako sa mainit na kaldero

2.Paggamit ng tiyak at kongkretong detalye. Halimabawa, sa halip na

sabihin mong “maliit at payat ang babae,” sabihin mong “mga 4’10”
lamang ang taas at mga 85 libra lamang ang kanyang timbang.

3.Paggamit ng mga tiyak na pangangalan at pandiwa. Halimbawa

sa halip na “manok,” gamitin ang “tandang” o “inahin.” Sa halip
na “tumakas,” isulat ang tumalilis.

4.Paggamit ng mga tayutay, tulad ng pagwawangis (metaphor) at

pagtutulad(simile).
Halimbawa, sa halip na sabihin mong “maputi ang babae,”
maaari mong isulat na “kasimputi ng labanos ang babae.”

Sa halip na sabihin mong “matapang si Pedro,” banggitin mong “isang

tigre si Pedro.”
Sa paggamit ng pagtutulad at pagwawangis na ganito, nakabubuo ang
mambabasa ng mas maliwanag na imahe.

5.Paggamit ng mga idyoma.

Halimbawa:
Butas ang bulsa- walang pera ikrus sa kamay- tandaan
Ilaw ng tahanan- ina bukas ang palad - matulungin
Alog na ang baba- matanda na kapilas ng buhay- asawa
Alimuom- baho basag ang pula- luko-luko
Bahag ang buntot- duwag nagbibilang ng poste- walang
trabaho
6.Paglalarawan sa espasyo at oras nang sunod-sunod. Halimbawa,
maaari mong ilarawan ang biyahe mo sa bus mula sa simula hanggang
sa iyong destinasyon. Maaari mo ring ilarawan ang sapa mula sa
pinanggalingan niyon hanggang sa mapasama iyon sa ilog.

Kilalanin mo ang Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere

“Noli Me Tangere … nobelang walang kamatayan, nobelang naging daan

sa pagkakamit ng kalayaan.”

2
 Ang Noli Me Tangere ay isang akdang pinakamakasaysayan at
pinakamaimpluwensiya para sa Pilipinas. Ito ay nagtataglay ng
makatotohanang pangyayaring gumising sa kamalayan ng mga Pilipino sa
kawalang katarungan, pagmamalupit at pang-aalipin ng mga kastilang
sumakop sa ating bansa. Nakatutulong ang nobelang ito para sa pagharap
ng bansa sa mga suliraning panlipunan sa panahong ito.
Naging inspirasyon ni Jose Rizal sa pagsulat ng nobela ang mga
pilipinong pinagmalupitan ng mga Español. Ang Noli Me Tangere ay
tumatalakay sa layunin ni Dr. Jose Rizal bilang may-akda, kalagayang
panlipunan ng Pilipinas nang panahong isinulat ang akda at epekto ng
pagkakasulat ng nobela mula sa panahon ng Kastila hanggang kasalukuyan.

https://www.academia.edu/36077953/filipino_9_tg_draft_4_1_2014_pdf

May apat na batayan sa pagsulat ni Dr. Jose Rizal ng klasikong nobelang

Noli Me Tangere.
Una, ang pagbagsak ng Espanya bilang mananakop. Nakaranas ito ng
pagkalugi sa mga “Galleon Trade”. Nariyang lusubin ng mga pirata kaya`t sa
patuloy na pagkalugi`y nawalan ng panustos sa mga paglalayag na hudyat
ng kawakasan ng pamamayagpag sa daigdig bilang kolonisador. Nagsilbing
batayan ito kay Rizal upang mailarawan ang mga maling bunga ng
kolonyalismong pamamahala.
Pangalawa, ang nasaksihang pang-aabuso ng mga prayle. Nariyan ang
malawakang pangangamkam ng mga lupain at pagpapairal ng mga mapaniil
na batas.
Pangatlo, pagsibol ng kaalamang kaugnay sa prinsipyo ng kalayaan.
Palibhasa’y saksi siya sa mga pangyayaring batayan sa pagtatamo ng mga
kaisipang hahango sa pagkaalipin ng Pilipinas.
Ikaapat, ang impluwensiya ng pangkabataang karanasang nakapaloob sa
mga isinulat na akda.
• Sa Aking mga Kabata
Maikling tula na nagpapamalas ng pagpapahalaga sa sariling wika. •
Ang Alamat Tungkol sa Tsinelas
Maikling kuwento hinggil sa pagtatamo ng kaisipang higit na malayo
kaysa sa kaniyang kagulang. Dahil sa halip na umiyak sa pagkahulog ng
tsinelas sa ilog itinapon ang isa pa upang magkaroon ng kapakinabangan sa
makakakuha nito.
• Ang Batang Gamugamo
Isang pabula. Di dapat padalos-dalos sa pagdedesisyon ang pinaka-aral
ng nasabing akda.
Kaya’t sa edad na 24, sinimulang isulat ni Dr. Rizal ang Noli Me
Tangere noong 1887. Isinulat ang unang bahagi sa Madrid Espanya, ang
unang ikaapat na bahagi ay sa Paris Pransya at ang natitirang ikaapat ay sa
Wilhemsfield Alemanya.
Bukod sa tinurang dahilan, nagsilbing inspirasyon ang mga aklat na:

2
 • “The Wondering Jew” ni Eugenio Sue – tungkol ito sa
lalaking kumutya kay Jesus habang siya ay patungo sa Golgota. Ang
lalaking ito ay pinarusahang maglakad sa buong mundo ng walang
tigil.
• “Uncle Tom’s Cabin” – tungkol ito sa pagmamalupit ng
mga puting Amerikano sa mga Negro, Dahil dito tumindi ang
pagnanais ni Rizal na makabuo ng aklat na tumatalakay sa
pagmamalupit ng mga Espanyol sa mga
Pilipino.
Ang Noli Me Tangere ay pahayag na Latin na ang ibig sabihin ay
“Huwag Mo Akong Salingin”. Hango rin ito sa Ebanghelyo ni San Juan
Kabanata 20, Talata 17 mula sa pahayag ni Hesus na “Huwag mo akong
salingin pagkat di pa ako nakakaakyat sa aking Ama. Ang pahayag ay bahagi
lamang ang kinuha.
Ipinalimbag ito sa Imprenta Lette sa Berlin at 2,000 na sipi ang
naipagawa sa halagang ipinahiram ni Dr. Maximo Viola na P300 na
kinailangan sa pagpapalimbag dahil nahuli ang pagpapadala sa kaniya ng
kapatid na si Ponciano.
Ang Noli Me Tangere na isang panlipunang nobela ay inihandog ng
pambansang bayani sa Inang-bayan.

Ruth Hernandez et. al. Kayumanggi sa Noli Me Tangere. Cavite: Leo-Ross Publications.

Marubdob ang pagnanasa ni Rizal na itanghal ang sakit na itong

dinaranas din ng bansang lagi’t lagi niyang nililingon, lalo na nang nasa
Europa siya at binabata ang lamig at pangungulila: “nilulunggati ko ang
iyong kalusugan, na kalusugan din namin, at hinahanap ang
pinakamabuting paglunas.” Ginamit niya ang talinghaga ng mga sinaunang
tao na naglalantad ng mga maysakit sa “baitang ng templo, upang
makapangmungkahi ng lunas ang sinumang dumating na mananawagan sa
Bathala.” Malinaw ang nasa ni
Rizal sa pagsulat ng nobela. Nais niyang “ilarawan” ang kalagayan ng bayan “nang
buong tapat at walang pangingimi.” Sa pagkasangkapan ng imahen ng lambong na
“tumatabing sa karamdaman,” sinisikap na ibunyag ni Rizal ang mga pagdurusa
ng kaniyang bayan. Sa buod ng mga kabanatang ito sa nobela, mamamalas ang
ganitong pagtatanghal ng kalagayang-bayan, lalo na ang paghahari ng iilan sa mga
sangay ng lipunan.
http://rexinteractive.com/UserFiles/IM/Pointers-
Filipino-
2/Supplemental%20Filipino%20High%20School%20Grade%209%204rth%20Q.pdf

Tunay na maraming pinagdaanang unos at bagyo si Rizal sa pagsulat niya

ng nobelang ito ngunit isa lang ang tiyak, ang nobelang ito ay tunay na
walang kamatayan-patuloy na mananatili ang diwa at mensahe nito sa puso
ng mga Pilipinong tunay na nagmamahal sa Inang Bayan. Sa kasalukuyan,
ang Noli Me Tangere ay naisalin na sa iba`t ibang wikang banyaga at patuloy
na nagsisilbing inspirasyon sa mga taong nakababasa nito.

2
Aileen G. Baisa-Julian et.al Pinagyamang Pluma 9. Quezon City: Phoenix Publishing House,
Inc.2017