Luke Shugni

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 45

Luqo In³íl Ëóî È퟿ë

Instituti tar³umá Kitobi Muqadas Èíñòèòóòè òàðŸóì‰ Êèòîáè Ìóàäàñ


2001 2001
Luqo In³íl
Ëóî È퟿ë
Xuðnùni ziv qisayen

Mutar³im
Dodixudoev R.H.
Muharrir
Dodixudoeva L.R.

Èëëþñòðàöèè:
Horace Knowles © The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972
Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994

ISBN 5-93943-018-X © Instituti tar³umá Kitobi Muqadas,


ISBN 91-89122-60-7 2001
¥OÍ£ENI BAŠÁND ¤Î¯ÅÍÈ ÁÀ؇ÍÄ
Tama piro-ndír – In³íl nùm kitob. In³íl, Òàìà ïèðî-íä¿ð – È퟿ë í™ì êèòîá.
Tawrot-at Zabúr qati issayeni Bíbliyá yisob sen. È퟿ë, Òà­ðîò-àò Çàá¢ð àòè èññàéåíè
At yá sar qadímtarín-at sar xùnotarín kitobi dinyo Á¿áëèé‰ éèñîá ñåí. Àò é‰ ñàð àä¿ìòàð¿í-àò
yisob sùd. ñàð õ™íîòàð¿í êèòîáè äèíéî éèñîá ñ™ä.
Kalimayi In³íl-and di mání «Xušxabar». Êàëèìàéè È퟿ë-àíä äè ì‰í¿ «Õóøõàáàð».
Dis-ga-yi xu tálímot Yeso, Xuýoy ni¹ùnèúð³, Äèñ-ãà-éè õó ò‰ë¿ìîò Éåñî, Õó³îé í赙í÷¢²Ÿ,
xubaþ lùd. In³íl dar borayi zindagi-yat xizmati õóáà• ë™ä. È퟿ë äàð áîðàéè çèíäàãè-éàò
Yeso, dar borayi wi tálímot-at a³oyibot, wev-i yu õèçìàòè Éåñî, äàð áîðàéè ­è ò‰ë¿ìîò-àò
ca èu, dar borayi wi mídow-at az naw zindá àŸîéèáîò, ­åâ-è éó öà ÷ó, äàð áîðàéè ­è
sitow ikoyat ki¹t. Dam Kitob-and musulmùn-en ì¿äî­-àò àç íà­ çèíä‰ ñèòî­ èêîéàò êèµò.
bayn-and mis kaltá maqùm. Az rúyi Qurùn Yeso Äàì Êèòîá-àíä ìóñóëì™í-åí áàéí-àíä ìèñ
mis yíw as payïambareni buzurg isob sùd. êàëò‰ ìà™ì. Àç ð¢éè óð™í Éåñî ìèñ é¿­ àñ
Dáý woqiyá-en In³íl-and naqli ca sen yekum ïàéƒàìáàðåíè áóçóðã èñîá ñ™ä.
qarn melodi Falastín-and ba wu³úd yaþè. Wi ĉ³ ­îèé‰-åí È퟿ë-àíä íàëè öà ñåí
waxt-and Falastín Rúm pot¹oyen mi ýust vud. éåêóì àðí ìåëîäè Ôàëàñò¿í-àíä áà ­óŸ¢ä
Atá Yawúden-en yam-and zindagi ca èu xu éà•÷. ¬è ­àõò-àíä Ôàëàñò¿í Тì ïîòµîéåí
dín-at oyín-en xuýoy-i wev-ard ba wostayi ìè ³óñò âóä. Àò‰ Éà­¢äåí-åí éàì-àíä
Múso Tawrot ca ýod, az dast na ýod. Be¹ çèíäàãè öà ÷ó õó ä¿í-àò îé¿í-åí õó³îé-è
payïambaren-en bádi Múso pe¹gúyi èúd idi ­åâ-àðä áà ­îñòàéè Ì¢ñî Òà­ðîò öà ³îä, àç
yoýd-ta ni¹ùnèúð³ Xuýoy intixob èúð³ xu äàñò íà ³îä. Áåµ ïàéƒàìáàðåí-åí á‰äè Ì¢ñî
ïåµã¢éè ÷¢ä èäè éî³ä-òà í赙í÷¢²Ÿ Õó³îé

6 7
mardum-ard ta xalosi az ïam-at márg vírt. Dáý èíòèõîá ÷¢²Ÿ õó ìàðäóì-àðä òà õàëîñè àç
qaríbi yik mi sol šumoriyi naw yi ¾ulikik ¹ári ƒàì-àò ì‰ðã â¿ðò. ĉ³ àð¿áè éèê ìè ñîë
Falastín-and (Baytlem) yik-id kúdaki di-yi øóìîðèéè íà­ éè ´óëèêèê µ‰ðè
Xuýoy ni¹ùn ca èúð³ Yeso ba dinyo yoýd. Xabar Ôàëàñò¿í-àíä (Áàéòëåì) éèê-èä ê¢äàêè
dar borayi Xuýoy ni¹ùnèúð³ xaloskuni tamùmi äè-éè Õó³îé í赙í öà ÷¢²Ÿ Éåñî áà äèíéî
mardum – yid xabar ar odam-ard, ar ³o-ndi éî³ä. Õàáàð äàð áîðàéè Õó³îé í赙í÷¢²Ÿ
zindagi ca ki¹t-at, ar èídùm ziv-ti gáp ca ýíd õàëîñêóíè òàì™ìè ìàðäóì – éèä õàáàð àð
firopt. îäàì-àðä, àð Ÿî-íäè çèíäàãè öà êèµò-àò, àð
In³íl az yiláv qismen iborat. Yik-am qism ÷¿ä™ì çèâ-òè ã‰ï öà ³¿ä ôèðîïò.
tama ³a ca mam-i Luqo, yíw az awwalín Yeso È퟿ë àç éèë‰â èñìåí èáîðàò. Éèê-àì
payrawen, nivišè. £iwùni-ndi Luqo bašánd èñì òàìà Ÿà öà ìàì-è Ëóî, é¿­ àç à­­àë¿í
málumot zo¹t xu duxtur sut. Xu kitob Éåñî ïàéðà­åí, íèâèø÷. è­™íè-íäè Ëóî
muqadímá-ndi Luqo qayd èúð³ idi yu-yi as piro áàø‰íä ì‰ëóìîò çîµò õó äóõòóð ñóò. Õó êèòîá
nivišèin kitoben-at as wev odamen Yeso-yen ca ìóàä¿ì‰-íäè Ëóî àéä ÷¢²Ÿ èäè éó-éè àñ
wínè, istifoda-yi yoý³. ïèðî íèâèø÷èí êèòîáåí-àò àñ ­åâ îäàìåí
In³íl as piro Yúnùni ziv-ti nivišèin sat, atá dawri Éåñî-éåí öà ­¿í÷, èñòèôîäà-éè é.
bist qarn tar lapaþ ziven tar³umá sat. Az di ³umlá È퟿ë àñ ïèðî É¢í™íè çèâ-òè íèâèø÷èí
tar³umá sat tar Forsi, To³iki, Arabi. Šiè ida mam ñàò, àò‰ äà­ðè áèñò àðí òàð ëàïà• çèâåí
qisayen yekumín bor Xuðnùni-ti na¹tiyen. In³íl òàðŸóì‰ ñàò. Àç äè Ÿóìë‰ òàðŸóì‰ ñàò òàð
soxt kitob tar³umá osùn kor nist atá mam tar³umá Ôîðñè, ÒîŸèêè, Àðàáè. Øè÷ èäà ìàì
yik tar wi ziv idi wi-nd ïal adabiyot ca nist sof qín. èñàéåí éåêóì¿í áîð Õó²í™íè-òè íàµòèéåí.
Di qín kor-en xu-ti zo¹t wáý odameni idi Pomer È퟿ë ñîõò êèòîá òàðŸóì‰ îñ™í êîð íèñò àò‰
ziven-ti kor ca kinen. Máš-and bowar yidi mam ìàì òàðŸóì‰ éèê òàð ­è çèâ èäè ­è-íä ƒàë
èop-ta taraqiyoti adabiyot yik-di ziv-ard xizmat àäàáèéîò öà íèñò ñîô ¿í. Äè ¿í êîð-åí
ki¹t. õó-òè çîµò ­‰³ îäàìåíè èäè Ïîìåð çèâåí-òè
êîð öà êèíåí. ̉ø-àíä áî­àð éèäè ìàì

8 9
In³íl ³ido sic boben-at oyaten-ard. Di ³át ar ÷îï-òà òàðàèéîòè àäàáèéîò éèê-äè çèâ-àðä
qismati tar³umá suý³in piro-ndi wi bob ni¹ùn suý³ õèçìàò êèµò.
idi as ká yu zo¹è suý³-at raqami oyat. Oyaten-ard ÈíŸ¿ë Ÿèäî ñèö áîáåí-àò îéàòåí-àðä. Äè
³ido sitow nivišèin tar³umá èídow-ti rioyá suý³. Ÿ‰ò àð èñìàòè òàðŸóì‰ ñó³Ÿèí ïèðî-íäè ­è
Mam oxiri kitob-and ¾alikik luïat idi yamand-en áîá í赙í ñó³Ÿ èäè àñ ê‰ éó çîµ÷ ñó³Ÿ-àò
qin fám kalimayen mání ýoý³ sic. ðààìè îéàò. Îéàòåí-àðä Ÿèäî ñèòî­
Instituti tar³umá Kitobi Muqadas íèâèø÷èí òàðŸóì‰ ÷¿äî­-òè ðèîé‰ ñó³Ÿ.
Ìàì îõèðè êèòîá-àíä ´àëèêèê ëóƒàò èäè
éàìàíä-åí èí ô‰ì êàëèìàéåí ì‰í¿ ³î³Ÿ
ñèö.

10 11
LUQO IN£ÍL ËӍΠÈ͏¯Ë
2:1-52 2:1-52
1 Wi waxt-and farmùn na¹toyd xu yamand 1 ¬è ­àõò-àíä ôàðì™í íàµòîéä õó éàìàíä
Rúm Qaysar Awgust rimod-i yidê tamùmi Ð¢ì àéñàð À­ãóñò ðèìîä-è éèäÿ òàì™ìè
zamín-ti mardum saršumori kinen. çàì¿í-òè ìàðäóì ñàðøóìîðè êèíåí.
2 Yid awwalín saršumori vad, wiy-en tám 2 Éèä à­­àë¿í ñàðøóìîðè âàä, ­èé-åí

3 nað¾imè-at idê Súriyá okim Kiwirínus ca ò‰ì


3 í಴èì÷-àò èäÿ Ñ¢ðèé‰ îêèì
vud. Atá fukaþ-en toyd tar saršumori, ar èáy
tar xu ¹ár. Êè­èð¿íóñ öà âóä. Àò‰ ôóêà•-åí òîéä òàð
4 Yesuf mis túyd as £alíl, as Nosirá-ndi, ar ñàðøóìîðè, àð ÷‰é òàð õó µ‰ð.
4 Éåñóô ìèñ ò¢éä àñ àë¿ë, àñ
Yawúdo, ar Baytlem nùm Dowúd ¹ár, dùnd
aven idê yu as Dowúd awlod vud. Íîñèð‰-íäè, àð Éà­¢äî, àð Áàéòëåì í™ì
5 Yu xu xisminen¾ Maryam qati tar Äî­¢ä µ‰ð, ä™íä àâåí èäÿ éó àñ Äî­¢ä
saršumori sut, yá du³ùn vad. à­ëîä âóä.
6 Atá wáý-en Baytlem-and ca vad, wam 5 Éó õó õèñìèíåí´ Ìàðéàì àòè òàð

mêst ded. ñàðøóìîðè ñóò, é‰ äóŸ™í âàä.


7 Wam-and sarfarzand puc sut, wi¹tak-i wi 6 Àò‰ ­‰³-åí Áàéòëåì-àíä öà âàä, ­àì

èúd xu ribúd-i ar winír tar ïi³íd, dùnd aven ìÿñò äåä.


7 ¬àì-àíä ñàðôàðçàíä ïóö ñóò, ­èµòàê-è
idê wev-ard ar qúšxùná ³oy na vud.
­è ÷¢ä õó ðèá¢ä-è àð ­èí¿ð òàð ƒèŸ¿ä,
ä™íä àâåí èäÿ ­åâ-àðä à𠝢øõ™í‰ Ÿîé íà
âóä.

12 13
8 A t á w i q a r íb i - r a - y e n è ú p ù n e n v a d , 8 Àò‰ ­è àð¿áè-ðà-éåí ÷¢ï™íåí âàä,
wáý-en biyábùn-ard zindagi èúd atá ­‰³-åí áèé‰á™í-àðä çèíäàãè ÷¢ä àò‰
¹ába³ev-en èarogo-ra mol ¹ibùni èúd. µ‰áàŸåâ-åí ÷àðîãî-ðà ìîë µèá™íè ÷¢ä.
9 Wev cem piro-ndi Xudowand fari¹tá 9 ¬åâ öåì ïèðî-íäè Õóäî­àíä ôàðèµò‰

peýo ýod atá Xudowand ³alol wev ïå³î ³îä àò‰ Õóäî­àíä Ÿàëîë ­åâ
garginú¹á-yi rux èu. Wáý-en osepi sat. ãàðãèí¢µ‰-éè ðóõ ÷ó. ¬‰³-åí îñåïè ñàò.
10 Atá fari¹tá wev-ard-i lùd: «¥o³ má ýêret! 10 Àò‰ ôàðèµò‰ ­åâ-àðä-è ë™ä: «¤îŸ ì‰

Wuz tama-rd buzurg xabar várum – buzurg ³ÿðåò! ¬óç òàìà-ðä áóçóðã õàáàð â‰ðóì –
xursandi fuk xalq-ard áóçóðã õóðñàíäè ôóê õàë-àðä
11 Nur Dowúd ¹ár-and tama Na³otýáýí³ –
11 Íóð Äî­¢ä µ‰ð-àíä òàìà ÍàŸîò³‰³¿Ÿ –

Yeso, Xudowand as nán sut! Éåñî, Õóäî­àíä àñ í‰í ñóò!


1 2 Atá yima tama-rd ni¹ùná: Tama-ta
12 Àò‰ éèìà òàìà-ðä í赙í‰: Òàìà-òà
wi¹tak èúð³in kúdak ar winír viriyet». ­èµòàê ÷¢²Ÿèí ê¢äàê àð ­èí¿ð âèðèéåò».
1 3 Banokáf-and fari¹tá páli-ndi osmùn
13 Áàíîê‰ô-àíä ôàðèµò‰ ï‰ëè-íäè îñì™í
li¹kar peýo ýod xu Xuýoy sitowa¹ daraw sut: ëèµêàð ïå³î ³îä õó Õó³îé ñèòî­àµ äàðà­
ñóò:

èúpùnen ¹ába³ev mol ¹ibùni kinen


÷¢ï™íåí µ‰áàŸåâ ìîë µèá™íè êèíåí

14 15
14 «Xuýoy-ard ³alol pi sar tír osmùn! 14 «Õó³îé-àðä Ÿàëîë ïè ñàð ò¿ð îñì™í!
Osoya¹ zamín ti mardum-ard idê wev-i Yu Îñîéൠçàì¿í òè ìàðäóì-àðä èäÿ ­åâ-è
œíw³ ca èúð³!» Éó æ¿­Ÿ öà ÷¢²Ÿ!»
1 5 Fari¹tayen-en to pi osmùn sifád atá 15 Ôàðèµòàéåí-åí òî ïè îñì™í ñèô‰ä àò‰

èúpùnen-en tar yak digar gá¹t: «Tiyet sáwám ÷¢ï™íåí-åí òàð éàê äèãàð ㉵ò: «Òèéåò
tar Baytlem, èisám taram èíz gáp sut, ar èíz-i ñ‰­‰ì òàð Áàéòëåì, ÷èñ‰ì òàðàì ÷¿ç ã‰ï
as Xudowand máš-ard ca firêpè». ñóò, àð ÷¿ç-è àñ Õóäî­àíä ì‰ø-àðä öà
16 Wáý-en ³áld-aþ rawùn sat atá Maryam at ôèðÿï÷».
Yesuf-en virúd atá wev kúdak ïal ar winír 16 ¬‰³-åí Ÿ‰ëä-à• ð୙í ñàò àò‰ Ìàðéàì

¹ov³in. àò Éåñóô-åí âèð¢ä àò‰ ­åâ ê¢äàê ƒàë àð


1 7 Wáý-en wi kúdak wínt xu ar èíz-i ­èí¿ð µîâŸèí.
w e v -a r d f a r i ¹ t á d a r b o r a yi w i c a l ù d , 1 7 ¬‰³-åí ­è ê¢äàê ­¿íò õó àð ÷¿ç-è

takror-en èu. ­åâ-àðä ôàðèµò‰ äàð áîðàéè ­è öà ë™ä,


18 Ár-èáy di gáp-i ca ¹ud, fukaþ-en as òàêðîð-åí ÷ó.
èúpùnen naqli ayrùni zor sat. 18 ‡ð-÷‰é äè ã‰ï-è öà µóä, ôóêà•-åí àñ

19 Atá Maryam fukaþ-i xu ba dil an³úvd at ÷¢ï™íåí íàëè àéð™íè çîð ñàò.
fikri-yi èúd. 19 Àò‰ Ìàðéàì ôóêà•-è õó áà äèë àퟢâä

20 Atá èúpùnen-en ga¹t èúd atá Xuýoy-en àò ôèêðè-éè ÷¢ä.


³alol at sitowa¹ èúd idê di ³inow koren wínt at 20 Àò‰ ÷¢ï™íåí-åí ãàµò ÷¢ä àò‰ Õó³îé-åí

di ³inow gápen ¹ud: fari¹tá ar èíz-i wev-ard Ÿàëîë àò ñèòî­àµ ÷¢ä èäÿ äè Ÿèíî­ êîðåí
ca lùd, wi gáp-ti sut. ­¿íò àò äè Ÿèíî­ ã‰ïåí µóä: ôàðèµò‰ àð
21 Waxt meþ bád, Wi ïiýá èúlburùn waxt to ÷¿ç-è ­åâ-àðä öà ë™ä, ­è ã‰ï-òè ñóò.
yat atá Wi nùmen ýod Yeso – ik wi nùm idê 21 ¬àõò ìå• á‰ä, ¬è ƒè³‰ ÷¢ëáóð™í ­àõò òî

fari¹tá piro as Wi nán qíè-and peýo sidaþ-i éàò àò‰ ¬è í™ìåí ³îä Éåñî – èê ­è í™ì
wi ca ýod. èäÿ ôàðèµò‰ ïèðî àñ ¬è í‰í ¿÷-àíä ïå³î
ñèäà•-è ­è öà ³îä.

16 17
22 Atá Maryam at Yesuf pokízaèíd waxt as 22 Àò‰ Ìàðéàì àò Éåñóô ïîê¿çà÷¿ä ­àõò
rúyi šariyati Múso to firípt atá wáý-en kúdak àñ ð¢éè øàðèéàòè Ì¢ñî òî ôèð¿ïò àò‰
pi Yerusalím Xudowand-ard taqdímèíd vúd, ­‰³-åí ê¢äàê ïè Éåðóñàë¿ì Õóäî­àíä-àðä
23 dùnd aven idê Xudowand Qonún-and òàä¿ì÷¿ä â¢ä,
yaþè: «Ar naríná sarfarzand boyad 23 ä™íä àâåí èäÿ Õóäî­àíä îí¢í-àíä

Xudowand-ard taqdím sùd». éà•÷: «Àð íàð¿í‰ ñàðôàðçàíä áîéàä


24 Atá ámga di ³át idê qurbùni kinen – «ýu Õóäî­àíä-àðä òàä¿ì ñ™ä».
foxtá yo ýiyùn èibùdbuc» ar ráng Xudowand 24 Àò‰ ‰ìãà äè Ÿ‰ò èäÿ óðá™íè êèíåí –

Qonún ca rimoý³i ven. «³ó ôîõò‰ éî ³èé™í ÷èá™äáóö» àð ð‰íã


Õóäî­àíä îí¢í öà ðèìè âåí.

Yerusalím kuèá
Éåðóñàë¿ì êó÷‰

18 19
25 Yik wev waxten-and Yerusalím-and 25 Éèê ­åâ ­àõòåí-àíä Éåðóñàë¿ì-àíä
Šimùn nùm èorik vud, atá yu aqdúst at porso Øèì™í í™ì ÷îðèê âóä, àò‰ éó àä¢ñò àò
odam vud, Yisroyíl-ard-i na³ot tilápt atá ïîðñî îäàì âóä, Éèñðîé¿ë-àðä-è íàŸîò
Rúyi Ilohi wi-rd firípèin vud. òèë‰ïò àò‰ Тéè Èëî˜è ­è-ðä ôèð¿ï÷èí
26 Šimùn-ard-i Rúyi Ilohi yik-dis málum âóä.
èúd idê tùnec-i 26 Øèì™í-àðä-è Тéè Èëî˜è éèê-äèñ

27 Xudowand Mase na wínè, yu-ta na mírt. ì‰ëóì ÷¢ä èäÿ ò™íåö-è


Rúyi Ilohi wi-yi xabar èúd xu yu yat tar 2 7 Õóäî­àíä Ìàñå íà ­¿í÷, éó-òà íà

Mábad atá to-yen Yeso dod at nán taram Wi ì¿ðò. Тéè Èëî˜è ­è-éè õàáàð ÷¢ä õó éó
vúd idê ar èíz Qonún ca lùvd, bar Wi kinen, éàò òàð ̉áàä àò‰ òî-éåí Éåñî äîä àò í‰í
28 Šimùn zo¹t-i xu mi ýust Wi xu òàðàì ¬è â¢ä èäÿ àð ÷¿ç îí¢í öà ë™âä,
Xuýoy-ard-i šukrat èúd: áàð ¬è êèíåí,
29 «Šiè-ta Tu Xu bandá osoya¹-aþ lák-i, e 2 8 Øèì™í çîµò-è õó ìè ³óñò ¬è õó

Parwardigor, dùnd aven idê Tu-t Xu wádá Õó³îé-àðä-è øóêðàò ÷¢ä:


yi³ro èúd: 2 9 «Øè÷-òà Òó Õó áàíä‰ îñîéàµ-à•
30 xu cemaþ-um yik Wi wínt idê Tu-t Wi ë‰ê-è, å Ïàð­àðäèãîð, ä™íä àâåí èäÿ Òó-ò
Na³otýáýí³ Õó ­‰ä‰ éèŸðî ÷¢ä:
31 pirokêþ fukaþ mardumen-ard ca lùv³ 30 õó öåìà•-óì éèê ¬è ­¿íò èäÿ Òó-ò ¬è

32 Núr-um wínt idê Yu-ta bexuýoyen cem ÍàŸîò³‰³¿Ÿ


yet ki¹t atá Tu Yisroyíl xalq ³alol ta sùd». 31 ïèðîêÿ• ôóêà• ìàðäóìåí-àðä öà ë™âŸ

33 Atá Wi kúdak dod at nán-en ayrat qati 32 Í¢ð-óì ­¿íò èäÿ Éó-òà áåõó³îéåí öåì

niïu¹t idê Šimùn dar borayi Yeso èíz lùvd. éåò êèµò àò‰ Òó Éèñðîé¿ë õàë Ÿàëîë òà
ñ™ä».
33 Àò‰ ¬è ê¢äàê äîä àò í‰í-åí àéðàò àòè

íèƒóµò èäÿ Øèì™í äàð áîðàéè Éåñî ÷¿ç


ë™âä.

20 21
34 Šimùn wev-ard-i barakatbá¹ èúd atá Wi 34 Øèì™í ­åâ-àðä-è áàðàêàòት ÷¢ä àò‰
nán-ard, Maryam-ard-i lùd: «Yida yed-and ¬è í‰í-àðä, Ìàðéàì-àðä-è ë™ä: «Éèäà
yik-U ¹ov³ idê as dasti Di-ta éåä-àíä éèê-Ó µî⟠èäÿ àñ äàñòè Äè-òà
35 Yisroyíl-and lap odamen wo¹en at lap-ta 35 Éèñðîé¿ë-àíä ëàï îäàìåí ­îµåí àò

andi¾en atá tu ³ùn-ta šamšer ýubá¹ ki¹t. ëàï-òà àíäè´åí àò‰ òó Ÿ™í-òà øàìøåð
Yid-ta Xuýoy ni¹ùná sùd xu bar ziddi Di-ta ³óት êèµò. Éèä-òà Õó³îé íèµ™í‰ ñ™ä õó
lap odamen andi¾en xu xu darúnaki fikriyen áàð çèääè Äè-òà ëàï îäàìåí àíäè´åí õó õó
ta o¹kor kinen». äàð¢íàêè ôèêðèéåí òà îµêîð êèíåí».
36 Atá yam-and nabiya Ánná, Fanuyíl rizín 36 Àò‰ éàì-àíä íàáèéà ‡íí‰, Ôàíóé¿ë

as Ašer awlod vad. Yá lap pír vad. Bád as ðèç¿í àñ Àøåð à­ëîä âàä. ɉ ëàï ï¿ð âàä.
èor-èíd wúvd sol-i xu èor qati zindagi èúd Á‰ä àñ ÷îð-÷¿ä ­¢âä ñîë-è õó ÷îð àòè
37 xu bewá-þ reý³ xu yima aštod-u èor sol çèíäàãè ÷¢ä
sic. Yá aèaþ as Mábad-and 37 õó á孉-• ð峟 õó éèìà àøòîä-ó ÷îð

38 na na¹tíc, ¹áb to meþ-i Xuýoy-ard yùllo ñîë ñèö. ɉ à÷à• àñ ̉áàä-àíä


èúd at parezi an³úvd. Yik di waxt-and yá mis 3 8 íà íàµò¿ö, µ‰á òî ìå•-è Õó³îé-àðä

tar wev xez yat xu Xuýoy-i sitowa¹ èúd. Atá é™ëëî ÷¢ä àò ïàðåçè àퟢâä. Éèê äè
ar èáy Yerusalím ozodi muntazir ca vud, yá ­àõò-àíä é‰ ìèñ òàð ­åâ õåç éàò õó
wev-ard-i dar borayi kúdak naqli èúd. Õó³îé-è ñèòî­àµ ÷¢ä. Àò‰ àð ÷‰é
Éåðóñàë¿ì îçîäè ìóíòàçèð öà âóä, é‰
­åâ-àðä-è äàð áîðàéè ê¢äàê íàëè ÷¢ä.

Yerusalím Mábad
Éåðóñàë¿ì ̉áàä

22 23
39 Fuk èízaþ-en as rúyi Xudowand Qonún 39 Ôóê ÷¿çà•-åí àñ ð¢éè Õóäî­àíä
yi³ro èúd xu îí¢í éèŸðî ÷¢ä õó
40 gá¹t-en èu pi £alíl, pi xu ¹ár Nosirá. 40 ㉵ò-åí ÷ó ïè àë¿ë, ïè õó µ‰ð Íîñèð‰.

Kúdak qád-i èúd at baèamard sut, aqlidor Ê¢äàê ‰ä-è ÷¢ä àò áà÷àìàðä ñóò, àëèäîð
sut. Atá Xuýoy fayz at barakat Wi-nd vud. ñóò. Àò‰ Õó³îé ôàéç àò áàðàêàò ¬è-íä âóä.
41 Ar sol-en Yeso dod at nán pi Yerusalím, 4 1 Àð ñîë-åí Éåñî äîä àò í‰í ïè
ar Fis Éåðóñàë¿ì, àð Ôèñ
4 2 a y ù m s a t. Y u d u w oz d a s o l á s u t a t á 4 2 àé™ì ñàò. Éó äó­îçäàñîë‰ ñóò àò‰

wáý-en arwaxtá ­‰³-åí àð­àõò‰


43 ³inow ar ayùm sat. Bád as ayùm-en wáý 4 3 Ÿèíî­ àð àé™ì ñàò. Á‰ä àñ àé™ì-åí

pi èíd rawùn sat atá yu ïiýá Yeso ­‰³ ïè ÷¿ä ð୙í ñàò àò‰ éó ƒè³‰ Éåñî
Yerusalím-and red. Éåðóñàë¿ì-àíä ðåä.
4 4 Atá wi dod at nán-en di na wzent, 44 Àò‰ ­è äîä àò í‰í-åí äè íà ­çåíò,

xayol-en èúd idê Yu wev xu amrogùn darún; õàéîë-åí ÷¢ä èäÿ Éó ­åâ õó àìðîã™í
wáý-en yi meþ pùnd tay èúd xu tám-en Wi äàð¢í; ­‰³-åí éè ìå• ï™íä òàé ÷¢ä õó
xe¹ at tabor at baladen darún daraw ¹ikíd sat. ò‰ì-åí ¬è õåµ àò òàáîð àò áàëàäåí äàð¢í
4 5 Cùnden ¹ikúd Wi-yen na virúd xu äàðà­ µèê¿ä ñàò.
ga¹t-en èu pi Yerusalím Xu yamard-en Wi 45 ֙íäåí µèê¢ä ¬è-éåí íà âèð¢ä õó

daraw ¹ikíd sat. ãàµò-åí ÷ó ïè Éåðóñàë¿ì Õó éàìàðä-åí


46 Ba yi azoben bád as ara meþ Wi ¬è äàðà­ µèê¿ä ñàò.
Mábad-and virúd. Yu oxùnen darún núsè atá 4 6 Áà éè àçîáåí á‰ä àñ àðà ìå• ¬è

niïùðd wev-at pe¹st. ̉áàä-àíä âèð¢ä. Éó îõ™íåí äàð¢í í¢ñ÷


47 Ar èáy Wi-yi ca niïu¹t, fukaþ-en Wi àò‰ í胙²ä ­åâ-àò ïåµñò.
aql-at ³iwoben qati ayrùn sat. 47 Àð ÷‰é ¬è-éè öà íèƒóµò, ôóêà•-åí ¬è

àë-àò Ÿè­îáåí àòè àéð™í ñàò.

24 25
48 Wi dod at nán-en Wi wínt xu ayrùn-en 48 ¬è äîä àò í‰í-åí ¬è ­¿íò õó àéð™í-åí
sat. Wi nán Wi-rd-i lùd: «E pucik, Tu-t ñàò. ¬è í‰í ¬è-ðä-è ë™ä: «Å ïóöèê, Òó-ò
èíz-ard mᚠdi ³ínow èúd? Tu èis, Tu dod at ÷¿ç-àðä ì‰ø äè Ÿ¿íî­ ÷¢ä? Òó ÷èñ, Òó
wuz-ám to Tu virêdow-ard ïam at ïussándi äîä àò ­óç-‰ì òî Òó âèðÿäî­-àðä ƒàì àò
vad». ƒóññ‰íäè âàä».
49 «Tame-t èíz-ard Mu ¹ikúd? – Yu ³iwob-i 4 9 «Òàìå-ò ÷¿ç-àðä Ìó µèê¢ä? – Éó

ýod. – Tame-t na wzent ná yidê Wuz boyad Ÿè­îá-è ³îä. – Òàìå-ò íà ­çåíò í‰ éèäÿ
xu Dod èíd-and vím?» ¬óç áîéàä õó Äîä ÷¿ä-àíä â¿ì?»
50-51 Ammo wáý-en Wi gáp na fámt. Yeso 50-51 Àììî ­‰³-åí ¬è ã‰ï íà ô‰ìò. Éåñî

wev qati sut; Yu pi Nosirá ga¹t-i èúd xu aèaþ ­å⠝àòè ñóò; Éó ïè Íîñèð‰ ãàµò-è ÷¢ä õó
as wev gáp na na¹túyd. Atá Wi nán yik di-yi à÷à• àñ ­åâ ã‰ï íà íàµò¢éä. Àò‰ ¬è í‰í éèê
fukaþ äè-éè ôóêà•
52 xu ba yoý an³úvd. Yeso ïullá sut at Wi sol 5 2 õó áà éî³ àퟢâä. Éåñî ƒóëë‰ ñóò àò

barobar Wi farosat at œíw³gi as tarafi Xuýoy ¬è ñîë áàðîáàð ¬è ôàðîñàò àò æ¿­Ÿãè àñ


at mardum purrá sut. òàðàôè Õó³îé àò ìàðäóì ïóðð‰ ñóò.

Tar ibodatxùná
Òàð èáîäàòõ™í‰

26 27
5:1-11 5:1-11
1 Yi meþ £inesor nùm qùlláv-ti nᚠ1 Éè ìå• èíåñîð í™ì ™ëë‰â-òè í‰ø
mardum Yeso garginú¹á ¾uv vud idê Xuýoy ìàðäóì Éåñî ãàðãèí¢µ‰ ´óâ âóä èäÿ Õó³îé
Kalùm as wi ïêv-and ¹ínt. Êàë™ì àñ ­è ƒÿâ-àíä µ¿íò.
2 Yeso ýiyùn ka¹tín-i wínt idê tar qùlláv-en 2 Éåñî ³èé™í êàµò¿í-è ­¿íò èäÿ òàð

firípt. Moyigíren-en as ka¹tínen-and ™ëë‰â-åí ôèð¿ïò. Ìîéèã¿ðåí-åí àñ


na¹toyd xu xu túren-en zinod. êàµò¿íåí-àíä íàµòîéä õó õó ò¢ðåí-åí
3 Yeso ded ar yi ka¹tín – yá Šimùn-and çèíîä.
vad – xu xoyi¹-i èúd dùndikaþ as zímbá 3 Éåñî äåä àð éè êàµò¿í – é‰
ýardi sùd atá xubaþ ar wi ka¹tín núst xu Øèì™í-àíä âàä – õó õîéèµ-è ÷¢ä
odamen-ard-i tálím ýêd dawùm èu. ä™íäèêà• àñ ç¿ìበ³àðäè ñ™ä àò‰ õóáà• àð
4 To-yi tayor èúd atá gá¹t tar Šimùn: ­è êàµò¿í í¢ñò õó îäàìåí-àðä-è ò‰ë¿ì
«Tar aw¾i sa. Yik-ùd-and an³ívdow-ard túr ³ÿä ä୙ì ÷ó.
pitet». 4 Òî-éè òàéîð ÷¢ä àò‰ ㉵ò òàð Øèì™í:

5 Atá Šimùn wi-rd-i lùd: «E Wistoý, «Òàð à­´è ñà. Éèê-™ä-àíä à퟿âäî­-àðä
máš-ám katara¹áb ar cùnd ca èu, yi ò¢ð ïèòåò».
èízaþ-ám na an³úvd, atá tu gáp na gárýenum, 5 Àò‰ Øèì™í ­è-ðä-è ë™ä: «Å ¬èñòî³,

yima pitêwum túr». ì‰ø-‰ì êàòàð൉á àð ö™íä öà ÷ó, éè


÷¿çà•-‰ì íà àퟢâä, àò‰ òó ã‰ï íà
ã‰ð³åíóì, éèìà ïèòÿ­óì ò¢ð».

Yeso-yi Mase odamen-ard tálím ýíd


Éåñî-éè Ìàñå îäàìåí-àðä ò‰ë¿ì ³¿ä

28 29
6 Moyigíren-en túr pitêwd xu yik dis lap 6 Ìîéèã¿ðåí-åí ò¢ð ïèòÿ­ä õó éèê äèñ
moyi-yen an³úvd ëàï ìîéè-éåí àퟢâä
7 idê túr pirost. Bád-en tar xu amrogùn 7 èäÿ ò¢ð ïèðîñò. Á‰ä-åí òàð õó àìðîã™í

daraw ýust-weýd sat idê yaden wev-ard äàðà­ ³óñò-­å³ä ñàò èäÿ éàäåí ­åâ-àðä
yordam kinen. Wev amrogùnen xu ka¹tín éîðäàì êèíåí. ¬åâ àìðîã™íåí õó êàµò¿í
qati yat xu wáý-en varþ ka¹tínen yik dis lap àòè éàò õó ­‰³-åí âàð• êàµò¿íåí éèê äèñ
moyi wíz èúd idê wáý ka¹tínen-en daraw ëàï ìîéè ­¿ç ÷¢ä èäÿ ­‰³ êàµò¿íåí-åí
bun-níst sat. äàðà­ áóí-í¿ñò ñàò.
8 Atá Šimùn Petrus di-yi wínt xu Yeso 8 Àò‰ Øèì™í Ïåòðóñ äè-éè ­¿íò õó

piro-ndi-yi èi-zùn xu ýod xu lùd-i: Éåñî ïèðî-íäè-éè ÷è-ç™í õó ³îä õó


«E Xudowand, as mu xez-and ýar sa, ë™ä-è:
wuz-um ginágor odam». «Å Õóäî­àíä, àñ ìó õåç-àíä ³àð ñà,
­óç-óì ãèí‰ãîð îäàì».

Lap moyi-yen an³úvd


Ëàï ìîéè-éåí àퟢâä

30 31
9-10 Oxir Šimùn at wi amrogùn – Yoqúb, 9-10 Îõèð Øèì™í àò ­è àìðîã™í – Éá,
Yáyo, Zebeday pacen, Šimùn rafíqen – ɉéî, Çåáåäàé ïàöåí, Øèì™í ðàô¿åí –
fukaþ-en as di ³inow moyi-an³ívd osepi sat. ôóêà•-åí àñ äè Ÿèíî­ ìîéè-à퟿âä îñåïè
Atá Yeso Šimùn-ard-i lùd: ñàò. Àò‰ Éåñî Øèì™í-àðä-è ë™ä:
«¥o³ má ýêr. As nur-and-ta tu, moyi nay «¤îŸ ì‰ ³ÿð. Àñ íóð-àíä-òà òó, ìîéè íàé
atá odamen an³ávi». àò‰ îäàìåí à퟉âè».
11 Xu ka¹tínen-en tar zímbá ziwost xu fuk 11 Õó êàµò¿íåí-åí òàð ç¿ìበçè­îñò õó

èízaþ-en yamand lák èúd xu Yeso ôóê ÷¿çà•-åí éàìàíä ë‰ê ÷¢ä õó Éåñî
dám-ti-yen toyd. ä‰ì-òè-éåí òîéä.

7:1-17 7:1-17
1 Bád atá Yeso, ar èíz mardum-ard wi fora¹ 1 Á‰ä àò‰ Éåñî, àð ÷¿ç ìàðäóì-àðä ­è
ca vud, lùd-i xu ga¹t-i èu tar Kafarnaum. ôîðൠöà âóä, ë™ä-è õó ãàµò-è ÷ó òàð
2 Yi a³nabi sadá mír-and bašánd damdor Êàôàðíàóì.
ïulùm vud, 2 Éè àŸíàáè ñàä‰ ì¿ð-àíä áàø‰íä
3 Yu ïulùm bemor sut xu èi míd sut. Sadá äàìäîð ƒóë™ì âóä,
mír Yeso gáp-i ¹ud xu yawúd aqsaqolen-i tar 3 Éó ƒóë™ì áåìîð ñóò õó ÷è ì¿ä ñóò. Ñàä‰

wi xez rimod idê yoýd wi ïulùm as mídow ì¿ð Éåñî ã‰ï-è µóä õó éà­¢ä àñàîëåí-è
na³ot ýíd. òàð ­è õåç ðèìîä èäÿ éî³ä ­è ƒóë™ì àñ
4 Wáý-en yat tar Yeso xez xu xa¹-aþ ì¿äî­ íàŸîò ³¿ä.
yiltimos-en as wi èúd. Wáý-en Yeso-rd lùd: 4 ¬‰³-åí éàò òàð Éåñî õåç õó õàµ-à•

5 «Yik-id odam mᚠmardum-i œíw³, yid éèëòèìîñ-åí àñ ­è ÷¢ä. ¬‰³-åí Éåñî-ðä
máš-ard-i kiništ mízd atá tu wi-rd yordam ca ë™ä:
kini, lap bašánd kor sùd». 5 «Éèê-èä îäàì ì‰ø ìàðäóì-è æ¿­Ÿ,

éèä ì‰ø-àðä-è êèíèøò ì¿çä àò‰ òó ­è-ðä


éîðäàì öà êèíè, ëàï áàø‰íä êîð ñ™ä».

32 33
6 Yeso wev qati rawùn sut xu qaríbaki 6 Éåñî ­å⠝àòè ð୙í ñóò õó àð¿áàêè
sadá mír èíd-en yat atá yu pis xu nazdík ñàä‰ ì¿ð ÷¿ä-åí éàò àò‰ éó ïèñ õó íàçä¿ê
odamenaþ-i Yeso-rd pêïùm èúd: îäàìåíà•-è Éåñî-ðä ïÿƒ™ì ÷¢ä:
«E Taxsír, tu xu qadam ran³á má kin, «Å Òàõñ¿ð, òó õó àäàì ðà퟉ ì‰ êèí,
wuz-um dùnd-ard loyiq nist idê tu tar mu èíd ­óç-óì ä™íä-àðä ëîéè íèñò èäÿ òó òàð ìó
deýi. ÷¿ä äå³è.
7 Xubaþ-um mis dùnd aven tar tu xez na yat 7 Õóáà•-óì ìèñ ä™íä àâåí òàð òó õåç íà

idê loyiq-um nist. Tu yik-dùnd rimi atá mu éàò èäÿ ëîéè-óì íèñò. Òó éèê-ä™íä ðèìè
ïulùm-ta xub sùd. àò‰ ìó ƒóë™ì-òà õóá ñ™ä.
8 Wuz-um xubaþ farmùnbardor odam atá 8 ¬óç-óì õóáà• ôàðì™íáàðäîð îäàì àò‰

mund-en mis vo mu farmùn-and sarbozen ìóíä-åí ìèñ âî ìó ôàðì™í-àíä ñàðáîçåí


yast. Yíw-ard lùm: „Sa“, yu ýar sùd, yíw-ard éàñò. É¿­-àðä ë™ì: „Ñà“, éó ³àð ñ™ä,
lùm: „Tarù ya“, yu yoýd; xu ïulùm-ard lùm: é¿­-àðä ë™ì: „Òàð™ éà“, éó éî³ä; õó
„Falùn kor ki“, yu ki¹t». ƒóë™ì-àðä ë™ì: „Ôàë™í êîð êè“, éó êèµò».
9 Yeso dev gápen-i ¹ud xu ayrùn sut xu gá¹t 9 Éåñî äåâ ã‰ïåí-è µóä õó àéð™í ñóò õó

tar wev odamen idê wi dám-ti-yen ca toyd xu ㉵ò òàð ­åâ îäàìåí èäÿ ­è ä‰ì-òè-éåí öà
lùd-i: òîéä õó ë™ä-è:
«Tama-rd lùm idê Yisroyíl-and-aþ-um «Òàìà-ðä ë™ì èäÿ Éèñðîé¿ë-àíä-à•-óì
wuz yik dis yemùn na wínt». ­óç éèê äèñ éåì™í íà ­¿íò».
10 Atá wáý sadá mír bo¹èin odamen-en to 10 Àò‰ ­‰³ ñàä‰ ì¿ð áîµ÷èí îäàìåí-åí òî

tar wi èíd yat idê yu ïulùm waxt-aþ xub suý³. òàð ­è ÷¿ä éàò èäÿ éó ƒóë™ì ­àõò-à• õóá
11 Atá èand waxt bád Yeso tar Nayin nùm ñó³Ÿ.
¹ár túyd atá wi ¹ogirden at katá yizdiùmen wi 11 Àò‰ ÷àíä ­àõò á‰ä Éåñî òàð Íàéèí

amro vad. í™ì µ‰ð ò¢éä àò‰ ­è µîãèðäåí àò êàò‰


éèçäè™ìåí ­è àìðî âàä.

34 35
12 Atá Yeso tar ¹ár darwozá xez yat atá as 12 Àò‰ Éåñî òà𠵉ð äàð­îç‰ õåç éàò àò‰ àñ
¹ár-and-en yi murýá ziwost idê yu yi µ‰ð-àíä-åí éè ìó𳉠çè­îñò èäÿ éó éè
bewá-nd wam yíwikaþ ziryot vuý³. á孉-íä ­àì é¿­èêà• çèðéîò âó³Ÿ.
13 Atá wam bewá qati nᚠmardum vud. 13 Àò‰ ­àì á孉 àòè í‰ø ìàðäóì âóä.

Yeso-yi Mase wam-i wínt xu Wi-rd as wam Éåñî-éè Ìàñå ­àì-è ­¿íò õó ¬è-ðä àñ ­àì
rám yat xu lùd-i: ð‰ì éàò õó ë™ä-è:
«Má náw». «Ì‰ 퉭».
14 Daý yat xu xu ýust-i ýod tar tobút. Wáý 14 Äà³ éàò õó õó ³óñò-è ³îä òàð òîá¢ò. ¬‰³

odamen-en tobút qati ca vad, gír-en sat. îäàìåí-åí òîá¢ò àòè öà âàä, ã¿ð-åí ñàò.
Yeso lùd-i: Éåñî ë™ä-è:
«E ³iwùn, tu-rd ta lùm, andi¾!» «Å Ÿè­™í, òó-ðä òà ë™ì, àíäè´!»
1 5 Yu murýá xu ³oy-ti núst xu daraw 1 5 Éó ìó𳉠õó Ÿîé-òè í¢ñò õó äàðà­

gáp-ýêd sut. Yeso wi-yi wi nán-ard zindá ã‰ï-³ÿä ñóò. Éåñî ­è-éè ­è í‰í-àðä çèíä‰
èúd. ÷¢ä.
1 6 F u k a þ ma r d u m wo y má - n d i ýo d x u 1 6 Ôóêà• ìàðäóì ­îéì‰-íäè ³îä õó

Xuýoy-ard-en daraw yùllo sat. Wáý-en Õó³îé-àðä-åí äàðà­ é™ëëî ñàò. ¬‰³-åí
xa¹aþ lùd: õàµà• ë™ä:
«Buzurg payïambar mᚠdarún peýo ýod. «Áóçóðã ïàéƒàìáàð ì‰ø äàð¢í ïå³î ³îä.
Xuýoy xu xalq-ard yordam yat». Õó³îé õó õàë-àðä éîðäàì éàò».
17 Atá Yeso naqli tamùmi mulki Yawúdo-rd 1 7 Àò‰ Éåñî íàëè òàì™ìè ìóëêè
atá wi garginú¹á pán sut. Éà­¢äî-ðä àò‰ ­è ãàðãèí¢µ‰ ï‰í ñóò.

8:22-25 8:22-25
Yak bor Yeso xu ¹ogirden qati ar yi
22 22Éàê áîð Éåñî õó µîãèðäåí àòè àð éè
ka¹tín núst xu lùd-i wev-ard: êàµò¿í í¢ñò õó ë™ä-è ­åâ-àðä:
«Tiyet tar wi rúya por ýiyám». «Òèéåò òàð ­è ð¢éà ïîð ³èé‰ì».

36 37
23 Yá wev ka¹tín rawùn sat, dúsik-ga bád 23 ɉ ­åâ êàµò¿í ð୙í ñàò, ä¢ñèê-ãà á‰ä
atá Yeso tar xúým ýod. Banokáf-and yik dis àò‰ Éåñî òàð õ¢³ì ³îä. Áàíîê‰ô-àíä éèê
gandá ¹ú¾ andúyd idê wi ka¹tín-i azu taram äèñ ãàíä‰ µ¢´ àíä¢éä èäÿ ­è êàµò¿í-è àçó
kiltent at ar wi darún nᚠ¹ac sut atá wev òàðàì êèëòåíò àò àð ­è äàð¢í í‰ø µàö ñóò
³ùn-ard xatar yat. àò‰ ­å⠟™í-àðä õàòàð éàò.
24 Apostolen-en yat xu Yeso-yen agá èúd 24 Àïîñòîëåí-åí éàò õó Éåñî-éåí à㉠÷¢ä

xu lùd-en: õó ë™ä-åí:
«Wistoý, wistoý, šiè-ta alok sáwám!» «¬èñòî³, ­èñòî³, øè÷-òà àëîê ñ‰­‰ì!»
Yeso agá sut xu wi ¹ú¾ at ¹ac maw³en-i Éåñî à㉠ñóò õó ­è µ¢´ àò µàö ìୟåí-è
binêst atá fuka ³o orùmi sut. áèíÿñò àò‰ ôóêà Ÿî îð™ìè ñóò.
25 Atá Yeso xu ¹ogirden-ard-i lùd: 25 Àò‰ Éåñî õó µîãèðäåí-àðä-è ë™ä:

«Tama yemùn káyi?» Apostolen-en ¹o³ pi «Òàìà éåì™í ê‰éè?» Àïîñòîëåí-åí µîŸ
¹o³ at ayrùn-aþ tar yakdigar gá¹t: ïè µîŸ àò àéð™í-à• òàð éàêäèãàð ㉵ò:
«Yid ku èáy ved idê ¹ú¾ at ¹ac-ard mis «Éèä êó ÷‰é âåä èäÿ µ¢´ àò µàö-àðä ìèñ
farmùn ýíd atá wáý tobê sen?» ôàðì™í ³¿ä àò‰ ­‰³ òîáÿ ñåí?»

¹ú¾ andúyd
µ¢´ àíä¢éä

38 39
9:10-17 9:10-17
10 Apostolen-en ga¹t èúd xu fukaþ-en xu 10 Àïîñòîëåí-åí ãàµò ÷¢ä õó ôóêà•-åí õó
koringi Yeso-rd naqli èu. Atá Yeso wev-i êîðèíãè Éåñî-ðä íàëè ÷ó. Àò‰ Éåñî
zo¹t xu tar Baytsaydo nùm ¹ár túyd idê ­åâ-è çîµò õó òàð Áàéòñàéäî í™ì µ‰ð ò¢éä
yamand wev èäÿ éàìàíä ­åâ
11 qati xilwat-aþ níþt. Ammo xalq di-yi 11 àòè õèë­àò-à• í¿•ò. Àììî õàë äè-éè

fámt xu wev dám-ti sut. Yeso wi mardum-i ô‰ìò õó ­åâ ä‰ì-òè ñóò. Éåñî ­è ìàðäóì-è
bašánd-aþ qabúl èúd xu dar borayi Xuýoy áàø‰íä-à• àá¢ë ÷¢ä õó äàð áîðàéè Õó³îé
Malakúti wev-ard naqli èúd at ar èáy bemor Ìàëàê¢òè ­åâ-àðä íàëè ÷¢ä àò àð ÷‰é
ca vud, wi-yi xub èúd. áåìîð öà âóä, ­è-éè õóá ÷¢ä.
12 Meþ vegá daraw sid vad atá duwozdá 12 Ìå• âå㉠äàðà­ ñèä âàä àò‰ äó­îçä‰

apostolen yat tar Yeso xez xu lùd-en: àïîñòîëåí éàò òàð Éåñî õåç õó ë™ä-åí:
«Di mardum šiè lák sen tar dev atrof «Äè ìàðäóì øè÷ ë‰ê ñåí òàð äåâ àòðîô
qišloqen at toqaxùnayen xu ¹avgá atá xurok èøëîåí àò òîàõ™íàéåí õó µàâ㉠àò‰
xu-rd ¹ikaren. Yùdand máš-and biyábùn ³oy». õóðîê õó-ðä µèêàðåí. əäàíä ì‰ø-àíä
13 Atá Yeso wev-ard-i lùd: «Tama dev-ard áèé‰á™í Ÿîé».
awqot ýet». 13 Àò‰ Éåñî ­åâ-àðä-è ë™ä: «Òàìà äåâ-àðä

«Máš-and yi-èíz-aþ nist baïayr as pín¾ ଢ଼îò ³åò».


garýá atá ýiyùn moyi», – apostolen-en ³iwob «Ì‰ø-àíä éè-÷¿ç-à• íèñò áàƒàéð àñ
ýod. ï¿í´ ãà𳉠àò‰ ³èé™í ìîéè», –
àïîñòîëåí-åí Ÿè­îá ³îä.

pín¾ garýá at ýu moyi


ï¿í´ ãà𳉠àò ³ó ìîéè

40 41
«Baïer mᚠxubaþ sáwám dev-ard «Áàƒåð ì‰ø õóáà• ñ‰­‰ì äåâ-àðä
awqotwori xaríd-ám». ଢ଼îò­îðè õàð¿ä-‰ì».
14 (Fukaki yamand qaríb pín¾ azor odam 1 4 (Ôóêàêè éàìàíä àð¿á ï¿í´ àçîð

vud.) îäàì âóä.)


Atá Yeso lùd-i: Àò‰ Éåñî ë™ä-è:
«Pan³o nafari dev ³argá nêýet». «ÏàíŸî íàôàðè äå⠟àð㉠íÿ³åò».
15 Apostolen-en dis-ga èu, fukaþ-en nêýd. 1 5 Àïîñòîëåí-åí äèñ-ãà ÷ó, ôóêà•-åí

16 Atá Yeso wev pín¾ garýá at ýiyùn moyi xu íÿ³ä.


mi ýust zo¹t xu xu píc-i pi osmùn èúd xu 16 Àò‰ Éåñî ­åâ ï¿í´ ãà𳉠àò ³èé™í ìîéè

barakatbá¹ duo-yi èúd xu bád-i wev õó ìè ³óñò çîµò õó õó ï¿ö-è ïè îñì™í ÷¢ä
garýayen at moyien kánd èúd xu dák-i èu õó áàðàêàòት äóî-éè ÷¢ä õó á‰ä-è ­åâ
apostolen-ard idê mardum-ard bá¹ kinen. ãàð³àéåí àò ìîéèåí ê‰íä ÷¢ä õó ä‰ê-è ÷ó
17 Yik-u dùnd mardum fukaþ-i xúd at ser àïîñòîëåí-àðä èäÿ ìàðäóì-àðä ት êèíåí.
sut atá vo duwozdá toþè-and-ga yu awqot 17 Éèê-ó ä™íä ìàðäóì ôóêà•-è õ¢ä àò ñåð

be¹ ýod. ñóò àò‰ âî äó­îçä‰ òî•÷-àíä-ãà éó ଢ଼îò


áåµ ³îä.
10:25-37
25 Atá yamand yi Qonún oxùn as Yawúden 10:25-37
muallimi šariyati Múso – Tawrot, vud idê as 25 Àò‰ éàìàíä éè îí¢í îõ™í àñ Éà­¢äåí
Yeso-yi ozmúd èi èíd sut xu andúyd xu lùd-i: ìóàëëèìè øàðèéàòè Ì¢ñî – Òà­ðîò, âóä
«Wistoý, wuz boyad caráng kinum idê èäÿ àñ Éåñî-éè îçì¢ä ÷è ÷¿ä ñóò õó àíä¢éä
abadi zindá risum?» õó ë™ä-è:
26 Atá Yeso as wi-yi pe¹st: «¬èñòî³, ­óç áîéàä öàð‰íã êèíóì èäÿ
«Atá Tawrot-and-en di ³át èíz lùv³? Tu-ta àáàäè çèíä‰ ðèñóì?»
yamand èíz ¹oyi?» 26 Àò‰ Éåñî àñ ­è-éè ïåµñò:

«Àò‰ Òà­ðîò-àíä-åí äè Ÿ‰ò ÷¿ç ë™âŸ?


Òó-òà éàìàíä ÷¿ç µîéè?»

42 43
27 Yu Qonún oxùn ³iwob-i ýod: 27 Éó îí¢í îõ™í Ÿè­îá-è ³îä:
«Xu Xudowand, xu Xuýoy as dil-at ³ùn-aþ «Õó Õóäî­àíä, õó Õó³îé àñ äèë-àò
œíw³ ki, ar cùnd tu quwat ca tízd at tu aqli ca Ÿ™í-à• æ¿­Ÿ êè, àð ö™íä òó ó­àò öà ò¿çä
firopt, Wi-rd xizmat kin. àò òó àëè öà ôèðîïò, ¬è-ðä õèçìàò êèí.
Atá yiga odamizod mis xu ³inow œíw³ kin». Àò‰ éèãà îäàìèçîä ìèñ õó Ÿèíî­ æ¿­Ÿ
28 Atá Yeso wi-rd-i lùd: êèí».
«Tu-t durust ³iwob ýod. Yik di xu gáp-ti ca 28 Àò‰ Éåñî ­è-ðä-è ë™ä:

kini, zindagi-ta kini». «Òó-ò äóðóñò Ÿè­îá ³îä. Éèê äè õó


29 Ammo yu Qonún oxùn xu safedèíd ³át-i ã‰ï-òè öà êèíè, çèíäàãè-òà êèíè».
vo as Yeso pe¹st: 2 9 Àììî éó îí¢í îõ™í õó ñàôåä÷¿ä

«Atá mu-rd nazdík odamizod èáy?» Ÿ‰ò-è âî àñ Éåñî ïåµñò:


30 Atá Yeso wi ³iwob-and-i lùd: «Àò‰ ìó-ðä íàçä¿ê îäàìèçîä ÷‰é?»
«Yi odam as Yerusalím tar Yerixùn túy³ 30 Àò‰ Éåñî ­è Ÿè­îá-àíä-è ë™ä:

xu pi rázanen-and-i ýoý³. Wáý-en wi ïorat «Éè îäàì àñ Éåðóñàë¿ì òàð Éåðèõ™í


èúð³, xuben ýoý³ ním³ùn-en wi pitêw³ xu ò¢éŸ õó ïè ð‰çàíåí-àíä-è ³î³Ÿ. ¬‰³-åí
zibic-en. ­è ƒîðàò ÷¢²Ÿ, õóáåí ³î³Ÿ í¿ìŸ™í-åí ­è
31 Atá yik-wi pùnd va yi koyin nað³íý³ xu ïèòÿ­Ÿ õó çèáèö-åí.
to-yi wi odam wínè atá tar yi-ga taraf nað³íý³ 31 Àò‰ éèê-­è ï™íä âà éè êîéèí íಟ¿³Ÿ

xu túy³. õó òî-éè ­è îäàì ­¿í÷ àò‰ òàð éè-ãà òàðàô


3 2 Dis-ga-yi yi mardíná as Lewí awlod íಟ¿³Ÿ õó ò¢éŸ.
èú𳠖 tar wi ¹ív³ín xez nazdík sùd xu yi-ga 32 Äèñ-ãà-éè éè ìàðä¿í‰ àñ Ëå­¿ à­ëîä

taraf qati nað³íst xu tízd. ÷¢²Ÿ – òàð ­è µ¿âŸ¿í õåç íàçä¿ê ñ™ä õó
33 Atá yi Samari èorik mis yik wi pùnd-ti éè-ãà òàðàô àòè íಟ¿ñò õó ò¿çä.
yaþè xu wi beèorá-yi wínè xu rám-i bar wi 3 3 Àò‰ éè Ñàìàðè ÷îðèê ìèñ éèê ­è

èúð³, ï™íä-òè éà•÷ õó ­è áå÷îð‰-éè ­¿í÷ õó


ð‰ì-è áàð ­è ÷¢²Ÿ,

44 45
34 as xu qaèír-ti xáv³, wi ma³rú zaxmiyen-i 34 àñ õó à÷¿ð-òè õ‰âŸ, ­è ìàŸð¢
zinoý³ at yamard-i zaytún rúïan atá šarob çàõìèéåí-è çèí àò éàìàðä-è çàéò¢í
molè xu wi-yi xu qaèír-ti èúð³ sawor xu tar ð¢ƒàí àò‰ øàðîá ìîë÷ õó ­è-éè õó
memúnxùná-yi vúð³ xu à÷¿ð-òè ÷¢²Ÿ ñà­îð õó òàð ìåì¢íõ™í‰-éè
3 5 yamandi-yi mis pis wê-þ paloysè. Wi ⢲Ÿ õó
yiga meþ-ard xu tídow-ti-yi memúnxùná 35 éàìàíäè-éè ìèñ ïèñ ­ÿ-• ïàëîéñ÷. ¬è

soyib-ard ýu dinor dák èúð³ xu lùv³-i: éèãà ìå•-àðä õó ò¿äî­-òè-éè ìåì¢íõ™í‰


„Pis di èorik-aþ paloys atá aga lapdi xarè ñîéèá-àðä ³ó äèíîð ä‰ê ÷¢²Ÿ õó ë™âŸ-è:
ca kini, wuz as ga¹t tu-rd garýenum“. „Ïèñ äè ÷îðèê-à• ïàëîéñ àò‰ àãà ëàïäè
36 Tu èíz lùvi, yik as dev aray-and wi as õàð÷ öà êèíè, ­óç àñ ãàµò òó-ðä ãàð³åíóì“.
rázanen zalalwínèin èorik-ard èáy nazdík 3 6 Òó ÷¿ç ë™âè, éèê àñ äåâ àðàé-àíä ­è

odamizod sut?» àñ ð‰çàíåí çàëàë­¿í÷èí ÷îðèê-àðä ÷‰é


37 «Yik-u yidê rám-i bar wi ca èúd», – oxùn íàçä¿ê îäàìèçîä ñóò?»
³iwob-i ýod. 37 «Éèê-ó éèäÿ ð‰ì-è áàð ­è öà ÷¢ä», –

«Sa xu tu mis yik dis-ga ki», – Yeso lùd-i. îõ™í Ÿè­îá-è ³îä.
«Ñà õó òó ìèñ éèê äèñ-ãà êè», – Éåñî
11:1-10 ë™ä-è.
1 Yi meþ Yeso ar ³o-ndi ca duo-yi èúd atá
11:1-10
yi ¹ogird Wi-rd-i lùd:
«E Xudowand, mᚠduoèíd uxmánd kin. 1 Éè ìå• Éåñî àð Ÿî-íäè öà äóî-éè ÷¢ä
Yáyo yida xu ¹ogirden-i uxmánd èúd». àò‰ éè µîãèðä ¬è-ðä-è ë™ä:
«Å Õóäî­àíä, ì‰ø äóî÷¿ä óõì‰íä êèí.
ɉéî éèäà õó µîãèðäåí-è óõì‰íä ÷¢ä».

Rúmi dinor
Тìè äèíîð

46 47
2 Atá Yeso wev-ard-i lùd: 2 Àò‰ Éåñî ­åâ-àðä-è ë™ä:
«Ar waxt duo èi ¹êyd ca set, yik dis lùvet: «Àð ­àõò äóî ÷è µÿéä öà ñåò, éèê äèñ
„E Padari Buzurgwor! Yu tar osmùn. ë™âåò:
Lák Tu nùm muqadas sùd! „Å Ïàäàðè Áóçóðã­îð! Éó òàð îñì™í.
Lák Tu Malakút yoýd! ˉê Òó í™ì ìóàäàñ ñ™ä!
Lák Tu yirodá zamín-ti mis osmùn ³inow ˉê Òó Ìàëàê¢ò éî³ä!
barqaror ved; ˉê Òó éèðîä‰ çàì¿í-òè ìèñ îñì™í
3 Tu máš-ard ar meþ mᚠrisq at rúzi dák; Ÿèíî­ áàðàðîð âåä;
4 Mᚠguno máš-ard biyomurzídá kin yidê 3 Òó ì‰ø-àðä àð ìå• ì‰ø ðèñ àò ð¢çè

mᚠmis fukard-aþ ar èáy máš-ard badi ca ä‰ê;


ki¹t, wev guno biyomurzídá kinám, 4 ̉ø ãóíî ì‰ø-àðä áèéîìóðç¿ä‰ êèí

ozmúd-ard mᚠdièor má kin at as yiblís mᚠéèäÿ ì‰ø ìèñ ôóêàðä-à• àð ÷‰é ì‰ø-àðä
nigo ýêr“». áàäè öà êèµò, ­åâ ãóíî áèéîìóðç¿ä‰
5 Yeso vo wev-ard-i lùd: êèí‰ì, îçì¢ä-àðä ì‰ø äè÷îð ì‰ êèí àò àñ
«Farz-ám èúd, idê yíw-and as tama dúst éèáë¿ñ ì‰ø íèãî ³ÿð“».
yast xu barobar ¹áb yoýd tar wi èíd divi xu 5 Éåñî âî ­åâ-àðä-è ë™ä:

lùvd: «Ôàðç-‰ì ÷¢ä, èäÿ é¿­-àíä àñ òàìà ä¢ñò


6 „E dúst, aray garýá mu-rd qárz ýa. Šiè tar éàñò õó áàðîáà𠵉á éî³ä òàð ­è ÷¿ä äèâè
mu èíd yi dúst ded atá mu-nd yi-èíz-aþ nist õó ë™âä:
idê wi piro-ndi ribím“. 6 „Å ä¢ñò, àðàé ãà𳉠ìó-ðä ‰ðç ³à.

7 Naxo yu-ta as èíd-and xu dúst-ard lùvd: Øè÷ òàð ìó ÷¿ä éè ä¢ñò äåä àò‰ ìó-íä
„ A ³ ù n , t u o l mu ý a ! D i v i y i d a è u s t, éè-÷¿ç-à• íèñò èäÿ ­è ïèðî-íäè ðèá¿ì“.
báè-káè-en yida ¹êv¾, wuz-um mis ar bíre³. 7 Íàõî éó-òà àñ ÷¿ä-àíä õó ä¢ñò-àðä ë™âä:

Wuz na várýím andi¾um xu garýá tu-rd „À Ÿ™í, òó îë ìó ³à! Äèâè éèäà ÷óñò,
ziwêýum?“ á‰÷-ê‰÷-åí éèäà µÿâ´, ­óç-óì ìèñ àð
á¿ðåŸ. ¬óç íà â‰ð³¿ì àíäè´óì õó ãàð³‰
òó-ðä çè­ÿ³óì?“

48 49
8 Rost-aþ tama-rd lùm idê, aga dúst ³inow 8 Ðîñò-à• òàìà-ðä ë™ì èäÿ, àãà ä¢ñò
wi-rd garýá ca na dáki¹t, yu-ta picemak ca Ÿèíî­ ­è-ðä ãà𳉠öà íà ä‰êèµò, éó-òà
sùd, yu wi dúst-ta ma³búr sùd andízd xu, ar ïèöåìàê öà ñ™ä, éó ­è ä¢ñò-òà ìàŸá¢ð ñ™ä
cùnd wi-rd ca fort, dáki¹t. àíä¿çä õó, àð ö™íä ­è-ðä öà ôîðò, ä‰êèµò.
9 Atá Wuz tama-rd lùm: 9 Àò‰ ¬óç òàìà-ðä ë™ì:

„Tilábet at tama-rd-ta dáken, „Òèë‰áåò àò òàìà-ðä-òà ä‰êåí,


¹ikaret at viriyet-ta, µèêàðåò àò âèðèéåò-òà,
pi divi diyet at tama-rd-ta yet kinen. ïè äèâè äèéåò àò òàìà-ðä-òà éåò êèíåí.
10 Ar èáy ca tilápt, zêzd-ta, 10 Àð ÷‰é öà òèë‰ïò, çÿçä-òà,

ar èáy ¹ikírt, vired-ta, àð ÷‰é µèê¿ðò, âèðåä-òà,


atá ar èáy pi divi ca ýíd, wi-rd ta yet àò‰ àð ÷‰é ïè äèâè öà ³¿ä, ­è-ðä òà éåò
kinen“». êèíå퓻.
14:15-24 14:15-24
15 Atá yi memún, di-yi ¹ud xu Yeso-rd-i 15 Àò‰ éè ìåì¢í, äè-éè µóä õó Éåñî-ðä-è
lùd: ë™ä:
«Xušbaxt yik-u yidê yu Xuýoy Malakút-and «Õóøáàõò éèê-ó éèäÿ éó Õó³îé
šelùn ca xírt!» Ìàëàê¢ò-àíä øåë™í öà õ¿ðò!»
16 Atá Yeso lùd-i wi-rd: 16 Àò‰ Éåñî ë™ä-è ­è-ðä:

«Yi odam ziyofat-i taškíl èúd xu lap «Éè îäàì çèéîôàò-è òàøê¿ë ÷¢ä õó ëàï
memún-i qíwd. ìåì¢í-è ¿­ä.
17 Dastorxùn kál-ti nístow waxt yat atá yu 17 Äàñòîðõ™í ê‰ë-òè í¿ñòî­ ­àõò éàò àò‰

xu ïulùm-i rimod wev-ard lùvdow: éó õó ƒóë™ì-è ðèìîä ­åâ-àðä ë™âäî­:


„Yadet, ziyofat pigoþ tayor“. „Éàäåò, çèéîôàò ïèãî• òàéîð“.
1 8 A t á b ex i l í w a n d- a þ - en f u k a þ d a r a w 1 8 Àò‰ áåõèë¿­àíä-à•-åí ôóêà• äàðà­

ba¹xi¹-tilápt sat. Yíw lùd-i yidê yu zimc-i áàµõèµ-òèë‰ïò ñàò. É¿­ ë™ä-è éèäÿ éó
xarít èúð³ xu atman boyad wam èí¹tow sùd, çèìö-è õàð¿ò ÷¢²Ÿ õó àòìàí áîéàä ­àì
wi-rd ba¹xi¹ kinen. ÷¿µòî­ ñ™ä, ­è-ðä áàµõèµ êèíåí.

50 51
19 Yu yi-ga lùd-i yidê yu pín¾ ³uft ¹í³-i xarít 19 Éó éè-ãà ë™ä-è éèäÿ éó ï¿í´ Ÿóôò
èúð³ xu boyad èost idê wáý báf-en yo nay, µ¿Ÿ-è õàð¿ò ÷¢²Ÿ õó áîéàä ÷îñò èäÿ ­‰³
wi-rd ba¹xix kinen. á‰ô-åí éî íàé, ­è-ðä áàµõèõ êèíåí.
20 Seyum lùd-i: 20 Ñåéóì ë™ä-è:

„Wuz-um naw ðin vúð³ xu as wam xez-and „¬óç-óì íà­ ²èí ⢲Ÿ õó àñ ­àì õåç-àíä
tídow na várýím“. ò¿äî­ íà â‰ð³¿ì“.
21 Ðulùm ga¹t-i èúd xu xú³ayín-ard-i naqli èu. 21 ±óë™ì ãàµò-è ÷¢ä õó õ¢Ÿàé¿í-àðä-è

Tám wi xú³ayín qár sifíd xu wi ïulùm-ard-i íàëè ÷ó.


farmùn ýod: Ò‰ì ­è õ¢Ÿàé¿í ‰ð ñèô¿ä õó ­è
„Sa ³áldi tar ¹ár, as kuèá-t paskuèayen-ard ƒóë™ì-àðä-è ôàðì™í ³îä:
kambaïal at šíl at šál at kùr at šuten tarù va“. „Ñà Ÿ‰ëäè òà𠵉ð, àñ êó÷‰-ò
22 Ðulùm wi-rd-i lùd: ïàñêó÷àéåí-àðä êàìáàƒàë àò ø¿ë àò ø‰ë
„E xú³ayín, tu farmùn yi³ro èúð³in, atá vo àò ê™ð àò øóòåí òàð™ âà“.
yilávga ³oy xoli reý³“. 22 ±óë™ì ­è-ðä-è ë™ä:

„Å õ¢Ÿàé¿í, òó ôàðì™í éèŸðî ÷¢²Ÿèí,


àò‰ âî éèë‰âãà Ÿîé õîëè ð峟“.

Mardum tar ¹ár


Ìàðäóì òà𠵉ð

52 53
23 Tám-i xú³ayín ïulùm-ard lùd: 23 ҉ì-è õ¢Ÿàé¿í ƒóë™ì-àðä ë™ä:
„Sa as fuk kuèá at parýíren pùnd nað³ís xu „Ñà àñ ôóê êó÷‰ àò ïàð³¿ðåí ï™íä
pi ¹ár darwozá mis sa xu fukaþ rozi kin idê íಟ¿ñ õó ïè µ‰ð äàð­îç‰ ìèñ ñà õó ôóêà•
tarù yaden. ðîçè êèí èäÿ òàð™ éàäåí.
2 4 Lák mu èíd as memùn pur sùd! Wuz 24 ˉê ìó ÷¿ä àñ ìåì™í ïóð ñ™ä! ¬óç ë™ì

lùm tama-rd yidê yi-èáy-aþ-ta yik as wev òàìà-ðä éèäÿ éè-÷‰é-à•-òà éèê àñ ­åâ
dáwatsuý³inen tar mu dastorxùn kál na yoýd: 䉭àòñó³Ÿèíåí òàð ìó äàñòîðõ™í ê‰ë íà
³atèúð³in lap atá qabulsuý³in kám“». éî³ä: Ÿàò÷¢²Ÿèí ëàï àò‰ àáóëñó³Ÿèí
ê‰ì“».
15:11-32
11 Atá Yeso dawùm-i èúd: 15:11-32
12 «Yi odam-and-en ýu puc vad. Fištír puc 11 Àò‰ Éåñî ä୙ì-è ÷¢ä:
xu dod-ard-i lùd: „Mu bá¹ míros mu-rd 12 «Éè îäàì-àíä-åí ³ó ïóö âàä. Ôèøò¿ð
dák“. Atá yu èorik xu mol at oli xu pacen-ard ïóö õó äîä-àðä-è ë™ä: „Ìó ት ì¿ðîñ
bá¹ èu. ìó-ðä ä‰ê“. Àò‰ éó ÷îðèê õó ìîë àò îëè õó
13 Bád as ýu-aray meþ yu fištír puc fukaþ-i ïàöåí-àðä ት ÷ó.
xu mol ³ám èúd xu púl qati tar ýaraki 13 Á‰ä àñ ³ó-àðàé ìå• éó ôèøò¿ð ïóö

mamlakat túyd. Taram-i yik dis ayš èúd idê ôóêà•-è õó ìîë Ÿ‰ì ÷¢ä õó ï¢ë àòè òàð
ar èíz wi-nd ca vud, fukaþ-i binêst. ³àðàêè ìàìëàêàò ò¢éä. Òàðàì-è éèê äèñ
14 Atá yik di waxt-and yik wi mamlakat-and àéø ÷¢ä èäÿ àð ÷¿ç ­è-íä öà âóä, ôóêà•-è
moð¾ sut xu yu sof benawo sut. áèíÿñò.
15 Bád as ma³búri sut tar yi boy xez kor 1 4 Àò‰ éèê äè ­àõò-àíä éèê ­è
tilápt atá yu boy wi-yi tar xu qišloq xúgbùni ìàìëàêàò-àíä ìî²´ ñóò õó éó ñîô áåíà­î
èídow bo¹t. ñóò.
15 Á‰ä àñ ìàŸá¢ðè ñóò òàð éè áîé õåç êîð

òèë‰ïò àò‰ éó áîé ­è-éè òàð õó èøëî


õ¢ãá™íè ÷¿äî­ áîµò.

54 55
16 Yu ame¹á yik dis mað¾ùn³ vud idê xúgen 16 Éó àì嵉 éèê äèñ ì಴™íŸ âóä èäÿ
xuroká èi xíd sut, dùnd-aven idê wi-rd-en õ¢ãåí õóðîê‰ ÷è õ¿ä ñóò, ä™íä-àâåí èäÿ
yi-èíz-aþ na ýod. ­è-ðä-åí éè-÷¿ç-à• íà ³îä.
17 Daý wi wu¹ tar wi yat xu yu xu-rd-aþ-i 17 Äà³ ­è ­óµ òàð ­è éàò õó éó õó-ðä-à•-è

lùd: ë™ä:
„Mu dod-and wi dùnd xizmatgor atá yi èáy „Ìó äîä-àíä ­è ä™íä õèçìàòãîð àò‰ éè
as wev-andi mað¾ùn³ na rist-at wev xurok ÷‰é àñ ­åâ-àíäè ì಴™íŸ íà ðèñò-àò ­åâ
be¹ mis ýed. õóðîê áåµ ìèñ ³åä.
18 Atá wuz yùdard as mað¾ùn³gi marum. 18 Àò‰ ­óç é™äàðä àñ ì಴™íŸãè ìàðóì.

Azùdand tím, tar xu dod xez ga¹t kinum xu Àç™äàíä ò¿ì, òàð õó äîä õåç ãàµò êèíóì õó
wi-rd lùm: ­è-ðä ë™ì:
‘A dod, wuz-um Xuýoy at tu xez-and ‘À äîä, ­óç-óì Õó³îé àò òó õåç-àíä
ginágor. ãèí‰ãîð.
19 Wuz-um aè-ga loyiqi tu puc vidow nist, 19 ¬óç-óì à÷-ãà ëîéèè òó ïóö âèäî­

atá yik dis yisob kin idê wuz-um mis tu íèñò, àò‰ éèê äèñ éèñîá êèí èäÿ ­óç-óì
xez-and yi xizmatgor’“. ìèñ òó õåç-àíä éè õèçìàòãîð’“.
20 Bád daraw-aþ yat tar xu dod xez. Yu ïal 20 Á‰ä äàðà­-à• éàò òàð õó äîä õåç. Éó ƒàë

ýar-aþ vud atá wi dod-ard as wi rám yat. Wi ³àð-à• âóä àò‰ ­è äîä-àðä àñ ­è ð‰ì éàò.
dod œê¹t-œê¹t sut xu xu puc-i kinor an³úvd xu ¬è äîä æÿµò-æÿµò ñóò õó õó ïóö-è êèíîð
daraw báèíd sut. àퟢâä õó äàðà­ á‰÷¿ä ñóò.
21 Atá wi puc lùd-i: 21 Àò‰ ­è ïóö ë™ä-è:

„A dod, wuz-um Xuýoy at tu xez-and „À äîä, ­óç-óì Õó³îé àò òó õåç-àíä


ginágor. Wuz-um aè-ga loyiqi tu puc yisob ãèí‰ãîð. ¬óç-óì à÷-ãà ëîéèè òó ïóö
sitow nist“. éèñîá ñèòî­ íèñò“.
22 Ammo wi dod xizmatgoren-ard-i lùd: 22 Àììî ­è äîä õèçìàòãîðåí-àðä-è ë™ä:

56 57
„£áldi as fukaþ bídi pú¹oken vet xu di-rd „‰ëäè àñ ôóêà• á¿äè îêåí âåò õó
pini¾et. Di angi¹t-ard èillá weýet at múzá äè-ðä ïèíè´åò. Äè àíãèµò-àðä ÷èëë‰
vet, lák pinízd. ­å³åò àò ì¢ç‰ âåò, ë‰ê ïèí¿çä.
23 As fukaþ pirvor šíg vet xu kaðet. Xárám at 23 Àñ ôóêà• ïèðâîð ø¿ã âåò õó êà²åò.

xuši kinám. Չð‰ì àò õóøè êèí‰ì.


24 Yida mu puc: yid múð³in vud xu šiè zindá 24 Éèäà ìó ïóö: éèä 좲Ÿèí âóä õó øè÷

sut, yid bed xu vo peýo ýod“. Bád-en wáý çèíä‰ ñóò, éèä áåä õó âî ïå³î ³îä“. Á‰ä-åí
ziyofat ýod. ­‰³ çèéîôàò ³îä.
25 Atá xidír puc di waxt-and tar zimcen vud. 25 Àò‰ õèä¿ð ïóö äè ­àõò-àíä òàð çèìöåí

26 Ga¹tèíd-and nazdík yat xu soz-i ¹ud at âóä.


raqosi-yi wínt xu as yi xizmatgor-i pe¹st, idê 26 Ãàµò÷¿ä-àíä íàçä¿ê éàò õó ñîç-è µóä

èíz gáp suý³. àò ðàîñè-éè ­¿íò õó àñ éè õèçìàòãîð-è


27 Atá yu ³iwob-i ýod: ïåµñò, èäÿ ÷¿ç ã‰ï ñó³Ÿ.
„Tu virod yat xu tu dod pirvor šíg-i ku¹t, 27 Àò‰ éó Ÿè­îá-è ³îä:

dùnd-aven idê tu virod zindá atá salùmat-aþ „Òó âèðîä éàò õó òó äîä ïèðâîð ø¿ã-è
yat“. êóµò, ä™íä-àâåí èäÿ òó âèðîä çèíä‰ àò‰
ñàë™ìàò-à• éàò“.

Sozindá at raqosigaren
Ñîçèíä‰ àò ðàîñèãàðåí

58 59
28 Wi xidír virod-and wi qár yik dis sifíd, 28 ¬è õèä¿ð âèðîä-àíä ­è ‰ð éèê äèñ
idê tar èíd dedow wi-rd na forti. Bád wi dod ñèô¿ä, èäÿ òàð ÷¿ä äåäî­ ­è-ðä íà ôîðòè.
na¹túyd xu yùlloyi pi wi èúd. Á‰ä ­è äîä íàµò¢éä õó é™ëëîéè ïè ­è ÷¢ä.
29 Ammo yu xu dod-ard-i lùd: 29 Àììî éó õó äîä-àðä-è ë™ä:

„Tu èis, wuz soloyi sol-and ïulùm ³inow „Òó ÷èñ, ­óç ñîëîéè ñîë-àíä ƒóë™ì
tu-rd mênat kinum at as tu gáp-um na Ÿèíî­ òó-ðä ìÿíàò êèíóì àò àñ òó ã‰ï-óì
na¹túy³, tu-t gu³buc-aþ mis mu-rd na íà íàµò¢éŸ, òó-ò ãóŸáóö-à• ìèñ ìó-ðä íà
dákèúd idê wuz xu o¹nogùn qati xuši kinum. ä‰ê÷¢ä èäÿ ­óç õó îµíîã™í àòè õóøè
3 0 Atá yid tu puc, yidê tu mol at ol-i êèíóì.
³alaben-ard šebt at binêst-i xu ga¹t èúd, atá 30 Àò‰ éèä òó ïóö, éèäÿ òó ìîë àò îë-è

tu-t di ³át pirvor-i šíg ku¹t!“ Ÿàëàáåí-àðä øåáò àò áèíÿñò-è õó ãàµò ÷¢ä,
31 Atá wi dod wi-rd-i lùd: àò‰ òó-ò äè Ÿ‰ò ïèðâîð-è ø¿ã êóµò!“
„E pucik, tu-t ame¹á mu qati xu ar èíz 31 Àò‰ ­è äîä ­è-ðä-è ë™ä:

mu-nd ca, yu tu-nd. „Å ïóöèê, òó-ò àì嵉 ìó àòè õó àð ÷¿ç


32 Mᚠboyad xuši at xursandi kinám idê tu ìó-íä öà, éó òó-íä.
virod múð³in vud at zindá sut, bed xu vo peýo 32 ̉ø áîéàä õóøè àò õóðñàíäè êèí‰ì

ýod“». èäÿ òó âèðîä 좲Ÿèí âóä àò çèíä‰ ñóò, áåä


õó âî ïå³î ³î䓻.
18:35-43
35 Yeso tar Yerixùn nazdík ca sut, pùnd-ti 18:35-43
yi kùr gadoyi-yi tilápt xu 35 Éåñî òàð Éåðèõ™í íàçä¿ê öà ñóò,
36 wev pùndtiyí³ odamen owozi to ¹ud atá ï™íä-òè éè ê™ð ãàäîéè-éè òèë‰ïò õó
pe¹st-i: 36 ­åâ ï™íäòè鿟 îäàìåí î­îçè òî µóä

«Yidê èíz gáp?» àò‰ ïåµñò-è:


3 7 Wi-rd-en ³iwob ýod idê yid Yeso as «Éèäÿ ÷¿ç ã‰ï?»
Nosirá pis pùnd-aþ nað³íst. 37 ¬è-ðä-åí Ÿè­îá ³îä èäÿ éèä Éåñî àñ

Íîñèð‰ ïèñ ï™íä-à• íಟ¿ñò.

60 61
38 Atá yu caráng daraw wáïd sut: 38 Àò‰ éó öàð‰íã äàðà­ ­‰ƒä ñóò:
«Yeso, Dowúd awlod puc, mu-rd rám kin!» «Éåñî, Äî­¢ä à­ëîä ïóö, ìó-ðä ð‰ì êèí!»
39 Wáý pironen³ odamen-en wi duwú ýod, 39 ¬‰³ ïèðîíåíŸ îäàìåí-åí ­è äó­¢ ³îä,

idê qaror ki¹t, ammo yu xa¹di-yi wáïast ýod: èäÿ àðîð êèµò, àììî éó õàµäè-éè ­‰ƒàñò
«Dowúd awlod puc, rám bar mu kin!» ³îä:
40 Yeso qaror èu xu rimod-i kùr-en tar Wi «Äî­¢ä à­ëîä ïóö, ð‰ì áàð ìó êèí!»
xez vúd. Yu kùr yat atá Yeso as wi-yi pe¹st: 40 Éåñî àðîð ÷ó õó ðèìîä-è ê™ð-åí òàð

41 «Wuz èíz tu-rd kinum? Tu-rd èíz fort?» ¬è õåç â¢ä. Éó ê™ð éàò àò‰ Éåñî àñ ­è-éè
«E Xudowand, mu-rd mu cemen tozá ki», – ïåµñò:
kùr ³iwob-i ýod. 4 1 «¬óç ÷¿ç òó-ðä êèíóì? Òó-ðä ÷¿ç

42 Atá Yeso wi-rd-i lùd: ôîðò?»


«Tu bíno sáw! Tu yimùn tu-yi darmon ýod». «Å Õóäî­àíä, ìó-ðä ìó öåìåí òîç‰ êè», –
43 Yu kùr di dam-têþ bíno sut xu Yeso ê™ð Ÿè­îá-è ³îä.
dám-ti rawùn sut at Xuýoy-i amd at sano 42 Àò‰ Éåñî ­è-ðä-è ë™ä:

èúd. Atá yid mardum, idê di odisá-yi ca wínt, «Òó á¿íî ñ‰­! Òó éèì™í òó-éè äàðìîí
Xuýoy-ard-en šukrat èúd. ³îä».
43 Éó ê™ð äè äàì-òÿ• á¿íî ñóò õó Éåñî
23:26-49 ä‰ì-òè ð୙í ñóò àò Õó³îé-è àìä àò ñàíî
26Atá Yeso-yen tar qatli ³oyá³ ca yoý³at, wi ÷¢ä. Àò‰ éèä ìàðäóì, èäÿ äè îäèñ‰-éè öà
dám-ti-yen Šimùn nùm èorik as Kíren idê as ­¿íò, Õó³îé-àðä-åí øóêðàò ÷¢ä.
ka¹tga ca yat wi-rd-en Rúmi sarbozen ca
rimod, idê yu salíb xu pi-dám ki¹t xu pis 23:26-49
Yeso-þ tízd. 26Àò‰ Éåñî-éåí òàð àòëè Ÿî鉟 öà
éàò, ­è ä‰ì-òè-éåí Øèì™í í™ì ÷îðèê
àñ Ê¿ðåí èäÿ àñ êàµòãà öà éàò ­è-ðä-åí
Тìè ñàðáîçåí öà ðèìîä, èäÿ éó ñàë¿á õó
ïè-ä‰ì êèµò õó ïèñ Éåñî-• ò¿çä.

62 63
27 Atá Yeso dám-ti nᚠmardum túyd at wev 27 Àò‰ Éåñî ä‰ì-òè í‰ø ìàðäóì ò¢éä àò
darún ðiniken-en xu síná-ti ýod at Yeso-yen ­åâ äàð¢í ²èíèêåí-åí õó ñ¿í‰-òè ³îä àò
níwd. Éåñî-éåí í¿­ä.
28 Atá Yeso tar wev gá¹t xu lùd-i: 28 Àò‰ Éåñî òàð ­åâ ㉵ò õó ë™ä-è:

«Mu má náwet, e Yerusalím rizínêr¾! «Ìó ì‰ í‰­åò, å Éåðóñàë¿ì ðèç¿íÿð´!


Xu ³át at xu ziryoten ³át náwet! Õó Ÿ‰ò àò õó çèðéîòåí Ÿ‰ò 퉭åò!
29 Yima šiè ta rúz yoýd, idê ca lùven: 29 Éèìà øè÷ òà ð¢ç éî³ä, èäÿ öà ë™âåí:

„Xušbaxt-en beziryoten, wáý-en ca na „Õóøáàõò-åí áåçèðéîòåí, ­‰³-åí öà íà


zoý³ at bišen ca na ýoý³!“ ç àò áèøåí öà íà ³î³Ÿ!“
30 Tám-ta kúyen-ard lùven: 30 ҉ì-òà ê¢éåí-àðä ë™âåí:

„Mᚠtor-a nixarþet!“ „̉ø òîð-à íèõàð•åò!“


at pu¹tayen-ard ta lùven: àò ïóµòàéåí-àðä òà ë™âåí:
„Biðín mᚠkinet!“ „Á貿í ì‰ø êèíåò!“
31 Aga bašánd sáv¾ at mewador diraxt yik 31 Àãà áàø‰íä ñ‰â´ àò ìå­àäîð äèðàõò

dis ca kinen, pas qoq diraxt ta ku éèê äèñ öà êèíåí, ïàñ î äèðàõò òà êó
caráng-en?» öàð‰íã-åí?»
32 Atá Yeso qati-yen ýu ³inoyatkor mis tar 32 Àò‰ Éåñî àòè-éåí ³ó Ÿèíîéàòêîð ìèñ

qatli ³oyá³ yoý³at. òàð àòëè Ÿî鉟 éàò.


33 Atá tar «Kaparsarak» nùm ³oy-en firípt 3 3 Àò‰ òàð «Êàïàðñàðàê» í™ì Ÿîé-åí

xu yamand-en as Yeso taslíb èúd at wev ôèð¿ïò õó éàìàíä-åí àñ Éåñî òàñë¿á ÷¢ä
ýuga-yen ³inoyatkoren mis yíw as rost at yíw àò ­åâ ³óãà-éåí Ÿèíîéàòêîðåí ìèñ é¿­ àñ
as èáp Wi-rd tar salíb ýod. ðîñò àò é¿­ àñ ÷‰ï ¬è-ðä òàð ñàë¿á ³îä.

64 65
Aray salíb, Rúmi sarbozen at Yeso-yi Mase nán
Àðàé ñàë¿á, Тìè ñàðáîçåí àò Éåñî-éè Ìàñå í‰í

34Éåñî ë™ä-è:
34 Yeso lùd-i: «Å Ïàäàðè Áóçóðã­îð! Äåâ ãóíî äåâ-àðä
«E Padari Buzurgwor! Dev guno dev-ard áàµõèµ êèí, 䉳 íà ô‰ìåí, ÷¿ð òà êèíåí**.
ba¹xi¹ kin, dáý na fámen, èír ta kinen*. Atá Àò‰ ­‰³ ñàðáîçåí-åí óð‰-éåí ïèòÿ­ä õó
wáý sarbozen-en qurá-yen pitêwd xu Yeso Éåñî îê-åí õó ìîáåí òàñ¿ì ÷ó».
pú¹ok-en xu moben taqsím èu». 35 Ìàðäóì ­èð¢âä àò òàìîøî-éè ÷¢ä. Àò‰
35 Mardum wirúvd at tamošo-yi èúd. Atá
àñàîëåí-åí ìèñ àñ Éåñî ø¿íò àò ë™äåí:
aqsaqolen-en mis as Yeso šínt at lùden: «Äè ä™íä ìàðäóì-è íàŸîò öà ³îä, ë‰ê
«Di dùnd mardum-i na³ot ca ýod, lák šiè øè÷ Õó ìèñ íàŸîò ³¿ä, àãà Ìàñå àò‰
Xu mis na³ot ýíd, aga Mase atá Xuýoy Õó³îé ñèðÿ­Ÿèí öà âåä».
sirêw³in ca ved».
** Éèê 䉳 ñóõàíåí-åí éè ë‰â ì¢òàáàð äàñòíà­åñåí-àíäè
* Yik dáý suxanen-en yi láv mútabar dastnawesen-andi nist, íèñò, àñ Ÿóìë‰ – Âàòèêàí êîäåêñ àò Áîäìåð ïàïèðóñ
as ³umlá – Vatikan kodeks at Bodmer papirus XIV-XV. Baïer XIV-XV. Áàƒåð 䉳-åí àñëè È퟿ëè Ëóî-íä íà-âàä àò‰
dáý-en asli In³íli Luqo-nd na-vad atá èidùm ca kotib dev-i ÷èä™ì öà êîòèá äåâ-è ïèãî• àñ äààíàêè âàðé‰íòåí-àíäè
pigoþ as daanaki varyánten-andi tar matn weýd. òàð ìàòí ­å³ä.

66 67
36 Askaren-en mis as Yeso qiloï an³úvd. 36 Àñêàðåí-åí ìèñ àñ Éåñî èëîƒ
Tar Wi xez-en nazdík sat at ta¹p šarob-en àퟢâä. Òàð ¬è õåç-åí íàçä¿ê ñàò àò òàµï
(sirko) Wi-rd èi ýêd sat at øàðîá-åí (ñèðêî) ¬è-ðä ÷è ³ÿä ñàò àò
37 lùd-en: 37 ë™ä-åí:

«Aga Tu Yawúden pot¹o ca viyi, na³ot Xu «Àãà Òó Éà­¢äåí ïîòµî öà âèéè, íàŸîò
ýa!» Õó ³à!»
38 Atá Wi kál-ti yi xátak nivišèin vad: 38 Àò‰ ¬è ê‰ë-òè éè õ‰òàê íèâèø÷èí âàä:

«Yam Yawúden pot¹o». «Éàì Éà­¢äåí ïîòµî».


3 9 Yíw as wev Wi páli-ndi taslíb èúð³in 39 É¿­ àñ ­åâ ¬è ï‰ëè-íäè òàñë¿á ÷¢²Ÿèí

³inoyatkoren as Yeso daraw aqorat sut: Ÿèíîéàòêîðåí àñ Éåñî äàðà­ àîðàò ñóò:
«Tu-t as rostê-þ Mase ná? Pas ám Xu-t ám «Òó-ò àñ ðîñòÿ-• Ìàñå í‰? Ïàñ ‰ì Õó-ò
mᚠna³ot ýa!» ‰ì ì‰ø íàŸîò ³à!»
40 Atá yu yiga wi-rd-i lùd: 40 Àò‰ éó éèãà ­è-ðä-è ë™ä:

41 «Tu as Xuýoy ¹o³ na ýêri-yo? Tu-t xubaþ 41 «Òó àñ Õó³îé µîŸ íà ³ÿðè-éî? Òó-ò

salíb-ard awe¾ùn! õóáà• ñàë¿á-àðä à­å´™í!


Máš-and mᚠ³inoyat ³át mᚠ³azo yikam. ̉ø-àíä ì‰ø Ÿèíîéàò Ÿ‰ò ì‰ø Ÿàçî
Atá Yid yi èíz gandá kor-i na èúð³». éèêàì. Àò‰ Éèä éè ÷¿ç ãàíä‰ êîð-è íà
42 Bádi tar Yeso gá¹t xu lùd-i: ÷¢²Ÿ».
«A Yeso, mu tám Xu bayoý weý, ar waxt 42 Á‰äè òàð Éåñî ㉵ò õó ë™ä-è:

Pot¹o ca sáwi, xu ca yadi!» «À Éåñî, ìó ò‰ì Õó áàéî³ ­å³, àð ­àõò


43 Atá Yeso wi-rd-i ³iwob ýod: Ïîòµî öà ñ‰­è, õó öà éàäè!»
«Wuz tu-rd wádá ýám, idê yik nur-aþ tu 43 Àò‰ Éåñî ­è-ðä-è Ÿè­îá ³îä:

Mu qati tar biyí¹t deýi». «¬óç òó-ðä ­‰ä‰ ³‰ì, èäÿ éèê íóð-à• òó
44 Naw maýor sut atá zamùná yik dis torik Ìó àòè òàð áè鿵ò äå³è».
sut idê tu-lu ¹ábi, 44 Íà­ ìà³îð ñóò àò‰ çàì™í‰ éèê äèñ

òîðèê ñóò èäÿ òó-ëó µ‰áè,

68 69
45 dùnd-aven idê xír-en ara soat-and 45 ä™íä-àâåí èäÿ õ¿ð-åí àðà ñîàò-àíä
an³úvd. Atá parýá mábad-and ýu bá¹ sat. àퟢâä. Àò‰ ïà𳉠ì‰áàä-àíä ³ó ት ñàò.
46 Yeso ba owozi baland-i lùd: 46 Éåñî áà î­îçè áàëàíä-è ë™ä:

«A Dod! Wuz Xu arwo Tu ýust-ti ýám!» «À Äîä! ¬óç Õó àð­î Òó ³óñò-òè ³‰ì!»
Toyi yik di lùd atá Wi ³ùn na¹túyd. Òîéè éèê äè ë™ä àò‰ ¬è Ÿ™í íàµò¢éä.
4 7 Sadá míri Rúmi di odisá-yi wínt xu 47 Ñàä‰ ì¿ðè Тìè äè îäèñ‰-éè ­¿íò õó

Xuýoy-ard-i šukrat èúd xu lùd-i: Õó³îé-àðä-è øóêðàò ÷¢ä õó ë™ä-è:


«As rostê-þ yik-id odam beguno vud!» «Àñ ðîñòÿ-• éèê-èä îäàì áåãóíî âóä!»
48 Atá yik-id dùnd mardumen-en tamošo 48 Àò‰ éèê-èä ä™íä ìàðäóìåí-åí òàìîøî

³át ³ám ca sicat, fuk èízaþ-en wínt-en xu Ÿ‰ò Ÿ‰ì öà ñèöàò, ôóê ÷¿çà•-åí ­¿íò-åí
síná-ti-yen daraw ýêd sat xu tar xu èaden õó ñ¿í‰-òè-éåí äàðà­ ³ÿä ñàò õó òàð õó
toyd. ÷àäåí òîéä.
49 Atá ar èáy Yeso-yi ca wzent, ýardi-aþ-en 4 9 Àò‰ àð ÷‰é Éåñî-éè öà ­çåíò,
wirív¾ at èú¹t-en. ³àðäè-à•-åí ­èð¿â´ àò ÷¢µò-åí.
Wev qati-yen ðiniken mis idê Yeso ¬å⠝àòè-éåí ²èíèêåí ìèñ èäÿ Éåñî
qati-yen as £alíl ca yaþè-at. àòè-éåí àñ àë¿ë öà éà•÷-àò.

24:1-12 24:1-12
1 Atá yakšambi meþ, sárak-aþ wáý ðiniken 1 Àò‰ éàêøàìáè ìå•, ñ‰ðàê-à• ­‰³
sat tar Yeso qábar, yidê xušbúyi taram yosen. ²èíèêåí ñàò òàð Éåñî ‰áàð, éèäÿ
2 Ammo èú¹t-en idê wi qábr tumbáœír õóøá¢éè òàðàì éîñåí.
wê¹èin 2 Àììî ÷¢µò-åí èäÿ ­è ‰áð òóìá‰æ¿ð

3 at Yeso ³asad ar qábar darún nist. ­ÿµ÷èí


4 Dáý ðiniken ayrùn-en sat xu red-en atá 3 àò Éåñî Ÿàñàä à𠝉áàð äàð¢í íèñò.

banokáf-and-en ýu èorik zarbaf pú¹ok qati 4 ĉ³ ²èíèêåí àéð™í-åí ñàò õó ðåä-åí

wev tar cem yat. àò‰ áàíîê‰ô-àíä-åí ³ó ÷îðèê çàðáàô


îê àòè ­åâ òàð öåì éàò.

70 71
5 ðiniken-en osepi sat xu xu kál-en 5 ²èíèêåí-åí îñåïè ñàò õó õó ê‰ë-åí
xambent atá wáý èoriken-en lùd: õàìáåíò àò‰ ­‰³ ÷îðèêåí-åí ë™ä:
«Tama èíz zindá odam murýayen darún «Òàìà ÷¿ç çèíä‰ îäàì ìóð³àéåí äàð¢í
¹ikaret? µèêàðåò?
6 Yu yùdard nist. Yu as qábr-and andúyd. 6 Éó é™äàðä íèñò. Éó àñ ‰áð-àíä

Tama bayoý nist ná yidê Yu tama-rd-i tar àíä¢éä. Òàìà áàéî³ íèñò í‰ éèäÿ Éó
£alíl-aþ èíz lùv³at? òàìà-ðä-è òàð àë¿ë-à• ÷¿ç ë™âŸàò?
7 Yu lùv³at-i yidê odamizod Puc ta 7 Éó ë™âŸàò-è éèäÿ îäàìèçîä Ïóö òà

³inoyatkoren ýust ti ýen xu wáý ta Wi taslíb Ÿèíîéàòêîðåí ³óñò òè ³åí õó ­‰³ òà ¬è


kinen atá arayum meþ-ti-ta Yu as qábar-and òàñë¿á êèíåí àò‰ àðàéóì ìå•-òè-òà Éó àñ
andízd». ‰áàð-àíä àíä¿çä».
8-9 Atá Yeso gápen-en wev ðiniken bayoý 8-9 Àò‰ Éåñî ã‰ïåí-åí ­åâ ²èíèêåí áàéî³

ýod. Wáý-en as qábar xez ga¹t èúd xu wev ³îä. ¬‰³-åí àñ ‰áàð õåç ãàµò ÷¢ä õó ­åâ
yozdá-rd at fukard-aþ-en naqli èúd. éîçä‰-ðä àò ôóêàðä-à•-åí íàëè ÷¢ä.
10 Atá dáý ðiniken-en Maryam as Ma³dalá, 1 0 Àò‰ 䉳 ²èíèêåí-åí Ìàðéàì àñ
Yoanná at Maryam, Yoqúb nán vad. Diga ÌàŸäàë‰, Éîàíí‰ àò Ìàðéàì, Éá í‰í
ðiniken mis dev qati ca vad, wáý-en mis âàä. Äèãà ²èíèêåí ìèñ äå⠝àòè öà âàä,
apostolen-ard-en yik disga naqli èúd. ­‰³-åí ìèñ àïîñòîëåí-àðä-åí éèê äèñãà
11 Ammo dev ðiniken gápen-en íàëè ÷¢ä.
apostolen-ard balafta nimêyd xu yi èáy-aþ 1 1 Àììî äåâ ²èíèêåí ã‰ïåí-åí
wev gáp-i bowar na èu. àïîñòîëåí-àðä áàëàôòà íèìÿéä õó éè
12 Atá Petrus œê¹t-a-œê¹t sut tar qábar xez. ÷‰é-à• ­åâ ã‰ï-è áî­àð íà ÷ó.
Ar qábar darún-i kallá ýod idê aram baïayr 12 Àò‰ Ïåòðóñ æÿµò-à-æÿµò ñóò òà𠝉áàð

as xoli kafán yi-èíz-ga nist xu ayrùnaþ-i tar õåç. À𠝉áàð äàð¢í-è êàëë‰ ³îä èäÿ àðàì
èíd ga¹t èu. áàƒàéð àñ õîëè êàô‰í éè-÷¿ç-ãà íèñò õó
àéð™íà•-è òàð ÷¿ä ãàµò ÷ó.

72 73
24:36-49 24:36-49
36 Wáý apostolen ïal naqli kinen atá 36 ¬‰³ àïîñòîëåí ƒàë íàëè êèíåí àò‰
bexilíwand-aþ-en wínt idê Yeso miýen-andi áåõèë¿­àíä-à•-åí ­¿íò èäÿ Éåñî
wirúv³ at wev-ard lùvd: ìè³åí-àíäè ­èð¢âŸ àò ­åâ-àðä ë™âä:
«Salùm tama-rd!» «Ñàë™ì òàìà-ðä!»
3 7 Wáý-en fukaþ sám-and ýod xu fikri 37 ¬‰³-åí ôóêà• ñ‰ì-àíä ³îä õó ôèêðè

èúd-en baïer idê arwo wev tar cem yat. ÷¢ä-åí áàƒåð èäÿ àð­î ­åâ òàð öåì éàò.
38 Atá Yeso as wev-i pe¹st: 38 Àò‰ Éåñî àñ ­åâ-è ïåµñò:

«Tame-t èíz sat? Èíz-ard tama zorý-and «Òàìå-ò ÷¿ç ñàò? ׿ç-àðä òàìà çîð³-àíä
yik dis lap gumùn? éèê äèñ ëàï ãóì™í?
39 Tar mu ýust at poý èiset. Tame-t na wínè 39 Òàð ìó ³óñò àò ïî³ ÷èñåò. Òàìå-ò íà

ná yidê Wuz-um tama xez-and. Cêpet Mu xu ­¿í÷ í‰ éèäÿ ¬óç-óì òàìà õåç-àíä. Öÿïåò
fámet ta yidê arwo-nd gú¹t at sitxùn nist atá Ìó õó ô‰ìåò òà éèäÿ àð­î-íä 㢵ò àò
Mu-nd yast». ñèòõ™í íèñò àò‰ Ìó-íä éàñò».
40 Yeso di-yi lùd xu Xu ýust at poýi wev-ard 40 Éåñî äè-éè ë™ä õó Õó ³óñò àò ïî³è

divi¹t. ­åâ-àðä äèâèµò.


41 Wáý-en ïal as xuši tar xu na yaþè at 41 ¬‰³-åí ƒàë àñ õóøè òàð õó íà éà•÷ àò

bowarèíd ïal na várýiyen ayrùn-aþ-en reý³. áî­àð÷¿ä ƒàë íà â‰ð³èéåí àéð™í-à•-åí


Atá Yu as wev pe¹st: ð峟. Àò‰ Éó àñ ­åâ ïåµñò:
«Tama-nd yùdand yi-èíz awqot yast-o?» «Òàìà-íä é™äàíä éè-÷¿ç ଢ଼îò éàñò-î?»
42 Wáý-en dùndik-aþ doïèúð³ moyi-yen 42 ¬‰³-åí ä™íäèê-à• äîƒ÷¢²Ÿ ìîéè-éåí

Wi-rd dákèúd. ¬è-ðä ä‰ê÷¢ä.


43 Yu wev-i zo¹t xu wev cem pirondi-yi 43 Éó ­åâ-è çîµò õó ­åâ öåì ïèðîíäè-éè

xúd. õ¢ä.

74 75
44 Bád atá Yeso wev-ard-i lùd: 44 Á‰ä àò‰ Éåñî ­åâ-àðä-è ë™ä:
«Yida Mu gápen mání, yidê yik támum «Éèäà Ìó ã‰ïåí ì‰í¿, éèäÿ éèê ò‰ìóì
ïal tama qati ca vud xu tama-rd-um ca lùd: ƒàë òàìà àòè öà âóä õó òàìà-ðä-óì öà
Ar èízen Šariyati Múso-and at payïambaren ë™ä: Àð ÷¿çåí Øàðèéàòè Ì¢ñî-àíä àò
nivišèin-and at Dowúd Zabúr-and dar ïàéƒàìáàðåí íèâèø÷èí-àíä àò Äî­¢ä
borayi Mu ca nivišè, fukaþ-ta boyad sùd». Çàá¢ð-àíä äàð áîðàéè Ìó öà íèâèø÷,
45 Atá Yeso bádi wev-ard ik-wi nivišèin ôóêà•-òà áîéàä ñ™ä».
mání fámùnt. 4 5 Àò‰ Éåñî á‰äè ­åâ-àðä èê-­è
46 Yu lùd-i: íèâèø÷èí ì‰í¿ ô‰ì™íò.
«Yùdand yik dis nivišèin: „Mase boyad xub 46 Éó ë™ä-è:

azob at uqúbat toœd atá arayum meþ-ti az «É™äàíä éèê äèñ íèâèø÷èí: „Ìàñå
qábar-and andízd; áîéàä õóá àçîá àò ó¢áàò òîæä àò‰ àðàéóì
47 Wi nùm-ti boyad as Yerusalím-and-aþ ìå•-òè àç ‰áàð-àíä àíä¿çä;
fukaþ xalqen dáwat kinen, yidê wáý xu 47 ¬è í™ì-òè áîéàä àñ Éåðóñàë¿ì-àíä-à•

zindagi diga kinen at tar Xuýoy xu píc ôóêà• õàëåí 䉭àò êèíåí, éèäÿ ­‰³ õó
garýen-en, idê wev guno as nùmi Yeso-yi çèíäàãè äèãà êèíåí àò òàð Õó³îé õó ï¿ö
Mase ùf sùd. ãàð³åí-åí, èäÿ ­åâ ãóíî àñ í™ìè Éåñî-éè
Ìàñå ™ô ñ™ä.

Yerusalím
Éåðóñàë¿ì

76 77
48 Tame-t yik di fukaþ wínt. 48Òàìå-ò éèê äè ôóêà• ­¿íò.
49 Atá Wuz ta šiè tama-rd bozum, yidê Mu 49Àò‰ ¬óç òà øè÷ òàìà-ðä áîçóì, éèäÿ
Dod wádáyi ca ýod. Atá tama, to as osmùn Ìó Äîä ­‰ä‰éè öà ³îä. Àò‰ òàìà, òî àñ
qudrat na yoýd at purquwat tama na ki¹t, as îñì™í óäðàò íà éî³ä àò ïóðó­àò òàìà íà
Yerusalím ¹ár-and má tiyed“». êèµò, àñ Éåðóñàë¿ì µ‰ð-àíä ì‰ òèéå䓻.

78 79
Luïat Ëóƒàò
Apostolen (9:10) – Yeso ¹ogirden, wev-i intixob Àïîñòîëåí (9:10) – Éåñî µîãèðäåí, ­åâ-è
èúd di ³át mardum-ard wi gáp yosen-at mardum èíòèõîá ÷¢ä äè Ÿ‰ò ìàðäóì-àðä ­è ã‰ï
tabobat-en. Asosi-yen wáý 12 nafar vad. éîñåí-àò ìàðäóì òàáîáàò-åí. Àñîñè-éåí ­‰³
Xušbùyi (24:1) – atr idi wev piro az gùrèíd tar 12 íàôàð âàä.
murýá tan wi molen. Õóøá™éè (24:1) – àòð èäè ­åâ ïèðî àç ã™ð÷¿ä
Dowúd – nomdortarin Yisroyíl pot¹o, yu yíw az òàð ìó𳉠òàí ­è ìîëåí.
niviší³eni Zabúr vud. Dowúd fuk waxt ku¹i¹ èu Äî­¢ä – íîìäîðòàðèí Éèñðîé¿ë ïîòµî, éó
ukmi Xuýoy i³ro ki¹t. Payïambaren-en pe¹gúyi é¿­ àç íèâèø¿Ÿåíè Çàá¢ð âóä. Äî­¢ä ôóê
èúd idi yik-u Xuýoy ni¹ùnèúð³ odam ta az ­àõò êóµèµ ÷ó óêìè Õó³îé èŸðî êèµò.
Dowúd awlod-and sùd. Yeso daý aqùni-yaþ wi Ïàéƒàìáàðåí-åí ïåµã¢éè ÷¢ä èäè éèê-ó
awlod vud. Di ³át wi In³íl-and yi èand tov Dowúd Õó³îé í赙í÷¢²Ÿ îäàì òà àç Äî­¢ä à­ëîä-àíä
puc lùven. ñ™ä. Éåñî äà³ à™íè-éà• ­è à­ëîä âóä. Äè Ÿ‰ò
­è È퟿ë-àíä éè ÷àíä òîâ Äî­¢ä ïóö ë™âåí.
Šariyatdùn (Tawrotdùn) (10:25) – yik-u odam
idi Tawrot bašánd fámt-at digayen-ard wam Øàðèéàòä™í (Òà­ðîòä™í) (10:25) – éèê-ó îäàì
tálím ýíd. Yeso dawrá-nd-en dis ga olimen kám èäè Òà­ðîò áàø‰íä ô‰ìò-àò äèãàéåí-àðä ­àì
vad at mardum xez-and-en lap ba qadri vad. ò‰ë¿ì ³¿ä. Éåñî äà­ð‰-íä-åí äèñ ãà îëèìåí
ê‰ì âàä àò ìàðäóì õåç-àíä-åí ëàï áà àäðè
Qaysar – Rúm pot¹o (sar piro yid Rúm âàä.
pot¹oyen yekum awlod nùm vud).
àéñàð – Ð¢ì ïîòµî (ñàð ïèðî éèä Тì
ïîòµîéåí éåêóì à­ëîä í™ì âóä).

80 81
Salíb (23:26) – asbobi beobrúygi zídow-ard Yeso Ñàë¿á (23:26) – àñáîáè áåîáð¢éãè ç¿äî­-àðä
dawrá-ndi. Éåñî äà­ð‰-íäè.
Lewí-yen (Lewít) (10:36) – wáý odamen idi Ëå­¿-éåí (Ëå­¿ò) (10:36) – ­‰³ îäàìåí èäè
mábad-andi-yen xizmat èúd, ammo rúùni-yen ì‰áàä-àíäè-éåí õèçìàò ÷¢ä, àììî ð¢™íè-éåí
na-vad. Wáý-en duo ¹êyd-at rúùniyen-ard-en íà-âàä. ¬‰³-åí äóî µÿéä-àò ð¢™íèéåí-àðä-åí
qurbùni víd-i yordam èu. Fukaþ-en wáý az nasl óðá™íè â¿ä-è éîðäàì ÷ó. Ôóêà•-åí ­‰³ àç
Lewí vad, yiw az 12 awlod Yisroyíl mardum. Az íàñë Ëå­¿ âàä, éè­ àç 12 à­ëîä Éèñðîé¿ë
wi nùm-and yida yik-id nùm-i «Lewít» yo Lewí ìàðäóì. Àç ­è í™ì-àíä éèäà éèê-èä í™ì-è
awlod na¹túyd. «Ëå­¿ò» éî Ëå­¿ à­ëîä íàµò¢éä.
Máse – ( i k d i k a l i m á m á n í « m o l è i n » , ̉ñå – (èê äè êàëèì‰ ì‰í¿ «ìîë÷èí»,
«ni¹ùnèúð³»). Yiku Xuýoy bo¹èin idi wi yatow «í赙í÷¢²Ÿ»). Éèêó Õó³îé áîµ÷èí èäè ­è
éàòî­ êèòîáè îí¢í-àò êèòîáè ïàéƒàìáàðåí
kitobi qonún-at kitobi payïambaren ti pe¹gúyi ca
òè ïåµã¢éè öà ñó³Ÿ. Éåñî à쵉ðèéåí-åí áî­àð
suý³. Yeso am¹áriyen-en bowar ýod idi Xuýoy
³îä èäè Õó³îé í赙í÷¢²Ÿ-òà ç¢ð ïîòµî ñ™ä-àò
ni¹ùnèúð³-ta zúr pot¹o sùd-at az èangi okimiyati
àç ÷àíãè îêèìèéàòè Тìèéåí òà ­åâ õàëîñ
Rúmiyen ta wev xalos ki¹t.
êèµò.
Fis ayùm (Pisah) – sar ïullá ayùm idi Tawrot-i Ôèñ àé™ì (Ïèñà˜) – ñàð ƒóëë‰ àé™ì èäè
ca rimoý³. Dam ayùmen yik az wi waxt-and íd Òà­ðîò-è öà ðèì. Äàì àé™ìåí éèê àç ­è
èúd idi Yawúden mardum Múso payïambar az ­àõò-àíä ¿ä ÷¢ä èäè Éà­¢äåí ìàðäóì Ì¢ñî
Misriyen ïulùmi xalos ca èu. Dam ayùm-ta ar sol ïàéƒàìáàð àç Ìèñðèéåí ƒóë™ìè õàëîñ öà ÷ó.
buor-and íd kinen. Ayùme³ ³at-ta dam rúz-and Äàì àé™ì-òà àð ñîë áóîð-àíä ¿ä êèíåí.
maxsús wárg káðen. Àé™ìåŸ Ÿàò-òà äàì ð¢ç-àíä ìàõñ¢ñ ­‰ðã ꉲåí.
Kitobi Muqadas (24:45) – d i s g a - ye n Y e s o Êèòîáè Ìóàäàñ (24:45) – äèñãà-éåí Éåñî
dawrá-ndi yik wev kitoben-i muqadas lùd idi äà­ð‰-íäè éèê ­åâ êèòîáåí-è ìóàäàñ ë™ä
wáý-en Xuýoy-and ca vad; piro az fuk Tawrot-at èäè ­‰³-åí Õó³îé-àíä öà âàä; ïèðî àç ôóê
Zabúr. Òà­ðîò-àò Çàá¢ð.

82 83
Samari-yen (10:33) – mardumi viloyati Samari Ñàìàðè-éåí (10:33) – ìàðäóìè âèëîéàòè
tar šamoli Yisroyíl. Wev mazhab as Yawúden-and Ñàìàðè òàð øàìîëè Éèñðîé¿ë. ¬åâ ìàç˜àá àñ
farq vud. Di ³át-en Yawúden-at Samariyen-en as Éà­¢äåí-àíä ôàð âóä. Äè Ÿ‰ò-åí Éà­¢äåí-àò
amdigar nafrat èúd. Ñàìàðèéåí-åí àñ àìäèãàð íàôðàò ÷¢ä.
Koyin (10:31) – mábad xizmatgor tar Yerusalím. Êîéèí (10:31) – ì ‰ á à ä õ è ç ì à ò ã î ð ò à ð
Wi asosi wazífá Xuýoy-ard qurbùni vídow vud. Éåðóñàë¿ì. ¬è àñîñè ­àç¿ô‰ Õó³îé-àðä
Mardum moben yu baobrúy vud. óðá™íè â¿äî­ âóä. Ìàðäóì ìîáåí éó
áàîáð¢é âóä.
Kiništ (sinagog) (7:5) – malá yidi yamand-en ar
rúzi šanbi Yisroyíl mardum kitoben-i muqadas Êèíèøò (ñèíàãîã) (7:5) – ìàë‰ éèäè éàìàíä-åí
¹êydow ³át ³ám ca sat. àð ð¢çè øàíáè Éèñðîé¿ë ìàðäóì êèòîáåí-è
ìóàäàñ µÿéäî­ Ÿ‰ò Ÿ‰ì öà ñàò.
Odam Puc (24:7) – disga-yi Yeso be¹ waxt
Îäàì Ïóö (24:7) – äèñãà-éè Éåñî áåµ ­àõò
xubaþ-i lùd. Di qati-yi yak taraf xoyi¹ èu lùvdow
õóáà•-è ë™ä. Äè àòè-éè éàê òàðàô õîéèµ ÷ó
idi yu odamen ³inow, az yiga taraf yiláv
ë™âäî­ èäè éó îäàìåí Ÿèíî­, àç éèãà òàðàô
payïambaren-en to Yeso zindagi ca èu disga-yen
éèë‰â ïàéƒàìáàðåí-åí òî Éåñî çèíäàãè öà ÷ó
az Mase ni¹ùnèúð³ lùd.
äèñãà-éåí àç Ìàñå í赙í÷¢²Ÿ ë™ä.
Tawrot – qadímtarín Qonúni Xuýoy. Dám kitobi Òà­ðîò – àä¿ìòàð¿í îí¢íè Õó³îé. ĉì
muqadas iborat az pín¾ qism. Naqli ya ki¹t dar êèòîáè ìóàäàñ èáîðàò àç ï¿í´ èñì. Íàëè
borayi ofaríniši olam, qadím payïambaren: Nuh, éà êèµò äàð áîðàéè îôàð¿íèøè îëàì, àä¿ì
Ibroím, Ismoíl, Isoq, Yoqúb, Múso. Ba ïayri di ïàéƒàìáàðåí: Íó˜, Èáðî¿ì, Èñìî¿ë, Èñî,
dam Kitob ti yik wáý ukmen-i idi wev-i Xuýoy Éá, Ì¢ñî. Áà ƒàéðè äè äàì Êèòîá òè éèê
mardum-ard qadím-and ca bo¹t. 10 asosi ­‰³ óêìåí-è èäè ­åâ-è Õó³îé ìàðäóì-àðä
ukmen-at lapaþ qoydayen dar borayi rasm-at àä¿ì-àíä öà áîµò. 10 àñîñè óêìåí-àò ëàïà•
rusúm-at ³amoat zindagi. Yeso dawrá-ndi yid sar îéäàéåí äàð áîðàéè ðàñì-àò ðóñ¢ì-àò
xùno kitob vad. Yik wáý qoydayen-en wam ti ca Ÿàìîàò çèíäàãè. Éåñî äà­ð‰-íäè éèä ñàð õ™íî
vad wev i³ro-yi ukmand vud. Di ³át idi asosi êèòîá âàä. Éèê ­‰³ îéäàéåí-åí ­àì òè öà âàä
­åâ èŸðî-éè óêìàíä âóä. Äè Ÿ‰ò èäè àñîñè

84 85
farmùnen-en dam kitob-ti ca wev-i Xuýoy Múso ôàðì™íåí-åí äàì êèòîá-òè öà ­åâ-è Õó³îé
qati firêpt, dam kitob-ta «Šariyati Múso» mis Ì¢ñî àòè ôèðÿïò, äàì êèòîá-òà «Øàðèéàòè
lùven. Ì¢ñî» ìèñ ë™âåí.
Mábad (Sar Ibodatxùná) – sar asosi muqadas ̉áàä (Ñàð Èáîäàòõ™í‰) – ñàð àñîñè ìóàäàñ
malá Yerusalím-and. Faqat ikam-and-en Yeso ìàë‰ Éåðóñàë¿ì-àíä. Ôààò èêàì-àíä-åí
amwatanen qurbùni naðzimt-at ayùmen-and-en Éåñî àì­àòàíåí óðá™íè íà²çèìò-àò
³ám sat. àé™ìåí-àíä-åí Ÿ‰ì ñàò.
Butparasten (2:32) – disga-yen Yisroyíl mardum Áóòïàðàñòåí (2:32) – äèñãà-éåí Éèñðîé¿ë
az diga mardumen lùd. ìàðäóì àç äèãà ìàðäóìåí ë™ä.

86 87

You might also like