SALAC, PATRISHA COLEEN F.

SETYEMBRE 19, 2017

PSY31 PSYE405a

Paano magiging makabuluhan ang SP bilang isang disiplina at samahan?

Ang Sikolohiyang Pilipino (SP) ay nakilala bilang bagong kamalayan sa Sikolohiya noong
dekada sitenta dahil sa gawa ng kinikilalang Ama ng Sikolohiyang Pilipino na si Virgilio G.
Enriquez. Mapapansing aspeto din ng Sikolohiyang Pilipino ang sikolohiya bilang isang
disiplinang akademiko sa mga unibersidad at kolehiyo dito sa Pilipinas. Ito’y sa kabila ng
katotohanang higit na naaangkop sa ating bayan ang babala ni Carl Jung: “Kung gusto mong
matutong sikolohiya, iwasan mo ang mga unibersidad.” (Enriquez, p.39) Ang kabuluhan ng SP
bilang isang larangan sa disiplina ay ang bunga ng pagpapayabong ng kaalaman ng ibang tao na
angkop sa kulturang Pilipino. Sa pamamagitan ng SP bilang isang disiplina, patuloy na umuunlad
ang larangan na ito sapagkat nagsisilbi ang SP bilang isang hamon sa mga dalubhasa upang ibahagi
at isapraktika ang kanilang akademikong kaalaman. Dagdag pa rito, makabuluhan ang SP bilang
isang disiplina sapagkat naglalayon ito upang mabuksan ang isipan hindi lamang ng mga
akademikong propesyonal kundi maging ang mga isipan ng mga estudyanteng nag-aaral ng
larangang ito.

Isinusulong din ng SP ang pantay at magalang na pakikipagkapwa sa lahat ng taong

kahalubilo lalo na kung sa konteksto ito ng pananaliksik, programa, at proyekto. Binibigyang diin
nito ang pagpapahalaga sa kulturang Pilipino at ang pananagutan sa lipunan ng bawat Pilipino.
Iginigiit nito na hindi limitado ang kaalaman at karunungan sa loob ng Unibersidad. Dagdag pa
rito, may responsibilidad ang Akademya na gamitin ang dunong at yaman nito upang mapalaya
ang mga Pilipino sa mga paghihirap. Nilalayon nito ang pagbabangong-dangal sa pamamagitan ng
pagtutulungan ng mga kapwa Pilipino (Dalisay, p.61). Ayon kay Enriquez, ang pag-uugat ng
sikolohiya bilang disiplinang akademiko ay may mahabang kasaysayan sa Unibersidad ng San
Carlos na kung saan ang sikolohiyang teoretikal ay binigyan ng pagpapahalaga ni Goertz (1965).
Layunin dito ang makabuo ng isang pangkalahatang larawan ng mga kaalaman at batas
pangkaisipan. Batay sa pangunahng layunin sa pagpapakilala ng Pambansang Samahan ng
Sikolohiyang Pilipino (PSSP), ito ay may layuning isulong at itaguyod ang Sikolohiyang Pilipino
bilang disiplina at kilusan para sa makabuluhan at makatuturang pag-aaral, pagsusuri at pag-unawa
ng diwa at pagkataong Pilipino mula sa oryentasyon at perspektibong Pilipino tungo sa
pagpapalawak ng pambansang kamalayan at kamulatan ng sambayanang Pilipino. Marami ring
pag-aaral ang nabibigay pokus sa SP bilang disiplina. Sa isang pag-aaral ni Petras (2013),
binanggit niya na “Sa ganang ito, nilalayon ng pag-aaral na bigyan ng panimulang pagtatasa ang
mga pag-aaral sa SP sa konteksto ng paglilinang nito sa bokabularyong sikolohikal ng Filipino.
Susuriin dito ang mga nagawang pag-aaral sa SP na nasusulat sa Wikang Filipino mula sa
Unibersidad ng Pilipinas na siyang pinagsibulan ng disiplinang ito.”

Isang epektibong patunay na ang SP ay patuloy na umuunlad bilang isang samahan sa

pamamagitan ng Pambansang Samahan ng Sikolohiyang Pilipino (PSSP). Ayon kay Enriquez,
makabuluhan ang SP bilang samahan dahil marami sa ating napag-aralan ukol sa sikolohiya ang
hindi angkop sa mga karanasan at kultura natin bilang Pilipino. Kadalasan, ang mga kaalamang
ito ay ang siyang ginagamit upang unawain ang mga Pilipino. Nakita ng mga tagapagtaguyod ng
SP na ang sitwasyong ito ay nakakasama sa atin. Itinatag ang PSSP sa pangunguna ni Dr. Virgilio
G. Enriquez, noong Disyembre 19, 1975 bilang kongkretong bunga ng Unang Pambansang
Kumperensiya sa Sikolohiyang Pilipino na ginanap noong Nobyembre 6-11, 1975. Kinilala sa
nabanggit na kumperensiya ang kahalagahan na magkaroon ng isang organisasyon upang patuloy
na maisakatuparan ang mga layunin para sa Sikolohiyang Pilipino kung kaya’t inilatag ang
pundasyon ng pagbubuo ng isang pambansang samahan. Kabilang sa mga pangunahing layunin
ng PSSP ang: (1) Bumuo ng kritikal na bilang ng mga indibidwal at grupong magsusulong sa
Sikolohiyang Pilipino. (2) Mahikayat ang iba’t ibang sektor sa lipunan na maitaguyod ang
Sikolohiyang Pilipino. (3) Makalikom ng mga materyal ukol sa kultura, lipunan, at sikolohiyang
Pilipino. (4) Malinang ang paggamit ng mga pananaw at pamamaraan na batay sa yaman ng
kultura, lipunan, at sikolohiyang Pilipino. (5) Mapahusay ang kakayahan ng samahan sa
pagpapalaganap ng Sikolohiyang Pilipino. Ang mga itinataguyod na layunin ng PSSP ay
nagpapakita na pagpapahalaga at kabuluhan sa larangan ng SP bilang samahan sapagkat
naisusulong ang inter-disiplinaryo at sistematikong pag-aaral ng kultura, lipunan, at sikolohiyang
Pilipino maging ang sariling wika sa pag-aaral ng kultura, lipunan, at sikolohiyang Pilipino.
Ano ang ibig sabihin ng taga salo?

Ayon sa aklat ni Carandang na pinamagatang “Filipino Children Under Stress” (1987),

ang salitalng “Tagasalo” ay nagmula sa salitang ugat na “salo” o “to carry” sa Ingles. Ang Tagasalo
sa palasak na paggamit ay nangangahulugan sa taong sumasaklolo o nag-aalaga. Sa kanyang libro,
ipinahayag ni Carandang ang ilan sa mga kwento tungkol sa kung paano ang kamalayan ng mga
kabataan sa nararamdaman ng kanilang magulang. Nabanggit sa aklat na ang mga kabataang ito
ay sinusubukang pasanin ang bigat ng pag-aalaga ng pamilya, maging ang pagpapakalma sa hirap
na dinaranas ng kanilang mga magulang. Sunod namang binigyang-diin ni Carandang ang
dalawang pagkakaiba ng konseptong Tagasalo: ito ay ang compulsive at non-compulsive.
Masasabing ang isang indibidwal ay non-compulsive na tagasalo kapag ang pagtulong ay natural
at kusang loob. Ang mga tagasalong non-compulsive ay hindi humihingi ng kapalit sa kanyang
pagtulong. Ang mga indibidwal na ito ay nakakaramdam ng higit sa sapat na pagmamahal mula
sa kanilang mga magulang at ang respeto ng kanilang mga kapatid kung kaya’t sila ay lubos na
maalaga. Sa kabilang banda, ang compulsive na tagasalo ay ang mga indibidwal na tumutulong
dahil sila umaasa sa pagbibigay ng kanilang pangagailangan mula sa ibang tao. Ang mga
tagasalong compulsive ay lubos na nangangailangan ng pansin at pagkilala mula sa kanilang mga
magulang. Sa kasamaang palad, ang mga indibidwal na ito ay hindi nakakaramdam ng sapat na
pagmamahal mula sa kanilang mga magulang kung kaya’t labis nilang sinusubukang gumawa ng
mga bagay na magbubunga sa kanilang tagumpay.

Anong ibig sabihin ni Covar sa loob at labas sa pagkataong Pilipino?

Ipinaliwanag ng Ama ng Pilipinolohiya na si Prop. Prospero R. Covar ang kanyang
konsepto ukol sa loob at labas sa pagkataong Pilipino sa pamamagitan ng isang pitong pahinang
sanaysay na pinamagatang “Kaalamang Bayang Dalumat ng Pagkataong Pilipino”. Nakapaloob
sa papel ni Covar ang pinagmulan at mga salik ng pagkataong Pilipino, maging ang metapora ng
katawan at banga. Sa panimulang parte ng babasahin, sinasabi na ang konsepto ng ‘pagiging tao’
ay isang prosesong bayolohikal, habang ang konsepto ng ‘pagpapakatao’ay naaayon sa prosesong
kultural na siya ring mas binigyang-diin ng manunulat.
 Ang Istruktura ng Pagkataong Pilipino na isinalarawan sa eskima blg. 1.0 ay ang
nagpapaliwanag sa konsepto ng pagkataong Pilipino sa loob, labas, kaluluwa, at budhi o
tinatawag na ‘lalim’ sa pangalawang eksima. Binigyang diin ni Cova rang tambalang lapit bilang
pamamaraan sa pagdalumat ng pagkataong Pilipino. Ang tambalang lapit din ang nagbigay-daan
kay Covar upang saliksikin ang konsepto ng taong panglabas. Sa madaling sabi, sa mukha,
nasasalamin ang samu’t saring karanasan. Salamin ang mukha ng damdami’t kalooban ng
pagkataong nililok ng kulturang karanasan. Kabilang sa konseptong panlabas ang mukha, dibdib,
tiyan, at sikmura.

Malalim at malawak ang pinag-uugatan ng konseptong loob. Inilarawan ni Covar ang

konsepto ng loob sa ideya ng sisidlan na banga. Ayon sa manunulat ang konsepto ng loob ay
mailalarawan sa isang sisidlan na banga sapagkat ito ay may loob, labas, at ilalim. Gayundin ang
ang sa ating loob at kalooban, ang loob ay nilalagyan ng laman katulad ng sisidlan. Ang katawan
ng tao ay parang isang banga. Ang laman nito ay kaluluwa; sa ilalim tumatahan ang kaluuwa
kaniig ang budhi. Sa konseptong loob nabibilang ang isipan, puso, bituka, at atay.

Itinakda ni Covar ang mga pagkakaiba ng mga bahagi ng katawang panloob at panlabas.
Sa unang parte ng pagtatambal, ibinahagi ng manunulat na ang mukha (labas) ng Pilipino ay
mukhang nangungusap ng sariling pagkatao ayon sa kapahayagan ng iba’t ibang bahagi ng mukha
habang ang isipan (loob) ay ang pinagmumulan ng diwa, kamalayan, ulirat, talino, at bait.
Gayundin ay sa pag-iisip nakasalalay ang pang-unawa. Ayon kay Covar, ang dibdib (labas) ay
ang pandama ng damdamin habang ang puso (loob) ay may mga pariralang: matabang puso,
pusong bato, walang puso, isa-puso, at mahabaging puso. Sa kabilang banda, ang tiyan (labas)
naman ay mayroong mga pariralang malaki ang tiyan na nangangahulugan ng: busog, matakaw,
may bulate sa tiyan, o mapagkamkam. Ang katambal nito na maliit o walang tiyan ay maaaring:
gutom, mahirap,o kulang sa kain. Habang ang bituka (loob) ay may pariralang sala-salabid na
nangangahulugang: buhay na punong-puno ng balakid. Ito rin ay naglalarawan ng kalagayan ng
pagkatao. Marami ring ginamit na parirala si Covar na nakaugnay sa sikmura (labas): masama,
malakas, mahapdi o maasim. Ang sikmurang masama naman ay nangangahulugan ng di-
mabuting pakiramdam. Ang mahapding sikmura o nangangasim ay nangangahulugan na hindi
matanggap ang isang bahay. Sinasabi namang malakas ang sikmura ng isang tao kung
natatanggap niyang lahat, lalo na ang mga di kanais-nais na pangyayari. Ang atay (loob) naman
ay ginagamit na panawas sa mambubunong sa katutubong pamayanan. Ang madilaw na atay
naman ay nangangahulugan na magiging matagumpay ang plano o balak; ang maitim na atay ay
sakuna ang susuungin. Gayundin, ang taong maitim ang atay ay walang pakundangan sa kaniyang
ginagawa. Ang pagkataong Pilipino sa konteksto ng kaluluwa (lalim) ay may ilang tambalang
kategorya: (1) maganda/pangit na kaluluwa; (2) matuwid/halang na kaluluwa; at (3)
dalisay/maitim na kaluluwa. Ang budhi (lalim) ay katambal ng kaluluwa. Kung ang kaluluwa ay
siyang nagpapagalaw ng buhay, ang budhi naman ay siyang humuhusga sa buhay na naganap na.

Sanggunian:

https://www.scribd.com/doc/98721023/Sikolohiyang-Pilipino-Virgilio-Enriquez

http://www.pssp.org.ph/tungkol-sa-pssp/maikling-kasaysayan/

http://www.pssp.org.ph/wp-content/uploads/2014/11/Conference
2011.pdffile:///C:/Users/JM/Downloads/4948-1-13332-1-10-20160222.pdf

http://journals.upd.edu.ph/index.php/djwf/article/viewFile/3815/3495