Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE

San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES

PHILOSOPHY
Education for Sustainable Human Development
VISION
A leading university of agriculture in the Philippines by
2018 and in the ASEAN Region by 2024
MISSION
Based on RA 9717, the university shall primarily provide both
advanced instruction and research in agriculture and allied
technological sciences including education, arts and related
sciences. It shall also undertake extension and development
programs, and provide the necessary instructional and research
leadership in agricultural, environmental and technological
development in the Bicol Region.
It is also committed in producing quality graduates, developing
viable technologies and promoting resilient communities for
sustainable and inclusive growth in agriculture and allied sectors.

CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

Rev.: 0

GOALS
A. Improve efficiency: Rationalize the higher and advanced
education system
1. Rationalize the operation of colleges attached campuses of
the university
2. Rationalize university program offerings
3. Rationalize resource utilization and maximize resource
generation
B. Upgrade quality of public higher education
1. Strengthen quality assurance in the university
2. Upgrade qualification of faculty members
3. Upgrade the university to international standards
C. Enhance access to quality higher education
1. Modernize facilities of the university
2. Strengthen student financial assistance programs
3. Strengthen public HEI management thru executive
development

Page 1 of 11

Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE
San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

COLLEGE GOAL

UNIVERSITY GOALS
b c d e F g h

To become a premier college in development education in the country and in the ASEAN region
in instruction, research, community engagement and project development programs
1. Provide high quality of education experience to our pre-service teachers
2. Generate relevant and responsive technologies through educational research
andDevelopment
3. Empower community engagement
4. Upgrade and develop appropriate instructional materials

PROGRAM EDUCATIONAL OBJECTIVES

COLLEGE
GOALS
1 2 3 4

1. Produce graduates equipped with life-long learning skills who demonstrate excellence in instruction, research,
community engagement and instructional materials development
2. Articulate the relationship of education to larger historical, social, cultural, and political processes
3. Facilitate learning using a wide range of teaching methodologies in various types of environment
4. Develop alternative teaching approaches for diverse learners
5. Apply skills in curriculum development, lesson planning, materials development, instructional delivery and
educational assessment
6. Demonstrate basic and higher levels of thinking skills in planning, assessing, and reporting
7. Practice professional and ethical teaching standards to respond to the demands of the community
8. Pursue lifelong learning for personal and professional growth
9. Interface instruction, research, extension, and instructional materials development
SAKLAW NG NILALAMAN NG KURSO
KODIGO NG KURSO
CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

Filipino III
Rev.: 0

Page 2 of 11

Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE
San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

PAMAGAT NG KURSO
DESKRIPSYON NG
KURSO
KREDITO NG KURSO
BILANG NG ORAS
PREREKWISIT
MGA LAYUNIN

MGA
PAGPAPAHALAGA

RETORIKA: Masining na Pagpapahayag

Ang asignaturang ito ay ang pag-aaral ng mga prinsipyo at proseso ng masining na pagpapahayag sa Filipino.
Nakatuon ito sa malayang pag-aaral, malayang pagtuklas at pagpapakita ng sariling kakayahan at talino sa
pagsulat at pasalitang pagpapahayag at pagbabahagi ng mga ito sa komunidad, bansa at daigdig.
Tatlong (3) yunit
54
Wala
Sa pagtatapos ng kursong ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
1. Nabibigyan ng kahulugan ang retorika;
2. Nakapagpapahayag ng mga tayutay at mga idyomatikong pagpapahayag;
3. Nakikilala ang ugnayan ng gramatika at retorika at
4. Nakagagawa ng mga pagpapahayag na naglalahad, nagsasalaysay, naglalarawan at nangangatwiran
Nakapagbabahagi ng mga saloobin gamit ang natutuhan sa masining na pagpapahayag.
Nalilinang ang disiplina at kooperasyon sa bawat gawaing pang-akademiko.
Program Educational Objectives
1
2
3
4
5
6 7 8 9

Program Outcomes
a.
b.
c.
d.

Demonstrate in-depth understanding of the development of elementary and adolescent

learners.
Exhibit comprehensive knowledge of various learning areas in the elementary and
secondary curriculum.
Create and utilize materials appropriate to the elementary and secondary level to enhance
teaching and learning.
Design and implement assessment tools and procedures to measure elementary and
secondary learning outcomes.
8. Nilalaman ng Kurso

CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

Rev.: 0

Page 3 of 11

Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE
San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

INAASAHANG RESULTA
NG LAYUNIN

MGA LAYUNING
PAMPAGTUTUROPAMPAGKATUTO

PAKSA

Pagkatapos ng bawat
aralin, ang mga mag-aaral
ay:

Nakabisa ang PVMGO

ng CBSUA.

Nagamit ang mga

nalaman sa
oryentasyon sa
pagsasakatuparan ng
mga pangangailangan
sa kurso.

Naipaliwanag ang
kahulugan ng
retorika.
Natukoy ang mga
katangian ng retorika
sa pamamagitan ng
pagsulat ng ibat
ibang komposisyon

CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

MGA GAWAING
PAMPAGTUTUROPAMPAGKATUTO

GAWAING
PAGTATAYA

ILALAANG
ORAS

Pagkatapos ng bawat
aralin, ang mga mag-aaral
ay inaasahang:
1. PVMGO

2. Oryentasyon sa kurso
2.1 Nilalaman
2.2 Rekwayrment ng kurso
2.3 Sistema ng pagmamarka
2.4 Mga alituntunin sa loob ng
silid-aralan
KABANATA I. ANG KALIKASAN AT
SIMULAIN NG RETORIKA
A. Katuturan ng Retorika

B. Katangian ng Masining na
Pagpapahayag

Rev.: 0

Nakakabisa ang
PVMGO ng CBSUA.
Nagagamit ang mga
nalaman sa
oryentasyon sa
pagsasakatuparan ng
mga pangangailangan
sa kurso.

Naipapaliwanag ang
kahulugan ng retorika.

Natutukoy ang mga

katangian ng retorika
sa pamamagitan ng
pagsulat ng ibat ibang
komposisyon

Naipapaliwanag ang

Pagtalakay

Pasalitang
Pagsubok

Pagkukumpol ng
mga Salita

Pasalitang
pagsubok

Pagsulat ng
Komposisyon

Pasulat na
pagsubok

1.5

Page 4 of 11

Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE
San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

C. Kahalagahan ng Retorika

Naipaliwanag ang
kahalagahan ng
retorika sa pasalita at
pasulat na
pagpapahayag.
Naitanghal ang
kasaysayan ng
retorika.
Nakagawa ng ibat
ibang grapiko tungkol
sa mga elemento ng
retorika.
Naiugnay ang retorika
sa wika, sining,
pilosopiya, lipunan at
iba pang larangan.
Nakapaglagom ng
gampanin ng retorika.

Gawaing
Pananaliksik

Pasalitang
pagsubok

Naitatanghal ang
kasaysayan ng
retorika.

Pagsasatao

Maikling
Pagsubok

Nakagagawa ng ibat
ibang grapiko tungkol
sa mga elemento ng
retorika.

Pagbabalangkas
gamit ang Graphic
organizer

Pasulat at
pasalitang
pagsubok

Naiuugnay ang
retorika sa wika,
sining, pilosopiya,
lipunan at iba pang
larangan.

Malaya at
Interaktibong
Talakayan

Pasalitang
pagsubok

1.5

Pangkatang Gawain

Pasulat na
pagsubok

Larong Gawin Ito

Pasalita at
pasulat na
pagsubok

D. Kasaysayan ng Retorika

E. Elemento ng Retorika

F. Katangian ng Retorika

G. Gampanin ng Retorika
KABANATA II. IBAT IBANG MGA
MATALINHAGANG PAHAYAG
A. Idyoma

Naitanghal at

CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

kahalagahan ng
retorika sa pasalita at
pasulat na
pagpapahayag.

Rev.: 0

Nakapaglalagom ng
gampanin ng retorika.
Naitatanghal at
nabibigyang
pagpapaliwanag ang
mga halimbawa ng
idyoma.

30 min

30 min

Nakalilikha ng sariling
Page 5 of 11

Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE
San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

nabibigyang
pagpapaliwanag ang
mga halimbawa ng
idyoma.

Nakalikha ng sariling
salawikain sa
pamamagitan ng
pakikipanayam sa
pangkat ng taong
may ibat ibang
paniniwala.
Nauri at nakabisa ang
mga tayutay na
ginamit sa ibat ibang
anyo ng panitikan.

CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

salawikain sa
pamamagitan ng
pakikipanayam sa
pangkat ng taong may
ibat ibang paniniwala.

B. Salawikain

C. Tayutay
1. Pagtutulad/Simili
2. Pagwawangis/Metapora
3. Personifikasyon
4. Metonomiya
5. Aliterasyon
6. Ekslamasyon
7. Pagtawag
8. Pag-uyam
9. Pagtangi
10. Pagpapalit-saklaw
11. Pagmamalabis
12. Pagpapasidhi
13. Anti-klaymaks
14. Pagtatambis
15. Pagsalungat
16. Paghihimig
17. Paglumanay
18. Paglilipat-wika
19. Pagbibigay-aral
19.1 Parabula
Rev.: 0

Pakikipanayam

Pasalita at
pasulat na
pagsubok

Malaya at aktibong
Talakayan
Pagbuo ng mga
pangungusap na
may tayutay

Mahabang
pagsubok

10

Nauuri at nakakabisa
ang mga tayutay na
ginamit sa ibat ibang
anyo ng panitikan.

Kadena ng mga
Tayutay

Naiuugnay ang
Page 6 of 11

Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE
San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

19.2 Pabula
19.3 Talinhaga
20. Pagtatanong

retorika sa gramatika.

KABANATA III.GRAMATIKA
A. Ugnayan ng Gramatika at
Retorika

Naiugnay ang retorika

sa gramatika.
Naanalisa ang
tamang salitang
dapat gamitin sa
pangungusap.

B. Wastong Gamit ng mga Salita

1. Nang at ng
2. Kung at kong
3. May at Mayroon
4. Subukin at subukan
5. Pahirin at Pahiran
6. Punasin at Punasan
7. Operahin at Operahan
8. Din, rin at daw
9. Sila, Sina, Kina at Sila
10. Pinto at Pintuan
11. Hagdan at Hagdanan
12. Iwan at Iwanan
13. Sundin at Sundan
14. Tungtong, Tuntong at
Tunton
15. Dahil sa at Dahilan sa
16. Kung di, Kungdi at Kundi
C. Ang Efektibong Salita

CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

Rev.: 0

Naaanalisa ang
tamang salitang dapat
gamitin sa
pangungusap.

Think-Pair-Share

Pasalitang
pagsubok

Integratibong
Talakayan

Pasulat na
pagsubok

Maikling
pagsubok

Cue Cards

Nakapagtatala at
nauuri ng mga salita
sa paligid ayon sa
kabisaan nito.

Nagagamit sa
pangungusap ang
mga salita ayon sa
kanilang kahulugan.

Pagsasanay sa
labas ng klasrum

Nakagagawa ng
Page 7 of 11

Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE
San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

Nakapagtala at nauri
ang mga salita sa
paligid ayon sa
kabisaan nito.
Nagamit sa
pangungusap ang
mga salita ayon sa
kanilang kahulugan.
Nakagawa ng tamang
pangungusap.

Nakadebelop ng
tamang talataan.

CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

1.Kongkreto
2.Ispesipik
3.Abstrakto
4. Tiyak, di maligoy

tamang pangungusap.
Pagpapalitan ng
Kaalaman gamit ang
Bakya ni Neneng

D. Kahulugang Tekstwal at
Kontekswal

Pasalita at
pasulat na
pagsubok

Pasulat na
pagsubok

Pagsulat ng
Sanaysay

Pasulat at
pasalitang

Malayang Talakayan
E. Ang Pangungusap
1. Uri ng Pangungusap ayon
sa Kayarian
1.1 Payak
1.2 Tambalan
1.3 Langkapan
1.4 Hugnayan
2. Uri ng Pangungusap ayon
sa Gamit
2.1 Paturol
2.2 Pautos
2.3 Patanong
2.4 Padamdam
F. Ang Talata
1. Mga Bahagi ng Talata
2. Katangian ng Mahusay na
Talata
3. Ang mga Pangatnig
Rev.: 0

Nakadedebelop ng
tamang talataan.

Nakagagawa ng
sariling kahulugan ng
diskurso.

Nakapagmumungkahi
ng iba pang layunin ng
diskurso.

Nakasusulat ng mga
pagpapahayag na
naglalahad,
nagsasalaysay,
naglalarawan at

Dugtungang
Pagkukwento

Paint Me A Picture

Pagsulat ng
Sanaysay

Page 8 of 11

Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE
San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

Nakagawa ng sariling
kahulugan ng
diskurso.
Nakapagmungkahi ng
iba pang layunin ng
diskurso.

Nakasulat ng mga
pagpapahayag na
naglalahad,
nagsasalaysay,
naglalarawan at
nangangatwiran.

KABANATA IV. ANG MGA

DISKURSO AT PAGPAPAHAYAG
A. Kahulugan at mga Layunin ng
Diskurso
B. Uri ng Diskurso
1. Paglalarawan/ Deskriptib
1.1 Uri ng Paglalarawan
2. Pagsasalaysay/Naratib
2.1 Uri
2.2 Elemento
3. Paglalahad/Ekspositori
3.1 Uri ng Ekposisyon
4. Pangangatwiran/Argument
atib

nangangatwiran.

Nakapagsasagawa ng
sabayang pagbigkas
gamit ang sariling
likhang piyesa.

Brainstorming

pagsubok
3

Sasabihin ko,
Iguguhit Mo
3
Pagsulat ng tula,
awit,kwento o
sanaysay
3
Pagsasanay sa
labas ng klasrum
2
Sabayang
Pagbigkas
1

Nakapagsagawa ng
sabayang pagbigkas
gamit ang sariling
likhang piyesa.

CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

Rev.: 0

Page 9 of 11

Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE
San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

9. Ebalwasyon sa Kurso
Katayuan sa Klase
Pag-uugali
Mahaba o maikling pagsubok
Pagganap (Proyekto/Awtput)
Pakikisangkot (Partisipasyon/ Pangkatang Gawain at Atendans)
Panggitnang Pagsusulit
Pinal na Pagsusulit
KABUUAN

60%
15%
15%
15%
15%
20%
20%
100%

10. Mga Pangangailangan sa Kurso

a.
b.
c.
d.
e.
f.

Aktibo at makabuluhang partisipasyon sa klase.

Pagsasagawa ng mga makabuluhang aktibidad na naaayon sa bawat paksa.
Pagsasaliksik sa bawat paksa at paghahanda sa dagliang pag-uulat sa klase.
Pagkuha ng panahunang pagsusulit (panggitna at pinal na pagsusulit)
Ipasa ang kurso at kunin ang 60% passing percentage sa pinal na pagsusulit.
Paggawa ng mga proyekto sa bawat panahunang pagsusulit.
11. Mga Sanggunian:P
A. Aklat
AUSTERO, Cecilia S., et.al. RETORIKA: Masining na Pagpapahayag. Rajah Publishing House. 2013.
BERNALES, Rolando, A.,et.al. RETORIKA: Ang Sining ng Pagpapahayag. Mutya Publishing House. 2009.

CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

Rev.: 0

Page 10 of 11

Republic of the Philippines

CENTRAL BICOL STATE UNIVERSITY OF AGRICULTURE
San Jose, Pili, Camarines Sur
www.cbsua.edu.ph
TELEFAX: (054) 477-33-41

Pamagat ng Kurso:

Inihanda ni:

Iminungkahing Pagtibayin:

Pinagtibay ni:

PEARL OLIVETH D. LOMEDA

JENIFFER S. FRANCISCO

MA. ROWENA M. BAYRANTE

Guro

Punong-abala, Departamento Ng
Humanidades

Dekana, Kolehiyo ng Sining at Agham

MASINING NA
PAGPAPAHAYAG

CBSUA-PIL-SYL-CAS-FIL3
Effectivity Date: July 1, 2015

Rev.: 0

Page 11 of 11