va

Ad

Kto12

Ga

b a y n g Gu

Gabay ng Guro at Karagdagang

mga Pantulong sa Pagtuturo

iyas
Hng
Lahi

n Magdalena O. Jocson
May-akda/Patnugot/Koordineytor

ro

e
nc

ea
R

su n o d s
lin
A

n
di

py
Co

Sining ng Komunikasyon Serye

Hiyas ng Lahi 9

Panitikan, Gramatika, at Retorika

Alinsunod sa K to12 Kurikulum

Gabay ng Guro

at Karagdagang mga Pantulong sa Pagtuturo

ISBN 978-971-07-3107-7

Karapatang-ari 2013 ng Vibal Publishing House, Inc. at ni Magdalena

O. Jocson.
Reserbado ang lahat ng karapatan. Ang alinmang bahagi nito ay hindi maaaring
ilathala o ilabas sa anumang anyo, kasama na rito ang digital at pelikula, nang
walang nakasulat na pahintulot ang tagapaglathala at mga may-akda. Hindi sakop
ng karapatang-ari ang suring-aklat na ilalathala sa mga pahayagan at magasin.
Lahat ng ilustrasyon na ginamit sa aklat na ito ay pag-aari ng Vibal Publishing
House, Inc. at di-maaaring kopyahin o gamitin nang walang nakasulat na
p
ahintulot ang tagapaglathala.
Inilathala at inilimbag sa Pilipinas ng

MANILA:

CEBU:

DAVAO:

v Vibal Publishing House, Inc.

1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City, Philippines

0290 Nivel Hills, Lahug, Cebu City, Philippines
Kalamansi St. cor. 1st Avenue, Juna Subdivision, Matina,
Davao City, Philippines

Kasapi: Philippine Educational Publishers Association (PEPA); Book Development Association of the Philippines (BDAP); and National Book Development
Board (NBDB).

PASASALAMAT
Taos-pusong pasasalamat sa mga dakilang manunulat ng ating bansa sa paggamit ng kanilang
mga akda sa aklat na ito na malaking tulong sa pagkatuto ng mga mag-aaral; buong akda man, buod
o halaw. Ang tinutukoy na mga manunulat ay sina:
Joe Lad Santos, Ildefonso Santos, Jose Corazon de Jesus, Patrocinio V. Villafuerte, Cirio H.
Panganiban, Ponciano B. P. Pineda, Amado V. Hernandez, Jose Villa Panganiban, Alejandro G. Abadilla,
Francisco Baltazar, Emilio Jacinto, Teodoro Gener, Andres Bonifacio, Julian Cruz Balmaseda, P. Mariano
Sevilla, C. M. Vega, Lorenza V. Abellera, Dionisio Salazar, Rogelio Sicat, Aurelio Tolentino, Fausto Galauran,
Juan Cruz Matapang, at Francisco Soc Rodrigo.
Pagpapahalaga sa sumusunod na akda na nagbigay ng mayayamang impormasyon na pagkaka
kilanlan ng kulturang Pilipino. Ito ay ang sumusunod:
Comedia de Juan Tioso, Duplo, Karagatan, Bulaklak ng Lahing Kalinis-linisan, Alin ang Mabisang
Puhunan ng Tao sa Pagpapaunlad ng Pilipinas: Sipag o Talino?, Pag-aalay Kay Birheng Maria, Alin ang
Lalong Mahalaga: Ang Sariling Wika o ang Wikang Dayuhan?, at Panuluyan.
Muli, maraming salamat po.

ii | Hiyas ng Lahi Baitang 9

Sa bawat pagbabago ng kurikulum sa edukasyon, layon na mapaunlad ang kalidad

nito.
Maraming pangangailangan ang dapat gawin upang maipatupad ito, tulad ng mga
aklat, modyul, iba pang babasahin, at ang pinakamahalaga ang GURO.
Dapat na handa ang guro sa anumang pagbabago upang tugunan ang pangangailangan

ng bawat mag-aaral na kaniyang tinuturuan.

Dahil sa pagbabagong nabanggit, K to 12 na kurikulum ang haharaping hamon ng
mga guro at mag-aaral.
Pangkalahatang layunin ng kurikulum na K to 12 ang makalinang ng isang buo at
g
anap na Pilipinong may kapaki-pakinabang na literasi.
Kaugnay nito, layunin ng pagtuturo ng Filipino sa tulong ng pakikinig, pagsasalita,
pagbasa, agsulat, panonood, at pagpapahalagang pagpapakatao ang paglinang ng:
p
1. kakayahang komunikatibo,
2. replektibo/mapanuring pag-iisip,
3. pagpapahalagang pampanitikan ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng ibat ibang
babasahin, at paggamit ng teknolohiya upang mapatatag ang pambansang pagka
ka ilanlan, kultural na literasi, at patuloy na pagkatuto upang makaagapay sa
k
m
abilis na pagbabagong nagaganap sa daigdig.
Dahil dito, ang Hiyas ng Lahi na isang serye ng aklat sa Panitikan, Gramatika,
at etorika ay
R
t inugunan ang pagbabagong ipatutupad sa Batayang Edukasyon
ang K to 12 kurikulum.
Papaunlad ang pagkatuto ng mga mag-aaral dahil sinunod ang dulog na piral progress
sion, na abang tumataas ang antas ng pag-aaral ng bawat mag-aaral, nalilinang naman
h
ang kahusayan sa mga makrong kasanayan sa komunikasyon. Bunga nito, nagiging makahulugan at epektibo na ang kanilang pagkatuto.
Kalakip ng Batayang aklat na ito ang Gabay ng Guro sa pagtuturo na lilinang
sa akayahan ng bawat mag-aaral. Gagabayan nito ang guro sa bawat gawain na dapat
k
i
patupad sa mga mag-aaral.
Gumamit ng teknolohiya bilang pagpapayaman sa aralin tulad ng web links.
Sa kabuuan, modelong UbD ang ginamit sa Gabay na ito ng Guro na malinaw na
ipinahahayag na layong magkaroon ng tiyak na produkto sa pagtatapos ng bawat kwarter.
Sa paglinang ng bawat produkto, may ugnayan (scaffolding) ang Inaasahang Pagganap
(Performance Task) sa bawat aralin. Ang nasabing produkto ay mapakikinabangan ng mga
mag-aaral sa araw-araw na buhay niya.
Makikita rin sa Gabay ng Guro ng Aklat na ito ang konseptuwal na balangkas ng bawat
aralin at karagdagang rubrics na magpapatibay sa pagtatasa ng ibat ibang kakailanganing
gawain gayundin sa mga Inaasahang Pagganap/Produkto.

Ang May-akda
| iii

Isang malaking hamon ang pagtuturo ng sabjek na Filipino. Nagsisilbi itong

p
undasyon sa wasto at maayos na pakikipagkomunikasyon ng isang mag-aaral.
Malaking tulong sa isang guro ng nasabing asignatura ang ilang mahahalagang
k
onsepto sa Filipino tulad ng:
ang Filipino ay isang sabjek pangwika;
sabjek batay sa kasanayan (skill based subject) na ang pokus ay linangin ang mga
makrong kasanayan sa komunikasyon (pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat,

at panonood);
magagamit ang Filipino sa larangang akademiko
Kaugnay ng mga konseptong ito sa sabjek na Filipino, makikita sa Gabay na ito ang
mga pantulong upang mas lalong maging malinaw kung paano ito ituturo sa mag-aaral
na Pilipino.
Dahil sinunod ang modelong UbD (Understanding by Design) binubuo ng tatlong
antas ang bawat aralin.
Maglalaman ang Antas I ng:
Pamantayang Pangnilalaman Nakapaloob dito ang mga konseptong lilinangin
sa Panitikan, Gramatika, at Retorika.
Produkto ng Bawat Kwarter Ito ang inaasahang matatamo ng mga mag-aaral
sa bawat kwarter.
Pamantayan sa Pagganap Ito ang inaasahang output sa bawat aralin na kaugnay
(scaffolding) ng produkto ng bawat kwarter.
Pokus na mga Tanong Para sa Aralin (EQ) Mga tanong na magiging gabay sa
paginang sa pam anitikan at panggramatikang kasanayan na may integrasyon sa
l
p
Retorika.
Mahahalagang Konsepto (EU) Mga pag-unawa sa nilalaman ng bawat konseptong
lilinangin na mga tugon sa Pokus na mga Tanong.
Konseptuwal na Balangkas ng Aralin Grapikong magpapakita ng mga konsepto/
araling tatalakayin at lilinangin. Magiging gabay ito na mas madaling maunawaan
ang araling tatalakayin.
Mga Kasanayang Pampagkatuto Sa bahaging ito nakalagay ang mga kasanayan/
domain na lilinangin sa bawat aralin.

iv | Hiyas ng Lahi Baitang 9

Sa Antas 2 naman ilalahad ang Pagtataya sa Produkto/Inaasahang Pagganap sa tulong

ng rubrics at ilang piling gawain. Gagamitin ang Rubrics sa pagtatasa ng Produkto sa bawat
kwarter.
May paglalahad din sa antas na ito ng tungkol sa Aspekto ng Pag-unawa (Six Facets
of Understanding) na ginamit sa pagpapahalaga ng tekstong binasa, para sa ibat
ibang gawain at mga pagsasanay sa bawat aralin. Binubuo ang Aspekto ng Pag-unawa

ng sumusunod:
Pagpapaliwanag Naglalahad o nagbibigay ng linaw sa mga pahayag, angyayari,
p
s
itwasyon, kahulugan, simbolismo na ginamit sa akda at iba pa.
Pagpapakahulugan Tinatawag ding interpretasyon. Binibigyang pagpapakahulugan ang matatalinghagang pahayag, mga gawi o kilos ng mga tauhan sa isang
k
uwento, kaugnayan ng pamagat sa mga pangyayari sa kuwento at iba pa.
Paglalapat Aplikasyon sa buhay na maaaring naranasan na ng mag-aaral sa lipunang ginagalawan niya. Mga kaisipan, mahahalagang pangyayari, katangian ng mga
tauhan ang maaaring magkaroon ng paglalapat.
Pagbibigay ng Sariling Reaksiyon Lahat ay maaaring magbigay ng pananaw
sa numang pangyayari, ikinilos ng mga tauhan, ibat ibang sitwasyon, kalagayan
a
ng lipunan, at iba pa. Maaaring ibatay ang pananaw sa namasid, naramdaman,
at naranasan.
Pagpapahayag/Pagdama ng Sariling Damdamin at Damdamin ng Iba Pag-uugnay
ng sariling damdamin at damdamin ng iba kung ikaw ang nasa kalagayan nila.
Pagkilala sa Sarili Sa pag-unawang ito, naipakikita kung nakaimpluwensiya
o nakapagpabago ng ilang dati nang gawi o ugali pagkatapos na basahin ang
k
uwento o akda.
Naglalaman naman ang Antas 3 ng apat na pangunahing bahagi ng bawat aralin. Ang
Tuklasin, Linangin, Palalimin, at Ilapat. Dito dumaloy ang paglinang sa mga onseptong
k
nilinang sa bawat kwarter. Nakapaloob dito ang bawat gawain at mga pagsasanay
na ginamit sa paglinang tungo sa pagtatasa ng pag-unawa ng mga mag-aaral.

Ang May-akda

| v

Binubuo ng Apat

P
na angunahing Bahagi
ang AKLAT:
Sa bahaging TUKLASIN ang simula ng pag
talakay sa PANITIKAN. Dito ihahanda ang magaaral sa ara
ling tata
lakayin. Nakapaloob din dito ang
M
ahahalagang Tanong na dapat masagot ng magaaral sa pagtatapos ng aralin.
Maipahahayag ng mag-aaral ang kaniyang iskema
o dati nang alam sa araling tatalakayin na habang
nagtataakay ay malalaman niya na may kaugnayan at
l
wasto ang dati na iyang alam.
n

Sa LINANGIN, ipababasa ang teksto para sa araling

pampanitikan. Ang nang aralin ng bawat kwarter

u
ay may b Tunghayan Mo kung saan mababasa ang
K
aligirang Pangkasaysayan ng panitikang babasahin.
Sa bahaging b Simulan Mo lilinangin ang tala alitaan.
s
Kasunod ang b Unawain Mo na susubok sa komprehensiyon ng mag-aaral sapagkat may mga tanong o
g
awain na ipasasagot o ipagagawa. May pagtalakay rin
sa aral na nakapaloob sa binasang teksto. Sa bahagi pa
ring ito ang paglinang ng kasanayang pampanitikan
tulad ng mga elemento ng isang akda, uri, at batayan ng
pagkakasulat o pagkakabuo.

vi | Hiyas ng Lahi Baitang 9

Sa bahaging PALALIMIN ang lalim ng talakay

sa kasanayang pampanitikan sa tulong ng mga tanong
o gawain.
Dito lilinangin ang kasanayan sa GRAMATIKA
na may integrasyon ng RETORIKA.

Sa ILAPAT, dito naman lilinangin

ang Inaasahang Produkto sa bawat

kwarter na pinakamahalagang ayong

l
nais matamo sa bawat mag-aaral.

Holistiko ang paglinang ng aralin sa PANITIKAN, GRAMATIKA, at RETORIKA,

na ang ibig sabihin ay buo at magkakaugnay.
Naniniwala ang mga may-akda ng Batayang Aklat na malaking tulong ang Gabay na ito sa
interdisiplinaring pagkatuto ng ag-aaral. Magkakaugnay na matututuhan ang mga makrong

m
kasanayan na maga amit sa araw-araw na buhay ng mag-aaral.
g
Halika, mag-aral at simulan mo na!

| vii

 Panimula sa yunit ng bawat kwarter na

nagbibigay ng mga panimulang kaalaman
sa anyo ng panitikan na lilinangin.
Inaasahang pangunahing layon na mata
tamo ng mag-aaral sa bawat kwarter.
Nililinang sa bawat aralin bilang
p t
an ulong sa Inaasahang Produkto
sa agtatapos ng kwarter.
p
Teaser, dito karaniwang nakapaloob ang
aral na inilahad sa araling tinalakay.
Mga kasanayang lilinangin sa

Panitikan, Gramatika,
at Retorika.
Karagdagang impormasyon na pasaliksik
ang paraan. Makatutulong ito sa higit na
pagpapalawak ng kaalaman sa tulong
na rin ng web links na nakasaad.
Inihahanda ang mag-aaral sa bahaging
ito sa aralin sa Panitikan. Nililinang
ang iskema o dati nang alam sa araling
tatalakayin.
Mahahalagang Tanong para sa aralin
sa Panitikan.
Paglinang sa talasalitaan at mga tanong
pangkomprehensiyon kaugnay ng araling
tatalakayin. Gumamit ng mga tanong
na nasa anim na aspekto ng pag-unawa
(Six Facets of Understanding).
May ibat ibang teknik at graphic
organizer.

Teksto na lilinang sa kasanayang

p p
am anitikan tulad ng elemento, uri,
at batayan ng pagkakasulat o pagkakabuo.
May karagdagang kaalaman kaugnay
ng paksa ng babasahing teksto.

viii | Hiyas ng Lahi Baitang 9

 Susubok sa pag-unawa ng mag-aaral

sapagkat may mga tanong o gawain
na sasagutin o gagawin.
Lalim ng talakay sa kasanayang pampanitikan sa tulong ng mga tanong na kritikal
at interaktibong mga gawain.
Mahahalagang Tanong sa Gramatika
na susubuking sagutin ng mag-aaral.
Induktibo ang paraan ng paglinang na
sini ulan sa paglalahad na magi ing
m
g
batayan ng lilinanging aralin
sa Gramatika.

Dahil nga induktibo, magkakaroon

ng pagsusuri sa paglalahad at kapag
nasuri na ng mag-aaral kung anong

Gramatika ito, kayarian man o

k
omunikatibo, papatibayin ito ng b Tandaan Mo. At upang mataya ang natutuhan, may ibat ibang Pagsasanay sa ilalim
ng b Gawin Mo.
Kasanayang lilinangin sa Retorika
na may integrasyon sa Gramatika.
b Isulat Mo, sa bahaging ito ang
output ng natutuhan sa Gramatika na
karaniwang ang paksa ng isusulat ay may
kaugnayan sa Panitikang tinalakay.
Pagsasagawa ng pangunahing layon ng
aralin o kwarter. May sariling pagtataya
sa tulong ng rubrics.
Lagom na natutuhan sa bawat bahagi
ng aralin na nilinang.

| ix

L ag o m

ng m ga

N i la l a man

Lawak ng Pagkakasunod-sunod ng mga Aralin at Gawain....................................

Kwarter

I MGA AKDA: PAMPANITIKANG ASYANO SA PAGBABAGO NG AKING SARILI

Aralin 1 Sa Burma Lahat na lang Ipinagbibili.......................................................................................................
Panitikan: 1........... Kaligirang Pangkasaysayan ng Maikling Kuwento sa Timog
at Timog-Silangang Asya

2. Sa Burma Lahat na lang Ipinagbibili
Maikling Kuwentong Burmese ni Maria Sanda (Salin sa Filipino
ni Pamela Constantino)
3. . ag-iisa-isa ng mga Bahaging Nagpapakita ng Tiyakang Kaugnayan
P
ng mga Tauhan sa Pwersa ng Kaliksan.................................................................
Gramatika: Paglalahad Nang Pasalita ng mga Pansariling Damdamin
Tungkol sa Akda na May Kaugnayan sa:....................................................
mga hilig/interes

pagkatakot

kagalakan/kasiglahan

pagkaaliw/pagkalibang

pagkainip/pagkayamot

at iba pa

Retorika: Pagsulat ng Isang Tekstong Naglalahad ng Pagpapaliwanag

ng Pamamaraan Kung Paano Mabisang Makabubuo ang Isang
Photo Essay..............................................................................................................................
Aralin 2 Papel.........................................................................................................................................................................................
Panitikan: 1. Maikling Kuwentong Singaporean ni Catherine Lim.......................
2. Pagbubuo ng Sariling Paghahatol o Pagmamatuwid
sa mga Ideyang Nakapaloob sa Akda Batay .......................................
sa mga Pamantayang Internal na Taglay ng Mambabasa
3. Pagbibigay ng Kahulugan sa mga Konotasyong Ginamit
sa Binasang Akda...........................................................................................
Gramatika: Paglalahad Nang Pasalita ng mga Pansariling Damdamin
Tungkol sa Akda na may Kaugnayan sa:..............................................................
mga hilig/interes o kawilihan

pagkatakot

kagalakan/kasiglahan

pagkaaliw/pagkalibang

pagkainip/pagkayamot

at iba pa

Retorika: Pagsulat ng Isang Tekstong Naglalahad ng Pagpapaliwanag

ng Pamamaraan Kung Paano Mabisang Maisasagawa ang
Isang Monologo....................................................................................................................
Aralin 3 Beristerikan Barbalan..............................................................................................................................................
Panitikan: 1. Alamat na Supernatural Mula sa Brunei Darussalam
(salin sa Filipino ni Magdalena O. Jocson)............................................

2. Pag-uugnay ng mga Kaisipang Nakapaloob sa Akda Batay sa Karanasang:
pansarili

pampamilya

panlipunan

pandaigdig

pampamayanan

Gramatika: Pagpapahayag nang Buong Linaw

x | Hiyas ng Lahi Baitang 9

 Aralin 4

Aralin 5

Aralin 6

Aralin 7

Aralin 8

ng mga Kaisipan at Damdamin Tungkol sa Paksa/Akda

Retorika: Pagsulat ng Pagpapaliwanag Kung Paano Isasadula
ang Napiling Bahagi sa Binasang Akda................................................................
Sa Isang Malayong Bayan...................................................................................................................................
Panitikan: 1. Nobelang Malaysian ni K.S. Maniam (Kabanata 11)
(salin sa Filipino ni Galileo Zafra)
2. Pagsusuri sa Tunggaliang Tao vs Sarili
3. Pagbibigay ng Interpretasyon sa mga Pahiwatig na Ginamit sa Binasang Akda
Gramatika: Mga Pahayag na Maaaring Gamitin sa Pagsusuri..................................
Retorika: Pagsulat ng Isang Pangyayari na Nagpapakita
ng Tunggaliang Tao vs Sarili.........................................................................................
Rebolusyon........................................................................................................................................................................
Panitikan: 1. Isang Nobelang Cambodian na isinalin ni Ruth Elynia
S. Mabanglo (Halaw).....................................................................................................
2. Paglalarawan ng mga Katangian ng Akdang
May Manipestasyon ng Realismo
Gramatika: Pagbibigay ng Sariling Kuro-kuro o Palagay sa mga Detalye,
Pangungusap, Kaisipan, at Opinyong Nakapaloob sa Akdang Binasa
Retorika: Pagsulat ng Opinyon Tungkol sa Mahalagang Isyu Kaugnay
ng Rebolusyon sa Bansang Asya (Timog-Silangang Asya)....................
Tinig ng Darating (Tula Pilipinas) ni Teo S. Baylen...............................................................
Panitikan: 1. Paglalahad ng Sariling Pananaw Kaugnay ng Pananaw
ng Iba Tungkol sa Pagkakaiba-iba o Pagkakatulad
ng mga Paksa sa mga Akdang Asyano..................................................
2. Pagpapaliwanag sa Gamit ng Magkakasingkahuligang
Pahayag sa Ilang Taludturan......................................................................
Gramatika: Paggamit Nang Wasto ng mga Salitang Naglalarawan............................
Retorika: Pagsulat ng Ilang Taludtod na Naglalarawan ng Pagpapahalaga
ng Pagiging Mamamayan ng Isa sa mga Bansa sa Asya..........................
Dekada 70 (Pelikulang-Dula) ni Lualhati Bautista sa Direksiyon ni Chito S. Roo
Panitikan: 1. Paglalapat ng Pangunahing Kaisipan ng Pelikula-Dula
sa Sarili Bilang Asyano.................................................................................
2. Pagpapaliwanag sa Kahulugan ng Salita Habang Nagbabago
ang Estruktura Nito.......................................................................................
Gramatika: Pagsusuri ng Wastong Gamit ng mga Salita na Nagpapahayag
ng Pagiging Makatotohanan.........................................................................
Retorika: Pagsulat ng Pagsusuri ng Pagiging Makatotohanan
ng Ilang Pangyayari sa Isang Pelikula o Dula...................................................
Malikhaing Panghihikayat ng Pinili at Sinuring
Akdang Asyano sa Pamamagitan ng Pagsasakomiks Nito..............................................
Mga Kasanayan:

| xi

 Panghihikayat
Pagsusuri
Pagbuo ng Komiks
Pagguhit (Larawang-guhit, Figure Stick, Anime)

Lawak ng Pagkakasunod-sunod ng mga Aralin at Gawain.................................

Kwarter

II PAG-UNLAD NG PAMILYANG ASYANO: INILALARAWAN

SA MGA AKDANG PAMPANITIKAN............................................................................................
Aralin 1 Tanka at Haiku (Tulang Hapones)...................................................................................................
Panitikan: 1. Kaligirang Pangkasaysayan ng Tanka at Haiku (Tulang Hapon)...

2. Pagsusuri sa Estilo ng Pagkakabuo ng Tanka at Haiku

3. Pagbibigay-kahulugan sa Matatalinghagang Salita
Gramatika: Pagbigkas Nang May Wastong Antala/Hinto at Damdamin..............
Retorika: Pagsulat ng Sariling Tanka at Haiku........................................................................
Aralin 2 Ang Mabuting Mag-isip at ang Di-Mabuting Mag-isip (Mula sa Panchatantra ng India)
Panitikan: 1. Ang Mabuting Mag-isip at ang Di-Mabuting Mag-isip
(Mula sa Panchatantra ng India) (Salin ni M.O. Jocson).......................
2. Pagkiklino sa mga Salita Batay sa Tindi ng Emosyon/Damdamin
Gramatika: Paggamit ng Ibat Ibang Paraan sa Pagpapahayag
ng Emosyon/Damdamin.................................................................................
Retorika: Pagsulat ng Pabula na Babaguhit ang Karakter
ng Isa sa mga Tauhan sa Pabula................................................................................
Aralin 3 Analects (Salawikain sa Tsina)............................................................................................................
Panitikan: 1. Pagsusuri sa Proseso ng Padron ng Pag-iisip
(Thinking Pattern) sa mga Ideya at Opinyong
Inilalahad sa Binasang Sanaysay..............................................................
2. Pagpapaliwanag sa Salitang May Higit sa Isang Kahulugan.........
Gramatika: Wastong Gamit ng mga Pang-ugnay sa Pagpapahayag
ng mga Opinyon................................................................................................
Retorika: Pagsulat ng Sariling Opinyon Tungkol sa mga Dapat
o HIndi Dapat Taglayin ng Isang Kabataang Asyano.................................
Aralin 4 Mas Gusto ng Ilan ang mga Halamang Matinik
(Nobelang Hapones) (Kabanata 14)..............................................................................................
Panitikan: 1. Nobelang Hapon ni Junichiro Tanizaki (
salin sa Filipino ni Romeo G. Dizon)...................................................................
2. Paglalahad ng Kulturang Nakapaloob sa Binasang
Halimbawa ng Nobelang Pangkatutubong Kulay.............................
Gramatika: Paggamit ng mga Pahayag sa Pagsisiimula ng Kuwento o Salaysay
Aralin 5 Dulang Komedya (Dobu Kachirri Hapones)........................................................................
Panitikan: 1. Pagsusuri ng Dula Batay sa Pagkakabuo ng mga Elemento Nito
2. Elemento ng Dula
Tagpuan

Tauhan

Banghay

Dayalogo

Iskrip

xii | Hiyas ng Lahi Baitang 9

Gramatika: Paggamit ng mga Cohesive Devices sa pagsulat ng Storyline...........

Retorika: Pagsulat ng Isang Storyline Tungkol sa Karaniwang
Buhay ng Isang Asyano...................................................................................................
Aralin 6 Daan Pauwi (The Way Home) Kuwento-Pelikula ni Lee Jeong-Hyang (Timog Korea)
Panitikan: 1. Pagpapaliwanag ng Kaisipan, Layunin, Paksa, at Paraan
ng Pagkakabuod ng Pelikula/Iba Pang Akda......................................
2. Pagpapaliwanag sa mga Salitang Di-lantad ang Kahulugan........
Gramatika: Pagpapahayag ng Kakayahan sa Paggamit ng Makahulugan
at Makulay na Pagpapahayag ng Mahahalagang Pangyayari
sa Isang Pagsasalaysay.....................................................................................
Retorika: agsulat ng Buod ng Isang Pelikula.............................................................................
P
Aralin 7 Likas na Yaman sa Silangang Asya (Sanaysay)......................................................................
Panitikan: 1. Pagbibigay-reaksiyon sa mga Impormasyong Binasa.....................
2. Pagpapaliwanag sa Kahulugan ng Salita sa Pamamagitan
ng Pagbibigay ng Halimbawa...................................................................
Gramatika: Paggamit Nang Wastong Salita o Pahayag sa Pagbibigay
ng Reaksiyon.......................................................................................................
Retorika: Pagsulat ng Sanaysay na Nagbibigay ng mga Impormasyon
sa Isang Mahalagang Paksa..........................................................................................
Aralin 8 Pagsulat ng Sariling Akda ng Pagpapahalaga ng Pagiging Asyano...................
Mga Kasanayan:
Pagsulat ng Sariling Akda

Pagbabalangkas

Pagsusuri ng mga Elemento ng Isang Akda

Lawak ng Pagkakasunod-sunod ng mga Aralin at Gawain.................................

Kwarter III
Aralin

HILAGA AT KANLURANG ASYA SA NAGBABAGONG PANAHON.....................

1 Ang Pagbibinyag ng mga Muslim...................................................................................................
Panitikan: 1 Pag-Islam: Ang Pagbibinyag ng mga Muslim
(Salin Mula sa Ingles ni Elvira B. Estravo)...................................................
2. Pagbibigay ng Reaksiyon sa Sangkap ng Akda Batay sa mga kaisipan
o Ideya Tungo sa :
paksang-diwa o tema

paningin

banghay

pahiwatig

katimpian

simbolo

Gramatika: Pagpapahayag o Pakikipag-unawaan Nang Maayos Ayon sa Sumusunod na Kalagayan Kung Paano:.................................................................................
sasagot (kikilalanin, pag-uugnayin, sasang-ayunan/sasalungatan at iba pa)
mababago
iangkop batay sa reaksiyon

Retorika: Pagsulat ng Reaksiyon na Iaangkop sa Paksa ng Isang Editorial Cartoon

Aralin

2 Ang Aklat ni Ruth (Unang Bahagi) (Isang Saling Kuwento - Mesopotamia/Iran)

Panitikan: 1 Paglalahad Nang May Panunuri ang Sariling Damdamin/
Damdamin ng Iba Kapag ang Sarili ay Nakita sa Katauhan/

| xiii

Katayuan ng Pangunahing Tauhan sa Maikling Kuwento..................

2. Pagpapakita ng Transpormasyong Nagaganap sa Tauhan Batay sa
Pagbabagong:
pisikal
ispirituwal
emosyonal
ideolohikal
intelektuwal

Gramatika: Pagpapahayag ng Isang Linggong Talaarawan na Magpapahayag

ng Naging Damdamin sa Bawat Pangyayaring Naranasan...................
Aralin

3 Epiko ni Gilgamesh Isinalin sa Ingles ni N. K. Sandars...............................................

Panitikan: 1. Mula sa Epiko ni Gilgamesh
2.. aghahambing ng Ibat Ibang Epiko Gamit ang mga Elemento Nito
P
Gramatika: Mga Pahayag na Naglalarawan ng Pagiging Bayani ng Isang Tao...
Retorika: Pagsulat ng Isang Pangyayari sa Kasalukuyan na Nagpapakita
ng Kabayanihan....................................................................................................................

Aralin

4 Paglipas ng Isang Oras..................................................................................................................

Panitikan: 1. Paglipas ng Isang Oras (Maikling Kuwento) (Iran)

2. Pagpapatunay na ang mga Pangyayari o Transpormasyong Nagaganap sa Tauhan ay Maaaring Mangyari sa Tunay na Buhay

3. Pagbuo ng Salita Batay sa Pinagmulan Nito
Gramatika: Paggamit ng Angkop na mga Salita sa Pagbuo ng Pagsusuri sa Katangian ng Maikling Kuwento na Mau Uring Pangkatauhan...................
Retorika: Pagbuo ng Pagsusuri sa Katangian ng Maikling Kuwento na May Uring
Pangkatauhan.....................................................................................................

5 Ang Libingan ni Tutankhamen (Maikling Kasaysayan) (Ehipto)...........................

Panitikan: 1. Paghahambing ng Binasang Akda sa Iba Pang Katulad na Genre
Batay sa mga Tiyak na Elemento Nito

2. Pagpapakahulugan sa Pamamagitan ng Pormal na Depinisyon
Gramatika: Paggamit ng mga Pahayag o Salita na Karaniwang Ginagamit sa Pagsulat ng Kasaysayan...............................................................................................
Retorika: Pagsulat ng Mahahalagang Impormasyon Mula sa Binasang
Seleksiyon o Kaugnay na Selksiyon.............................................................
Aralin 6 Pagislam, Ang Pagbibinyag ngmga Muslim
(salin mula sa Ingles ni Elvira B. Estravo)............................................................................
Panitikan: 1. Ang Pagbibinyag ng mga Muslim

2. Pagbibigay ng Reaksiyon sa Sangkap ng Akda Batay sa mga Kaisipan
o Ideya Tungo sa:
Aralin

Paksang-diwa o tema

Pagkakasunod-sunod ng mga konsepto

Katimpian

Paningin

Pahiwatig

Simbolo

Gramatika: Pagpapahayag o Pakikipag-unawaan Nang Maayos Ayon sa Sumusu-

xiv | Hiyas ng Lahi Baitang 9

nod na Kalagayan Kung Paano Iaangkop Batay sa Reaksiyon...........

Retorika: Pagsulat ng Reaksiyon na Iaangkop sa Paksa ng Isang Editorial Cartoon
Aralin

7 Mula sa Epiko ni Gilgamesh (isinalin sa Ingles ni N.K. Sandars.............................

Panitikan: 1. Paghahambing ng Natatanging Kulturang Asyano na Masasalamin
sa Epiko

2. Pagbibigay-kahuligan sa mga Salita Batay sa Konteskstong Gamit
Gramatika: Paggamit nang Wasto ng mga Pahayag/Salita sa Paghahambing..
Retorika: Pagsulat ng Isang Paglalarawan ng Ina sa mga Itinuturing na Bayani sa
Kasalukuyan ng Alinmang Bansa sa Asya.................................................

Aralin

8 Masining na Pagtatanghal ng Kulturang Asyano..........................................................

Mga Kasanayan:
Pagmumungkahi
Pagbabalangkas

Lawak ng Pagkakasunod-sunod ng mga Aralin at Gawain...................

Kwarter IV
Aralin

NOLI ME TANGERE SA PUSO NG MGA ASYANO.........................................................

1 Paghahandog kay Selya...............................................................................................................

Panitikan: 1. Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere

2. Pagtiyak sa Kaligirang Pangkasaysayan ng Akda sa pamamagitan ng:

3. Pagtukoy sa layunin ng may akda sa pagsulat ng akda

4. Pagtukoy sa mga kondisyon sa panahong isinulat ang akda at ang
epekto nito

5. Pagpapatunay ng pag-iral ng mga kondisyon sa kabuuan o ilang
bahagi ng akda
Pagsulat: Pagsulat ng Maikling Kasaysayan ng Noli Me Tangere (pabuod)......

Aralin

2 Kilalanin, Mga Tauhan ng Nobela...........................................................................................

Panitikan: 1. Kilalanin, Mga Tauhan ng Nobela
2. agtukoy sa K akaibang K atangia ng Akda sa Pamamagitan ng Paglalahad ng
P
Papel ng Ginagampanan ng mga Tauhan sa Akda
3. aglalapat ng mga Tiyak na Lapit at Pananaw sa Pagsusuri ng Akda Tulad ng
P
Pag-iisa-isa sa mga Elemento na Pangunahing K atangian ng Akda Bilang:
Klasismo
Humanism
Naturalistiko

4. Pagsusuri sa Pagkilos ng mga Tauhan........................................................
Pagsulat: Pagsulat ng Isang Masining na Paglalarawan ng Napiling
Tauhan sa Akda............................................................................................................

Aralin

3 Pagharap sa Ibat Ibang Suliranin...........................................................................................

Panitikan: 1. Pagharap sa Ibat Ibang Suliranin
2. Pagtiyak sa mga Elementong Matatagpuan sa Akda K augnay ng Kinabibilangan Nitong Genre
3. Pagtukoy sa mga Tunggaliang Naganap sa Akda

| xv


4. Pagbibigay ng Sariling Solusyon sa mga Suliranin ng Tauhann
Pagsulat: Pagsulat ng Isang Paglalahad Kung Paano Lulutasin
ang mga Suliraning Naranasan...........................................................................
Aralin

4 Mga Impluwensiya sa Kulturang Asyano...........................................................................

Panitikan: 1. Mga Impluwensiya sa Kulturang Asyano
2. Pagpapakita ng pagkakaroon ng mas Malalim na pagkaunawa sa akda upang
mapahagalahan at kalugdan ito ito nang lubos sa pamamagitan ng pagtukoy
sa akda ng mga tradisyong katutubo, pambansa, pang-Asya at Pananaw
panrelehiyon

Pagsulat: Pagsulat ng isang maikling diyalogo/usapan na nagpapakita

ng impluwensiya ng bansang Asyano sa Kulturang Pilipino...............
Aralin

5 Pagbuo ng Sariling Pilosopiya sa Buhay.............................................................................

Panitikan: 1.. agsusuri sa mga Kaisipang Inilahad (Diyos, bayan, kapwa, magulang)
P
2. Pag-iisa-isa ng mga kaisipang ito gaya ng:
pamamalakad ng pamahalaan paniniwala sa Diyos
kalupitan sa kapwa kayamanan
kahirapan at iba pa
3. agtukoy sa mga bahaging Tumitiyak sa mga K aisipang Lutang sa akda kaugnay
P
ng:
karanasang pansarili gawaing pangkomunidad
isyung pambansa pangyayaring pandaigdig
Pagsulat: Pagpapahayag ng Sariling Paniniwala at Pagpapahalaga
Kaugnay ng mga Kaisipang Lutang sa Akda................................................

6 Mga Aral na Dapat maging Gabay ng Kabataang Pilipino......................................

Panitikan: Mga Aral na Dapat Maging Gabay ng Kabataang Pilipino
Pagbibigay-kahulugan sa Matatalinghagang K aisipan, Tayutay at Simbolo
Pagtukoy sa mga Imaheng Ginamit sa Akda
Pagsulat: Pagsulat ng isang Pagpapaliwanag na Naglalahad kung
ano ang Simbolismo ng isang Kabataan sa Kaniyang Bansa..............
Aralin 7 Implikasyon ng mga Pangyayari sa Kasalukuyang Lipunan
(Buod ng Noli Me Tangere at Ang Katapusan)................................................................
Panitikan: Implikasyon ng mga Pangyayari sa Kasalukuyang Lipunan
Aralin

Pagtiyak sa mga Bahagi ng Akda sa Pamamagitan ng Pag-uugnay sa Ilang Pangyayari sa Kasalukuyan

Pagtukoy sa Akda ng mga Kaugnay na Pangyayari sa Kasalukuyan at Kaugnay na Pangyayari sa Kasaysayan
Pagsusuri sa Pagigin Makatotohanan ng Akda............................................................................

Pagsulat: Pagsulat ng pagsasalaysay ng isang pangyayari sa kasalukuyan

kaugnay ng kalagayang panlpunan n gating bansa na kabaligtaran
ng isa sa mga pangyayari sa akda......................................................................

xvi | Hiyas ng Lahi Baitang 9

Gabay ng Guro at Karagdagang

mga Pantulong sa Pagtuturo

iyas
Hng
Lahi

| 1

Gabay ng Guro at Karagdagang mga Pantulong sa Pagtuturo

Unang Kwarter
Lawak at Pagkakasunod-sunod ng mga Aralin
Tema: Mga Akdang Pampanitikang Asyano sa Pagbabago ng Aking Sarili
Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at pagpapahalaga sa
mga akdang pampanitikan ng Timog-Silangang Asya
Pamantayan sa Pagganap: Naisasagawa ng mag-aaral ang malikhaing panghihikayat o book fair ng
mga akdang pampanitikan ng Timog-Silangang Asya
Bilang ng Aralin
Inaasahang Pagganap
Pag-unawa sa Napakinggan
Pag-unawa sa Binasa
Paglinang ng Talasalitaan
Panonood
Pagsasalita
Pagsulat
Gramatika
Estratehiya sa Pananaliksik
Pagpapahalagang Pagpapakatao
Aralin 1
Panitikan

Kaligirang Pangkasaysayan ng Maikling Kuwento sa Timog-Silangang Asya

Sa Burma Lahat na Lang Ipinagbibili

Maikling Kuwento-Burma ni Maria Sanda isinalin sa Filipino ni Pamela C. Constantino

Pag-iisa ng mga Bahaging Nagpapakita ng Tiyakang Kaugnayan ng mga Tauhan sa Puwersa ng

Kalikasan
Retorika
Pagsulat ng Isang Tekstong Naglalahad ng Pagpapaliwanag ng Pamamaraan Kung Paano Mabisang
Makabuo ng Isang Photo Essay
Pagbuo ng Photo Essay na Nagsasalaysay Kung Paano Lumaganap ang Maikling Kuwento sa TimogSilangang Asya
Nasusuri ang mga pangyayari at ang kaugnayan nito sa kasalukuyan sa lipunang Asyano batay sa
napakinggang akda
Naiisa-isa ang mga bahaging nagpapakita ng tiyakang kaugnayan ng mga tauhan sa puwersa ng
kalikasan
Naibibigay ang kasingkahulugan ng ilang salitang ginamit sa akda
Napaghahambing ang mga piling pangyayari sa napanood na dula sa kasalukuyang lipunang Asyano
Naipaliliwanag ang nilalaman Literary Poster kaugnay ng kulturang Asyano na nakapaloob sa binasang
akda
Naisusulat ang isang tekstong naglalahad ng pagpapaliwanag ng pamamaraan kung paano mabisang
makabubuo ng isang photo essay
Nailalahad nang pasalita ang mga pansariling damdamin tungkol sa akda na may kaugnayan sa:

mga hilig/interes

kagalakan/kasiglahan

pagkainis/pagkayamot

pagkatakot

pagkaaliw/pagkalibang
2


atbp.
Nakukuha ang mahahalagang datos o impormasyon mula sa aklat, pahayagan, magasin, dokumentaryo,
panayam, o internet
Hindi habambuhay ang kahirapan kung tutugunan ng pagsisikap
Aralin 2
Panitikan

Papel
Maikling Kuwento-Singapore ni Catherine Lim

Pagbuo ng Sariling Paghahatol o Pagmamatuwid sa mga Ideyang Nakapaloob sa Akda Batay sa

mga Pamantayang Internal na Taglay ng Mambabasa
Retorika
Pagsulat ng Isang Tekstong Nagsasalaysay
Pagsulat ng Isang Teksto na Sinusunod ang Proseso sa Paglikha Nito Gaya ng Tekstong Nagsasalaysay
ng:

isang mahalagang desisyon

isang mahalagang pagbabago sa sarili

isang litrato mo nang ikaw ay 2 o 3 tanong gulang

Nasusuri ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa napakinggang akda
Nabubuo ang sariling paghahatol o pagmamatuwid sa mga ideyang nakapaloob sa akda batay sa mga
pamantayang internal na taglay ng mambabasa
Naibibigay ang kahulugan sa mga konotasyong ginamit sa binasang akda
Nagagawan ng lagom ang kuwentong napanood sa telebisyon nang may maayos na pagkakasunodsunod
Naisasalaysay sa tulong ng mga larawn ang binasang kuwento
Naisusulat ang isang tekstong nagsasalaysay
Nagagamit ang mga kataga o pahayag na nagpapakita ng pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari
Hindi sapat ang mangarap, huwag hadlangan upang ito'y matupad
Aralin 3
Panitikan

Barbalan
Alamat-Brunei Darussalam

Pag-uugnay ng mga Kaisipang Nakapaloob sa Akda Batay sa Karanasang:

pansarili

pampamilya

pampamayanan

panlipunan

pandaigdig
Retorika

Pagsulat ng Pagpapaliwanag Kung Paano Isasadula ang Napiling Bahagi sa Binasang Akda
Pagsasadula ng Napiling Bahagi ng Binasang Akda
Nauuri kung ang napakinggan mula sailang pahayag ay kaisipan o damdamin
Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa akda batay sa karanasang:

pansarili

pampamilya

pampamayanan

panlipunan

pandaigdig
Naipaliliwanag ang kahulugan ng mga salitang ginamit sa binasang akda
3

Naisasagawa ang isang paghahambing nang ayon sa elemento ng alamat ang binase at pinanood nito
mula sa isang teleserye (youtube)
Naipahahayag nang may damdamin sa pamamagitan ng malakas na pagbasa ang ilang piling bahagi ng
binasang alamat
Naisusulat ang pagpapaliwanag kung paano isasadula ang napiling bahagi sa binasang akda
Naipahahayag nang buong linaw ang mga kaisipan at damdamin tungkol sa isang paksa
Walang lihim na hindi nabubunyag
Aralin 4
Panitikan

Sa Isang Malayong Bayan

Nobela-Malaysia (Kabanata 11) ni K.S. Maniam isinalin sa Filipino ni Galileo Zafra
Pagsasagawa ng Isang Palitang Diyalogo ng Napiling Bahagi ng Binasang Nobela
Nauuri ang mga tiyak na bahagi sa akda na nagpapakita ng pinakamataas na katotohanan, kabutihan, at
kagandahan batay sa napakinggang bahagi ng nobela

Pagsusuri sa Tunggaliang Tao vs Sarili

Pagbibigay ng Interpretasyon sa mga Pahiwatig na Ginamit sa Binasang Akda

Nasusuri ang tunggaliang tao vs. sarili sa binasang nobela
Nabibigyan ng interpretasyon ang mga pahiwatig na ginamit sa akda
Nasusuri ang bahaging nagpapakita ng tunggalian sa pinanood na teleseryeng Asyano
Naisasagawa ang isang palitang diyalogo ng napiling bahagi ng binasang nobela
Naisusulat ang isang pangyayari na nagpapakita ng tunggaliang tao vs. sarili
Nagagamit nang wasto ang mga pahayag na ginagamit sa pagsusuri ng nga pangyayari na nagpapakita
ng tunggaliang tao vs. sarili
Nakikita ang pakatao ng isang nilalang sa katatagan ng pagharap sa mga pagsubok
Aralin 5
Panitikan

Rebolusyon
Nobela-Cambodia isinalin sa Filipino ni Ruth Elynia S. Mabanglo (Halaw)

Paglalarawan ng mga Katangian ng Akdang May Manipestasyon ng Realismo

Pagbibigay ng Iba't Ibang Kahulugan ng Ilang Salita Mula sa Binasang Akda sa Pamamagitan
ng Collocation
Retorika

Pagsulat ng Opinyon Tungkol sa Mahahalagang Isyu Kaugnay ng Rebolusyon sa Bansang Asya

(Timog-Silangang Asya)
Pagsasagawa ng Biglaang Pagtatalumpati Tungkol sa Paksang Nauugnay sa Rebolusyon
Naibibigay ang sariling reaksiyon sa napakinggang opinyon
Nailalarawan ang mga katangian ng akdang may manipestasyon ng realismo
Naibibigay ang iba't ibang kahulugan ng ilang salita sa pamamatian ng collocation
Nasusuri ang nilalaman ng isang pinanood na pelikula na ang paksa ay tungkol sa rebolusyon at
pagkatapos ay magbibigay ng sariling opinyon tungkol dito
Naibibigay ang ilang opinyon kaugnay ng isang pangunahing isyu sa bansang Asya at napaliliwanag
ang nasabing mga opinyon
Naisusulat ang opinyon tungkol sa mahalagang isyu kaugnay ng rebolusyon sa bansang Asya (TimogSilangang Asya)
Nagagamit nang wasto ang mga salita/pahayag sa pagbibigay ng mga opinyon
Gawing aral sa buhay ang anumang rebolusyong naranasan ng isang bansa
Aralin 6
4

Panitikan

Tinig ng Darating
Tula-Pilipinas ni Teo S. Baylen

Paglalahad ng Sariling Pananaw Kaugnay ng Pananaw ng Iba Tungkol sa Pagkakaiba-iba o

Pagkakatulad-tulad ng mga Paksa sa mga Akdang Asyano

Pagpapaliwanag sa Gamit ng Magkakasingkahulugang Pahayag sa Ilang Taludturan

Retorika

Pagsulat ng Ilang Taludtod na Naglalarawan ng Pagpapahalaga ng Pagiging Mamamayan ng Isa

sa mga Bansa sa Asya
Pagbigkas nang maayos at may damdamin ng isinulat na sariling taludturan
Naiuugnay ang sariling damdamin sa damdaming napakingaan mula sa isang tula
Nailalahad ang sariling pananaw batay sa pananaw ng iba tungkol sa pagkakaiba-iba o pagkakatulad ng
mga paksa sa mga tulang Asyano
Naipaliliwanag ang magkakasingkahulugang pahayag sa ilang taludturan
Nasusuri mula sa youtube ang ilang halimbawa ng pagbigkas ng tula isahan man o sabayan
Nabibigkas nang maayos at may damdamin ang isinulat na sariling taludturan
Naisusulat ang ilang taludtod na naglalarawan ng pagpapahalaga ng pagiging mamamayan ng bansang
Asya
Nagagamit nang wasto ang mga salitang naglalarawan
Anumang pagkawasak ng kapaligiran, tao pa rin ang magtatayo ay magpapaunlad nito
Aralin 7
Panitikan

Dekada '70 (Pelikula-Dula)

Paglalapat ng Pangunahing Kaisipan ng Pelikula-Dula sa Sarili Bilang Asyano

Pagpapaliwanag sa Kahulugan ng Salita Habang Nababago ang Estruktura Nito

Retorika

Pagsulat ng Pagsusuri ng Pagiging Makatotohanan ng Ilang Pangyayari sa Isang Pelikula O

Dula
Pagsulat ng Iskrip ng Dulang Pantelebisyon o Pampelikula na Nagpapakita ng Pagiging Makatotohanan
ng Ilang Pangyayari sa Lipunan ng mga Asyano
Nabubuo ang kritikal na paghuhusga sa kapayakan ng mga tauhan at sa epekto nito sa pagiging
masining ng akda batay sa napakinggang mga pahayag
Nailalapat ang pangunahing kaisipan ng dula sa sarili bilang Asyano
Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita habang nababago ang estruktura nito
Napahahalagahan ang napanood na halimbawa ng dula sa pamamagitan ng pagpili at pagpapaliwanag
ng bahaging naibigan
Nabibigkas nang may paglalapat sa pagsasatao ang ilang diyalogo ng napiling tauhan sa binasang dula
Naisusulat ang isang pagsusuri ng pagiging makatotohanan ng ilang pangyayari sa isang pelikula o dula
Nasusuri ang wastong gamit ng mga salita na nagpapahayag ng pagiging makatotohanan ng mga
pangyayari
Pamilya ang pundasyon ng isang lipunan
Aralin 8

Pagsasagawa ng pagtatanghal ng malikhaing panghihikayat ng isinakomiks na pinili at sinuring

mga akdang Asyano para sa isang book fair
Pagtatanghal ng Malikhaing Panghihikayat ng Isinakomiks na Pinili at Sinuring Akdang Asyano Para
sa Isang Book Fair
Naihahambing ang napakinggang mga pasalitang panghihikayat na isinagawa ng bawat pangkat
5

Naipaliliwanag kung paano naghihikayat at magsusuri ng ilang piling akdang Asyano

Nabibigyang-kahulugan ang mga salitang ginamit sa book fair
Nasusuri ang napanood na halimbawa ng pasalitang panghihikayat sa pamamagitan ng pagpili at
pagpapaliwanag ng bahaging naibigan
Natatanghal ng malikhaing panghihikayat ng isinakomiks na pinili at sinuring akdang Asyano para sa
isang book fair
Naisusulat ang isang pagsusuri ng aling akda sa Timog-Silangang Asya na kabilang sa isinasagawang
panghihikayat
Nagagamit nang wasto ang wikang Filipino sa pagsasagawa ng malikhaing panghihikayat

Kwarter 1
Mga Akdang Pampanitikang Asyano sa Pagbabago ng Aking Sarili
Aralin 1
Sa Burma Lahat na Lang Ipinagbibili
4 na Sesyon
Antas 1 Inaasahang Bunga
Pamantayang Pangnilalaman

Napahahalagahan ang mga akdang pampanitikang Asyano Timog-Silangang Asya

Naiuugnay ang ilang pangyayari sa akda sa kasalukuyang lipunan ng mga taga TimogSilangang Asya

Nailalahad ang mga pansariling damdamin tungkol sa akda na may kaugnayan sa iba't ibang
bagay
Pamantayan sa Inaasahang Pagganap

Nabubuo ang photo essay na nagsasalaysay kung paano lumaganap ang maikling kuwento sa
Timog-Silangang Asya
Pokus na mga Tanong Para sa Aralin (Mahahalagang Tanong)

Paano lumaganap ang maikling kuwento sa iba't ibang bansa sa Timog-Silangang Asya

Bakit mahalagang malaman sa isang maikling kuwento ang pag-iisa-isa ng mga bahaging
nagpapakita ng tiyakang kaugnayan ng mga tauhan sa puwersa ng kalikasan?

Paano mailalahad nang pasalita ang mga pansariling damdamin tungkol sa isang akda na may
kaugnayan sa mga hilig/interes; kagalakan/kasiglahan; pagkainip/pagkayamot; pagkatakot;
pagkaaliw/pagkalibang; at iba pa?

Bakit mahalagang mailahad nang pasalita ang mga pansariling damdamin tungkol sa isang
akdang nabasa?
Mahahalagang Konsepto

Ika-20 siglo nang nagsimulang sumulat ang mga manunulat sa ilang bansa sa Asya ng mga
kuwentong piksiyon ang uri. Karaniwang paksa ay tungkol sa kapaligiran, katutubong kultura, at
ritwal. Bawat bansa sa Timog-Silangang Asya ay nagkaroon ng mahahalaga at makasaysayang
pangyayari na pinagbatayan ng paglaganap ng maikling kuwento.

Mahalagang malaman ang nasabing pag-iisa-isa ng mga bahagi sapagkat ang mga tauhan ang
nagpapakilos sa isang kuwento. Sa pamamagitan nila makikita kung paano naimpluwensiyahan ng
kapaligiran ang isang tao nang ayon sa sitwasyong nararanasan niya.

Mailalahad ang iba't ibang damdamin nang epektibo sa pasalitang paraan kung iaayon sa
siywasyong pinanggamitan. Isaalang-alang din ang ponemang suprasegmental na diin, tono o
intonasyon, at antala o hinto.

Mas nadarama ang nararamdaman ng isang tao kapag pasalita niya itong nailalahad. Mas
mauunawaan din kung bakit ganoon ang nararamdaman niya.
Konseptuwal na Balangkas ng Aralin
Aralin 1
Panitikan

Sa Burma Lahat na Lang Ipinagbibili

Kuwento-Burma
isinalin sa Filipino ni Pamela C. Constantino
Gramatika

Pasalitang Paglalahad ng Pansariling Damdamin na May Kaugnayan sa Iba-ibang Nadarama

Retorika

Pagsulat ng Isang Tekstong Naglalahad ng Pagpapaliwanag ng Pamamaraan Kung Paano

Mabisang Makabubuo ng Isang Photo Essay
Mga Kasanayang Pampagkatuto sa Bawat Domain
Pag-unawa sa Napakinggan

Nasusuri ang mga pangyayari at ang kaugnayan nito sa kasalukuyan sa lipunang Asyano sa
7

napakinggang akda
Pag-unawa sa Binasa

Naiisa-isa ang bahaging nagpapakita ng tiyakang kaugnayan ng mga tauhan sa puwersa ng

kalikasan
Paglinang ng Talasalitaan

Naibibigay ang kasingkahulugan ng ilang salitang ginamit sa akda

Panonood

Napaghahambing ang mga piling pangyayari sa napanood na dula sa kasalukuyang lipunang

Asyano
Pagsasalita

Naipaliliwanag ang nilalaman ng Literary Poster kaugnay ng kulturang Asyano na nakapaloob

sa binasang akda
Pagsulat

Naisusulat ang isang tekstong naglalahad ng pagpapaliwanag ng pananaw kung paano mabisang
makabubuo ng isang photo essay
Estratehiya sa Pananaliksik

Nakukuha ang mahahalagang datos o impormasyon mula sa aklat, pahayagan, magasin,

dokumentaryo, panayam, o internet
Pagpapahalagang Pagpapakatao

Hindi habambuhay ang kahirapan kung tutugunan ng pagsisikap

Antas 2 Pagtataya
A.
Inaasahang Pagganap
Sa Inaasahang Pagganap na pagbuo ng photo essay na nagsasalaysay kung paano lumaganap ang
maikling kuwento sa Timog-Silangang Asya, magkakaroon ng pagtataya sa antas nito: Angkop ang
larawan sa nilalaman ng pagsasalaysay; may maayos na pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari;
makatulong sa pagiging masining ang ginawang photo essay; angkop ang gramatikang ginamit sa mga
pangungusap ng bawat bahagi ng pagsasalaysay; at sa kabuuan, nagtataglay ng elemento sa isang photo
essay.
Sa Pagpapatibay naman sa Antas ng Pag-unawa, maipamamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa sa
pamamagitan ng: pagpapaliwanag; paglalapat; pagdama sa damdamin; pagpapakahulugan; at
pagbibigay ng sariling reaksiyon.
B.
Rubrics
Rubric sa Pagpapakahulugan ng Literary Poster
Kraytirya
(happy face) (sad face)
1. Malinaw ang mensaheng nakapaloob sa Literary Poster
2. Nakatulong upang mas madaling maunawaan ang iniuugnay sa binasang kuwento
3. Naipakita ang kulturang Asyano na dapat na mensahe ng pagkakaguhit ng Literary Poster
4. May batayan
5. Masining ang pagkakaguhit
Rubric sa Pagpapahayag ng Iba't Ibang Damdamin Ayon sa Pangyayari/Sitwasyon
Kraytirya
Ganap na Naisagawa Naisagawa
Hindi naisagawa
1. Angkop sa pangyayari ang damdamin
2. May batayan ang ipinahayag na damdamin
3. Naging makahulugan ang ipinahayag na damdamin
4. Magkakaugnay ang pagpapahayag ng bawat damdamin
5. Naging tapat sa pagpapahayag ng damdamin
Rubric sa Pagbuo ng Photo Essay
Kraytirya
(happy face) (sad face)
1. Angkop ang larawan sa nilalaman ng pagsasalaysay
8

2.
3.
4.
5.
6.

May maayos na pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari

Nakatulong sa pagiging masining ang ginawang photo essay
May batayan ang ginawang photo essay
Angkop ang gramatikang ginamit sa mga pangungusap ng bawat bahagi ng pagsasalaysay
Sa kabuuan, nagtataglay ng elemento ng isang photo essay
C.
Mga Patunay sa Antas ng Pagganap
Sasagutin ng mga mag-aaral ang mga gawain at pagsasanay sa Tuklasin, Linangin, Palalimin, at Ilapat.
Antas 3 Plano ng Pagtuturo
Panitikan
Tuklasin
A.
Bilang panimula ng pagtalakay sa Unang Kwarter, magkaroon ng malayang pagtalakay gamit
ang teknik na UTS (Ugnayang-Tanong-Sagot) sa nilalaman ng unit divider, pp. 2-3 ng Batayang Aklat.
Pahalagahan ang nilalaman ng tatalakayin sa pamamagitan ng pagpapabasa sa mga tanong na nasa
gawing kaliwa ng teksto, pp. 2-3 pa rin.
B.
Ipagawa ang Gawain A na pagsusuri at pagpapaliwanag sa nilalaman ng bawat larawan, p. 4 ng
Batayang Aklat. Magkaroon ng malayang talakayan.
C.
Ipabasa ang Mahahalagang Tanong at subukin ang mga mag-aaral sa sagutin ang nasabing mga
tanong, p. 4 ng Batayang Aklat.

Sabihin, Pagkatapos na sagutin o magbigay ng hinuha na maaaring sagot sa Mahahalagang

Tanong, tandaang mabuti ang naging mga sagot na pahahalagahan natin pagkatapos na talakayin ang
aralin sa Panitikan.

Maaaring magbigay ng karagdagang mga tanong ang mga mag-aaral.

Iugnay ang gawain at mga sagot sa Mahahalagang Tanong.

LINANGIN
*Maaaring magtakda ang guro ng gawaing pananaliksik na kukunin ang mahahalagang datos o
impormasyon mula sa aklat, pahayagan, magasin, dokumentaryo, panayam, o internet. Gagamitin
bilang karagdagang impormasyon sa kaligirang pangkasaysayan ng maikling kuwento sa TimogSilangang Asya pagkatapos na talakayin ang teksto.*
Tunghayan Mo

Ipabasa ang Kaligirang Pangkasaysayan ng Maikling Kuwento sa Timog-Silangang Asya, pp. 56. Ipahanap ang mga pangyayaring nagaganap sa kasalukuyan na binanggit din sa tekstong tinalakay.
Ipabasa nang malakas sa ilang mag-aaral ang nasabing mga pangyayari at ipasuri ang mga ito batay sa
pagkakarinig.
Simulan Mo

Ipagawa ang gawain A, p. 7 ng Batayang Aklat.

Magkaroon ng malayang talakayan.

Magkaroon din ng talakayan sa KWHL Chart ng gagamitin sa gawain B, p. 7.

Ipagawa ang gawain B, p. 7, na ang ipasasagot lamang ay ang Know, What, How, at ang
Learned ay ipasasagot pagkatapos talakayin ang kaligirang pangkasaysayan ng maikling kuwento sa
Timog Silangang Asya.

Magkaroon ng malayang talakayan sa isinagawang gawain (B).

Ipasagot ang Learned sa KWHL Chart bilang lagom ng pag-unawa sa teksto.

Basahin Mo

Ipabasa ang maikling kuwentong, Sa Burma Lahat na Lang Ipinagbibili, ni Maria Sanda at
isinalin sa Filipino ni Pamela C. Constantino, pp. 8-11.

Bigyang-talakay ang tanong na nasa unahan ng teksto at iugnay sa babasahing teksto.

Unawain Mo

Magkaroon ng talakayan tungkol sa Focused Listing na teknik na gagamitin sa ilang pangyayari

sa maikling kuwento, p. 12.
9


Ipagawa ang gawain A, p. 12 na gagamitin ang Focused Listing, na magtatala ng lima hanggang
pitong salita o maiikling pahayag na naglalarawan ng mga pangyayari sa binasang maikling kuwento.

Magkaroon ng malayang talakayan tungkol sa gawain.

Magkaroon din ng talakayan tungkol sa Cut Up Stips na teknik na gagamitin sa gawain B, p. 12.

Ipagawa ang gawain B, p. 12 na gagamitin ang Cut Up Strips sa pagsusunod-sunod ng

mahahalagang pangyayari.

Ipasagot ang mga tanong sa gawain C, p. 13 at magkaroon ng malayang talakayan.

Magkaroon ng talakayan tungkol sa Literary Poster na teknik na gagamitin sa paglalarawan ng

kulturang Asyano na nakapaloob sa binasang maikling kuwento.

Ipagawa ang bilang 4 na nasa gawain C, p. 13 na gagamitin ang teknik na Literary Poster na
ilalarawan ang kulturang Asyano na nakapaloob sa binasang maikling kuwento. Maaaring iguhit o
gumamit ng mga larawan.

Magkaroon ng malayang talakayan kaugnay ng gawain.

Magkaroon ng pagpapahalaga sa aral na nakapaloob sa maikling kuwento na, Hindi

habambuhay ang kahirapan kung tutugunan ng pagsisikap. Ipagawa sa pamamagitan ng maikling iskit.

Ipasagot ang bilang 6 sa gawain C, p. 14 at magkaroon ng malayang talakayan kaugnay nito.

Isaisip Mo

Ipabasa ang pagpapaliwanag sa domain ng pag-unawa sa binasa sa araling ito na, Mga
Bahaging Nagpapakita ng Tiyakang Kaugnayan ng mga Tauhan sa Puwersa ng Kalikasan. Magkaroon
ng talakayan sa nilalaman nito at iugnay sa ginawang pagsagot sa bilang 6 sa gawain C, p. 14 na
makatutulong sa paglilinaw ng paglinang sa nasabing domain.
Palalimin
Talakayin Mo

Ipabasa ang halaw na bahagi ng nobelang Thai, p. 15, Kabanata 21 ng, Ang mga Guro ng
Latian ng mga Asong Ulol ni Khru Barn Nork na isinalin sa Filipino ni Florentino A. Iniego.

Magkaroon ng pagsusuri sa bahaging nagpapakita ng kaugnayan ng tauhan sa puwersa ng

kalikasan.

Ipasagot ang tanong 1, p. 15 at magkaroon ng malayang talakayan.

Ipasagot din ang mga tanong 2 at 3 na pokus na mga tanong sa aralin sa panitikan. Pabalikan
ang naging sagot sa Mahahalagang Tanong sa bahaging Tuklasin at ihambing sa naging mga sagot sa
bahaging ito. Maaaring ipasagot din ang karagdagang mga tanong na ibinigay ng ilang mag-aaral na
bahagi pa rin ng Tuklasin.
GRAMATIKA

Ipabasa ang bahaging A, Mahahalagang Tanong at subuking ipasagot ang mga ito, p. 16.

Maaaring magbigay ng tanong ang mga mag-aaral na magiging karagdagan sa Mahahalagang

Tanong, ipasasagot din.

Sabihin, Pagkatapos talakayin ang aralin, muli nating babalikan ang mga tanong upang masuri
ang pagkakaugnayan ng naging sagot ninyo sa nasabing aralin.
Ilahad Mo

Ipabasa nang may damdamin ang pangungusap sa bawat speech balloon, p. 16.
Suriin Mo

Magkaroon ng pagsusuri sa binasang mga pangungusap sa tulong ng mga tanong, p. 17.

Magbigay ng input ang guro na bahagi ng malayang talakayan; magbigay ng iba pang
halimbawa ang guro na susundan ng mga mag-aaral.
Tandaan Mo

Ipabasa ang nilalaman ng bahaging ito, p. 17 na magbibigay ng linaw sa aralin sa Gramatika.

Gawin Mo

Ipasagot ang Pagsasanay 1, 2, at 3, pp. 17-18.

Magkaroon ng talakayan sa naging sagot ng mga mag-aaral sa bawat pagsasanay.

10


Ipagawa ang Rubric sa Pagpapahayag ng Iba't Ibang Damdamin Ayon sa Pangyayari/Sitwasyon
na nasa Gabay na ito, p. ___.

Magbigay ng feedback ang guro.

Pabalikan ang naging sagot sa Mahahalagang Tanong at iugnay sa naging talakay sa aralin.
Retorika
Isipin Mo

Ipabasa ang pagpapaliwanag sa Pagsulat ng Pagbuo ng Photo Essay, p. 14. Magkaroon ng

malayang talakayan tungkol dito.

Maaaring magpakita ng ilang halimbawa ang guro.

Pahalagahan ang ipinakitang mga halimbawa sa pamamagitan ng ugnayan ng larawan sa

paliwanag ng nasabing photo essay.
Isulat Mo

Ipasulat ang mga paraan kung paano mabisang makabubuo ng photo essay.

Magkaroon ng malayang talakayan tungkol sa mga paraan kung paano mabisang makabubuo ng
photo essay.
Inaasahang Pagganap
Ilapat

Ipagawa ang gawain A, p. 20 na pagbuo ng isang photo essay na nagsasalaysay ng paglaganap

ng maikling kuwento sa Timog-Silangang Asya.

Magkaroon ng sariling pagtataya ang mga mag-aaral sa isinagawang gawain gamit ang Rubric,
p. 20.

Ipagawa ang gawain C, p. 20 sa pagsulat ng kongklusyon sa kinalabasan ng ginawang

pagtataya.

Magbigay ng feedback ang guro.

Karagdagang Pagtataya Gamit ang GRASPS

Ipagawa sa mga mag-aaral.

Gawain:
Naatasan ka ng isang propesyonal na potograper na gawan ng pagpapaliwanag ang isa sa
pinakamahusay na larawang kaniyang nakunan. Isa kang manunulat. Magiging audience mo ang
potograper na kumuha ng larawan. Kailangang may masining na paliwanag ang larawan sapagkat
isasama ito sa isang eksibit.
Tiyakin na ang gagawing pagpapaliwanag ay nakabatay sa sumusunod na pamantayan sa pagmamarka:
A.
Hikayat
40 puntos
B.
Mga Elemento ng Tekstong Nagpapaliwanag
30 puntos

kaisahan

kalinawan

pagbibigay ng diin
C.
Pagkamasining
30 puntos
Kabuuan:
100 puntos

Magkaroon ng talakayan.
Sintesis

Bilang lagom ng aralin, ipagawa ang Sintesis, p. 21 bahaging A at B.

Magkaroon ng malayang talakayan.

Mga Kagamitan at Sanggunian

Batayang Aklat, pp. 3-21

Mga Halimbawa ng Photo Essay

Sipi ng Rubric sa Pagpapakahulugan ng Literary Poster at Rubric sa Pagpapahayag ng Iba't

Ibang Damdamin Ayon sa Pangyayari/Sitwasyon

11

Aralin 2
Papel
4 na Sesyon
Antas 1 Inaasahang Bunga
Pamantayang Pangnilalaman

Napahahalagahan ang maikling kuwento na nagpapakita ng kulturang Asyano

Naisasagawa ang pagbuo ng sariling paghahatol o pagmamatuwid sa mga ideyang nakapaloob

sa akda

Nasusuri ang wastong gamit ng mga kataga o pahayag na nagpapakita ng pagkakasunod-sunod

ng mga pangyayari
Inaasahang Pagganap

Naisusulat ang isang teksto na sinusunod ang proseso sa paglikha nito gaya ng tekstong
nagsasalaysay ng: Isang mahalagang desisyon, Isang mahalagang pagbabago sa sarili; Isang litrato mo
ng ikaw ay 2 o 3 taong gulang
Pokus na mga Tanong
(Mahahalagang Tanong)

Paano makabubuo ng sariling paghahatol o pagmamatuwid sa mga ideyang nakapaloob sa akda

batay sa mga pamantayang internal na taglay ng mambabasa?

Paano maibibigay ang kahulugang konotasyon na ginamit sa binasang akda?

Bakit makatutulong ang mga kataga o pahayag na nagsasabi ng pagsusunod-sunod ng mga

pangyayari?

Paano gagamitin ang mga kataga o pahayag na magpapakita ng pagkakasunod-sunod ng mga

pangyayari?
Mahahalagang Konsepto

Hindi madali ang humatol, kailangang pag-aralan itong mabuti. Karapatan ng bawat tao ang
pagbibigay ng hatol o matuwid. Ibabatay ito sa pamantayang internal ng mambabasa na ibig sabihin
siya lamang ang tanging nakaaalam kung bakit ganoon ang kaniyang hotel.

Isang dimensiyon sa pagpapakahulugan ang konotasyon. Hindi literal ang kahulugan. May
pahiwatig ang karaniwang kahulugan nito.

Nagiging gabay o pantulong ang mga kataga o pahayag na nagsasabi ng pagsusunod-sunod ng

mga pangyayari. Nalalaman kung alin ang una, mga kasunod pa, hanggang sa wakas nito.

Ginagamit ang mga kataga o pahayag karaniwan sa unahan ng pangyayari. Napag-uugnay nito
ang simula, gitna, at wakas ng kuwento.
Konseptuwal na Balangkas ng Aralin
ARALIN 2
Panitikan

Papel
Maikling Kuwento Singapore
ni Catherine Lim

Pagbuo ng Sariling Hatol o Pagmamatuwid sa mga Ideyang Nakapaloob sa Akda Batay sa mga
Pamantayang Internal na Taglay ng Mambabasa

Konotasyong Pagpapakahulugan
Gramatika

Mga Kataga o Pahayag na Nagpapakita ng Pagkakasunod-sunod ng mga Pangyayari

Retorika

Pagsulat ng Isang Tekstong Nagsasalaysay

Mga Kasanayang Pampagkatuto
Pag-unawa sa Napakinggan

Nasusuri ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa napakinggan akda

Pag-unawa sa Binasa
12


Nabubuo ang sariling paghahatol o pagmamatuwid sa mga ideyang nakapaloob sa akda batay sa
mga pamantayang internal na taglay ng mambabasa
Paglinang ng Talasalitaan

Naibibigay ang kahulugan sa mga konotasyong ginamit sa binasang akda

Panonood

Nagagawan ng lagom ang kuwentong napanood sa telebisyon nang may maayos na

pagkakasunod-sunod
Pagsasalita

Naisasalaysay sa tulong ng mga larawan ang binasang kuwento

Pagsulat

Naisusulat ang isang tekstong nagsasalaysay

Gramatika

Nagagamit ang mga kataga o pahayag na nagpapakita ng pagkakasunod-sunod ng mga

pangyayari
Pagpapahalagang Pagpapakatao
Hindi sapat ang mangarap, huwag hadlangan upang ito'y matupad
Antas 2 Pagtataya
A.
Inaasahang Pagganap
Sa Inaasahang Pagganap na pagsulat ng isang teksto na sinusunod ang proseso sa paglikha nito gaya ng
tekstong nagsasalaysay ng: isang mahalagang desisyon; isang mahalagang pagbabaso sa sarili; isang
litrato mo ng ikaw ay 2 o 3 taong gulang, magkakaroon ng pagtataya sa antas ng pagganap nito: may
maayos bang organisasyon ang isinulat kong pagsasalaysay: may panimula, gitna, at wakas;
magkakaugnay ba ang mga pangyayari; napagsusunod-sunod ko ba nang maayos ang mga pangayayari;
ang pinili ko bang paksa ay angkop sa nilalaman ng ginawa kong pagsasalaysay; may batayan ba ang
aking sinulat na pagsasalaysay; isinaalang-alang ko ba ang wastong mekaniks sa aking pagsulat;
angkop ba ang pamagat ng aking isinulat; kapupulutan ba ng aral ang isinulat kong pagsasalaysay?
Sa pagpapatibay naman sa Antas ng Pag-unawa, maipamamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa sa
pamamagitan ng: pagpapaliwanag; pagpapakahulugan; pagdama sa damdamin ng iba; pagkilala sa
sarili; paglalapat, at pagbibigay ng reaksiyon.
B.
Rubrics
Rubric sa Pagsasagawa ng Interview Chain
Kraytirya
1. Sistematiko
2. Makahulugan ang bawat tanong
3. Magkakaugnay ang tanong
4. Lahat ay nakapagbigay ng tanong at nakasagot
5. Naging maayos ang pakikilahok ng bawat isa
Marka:
Pagpipiliang Marka:
5 puntos:
Kung lahat ng kraytirya ay naisakatuparan
4 na puntos: Kung apat sa mga kraytirya ang naisakatuparan
3 puntos:
Kung tatlo sa mga kraytirya ang naisakatuparan
2 puntos:
Kung dalawa sa mga kraytirya ang naisakatuparan
1 puntos:
Kung isa sa mga kraytirya ang naisakatuparan
Rubric sa Pagsulat ng Buod ng Maikling Kuwento
Kraytirya
Napakahusay Mahusay
Hindi Mahusay
Kailang pang Paunlarin
1. May maayos na pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari
2. Gumamit ng mga kataga o pahayag upang maipakita ang pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari
13

3. Ginamit ng mga salitang madaling maunawaan

4. May ugnayan ang bawat pangyayari
5. Madaling mauunawaan ang isinulat na buod
Rubric sa Pagsulat ng Pagsasalaysay
Kraytirya
Sagot
1. May maayos bang organisasyon ang isinulat kong pagsasalaysay: may panimula, gitna, at
wakas?
2. Magkakaugnay ba ang mga pangyayari?
3. Napagsunod-sunod ko ba nang maayos ang mga pangyayari?
4. Ang pinili ko bang paksa ay angkop sa nilalaman ng ginawa kong pagsasalaysay?
5. May batayan ba ang aking isinulat na pagsasalaysay?
6. Isinaalang-alang ko ba ang wastong mekaniks sa aking pagsulat?
7. Angkop ba ang pamagat na aking isinulat?
8. Kapupulutan ba ng aral ang isinulat kong pagsasalaysay?
C.
Mga Patunay sa Antas ng Pagganap
Sasagutin ng mga mag-aaral ang mga gawain at pagsasanay sa Tuklasin, Linangin, Palalimin, at Ilapat.
Panitikan
TUKLASIN

Ipagawa ang Gawain A, p. 23 pagdidikit ng larawan ng sariling tahanan at ipalalarawan ito.

Magkaroon ng malayang talakayan.

Ipabasa ang Mahahalagang Tanong, p. 23 at subukin ang mga mag-aaral na sagutin ang
nasabing mga tanong.

Sabihin, Pagkatapos na sagutin o magbigay ng hinuha na maaaring sagot sa Mahahalagang

Tanong, tandaang mabuti ang naging mga sagot na pahahalagahan natin pagkatapos talakayin ang
aralin sa Panitikan.

Maaaring magbigay ng karagdagang tanong ang mga mag-aaral.

Iugnay ang gawain at mga sagot sa Mahahalagang Tanong.

LINANGIN
Basahin Mo

Ipabasa ang maikling kuwentong, Papel mula sa bansang Singapore na isinulat ni Catherine
Lim, pp. 24-29.

Bigyang-pansin ang mga tanong bago simulan ang kuwento, p. 24 at pabigyan ng kaugnayan ito
sa babasahing akda.
Simulan Mo

Ipabasa at talakayin ang paliwanag sa pagpapakahulugang konotasyon, p. 28.

Ipagawa ang gawain na pagpapakahulugang konotasyon, p. 29.

Magkaroon ng talakayan sa ginawang pagpapakahulugan.

Unawain Mo

Magkaroon ng talakay sa teknik na History Frame na gagamitin sa gawain A.

Ipagawa ang gawain A, p. 30 gamit ang teknik na History Frame.

Magkaroon ng talakayan sa ginawang gawain.

Ipasagot at magkaroon ng talakayan sa mga tanong 1-4, pp. 30-31 sa gawain B.

Talakayin ang tungkol sa teknik na Interview Chain.

Ipagawa ang Rubric sa Pagsasagawa ng Interview Chain na nasa gabay na ito.

Ipasagot ang tanong bilang 5, p. 31, gamit ang Interview Chain.

Ipasagot ang tanong bilang 6, p. 31-32 at magkaroon ng talakayan.

Isaisip Mo

Ipabasa nang malakas sa isang mag-aaral ang bahaging ito na nagpapaliwanag ng nilinang na
domain sa pag-unawa sa binasa.
14


Magkaroon ng talakayan.
PALALIMIN
Talakayin Mo

Ipabasa ang bahagi ng maikling kuwentong, Bangkang Papel, ni Genoveva Edroza Matute, p.
33.

Ipasuri ang mga bahagi na may mga ideyang maaaring bigyan ng hatol o pagmamatuwid.

Ipagawa ang pagsusuri, p. 34. Magkaroon ng talakayan.

Ipasagot ang tanong 2 at 3, p. 34.

Magkaroon ng talakayan at feedback ang guro.

Pabalikan ang naging mga sagot sa Mahahalagang Tanong sa bahaging Tuklasin at ihambing sa
naging mga sagot sa bahaging ito. Maaaring ipasagot din ang karagdagang mga tanong na ibinigay ng
lang mag-aaral na bahagi pa rin ng Tuklasin.
GRAMATIKA

Ipabasa ang Mahahalagang Tanong, p. 35 at subuking ipasagot ang mga ito.

Maaaring magbigay ng tanong ang mga mag-aaral na magiging karagdagang mga tanong,
ipasasagot din.

Sabihin, Pagkatapos talakayin ang aralin, muli nating babalikan ang mga tanong upang masuri
ang pagkakaugnayan ng naging sagot ninyo sa nasabing aralin.
Ilahad Mo

Ipabasa ang talataan, p. 35.

Suriin Mo

Magkaroon ng pagsusuri sa mga kataga o pahayag na ginamit sa pagsusunod-sunod ng mga

pangyayari sa tulong ng mga tanong, p. 36.

Magbigay ng input ang guro na bahagi ng malayang talakayan, magbigay ng ba pang

halimbawa ang guro na susundan ng mga mag-aaral.
Tandaan Mo

Ipabasa ang nilalamang paliwanag sa bahaging ito, p. 36 na magbibigay ng linaw sa aralin sa

Gramatika.
Gawin Mo

Ipasagot ang Pagsasanay 1, 2, at 3, pp. 36-37.

Magkaroon ng talakayan sa naging mga sagot sa Pagsasanay 1 at 2.

Balikan ang Pagsasanay 3. Ipabasa nang malakas sa ilang mag-aaral ang isinulat na maikling
kuwento. Batay sa napakinggang buod, ipasuri kung maayos ang pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari.

Magkaroon ng talakayan kaugnay ng gawain.

Ipapanood sa mga mag-aaral ang isang itinape na kuwento na ipinalabas sa telebisyon, pagawan
ng lagom.

Pahalagahan ang ginawang lagom sa pamamagitan ng pagtalakay sa ginawa ng ilang mag-aaral.

Ipagawa ang Rubric sa Pagsulat ng Buod ng Maikling Kuwento.

Pabalikan ang naging sagot sa Mahahalagang Tanong at iugnay sa naging talakay sa aralin.
Retorika
Isipin Mo

Ipabasa ang pagpapaliwanag sa Pagsulat Nang Maayos na Filipino sa Pagsulat ng Kuwento na

may Pagkakasunod-sunod ng mga Pangyayari at magkaroon ng talakayan tungkol dito, p. 38.
Isulat Mo

Ipagawa ang bahaging ito, p. 38.

Tumawag ng ilang mag-aaaral at ipabasa ang isinulat na kuwento na may pagkakasunod-sunod

ng mga pangyayari bilang pagpapahalaga sa gawain.

Magkaroon ng peer evaluation ang mga mag-aaral.

15


Magbigay ng feedback ang guro kaugnay ng gawain.
Inaasahang Pagganap
Ilapat

Ipagawa ang bahaging Ilapat, p. 39.

Magkaroon ng sariling pagtataya ang mga mag-aaral sa isinagawang gawain.

Magbigay ng feedback ang guro.

Sintesis

Bilang lagom sa aralin, ipagawa ang Sintesis, p. 39.

Magkaroon ng malayang talakayan.

Mga Kagamitan at Sanggunian

Batayang aklat, pp. 22-39

TV set

Tape ng Isang Kuwento Mula sa Telebisyon

Sipi ng Rubric sa Interview Chain at Rubric sa Pagsulat ng Buod ng Maikling Kuwento

16