KRF Wytyczne Do Internetu PDF

Wytyczne Krajowej Rady Fizjoterapeutów
do udzielania świadczeń zdrowotnych

z zakresu fizjoterapii i ich opisywania
w dokumentacji medycznej
UCHWAŁA nr 142/I KRF

KRAJOWEJ RADY FIZJOTERAPEUTÓW
z dnia 1 marca 2018 r.
Warszawa, 1 marca 2018 r.

Wytyczne Krajowej Rady Fizjoterapeutów
do udzielania świadczeń zdrowotnych
z zakresu fizjoterapii i ich opisywania
w dokumentacji medycznej
UCHWAŁA nr 142/I KRF

KRAJOWEJ RADY FIZJOTERAPEUTÓW
z dnia 1 marca 2018 r.
Warszawa, 1 marca 2018 r.

Opracowanie:
Ernest Wiśniewski
Współautorzy:
Aleksander Lizak
Dr hab. Maciej Krawczyk
Dr Zbigniew Wroński
Jacek Koszela
Tomasz Niewiadomski
Dr hab. Jakub Adamczyk
Dr Monika Grygorowicz
Sławomir Chomiak
Joanna Węgrzyn-Rudzińska
Dominika Kowalczyk
Paweł Adamkiewicz
Zdjęcia:
Jarosław Skuza
Testy wykonywała:
Marta Letka
Wydanie limitowane 1.0
Druk i oprawa:
Drukarnia POZKAL, Inowrocław
Spis treści
Część I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Część II. ICF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Część III. Diagnostyka funkcjonalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

1. Wywiad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
2. Badanie przedmiotowe. Analiza ruchu i postawy ciała . . . . . . . . . . . . . . . . 18
3. Diagnostyka różnicowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
4. Testy, skale i pomiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
5. Wnioski z badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
6. Plan fizjoterapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Część IV. Przeciwwskazania do fizjoterapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Część V. Fizjoterapia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

1. Wywiad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2. Re-test na początku terapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
3. Leczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
3.1. Fizjoterapia indywidualna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
3.2. Funkcjonalny Trening Medyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
4. Re-test po zakończonej terapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
5. Zadania dla pacjenta (instruktaż) do samodzielnego wykonywania
w domu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
6. Uwagi do fizjoterapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
7. Dokumentacja dodatkowa niestanowiąca dokumentacji medycznej . . . . . 26
Część VI. Testy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

1. Interpretacja wyników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
2. Spis testów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3. Katalog testów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Notatki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
3
Część I
WPROWADZENIE
Obecnie brak jest w przepisach definicji dokumentacji medycznej. Dla celów

niniejszego opracowania do jej zakresu należy zaliczyć wszelkie dane i informacje
medyczne odnoszące się do stanu zdrowia pacjenta gromadzone i udostępniane
w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w fizjoterapii.
Fizjoterapeuta, zgodnie z art. 9 pkt 4 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zawodzie
fizjoterapeuty (Dz. U. poz. 1994 oraz z 2017 r. poz. 505) jest obowiązany prowadzić
i udostępniać dokumentację medyczną. Nadto dokumentacja medyczna może
stanowić przedmiot kontroli prowadzonej przez Krajową Izbę Fizjoterapeutów
w celu oceny wykonywania zawodu przez fizjoterapeutę. Może być także badana
w trakcie postępowania dyscyplinarnego prowadzonego wobec fizjoterapeuty
oraz przedstawiania na żądanie sądów powszechnych.
Podstawowe regulacje prawne dotyczące dokumentacji medycznej prowadzonej
w związku z udzielaniem świadczeń z zakresu fizjoterapii zawarte są w:
TT ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw
Pacjenta (Dz. U. z 2017 r. poz. 1318 i 1524);
TT ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2016 r.
poz. 1638, 1948, 2260 oraz z 2017 r. poz. 2110 i 2217);
TT ustawie z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia
(Dz. U. z 2017 r. poz. 1845);
TT rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie
rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej
przetwarzania (Dz. U. poz. 2069).
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów, zakresu
i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania dokumentację
medyczną dzieli się na:
TT indywidualną – dotyczącą poszczególnego pacjenta, w tym wewnętrzną –
przeznaczoną dla podmiotu udzielającego świadczeń oraz dokumentację
zewnętrzną – przeznaczoną dla pacjenta. Powinny się w niej znaleźć infor-
macje na temat wszystkich podjętych w przeszłości w procesie leczenia
i zalecanych na przyszłość czynności medycznych i pozamedycznych, takich
jak np. instruktaż pacjenta, informacje na temat zmian opatrunku, itd.
TT zbiorczą – dotyczącą ogółu lub określonych grup pacjentów, w tym
wewnętrzną (takich jak księga główna przyjęć i wpisów, księgi zabiegów)
oraz zewnętrzną prowadzoną w celach określonych w odrębnych przepisach,
5
np. do analizy i opracowania aktualnego stanu polityki zdrowotnej w kraju
czy też raportów statystycznych.
Najważniejsze funkcje, jakie pełni dokumentacja medyczna działalności lecz-
niczej to:
TT opis procesu diagnostyczno – terapeutycznego,
TT gromadzenie informacji do rozliczeń z podmiotami ponoszącymi koszty
udzielania świadczeń – Narodowy Fundusz Zdrowia, ubezpieczyciel ko-
mercyjny, pacjent,
TT źródło dowodowe w:
postępowaniach karnych związanych z naruszeniem przepisów karnych
oraz postępowaniach z tytułu odpowiedzialności dyscyplinarnej,
procesach cywilnych o odszkodowanie za błędy medyczne,
postępowaniach przed komisją do spraw orzekania o zdarzeniach me-
dycznych w sprawie ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia,
postępowaniach w sprawach odszkodowań z tytułu ubezpieczenia.
Z powyższych przepisów i funkcji dokumentacji medycznej wynikają obowiązki dla
każdego podmiotu udzielającego świadczenia zdrowotne w zakresie prowadzenia,
przechowywania, udostępniania i zapewnienia ochrony zawartych w dokumen-
tacji medycznej danych. Prowadzenie dokumentacji medycznej bez opóźnień,
zapewnienie jej kompletności, prawidłowego oznaczenia i zabezpieczenia chroni
także fizjoterapeutę przed nieuzasadnionymi zarzutami nienależytego udzielania
świadczeń zdrowotnych. Kompletność, czytelność i porządek chronologiczny wpi-
sów dokonywanych w dokumentacji medycznej ułatwia wykazanie prawidłowości
udzielania świadczeń zdrowotnych.
Ze względu na fakt, że dokumentacja medyczna stanowi źródło wrażliwych danych
osobowych, podlegających szczególnej ochronie prawnej oraz posiada ona status
dokumentów w rozumieniu Kodeksu Karnego, niewypełnianie lub niewłaściwe
wypełnianie obowiązków dotyczących dokumentacji medycznej zagrożone jest
odpowiedzialnością karną lub odpowiedzialnością administracyjną w postaci
nałożenia kar pieniężnych. Powstaje ona z tytułu:
TT naruszenia zasad przetwarzania danych osobowych – art. 49–54a ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2016 r.
poz. 922),
TT naruszenia zasad postępowania z dokumentacją medyczną po zakończeniu
działalności leczniczej – art. 69a ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta,
TT fałszowania lub poświadczenia nieprawdy w dokumentacji medycznej –
art. 270 i art. 271 Kodeksu Karnego.
Każdy fizjoterapeuta wykonujący zawód musi mieć świadomość, że dokumentacja
medyczna może stać się dokumentem stanowiącym dowód w procesie o odszko-
6
dowanie za błąd medyczny i może mieć znaczenie dla linii obrony oraz ustalenia
odpowiedzialności prawnej, dla ustalenia szkody i jej wysokości, czy też przewinień
dyscyplinarnych. Fizjoterapeuci powinni wziąć pod uwagę, że specyfika działalno-
ści leczniczej polega na tym, że spory związane z skutkami udzielania świadczeń
zdrowotnych powstają często po długim czasie od wykonania zabiegu. Prawidłowo
prowadzona dokumentacja pozwala w takich przypadkach zabezpieczyć się przed
skutkami długotrwałości postępowania i nieprawidłową oceną procesu diagno-
styczno-terapeutycznego.
Wykonywanie zawodu fizjoterapeuty z należytą starannością, zgodnie z zasadami
etyki zawodowej, poszanowaniem praw pacjenta, dbałością o jego bezpieczeń-
stwo z wykorzystaniem wskazań aktualnej wiedzy medycznej jest możliwe wy-
łącznie z zachowaniem wymogów dotyczących prawidłowo przeprowadzonego
procesu fizjoterapii i prawidłowo wykonanej dokumentacji medycznej.
7
Część II
ICF
Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO) po wie-

loletnich szczegółowych badaniach i konsultacjach międzynarodowych 22 maja
2001 r. na pięćdziesiątym czwartym Światowym Zgromadzeniu Zdrowia w rezolucji
WHA54.21 przyjęła Międzynarodową Klasyfikację Funkcjonowania, Niepełno-
sprawności i Zdrowia (ang. International Classification of Functioning, Disability
and Health – ICF) z zaleceniem dla 194 krajów członkowskich wykorzystywania
ICF w systemie raportowania, kontroli oraz w badaniach.
W myśl zapisu w Artykule 4 ust. 2 Ustawy z dnia 25 września 2015r. o zawodzie
fizjoterapeuty (Dz. U. Poz. 1994), który w punkcie 1 wskazuje:
„Wykonywanie zawodu fizjoterapeuty polega na udzielaniu świadczeń zdrowot-
nych, w szczególności na diagnostyce funkcjonalnej pacjenta”
Krajowa Rada Fizjoterapeutów przyjęła rekomendacje Światowej Organizacji
Zdrowia w zakresie wykorzystania ICF w procesie przeprowadzenia i udoku-
mentowania diagnostyki funkcjonalnej i leczenia prowadzonego przez fizjote-
rapeutów.
Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia
(należy do „rodziny” międzynarodowych klasyfikacji opracowanych przez Świa-
tową Organizację Zdrowia – ang. WHO Family of International Classification –
WHO-FIC) i służy do opisu różnych aspektów stanu zdrowia. Rodzina międzyna-
rodowych klasyfikacji dostarcza wzorców, które pozwalają na kodowanie zakresu
informacji o stanie zdrowia (np. rozpoznanie, funkcjonowanie i niepełnospraw-
ność). Posługuje się wystandaryzowanym, wspólnym językiem, pozwalającym
na porozumiewanie się kwestiach zdrowia i opieki zdrowotnej na całym świecie
m.in. w kwestii gromadzenia i porównywania danych dotyczących poszczególnych
dyscyplin opieki zdrowotnej, usług medycznych oraz ich ram czasowych w po-
szczególnych krajach na świecie. WHO i sieć WHO-FIC dążą do utworzenia rodzi-
ny klasyfikacji opartej na solidnych podstawach naukowych i taksonomicznych,
odpowiednio dostosowanej kulturowo i możliwej do stosowania na poziomie
międzynarodowym, uwzględniającej wielowymiarowe aspekty opieki zdrowotnej
i wreszcie odpowiadającej potrzebom różnych grup użytkowników.
W międzynarodowych klasyfikacjach WHO stany chorobowe (choroby, zaburzenia,
urazy, itp.) są sklasyfikowane głównie w klasyfikacji ICD-10, Międzynarodowej
Klasyfikacji Chorób (ang. International Statistical Classification of Diseases and
9
Related Health Problems), gdzie stosuje się głównie podejście etiologiczne. W ICF
natomiast sklasyfikowane są funkcjonowanie i niepełnosprawność w powiązaniu
ze stanem zdrowia. ICD-10 i ICF uzupełniają się zatem nawzajem. ICD-10 dostarcza
„rozpoznanie” choroby zaburzenia zdrowia lub innego określonego stanu zdrowia,
a ta informacja jest wzbogacona o dodatkowe dane zawarte w ICF dotyczące
funkcjonowania. Ponieważ dwie osoby cierpiące na tę samą chorobę mogą
charakteryzować się dwoma odmiennymi stanami funkcjonowania, a dwie
osoby o tym samym stanie funkcjonowania niekoniecznie cierpią na tę samą
chorobę. Dlatego łączne zastosowanie obu klasyfikacji poprawia jakość danych
dla celów medycznych.
ICF jako klasyfikacja nie modeluje procesu funkcjonowania i niepełnosprawności.
Może być jednak wykorzystana do opisu tego procesu. ICF składa się z dwóch
części, a każda nich z dwóch składników:
Część 1: funkcjonowanie i niepełnosprawność:
a) funkcje i budowa ciała
b) aktywność i uczestniczenie
Część 2: czynniki kontekstowe:
a) czynniki środowiskowe
b) czynniki osobowe
Rysunek 1. Zależności między składnikami ICF i ICD-10
Uczestniczenie definiowane jest jako zdolność do angażowania się danej osoby

w określone sytuacje życiowe w tym przede wszystkim życie zawodowe i pełnienie
ról społecznych. Ograniczenie uczestnictwa w czynnościach codziennych będą-
cego następstwem urazu lub choroby, definiowane indywidualnie dla każdego
10
pacjenta. Wyznacza też wieloaspektowy cel leczenia możliwy do osiągnięcia dla
poprawy jakości życia.
Aktywność w rozumieniu zdolności do podjęcia przez daną osobę pojedynczego
zadania lub działania np. siedzenia, wstawania, poruszania się, czy zdolność do
komunikacji lub dbania o siebie.
Budowa ciała ludzkiego to jego wszystkie części anatomiczne takie jak narządy
(wątroba, płuca, mózg, serce) i układy (np. układ mięśniowy, stawowy, nerwowy,
układ oddechowy lub krążenia) wraz z przypisanymi im cechami morfologicznymi
takim jak np. kształt, długość, proporcje, obwód, stopień konsystencji i inne.
Funkcje ciała ludzkiego są to procesy fizjologiczne poszczególnych układów, na-
rządów i części ciała, tj. sposób w jaki działają (funkcjonują).
Przykład:
Rozpoznanie ICD-10: M54 – bóle grzbietu.
Ograniczony poziom uczestnictwa: pojawiający się ból kręgosłupa lędźwiowego
w trakcie wykonywania długotrwałej siedzącej pracy biurowej oraz w trakcie
schylania się.
Poziom ograniczonej aktywności:
TT pozycja siedząca (d 4153)
TT zginanie się (d 4105)
Poziom zaburzenia w budowy ciała:
TT układ więzadłowy stawu krzyżowo-biodrowego prawego, więzadło biodro-
wo-lędźwiowe (s 7403)
TT mięśnie tułowia (s 7601)
Funkcja:
TT obniżona wytrzymałość i zdolność przyjęcia obciążenia w mechanizmie
rozciągania w trakcie siedzenia. (b 729)
TT osłabiona siła mięśni tułowia (b 7305)
Czynniki środowiskowe tworzą fizyczne i społeczne środowisko oraz system
postaw, w którym żyją ludzie. Są to czynniki zewnętrzne, które mogą wywierać
dodatni i ujemny wpływ na jednostkę z określonym stanem chorobowym, na
przebieg procesów fizjologicznych (funkcja ciała) i/lub zdolność do wykonywania
czynności (aktywności) lub zadań przez tę osobę lub na budowę jej ciała.
a) Czynniki środowiskowe indywidualne określone jako bezpośrednie otoczenie
osobiste człowieka obejmuje: życie domowe, miejsce pracy. Zawiera zarówno
fizyczne cechy środowiska jak również relacje i interakcje z osobami z tego otcze-
nia: rodzina, bliscy, znajomi.
11
b) Czynniki środowiskowe społeczne określone są jako formalne i nieformalne
struktury społeczne, usługi i najważniejsze systemy społeczne wywierające wpływ
na jednostki. Zaliczamy tu organizacje służb związanych z miejscem pracy, agencji
rządowych, usług telekomunikacyjnych i transportowych oraz nieformalnych sieci
społecznych, ale również przepisy prawa, formalne i nieformalne postanowienia,
a także postawy i ideologie.
Czynniki osobowe stanowią indywidualne tło życia jednostki i nie są częścią
stanu chorobowego. Mogą to na przykład być: płeć, rasa, wiek, nawyki, styl ży-
cia, wychowanie, sposoby radzenia sobie z trudnościami, wykształcenie, zawód,
zdobyte doświadczenie i inne cechy charakterystyczne, które wszystkie lub każda
z osobna mogą odegrać rolę w powiększaniu lub redukowaniu efektu choroby na
dowolnym jej poziomie (budowa, funkcja, aktywność, uczestnictwo). Czynniki
osobowe do tej pory nie weszły do klasyfikacji ICF, ale wymienia się je ze wzglę-
du na rolę, która może mieć wpływ na wynik uczestnictwa przez podejmowane
działania lub zadania.
12
Część III
DIAGNOSTYKA FUNKCJONALNA
Diagnostyka funkcjonalna rozumiana jako badanie fizjoterapeutyczne uwzględnia:

1. Wywiad
2. Badanie i analizę ruchu, postawy, kształtu i ułożenia ciała pacjenta
3. Diagnostykę różnicową (fakultatywnie, wg decyzji fizjoterapeuty)
4. Testy i pomiary
5. Wnioski z badania
6. Plan fizjoterapii
Rysunek 2. Schemat diagnostyki funkcjonalnej
1. Wywiad
Wywiad to pierwsza i najważniejsza część badania fizjoterapeuty. Co do zasady
nie powinno się przeprowadzać żadnych czynności manualnych, analizy ruchu, czy
innych testów bez zebrania dokładnej informacji na temat przyczyny i powodu,
dla którego pacjent zgłosił się na fizjoterapię oraz jego oczekiwań.
13
MM Z kim zbierać wywiad?
Wywiad należy przeprowadzić bezpośrednio z pacjentem, który ma być poddany
fizjoterapii. Nawet w przypadku osób z zaburzeniami komunikacji oraz niepeł-
noletnimi warto w pierwszej kolejności podjąć próbę komunikacji bezpośrednio
z pacjentem, a dopiero w drugiej kolejności uzupełnić ten wywiad: w przypadku
osoby dorosłej z zaburzeniami komunikacji z jego partnerką(erem) lub opiekunem,
a w przypadku osoby niepełnoletniej z rodzicami lub opiekunem.
MM Ustalenie celu fizjoterapii

Jednym z pierwszych pytań, jakie należy zadać pacjentowi lub opiekunom jest
pytanie o cel i oczekiwania
– zdefiniowanie problemu i celu fizjoterapii
Cel fizjoterapii powinien być uświadomiony, jasno sprecyzowany i możliwy do
osiągnięcia na wskutek pracy fizjoterapeuty, nie wykraczający poza ramy ogólnej
wiedzy medycznej na dzień badania.
Dla przykładu: pacjent po kompletnym urazie rdzenia kręgowego na dzisiaj zgod-
nie z obowiązującą wiedzą medyczną nie jest w stanie nauczyć się chodzić, ale
może samodzielnie poruszać się na wózku, zmieniać pozycje, przesiadać z wózka
do samochodu i uczyć się, rozwijać i podejmować pracę zawodową.
Wbrew pozorom może być to trudne zadanie i nie należy bagatelizować istoty
sprawy.
Pomocne mogą być pytania:
– w czym mogła(mógł) bym Pani(u)/Państwu pomóc?
lub
– na czym polega Pani(a)/Państwa problem?
Trudności komunikacyjne na jakie można natrafić na tym etapie, to przedstawie-
nie „problemu” jako diagnozy ICD-10, tj. choroby lub urazu, które pacjent ma
zdiagnozowane np.:
– mam dyskopatie i zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie,
– jestem po udarze mózgu,
– jestem po wszczepieniu endoprotezy stawu biodrowego,
– choruję na SM,
– moje dziecko ma zdiagnozowane MPDz.
Diagnoza lekarska, rozpoznanie ICD-10 NIE JEST I NIE MOŻE BYĆ CELEM TERAPII.
14
Fizjoterapeuta nie jest wstanie przez swoje działania manualne, fizykalne lub
jakiekolwiek inne formy fizjoterapii wpłynąć na zmianę diagnozy. Po zakończonej
fizjoterapii pacjent nadal ma:
– dyskopatię i zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie,
– nadal jest po przebytym udarze,
– nadal ma wszczepioną endoprotezę,
– choruje na SM,
– a dziecko ma MPDz.
Co się zmienia wskutek działań fizjoterapeuty?
Dochodzi do zmiany w szczególności na poziomie aktywności i uczestnictwa
(bardzo często dzięki poprawie konkretnych funkcji i struktur ciała).
Aby jednak doszło do takiej zmiany, należy zidentyfikować indywidualny dla każ-
dego pacjenta problem na poziomie uczestnictwa oraz określić adekwatny poziom
aktywności, który stanie się celem fizjoterapii. Dla przykładu:
– u pacjenta z dyskopatią:
Uczestnictwo: odczuwany ból w trakcie siedzenia w pracy przy komputerze i schy-
lania przy zakładaniu butów.
Aktywność: długie siedzenie, schylanie się.
– u osoby po udarze:
Uczestnictwo: problem może stanowić wyjście z własnego domu, zejście po scho-
dach z 4 piętra.
Aktywność: schodzenie ze schodów.
MM Cele bliskie i dalekie fizjoterapii

W zależności od złożoności problemu, jednostki chorobowej lub urazu możemy
określać cele bliskie lub etapowe. Im „problem” bardziej złożony, gdzie fizjotera-
pia będzie trwać kilka miesięcy lub lat należy oprócz celu końcowego, do którego
dążymy wyznaczyć cele krótkoterminowe, których realizacja daje pacjentowi
uzasadnienie i motywację dla podejmowanego trudu a fizjoterapeucie daje po-
twierdzenie słuszności sformułowanych celów długoterminowych.
Np. pacjent po urazie czaszkowo-mózgowym, zanim zacznie chodzić musi osiągnąć
etap samodzielnego stabilnego siedzenia, potem zmiany pozycji i utrzymania
pozycji stojącej.
Odrębną grupą, są pacjenci ze schorzeniami przewlekle postępującymi, pacjenci
w hospicjach, w stanie terminalnym, gdzie w miarę upływu czasu z uwagi na cha-
15
rakter choroby stan funkcjonowania pacjenta pogarsza się. Budowanie celu terapii
zakłada wtedy spowolnienie tego procesu i utrzymanie poziomu aktywności na jak
najwyższym poziomie najdłużej jak to możliwe. Czasami uśmierzenie bólu lub ulgę
w cierpieniu. Celem może być również nauczenie najbliższej rodziny (opiekunów)
ergonomicznej pracy przy pielęgnacji, zmianach pozycji, przesadzaniu.
Kolejnym krokiem w wywiadzie po ustaleniu co stanowi „problem”, z którym
zgłosił się pacjent na fizjoterapię jest zebranie informacji o jego istocie. Należy
przy tym pamiętać, że z jednej strony dowiemy się tylko tego o co zapytamy,
z drugiej nadmiar zebranych informacji może być równie trudny do interpretacji,
jak ich brak.
1. Czas trwania problemu?
To jest, kiedy wystąpiły pierwsze opisywane objawy np. ból, uczucie zmęczenia,
osłabienie, ograniczenie aktywności, etc. To pozwoli określić nam czy opisy-
wane objawy mają charakter ostry czy przewlekły.
2. Czy objawy zmieniają się w czasie?
Analiza dynamiki zmian objawów w czasie ułatwia podjęcie decyzji w zakresie
planowanego leczenia lub odesłania na dodatkowe konsultacje. Im dynamika
zmian większa i utrzymujące się narastanie negatywnych symptomów należy
zawsze brać pod uwagę wykonanie dodatkowych badań i konsultacji. W przy-
padku niewielkiej dynamiki zmian obrazu klinicznego oraz długo trwającego
procesu chorobowego ryzyko przeoczenia poważnej patologii maleje, aczkol-
wiek zawsze należy zachować czujność.
3. Co powoduje nasilenie lub pogorszenie pierwszoplanowych objawów?
To lista czynności (aktywności), które pacjent wykonuje w ciągu dnia jak, np.:
siedzenie, wstawanie, chodzenie, podnoszenie przedmiotów, czynności sa-
moobsługi, ćwiczenia i aktywność fizyczna etc., które mają negatywny wpływ
na objawy wywołując je lub nasilając lub też są trudne bądź niemożliwe do
wykonania. W tym miejscu należy zapytać pacjenta (lub jego opiekunów) czy
jakieś inne czynniki mają wpływ na pogorszenie. Często bywa, że jest to po-
goda, stres, pora dnia i inne.
4. Co powoduje zmniejszenie lub poprawę pierwszoplanowych objawów?
Lista czynności, które pacjent wykonuje w ciągu dnia jak np.: siedzenie, wsta-
wanie, chodzenie, podnoszenie przedmiotów, czynności samoobsługi ćwiczenia
i aktywność fizyczna etc., które mają pozytywny wpływ na objawy redukując
je lub też są łatwe i możliwe do wykonania. Często są to leki, pora dnia i inne.
5. Jak wyglądało dotychczasowe leczenie w tym chirurgiczne, farmakologiczne,
fizjoterapia i inne rodzaje leczenia?*
Analiza i przebieg dotychczasowego leczenia ułatwia ułożenie obecnego planu
fizjoterapii. Przebyte leczenie chirurgiczne lub inne oddziaływania medyczne
16
sugerują rozwiązania wynikające z zastosowanej procedury medycznej. Odpo-
wiedź na to pytanie wzbogaca też w informacje, na jakie formy terapii pacjent
reagował pozytywnie, a jakie dotychczas nie przyniosły wymiernych efektów.
Należy pamiętać, że pacjent nie zawsze kojarzy leczenie z oddziaływaniem
pielęgniarki (np. długotrwała pielęgnacja rany pooperacyjnej, neuropsycho-
loga, logopedy), fizjoterapeuty, terapeuty zajęciowego i lekarzy specjalistów
pozornie nie związanych z leczeniem pierwszoplanowych objawów.
6. Jakie badania diagnostyczne, także z zakresu badań dodatkowych były dotych-
czas wykonywane* (np. RTG, MRI, USG, ale też scyntygrafia kości, densytome-
tria, ultrasonografia Dopplerowska, urografia, koronarografia, EEG, EMG próba
wysiłkowa). Przebycie niektórych badań diagnostycznych może wprost sugero-
wać wcześniejsze różnicowanie przez lekarzy niektórych poważnych schorzeń np.
serca, mózgu, układu krążenia i in. W przypadku potwierdzenia przez pacjenta
powyższych lub innych badań dodatkowych należy poprosić o przedstawienie
wyników, gdyż mogą mieć znacznie i zmienić strategię fizjoterapii.
7. Czy pacjent zna lub kojarzy przyczynę powstania problemu?*
Pytanie dość istotne, wskazujące na przyczynę powstania dolegliwości. Zwłasz-
cza jeśli pacjent zgłosił się na fizjoterapię bez rozpoznania klinicznego (diagnozy
ICD-10). Odpowiedź wskazująca konkretnie na uraz, wypadek, konkretną dia-
gnozę lekarską lub inne zdarzenie ułatwia proces interpretacyjny. Odpowiedź
wskazująca na brak uchwytnej przyczyny powstania problemu może sugerować
zarówno czynnik o niskim progu postrzegania jak np. czynności dnia codzienne-
go, praca zawodowa, ale również znacznie poważniejsze problemy, np. powoli
rozwijające się choroby układowe.
8. Czy pacjent choruje przewlekle lub doznał urazów lub wypadków w prze-
szłości?*
Pytanie o schorzenia współistniejące urazy lub wypadki mają znaczenie w kon-
tekście obecnego problemu. Szukamy w ten sposób ewentualnych powiązań
lub czynników determinujących naszą decyzje o planie terapii, np.:
TT Pacjentka zgłaszająca ból kręgosłupa 6 lat wcześniej była leczona z powodu
guza piersi.
TT Pacjent zgłaszający trudności z chodzeniem po schodach na tle zmian zwy-
rodnieniowych leczy się przewlekle na chorobę wieńcową serca.
Daje nam to też pogląd na ogólny stan zdrowia pacjenta.
9. Hobby, warunki oraz rodzaj wykonywanej pracy.
Pytanie dotyczące warunków i rodzaju wykonywanej pracy oraz hobby jest
istotne, jeśli jest powiązane ze zdefiniowanym na wstępie celem stanowiącym
największy problem i ograniczeniami pacjenta.
(*) Dane medyczne z wywiadu z pacjentem lub jego opiekunami należy zwery-
fikować z dostępną dokumentacją medyczną.
17
2. Badanie przedmiotowe. Analiza ruchu i postawy ciała
Badanie i analiza ruchu to podstawowe badanie fizjoterapeutyczne. Możemy je
wykonywać w sposób czynny (aktywny) lub bierny (pasywny) w warunkach ob-
ciążenia ciężarem ciała lub w odciążeniu. Możemy porównywać ilość (np. zakres,
siłę), jak i jakość ruchu (np. koordynacja ruchu w jednym stawie, koordynacja
między-segmentarna, płynność, płaszczyzna ruchu).
Dobór metody i warunków badania, ale przede wszystkim forma lub rodzaj ak-
tywności ruchowej, który chcemy badać wynika ze zdefiniowanego w wywiadzie
problemu. Możemy oceniać ruchy całego ciała, ruchy złożone, kiedy pacjent
wstaje i zmienia pozycje ciała, schyla się lub jak chodzi, siedzi lub stoi.
Oceniamy wtedy zarówno płynność ruchu, symetrię jak i trudności w wykonaniu
w tym reakcje stowarzyszone lub/i kompensacje, rodzaj stosowanych pomocy
zewnętrznych, rodzaj auto-stabilizacji i inne.
Możemy także skupić się na ruchach i pozycjach selektywnych tj. jak pacjent np.
unosi lub trzyma rękę lub manipuluje dłonią, jak ustawia lub skręca głowę, jak
zgina kolano lub staw biodrowy.
Przykładowe wyniki interpretacyjne w tym rodzaju badania można wzbogacić
o dodatkowe wnioski, np.:
1. Ruch bierny ograniczony lub bolesny w tym samym zakresie co ruch czynny
sugeruje problem w strukturach biernych, m.in.: stawowych, obwodowym
układzie nerwowym lub przykurczonych mięśniach.
2. Ruch bierny (pasywny) w większym lub pełnym zakresie lub bezbolesny przy
jednoczesnym ograniczeniu ruchu czynnego, sugeruje problem w strukturach
aktywnych, tj. osłabionych mięśniach. Nie wskazuje jednak na przyczynę osła-
biania np. pierwotnie mięśniową, w układzie nerwowym lub naczyniowym.
3. Ruch czynny ograniczony lub bolesny wykony w warunkach obciążenia przy
jednoczesnym redukowaniu objawów lub zwiększeniu zakresu w warunkach
odciążenia, wskazuje na brak zdolności na obciążanie, bez wskazania jednak
na konkretną strukturę.
3. Diagnostyka różnicowa
Jest elementem zalecanym, uzupełniającym (nieobowiązkowym) proces badania

fizjoterapeuty.
W badaniu różnicowym doprecyzowujemy badanie na poziomie strukturalnym
i funkcji ciała. Wskazując, które konkretnie części ciała, tj. narządy lub układy
ciała, np. mięśnie, stawy, więzadła, układ nerwowy oddechowy, krążenia lub
18
inne oraz ich funkcje są ograniczone, zaburzone lub osłabione i mają wpływ na
zdefiniowany w wywiadzie problem i w dalszej części badania aktywności.
4. Testy, skale i pomiary

Testy, które należy wykonać obowiązkowo odnoszą się do poziomu aktywności.
Należy wykonać minimum jeden test odnoszący się do głównego problemu lub
kilka, jeśli jest to istotne z punktu widzenia planu fizjoterapii. Listę rekomen-
dowanych testów z opisem ich wykonania oraz interpretacją wyników zawiera
Część VI Testy.
Testy i pomiary na poziomie funkcji ciała i struktury są wskazane, ale nie obo-
wiązkowe w dokumentacji o ile ich wykonanie w istotny sposób nie zdecyduje
o podjętej strategii fizjoterapii. Przyjmuje się jednak zasadę, że jeśli jakiś test lub
pomiar np. zakresu ruchu, obwodów, kwestionariusz lub skala zostały wykonane,
to należy odnotować ten fakt w dokumentacji, jak również przedstawić wyniki
i ich interpretacje.
5. Wnioski z badania
Wnioski z badania zawierają wyjaśnienie zaistniałego problemu pacjenta, tj., któ-
re aktywności naszym zdaniem mają największy wpływ na ograniczony poziom
uczestnictwa, a ich poprawa ma realną szansę realizacji celu terapii. Jeśli badanie
było wzbogacone o diagnostykę różnicową, wskazać należy we wnioskach również
te struktury i ograniczone ich funkcje, które w naszej opinii mają największy wpływ
na ograniczone aktywności.
6. Plan fizjoterapii
Plan uwzględnia etapy lub działania, jakie należy wykonać w procesie fizjoterapii
dla osiągniecia stawianego celu z uwzględnieniem przedstawionych wniosków.
Plan fizjoterapii budowany jest na poziomie ogólnym, ale może uwzględniać
warunki brzegowe i wyznaczać kamienie milowe, szczególnie w terapiach długo-
terminowych.
Np. zanim rozpoczniemy naukę chodu konieczne jest osiągniecie stabilnej pozycji
stojącej.
19
Część IV
PRZECIWWSKAZANIA DO FIZJOTERAPII
Art. 2 u.z.f (Dz.U. 1994) wskazuje jednoznacznie, że zawód fizjoterapeuty jest

samodzielnym zawodem medycznym. W praktyce oznacza to, że pacjent może
mieć rozpoznanie choroby i przyjść na podstawie skierowania to jest z wyjaśnioną
przyczyną pojawiających się objawów, ale pacjent ma również prawo zgłosić się
do fizjoterapeuty bez skierowania i bez rozpoznania.
Prawo to jednak wiąże się z dużą odpowiedzialnością i z tego względu konieczne
jest przestrzeganie i umiejętność zidentyfikowania przeciwskazań do fizjoterapii.
Przeciwskazania te w literaturze określone zostały jako system flag: „czerwone
flagi” (ang. „red flags”) i żółte flagi” (ang. „yellow flags”).
Czerwone flagi
Zidentyfikowanie, na którymś etapie badania lub leczenia poniższych objawów lub
symptomów powinno skłonić fizjoterapeutę do szczególnej ostrożności i podjęcia
decyzji o odesłaniu pacjenta na dalsze badania i konsultacje z lekarzami specjali-
stami. Decyzję o tym, z jakim specjalistą konsultować pacjenta, fizjoterapeuta po-
winien podjąć na podstawie prezentowanych objawów i ich dynamiki narastania.
1. Choroba nowotworowa w przeszłości.
2. Nagła utrata masy ciała, bez uchwytnej (definiowanej) przyczyny.
3. Narastające osłabienie lub/i wycieńczenie organizmu, bez uchwytnej przy-
czyny.
4. Gorączka lub stan podgorączkowy (podwyższona temperatura).
5. Ból w rytmie dobowym opisywany jako stały bez uchwytnej przyczyny i zależ-
ności od wykonywanych czynności.
6. Ból spoczynkowy, często opisywany jako pulsujący.
7. Obrzęk jednego lub więcej stawów bez wyjaśnionej przyczyny.
8. Niezdiagnozowany uraz w wywiadzie.
9. Świeży lub/i postępujący niedowład obwodowy.
10. Nietrzymanie moczu lub/i stolca powiązane z bólem kręgosłupa.
11. Zaburzenia napięcia mięśniowego – obniżenie lub podniesienie, zaburzenia
czucia powierzchniowego lub/i głębokiego jednej połowy ciała lub dwu/cztero
kończynowe bez wyjaśnionej przyczyny.
12. Zaburzenia zborności ruchowej bez wyjaśnionej przyczyny.
13. Zaburzenia równowagi i krótkotrwałe utraty świadomości.
21
14. Nagle lub świeżo pojawiające opadanie kącika ust, problemy z mówieniem.
15. Pierwszoplanowe lub współistniejące dolegliwości bólowe okolicy jamy brzusz-
nej lub za mostkowej.
16. Tętno spoczynkowe powyżej 100 ud./min. i mniej niż 50.
17. Ciśnienie tętnicze krwi powyżej 160/95.
18. Ciśnienie tętnicze poniżej 90/50.
Żółte flagi
Zidentyfikowanie na którymkolwiek etapie badania lub leczenia poniższych
symptomów, nie stanowi bezwzględnego przeciwwskazania do fizjoterapii, ale
może mieć znaczący negatywny wpływ na uzyskiwane efekty. Z tego względu
wymaga często wsparcia lekarzy specjalistów, ale też specjalistów z innych dzie-
dzin np. psychologa, dietetyka, doradcy zawodowego, etc. Decyzję o tym, z jakim
specjalistą konsultować pacjenta, fizjoterapeuta powinien podjąć na podstawie
prezentowanych objawów i wpływu na efekty terapii.
1. Brak wiary w poprawę.
2. Niestabilność emocjonalna, labilność nastroju.
3. Opóźniony powrót do pracy i brak motywacji do jej podjęcia.
4. Brak kontroli nad problemem stawianym jako cel terapii.
5. Strach, obawa, poczucie lęku.
6. Depresja, inne zaburzenia psychiczne.
7. Silny czynnik stresu i/lub izolacja społeczna.
22
Część V
FIZJOTERAPIA
1. Wywiad
Każda wizyta pacjenta powinna zostać odnotowana w wewnętrznej dokumentacji
medycznej. Powinna zawierać informacje ogólne: imię i nazwisko fizjoterapeuty
z podanym nr PWZFz, datę, a w przypadku podmiotów leczniczych być zgodna
z ustawą o działalności leczniczej i zawierać dodatkowo odpowiednią numerację,
numer jednostki i komórki organizacyjnej zakładu leczniczego.
W wywiadzie należy odnieść się do zmiany stanu funkcjonowania pacjenta od
ostatniej wizyty. Zarówno to co uległo poprawie, jak i ewentualnemu pogorszeniu,
w zależności od spodziewanej dynamiki zmian. Wszelkie zmiany stanu funkcjono-
wania, jak i pojawiające się objawy dodatkowe do tej pory niewystępujące mogą
mieć wpływ na utrzymanie lub modyfikację strategii fizjoterapii. W wywiadzie
powinna znaleźć się też informacja na temat realizacji zadań, jakie pacjent otrzy-
mał do samodzielnego wykonywania, jeśli zostały zlecone.
2. Re-Test na początku terapii

Jeśli zaplanowane zostały testy funkcji lub/i budowy ciała lub testy aktywności
o szybko spodziewanej dynamice zmian, należy wykonać testy kontrolne na po-
czątku terapii. Analiza wyników wskazuje przede wszystkim, czy utrzymane zostały
efekty uzyskane na ostatniej wizycie.
3. Leczenie
3.1. Fizjoterapia indywidualna
Fizjoterapia indywidualna rozumiana jest jako bezpośrednia praca fizjoterapeuty
z pacjentem na podstawie ustalonego planu z wykorzystaniem wszystkich znanych
i dostępnych metod i procedur fizjoterapii (głównie z katalogu ICD-9). Pacjent
powinien być zawsze poinformowany o metodzie i możliwych skutkach zasto-
sowanych procedur fizjoterapii, a fakt ten zostać odnotowany w dokumentacji.
Fizjoterapia indywidualna uwzględnia m.in. procedury:
TT ćwiczeń biernych, czynno-biernych, samo wspomaganych,
TT ćwiczeń w odciążeniu,
23
TT ćwiczeń z wykorzystaniem obciążeń, urządzeń i przyborów,
TT ćwiczeń wolnych,
TT ćwiczeń równoważnych i koordynacyjnych,
TT ćwiczeń w wodzie,
TT ćwiczenia oddechowe,
TT wyciągi i trakcje,
TT leczenie fizykalne: pole magnetyczne, elektroterapia, światłolecznictwo,
leczenie ciepłem i zimnem, fala mechaniczna, inhalacje, inne,
TT masaż: suchy, podwodny, przy użyciu urządzeń masujących,
TT balneoklimatologia,
TT metod specjalnych: Terapia Manualna, PNF, Bobath, Vojta, Cyriax, McKen-
zie, inne,
TT reedukacja (odtwarzanie) i nauka aktywności dnia codziennego m.in: nauka
obracania się, siadania, wstawania, stania, chodzenia na krótkie i długie
dystanse, chodzenia po schodach, etc.,
TT reedukacja i nauka aktywności samoobsługi min: ubierania się, jedzenia,
połykania wykonywania czynności higienicznych, etc.,
TT instruktaż pacjenta lub rodziny, jeśli jest elementem terapii,
TT nauka korzystania z zaopatrzenia ortopedycznego: chodzenia o kulach,
w balkoniku, w ortezie, etc.,
TT dobór i wyrób zaopatrzenia ortopedycznego: kule, łuski stabilizujące i ko-
rygujące, ortezy, wkładki, pasy stabilizujące, plastrowanie.
W dokumentacji medycznej należy w tym punkcie opisać, jakie regiony ciała były
poddane stymulacji, np. ruchem, siłą mechaniczną, bodźcem fizykalnym, np.:
TT region lub część ciała, np. kończyna górna lub przedramię lewe lub/i,
TT jaka struktura oraz jej funkcja, np. mięśnie zginacze stawu promieniowo-
-nadgarstkowego i stawów palców oraz okolice stawów międzypaliczko-
wych palców 2–5 lewej ręki lub/i,
TT jaka aktywność była odtwarzana, np. chwyt cylindryczny w celu odtworze-
nia funkcji picia,
TT jakimi środkami prowadzone było leczenie, tj. jakie wykorzystano procedury
fizjoterapeutyczne (wybór z katalogu ICD-9).
3.2. Funkcjonalny Trening Medyczny

Funkcjonalny Trening Medyczny rozumiany jest jako świadczenie z zakresu fizjoprofi-
laktyki lub/i utrwalania uzyskanych efektów fizjoterapii i realizowane może być jako:
TT Ćwiczenia indywidualne wykonywane samodzielnie po zakończeniu każdej
kolejnej fizjoterapii indywidualnej w celu podtrzymania wypracowanych
efektów. W tym przypadku cel treningu medycznego wynika bezpośred-
nio z celu fizjoterapii indywidualnej i w dokumentacji powinny znaleźć się
informacje o:
24
metodyce treningu tzn. jaki był realizowany cel,
jakie ćwiczenia pacjent wykonywał,
w jakich pozycjach,
ile serii wykonał i ile powtórzeń w serii,
z jakim obciążeniem lub ile czasu.
TT Ćwiczenia indywidualnie, po konsultacji wstępnej, gdy wykazano w bada-
niach i testach brak wskazań do fizjoterapii indywidualnej. W tym przypad-
ku powinny się znaleźć w dokumentacji informacje o planie treningowym
wg schematu powyżej.
TT Grupowo według określonej metodyki specjalistycznych programów pro-
filaktyki ukierunkowanych na prewencję schorzeń cywilizacyjnych, np.
mięśniowo-szkieletowych, metabolicznych, krążeniowo-oddechowych i in.
Jeśli trening jest prowadzony wg zatwierdzonego lub ustalonego programu
należy wskazać jego nazwę oraz źródło oraz informacje o planie treningo-
wym wg schematu powyżej.
4. Re-test po zakończonej terapii

Jeśli zaplanowane zostały testy funkcji ciała i strukturalne lub testy aktywności
o szybko spodziewanej dynamice zmian, należy wykonać testy kontrolne po
zakończeniu każdej sesji fizjoterapii lub treningu medycznego. W przypadku spo-
dziewanej małej dynamiki zmian, testy kontrolne można wykonywać w dłuższych
interwałach, co kilka lub kilkanaście wizyt. Analiza wyników pokazuje, w jakim
stopniu dobrane przez nas procedury fizjoterapeutyczne wpływają na realizacje
celu. Na tej podstawie możemy też obiektywnie podejmować decyzje o kontynu-
acji leczenia wg ustalonego planu lub jego modyfikacji.
5. Zadania dla pacjenta (instruktaż) do samodzielnego

wykonywania w domu
Praca samodzielna pacjenta lub jego opiekunów stanowi bardzo istotny element
fizjoterapii. Stanowi efekt przedłużania oddziaływania fizjoterapeuty, ale ma
również pozytywny wpływ na zwiększanie samodzielności pacjenta i współodpo-
wiedzialność za uzyskiwane efekty. W praktyce pacjent otrzymuje jedno lub dwa
ćwiczenia z grupy ćwiczeń, które wykonywał pod okiem fizjoterapeuty i znamy
lub spodziewamy się konkretnych efektów.
W dokumentacji należy odnotować, jakie zalecenia pacjent otrzymał wg schematu
poniżej:
TT rodzaj ćwiczenia,
TT w jakich pozycjach,
25
TT ile serii i ile powtórzeń w serii,
TT jak często w ciągu dnia ma powtarzać serię ćwiczeń,
TT z jakim obciążeniem lub ile czasu.
6. Uwagi do fizjoterapii
W tej części dokumentacji powinny znaleźć się wszystkie nietypowe zachowania
pacjenta jak np. odmowa udziału w terapii, ogólne złe samopoczucie, apatia lub
pojawienie się dodatkowych wcześniej nie występujących objawów jak, np. ból,
obrzęk, osłabienie, temperatura, podwyższone ciśnienie, dodatkowy uraz, jeśli
miał miejsce lub informacje o konieczności konsultacji z lekarzem lub zalecenie
wykonania dodatkowych badań.
7. Dokumentacja dodatkowa niestanowiąca

dokumentacji medycznej
Fizjoterapeuta ma prawo sporządzać dodatkowe notatki na temat stanu pacjenta,
jego zachowania, zachowania jego rodziny lub opiekunów, które nie stanowią
dokumentacji medycznej, ale mogą by razem z nią przechowywane. Dokumen-
ty te należy najlepiej sporządzać w obecności świadków i uzyskać ich pisemne
potwierdzenie autentyczności i daty sporządzenia. Dokumenty takie muszą być
wydawane na żądanie pacjenta lub upoważnionym przez niego osobom.
26
Część VI
TESTY
1. Interpretacja wyników
Wykonywanie testów kontrolnych oraz analiza ich wyników spełnia kilka istotnych
funkcji:
1. Funkcja kontrolna
Na podstawie uzyskiwanych wyników fizjoterapeuta może obiektywnie podej-
mować decyzje o kontynuacji planu terapii lub jego modyfikacji. Dzięki temu
praca może być jeszcze bardziej efektywna i szybciej mogą być osiągane cele
terapii.
2. Funkcja mobilizująca
Wyniki testów obserwowane w czasie, zwłaszcza u pacjentów przewlekłych
o niewielkiej dynamice zmian są bardzo silnym motywatorem do podejmo-
wania dalszego wysiłku i ciężkiej pracy.
3. Funkcja sprawozdawcza
Gromadzenie danych, które da się porównywać buduje grupy odniesienia,
które ułatwiają podejmowanie decyzji w zakresie planowania i modyfikacji
planów terapii. Jest także narzędziem wykazywania zmian stanu pacjenta dla
płatnika.
Zagregowane dane mogą stanowić dane epidemiologiczne, które są podstawą
do właściwego planowania wydatków budżetowych w obszarze fizjoterapii.
Przykład:
Rozpoznanie ICD-10: M54 – bóle grzbietu.
Ograniczony poziom uczestnictwa: pojawiający się ból kręgosłupa lędźwiowego
w trakcie wykonywania długotrwałej siedzącej pracy biurowej oraz w trakcie
schylania
Poziom ograniczonej aktywności:
TT pozycja siedząca (d 4153)
TT Zginanie tułowia (d 4105)
Poziom chorej struktury:
TT układ więzadłowy stawu krzyżowo-biodrowego prawego, więzadło biodro-
wo-lędźwiowe (s 7403)
TT mięśnie tułowia (s 7601)
27
Funkcja:
TT obniżona wytrzymałość i zdolność przyjęcia obciążenia w mechanizmie
rozciągania w trakcie siedzenia. (b 729)
TT Osłabiona siła mięśni tułowia (b 7305)
TESTY:
Test 6. Utrzymywanie pozycji siedzącej
Wykonanie: Pozostawanie w wymaganej pozycji siedzącej na krześle lub na
podłodze przez pewien czas jak np. podczas siedzenia za biurkiem lub przy stole.
a) Pozostanie w pozycji siedzącej przez dłuższy czas możliwe do wykonania TAK / NIE
b) Czas utrzymania pozycji siedzącej do wywołania bólu, lęku, dyskomfortu lub
zmęczenia: ....... minut
c) Poziom bólu w skali od 0 do 10
d) Poziom lęku w skali od 0 do 10
e) Poziom dyskomfortu lub zmęczenia w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: Ból w trakcie siedzenia narasta i zmusza do wstania.
Tabela 1. Zestawienie wyników obu testowanych zmiennych tj. czasu pojawienia się
bólu w minutach oraz jego intensywności mierzonej w skali VAS.
Wyniki Testu Wyniki Testu
Pomiar [min] VAS] Pomiar [min] VAS]
Pomiar 1 90 7 Pomiar 6 368 1
28
Tabela 2. Analiza wyników każdej zmiennej oddzielnie dla pojawiającego się
bólu i jego intensywność. Poniżej przedstawione w tabeli zmiennej
czasu pojawienia się bólu w trakcie siedzenia.
Czas pojawienia się bólu [min.]

różnica różnica % różnica różnica %
pomiar wynik od ostatniego od ostatniego od pierwszego od pierwszego
pomiaru pomiaru pomiaru pomiaru
Pomiar 1 90
Pomiar 2 120 30 33% 30 33%
Pomiar 3 240 120 100% 150 167%
Pomiar 4 290 50 21% 200 222%
Pomiar 5 360 70 24% 270 300%
Pomiar 6 368 8 2% 278 309%
Pomiar 7 370 2 1% 280 311%
Pomiar 8 359 -11 -3% 269 299%
Pomiar 9 353 -6 -2% 263 292%
Pomiar 10 365 12 3% 275 306%
Dla oceny ewaluacji wyników fizjoterapii istotna jest dla nas zmienna procentowa
(kol. 4 – różnica procentowa od ostatniego pomiaru), budująca tzw. linię trendu
zmiany.
Linia trendu zmiany pokazuje czy oddziaływania fizjoterapeutyczne przyniosły
zmianę obrazu klinicznego (wartości oznaczone na ), a kiedy ustabilizo-
wały się i niezależnie od zmiany formy fizjoterapii nie przynoszą istotnych zmian
w wynikach testów aktywności (wartości oznaczone na ).
29
2. Spis testów
Poniższa lista testów odnosi się do najczęściej ograniczonych aktywności,
z jakimi na co dzień pracują fizjoterapeuci. Zaleca się stosowanie poniższych
testów z uwagi na możliwość gromadzenia i porównywania danych. Lista nie
uwzględnia wszystkich możliwych sytuacji, z którymi mogą zetknąć się fizjo-
terapeuci w pracy klinicznej. W takiej sytuacji należy opracować własny test
lub skorzystać z istniejących już testów, skal czy kwestionariuszy. Z chwilą, gdy
sytuacja pojawia się cyklicznie lub odnosi się do konkretnej grupy zaburzeń test
taki z opisem należy przesłać do KRF na adres [email protected]. Po weryfikacji
zostanie dodany do niniejszej listy. W efekcie lista testów rekomendowanych
będzie stale aktualizowana.
Testy zawierają kilka mierników, np. możliwość wykonania aktywności, określają
poziom bólu, lęku, zmęczenia oraz czas wykonania aktywności, liczbę powtó-
rzeń, odległość. Parametry, które zostaną zmierzone i wykorzystane do oceny
postępów terapii zależą od stanu klinicznego pacjenta i decyzji fizjoterapeuty.
Można wybrać jeden lub kilka proponowanych mierników.
W razie konieczności modyfikacji testu, należy to odnotować w uwagach do testu.
Na przykład w teście zamiany pozycji z leżenia na plecach do leżenia na boku,
konieczność kompensacji poprzez złączenia kończyn górnych.
Test 1. Zmiana pozycji z leżenia tyłem do leżenia na boku.
Test 2. Przejście z pozycji leżenia tyłem do pozycji siedzącej.
Test 3. Utrzymywanie pozycji leżącej.
Test 4. Zmiana pozycji z siedzącej do leżenia tyłem.
Test 5. Zmiana pozycji siedzącej na stojącą.
Test 6. Utrzymywanie pozycji siedzącej.
30
Test 7. Przemieszczanie się w pozycji siedzącej.
Test 8. Zmiana pozycji stojącej na siedzącą.
Test 9. Utrzymywanie pozycji stojącej.
Test 10. Samodzielne utrzymywanie pozycji stojącej. Modyfikowana próba orto-
statyczna.
Test 11. Skłon tułowia w przód z pozycji siedzącej.
Test 12. Dynamiczne, powtarzane zgięcie tułowia z pozycji siedzącej.
Test 13. Skłon tułowia w przód z pozycji stojącej. Test Palce – Podłoga I.
Test 14. Dynamiczne, powtarzane skłony tułowia w przód z pozycji stojącej. Test
Palce-Podłoga II.
Test 15. Wychylenie tułowia w przód w pozycji siedzącej I.
Test 16. Wychylenie tułowia w przód w pozycji siedzącej II.
Test 17. Wychylenie tułowia w tył w pozycji siedzącej I.
Test 18. Wychylenie tułowia w tył w pozycji siedzącej II.
Test 19. Wychylenie tułowia w bok w pozycji siedzącej I.
Test 20. Wychylenie tułowia w bok w pozycji siedzącej II.
Test 21. Wychylenie tułowia w przód w pozycji stojącej I.
Test 22. Wychylenie tułowia w przód w pozycji stojącej II.
Test 23. Przenoszenie ciężaru ciała z jednej stopy na drugą. Test dwóch wag.
Test 24. Odwracanie się w staniu.
Test 25. Utrzymanie równowagi w staniu na wąskiej podstawie I.
Test 26. Utrzymanie równowagi w staniu na wąskiej podstawie II.
Test 27. Utrzymanie równowagi w staniu na wąskiej podstawie III.
Test 28. Test chodu na dystansie 10 do 20 metrów (Timed Walking Test).
Test 29. Test oceny ryzyka upadków w chodzie (Timed Up and GoTest).
Test 30. Test marszu 6-minutowego (6-Minute Walk Test, 6-MWT).
Test 31. Test chodzenia po różnych powierzchniach.
Test 32. Test chodzenia z omijaniem przeszkód.
Test 33. Test przysiadu I.
Test 34. Test przysiadu II.
Test 35. Test przysiadu na jedno kolano.
Test 36. Test klęku prostego.
Test 37. Test utrzymania pozycji klęku prostego.
Test 38. Test siadu klęcznego.
Test 39. Test utrzymania pozycji siadu klęcznego.
Test 40. Podnoszenie przedmiotów z niższego poziomu na wyższy I.
Test 41. Podnoszenie przedmiotów z niższego poziomu na wyższy II.
Test 42. Przenoszenie przedmiotów za pomocą rąk.
Test 43. Przenoszenie przedmiotów na barkach, plecach i biodrach I.
Test 44. Przenoszenie przedmiotów na barkach, plecach i biodrach II.
Test 45. Test chwytu precyzyjnego.
Test 46. Test precyzyjnego używania ręki I.
31
Test 47. Test precyzyjnego używania ręki II.
Test 48. Test precyzyjnego używania ręki III.
Test 49. Czynności samoobsługi.
Test 50. Wejście na stopień.
Test 51. Chodzenia po schodach I.
Test 52. Chodzenia po schodach II.
Leżenie (d 4100)
Przyjmowanie pozycji leżącej lub zmienianie pozycji ciała z horyzontalnej na każdą
inną pozycję np. stojącą lub siedzącą.
Test 1. Zmiana pozycji z leżenia tyłem do leżenia na boku
Test 2. Przejście z pozycji leżenia tyłem do pozycji siedzącej
Utrzymywanie pozycji leżącej (4150)

Pozostawanie w pozycji leżącej, przez pewien czas jak np. leżenie w łóżku w pozycji
na plecach, brzuchu lub na boku.
Test 3. Utrzymywanie pozycji leżącej
Siedzenie (d 4103)
Przyjmowanie pozycji siedzącej i zmienianie pozycji ciała z siedzącej na każdą inną
pozycję np. stojącą lub leżącą
Test 4. Zmiana pozycji z siedzącej do leżenia tyłem
Test 5. Zmiana pozycji siedzącej na stojącą
Utrzymywanie pozycji siedzącej (d 4153)

Pozostawanie w wymaganej pozycji siedzącej na krześle lub na podłodze, przez
pewien czas, jak np. podczas siedzenia za biurkiem lub przy stole.
Obejmuje: pozostawanie w pozycji siedzącej z prostymi nogami lub nogami skrzy-
żowanymi, ze stopami podpartymi lub niepodpartymi.
Przemieszczanie się w pozycji siedzącej (d 4200)

Przemieszczanie się w pozycji siedzącej z jednego miejsca siedzącego na inne
miejsce siedzące na tym samym lub różnym poziomie jak np. przesuwanie się
z krzesła na łóżko.
32
Obejmuje: przemieszczanie się z krzesła na inne miejsce siedzące, takie jak miejsce
siedzące w toalecie, przemieszczanie się z wózka na fotel w samochodzie.
Test 7. Przemieszczanie się w pozycji siedzącej
Stanie (d 4104)
Przyjmowanie pozycji stojącej lub zmienianie pozycji ciała ze stojącej na każdą
inną pozycję np. siedzącą lub leżącą.
Test 8. Zmiana pozycji stojącej na siedzącą
Utrzymanie pozycji stojącej (d 4154)

Pozostawanie w pozycji stojącej przez pewien czas jak np. podczas stania w kolej-
ce, w kościele lub na przyjęciu.
Test 9. Utrzymywanie pozycji stojącej
Test 10. Samodzielne utrzymywanie pozycji stojącej. Modyfikowana próba orto-
statyczna
Zginanie się (d 4105)

Pochylanie tułowia w przód lub w bok jak np. sięgania w dół po jakiś przedmiot.
Test 11. Skłon tułowia w przód z pozycji siedzącej
Test 12. Dynamiczne, powtarzane zgięcie tułowia z pozycji siedzącej
Test 13. Skłon tułowia w przód z pozycji stojącej. Test Palce – Podłoga I
Test 14. Dynamiczne, powtarzane skłony tułowia w przód z pozycji stojącej. Test
Palce-Podłoga II
Balansowanie środkiem ciężkości ciała (d 4106)

Korygowanie i przesuwanie ciężkości ciała z jednej pozycji do innej podczas
siedzenia, stania lub leżenia, jak np. przenoszenie ciała z jednej stopy na drugą
podczas stania.
Test 15. Wychylenie tułowia w przód w pozycji siedzącej I
Test 16. Wychylenie tułowia w przód w pozycji siedzącej II
Test 17. Wychylenie tułowia w tył w pozycji siedzącej I
Test 18. Wychylenie tułowia w tył w pozycji siedzącej II
Test 19. Wychylenie tułowia w bok w pozycji siedzącej I
Test 20. Wychylenie tułowia w bok w pozycji siedzącej II
Test 21. Wychylenie tułowia w przód w pozycji stojącej I
33
Test 22. Wychylenie tułowia w przód w pozycji stojącej II
Test 23. Przenoszenie ciężaru ciała z jednej stopy na drugą. Test dwóch wag
Test 24. Odwracanie się w staniu
Test 25. Utrzymanie równowagi w staniu na wąskiej podstawie I
Test 26. Utrzymanie równowagi w staniu na wąskiej podstawie II
Test 27. Utrzymanie równowagi w staniu na wąskiej podstawie III
Chodzenie na małe odległości (d 4500)
Chodzenie na odległości poniżej jednego kilometra, jak np. podczas chodzenia

po pokoju lub wzdłuż korytarzy w obrębie budynku lub na krótkie dystanse na
zewnątrz.
Test 28. Test chodu na dystansie 10 do 20 metrów (Timed Walking Test)
Test 29. Test oceny ryzyka upadków w chodzie (Timed Up and GoTest)
Chodzenie na duże odległości (d 4501)
Chodzenie na odległości powyżej jednego kilometra, tak jak podczas chodzenia

po mieście lub na przestrzeni otwartej, np. po lesie, polu, wsi. W tym chodzenie
do kościoła, na zakupy, na spacer.
Test 30. Test marszu 6-minutowego (6-Minute Walk Test, 6-MWT)
Chodzenie po różnych powierzchniach (d 4502)

Chodzenie po pochyłych, nierównych lub poruszających się powierzchniach jak
np. przy chodzeniu po trawie, żwirze, polnej drodze, czy nierównym chodniku
w mieście.
Chodzenie po lodzie lub śniegu. Chodzenie w środkach komunikacji: autobusie,
tramwaju lub pociągu.
Test 31. Test chodzenia po różnych powierzchniach
Chodzenie z omijaniem przeszkód (d 4503)

Chodzenia w sposób wymagający omijania poruszających się i nieruchomych
obiektów, ludzi, zwierząt i pojazdów, tak jak podczas chodzenia po placu targowym
lub po sklepie, w ruchu ulicznym lub innych zatłoczonych miejscach.
Test 32. Test chodzenia z omijaniem przeszkód
34
Kucanie (d 4101)
Przyjmowanie pozycji siedzącej lub w kucki na pośladkach z kolanami blisko
złączonymi lub siedzenie na piętach lub zmianie pozycji ciała z kucznej na każdą
inną np. stojącą.
Test 33. Test przysiadu I
Test 34. Test przysiadu II
Test 35. Test przysiadu na jedno kolano
Klęczenie (d 4102)
Przyjmowanie pozycji, w której ciało opiera się na kolanach z nogami zgiętymi tak,
jak podczas modlitwy lub zmianie pozycji ciała z klęczek na każdą inną pozycję
np. stojącą.
Test 36. Test klęku prostego
Test 38. Test siadu klęcznego
Utrzymanie pozycji klęczącej (d 4152)

Pozostawanie w pozycji klęcznej, w której ciało opiera się na kolanach ze zgiętymi
nogami przez pewien czas, jak np. podczas modlitwy lub medytacji.
Test 37. Test utrzymania pozycji klęku prostego
Test 39. Test utrzymania pozycji siadu klęcznego
Podnoszenie (d 4300)
Podnoszenie przedmiotu, aby przemieścić go z niższego poziomu na wyższy, jak
np. unoszenie szklanki ze stołu.
Test 40. Podnoszenie przedmiotów z niższego poziomu na wyższy I
Test 41. Podnoszenie przedmiotów z niższego poziomu na wyższy II
Przenoszenie za pomocą rąk (d 4301)

Zabieranie lub transportowanie przedmiotu z jednego miejsca na drugie za po-
mocą rąk, jak np. przenoszenie szklanki lub walizki.
Test 42. Przenoszenie przedmiotów za pomocą rąk
Test 43. Przenoszenie przedmiotów na barkach, plecach i biodrach I
Test 44. Przenoszenie przedmiotów na barkach, plecach i biodrach II
35
Przenoszenie przedmiotów na barkach, plecach i biodrach (d 4303)
Zabieranie lub transportowanie przedmiotu z jednego miejsca na drugie z użyciem
barków, bioder lub pleców, jak np. przenoszenie dużej paczki.
Test 43. Przenoszenie przedmiotów na barkach, plecach i biodrach I
Test 44. Przenoszenie przedmiotów na barkach, plecach i biodrach II
Precyzyjne używanie ręki (d 440)
Wykonywanie skoordynowanych czynności związanych z posługiwaniem się

przedmiotami, podnoszeniem, manipulowaniem i wypuszczaniem przedmiotów
przy użyciu jednej ręki, palców, kciuka, jak np. gdy zbiera się monety ze stołu,
wykręca numer telefonu.
Obejmuje: podnoszenie (d 4400), chwytanie (d 4401), manipulowanie (d 4402)
i odkładanie (d 4403).
Chwytanie (d 4401)
Używanie jednej lub obu rąk, aby coś chwycić i przytrzymać, jak np. chwyta się
narzędzie lub klamkę drzwi.
Test 45. Test chwytu precyzyjnego
Manipulowanie (d 4402)
Używanie palców i ręki do kontrolowania, sterowania lub poruszania czymś, jak
np. gdy posługujemy się monetami lub innymi małymi przedmiotami, przy pisaniu,
zapinaniu guzików.
Test 46. Test precyzyjnego używania ręki I
Test 47. Test precyzyjnego używania ręki II
Dbanie o siebie
Dotyczy dbałości o siebie. Mycia pojedynczych części (d 5100) i całego ciała (d
5101). Osuszania ręcznikiem ciała (d 5102). Pielęgnowanie skóry (d 5200), zębów
(d 5201), włosów (d 5202), paznokciu u rąk (d 5203) i nóg (d 5204). Korzystanie
z toalety (d 530). Ubieranie się (d 5400) i zakładania obuwia (d 5403) oraz jedze-
nia (d 550).
Test 49. Czynności samoobsługi
36
Zakładanie obuwia (d 5403)
Podejmowanie skoordynowanych czynności związanych z zakładaniem skarpet,
pończoch i obuwia.
Test 48. Test precyzyjnego używania ręki III
Wspinanie się (d 4551)

Poruszanie całego ciała w górę lub w dół ponad powierzchniami obiektów tak,
jak np. wspinanie się na stopnie lub schody, krawężniki, skały, drabiny lub inne
obiekty.
Test 50. Wejście na stopień
Test 51. Chodzenia po schodach I
Test 52. Chodzenia po schodach II
3. Katalog testów
Aktywność: leżenie (d 4100)

Przyjmowanie pozycji leżącej lub zmienianie pozycji ciała z horyzontalnej na każdą
inną pozycję np. stojącą lub siedzącą.
Test 1. Zmiana pozycji z leżenia tyłem do leżenia na boku (d 4100)

Wykonanie: Pacjent leży tyłem, wykonuje obrót ciała do pozycji leżenia na boku.
a) Zmiana z pozycji leżenia tyłem do leżenia na boku prawym jest możliwa do

wykonania TAK / NIE
b) Czas przejścia z leżenia tyłem do leżenia na boku prawym: …… sekund
e) Poziom trudności w skali od 0 do 10
37
a) Zmiana z pozycji leżenia tyłem do leżenia na boku lewym jest możliwa do
wykonania TAK / NIE
b) Czas przejścia z leżenia tyłem do leżenia na boku lewym: …… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 2. Przejście z pozycji leżenia tyłem do pozycji siedzącej (d 4100)
Wykonanie: Pacjent wykonuje przejście z pozycji leżenia tyłem do pozycji siedze-

nia bez podporu stóp na podłożu.
a) Przejście z pozycji leżenia tyłem do pozycji siedzącej możliwe do wykonania

przez stronę prawą TAK / NIE
b) Czas przejścia z leżenia tyłem do siedzenia przez stronę prawą: …… sekund
a) Przejście z pozycji leżenia tyłem do pozycji siedzącej możliwe do wykonania

przez stronę lewą TAK / NIE
b) Czas przejścia z leżenia tyłem do siedzenia przez stronę lewą: …… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
38
Test 3. Utrzymywanie pozycji leżącej (d 4150)
Test ocenia możliwość przebywania w wymaganej pozycji leżącej przez pewien
czas, jak np. leżenie w łóżku w pozycji leżenia przodem, tyłem lub na boku. W sy-
tuacji, gdy test nie może być wykonany w trakcie badania np. z uwagi na czas
jego trwania do wywołania objawów może być wykonany przez pacjenta lub jego
opiekunów.
a) Pozostanie w pozycji leżenia tyłem przez dłuższy czas możliwe do wykonania

TAK / NIE
b) Czas utrzymania pozycji leżenia tyłem do wywołania bólu, lęku lub dyskom-
fortu: …… minut …… godzin
e) Poziom dyskomfortu w skali od 0 do 10
a) Pozostanie w pozycji leżenia przodem przez dłuższy czas możliwe do wykonania

TAK / NIE
f) Czas utrzymania pozycji leżenia przodem do wywołania bólu, lęku lub dyskom-
fortu: …… minut …… godzin
b) Poziom bólu w skali od 0 do 10
c) Poziom lęku w skali od 0 do 10
d) Poziom dyskomfortu w skali od 0 do 10
39
a) Pozostanie w pozycji leżenia na boku prawym przez dłuższy czas możliwe do
wykonania TAK / NIE
g) Czas utrzymania pozycji leżenia na boku prawym do wywołania bólu, lęku lub
dyskomfortu: …… minut …… godzin
a) Pozostanie w pozycji leżenia na boku lewym przez dłuższy czas możliwe do

wykonania TAK / NIE
h) Czas utrzymania pozycji leżenia na boku lewym do wywołania bólu, lęku lub
dyskomfortu: …… minut …… godzin
Uwagi do testu: .................................................................................................
Aktywność: siedzenie (d 4103)

Przyjmowanie pozycji siedzącej i zmienianie pozycji ciała z siedzącej na każdą inną
pozycję np. stojącą lub leżącą.
40
Test 4. Zmiana pozycji z siedzącej do leżenia tyłem (d 4103)
Wykonanie: Pacjent wykonuje przejście z pozycji siedzenia bez podparcia stóp na

podłożu do pozycji leżenia tyłem.
a) Przejście z pozycji siedzącej do leżenia tyłem możliwe do wykonania przez

stronę prawą TAK / NIE
b) Czas przejścia z siedzenia do leżenia przez stronę prawą: …… sekund
a) Przejście z pozycji siedzącej do leżenia tyłem możliwe do wykonania przez

stronę lewą TAK / NIE
b) Czas przejścia z siedzenia do leżenia przez stronę lewą: …… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 5. Zmiana pozycji siedzącej na stojącą (d 4103)
Wykonanie: Pacjent wykonuje przejście z pozycji siedzenia z nogami ustawionymi

na podłodze do pozycji stania. Zwróć uwagę, aby test wykonywać zawsze w tych
samych warunkach, tj. z tej samej wysokości i z tego samego siedziska. W uwagach
do testu opisz w jaki sposób pacjent wykonuje zadanie: kompensacje, reakcje
stowarzyszone, etc.
41
a) Przejście z pozycji siedzącej do stania możliwe do wykonania TAK / NIE
b) Czas przejścia z siedzenia do stania w czasie : …… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................

Wykonanie: Pozostawanie w pozycji siedzącej na krześle lub na podłodze przez pe-
wien czas jak np. podczas siedzenia za biurkiem, na krześle, przy stole, na leżance
lub na podłodze. Test obejmuje pozycje siedzącą bez podparcia pleców, ze stopami
podpartymi lub nie, z podporem na kończynach górnych lub bez. Fakt ten należy
odnotować w uwagach do testu. W sytuacji, gdy test nie może być wykonany
w trakcie badania, np. z uwagi na czas jego trwania do wywołania objawów, może
być wykonany przez pacjenta lub jego opiekunów w domu lub miejscu pracy.
42
a) Pozostanie w pozycji siedzącej przez dłuższy czas możliwe do wykonania
TAK / NIE
b) Czas utrzymania pozycji siedzącej do wywołania bólu, lęku, dyskomfortu lub
zmęczenia:…… minut …… godzin
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 7. Przemieszczanie się w pozycji siedzącej (d 4200)
Przemieszczanie się w pozycji siedzącej z jednego miejsca siedzącego na inne

miejsce siedzące na tym samym lub różnym poziomie jak np. przesiadanie się
z krzesła lub wózka na łóżko.
Wykonanie: Pacjent siedzi na krześle lub wózku. Stół ustawiony jest na tej samej
lub różnej wysokości co krzesło (wózek). Odnotuj różnicę wysokości w uwagach.
Jeżeli pacjent w trakcie wykonywania testu używa rąk do pomocy, odnotuj to
w uwagach.
a) Przejście z pozycji siedzącej na krześle (wózek) do siedzenia na stole możliwe

do wykonania przez stronę prawą TAK / NIE
b) Czas przejścia z siedzenia na krześle do siedzenia na stole przez stronę prawą:
…… sekund
a) Przejście z pozycji siedzącej na krześle (wózek) do siedzenia na stole możliwe

do wykonania przez stronę lewą TAK / NIE
43
b) Czas przejścia z siedzenia na krześle do siedzenia na stole przez stronę lewą:
…… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
Aktywność: stanie (d 4104)

Przyjmowanie pozycji stojącej lub zmienianie pozycji ciała ze stojącej na każdą
inną pozycję np. siedzącą lub leżącą.
Test 8. Zmiana pozycji stojącej na siedzącą
Wykonanie: Pacjent wykonuje przejście z pozycji stojącej do pozycji siedzącej.

Zwróć uwagę, aby test wykonywać zawsze w tych samych warunkach, tj. z tej sa-
mej wysokości i z tego samego siedziska. W uwagach do testu opisz w jaki sposób
pacjent wykonuje zadanie: kompensacje, reakcje stowarzyszone, etc.
a) Przejście z pozycji stojącej do pozycji siedzącej możliwe do wykonania

TAK / NIE
b) Czas przejścia z pozycji stojącej do pozycji siedzącej: ……sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
44
Test 9. Utrzymywanie pozycji stojącej (d 4154)
Wykonanie: Pozostawanie w wymaganej pozycji stojącej przez pewien czas, jak
np. podczas stania w kościele, na przyjęciu lub w kolejce. W sytuacji, gdy test nie
może być wykonany w trakcie badania np. z uwagi na czas jego trwania do wywo-
łania objawów może być wykonany przez pacjenta lub jego opiekunów w domu.
W ramach progresji trudności, test może być wykonywany na różnej nawierzchni
np. pochyłej, śliskiej lub ruchomej. Odnotuj ten fakt w uwagach.
a) Pozostanie w pozycji stojącej przez dłuższy czas możliwe do wykonania TAK / NIE
b) Czas utrzymania pozycji stojącej do wywołania bólu, lęku, dyskomfortu lub
zmęczenia: …… sekund …… minut …… godzin
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 10. Samodzielne utrzymywanie pozycji stojącej. Modyfikowana próba

ortostatyczna (d 4154)
Test wydolności krążeniowo-oddechowej dedykowany pacjentom po długiej
akinezji przy pierwszych próbach pionizacji.
Wykonanie: Badana osoba przyjmuje pozycje leżącą w celu wypoczynku. Po
10 minutach leżenia mierzymy ciśnienie krwi i tętno. Następnie badany przyjmuje
pozycję stojącą i po 2 minutach stania wykonuje się ponowny pomiar ciśnienia
i tętna w pozycji stojącej. Na podstawie uzyskanych wartości różnicy tętna i ciśnienia
skurczowego krwi oblicza się wartość wskaźnika Cramptona wg wzoru:
C = 25 x [3,15 + (różnica ciśnienia skurczowego)] x (różnica tętna) / 20
45
wskaźnik Cramptona Reakcja adaptacyjna układu krążenia
> 95 bardzo dobra
80–94 Dobra
65–79 Dostateczna
< 65 Zła
a) Ciśnienie spoczynkowe: skurczowe ……. rozkurczowe …….

b) Tętno spoczynkowe ………….
c) Ciśnienie po 2 minutach stania: skurczowe ……. rozkurczowe …….
d) Tętno po 2 minutach stania ………….
e) Różnica ciśnienia skurczowego ………....
f) Różnica tętna ….....….
g) Wartość wskaźnika Cramptona ……..…
h) Poziom lęku w skali od 0 do 10
i) Poziom dyskomfortu lub zmęczenia w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Aktywność: zginanie się (d 4105)

Pochylanie tułowia ku dołowi lub na bok jak np. sięgania w dół po jakiś przedmiot.
Test 11. Skłon tułowia w przód z pozycji siedzącej (4105)

Wykonanie: Pacjent z pozycji siedzącej wykonuje skłon tułowia w przód. Pomiar
odległości od palca trzeciego do podłogi oraz skala bólu lub/i trudności wykonania
testu. Zwróć uwagę, aby test wykonywać zawsze z tej samej wysokości i z tego
samego siedziska np. krzesła, stołu, ławki lub wózka.
46
a) Wykonanie skłonu tułowia z pozycji siedzącej jest możliwe do wykonania
TAK / NIE
b) Odległość palca trzeciego od podłogi …… cm
e) Poziom trudności od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 12. Dynamiczne, powtarzane zgięcie tułowia z pozycji siedzącej (4105)

Wykonanie: Pacjent z pozycji siedzącej powtarza najwięcej jak potrafi skłonów
tułowia w przód w kierunku podłoża, w pełnym możliwym zakresie. Czas trwania
testu 60 sekund. Pomiar liczby powtórzeń w czasie 60 sekund. Zwróć uwagę,
aby test wykonywać zawsze z tej samej wysokości i z tego samego siedziska np.
krzesła, stołu, ławki lub wózka.
a) Liczba wykonanych skłonów tułowia z pozycji siedzącej w czasie 60 sekund

…… powtórzeń
d) Poziom trudności lub zmęczenia od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 13. Skłon tułowia w przód z pozycji stojącej. Test Palce – Podłoga I (4105)
Wykonanie: Pacjent z pozycji stania wykonuje skłon tułowia w przód na wyprosto-
wanych nogach. Pomiar odległości od palca trzeciego do podłogi oraz skala bólu
lub/i trudności wykonania testu. Zwróć uwagę, aby zarówno kończyny dolne jak
i górne były wyprostowane w trakcie wykonywania testu.
47
a) Wykonanie zgięcia tułowia z pozycji stojącej jest możliwe do wykonania TAK / NIE
b) Odległość palca trzeciego od podłogi ….. cm
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 14. Dynamiczne, powtarzane skłony tułowia w przód z pozycji stojącej.

Test Palce-Podłoga II (4105)
Wykonanie: Pacjent z pozycji stojącej powtarza najwięcej jak potrafi ruchów
zgięcia tułowia w przód w kierunku podłogi, w pełnym możliwym zakresie z utrzy-
maniem wyprostowanych kolan. Czas trwania testu 60 sekund. Pomiar liczba
powtórzeń w czasie 60 sekund. Zwróć uwagę, aby zarówno kończyny dolne jak
i górne były wyprostowane przez cały czas trwania testu.
48
a) Liczba wykonanych powtórzeń zgięcia tułowia z pozycji stojącej w czasie
60 sekund ….… powtórzeń
Uwagi do testu: .................................................................................................
Aktywność: balansowanie środkiem ciężkości ciała (d 4106)

Korygowanie i przesuwanie ciężkości ciała z jednej pozycji do innej podczas
siedzenia, stania lub leżenia, jak np. przenoszenie ciała z jednej stopy na drugą
podczas stania.
Test 15. Wychylenie tułowia w przód w pozycji siedzącej I (d 4106)

Wykonanie: Pacjent z pozycji wyjściowej siedzenia z uniesionymi ramionami
w przód wykonuje ruch sięgnięcia w przód w zakresie utrzymywanej kontroli
ciała. Pomiar odległości od zaznaczonego punktu startowego do czubka palca
trzeciego. Zwróć uwagę, aby test wykonywać zawsze w tych samych warunkach
tj. z tej samej wysokości siedziska, ramionami ustawionymi w przód i podpartymi
stopami na podłodze.
a) Wykonanie wychylenia tułowia z pozycji siedzącej jest możliwe do wykonania

TAK / NIE
b) Odległość palca trzeciego od punktu startowego ….... cm
Uwagi do testu: .................................................................................................
49
Test 16. Wychylenie tułowia w przód w pozycji siedzącej II (d 4106)
w przód wykonuje ruch sięgnięcia w przód w zakresie utrzymywanej kontroli ciała.
Pomiar czasu utrzymania pozycji wychylenia. Zwróć uwagę, aby test wykonywać
zawsze w tych samych warunkach tj. z tej samej wysokości siedziska, ramionami
ustawionymi w przód i podpartymi stopami na podłodze.
a) Czas wychylenia tułowia w przód ….. sekund

d) Poziom trudności od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 17. Wychylenie tułowia w tył w pozycji siedzącej I (d 4106)

w przód wykonuje ruch wychylenia tułowia w tył w zakresie utrzymywanej kon-
troli ciała. Pomiar odległości od zaznaczonego punktu startowego do czubka palca
trzeciego. Zwróć uwagę, aby test wykonywać zawsze w tych samych bezpiecznych
warunkach tj. z asekuracją tej samej wysokości siedziska, ramionami ustawionymi
w przód i podpartymi stopami na podłodze.
50
a) Wykonanie wychylenia tułowia w tył z pozycji siedzącej jest możliwe do wy-
konania TAK / NIE
b) Odległość palca trzeciego od punktu startowego ….. cm
e) Poziom trudności lub zmęczenia od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 18. Wychylenie tułowia w tył w pozycji siedzącej II (d 4106)

w przód wykonuje ruch wychylenia w tył w zakresie utrzymywanej kontroli ciała.
Pomiar czasu utrzymania pozycji wychylenia. Zwróć uwagę, aby test wykony-
wać zawsze w tych samych bezpiecznych warunkach tj. z asekuracją tej samej
wysokości siedziska, ramionami ustawionymi w przód i podpartymi stopami na
podłodze.
a) Czas wychylenia tułowia w tył ….. sekund

Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 19. Wychylenie tułowia w bok w pozycji siedzącej I (d 4106)

Wykonanie: Pacjent z pozycji wyjściowej siedzenia z jednym ramieniem uniesio-
nym w przód a drugim w odwiedzeniu, wykonuje ruch wychylenia tułowia w bok
w zakresie utrzymywanej kontroli ciała, do momentu oderwania biodra po stronie
przeciwnej do ruchu. Pomiar odległości od zaznaczonego punktu startowego do
51
czubka palca trzeciego. Zwróć uwagę, aby test wykonywać zawsze w tych samych
warunkach, tj. z tej samej wysokości siedziska i stopami swobodnie zwieszonymi.
a) Wykonanie wychylenia tułowia w stronę prawą z pozycji siedzącej jest możliwe

do wykonania TAK / NIE
a) Wykonanie wychylenia tułowia w stronę lewą z pozycji siedzącej jest możliwe

Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 20. Wychylenie tułowia w bok w pozycji siedzącej II (d 4106)

Wykonanie: Pacjent z pozycji wyjściowej siedzenia z jednym ramieniem uniesio-
nym w przód a drugim w odwiedzeniu, wykonuje ruch wychylenia tułowia w bok
w zakresie utrzymywanej kontroli ciała, do momentu oderwania biodra po stronie
52
przeciwnej do ruchu Pomiar czasu utrzymania pozycji wychylenia. Zwróć uwagę,
aby test wykonywać zawsze w tych samych warunkach tj. w tej samej wysokości
siedziska i stopami swobodnie zwieszonymi.
a) Czas wychylenia tułowia w stronę prawą …. sekund

a) Czas wychylenia tułowia w stronę lewą …. sekund

Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 21. Wychylenie tułowia w przód w pozycji stojącej I (d 4106)
Wykonanie: Pacjent z pozycji wyjściowej stania z uniesionymi ramionami w przód,

wykonuje ruch wychylenia tułowia w przód w zakresie utrzymywanej kontroli
ciała. Pomiar odległości od zaznaczonego punktu startowego do czubka palca
trzeciego. Zwróć uwagę, aby test wykonywać zawsze w tych samych warunkach
tj., ramionami ustawionymi w przód.
53
a) Wykonanie wychylenia tułowia z pozycji stojącej jest możliwe do wykonania
TAK / NIE
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 22. Wychylenie tułowia w przód w pozycji stojącej II (d 4106)
Wykonanie: Pacjent z pozycji wyjściowej stania z uniesionymi ramionami w przód,

wykonuje ruch wychylenia tułowia w przód w zakresie utrzymywanej kontroli
ciała. Pomiar czasu utrzymania pozycji wychylenia. Zwróć uwagę, aby test wyko-
nywać zawsze w tych samych warunkach, tj. ramionami ustawionymi w przód.
54
a) Czas utrzymania wychylenia tułowia w przód ….. sekund
d) Poziom trudności lub/i zmęczenia od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test. 23. Przenoszenie ciężaru ciała z jednej stopy na drugą. Test dwóch wag
(d 4106)
Wykonanie: Pacjent z pozycji stania z równo rozłożonym ciężarem ciała na dwóch
wagach wykonuje przeniesienie ciężaru ciała z jednej na drugą stronę. Pomiar
wartości obciążenia każdej ze stron. W uwagach do testu jeśli pacjent w pozycji
wyjściowej nie jest w stanie równo rozłożyć ciężar ciała, wskaz ewentualną różnicę
w obciążaniu pomiędzy stroną prawą i lewą.
a) Wykonanie przeniesienia ciężaru ciała na stronę prawą jest możliwe do wy-

konania TAK / NIE
b) Ciężar ciała przeniesiony na stronę prawą ….. kg co stanowi …… % masy ciała
a) Wykonanie przeniesienia ciężaru ciała na stronę lewą jest możliwe do wyko-

nania TAK / NIE
b) Ciężar ciała przeniesiony na stronę prawą ….. kg co stanowi …… % masy ciała
Uwagi do testu: .................................................................................................
55
Test 24. Odwracanie się w staniu (d 4106)
Wykonanie: Pacjent z pozycji stania z równo rozłożonym ciężarem ciała wykonuje

skręt tułowia przez bark jakby chciał spojrzeć za siebie z przeniesieniem ciężaru
ciała raz na jedną raz na druga stronę.
a) Skręt tułowia przez prawy bark z obciążeniem lewej kończyny dolnej możliwe
b) Czas wykonania obrotu: …… sekund
a) Skręt tułowia przez lewy bark z obciążeniem prawej kończyny dolnej możliwe
b) Czas wykonania obrotu: …… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 25. Utrzymanie równowagi w staniu na wąskiej podstawie I

(d 4106)
Wykonanie: Pacjent z pozycji wyjściowej stania o stopach rozstawionych na

szerokość bioder przyjmuje pozycję stania stopa przy stopie. Pomiar czasu stania
na wąskiej podstawie ciała do utraty równowagi lub podparcia się rękoma.
56
a) Przejście do stania stopa przy stopie możliwe do wykonania TAK / NIE
b) Czas utrzymania równowagi: …… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 26. Utrzymanie równowagi w staniu na wąskiej podstawie II

(d 4106)
Wykonanie: Pacjent z pozycji wyjściowej stania na szerokość bioder przyjmuję

pozycję stania stopa przed stopą. Pomiar czasu stania na wąskiej podstawie ciała
do utraty równowagi lub podparcia się rękoma. Zwróć uwagę, aby obie stopy, były
płasko ustawione na podłodze.
a) Przejście do stania stopa prawa przed stopą lewą możliwe do wykonania

TAK / NIE
57
a) Przejście do stania stopa lewa przed stopą prawą możliwe do wykonania
TAK / NIE
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 27. Utrzymanie równowagi w staniu na wąskiej podstawie III

(d 4106)
Wykonanie: Pacjent z pozycji wyjściowej stania na szerokość bioder przyjmuję

pozycję stania na jednej nodze z drugą ugiętą w stawie biodrowym i kolanowym.
Pomiar czasu stania na wąskiej podstawie ciała do utraty równowagi lub podparcia
się rękoma.
a) Przejście utrzymanie pozycji stania na nodze prawej możliwe do wykonania

TAK / NIE
b) Czas utrzymania równowagi na nodze prawej: …… sekund
a) Przejście utrzymanie pozycji stania na nodze lewej możliwe do wykonania

TAK / NIE
b) Czas utrzymania równowagi na nodze lewej: …… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
58
Aktywność: chodzenie (d 450)
Poruszanie się po powierzchni na stopach, krok po kroku, gdy co najmniej jedna
stopa zawsze dotyka ziemi tak, jak np. podczas spacerowania, przechadzania się,
chodzenia do przodu, do tyłu lub bokiem.
Aktywność chodzenie na małe odległości (d 4500)
Chodzenie poniżej jednego kilometra, jak np. podczas chodzenia po pokoju lub
wzdłuż korytarzy w obrębie budynku lub na krótkie dystanse na zewnątrz.
Test 28. Test chodu na dystansie 10 do 20 metrów (Timed Walking Test)

(d 4500)
Wykonanie: Pacjent pokonuje dystans 10 lub 20 metrów w linii prostej, w zależ-
ności warunków i możliwości wykonania testu. Test może być wykonany wewnątrz
jak i na zewnątrz budynku. Jeśli zachodzi taka potrzeba pacjent może wykorzystać
kule, laskę, balkonik, ortezę lub może skorzystać z asekuracji osoby towarzyszącej.
Informację o skorzystaniu z pomocy opisz w uwagach oraz w jakich warunkach
i na jakim dystansie pacjent wykonywał test.
a) Przejście na dystansie……. m możliwe do wykonania TAK / NIE

b) Dystans wykorzystany w teście ……. m
c) Czas przejścia wyznaczonego dystansu: …… sekund
d) Średnia prędkość chodu …….. m/s
e) Poziom bólu w skali od 0 do 10
f) Poziom lęku w skali od 0 do 10
g) Poziom trudności w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
59
Test 29. Test oceny ryzyka upadków w chodzie (Timed Up and GoTest)
(d 4500)
Wykonanie: Pacjent z pozycji siedzącej (np. na krześle) wstaje i pokonuje dystans
trzech metrów następnie wykonuje obrót i powraca do punktu wyjścia ponownie
siadając na krześle. Test wykonywany jest obustronnie, tzn. obroty wykonywane
są na przemian przez prawe i lewe ramię. Pomiar czasu liczony jest od pozycji
wyjściowej, tj. wstawania do ponownego przyjęcia pozycji siedzącej. Norma dla
osób zdrowych wynosi poniżej 10 sekund dla osób starszych do 14 sekund. Pa-
cjent wykonujący próbę w dłuższym czasie niż 30 sekund jest zagrożony upadkiem
i wymaga zabezpieczenia lub asekuracji.
a) Pokonanie dystansu trzech metrów następnie wykonanie obrotu i powrót do

punktu wyjścia ponownie siadając na krześle możliwe do wykonania TAK / NIE
b) Czas przejścia wyznaczonego dystansu dla strony prawej …… sekund
60
a) Czas przejścia wyznaczonego dystansu dla strony lewej …… sekund

d) Poziom trudności w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Aktywność: chodzenie na duże odległości (d 4501)

Chodzenie na odległość powyżej jednego kilometra, tak jak podczas chodzenia
po wiosce lub po mieście, z jednej wioski do drugiej lub po przestrzeni otwartej.
Test 30. Test marszu 6-minutowego (6-Minute Walk Test, 6-MWT) (d 4501)
Sześciominutowy test marszowy służy do oceny ogólnej tolerancji wysiłku i wydol-
ności w trakcie chodu. Sprawdza się u osób starszych i obciążonych niewydolno-
ścią krążeniowo-oddechową. Może służyć do oceny chromania przestankowego
w niewydolności naczyniowej kończyn dolnych.
Wykonanie: Test marszowy powinien być wykonywany u pacjenta w stabilnym
stanie klinicznym, po okresie 10 minutowego wypoczynku w pozycji siedzącej
(warto wykorzystać ten czas na zebranie wywiadu i wyjaśnienie zasad i przebiegu
testu). Co najmniej 2 godziny przed testem pacjent nie powinien wykonywać
intensywnych wysiłków fizycznych. Ograniczenia wykonania testu obejmują
jedynie bezwzględne przeciwwskazania do wykonania testu wysiłkowego. Testu
nie należy wykonywać na bieżni.
Chory maszeruje przez 6 minut samodzielnie we własnym tempie po płaskiej, rów-
nej powierzchni np. przemieszcza się po korytarzu. Należy w tym celu wymierzyć
odległość od 20 do 50 metrów. Należy też oznakować miejsce startu i nawracania.
Dla ułatwienia obliczania dystansu jaki pokonał pacjent warto oznaczyć podział
co 3–5 metrów.
Zdrowa osoba pokonuje w trakcie 6 minut 400 do 700 metrów. Wynik poniżej
300 metrów jest czynnikiem złej prognozy.
Jeśli w trakcie wykonywania testu pojawił się charakterystyczny ból chromania
należy określić na którym metrze się pojawił się ból oraz określić należy skalę
intensywności bólu.
Jeśli masz możliwość monitorowania tętna w trakcie testu. Maksymalne tętno
osiągane w czasie 6-MWT odpowiada wartości tętna na poziomie progu beztle-
61
nowego (zaleca się, aby w rehabilitacji kardiologicznej stosować obciążenia do
poziomu progu beztlenowego), 6-MWT może być wykorzystywany jako bezpieczna
metoda treningu fizycznego, a osiągane podczas marszu maksymalne tętno może
być uznane za tętno treningowe.
a) Masa ciała pacjenta …… kg

b) Dystans jaki pokonał pacjent w trakcie 6-MWT ……. m
c) Średnia prędkość chodu …….. m/s
d) Tętno maksymalne jakie pacjent osiągnął w trakcie testu …… ud/min.
e) Poziom zmęczenia w zmodyfikowanej skali Borga od 0 do 10
f) Poziom bólu w skali od 0 do 10
g) Zatrzymanie się z powodu bólu lub zmęczenia na …….. metrze
h) Liczba przerw jakich potrzebował pacjent w trakcie testu 6-MWT …….
Uwagi do testu: .................................................................................................
62
Test 31. Test chodzenia po różnych powierzchniach (d 4502)
Test ma na celu ocenę poruszania się pacjenta po różnych nawierzchniach, pochyl-

niach i w nierównym terenie, co ma znaczenie przy chodzeniu po trawie, żwirze,
łące, polnej drodze, czy nierównym chodniku w mieście.
Wykonanie: Należy ułożyć tor przeszkód, opisać w uwagach przeszkody ich kolej-
ność ułożenia oraz odległość między nimi jak również długość całego toru. Ocenie
podlega czas przejścia i poziom lęku lub trudności
a) Chodzenie po różnych powierzchniach możliwe do wykonania TAK / NIE

d) Średnia prędkość chodu ……. m/s
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 32. Test chodzenia z omijaniem przeszkód (d 4503)
Test ma na celu ocenę poruszania się pacjenta z omijaniem przeszkód dla oceny
zdolności do omijania ludzi, zwierząt, pojazdów i innych obiektów, np. w trakcie
chodzenia po zatłoczonym sklepie, w ruchu ulicznym lub innych zatłoczonych
miejscach.
Wykonanie: Należy ułożyć tor przeszkód, opisać w uwagach przeszkody ich kolej-
ność ułożenia oraz odległość między nimi jak również długość całego toru. Ocenie
podlega czas przejścia i poziom lęku lub trudności.
63
a) Chodzenie z omijaniem przeszkód możliwe do wykonania TAK / NIE
d) Średnia prędkość chodu ……. m/s
Uwagi do testu: .................................................................................................
Aktywność: kucanie (d 4101)

Przyjmowanie pozycji siedzącej lub w kucki na pośladkach z kolanami blisko
złączonymi lub siedzenie na piętach tak, jak to może być konieczne w toalecie,
która jest na poziomie podłogi lub zmienianie pozycji ciała z kucznej na każdą
inną pozycję np. stojącą.
Test 33. Test przysiadu I (d 4101)
Ocena zdolności przyjęcia obciążenia ciężaru ciała: stawów skokowych, kolano-

wych i biodrowych w pozycji kucznej.
Wykonanie: Pacjent z pozycji stania przyjmuje pozycję przysiadu na piętach.

Ocenie poddany jest zakres (głębokość) pozycji, ból towarzyszący kucaniu lub
trudności z przyjęciem pozycji lub z jej powrotem do stania. Zakres mierzony od
punktu anatomicznego krętarz większy kości udowej do kostki bocznej.
64
a) Przyjęcie pozycji przysiadu jest możliwe do wykonania TAK / NIE
b) Odległość punktów w staniu …… cm
c) Odległość punktów w pozycji przysiadu na piętach …… cm
d) Odległość punktów w pozycji odciążenia w leżeniu z max. zgiętym kolanem ….. cm
e) Różnica odległości w odciążeniu i obciążaniu ……. cm
g) Poziom lęku w skali od 0 do 10
h) Poziom trudności od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 34. Test przysiadu II (d 4101)

Ocena zdolności przyjęcia obciążenia ciężaru ciała: stawów skokowych, kolano-
wych i biodrowych w pozycji kucznej.
Wykonanie: Pacjent z pozycji stania przyjmuje pozycję przysiadu na całych sto-
pach. Ocenie poddany jest zakres (głębokość) pozycji, ból towarzyszący kucaniu
lub trudności z przyjęciem pozycji lub z jej powrotem do stania. Zakres mierzony
od punktu anatomicznego krętarz większy kości udowej do kostki bocznej.
65
a) Przyjęcie pozycji przysiadu jest możliwe do wykonania TAK / NIE
b) Odległość punktów w staniu ...... cm
c) Odległość punktów w pozycji przysiadu na stopach ...... cm
d) Odległość punktów w pozycji odciążenia w leżeniu z max. zgiętym kolanem ...... cm
e) Różnica odległości w odciążeniu i obciążaniu ...... cm
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 35. Test przysiadu na jedno kolano (d 4101)

Wykonanie: Pacjent z pozycji stania przyjmuje pozycję przysiadu z wykrokiem.
Ocenie poddany jest zakres (głębokość) pozycji, ból towarzyszący kucaniu lub
trudności z przyjęciem pozycji lub z jej powrotem do stania. Zakres mierzony
od punktu anatomicznego krętarz większy kości udowej do kostki bocznej. Test
wykonujemy na obie strony prawą i lewą.
a) Przyjęcie pozycji przysiadu z wykrokiem (przysiad na piętę prawą) jest możliwe

c) Odległość punktów w pozycji w kucki …… cm
d) Odległość punktów w pozycji odciążenia w leżeniu z max. zgiętym kolanem
prawym …… cm
e) Różnica odległości w odciążeniu i obciążaniu …… cm
66
a) Przyjęcie pozycji przysiadu z wykrokiem (przysiad na piętę lewą) jest możliwe
c) Odległość punktów w pozycji przysiadu …… cm
d) Odległość punktów w pozycji odciążenia w leżeniu z max. zgiętym kolanem
lewym …… cm
e) Różnica odległości w odciążeniu i obciążaniu …… cm
Uwagi do testu: .................................................................................................
Aktywność: klęczenie (d 4102)
Test 36. Test klęku prostego (d 4102)

Ocena zdolności przyjęcia pozycji klęku prostego obunóż.
Wykonanie: Pacjent z pozycji stania przechodzi do pozycji klęku prostego obunóż.
Ciężar ciała opiera się na kolanach z nogami zgiętymi. Ocenie poddany jest czas
przyjęcia pozycji, ból towarzyszący klękaniu lub trudności z przyjęciem pozycji.
a) Przejście z pozycji stojącej do klęku możliwe do wykonania TAK / NIE

b) Czas przejścia ze stania do klęku: …… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
67
Test 37. Test utrzymania pozycji klęku prostego (d 4102)
Ocena zdolności utrzymania pozycji klęku przez dłuższy czas, jak np. w trakcie
modlitwy.
Wykonanie: Pacjent z pozycji stania przechodzi do pozycji klęku prostego obunóż.
Ciężar ciała opiera się na kolanach z nogami zgiętymi. Ocenie poddany jest czas
utrzymania pozycji klęku do wystąpienia objawów bólowych lub dyskomfortu,
oraz czy ciężar ciała spoczywa na obydwu kolanach. Wykonanie testu klęcząc na
jednej kończynie dolnej jest testem ujemnym.
a) Czas utrzymania pozycji klęku do wywołania objawów bólowych lub

dyskomfortu: …… minut …… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 38. Test siadu klęcznego (d 4102)

Ocena zdolności przyjęcia pozycji siadu klęcznego.
Wykonanie: Pacjent z pozycji stania przechodzi do pozycji klęku, ciało oparte na
piętach z nogami zgiętymi. Ocenie poddany jest czas przyjęcia, ból towarzyszący
klękaniu lub trudności z przyjęciem pozycji.
a) Przejście z pozycji stojącej do siadu klęcznego możliwe do wykonania TAK / NIE
b) Czas przejścia ze stania do klęku: …… sekund
68
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 39. Test utrzymania pozycji siadu klęcznego (d 4102)
Ocena zdolności utrzymania pozycji siadu klęcznego przez dłuższy czas.

Wykonanie: Pacjent z pozycji stania przechodzi do pozycji siadu klęcznego, ciężar
ciała opiera się na piętach z nogami zgiętymi. Ocenie poddany jest czas utrzymania
pozycji klęku do wywołania objawów bólowych lub dyskomfortu
a) Czas utrzymania pozycji siadu klęcznego do wywołania objawów bólowych lub

dyskomfortu: …… minut …… sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
69
Aktywność: przenoszenie, poruszanie i manipulowanie
przedmiotami
Test 40. Podnoszenie przedmiotów z niższego poziomu na wyższy I (d 4300)
Test oceniający zdolność do podnoszenia niewielkich przedmiotów np. kubka ze
stołu w celu napicia się.
Wykonanie: Pacjent w pozycji stojącej podnosi kubek ze stołu i stara się przytknąć
do ust. Terapeuta w celu standaryzacji testu określa wysokość powierzchni stołu.
Określamy czy pacjent potrafi wykonać czynność, czas potrzebny na wykonanie
czynności. Test można wykonać z kubkiem pustym i wypełnionym wodą.
a) Test podniesienia pustego kubka do ust jest możliwy TAK / NIE

b) Wysokość stołu z jakiej pacjent podnosi przedmiot ..…. cm
c) Odległość przedmiotu od krawędzi stołu ..…. cm
d) Czas w jakim pacjent podnosi pusty kubek ze stołu do ust ..…. sekund
a) Test podniesienia napełnionego kubka do ust jest możliwy TAK / NIE
b) Wysokość stołu z jakiej pacjent podnosi przedmiot ..…. cm
c) Odległość przedmiotu od krawędzi stołu ..…. cm
d) Czas w jakim pacjent podnosi napełniony kubek ze stołu do ust ..…. sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 41. Podnoszenie przedmiotów z niższego poziomu na wyższy II (d 4300)

Test oceniający zdolność do podnoszenia większych przedmiotów, np. miski, gar-
nek, pudełko z niższej do wyższej pozycji.
70
Wykonanie: Pacjent w pozycji stojącej podnosi przedmiot z podłogi i stara się
podnieść go wyżej na blat stołu. Terapeuta w celu standaryzacji testu określa wy-
sokość powierzchni stołu, czy pacjent potrafi wykonać czynność, czas potrzebny
na wykonanie czynności, ciężar przedmiotu, jeżeli ma on znaczenie.
a) Test podniesienia przedmiotu z podłogi na stół jest możliwy do wykonania

TAK / NIE
b) Wysokość stołu na jaką przenosi przedmiot ..…. cm
c) Czas w jakim pacjent podnosi przedmiot i stawia na stole ..…. sekund
d) Ciężar przedmiotu ..…. kg
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 42. Przenoszenie przedmiotów za pomocą rąk (d 4301)
Test oceniający zdolność do przenoszenia większych przedmiotów np. miski, torby

z jednego miejsca w drugie.
Wykonanie: Pacjent w pozycji stojącej podnosi przedmiot z krzesła z podłogi lub
stołu i stara się podnieść w inne miejsce. Terapeuta w celu standaryzacji testu
określa przedmiot, wysokość, z której podnosi przedmiot, wysokość na jaką
odkłada oraz odległość od miejsca podniesienia do odłożenia. W teście ocenie
podlega: czy pacjent potrafi wykonać czynność, czas potrzebny na jej wykonanie,
ciężar przedmiotu, jeżeli ma on znaczenie.
71
lub
lub
a) Test przeniesienia przedmiotu w inne miejsce możliwy do wykonania ..….

TAK /NIE
b) Wysokość z jakiej pacjent podnosi przedmiot ..…. cm
c) Wysokość na jaką odkłada ..…. cm
d) Odległość miejsca podniesienia do odłożenia ..…. m ..…. cm
e) Czas w jakim pacjent przenosi przedmiot ..…. sekund
72
f) Ciężar przedmiotu ..…. kg
g) Rodzaj przedmiotu ………….....………
h) Poziom bólu w skali od 0 do 10
i) Poziom lęku w skali od 0 do 10
j) Poziom trudności w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 43. Przenoszenie przedmiotów na barkach, plecach i biodrach I (d 4303)

Test oceniający zdolność do przenoszenia większych przedmiotów np. przenoszenie
paczek, plecaka lub walizki w obrębie kilkunastu metrów.
Wykonanie: Pacjent w pozycji stojącej podnosi przedmiot z podłogi i stara
się przenieść w inne oddalone miejsce. Test można wykonać na dystansie np.
20 metrów. Terapeuta w celu standaryzacji testu określa przedmiot oraz jego
ciężar, odległość od miejsca podniesienia do odłożenia. W teście ocenia się, czy
pacjent potrafi wykonać czynność, czas potrzebny na wykonanie czynności oraz
poziom zmęczenia lub bólu.
a) Test przeniesienia przedmiotu w inne miejsce na dystansie 20 metrów możliwy

do wykonania ..…. TAK / NIE
b) Czas w jakim pacjent przenosi przedmiot ..…. sekund
c) Ciężar przedmiotu ..…. kg
d) Rodzaj przedmiotu …………….....……
g) Poziom zmęczenia w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
73
Test 44. Przenoszenie przedmiotów na barkach, plecach i biodrach II (d 4301)
Test oceniający zdolność do przenoszenia większych przedmiotów na większe
odległości, np. noszenie paczek, plecaka, walizki.
Wykonanie: Pacjent w pozycji stojącej podnosi przedmiot z podłogi i stara się
przenieść w inne oddalone miejsce. Test można wykonać w czasie 6 minutowego
marszu. Terapeuta w celu standaryzacji testu określa przedmiot oraz jego ciężar,
wyznacza trasę ok. 20–50 metrów. Zaznaczeniem punktu startu i zawracania.
W teście ocenia się, czy pacjent potrafi wykonać czynność, odległość jaką pokonał
oraz poziom zmęczenia lub bólu (patrz test 6-MWT).
a) Test noszenia przedmiotu w trakcie 6 minutowego marszu, możliwy do wykonania

..…. TAK / NIE
b) Odległość jaką pokonał pacjent ..…. m
c) Ciężar przedmiotu ..…. kg
d) Rodzaj przedmiotu ……….....…………
74
f) Poziom zmęczenia w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Aktywność: precyzyjne używanie ręki (d 440)

Wykonywanie skoordynowanych czynności związanych z posługiwaniem się przed-
miotami, podnoszeniem, manipulowaniem i wypuszczaniem przedmiotów przy
użyciu jednej ręki, palców, kciuka, jak np. gdy zbiera się monety ze stołu wykręca
numer telefonu.
Test 45. Test chwytu precyzyjnego

Test różnych chwytów dłoni używanych w codziennym życiu od łatwych do bar-
dziej precyzyjnych, jak na przykład podnoszenie torby, otwieranie drzwi, zbieranie
monet, etc.
Wykonanie: Pacjent wykonuje 5 różnych chwytów:
a) „hakowy” jak przy podnoszeniu torby
b) chwyt za klamkę i otwarcie drzwi
c) chwyt „młotkowy”
d) chwyt precyzyjny “pęsetowy/szczypcowy” jak przy przekręcaniu klucza
e) chwyt precyzyjny “pęsetowy/szczypcowy” jak przy zbieraniu monet ze stołu
Każdy chwyt oceniany jest w zakresie, czy jest możliwy do wykonania: TAK – 1, Nie – 0
75
Prawa ręka
a) Chwyt „hakowy” jest możliwy do wykonania ………… TAK / NIE 0/1
b) Chwyt za klamkę jest możliwy ………… TAK / NIE 0/1
c) Chwyt młotkowy jest możliwy ………… TAK / NIE 0/1
d) Chwyt „pęsetowy/szczypcowy” przy przekręcaniu klucza jest możliwy …………
TAK / NIE 0/1
e) Chwyt przy zbieraniu monet jest możliwy ………… TAK / NIE 0/1
Wynik …../5
Lewa ręka
a) Chwyt „hakowy” jest możliwy do wykonania ………… TAK / NIE 0 /1
b) Chwyt za klamkę jest możliwy ………… TAK / NIE 0/1
c) Chwyt młotkowy jest możliwy ………… TAK / NIE 0/1
d) Chwyt „pęsetowy/szczypcowy” przy przekręcaniu klucza jest możliwy …………
TAK / NIE 0/1
e) Chwyt przy zbieraniu monet jest możliwy ………… TAK / NIE 0/1
Wynik …../5
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 46. Test precyzyjnego używania ręki I

Test precyzyjnego używania dłoni w piśmie odręcznym. Ocenie podlega możliwość
wykonania złożonej czynności piania odręcznego. Jeśli nie jest możliwe, aby pacjent
wykonał czynność ręką dominującą testujemy efekt kompensacji ręką niedominującą.
Wykonanie: Pacjent podnosi i chwyta długopis lub ołówek jak przy czynności
pisania. Proszony jest, aby napisał swoje imię i nazwisko. Ocenie podlega moż-
liwość wykonania czynności, czas wykonania czynności od momentu chwycenia
długopisu oraz poziom trudności i ewentualnego bólu. Jak również czy pismo jest
czytelne i mieści się w wyznaczonych liniach. Do testu użyj kartki w kratkę. Duże
litery rozmieszone powinny być na dwie kratki (10 mm), małe na jedną (5 mm).
Zmierz wysokość liter. Jeśli jest taka konieczność zmierz oddzielnie podpis literami
drukowanymi (wszystkie litery 10 mm), lub/i pisanymi (duże 10 mm, małe 5 mm).
76
Tekst pisany literami pisanymi ręką dominującą / kompensującą
f) Utrzymanie długopisu w ręku jest możliwe do wykonania ……… TAK / NIE
g) Pismo jest czytelne ……… TAK / NIE
h) Wysokość dużych liter ……… mm
i) Wysokość małych liter ……… mm
j) Czas od chwycenia długopisu do napisania swojego imienia i nazwiska ………
sekund
k) Poziom bólu w skali od 0 do 10
l) Poziom zmęczenia w skali od 0 do 10
Tekst pisany literami drukowanymi dominującą / kompensującą

a) Utrzymanie długopisu w ręku jest możliwe do wykonania ……… TAK/NIE
b) Pismo jest czytelne ……… TAK/NIE
c) Wysokość dużych liter ……… mm
d) Czas od chwycenia długopisu do napisania swojego imienia i nazwiska ………
sekund
f) Poziom zmęczenia w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 47. Test precyzyjnego używania ręki II

Test precyzyjnego używania dłoni przy zapinaniu guzików w koszuli.
Wykonanie: Do wykonania testu pacjent proszony jest o przyniesienie własnej
koszuli. Test wykonany jest na ciele po jej założeniu. Dostosuj poziom trudności
do możliwości pacjenta. Jeśli to możliwe test rozpocznij od zapięcia pierwszego
guzika pod szyją, jeśli nie od drugiego lub trzeciego. Do pomiaru czasu bierzemy
zapięcie pięciu guzików. W drugiej części testu pacjent zapina guzik na rękawie
prawym, ręką lewą i na rękawie lewym, ręką prawą. W testach kontrolnych używaj
tej samej koszuli do pomiaru. Ocenie podlega możliwość wykonania czynności,
czas wykonania i poziom trudności czynności od momentu rozpoczęcia zapina-
77
nia do zapięcia pięciu guzików oraz oddzielnie rękaw prawy i lewy. Dla większej
powtarzalności testu wykonuj zawsze w pozycji siedzącej z możliwością oparcia
pleców i stóp na podłodze.
Zapinanie guzików
a) Zapięcie pierwszego guzika pod szyją jest możliwe do wykonania …........
TAK / NIE
b) Czas zapięcia pierwszych pięciu guzików …..... minut …..... sekund
d) Poziom zmęczenia w skali od 0 do 10
e) Zapięcie guzika prawą ręka na lewym rękawie jest możliwe do wykonania ….....
TAK / NIE
f) Zapięcia guzika prawą ręka na lewym rękawie …..... minut …..... sekund
g) Poziom bólu w skali od 0 do 10
h) Poziom zmęczenia w skali od 0 do 10
i) Zapięcie guzika lewą ręka na prawym rękawie jest możliwe do wykonania ….....
TAK / NIE
j) Zapięcia guzika lewą ręka na prawym rękawie …..... minut …..... sekund
k) Poziom bólu w skali od 0 do 10
l) Poziom zmęczenia w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
78
Test 48. Test precyzyjnego używania ręki III
Test precyzyjnego używania dłoni przy wiązaniu butów.
Wykonanie: Do wykonania testu pacjent proszony jest o zasznurowanie butów.
Dostosuj poziom trudności do możliwości pacjenta. Jeśli to możliwe wykonaj test
w pozycji siedząc z pochyleniem tułowia do stopy. Jeśli pacjent nie może przy-
jąć takiej pozycji zaproponuj inną i opisz w uwagach do testu. Test wykonaj dla
prawej i lewej strony. Ocenie podlega możliwość wykonania czynności i poziom
trudności. Czas mierzymy od momentu przyjęcia siedzącej pozycji wyjściowej.
Uwzględnia przygotowanie do sznurowania, np. schylanie lub założenie nogi na
nogę, zasznurowanie buta i przyjęcia pozycji wyjściowej.
Lub
Sznurowanie butów
a) Zasznurowanie buta prawego jest możliwe do wykonania …... TAK / NIE
b) Czas zasznurowania buta prawego …... minut …... sekund
79
a) Zasznurowanie buta lewego jest możliwe do wykonania …... TAK / NIE

b) Czas zasznurowania buta lewego …... minut …... sekund
Uwagi do testu: .................................................................................................
Aktywność: dbanie o siebie
Test 49. Czynności samoobsługi
Test oceniający możliwość wykonania czynności samoobsługi jak mycie się, osu-
szanie ciała, czesanie, ubieranie się, jedzenie, picie. Test wykonujemy w formie
ankiety z podaniem możliwości wykonania czynności oraz z opisem poziomu jej
wykonania.
1. Samodzielne umycie twarzy przy umywalce:

a) Jest możliwe do wykonania TAK / NIE
b) Poziom trudności w skali od 0 do 10
c) Poziom zmęczenia lub dyskomfortu w skali od 0 do 10
2. Samodzielne umycie zębów przy umywalce:

3. Samodzielne mycie pozostałych części ciała w wannie:

4. Samodzielne mycie pozostałych części ciała pod prysznicem:

5. Osuszanie ręcznikiem ciała, wycieranie się:

80
6. Pielęgnowanie włosów, czesanie i układanie fryzury:

7. Pielęgnowanie paznokci palców rąk:

8. Pielęgnowanie paznokci palców stóp:

9. Golenie zarostu u mężczyzn, wykonanie makijażu u kobiet:

10. Samodzielne korzystanie z toalety:

11. Zakładanie górnej części garderoby: bluzki, koszule, marynarki:

12. Zakładanie dolnej części garderoby: bielizna, spodnie, etc.:

13. Zakładanie skarpetek i butów:

81
14. Samodzielne jedzenie (przyjmowanie pokarmów):
15. Samodzielne picie: kawa, herbata, woda, etc.:

16. Przygotowywanie prostych posiłków: kanapki, odgrzanie obiadu, zrobienie

kawy, herbaty:
17. Utrzymywanie podstawowej czystości w miejscu zamieszkania: zmywanie

naczyń, odkurzanie, starcie kurzu:
Uwagi do testu: .................................................................................................
Aktywność: wspinanie się (d 4551)

Poruszanie się w górę i w dół jak na przykład wchodzenie na stopień drabinę,
krawężnik, chodzenie po schodach.
Test 50. Wejście na stopień
Ocena siły i wytrzymałość kończyn dolnych przy pokonywaniu stopni w górę.

Wykonanie: Pacjent wchodzi na stopień raz nogą prawą raz lewą w czasie
30 sekund.
Dla prawidłowej oceny testu zmierz wysokość stopnia i masę ciała pacjenta.
Określ w uwagach do testu czy pacjent potrzebuje asekuracji, np. poręczy, dra-
binek, etc. Zwróć uwagę czy korzystając z asekuracji pacjent potrzebuję również
odciążenia masy ciała, np. podpiera się na poręczy lub używa kul do podporu
przy wchodzeniu. Zmierz siłę nacisku, np. ustawiając kulę na wadze przy próbie
82
wejścia na stopień. W wynikach testu odejmij różnicę masy ciała od wartości
odciążenia, co będzie stanowiło realną masę ciała podnoszoną na stopień. Policz
ilość wejść do pełnego zmęczenia, co pozwoli wyliczyć siłę maksymalną 1 RM
(Repetion Maksimum). Test wykonaj dla prawej i lewej kończyny w odstępie 1–2
minut na wypoczynek.
Wzór do wyliczenia 1RM

masa ciała [kg] * 100%
–––––––––––––––––––– = 1RM
ilość powtórzeń [% RM]
gdzie:
1 powtórzenie = 1 RM = 100%
5 powtórzeń = 5 RM = 90%
a) Wejście na stopień prawą kończyną jest możliwe do wykonania: …. TAK / NIE

b) Rzeczywista masa ciała ……….. kg
c) Wysokość stopnia ……….. m
d) 1 RM = …………………
e) Poziom trudności przy wejściu na stopień w skali od 0 do 10
f) Poziom odczuwanego bólu w skali od 0 do 10
a) Wejście na stopień lewą kończyną jest możliwe do wykonania: …. TAK/ NIE

b) Rzeczywista masa ciała ……….. kg
83
d) 1 RM
e) Poziom trudności przy wejściu na stopień w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 51. Chodzenia po schodach I
Ocena zdolności wchodzenia i schodzenia po schodach

Wykonanie: Pacjent wchodzi i schodzi po schodach na wyznaczonym dystan-
sie: ½ piętra do 1 piętra w zależności od wydolności pacjenta i możliwości
lokalowych do przeprowadzenia testu. Policz ile stopni jest na wyznaczonym
dystansie oraz sposób lokomocji: krokiem dostawnym, czy naprzemiennym oraz
czy potrzebuje asekuracji, lub wsparcia na poręczy lub kulach. Ocenie podlega
czas wejścia i zejścia. Pomiędzy wejściem i zejściem pacjent powinien wypocząć
min. 1–2 minut.
a) Wejście po schodach w górę krokiem naprzemiennym / dostawnym

b) masa ciała ……….. kg
d) Ilość stopni na dystansie ………..
e) Czas wejścia ……….. sekund
f) Poziom trudności przy wejściu w skali od 0 do 10
g) Poziom odczuwanego bólu w skali od 0 do 10
84
a) Zejście po schodach w dół krokiem naprzemiennym/dostawnym
b) Wysokość stopnia ……….. m
c) Ilość stopni na dystansie ………..
d) Czas zejścia ……….. sekund
e) Poziom trudności przy zejściu w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
Test 52. Chodzenia po schodach II

Ocena zdolności wchodzenia i schodzenia po schodach na dłuższym dystansie
kilku pięter.
Wykonanie: Pacjent wchodzi i schodzi po schodach na wyznaczonym dystansie:
1 piętra do 2–3 pięter w zależności od wydolności pacjenta i możliwości lokalowych
do przeprowadzenia testu. Policz, ile stopni jest na wyznaczonym dystansie oraz
sposób lokomocji: krokiem dostawnym czy naprzemiennym oraz czy potrzebuje
asekuracji lub podporu na poręczy lub kulach. Ocenie podlega ilość pokonanych
stopni (wielokrotność pokonanych dystansów) w czasie 6 minut. Pacjent wykonuje
test swoim tempie z możliwością odpoczynku. Przy teście obowiązują zasady
bezpieczeństwa opisane w teście 6-MWT.
a) Chodzenie po schodach w górę i w dół krokiem: naprzemiennym / dostawnym

w czasie 6 minut
b) masa ciała ……….. kg
d) Całkowita Ilość pokonanych stopni w górę ………..
85
e) Całkowita Ilość pokonanych stopni w dół ………..
f) Poziom trudności w skali od 0 do 10
g) Poziom odczuwanego bólu w skali od 0 do 10
Uwagi do testu: .................................................................................................
86

KRF Wytyczne Do Internetu PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KRF Wytyczne Do Internetu PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KRF Wytyczne Do Internetu PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Wytyczne Krajowej Rady Fizjoterapeutów

do udzielania świadczeń zdrowotnych

UCHWAŁA nr 142/I KRF

Warszawa, 1 marca 2018 r.

UCHWAŁA nr 142/I KRF

Warszawa, 1 marca 2018 r.

Wydanie limitowane 1.0

Część I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Część II. ICF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Część III. Diagnostyka funkcjonalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Część IV. Przeciwwskazania do fizjoterapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Część V. Fizjoterapia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Część VI. Testy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Obecnie brak jest w przepisach definicji dokumentacji medycznej. Dla celów

Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO) po wie-

Rysunek 1. Zależności między składnikami ICF i ICD-10

Uczestniczenie definiowane jest jako zdolność do angażowania się danej osoby

Diagnostyka funkcjonalna rozumiana jako badanie fizjoterapeutyczne uwzględnia:

Rysunek 2. Schemat diagnostyki funkcjonalnej

MM Ustalenie celu fizjoterapii

MM Cele bliskie i dalekie fizjoterapii

Jest elementem zalecanym, uzupełniającym (nieobowiązkowym) proces badania

4. Testy, skale i pomiary

Art. 2 u.z.f (Dz.U. 1994) wskazuje jednoznacznie, że zawód fizjoterapeuty jest

2. Re-Test na początku terapii

3.2. Funkcjonalny Trening Medyczny

4. Re-test po zakończonej terapii

5. Zadania dla pacjenta (instruktaż) do samodzielnego

7. Dokumentacja dodatkowa niestanowiąca

Czas pojawienia się bólu [min.]

Utrzymywanie pozycji leżącej (4150)

Utrzymywanie pozycji siedzącej (d 4153)

Przemieszczanie się w pozycji siedzącej (d 4200)

Utrzymanie pozycji stojącej (d 4154)

Zginanie się (d 4105)

Balansowanie środkiem ciężkości ciała (d 4106)

Chodzenie na małe odległości (d 4500)

Chodzenie na odległości poniżej jednego kilometra, jak np. podczas chodzenia

Chodzenie na duże odległości (d 4501)

Chodzenie na odległości powyżej jednego kilometra, tak jak podczas chodzenia

Chodzenie po różnych powierzchniach (d 4502)

Chodzenie z omijaniem przeszkód (d 4503)

Utrzymanie pozycji klęczącej (d 4152)

Przenoszenie za pomocą rąk (d 4301)

Precyzyjne używanie ręki (d 440)

Wykonywanie skoordynowanych czynności związanych z posługiwaniem się

Wspinanie się (d 4551)

Aktywność: leżenie (d 4100)

Test 1. Zmiana pozycji z leżenia tyłem do leżenia na boku (d 4100)

a) Zmiana z pozycji leżenia tyłem do leżenia na boku prawym jest możliwa do

Uwagi do testu: .................................................................................................

Test 2. Przejście z pozycji leżenia tyłem do pozycji siedzącej (d 4100)

Wykonanie: Pacjent wykonuje przejście z pozycji leżenia tyłem do pozycji siedze-

a) Przejście z pozycji leżenia tyłem do pozycji siedzącej możliwe do wykonania

a) Przejście z pozycji leżenia tyłem do pozycji siedzącej możliwe do wykonania

Uwagi do testu: .................................................................................................

a) Pozostanie w pozycji leżenia tyłem przez dłuższy czas możliwe do wykonania

a) Pozostanie w pozycji leżenia przodem przez dłuższy czas możliwe do wykonania

a) Pozostanie w pozycji leżenia na boku lewym przez dłuższy czas możliwe do