Pagsasaling Wika

BRYLENE P.
GLORIA FIL 201
2012-3101 OKTUBRE 12, 2019
PANGKALAHATANG SITWASYON
NG PAGSASALIN SA FILIPINAS
Mario I. Miclat
Sa tiyaga ng mga tagasalin noon, nabubuhay pa natin hanggang ngayon ang kaugalian at
kalinangan ng ating mga ninuno. Mahihinuha rin natin kung papaanong sa pamamagitan ng
pagsasalin ay isang bagong kaharian ng pag-iisip ang nabuksan sa diwa ng mga Filipino 40 taon
na ang nakalipas.
 Ang kahuli-hulihang salin sa Filipino ay ang inilathala ng UP SWF-Diliman sa ilalim ng

serye nitong Aklat Bahandi, walang iba’t ang nobela ni Lewis Carroll, Si Alice sa
Daigdig ng Hiwaga, ng tagasaling si Aurora E. Batnag.
Nabanggit din dito ang ilang ulat ng Komite sa wika at salin sa subkomisyon sa desiminasyong
Pangkultura ng Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining (KWS-NCAA):
 Dalawang proyektong survey ang pinondohan ng dating Presidential Commission for

Culture and Arts (PCCA) at ngayo’y NCCA. Una ay naghanda nng isang talaan ng mga
indibidwal at institusyong nagsasagawa ng salin, mga suliraning nakaharap sa pagsasalin,
mga gamit sa pagsasalin tulad ng computer, diksyunaryo, atbp.
 Ang pangalawa ay bibliyograpiyang may anotasyon ng mga akdang salin sa iba’t ibang
larangan.
 Dahil sa kaunlaran ng bansa mayroon nang mga unibersidad na nagkakaloob ng titulo sa

larangan ng pagsasalin. Isa na rito ang Unibersidad ng Pilipinas na may masteral at
doktoral na programa sa mga nais magpakadalubhasa sa pagsasalin.
 Mayroong Translation Center ang kolehiyo ng Arte at Literatura ng UP Diliman na

nagsasalin ng mga dokumentong kailangan ng mga propesor, estudyante, at mga
negosyante.
 Nagbibigay ng libreng paglilingkod sa pagsasalin ang Komisyon sa Wikang Filipino.

Karamihan ng isinasalin dito ay mga diplomang hinihingi sa mga nangingibang bansa ng
kanilang mga empleyado, mga batas, mga kagamitang pang-impormasyon at
pampagtuturo.
Iilan pa lamang ang nagsasagawa ng pagsasalin ng batas ngunit sa kasalukuyan, may umiiral
nang salin ng kodigo penal, at mayroon na ring diksyonaryo sa batas.
Ang panahong 1900 hanggang 1940 na panahon ng maraming transisyon sa pormasyon ng

kulturang Filipino at kinasaksihan ng mga pinakamainit na mga talakayan tungkol sa wika, ang
siya ring tinatawag kung minsan na gintong panahon ng pagsasalin sa ating bansa.
Sa Europa, sukatan ng kayamanangpangwika ang pagkakasalin sa kani-kanilang wika ng

Bibliya, Koran, Shakespeare, Omar Khayyam o mga klasikong Tsino.
Sa napakahabang panahon ay nakilala ng mga Aleman ang mga akda ni Shakespeare sa

pamamagitan ng salin ni August Schlegel, namumukod na makata, kritiko at lektyurer na siyang
pinakaimpluwensyal na literary figure noong huling dako ng ika-18 siglo sa Alemanya.
Pinapayaman man ang isang wika ng gawaing pagsasalin sa kabuuan, hindi maitatatwang sa
paghuhulog ng mga tiyak na akda, may nawawala sa salin.
Sa China, nang matalo ito sa Hapon sa digmaan noong 1895, nakita ng mga intsik ang lakas
ng malawakang Westernization na nagawa ng mga hapon. Iminungkahi ni Chang Chih-tung sa
kanyang Exhortation to Learning(1898) na upang mapalakas ang Tsina, kinakailngan imodenisa
ang sistema ng edukasyon.
Sa ulat ng KWS-NCCA, sinasabing walang iisang direksiyon at hindi koordinado ang gawain
ng mg indibidwal at institusyong nagsasasgawa ng salin.
Kawawa ang mga nasyong nabibilang ang pamagat sa mg salin sa sampung mga daliri ng
kamay gayong libo-libo ang klasikal na akda sa literaturang rehiyonal at pandaigdig.
Hindi na dapat maglokohan at magsagawa ng self regulatory sipsipan. Kulang na kulang ang
ginagawang pagsasalin sa bansa.
PAMAMARAAN NG PAGSASALIN
Si Bitoy Camacho at si Julius Caesar, at si Nick at si Will: Ang Kultura sa Likod ng mga
Salita sa Pagsasa-Filipino para sa Entablado
Bienvenido Lumbera
English Tagalog
Translate = salin at hulog

Ang diin sa “salin” ay nasa proseso ng paglilipat, samantalang ang diin ng “hulog” ay nasa
kaganapan ng proseso.
May bahagyang kaibahang namamagitan sa dalawang salita bagama’t iisa ang katapat na wika sa
Ingles.
DALAWANG LEVEL NG WIKA SA PAGLILIPAT NG KARANASAN SA IBANG

WIKA.
 Una, hinahanap ang mga katapat ng mga orihinal na salita
 Pangalawa, hinahanap ang katumbas ng karansang hatid ng orihinal na wika.
 Sa entablado, ang tauhan ay ginagampanan ng aktor na bumibigkas ng diyalogo habang

gumagalaw ayon sa direksyon ng namamahala sa pagtatanghal. Nakikipagpalitan ng mga
pangungusap ang sa iba pang aktor. Kailangang maging kapani-paniwala ang mga
diyalogo at kailangan ding makakayang bigkasin ng mga aktor ang mga salita at
pangungusap na ibinibigay sa kanila ng nagsalin.
 Kadalasan, sa ngalan ng pagiging tapat sa orihinal na awtor nalilimitahan ng gumaganap

na siyang bibigkas sa mga linyang salin ng mga salita sa orihinal na dula.
Mga Naisalin ni Bienvenido Lumbera
 The Love Song of J. Alfred Prurock
 A portrait of the Filipino as an Artist ni Nick Joaquin
 Julius Caesar ni William Shakespeare
Unang napakinggan ang maindayog na Ingles ng pambukas na pagmumuni-muni ni Bitoy

Camacho at napanood ang unang pagtatanghal ng Portrait sa labas ng pader ng Intramuros
Tungkulin ng tagasalin na kilalanin ano pa man ang gayuma ng indayog ng prosang

Ingles ni Joaquin, na may sariling palaugnayan ang Filipino. Magiging magaan ang pagbigkas sa
mahaba at nakapapagod na diyalogo kung ang likas na ritmo ng Filipino ay siyang paiiralin sa
salin. Ang kuwestiyon ng katapatan sa orihinal ay dapat timbangin at ipailalim kung kailangan sa
magaang daloy ng pagbigkas ng awtor.
Nagiging kritikal ang problema ng katapatan sa orihinal kapag patula ang diyalogo lalo
pa’t si Shakespeare nag makata. Madalas mahirap maunawaan ang salin sa Filipino sa takot na
mapalayo ang salin sadiwa ng orihinal na Ingles.
Ang pagtatagpo ng dalwang wika sa akto ng pagsasalin ay paghaharap ng dalwang

magkaibang kultura. Sa paghaharap na iyan, may transaksyong pinamamagitanan ng tagasalin at
kung malinaw sa tagasalin kung aling wika/kultura ang dapat niyang kilingan, papangibabawin
niya ang katutubo sa kanya.
Ang tagasalin ay dapat ding laging paalalahanan na bagama’t importanteng kredensiyal
ang pagiging paham kapag ipababasa ang salin, walang puwang sa entablado ang maliliit na
bunga ng pananaliksik kung hindi nakatutulong ang mga ito sa daloy at takbo ng drama.
“ Huwag sisihin mahal na Brutus ang tagasalin; ang sisihin nati’y ang wika natin, na ang mga
ito’y may kani-kaniyang dalahin.” sa isang maundong ilang saglit lamang ang naghihiwalay sa
iba-iabng kultura, ang pagsasalin ay tiyak na hindi na maiiwasang “pagtataksil”. Kailangan
ipagpatuloy ang gawaing ito sa ilalim ng bagong kasabihan, “Pagsasalin, pagkakawil”

Pagsasaling Wika

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Pagsasaling Wika

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pagsasaling Wika

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BRYLENE P.

GLORIA FIL 201

2012-3101 OKTUBRE 12, 2019

 Ang kahuli-hulihang salin sa Filipino ay ang inilathala ng UP SWF-Diliman sa ilalim ng

 Dalawang proyektong survey ang pinondohan ng dating Presidential Commission for

 Dahil sa kaunlaran ng bansa mayroon nang mga unibersidad na nagkakaloob ng titulo sa

 Mayroong Translation Center ang kolehiyo ng Arte at Literatura ng UP Diliman na

 Nagbibigay ng libreng paglilingkod sa pagsasalin ang Komisyon sa Wikang Filipino.

Ang panahong 1900 hanggang 1940 na panahon ng maraming transisyon sa pormasyon ng

Sa Europa, sukatan ng kayamanangpangwika ang pagkakasalin sa kani-kanilang wika ng

Sa napakahabang panahon ay nakilala ng mga Aleman ang mga akda ni Shakespeare sa

Translate = salin at hulog

DALAWANG LEVEL NG WIKA SA PAGLILIPAT NG KARANASAN SA IBANG

 Una, hinahanap ang mga katapat ng mga orihinal na salita

 Pangalawa, hinahanap ang katumbas ng karansang hatid ng orihinal na wika.

 Sa entablado, ang tauhan ay ginagampanan ng aktor na bumibigkas ng diyalogo habang

 Kadalasan, sa ngalan ng pagiging tapat sa orihinal na awtor nalilimitahan ng gumaganap

Mga Naisalin ni Bienvenido Lumbera

 The Love Song of J. Alfred Prurock

 A portrait of the Filipino as an Artist ni Nick Joaquin

 Julius Caesar ni William Shakespeare

Unang napakinggan ang maindayog na Ingles ng pambukas na pagmumuni-muni ni Bitoy

Tungkulin ng tagasalin na kilalanin ano pa man ang gayuma ng indayog ng prosang

Ang pagtatagpo ng dalwang wika sa akto ng pagsasalin ay paghaharap ng dalwang

You might also like