Apolinario Mabini

was born on July

23, 1864 in Talaga, Tanauan, Batangas,
the second of eight sons of Inocencio
Mabini and Dionisia Maranan. He is best
known in history books as the Brains of
the Revolution and the Sublime
Paralytic. His paralysis was caused by
polio which started in 1895 and gradually
incapacitated him until he lost full use of
his lower limbs in January 1896. He did
not join any patriotic organization until
1893 when along with other Masons, he
tried to revive Rizals Liga Filipina and
later became its secretary. A reformist
by conviction, he opted to join the
moderate Cuerpo de Compromisarios
after the dissolution of the Liga and
continued to support the Propaganda
movement in Spain. Other Liga members
gravitated towards Andres Bonifacios
separatist
Katipunan.

Mabini was falsely associated with the

Katipunan uprising and arrested in 1896,
together with Numeriano Adriano, Moises
Salvador
and
other
Liga
Filipina
members. He was later released but
other Liga members were executed and
became known in history as the 13
Martyrs of Bagumbayan. This was the
turning point in his patriotic life. He
joined the revolution and in spite of his
infirmity, was made the chief adviser of
Emilio Aguinaldo until the reorganization
of
Aguinaldos
cabinet
in
1899.

Inauguration of the Republic on January 23, 1899

Apolinario Mabinis Masonic name, Catabay" (Katabay) could very well

describe the role he assumed during the Filipino struggle for sovereignty and self
government. He was first among equals, yet he was more of the conscientious,
vigilant companion, sharing the role of the leader but never playing the leader
himself. He was a passionate patriot and Aguinaldos chief adviser during the
revolution. After the declaration of independence, he laid the foundation for the
organization and administration of local governments, and later the creation of a
revolutionary congress. His insights were ahead of his time. He had a clear
grasp of the bigger picture of the revolution and its implications in a post
revolution
scenario.
As Emilio Jacinto was to the Katipunan, Apolinario Mabini was to the
revolutionary government the ideologist and moral voice. He crafted Aguinaldos
decrees for the administration of justice and protection of human rights. He
wrote the "True Decalogue", a ten-point guide to citizenship and moral conduct
which accompanied his constitutional program. Due to the exigencies of the
times, Mabini wanted a strong President, with congress serving as adviser. But
when he submitted his constitutional plan to congress, it set aside his proposals.
The representatives later agreed to frame a constitution along the draft of Felipe
Calderon which created a strong legislative body instead. Calderons proposal to
make Roman Catholicism as the state religion was however, defeated. Mabini at
least found vindication with the support of Mason delegates. The constitution
was promulgated on January 21, 1899 after incorporating some of the
amendments Mabini strongly urged. The Republic was inaugurated on January

23.

Mabini refused to
submit to U.S.
authority

In

February,

the

Philippine-American

war

began.

Mabini keenly observed the presence of social cliques fighting for dominance
and self-interests. He saw the ramifications of internal politics. In spite of the
reversals suffered by the Philippine army against the formidable U.S. forces, he
fought against negotiating peace with the Americans if it meant surrendering
Philippine sovereignty. But he later chose to quietly relinquish his post as head
of Aguinaldos cabinet when congress suggested its reorganization in May of
1899.

His primary detractors who formed the new cabinet soon showed their

Philippine-American War: Concentration Camp

in Batangas

In spite of the reversals suffered by the

Philippine army against the formidable
U.S. forces, he fought against negotiating
peace with the Americans if it meant
surrendering Philippine sovereignty.

inclination towards accepting American rule and were used by the Americans to
divide the Filipinos. This would also reflect on the division among the ranks of
Filipino Masons later on, when the Americans, claiming exclusive territorial
jurisdiction, transplanted their brand of Masonry in the Philippines, causing the
displacement and eventual demise of the Grande Oriente Espaol and other
grand
jurisdictions
in
the
country.

Mabini was captured by American forces on December 10, 1899 and released
on September 23, 1900.
He questioned the legality of the occupation. His
unassailable logic and patriotic influence were too threatening to American
interests that in spite of his frail condition and infirmity he was re-arrested in
January 1901 and exiled to Guam. Even after the capture of Aguinaldo in March,
1901, he did not submit to the authority of the United States. He remained
steadfast in his convictions and continued to assail American presence through
his writings. While in exile he wrote his memoirs La Revolucin Filipina. where
he expressed, apart from his reasons for fighting colonialism, his sentiments and
disappointments over what he perceived as major shortcomings of Aguinaldo
and his government which he claimed, succumbed to the influence of the
oligarchy.

He was not lacking in American sympathizers such as Senator George Hoar,

who urged his release. However, there were stronger voices such as Elihu Root,
the Secretary of War and William Howard Taft, the civil Governor of the
Philippines (later President of the United States), who vehemently opposed his
freedom. Taft expressing his fears that Mabini could cause a civil war in the
Philippines described him as "the most prominent irreconcilable among the

Filipinos." Eventually, Mabini was repatriated on February 26, 1903 only to die of
cholera
on
May
13
of
the
same
year.
He
was
39.

Mabini was a simple farmers son from Tanauan, Batangas possessed with
determination, perseverance and ambition. He proved that poverty was not an
impediment to acquiring an education nor an excuse to mediocrity by supporting
himself through his studies. In 1881 at 17, he enrolled at the Colegio de San
Juan de Letran, endured ridicule from his classmates for his shabby clothing, but
earned the respect of his professors with his brilliant mind. In 1887, he passed a
government examination which earned him the degree of Bachelor of Arts and a
Teachers Certificate with the title, Profesor de Segunda Enseanza. He took
up Law at theUniversidad de Santo Tomas, earned his degree in 1894, then
passed the examination for licentiate in jurisprudence and became a member of
the Colegio
de
Abogados.

It was while he was studying Law and working to support himself as a copyist
in the Court of First Instance when he worked under Numeriano Adriano in
1890. Adriano was some eighteen years his senior and belonged to a circle of
Filipino Masons active in propaganda work. Mabinis close friendship with
Adriano and his association with the propagandists undoubtedly made a
profound impact on his social and political outlook but he did not join the
patriotic organization La Propaganda (Junta de la Propaganda) which was then
the local liaison of the Propaganda Movement in Spain, or the Liga Filipina when
it was first organized by Dr Jose Rizal. Then in September, 1892, Mabini joined
the six-month old Logia Balagtas No. 149 which was founded by Numeriano
Adriano, and fellow propagandists Moises Salvador and Arcadio del Rosario.
Salvador was Mabinis neighbor in Nagtahan; del Rosario, his private mentor in
Civil
Law.

In Masonry his analytical mind came to be tested during the period referred to
by historian T.M. Kalaw as the Democratization of the Fraternity. As early as
his initiation there was already a developing conflict between Logia Nilad 144,
the Mother Lodge and other Filipino Lodges, over the question of lodge
autonomy and management of Masonic affairs which the lodges believed, were
being infringed by Nilad particularly its secretary, Pedro Serrano Laktaw. It was a
question of Masonic rights, despotic orders, falsification of documents (of Dalisay
lodge), personal attacks on Marcelo del Pilar and usurpation of authority that

belonged solely, to the Grande Oriente Espaol. The lodges decided to break
away from their Mother Lodge, but found themselves mired in organizational and
legal constraints. Apolinario Mabini left his imprint in the history of true
Philippine Masonry when he provided the legal and organizational bases for the
eventual formation in 1893, of the Gran Consejo Regional de Filipinas (Regional
Grand Council); the first national Masonic organization in the country under the
Grande Oriente Espaol. Mabini thus became an acknowledged intellectual
leader, a voice of reforms and a conscience of truth and justice; such attributes
he carried as the Brains of the Revolution.

Apolinario Mabini y Maranan (Hulyo 23, 1864Mayo 13, 1903)

(Sulyap kay Apolinario Maranan Mabini)

Samakatuwid, habang nananatili ang hanggahan ng mga kabansaan, na inaalagaan at pinapapanatili ng pagkamaimbot
ng lahi at pamilya, sa kababayan mo lamang makikiisa ka sa lubos na kabukluran ng layunin at kapakanan, upang
magkaroon ng lakas, hindi lamang upang lumaban sa iisang kaaway kundi pati upang matamo ang lahat ng mga
adhikain ng buhay ng tao.

-Apolinario Mabini, El Verdadero Decalogo

Marahil, si Apolinario Mabini ang isa sa pinakalimot na bayani ng bayang ito. Marahil si Apolinario Mabini rin ang masasabing isa sa pinakamatamis na
alaala ng isang rebolusyong hindi maitatatwang nagpapatuloy hanggang sa kasalukuyan. Si Mabini rin siguro ang masasabing larawan ng kalakasang wala
sa katawan kundi nasa isip, nasa puso at nasa kaluluwa upang maipagtagumpay ang adhikang lumaya ang bayan mula sa pagkamaimbot ng iilan. Sabi
nga nila, ang tao ang siyang magpapasya-at para kay Mabini, ang tao nga ang magpapasya.

Mabini: Ang Kanyang Henesis

Kumita ng unang liwanag sa Barrio Talaga, Tanawan Batangas si Apolinario Mabini noong Hulyo 23, 1864 sa kanyang mga magulang na sina Inocencio
Mabini at Dionisia Maranan.
Mula sa maralitang angkan, pinangarap ng kanyang ina na maging pari si Apolinario. Kayat nang bigyan ng pagkakataong mag-aral sa isang paaralan sa
Tanawan, labis ang naging kagalakan ng kanyang ina. Pinagsumikapan ng kanyang ina, na siyang nagpagal nang husto, na makatuntong si Apolinario sa
paaralan at makatapos ng kurso sa teolohiya at maging isang ganap na pari.
Noon nga, nakapag-aral si Apolinario sa pamamatnugot ng isang Avelino Simplicio, at kalaunan, ay lumipat sa isang paaralang pinamumunuan at
pinagtuturuan ng sinasabing noon ay isa sa pinakamagaling na guro, si Padre Valerio Malabanan.
Lubhang marubdob ang pagnanais ng kanyang inang makapagtapos ang anak, kaya nga buong pagsusumikap na iginapang ng mga magulang ang
kanyang edukasyon.
Paggunita ni Mabini,

Nang ako ay musmos pa, sinabi ko sa iyo na nais kong makapag-aral, at ikaw ay nalugod sapagkat iyong naipuso na
magkaroon ng anak na pari. Ang maging ministro ng Diyos, para sa iyo, ay ang pinakamalaking karangalang maaabot ng
tao sa lupa. Ngunit alam mo na ikaw ay napakadukha upang matustusan ang aking pag-aaral, kaya nagsikap ka sa abot
ng iyong kaya, hindi mo ininda ang init ng araw, ni ang ginaw ng ulan, hanggang ikay ay nagkasakit na siya mong
ikinamatay.
Pagkatapos ng kanyang edukasyon intermedya at primarya, pumunta siya ng Maynila noong 1881 upang ipagpatuloy ang kanyang pag-aaral. Subalit
noong 1882-1883, bumalik siya ng Bauan at kalaunay nagpatuloy ng kanyang pag-aaral sa Maynila noong 1884-Batsilyer ng Sining sa Pilosopiya.
Sa Lipa naman niya kinuha ang kanyang kurso sa Edukasyon, taong 1886-1887 at nagturo sa mataas na paaralan sa lalawigan ng Batangas.
Datapwa, sa pagnanais na ipagtanggol ang tulad niyang aba at api, ipinagpatuloy niya ang pag-aaral sa dalawang paaralan ng Batas sa Maynila: ang
Colegio de San Juan de Letran at Unibersidad ng Sto. Tomas, 1888 at naging ganap na abogado noong 1894. Nakuha ni Mabini ang kanyang lisensiya
noong 1895 at naging notario publico.
Dahil sa hinagap na tila binigo niya ang kanyang ina, paggunita ni Mabini:

Hindi ako nakatadhanang maging isang pari ngunit panindigan ko na ang tunay na ministro ng Diyos ay hindi ang
nakasutana kundi ang sinumang magtanghal ng luwalhati ng Diyos sa paggawa ng mabuti at pagsilbi sa pinakaraming
nilalang na kaya niyang paglingkuran, at sisikapin kong maging tapat sa iyong mga hangarin hanggang abot ng aking
lakas.

Si Mabini at ang Rebolusyong Pilipino

Bago takasan ng lakas ang kanyang mga binti noong Enero 1896, ilang buwan bago ang takdang araw ng Rebolusyon, nakisangkot si Apolinario sa
pagpaplano ng pagbabagong bihis ng lipunang Pilipino.
Isa siya sa naging kasapi ng La Liga Filipina na pinangunahan ni Rizal noong 1892, nang magbalik ito sa bansa buhat sa matagal na paglalagi sa Espanya
at iba pang bansa sa Europa.
Binanggit ni Mabini sa kanyang akda, La Revolucion Filipina, ang makasaysayang pagbubuo ng La Liga:

Nang matanto ni Rizal na ang mga munti at sali-salibat na panawagang nagawa na ay walang kinahihinatnan, nagpasiya
siyang magbuo ng isang lipunan, tinawag niyang Liga Filipina, itinanghal ilang araw lamang bago siya ipinatapon ng
mga maykapangyarihan sa liblib ng Dapitan, sa Mindanao. Ang batas ng lipunan ay abot lamang sa pagtatag, sa
pamamagitan ng halalan ng mga kasapi sa Liga, ng mga consejo o pulong ng mga kinatawan sa bawat kabayanan, sa
bawat lalawigan, at isang punong pulong na sasaklaw sa buong kapuluan. Hindi binanggit ng batas ng lipunan ang mga
hangarin ng Liga. Kung pinag-usapan at tinukoy ang mga hangarin sa unang pagkikita ng mga kasapi sa Liga,
pinangunahan ni Rizal mismo, hindi ko nabatid sapagkat hindi ako naanyayahan, hindi ako kailan man naging malapit sa
dakilang manggagamot.
Layunin ng Liga na humiling ng kompletong pagbabago para sa Pilipinas. Subalit, nang ipatapon si Rizal sa Dapitan at bago tuluyang binitay, naglahong tila
bula ang La Liga Filipina at pinilit namang organisahing muli ni Andres Bonifacio, na tuluy-tuloy rin ang kampanyan upang buuin ang Katipunan nang
manga Anak ng Bayan o mas nakilala bilang Katipunan.
Ayon kay Mabini, hinangad ng Liga na gawing isang probinsiya ang Pilipinas ng Espanya at magkaroon ng pantay na representasyon sa Cortes o
Kongreso ng Espanya. Ngunit, dahil na rin sa papapalang kalagayan ng bansa, napalitan ito ng konseptong dapat nang magrebolusyon ang mga Pilipino.
Ani Mabini, si Andres Bonifacio, ang pinakamasugid sa mga nagtatag ng mga consejo at nakapag-amuki ng

pinakamaraming kasapi, ay naniniwalang walang silbi ang anumang mapayapang adhika.

Dagdag pa ni Mabini:

Sa kauna-unahang panahon, nakita ng mga taga-pangunahing konseho na ang mga tao, sa halip na walang muwang at
sunud-sunuran lamang gaya ng paniwala ng mga Espaol, ay siyang nangunguna sa pag-adhika ng pulitika ng bayan.
Dahil paghihinalang kasangkot sa pagpapalaganap ng rebolusyonaryong diwa, dinakip ng mga Kastila si Mabini noong 1896. Pinawalan din siya dahil sa
kanyang paralisis at ipingamot sa ospital ng San Juan de Dios.
Masigasig na nakisangkot si Mabini sa Rebolusyon at naging utak ng pagtatatag ng Unang Rebolusyonaryong Republikang hinangad ng patay nang si
Andres Bonifacio. Dahil dito, noong Hunyo, 1897 ay muli siyang ipiniit.
Sa panahon ng digmaang Pilipino-Amerikano, naging tagagapayo si Mabini ni Aguinaldo. Dahil sa kanyang patuloy na paghingi ng kalayaan at mga
pagbabagong lipunan, dinakip siya noong Setyembre 10, 1899 kung saan masinsinan din siyang kinausap ng bagong mananakop.
Subalit dahil sa kanyang diwang mapaghimagsik, hindi siya pumayag sa ilang reglamento at kasunduang ibig ipagtupad ng mga bagong mananakop. Sa
loob ng malungkot at nakapanlulumong selda, naisulat niya ang Ang Pagsilang at Pagbagsak ng Republika ng Pilipinas at El Semil de Alejandro, na
nailathala sa El Liberal. Ang huling akdang ito ang siyang naging sanhi ng kanyang pagkakatapon sa Guam noong Enero 5, 1901.
Sa pagbabalik sa Pilipinas, at dahil sa tila wala nang mapagpilian, nanumpa siya upang makipag-isa sa Amerika noong Pebrero 26, 1903. Matapos nito,
namatay si Mabini noong Mayo 13, 1903 dahil sa kolera.
Datapwa, sa kanyang huling mga araw, isang makislap na diwa ang kanyang ibinigay hinggil sa bagong mananakop, ang Imperyalismong US:

Ang katotohanan ay ito: Walang may ibig sa America na maisapi ang Pilipinas, at walang Amerkano na naniniwalang
maaaring maging mga Amerkano ang mga Pilipino. Paniwala ng mga nakikiapid na walang muwang ang mga tao tungkol
sa mga bagay na ito, kaya sinabi ko nang may kabastusan, na nangangarap sila nang gising, na kung nais nilang
magkamit ng tunay, hiyakatin nila ang pamahalaan sa Manila at sa America na magpatawad nang kaunti, at ipangako

ang kalayaan ng Pilipinas sa mga darating na araw. At tutulungan ko sila, pangako ko, na tanggapin ng mga tao ang
ganitong kasunduan, at kalimutan na muna ang kalayaan hanggang sa kahit matagal na panahon.
Hanggang sa huli, nanatiling rebolusyonaryo si Mabini.

N.B.: Naisulat, ngunit hindi nailathala, noong 2005. Ang larawan ni Gat Mabini ay mula sa Wikipedia, the online free
encyclopedia. Taos puso ang pasasalamat ng awtor sa malayang pagpapasipi sa larawan. Ang mga sanggunian ng mga
siniping pahayag ni Gat Mabini sa sanaysay ay di na matandaan ng may-akda. Paumanhin.

TIPS SA PAGSULAT NG SANAYSAY: Bakit mahalaga

ang balangkas o outline sa pagsulat ng essay?
Posted on July 16, 2014

Ang hirap magsulat ng essay! Iyan ang madalas na reklamo ng aking mga ALS Learners sa Maynila. Hindi ko sila masisisi, dahil
mahirap naman talagang magsulat ng sanaysay o essay , lalo na kung hindi sila pamilyar sa paksa o topic na ibinigay ko sa kanila.

Lubos ko rin silang nauunawaan, dahil maging ako na nasa kolehiyo na ay nahihirapan pa ring magsulat ng essay kung minsan
(aminin!).
Dalawa lang ang sanhi kapag nahihirapan akong magsulat ng essay:
Una ay dahil wala akong alam sa topic.
Pangalawa ay dahil sobrang dami kong alam sa topic.
Naniniwala ako na ito rin ang dahilan kung bakit nahihirapan magsulat ng essay ang halos lahat sa atin, hindi ba?
Hayaan ninyong talakayin natin sa artikulong ito kung paano natin maiiwasang mahirapang magsulat ng essay kapag sobrang dami
nating alam sa topic o kahit kapag sapat lang ang alam natin.
Ito ang limang problema na kadalasang nararanasan natin kapag pamilyar tayo sa topic ng essay:
1.

Alam ko ang topic, pero hindi ko alam kung paano ako magsisimula o kung paano ako magtatapos.

2.

Alam ko ang topic, pero hindi ko alam kung ano sa mga nalalaman ko sa topic ang isasama ko sa essay.

3.

Alam ko ang topic, pero nahihirapan akong ayusin ang mga ideya ko.

4.

Alam ko ang topic, pero nawawala ako sa focus habang sinusulat ko na ang essay.

5.

Alam ko ang topic, pero hindi ko maiwasang maging paulit-ulit ang mga ideya ko sa loob ng aking essay.

Huwag kayong mag-alala. Normal lang ang mga problemang ito at madali lang itong maiwasan sa pamamagitan ng paggamit ng
balangkas o outline.
Ang BALANGKAS o OUTLINE ay ang iskeleton o plano ng isang sulatin, katulad ng essay o sanaysay.
Maihahalintulad ito sa plano ng isang bahay bago gawin ito ng mga inhinyero, sakawayan o sticks na nagpapatibay sa isang
sarangola, o sa isang mapa na ginagamit ng mga manlalayag.
Sa pamamagitan ng paggawa ng balangkas o outline, mas nagiging madali para sa atin ang magsulat ng essay.

Ito ang limang halimbawa kung paano tayo matutulungan ng paggawa ng balangkas o outline sa pagsulat ng isang
essay:
1.

Kapag ikaw ay gumawa ng balangkas, mas mapag-iisipan mong mabuti kung paano mo sisimulan o tatapusin ang iyong sanaysay.

2.

Kapag ikaw ay gumawa ng balangkas, mapipili mo ang mga ideya o konsepto na nais mong isama sa sanaysay. Dapat lahat ng ito
ay magkaka-ugnay.

3.

Kapag ikaw ay gumawa ng balangkas, mas magiging madali sa iyong ayusin ang mga ideya sa iyong sanaysay. Mapipili mo kung
ano ang mga ideyang nais mong ilagay sa panimula, katawan at katapusan ng iyong sanaysay.

4.

Kapag ikaw ay gumawa ng balangkas, maiiwasan mong mawala sa focus habang nagsusulat ng sanaysay dahil para itong
mindmap. Gagabayan ka nito para maisula ng malinaw ang iyong mga ideya.

5.

Kapag ikaw ay gumawa ng balangkas, maiiwasan mong maging paulit-ulit ang mga ideya sa iyong sanaysay, dahil sa simula pa
lang ay naka-plano na kung ano ang mga ideyang isasama mo at hindi.

Alam kong hindi madaling gumawa ng balangkas. Nahirapan din ako sa paggawa nito oong ako ay nagsisimula pa lang
magsulat. Kailangan mo lang mag-praktis para ma-master ang skill na ito.
Nasa ibaba ang isang halimbawa ng balangkas o outline na ginawa ng isa sa aking mga ALS Learners sa MAynila. Ito ay para sa isang
sanaysay na may tatlong talata na binubuo ng 3-4 na pangungusap. Ito ang format ng essay sa A&E Test para sa hayskul.
PAKSA: Ano ang aking gagawin para makapasa sa A&E Test?
BALANGKAS:
I. Mga Pangarap na Nais Kong Maabot

Makapagtapos ng pag-aaral

Maiahon ang pamilya sa kahirapan

May maipagmalaki sa mga taong mababa ang tingin sa akin

II. Mga Paraan para Makapasa sa A&E Exam

Magbabasa ng maraming A&E Modyul

Magsisiapg sa pagsulat ng sanaysay

Makikinig sa payo ng aking mga guro

III. KONKLUSYON

Gagawin ang lahat para makapasa sa A&E Test

Hinding-hindi sasayangin ang pangalawang pagkakataong handog ng Alternative Learning System (ALS)

Iaaalay sa bayan ang lahat ng pagsisikap at tagumpay.

Hindi ba, mas madli na para sa iyo na magsulat ng essay gamit ang balangkas na nasa itaas? (Sana OO, ang sagot mo.)
Alam kong time-consuming ang paggawa nito, pero kapag nasanay ka ng gumawa ng balangkas, kahit walang papel, kaya mo ng
gumawa ng balangkas gamit ang iyong isip lamang.
Ito ang magiging daan mo para maipasa ang essay part sa darating na A&E test. Tandaan 60% ang bigat nito sa pagsususlit!
(Basahin mo ang iba pang halimbawa ng balangkas o outline sa blog na ito.)