PG032

HARVARD
COLLEGE
LIBRARY
PATROLOGIyE
CURSUS COMPLETUS,
3
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFOBMIS, COMMODA, OECONOMICA
SS. PATRII, DOGTORll, SGBIPTORIWP ECCLESIASTKORUM,

8IVB
QUI
AB
JEVO
ET
LATITfORUM,
APOSTOLICO
AD
AD PHOTU
TEMPORA
RECUSIO
SIVE
GRJECOROM,
lNNOCBNTll
JBTATEM
(ANN.
865) PRO
lil
GUJECIS
(ANN.
1*16) :PR0
FLORUERUNT
LATIMSl
CHRONOLOGICA
OMNIUM QILE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICA) TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA

ECCLESLE SiECULA ET AMPLIUS,
JUXTA EDITIONBS ACCURATISSIMAS, INTER 8E CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANtJSCRIPTlS COLLATAS,
PERQCAM DILIGENTER CASTIGATA J
DISSERTATIONIBUS, COIOfENTARIlS, YARIISQUE LECTIONIBUS CONTIlfENTER 1LLU8TRATA J
OHNIBUS OPERIBUS POST ABPUSSiKAS EDITIONES QtL TRIBUS NOY18SIMI8 8ACULIS DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS AUCTA ;
1XDICIBDS PARTlCDLARlBUft ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI
SUBSEQUflNTlBUS, DONATA ;
CAPITULIS IWTRA IPSUM TEXTUM RITfcr D1SP081T18, NECNON ET TITULIS 8INGULARUM PAGINARUM HARGINEH 6UPERIOREM
DJSTUfGUEOTIBtJS SUBJECTAMQUE MATERIAM 81GN1FICANTIBCS, ADORNATA J
OPERIBUS CXJM DDBIIS, TUM APOCRTPHIB, ALIQUA TERO AUCTORITATR I l f ORDINB AD TRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBU8, AMPLIFICATAJ
WCENTIS ET AMPLIUS INDICIBUS LOCUPLETATA; SED PRJESERTIM DUOBtJS 1MMENS1S ET GENERALIBU5, ALTERO
SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UmJSQUI8QUE
PATRUM, ARSQUE ULLA EXCEPTIONE, IN QUODLIBET THEMA 8CRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR J
ALTERO SCRlPTURiE SAGRJ2, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAH PATRES ET
1N QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM S C B J P T U E L E YERSUS,
P R I M O GENESEOS USQUE AD NOVISSIMDM APOCALYPSiS, COMMENTATl 81.
ACCURAT19S1IIA, C J E T E R I S Q U E OMPUBUS FACILB ANTEPONENDA, Sl PERPENDANTUR CHARACTERUH N1TID1TA8,
EDITIO
CBARTO QUALITAS, 1NTEGR1TAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM YARIETA8
TUM NUMERCS, FORMA YOLUMINUM PERQUAM COUMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGIÊ DECURSU CONSTAOTER ,
SIMIL19, PRETH EXIGOITAS, P R J E S E R T W Q U E ISTA COLLECTIO, UNA, METHODIGA ET CHRONOLOGICA,
SEXCEKTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS BIC ILLIG 8PARSORUM,
PRIMVM AUTEM1N NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MS8. AD OHNE8 8 ,
LOCOS, LINGUAS FORMA8QUE PERTINENTIBUS, COADUNATOROM*
S E B I E S GRiECA
ilN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCR1PTORESQUK ECCLESIiE GRG
S. BARNABA AJ) PUOTIUM,
AGGUR J . - P . MIGNE,
Blbliotheeae C l e r l anivcreee,
61VE
GURSUUM
COMPLETORUM
IH SINGULOS
8CIENT1JS E G C L E S I A S T I C A
RAMOS E D I T O R B .
f ATROLOGIA, AD INSTAR IP8IUS ECCLESl^, IN DUAS PARTES DIYIDITUR, ALIA JEMPE LATINA, ALIA GRiECO-L1 J LATINA,
JAMINTEGRE EXARATA, YIGINTI ET DUCENTIS VOLUMUSIBLS HOLE SUA 8TAT, CEMTUMQUE E T V I L L E FRANCI8 VENIT. GRCCA
MJPLIC! EDITIONE TYPIS MANDATA E8T. PRIOR GBJECUH TEXTUM CVH VERSIONE LATINA LATERALIS COMPLECTITUR, ET
FORSATV CENTUM YOLUWNUM EXCEDET NUMERIIM. POSTERIOR AUTEM YERSIONEM LATINAM TANTUM EXRIBET IDEOQUE IKTRA QUINQUAG1N7A CIRCITER VOLUMINA RETINEBITUR. UNUMQUOBQUE YOLUMEN GRiECO-LATINuM OCTO, UNUMQUODQUE
E R E LATINim QUINQUE FRANCIS 80LUMMODO EMITUR : UTROBIQUE VERO, tlT PRETIl HUJUS BENEFICIO FRUATUR EMPTOR,
GOLLECTIONEMINTEGRAM 81 GR^CAH SIVE LATINAB COHPARET NECESSE ERIT 8ECU8 ENIM, CUJUSQCE YOLUMINIS AMPLITUDINEB NEC50M ET DIFFICCITATES YARIA PRETIA iEQUABUMT
PATROLOGIM
GRMCM
TOMDS
XXXII.
S. BASILIUS CiESARIENSlS EPISCOPUS.

& EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDJTOBEM,
01 VIA DICTA PAMBOISE, PROPE PORTAM LUTETLE PARISiORUM VULGO VENFER NOHINATAM
SEU
P B T I T - M O N T R O U G E .
1867
I
I
SMCOLUM
,
,
S. . . B A S I L I I ,
CJESAREJE CAPPADOCLB ARCHIEPISCOPI,
OPERA QVM EXSTANT,

QU& SUB EJUS
CIRCUMFERUNTUB,
AD M3S. CODICSS CALLICANOS, VATICANOS, FLORENTINOS ET ANGLICOS, NECNON AD ANTIQUIORES

BDITIONBS CASTIGATA, MULTIS AUCTA : NOVA INTERPRETATiONE,
CRTnCIS PRJEFATIOMBUS, NOTIS, VABIIS LECTIOWBUS ILLUSTRATA, SANCTI
DOCTORIS BT COPIOSISSDOS INDICIBUS LOCUPLETATA,
OPKRA BT ffUMO
Mmfhtrnm
mpdbum M n e t l
Benctfctl congMgattone .
ACCURANTE ET RECOGNOSCENTE J.-P.

BlBLlOVHSOe
CLBBI
Maarl.
MIGNE,
VlflVEBtS,
SIYB
CVmSUDM COltPLBTORUM III IIHGULO SGlBIfTlJB BCCLB81ASTICA BAMOS BDlTOBB.
! 6 IIIIH
TOMUS QUARTUS,
YBRBORT QUATCOR YOLUMIRA kS FRANGIS GALLICIg.
EXCDDEBATtJR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

DKTTAFAMBOISE,PROPEPORTAMLUTETLEPARISIORUMVULGODENFERNOHWATAM,
0BU
PBTIT-MONTROUGB.
1857
ELENCHUS
AUCTORUM OPEEUBI & 1 BOC X X X I I COHTUUMTUB.
S. BASiLIUS MAGNUS, (LESARILE CAPPADOCIJE ARCHIEPISCOPUS.

Liber cte Spteitu sa&eto.
<
cot
67
Epislol*
219
APPMDIX HnjTjaToei. 9taeonia Logolhete Sermoofe Tigipti quftuordfe moribus,
exceroti ex operibus Basilii.
1115
Monenaus est Lecto* BOS a4 sensm Qcmaujeift a a u a d a e s BatUii opuscula nonnulla

q u Syriace nuper prodierunt.
Ex Typis MIGNE, au fetit-Montretigc
PBJEFATIO,
|N QUA DE PLURIBUS REBUS AD DOCTRLNAM 3. BASILII PERTINtiNtlRI39 DlSSERlTuR,
Boc voluminecontinentur praclaris&iirta ariliqui- et operg Impendendum fuerit, non quidem Iri evolUUs monumenla, S. Basilii liber De Spiritu $anclo, vendis codicibus mss. (collali enim cum editis
ijasqoe Epittolx. Magna sane cujuslibet peris fuerant diligenli manu, excepto tamen Harkeano,
commendatio, nomeu S. Basilii; neque euim quid- qui cum Medica?o et Coisliniano maximum exsiiiit
qoam ab illo ingenio profectum, quod roedium et prasidium), sed in aliis r e b u S j quae ad accuratam
tolerabile videri possit. Sed libri De Spiritu tanclo editionem neccssariae sunL praserlim in dispooeneo majus pretium, quoJ eum Basilius et longo usu dis ordine cbronologico episloiis, in concinnanda
in baeresibus vincendis exerciialus suscepit, et S. Basilii Vita, ejusque explananda doctrica, id
Ruromo sludio, ut in lempore magnis doclrinae quod jam nobis, misso longiort exordio, aggredienpnesidiis indigenie, invicta animi fortitudinc, ut dum eet.
adrersus potenles bareiicos, elucubravit. In Epitiolis S. Basilii velus disciplina praeclaris inetitulis I . S. Basilius minus commode interpretatur illiid
synodi Nicamaj, ex alia essenlia ant hypostasi.
el canombus illustratttr, bisloria ecclesiastica dhaI I . Sed merito negat unam in tribus pertoni$ hytur ttberi el copiosa rerum geslarum segete, forpostusim tynodo admissam. Ipsi eliam trium
mantor mores optimis praeceptisj ei, quod prcepta
hyposlasivm defemores sa?pe hypostasim pro e$
sentia tumuni. III. Novitas unius hypottasist
Jonge superat, depiclis sine arle eximiis S. Basilii
IV. Tres hypostases apud scriptore* Nicwna tyn*
Tirtulibus. Neque etiam spernenda quse in appenodo auliquwres. V. Quid synodus Piicana *endicem conjecla sunt, tiginli quatuor oraiiones a
serit ex S. Alexaudro ei S. Athanasio speclatur.
Simeone Logothela ex S. Basilii verbis et sentenVI. Occidentalium sentcntia de hypostash Quo
sensu tadem vox umrpata in tceculuribus $choits>
Uis conslhictae, ct liber De virginitale auctorem
habeos episcopum S. Basilio sequalem v d certe
1. Sanctus Basilius, ut erat acerrimus iriura hygupparem.
postasium defensor, dare noluit adversariis suis^
Sed quo pluris fiunt haec monumenta* eo magis vocem hypostasis eodem eensii ac essenliam a syn*
terendum ne loogior mora pluribus displicueril; odo Nicena usurpalain fuisse. Refellit Basilii inet quia octo annoram intervallo prodit hoc volu- lerpretationem Petavius (1), ea/nque boc argumenlo
men niinus curae babuisse publicuui cojnmoduiu impugnat, quod qui isli synodo interfuere Paire*
idearaur. Non Uraen oegligentia, sed necessarioe aliqui, aut paulo certe posteafloruerunl,tum collecli
causae moras afttulerunt. Nam eruditus sodalis, qui aliis in synodii, tum seorsim singuli pro
edendorum sancli Basilii operum curam suscepit, ' sumpsertint : quod nunquam feciitent, $i conjam gravi segritudine correpius erat, cum secun- irarium apud Nicceam anle [ecissent. Duo conlinendum tolumen in lucem edidit. Defunctum boc lalur hac Petavii sentenlia, quae nobis dislinguenda
bore cupiditas bene de re ecclesiastica et litlcraria simt, quamvis ipse non dislingual: nam non sonerendi tnciiavii, ui tertiuir. tomum repugnanle va- lum pro obzia sumptam a Nicflenis Paletodine pararet. Sed languidos conatus ingrave- Iribus boc loco fuisse, sed eliain unam in tribus
scens morbus abrupii, vixque dimidium interpreta personis bypustasim ab hac synodo et a b aliis
Uonis suae relractaverat, apposilis e Tilieniontio quos cilat Patribus admissam contendit. Examifaisloricis nolis, quas, abjecto scribendce S. Basitii nandum ergo nobis est an Basilius in ulroque reVita consilio, necessarias ducebat; vix, inquam, prehendendus sit, et quod hypostasim in ilde Nibac navaverat, cum vires penilus defeceruni, ac caena idem valere a c essenliam, et quod unam ia
faudeii) piam el laudabilem vilam preiiosa in con- tribus personis bypostasim a synodo admissam
specto Domini morle conclusit anno 1725, die 3 fuisse negaverit*
Jtuin. Ad desideriuro, quod illius virtutum ornaLocus ex quo ambigendi nata materia, legilur in
tsenta omnium nosiram anirois incusserunt, illud fldei formula ab Euslalhio, poslulanie Basilio;
accessit molestiae, ui opus ab erudiiisexspectaluni, ^ 8 u b s c r i p t a , quae est epistola i25, olim 78 inler Baqoodque mulii aere suo jamdudum emeranr, non silianas. Ibi Sabelliani his synodl verbis abuti ditamen cito eorum maoibus et judiciis commiui cuntur: )
pcetet. Jam enim quisque intelligit auantum laboris * 16 :*
y
(1) Lib. Trin., c a p . 1.
P i n o i . . GR. X X X I I .
PRiEFATIO.
1*
: Si vero quispiam dixerit ex pro essentia hoc loco sumpsit, non idcirco unam
alia esseniia aul hypostasi Fiiium esse, eum anain tribus personis hypostasim admisisse : tres authemate ferit calholica et apostolica Ecclesia. Deindc tem bypoelases semper in Oriente, saltem a Noeti
addilur: temporibus, summo consensu viguisse. Petavio
. assentiunlur alii theologi, in prhnis Thomassinus,
\, ; , qui Sn libro terlio De incarnaiione Verbi, cap. i ,
contendil, non nisi senescente quarto Ecclesiw steculo
, , , ' hypostasis nomen ab usia $eu estentia discriminatum
, , esse, idque allaiis synodi Nicaenae el Athanasii lesti , - moniis eificere conatur.
\ ,
II. Fucum duciissimis viris fccit bypostasis voci
- subjecta interdum essenlix significalio; et quoties
\ , . tnim idem
vident apud anliquos scriptores hyposlasim boc
dixerunt iUic essentiam et hypostasim. Elenim si
eensu usurpari, inde concludunt unara bis scriptouna et eadem notio subjetla vocibus, quid opns
ribus hyposlasim placere. Al pluriDium peccat haec
eral utraque f Sed perspicuum esi, aliis quidem ^ rationis conclusio. Nam trium byposlasium acerri
(Filium) ex Palris essentia esse neganlibus, aliis
mus defensor Basilius sa?pe hyposlasim hoc sensu
vero neque X essenlia es$e, sed ex aliqua alia hypo-accipit. Ait inlibro De Spiritu sancto, cap. 16, p. 53,
stasi dicentibut, illos ita demum utramque opinionemSpiritum sanctum graliam suara conferre angelis,
tanquam sentenlia ecclesiastica alienam rejecisse.
' ubi suam ipsorum declarabant sententiam, , ln hoc ut perficiatur tompleaturque illorum
dixerunt ex essentia Pairh Filium, non ampliuh substantia. Non polest hoc loco aliter
adjicienles illud, ex hypostasu
accipi ac . Hinc in codem capile, p. 32, san-
Non facile est slatuere quosnam haereticos Basi- ctitas dicilur esse extra substantiam angelorum,
lius, ob Filii originem ex alia quam Patris bypo- , quia sanaitatem accipiunt a
stasi deduclam, a synodo notatos dicat. Videtur Spirilu sancio, nec eam a sua ipsorum essentia
vel Valeniinianos dicere, ut exi&imal Petavius, habent. Siniiliter lib. adversus Eunom., p. 324,
4|ui ex collatitia velut slipe ab seonibus conflatum oranis substaniia justorum a Spiritu sanctiQcari
esse Jesum asserebanl; vel generatim Gnosiicus, dicitur : . ^ . . In
qui Cbrisium non mundi creaioris, sed ignoti cu- ^ libro secundo, p. 252, toiam Palris naturam ait in
iusdam dei filiura esse fingcbant. Legendum pu- Filio imprimi velul in sigillo : aut quemadmodum
tal Combefisius, ut cst in uno codice ms., artium substantia ex docentibus in discipulos tota
, aliis ex essentia illum quidem e$*e sed ex transit,
ulia hypostasi dicenttbus. Sed hsec emendandi ratio .
iiec lucem afferl, riec diificultatem minuit. EquiGregorius Nazianzenus, cujus s u m m a exstitit
dcm non invitus concedam Pelavio nihil omnino cum Basilio in I r i b u s hypostasibus defendendis
de ejusmodi haereticis pronuntiasse synodum, nec consensio, divinam essenliam hypostasis nomine
salis iirmo argumento Basilium niti, dum his voci- designat in orat. 34, p. 542, ubi de Deo el de iis
bos, ex atia essentia aut hypotlati, duas res signiii- quae circa Deum pradicanlur, sic loquitur :
cari pertendit. Nibil enira vetat eamdem sententiam ,
divcrsis verbis confirmari: neque baec in symbolo , Nicaeuo damnata propositio, Erai aixquando, quando , ,
non erat, dissimilis est sequenti, ZVon erat anlequam Quid enim $enasceretur. Videtur ergo idem evenisse Basilio, cundum naturam et hypostasim exsislenti, conveniat
quod interdum optimam sentenliam tuentibus eve- D necpiincipium habere, nec se unquam desciscere,
nii, ut in iis solvendis quae adversarii objiciunt, nec fine uilo terminari^ sed totum esse complecti, id
minus commode versentur. Difficile enira est nou prceterea philotophandum et inquirendum relinfalcri bis verbis, ex alia hypostasi, essetttiam de- quitur.
Cyrillus Hierosolymilanus, quem cum S. Meletio
signari. Sed levissimus liic Basilii naevus est, nec
rausae summam auingil, quae toia vertebatur boc et aliis (rium bypostasium defensoribus conjunctiscardine, utram synodus Nicaena unam in tribus simum fuisse constat, inlerdum bypostasis nomine
personis bypostasim admisisset. Eliamsi Basilius subslautiam intelligit. Sic enim loquitur in cat. 6,
uuius testimocii explicalionem longius repetat, n. 5 : Comeiiamsi concedere adversariis nolit, quod incolami prehendi potest substantia divina; et cat. 16, de
sua causa concedere polerat; in eo certe synodi Spiritu loquens ait :
roentem accuratissime pcrspexit, quod tres hypo- * Naluram aul subslantiam necuriose
stascs ab ea sublalas negaverit. Atque id quidem ittvestiges.
Sic etiam Epiphanius inlerdum pro
tiobis paulo accuratius examinandum est, ac de surait, veiut cum ait baeres. LXXIV. n. 4,
rnonslrajidum Nicsenam syuodum, elsi bypostasim
9
II
, - i \ , '
- divinitasj ejutdem virtutis, ejusdem hy- ? * \
postasit. Idem tamen sendebal, , ,
, , necetsc e$*e tres \ [teg. ]
kypottases confiteri, idque conceplis verbis Basilio , (
scripserat, qui banc illius doclrinani pluriinum ;
laudai in epist. 258. Quare viiio non caret Epi- , \ . Nam tum
pbanii contexlus in Ancorato, o. 6, ubi sic legilur: e&seniia una> et tres htjpostases nobis pie dicerentur
, (quod allerum divinilatis naturam, alterum tnum
, personarum proptktalet declarel), atque todem
. Addendam esse negationem quidem modo apud Romanos inielligerentur, caeteac tegendum vidit ipse Petavius, qui sic rum ob lingux illius angustiam et verborum inopiam, *
4
ialerpretatur : Csurpando consubstantialis vocabulo hypostasim ab essentia distinguere non po$$ent, eo+
Sabellii robur infringi* : non enim contub&lunuatit que faclum esset, ut tte tres substantias admitlere
viderenlur, per$onarum vacabulum inducerent, quid
tox lingularem hypostasim significat.
Ruunt ergo argumenla Peiavii, et ex allalis tandem contigil? Re$ profecto ridicula vel potius
exemplis perspicitur bypostasim interdum pro misiranda : diverscefideispeciem prcebuit letis illa
sumi posse, quamvis tres hyposlases admiltanttir, ti jejuna de vocum sono altercalio.
ac proinde Nicaenos Patres, eiiamsi hyposlasirn pro

Uabemus ergo totius dissensionis originem * et
sumpserint, non idcifco unam in tribiis per- i n i t i u m unius Uypostasis. Antequam Lalinis in insonis bypostasim decrevisse. Neque hujus rei longe terprelanda hyposlasis voce molestiarn facesseret
petenda explicatio. Quamvis enira essenlia sit id linguae inopia, nulla erai apud Gracos ea de re
quod comuiufte est tribus personis, byposlasis vero comroversia, nulla varietas; ac proinde non eolum
id quod proprium* s&pe tataen essentiae nomine Nicicni Patres, sed ei quotquot hypostasis vocabulo
hyposiasis comprehenditur, ac ricissim ipsa by- ad eflerendum dograa usi sunt, non unara hypoposlasts essentiam comprebeitdit. Dum enim essen- slasim, sed tres bypostasesdixerunt. Gregorii testilia sive naiura consideratur, quatenus conjuncta monium couBrmal Acacius Beraensis, qui sic loest cum personalibus proprietalibus, sive cum quilur apud Gyrillum Alexandrinum, epist. 13 :
bypostasi, tunc eodem sensu usurpatnr ac persona Beatus PaUlinu$ mquiijres liyposlases aperte dicere
sive bypostasis : unde S. Alexander Alexandrinus, ; recusabat, quamvis eadem virlute et veritate sentiret
cojus verba mox referemus, Patrem et Filium dua$ ac pradicaret. Seculus esl autem piissimos Occi9
hyposiasi natura* vocat. Sic etiam bypostasis, dum
dentis episcopos propterea qudd atiguslior e$t lingua
consideratur quatenus cum esdenlia conjuncla est, Homana , quam ut secundum Grcecam noslratn phrainterduin pro essentia sumitur. QuertadraOdufn sim tres hypostates dicere qtiebl.
ergo sancli Patres, etsi inlerdum esseniiam suIllud etiam noviialem unius bypostasis demoninunt pro hypostasi, sive persona, non idcirco Ires strare possit, quod cum epistola^ Sardicensts syessentias admittunt; ita ex eo quod hyposlasim nodi adjuncta a nonnullis' fuisset qu.xdaiu Odei
nonnunquatn sumant pro esseotia, non sequilur confessio, in qua tina by|>ostasis, ut apostolica dounam ab illis hypostasim admitti.
cirina, tradelialiir, banc (idei confessionem Alexan. Sed jam longius nobis promovenda Basilii drina synodus ut spuriam rejecit, ac Antiocbenos
defensio: hacienus enim probalum, immerito affingi bortaia est (2), ut eam nec legi nec proferri pateeynodo Nicanse unam bypOSlasim: nunc proban- rentur. Euscbius Vercellensis in subScribendo eam
dum ires bypostases semper in Oriente usurpaias ne proferendam quidem csse pronuntiat.
gummo consensu fuisse, sallem a Sabellii et Noeti
IV. Sed praecipuum nobis argumentura suppeditempore, nec ullos habbissfe adversarios, pratcr Ah- ) tant scriplorum ecclesiasticorum teslimonia, tum
liocbenosnonnullos, quosLatini bac voce oblingiiae eorum qui ante concilium icaenum Ooraerunt, tum
inopiatn offensl in sentenliam suam iraxemnt. eorum qui synodo interfuerunt, aut post eam scriIpsa illa controVersia, quae de bypostaribu.9 psere. Nullus sane proferri polest, qui unam in
xorta est, exhftio nobis argumento perpeluam iribus personis byposlasim dixefit: quotquot aulem
Orientis doclrinam demonstrat. Discimua enim ex in explicando Triniiaiis mysterio byposiasis voce
Gregorio Nazianzeno tres bypostases, antequam usi sunt, treshyposLasessummo coftsensunumerant.
Origenes toin. n in Joannem, p. 56, sic contra
haec prodirei dissensio, Ecclesue Oiientalis usu ,
Sabellianos pronuntiat: *
nemine repugnante contrilas fuisse. Sic enim
loquitur S. Grrgorius in orat. 21, p. 595 : , \
, \ * No$ autem pcrsuasum
' habemui lre$ e$se hypostates, Patrem et Filium et
, , Spiritum tancium. Refellit in Ubro vm contra Cel~
9
(2) Albaoaa. epist. ad Antiocbcnset.
PRjfil VTIO.
45
46
libas proprietalibus in unaquaque persona constderabat.

Non discedil ab optimi decessoris et magiglri
duas fiypostasi re$ esse asseverat,
vesligiis Atbanasius, qui sub flnem libri, quem de
.
S. Basilius in libro De Spiritu tancto cap. 29, verbis Domini scripsit, Omnia milu tradita sunt*, etc,
n. 72, p. 61, citat illud Dionysii Alexandrini: Et sic loquilur (pag. 408):
, , ", ,
; , , * Si eo quod tres sunt Dum ter veneranda animatia gloum, pag. 386, eosdem haerelicos, qui Palrem et
Filium duas esse bypostases negabanl; ipse vero
rificalionem proferunt, c Sanclut, sanctus, sanclut*,*

hypostases, divisas esse dicunl, tres sunt eliamsi
* nviint : atU d*vwa& Triadem prortus tollanl. Tres tres hypostaset perfeetas ostendunt. El in libro
ergo byposlases admitlit Dionysius Alexandrinus, (. 878):
eed eos refellit, qui ex eo quod tres 8 i n t , divisas

esse conlendebant, quasi non una esset in iribus
essentia. Atque id quidem aceurate observandum,
ut perspiciamus quam immerito Dionysium Romanum cum Alexandrino pugnare existiment duo eximii
6criptoree,Petavius (3) et Pel. Cousianl(4). Uterquc
enim unam hypostasim asseri contendit a Dionysio
RomanoinhoctestimonioapudAthanasium, lib. De
Decret. Ntc. n.26, p. 231: '
\ \
. \
\ * Jam
9
vero, inquit, wquum fueril adversm illos disputare,

qui auguslissimam Dei Ecclesiw jyrcedicationem monarchiam in IU$ quasdam vtrtute* ae separatas hypostases tresque divinitates dividunt, discindunl de-
\ \ * Una ertitn deitas et unns Deus in lribu$ /w/-
postasibus. Hypostasis eodem sensu sumitur in

libro, Quod unus est CkrUius. Postremum boc opus
abjudicant nonnulli Athanasio, de eecundo non deest
omnino dubitandi locus. At primuin a nemine ia
dubium revocatur; si lamen excipias Tillemontium,
qui fatetur se hac una re detineri quominus boc
opus cerlissime attribuat Athanasio, quod illud de
tribus bypostasibus tesLimonium pugnare videalur
cum tribus aliis Athanasii locis, in quibus sanctus
Pater bypostasim pro essentia sumit, nerape in
Epistola ad Afros, inlibro De synodis, et in quarta
adversus Arianos oratione. Sed eliamsi demus his
in locis, quaePelavius argumenti loco protulit, hypostasim idera esse ac essenliam; certe non ait
Athanasius unam esse in tribus personis bypostastruuntque. Nulla sane inter utrumque Dionysium sim, sed idem facit quodab acerrimis Iriura byposententiae varietas : utcrque hypostases divisas vi- slasium defensoribus factum demonslravimus. Sed
tuperat * neque una hypostasis Romano aflingi po- tamen si excipias librum De synodis, ubi ait Basitcst, cum idem prorsus dicut ac Alexandrinus. Sed lium Ancyranum confiteri ex Palris estentia esse et
potiue ex eo quod tres bypostases divisas refellal, non ex alia hypostasi Filium, \
non obscura conclusio est nibil eum reprehensuruoi , in aliis duobus testimoniis ad persofuisse, si una in iribus hypostasibus essentia fuisset nam ipsam bypostasis revocari potest. Sic e*im
admissa. Nullus ergo scriptor anle Nicaenam syno- loquiturin Epwi.ad Afros (pag. 894) : dum proferri polest, qui unam in tribus personis \, ,
6
bypostasim docuerit.
V. Quid senseriot Nicaeni Patres ex duobus locu- , .
pleiissimis testibus perspici potest, S. Alexandro , \
Alexandrino et S. Atbanasio. Pritnus sic Joquitur . Uyposlasis aulem tubstantia e$t> neque
in episl. ad Alexandrum Gonstahtinopolitanum aliam habet tignificationem, quam hoe ipsum quod
apud. Tbeodoret. 1. Hi&t. eccl., c. 4, p. 15 ;0 est : quod Jeremiat voeat faap{iv,euex*t/ttam,
t & dicens: c Et nonaudierunt voeem exsistentice meas *.
, , Nam hyposiasis et substantia, idipsum e*t quod $ , elc. , seu exsislentia : est enim et exsislit. El in orsit.
Cujusmodie&tiltud : < Ego et Pater unum sumus *. > quarta in Arianos (pag. 617) :
Quod quidem Dominus dicit, non quo seipsum Pa- ,
trem renuntiet, nee quo duas hypostasi naluras (boc \ \ , \
\ ,
est, duae hyposiases) unam esse demonstret, elc.
Alibi expUcabitur, cur S. Alexander duas hyposiasi * Porro quemadmodum unum e$l principium
naluras dical : nunc satis esl monere, eum bac et proinde unut Deus, ita quce verissime est esseniia
loquendi ralione usum esse, quia uaiurain, quacuna et hyposiasis, una est quce dicit: t Ego sum qui
prorsus esl numcro, ut conjunclam cum persona- sum > non autem dux, ne scilicet duo $inl princi1
Joan. x, 30.
Luc. x, 22.
(3) Lib. IV Dejrin.,
cap. i .
* Apoc. tv, 8.
' Jcrem. ix, 10.
Exod. ui, 14.
(4) Epist. Rom. Ponl. p. 290.
17
FR.F
, inquh in Expos. fid. n 2,

siuscum aliis Palribus Graecis, qui hypostasis no- ; * , '
mcD opposuere haereiicis Verbum el Spiriium san- , . Neque tres hyposiases per
dum eisistere ueganlibus, et idcirco Ires hyposla- seipsas divisas, ut in hominibus pro natura corporum
ses defemierunt. In altero Patrem manifesle desi- accidit. fas est in Deo cogitare.
Post eonciliumraulto uberiorem babemusteslium
giiat, et deilatis uniialem ex eo probat, quod solus
Paler principium sit, a quo du aliae personaj. copiam : nam si singulos sseculi quarti scriptores
Atque eliamsi Atbanasius in aliis opcribus unara Graecos enumeremus, lotidem erunt trium bypostabyposlasira admisisset, nibil id delrabere posset de sium defensores, quibus eiiam adjungendum cst
lesiimooio, quod eruimus ex libro in illud, Omnia ooncilium primum CPol., sive cecumenicum semihi tradila $uut. Scriplus enim hic libellus ante cundum. Docet enim hsec synodus in epistola ad
morlem Eusebii Nicomediensis, id est, ante annum Datnascuni unam esse Patris et Filii et Sprritua
541 Nondum lunc percrebuerant de hypostasi con- sancti essentiam, \ ^
trorersix; nee causa suberal ulla, cur Albanasius \ , in tribus perfecli*
earo loqoendi rationem fugeret, qua non solmu hypostasibus, sive tribus perfectis personis. Nou
Alexander, sed e t i a i n Origenesct Dionysius Alexan- 1 utar aucloritate Gelasii Gyziceni, qui in Actis Nidiinususi fuerant. Quamobrcm etiamsi Alhanasium cyeni concilii Osium inducit (patte n,c. 12) ex manarcla cum Latinis et Antiochenis conjunctio ad dalo ac decreto totius synodi respondeniem ac
professionem unius bypostasis adduxissel, non predicantem. Nemo est enim qui mulIdcirco priora illius scripta iu dubium vmire tuiu bujus scriptoris lestimonio tribuat. At sequendeberent. Sed tamen asseverare licet nusquam eum libus sacculis summum faletur Pelavius consensura
uoam in tribus personis liyposlashn poucre; imo exsiitisse Graecorum in tribus hypostasibus praediex quarta illius adversus Arianos oralione duo pro- candis.
feram teslimouia, in quibus bypo&lasim eodcm prorVI. Ipsi Occidentales eamdem loquendi ralionem
sus sensu ac igenes et S. Alexander, usurpat. ltbenter ad usus suos a&civerunt, postquam subSic igilur loquitur n. 25, p. 636 : sistentise voce inventa difficulias omnis evanuil.
" , \ Alque id quidem saeculo quinto contigit. Sed Umen
, * \ longe antea videntur perspexisse Ires byposiases
, \ percommode Greco scrmone usurpari. Id colligilur
, , Quocirca ex epislola 214 Basilii, n. 4, ubi sic loquitur : \
manit profecto Aritu, cumait Filium ex niliilo es*e ' , , \
(uiueqtte aliquando cum non essel; insanit pariler , ,
Sabellitts,cum Patrem Filium e$se>el Filium Patrem\, tiu docet unum quidem hyposlasi, sed nomineduos. , $
sub finem ejusdcm orationis : - * ,
, , \ , %
, ' Quod autem hypostasis el
e*&entia idem nonsunt, id et ipsi, ut pulo, subindicaJM. In primo lestimonio miriftce consentil
Alhana-
* Recium est igitur quod ail bealus Peirus ruut Occidentales [ratres, dum lingucesuce angustias
qtu teram Unigeniti praedical diviniiatem, nec Dei subveriii, essentice nomen lingua Grccca tradiderunt,
Verbi hypostasim disjungil ab homine ex Maria as- ui si qua estet senteniios dhcrepanlia, itla ipsa servaresumpto. ln hoc postremo leslimonio bypostasis lur in clara et minime confusa nominum dtventlale.
multo aplius ad personara quam ad subsiantiam

Quinetiatu ipse Damasus trcs hyposlases videlur
nevocaiur. In prinio autem conlcndit Pelavius non admisisse. Nain in epislola ad Paulinura prsedicat
persouam, sed id lantumquod revera cxsislil, intel- ) unum Deum in tribut hypostasibus: Ugeoduiuesse. At negare non polest unam byposta- \ . Spuria videntur haecpostrcma vdi ba
sim rejici. Porro Ires bypostases non alio c o n s i l i o dociissimo Epistolarum pontiiicum Romanoruui
sancli Palres defenderunt, nisi ul Filium et Spiri- ediiori propterea quod desunt in exemplaribus La~
tum non efficienlias quasdam ac nomine tenus per- linis. Sed tamen confirmari possent Fiaviani testitonas esse, sed Filiuin vere ut Filium, Spirilum inonio, qui Paulinum coram magistro railitum sic
sanctum vere ut Spiritum exsisterc probarent. In alloquitur apud Tbeodorelum 1. v, c 3, p. 201 ; El
eamdem prorsus sentenliara loquitur Albanasius, , , , dum Pairem et Filium bypostasi unura dici non .
patitur. ln quo consentit cum decessore suo, qui
,
duas in Patre et Filio hyposlases agnoscil; con- ^ senlit cum Basilio, qui unum bypostasi Deuni a Sa- - . SiDabeilio praedkari docet, epist. 214, n. 3. Unum ad- masi communionem amplecteri$, amice, doctrinas
dam Aihanasii locura, in quo inanifosie tres bypo- nobis mani[e$tam similitudinem ostende. Nam ille
tfases, ut eupra Dionysius uterque, admillil. quidem unam tamdtmque Trinitfti* iubstantiam
PRJEFATIO.
20
con/llens, (res /typoslases dherle pradicat TH con- byposlasibus iraditionem Ecdesiae secuiua sit, forie
tra, Trinitatem tollit hyposlaseaw. Ex bis palel
tamen a nonnullis eo nomine accusabiiur, qitod
Damasum sui cum Graecis consensus aliquod monumentuin cdidisse, quod in Oriente notum omni*
bus et tesiatum esset. Nam nihil prorsus respondere potuit Paulinus, tesie Tbeodoreto. Nullum autem videlur aptius proferri posse monumentum, in
quo id praestiierit Damasus, quam epislola ad Paulinuro. Objicit Petavius synodi Romanae cpietolam
sub eodem Damaso, in qua una hyposlagiset essenlia docetur. Sed hypostasis vocem merilo deeese in
exemplaribus Laliuis probavimus, not. ad epist,
93, p. 186.
Videor mihi ex bis posse concludere neminera
prorsus exstiiisse inter Catholicos Oricnlales, qni
unam in tribus personis bypostasim admiiterei,
praeler Paulinum Antiocbenum ejusque amicos.
Neque etiam dicere verebor tres hypostases imraerilo a S. Hieronymo, ut loquendi ralionem sua
pponle non accuralam vituperari. Tota tceculanum
Htterarum schola, inquil in epistola ad Damasum
nimio abreptus studio a teinperamentie in synodo

Alexandrina praescriplie discesserit. Gum enira audivisset anno 375 Paulinum acceptis Roma pefbonoriflcis lilleris vehementer eflerri, ejusque amicos
cum Ecclesia 8. Meletii conjungi velle, ac operam
dareut Terentium in partes euas traherent; statim scripsit *ad bunc comilero, ut ejus animum
praeoccuparet, aut si qua eum opinione adversarii
praocupassent, penitus convelleret. In bac aulem
epistola sic suatii de byposiasibns sententiam exponit :
, , '
, ,
, , \
. , * $
,
' ' ,
papam, nihit aliud hypostasim nisi usiam novit: et , idcirco tamen
quisquam, rogo, ore sacrilego irti substantias pradicabit ? Etsi abundabat erudilione S. Hieronymus, mihi ipse unquam persuadere possim, ut ant Melevidnntur lamen hac in re opiniones anticipatse ei tium ignorem, aut Ecclesice cui prasest oblhiscar,
fllusisse. Nam Budaeus et post eum Henricus Ste- *ut quwstiones, de quibm ab initio nata dissensio,
phaous obsenrant saepe apud antiquos scriptores exiies putem, et parvi ad pietatis proposilum mobypostasim de Hs dici quae vere exsistunt, et iis mtnti. Ego enim non solum, ti quis ob acceplam ab
ppponi quae specie lanlum aut cogitandi ratione. hominibus epislolam efferatur, non idcirco abntrahi
Dnde Budaeus in Commentarih proferl bunc Ari- ^ me unquam el subduci patiar: sed neque, si ex
Ftolelis locum De mundo, cap. 4 : ipsis tnissa tit coelis , nee sanam ille profiteatur
|v * , fidei doctrinam, possum illum sanctorum eommu
nionis participem existimare. Gur aulem de bac quse ' Ad summam eorum, quce in
stione
et dePaulino sic senliat, banc afferl rationem,
aere apparent, atia specie tenus exsistunt, alia habent
eliam hypostasim. Addil etiam illud Tbemistii in

Phys. i i : *A , \
* Quce ne ratione quidem separari po**unt ea etiam hypostasi separant. Gum
t
quod Paulinus, dum unam bypostasim, ires personas perfectas adraittit, in boc a SabelHo non discedat, qui pariler unam byposUsim, et ires personas
admiserat. Quare contendit Basilius conjunclionem cum ejusmodi hominibus unam byposlasim
profllentibus, sine gravissimis incoinmodis inirt
non posse : *
, \ , \
-
ergo bypostasis opponalur iis quae sola raliune aut

specie tantura exsislunt, meriio aancii Palres, ut
Patrem vere esse patrem, Filium vere ese lilium,
Spiritum yere esse spirilum ostenderent, tres
bypostases pradicarunt conlra Sabellium et
Noetnm, qui cum tres quidcm personas dicerent,
lesie Basilio epist. 214, n. 3, sed hoc personae no- D * Quamam aulem hac caiumnia gravior esse posmen ad metaphoricos sensus detorquerent; aliquid sit, tt ad tnultos commovendos aptior, quam si qui
eis opponi debuit, quod pariter eludere non pos- tx nobis videanlur Patris et Filii et Spiritus sancti
eent. At nihil ad eam rem aptius, nihil significan- nnam hypostasim diceref In eanidem senlenliam
tius hyposlasis voce. Unde Sabellius unum prorsus gic alloquilur Epiphanium in epislola 258, n. 5 :
,
byposlasi Deum esse conlendebat, ui ibidem te

atatur Basilius,
\

. " oi
I . Videtur S. Basitius prima specie pugnare cum
,
S. Athanasio et S. Gregorio in tribus hyposlasibm
dcfendendis. JL Non tamen discedit adebita animi
moderatione. Quo sentu hanc quwtlionem magni ,
momenti esse duxit. Quo sensu cum defensoribus - Valde autem
Vniu* hypostasis communionem ineundam negavit.

meum illud eliam animum rccreavil, quod diligentia
I Quanme S. Basilius in defendendis tribus iua eceteris prceclare et accuraie tractatis adjvcit
9
2!
PRJCFATIO.
neces$e ette tres kyptslate* confileri. Quapropier ^ virtus, quse in omnibus Basilii diclie et factis elufraires Aniiocheni hoc etiam te edoceantur; pro- cebat, lenilas el anhnt mnderaiio. Suspicaturiamen
fecto aulem jam edoeli tunl : nam sine dubio eorum Tillemontius ( l . XII, p. 46) Hieronymum non sibi
ampUxus non esse commumonem, nisi maxime tibiconstare in his narrandis. Nam cum vehementes.
de koc eapite eautum esseU
illi irium hypostasium defensores', inquil erudilus.
Yideniiir liaec prima spccie pugnarc cum Gregorii

Nazianzeni de bac quaestione juaicio, et summa
Alhanasu in sedanda discordia animi moderalione.
llaec enim conlroversia videtur Gregorio (or. 21,
scriplor, nibil aliud peterent ab Hieronymo, nisi ut

tres hypostases confilerelur; quomodo non cos
placassei iriuin liyposlasium confessione? Dcindc
vero postquain Ircs bypostases confessum se csse
p. 596) res prorsus ridicula vet miteranda, llar narravil, cur stalim addit, Et quia vocatula non
' levii et jejuna de vocum sono edUcimus ? Videntur baec pugnantia Tillemonlio.
altercatioy . Plenis Sed minus animadverlil doctissimus crilicus Ilieroraanibus Albanasiuni laudat, qui utraque parie nymum boc loco non tres hyposlases confiteri, scd
Uniter el benigne accita^ verborumque tententia diliraedium se esse velle inler ulrasque parles. Nou
genter el accurate perpensa, posteaquam coneordes enim dicil, Si quis Ires hyposlases non conOteiur,
rtperily nee, quantum ad doctrinam, ullo modo i/- analbema sit: sed is est sensus illius verborum;
ter se dissidentes, ita negotium transegit, ut norni- Si quis tres hyposlases confitendo, non ul tres
ssm usum concedetu rebus eos constringeret. Num personas subsisientes, sed ut tres substantias con-
igilur Ba&ilius cum Gregorio et Athanasio pugnal,

ac permagni ad pieiatem momenli esse censet,
quod isti levissimi esse momenti ducebant? Nuni
necessarium confileri euse slatuit, quod cujusque
arbitrio relinquebant; et quibus nullam prorsus
modesliam volebant exbiberi, eos ad conjmunionera negat admitii oportere?
11. Ui S. Pairis sentemia perspiciatur, observaodumest l*euro accuralissime servare quod praecipue
ab Alcxaudrina synodo sancitum iueral, ul neulra
pars alleri baeresis aui erroris nolam inureret. Hoc
maxiine ridiculum vel potius niiserandum Gregorio
Yidebalur, quod de fide controvertia e&se videretur
filelur, anatbeuia sit. Id patet ex his qure sequuntur: Si quh auiem hyposta&im usiam intelligens
non in tribus personis unam hypostasim dicit,
alienus Christo est. Secum ergo non pugnabat

Hieronymus, sed neutram loquendi rationem amplcciens, quidquid utrique polerat inesse vitii, id
prorsus rejiciebat, nec tainen placare poteral morosos illos adversarios.
2 Neque ciiam reprebendendus Basilius, quod
exoriam de byposiasibus controversiam magni esse
momenti duxerii, neque in boc pugnat cum synodo
Alexandrina. Elsi enim haec quaestio tanti esse non
^ debebat, ul inter Calholicos idem sentientes pax
Uxis et jejuna de vocum tono atlercatio: quod obji- dissiliret; erat tamen eatis magni momenti, sl
spectctur baerelicorum ad accusandam Ecclesiam
ceretur Sabellianismus ob tres pertonas, et Arianismus ob tres hyposta$e*; quod eo landera res ingenium proclive. Cum enim Catholicis Sabeliiaadducta esset, ut perUulum esset, ne orbis urrarum nismum aflingere nou de&inerent, caiupum ilHs
fine$ una cum syllabis abrumperentur. Nibil ejus- ad calumnias aperuisset unius byposlasis ad exemmodi eommissum a Basilio, qui in hac ipsa ad Te~ plum Sabeltii confessio. Quare cum Epipbanio
reniium episiola adversarios suos domeslicos Gdei assentilur, oecesse esse tres hyposiases conflteri;
appellat, eosque simplicilale magis, quam maliiia nequaquam id necessariuro esse pulat, ul Catboad Sabellianorum loquendi simililudinem accedere licus aliquis habeaiur, sed ut locus Arianorum
faielur, el in pluribus aliis locis eorum iidei tesu- calumntis non delur, addo etiam, ut serveiur
inontum tribuii, ut in epist. 156, n. 1, ubi eos, qui accepta a majoribus tradiiio.
Antiocbise inter ee dissident seolenlia divisos esse
3 Cum tamo aoimi ardore in id incumbit Basinegat. Hinc eiiam in epist. 258, n. 3, fratres Antio- lius, ne unius hypostasis defensores cum Ecclesia
chenos vocat eos qui a Paulini parlibus stabant, Melelii conjungantur, seque adduci posse nrgat,
precatur ut Ecclesiam Antiocbenam, quae in do- ut Pauliuum cominuniouis sanclorum parlicipeui
cirina consentit, aliquando conjuuctaro videre con- agnoscal; diligenier expendendum quid ei propotingat, necjam ipsacontra sc recia iides scissa sit. situm fuerit. Non eoim id agebatur, ut scbismati
Non erat ergo Basilius ex vebementi illo homi- Anliocbeno finis imponeretur, et ad legitimum panum genere, de quibus Bieronynius in epistola ad storein S. Meletium oves redirent. Si tanti comDamasum papam sic loquitur: lnterrogemu$, in- modi Rpes affulsisset, cerlo scio Basilium omnia
quil, quid tre$ hyposiases posse arbitrentur inlelligi. paci et charilati postbabiturum fuisse, ac libenler
Tret personassub$i$lenle$uiunt: retpondemus nos ila suscepturum Pauliui plebera el clerura, eliamsi
crcdere. Non sttfficUtensus, ipsumnomen efllagitant: unam byposlasim admillerent. Sed Paulini amicoqnia nescio quid veneni in tyllabis latet. Clamamu$ rum consilia omnia eo spectabant, ut Paulinus,
ti quis tret hypotlases, ut tria enypottata, hoc tit excluso S. Meletio, solus Antiochiae praeesset. Hinc
tres tubtnlentet pertonas, non ccnfitetur, anathema Basilius in eadem epist. 214, n. 1, adduci se posse
D
iit. Ei quia vocabula non ediscimu*, hwreiici judi-
rmr. Deerai sane ejusmodi hominibus eximia illa
negat, ut aul Meletium ignorel, aut Eccle$i<p cui

prcecst Meletm oblivitcatur. Non iramcrilo ergo
PRiEFATlO.
communionem cum Paulino ijieundara negabat; exqnisitis tt comportatis, non prima specie roaiiua
quippe cum iniri non possel, quin Meletius rcjice- dandas esse putct. Sed si singula vestigenlur acretur, qui solus Antiochiae legitimus erat episcopus. curalius, aliud prorsas ferctur de S. ttasilio judiEadem de causa Basilius (epist. 258, n. 5) leniler cium.
reprehendit in Epiphanio iniiam cum Paulini E o
II. Duabus potissimum de causis S. doctoi t)ei
clesia communionem : non quod unius hypostasis T o c e inlerdum in praedicanda 6. Spirilus diviniiale
defensores excommunicandos el ab Eeclesia eji- abstinuil. Prima erat, ut infirmis consuleret: altera
ciendos duceret; sed Epjpbanii constanliam requi- ut furemibiis haerelicis locum prseriperet perlurrebat, qut cura ires bypostases necesse esse con- banda? et \asiandae Cappadociae.
fiteri censeret, cum bominibus unam hypostasim
Cum Tarsensis Ecclesia in Arianorum manus
proGtenlibus communicaverat, gpreta et rejecta incidisset, catbolici presbyleri cum episcopo bsereMeleiii communione. Fecit eadem defendendi lico communicare nolebant, ac seorsim, ul in pluMelelii necessilas, ut unius bypostasis pro- ribus aliis Ecclesiis factum est, plebem suam regefessio, qua? magno aliquo commodo compen- bant. Sed inler eos exorta dissensio, ac Cyriaco
eata, levis viga esset, cum maxinds in Meielium presbyteru, cujus fides in guspicionem venerat,
fnjuriis conjuncla, pcrmagni esse roomenli vide- ^ alii presbyteri cotiditiones nonnullas ferebanl, quiretur. Neque etiara ab Arianorum calumniis valde bus ille assentiri notebat. Consultus Basilius duae
metuendum fuisset, si una hyposlasis, vehiti na> ea de re epistolas scripsit, alieram ad presbyteroe
vus quidam tolerabilis et ignoscendus, veniam apud Tarscnscs, alteram ad ipsum Cyriacum. DemonCatholicos habuisset, sed si summum honorem ac etrat (epist. 115) presbyleris in eo stalu res Eccelebritatem adepta essei, ac magna Melelii Ecde- clesiae versari, ut nibil antiquius esse debeat, quana
sia pusillo Paulini convenlui fuissel adjuncta, velut membra divulsaconjungere. Fiet autem conjunciio,
piflumenrivulo adjungalur; (unc Arianis paiuisset inquit, si velimus, quibus in rebus animat non lcedimus, in his nus ad infirmiores accommodare. Cum
lalissirous ad ca|umniandum canipus.
igiiur ora multa in Spirilum sanctum aperta $int
III.
ac linguce ad jaciendas in itlum blasphemias sint
|. Vituperatus nonnullis S. Basilius, quod Dei
litulum Spiritui sancto non semper tribuerit. exacutw, rogamus vos v(, quantum in vobis est, ad
I I . Hoc temperamento I U I esf, ut infirmis con parvum numerum blasphemantes redigaiis; et qui
tuleret et Ecclesiam suam licercticoTum furori subSpirilum sanctnm crealuram esse non dicunt, eot
trakerel. 111. Neutrum prorsus viluperandum
I V . Objecta solvuniur. V . Basiliu* semper idem C recipintis in communionem, ui blasphemi relinquansenliens non semper todem modo in lupreitcis retur soliy ac vel pudore suffusi ad veritatem redeant,
felleudh venatur.
veU si i peccato manent, auctoritate careant ob
I . Nunc a)iud reprebensionis genus, longe diver- paucitatem. Nihil igilur ampiius exposcamut: ud
ôm superiori, propulsandum a S. Basilio. Quod volentibus nobiscum conjungi fratribus fidem Niece interdum de sancto Spirilu sic di&serit, ut nam proponamus: ae, i i e% avtentiuntur, illud quopomen Dei non iribuat, id et nonnullis olim indw que exigamus, Splritum sanctum creaturam duci non
gnationem movit, nvc desunt bodic qui Basilii hac oportere, et eo$ qui dicunt, recipi ab ipsis in comin re forlitudinem aninii et conslantiam requirant. munionem non debere. Nihil autem prteter haic
9
Prodiil paucis ab h i n c a n n i s opu&culum quoddaiH, exposcendum esse censeo. Ipsum autem Cyriacuoi
in quo de Basilii facto disseritur. Basilium repre- hortatur (epist. JU), ut fidem Nicasnam profiteabendit auctor opusculi, non tamen sine debita tur, ncc ullam in ea voccra rejicial, ac praelerea
lanlo doctori reverentia, quod animi woderaiio- Spirilum sanclum creaturam dici noii debere, nec
nem et lenitatem longius produxcrit. Exislimat curo iis qui dicunt, communicandum esse declaret.
illius consMium non modo eos exilus noti babuisse, Non probabat ergo Basilius banc legem Cyriaco
quos sibi proponebat, ut placarenitir Pncumato- D iiuponi, ut Dei noinen Spirilui sanclo Iribueret,
machi, ei reducerentur infirmi, sed eiiam locura roodo rem boc nomine signiflcatam confiicreiur
dedisse occultis bxrelicis, qualis erat Eustathius
Quod autem observari voluit ad sanandos el reSebastenus, sese cum Basilio conjungondi; pluri- ducendos infiriniures, id ipse observavii, ut pravobus autem displicuiase non solum roonachis, sed rum baerelicorum insidias Eccleeia Caesariensis
etiam episcopis ac ipsi S. Melelio. Negat tdem eiiugorct. Res a S. Gregorio Nazianzeno sic narrascriptor certo constare an S. Athanasio probala lur, or. 20, p. 564 : &
fuerit Basilii agcndi ratio : variam ea de re censet , (, * \
fuisse Gregorii Nazianxeni senlentiam : ac ipsum ,
etiam Basilium, cum videret se rem praeclarissi- , \ '
mam non facere, in graiiae loco boc peliiese a , ! ,
Spirita sancio ejusque divinilatis defensoribus; \ ) \ ^. 01
postea aulem hoc lemperamentum miseum fecisse, . \ ,
quonunquamususeslin defendendoconsubstanliali. ( , K^rpo fere est qui tol ralionum momentis undique , \ ), ( ^
PiUEFATIO.
15
- verbis politis quam in rebus consislere : quippe tum

, , ne Judm quidem rejiciendi tint, $i ad aliquod um*
, pus pro Christo vocem Uncti sibi concedi postulantes,
, in notlrum numerum atque ordinem ascribi velint):
. ai reipublica non posse majorem perniciem ac pe *tem afferri, quam it Eccletia ab hcerelicis occupa t^, \ ! reiur. In bac Basilii agendi ralione, sive infirinis
, , consulat, sive liaerelicorum furori Ecclesiam suam
' , \ objicere caveal, haud equidem yideo quid repre \ hendi possit.
III. Quod speclat ad lenitatem in inOrmos ad*
\ ,
. bibitam : 1 nihil illa catholico dograali, nibil usi , , lato ad expriniendum dogma sermoni nocebat.
, -cfj Tutum erat dogma cum Nicaenae fidel professione,
tum iis quae buic formulae Basilius adjicienda du ,
, 6V ,
- Quinetiam tota illa accomraodatio eo specta . - bat, ui quaroplurimi ad confltendam in Ecclesia
- divinUatem sancti Spirilus allicerentur : nec sane
, \ consentaneura erat (ep. 113), ut cum haereiici l i benter in sna communione relinerent eos etiam qui
haeretice oon sentiebant, Gatholici a sua remove, I \ rent eos qui calholice sentiebant. Neque etiam de
, ' caiholici sermonis auctoritate quidquain detrahe , - balur. Etsi enim iniirmis concedebatur ut Spiritum
Cceterum sermones cum sanctum non appellarent Deum, non taroen coajud cio ditponere, de Davidis consUio et scntenlia *, cedebatur ul ban$ vocem damnarent, nec idcirco
nectssarinm e$$e judicabat, ac belli tempm, el hmre- illam alii Caiholici usurpare et praedicare desineticorum pnncipatum aliquantisper tolerare, quoad bant. Quare spes erat inflrmos, dum quotidie
libcrtatis tempus succe&tistet linguceque Hberlatemlicclesia Spiritum sanclum Deum appellari audiunt.
uc ticentiam atiulisset. Illi enim nudam et apertam
c e b a l
a l i
u e
h u i c
v o c i
a u r e s
l
assuefaciunl, brevi inancm
tocem de Spiritu tancto, quod Deus esset, arripere illum scrupuhim deposiluros. Alque baec maxime
c
studebant (quod quidem tametsi verum erat, im- gpes Basilium fovebal. Enimvero pertuasum mihi est
pium tamen illis aique improbo impietalis antistili iiiquit (ep. 113), diuturniore inter nos consuetudine
tidebatur), ut eum quidem cum theologica lingua ac mulua cilra conlenlionem exercilalione, $i quid
ehitate petterent, ip$i autem Ecclesiam bccuparent, etiam amptius adjiciendum sit exptanandi causa,
dalurum id Dominum qui ipsum diligenlibu* omnia
eamqne seeleris $ui propugnaculum efficerent, atque
kinc dewde, velut ex arce quadam, id omne, quod cooperalur in bonum .
reliquum erat, popularentur. At ille in aliis quidem 2 Non animadvertunt i i , quibus baec agendt rarotibus e Scripiura peiitis, leslimoniisque minime tio non placet, magnum esse discrimen inter ea
dubiis eamdem vim habenlibus, necessariisque argu-quae haereiicis ignave et turpiter, et ea quae inQrmentis, adversarios Ua comprimebat, ul nullo modamis benigna quadam accommodalione concedunrepujnare ac contra niti possenl : sed, qtuv maxima tur (5). Hoc tantum petebat a Basilto Modestus imtermonis virtus et prudenlia ett, proprih voctbus peraioris noroine, ut unam vocem, nempe consubcontfrtngerentur, quemadmodum is liber, quem hoestantiale, e fidei syrnbolo tolli paleretur. Ai Basilius ne unam quidem syllabam sacrorum doargumenlo edidit, perspicue ostendet, in quo cala-
guiatum
prodi, nihil prorsus addi aut derai, ac
ntnm qua$i ex Spxrtiui pgxide movet. Sed tamen
ne
ipsum
quidem forimitae ordinem mutari depropriam vocem interim usurpare di/ferebat, tum ab
ipwmet Spiritu, lum sinceris ip$iu$ propugnalori- bere respondit. ldem tamen iis qui, cum catholice
but tjt gratice ioco hoc petens, ne hoc $uo eonsilio aeDlirent, nondum Nicsenam fornoulam reccperant,
offendtrentur; nec comm\lUrenl ut dum unam vocu- benignae excusationis veniam non denegabat, saltero in episcopatus primordiis, ut perspicitur ex
lam mordicns retinere conarcnlur. propter inexpleepist.
32. Aliud est enim inGrmis unam aliquam
bilem cupiditalem omnia perderent, convulsa nimivocem
remittere, aliud haerelicorum artibus aut
mm lurbulento tempore ac distracta pietate. Jpsos
minis
concedere;
ut ea yox e catholici sermonis
enim nihil ex eo incommodi ac delrimenti accepturos,
usu amandetur. SI concessum fuissei baereticis nt
si tocabula paulum immularentur, modo aliis verbii
consubstantiale delereter, triumpbum illi egissenl
%
eadem docerenlur (neque enim salulem nostram in
Psal. c n , 5.
Rom. , 28.
(3)Jy8S. t, Eunom. 314.Tbeodoret lib. iv, c, I8t

Yl
4?
PRAFATIO.
23
ex Ecciesia, quae non eos recepisse, eed ab eis re- ergo, nos in crimen vocetis {nee enim invidia ei rtcepta viderelur; quod quidem nunquam conimit- prehensione premi dehet hujusmodi atcensus), nec
tendum esse merito docet Basilius in epist. 266. nos vicissim eam vocem, cujus modc capaces estis,
At iisdem rcdeuntibus sine consnhstantialis pro- vabis objiciemus : quandiu alio ilinere ad idem
fessione, non lamcn sine professione fldei bac voce hospilium feremini. Non enim victoriam ambimus
contentse; numerum Glioruin suorum augebat Ec- sed ut fratres, quorum separalione dittorquemur, ad
r
clesia, incolumi prorsus traditionis deposilo.

nos redeant, laboramv$. Haec Gregorius disserelat
3 Sententiae suae magnos ascriptores et imitaU- Gonslaniinopoli : ejusque animi moderationem
res babuit Basilius. Praeter Alhanasium, qui Basi- paulo posl ipsa synodus Gofistanlinopelilana judilii factum probavit et defendit, ut modo videbimus, cii sui auclorilate comprobavit, quae Dominum apBasilium imitatur Gregorius Nazianzenus in ora- pellavit Spiriium sanctum, sed ut iis consuleret,
iione 44, p. 710, ubi sic loquitur: - quorum animis scrupulus, subabsurdus ille quidem,
sed tamen ignoscendus insidebat, Dei vocem in sym. , \ - bolum inserendam esse non censuit.

Sed forle iudulgenlia in infirmos ipsa htimantlalis
, * specie placebit, at niinus eonsiderata, nimiumque
, & \ remissa videbiiur Basilii cum improbis haereiicis
. , agendi ratio. Sed lamen si alterum probelur, alle , , rum improbari non polest. Nam cum Arianis ad \ , \ - ilum in Gappadociam hoc lemperantenlo inlerclude, , \ ret Basilius, tunc, si unquaw alias, plurimis iiifir mis consulebat, quos pcrseculio in maximum peri , \ - culum conjecisset. Deinde vero non indigna reserat
, . charilate Basilii, ne furenlibus quidera biereticis.
, , , amplius quidquam proponere, quam quod oranina
, necessarium ad catholicum dogma judicabat?
/ . ,
Illud autem in primis observandum est, ncqua, \ , \ , quara commisisse Basilium, ut Bei nomeu Spirilui
, sancto in Ecclesia tribui desinerct, sed saepc illi
. " ? \ - ^ bunc titulum et per se et per alterum seipsum,
, - Gregorium Nazianzenum, tribuisse. Id leslatur
( \ ), Gregorius Nazianzenus, quibis, quse modoretulimus,
, slatim addit (p. 364) : \
\ ' ffizi , \ ,
, , , , \ ^
Verum spiritualiter ,
mter * hanc controversiam transigamus: fralertue ,
potins charilatis ttudinm, quam nostri antorem prce ^ \ ,
nobit feramus. Vim divinitatis ac polentiam nobis , \
date, eX nos vicistim divinitatis vocem vobis conce- ,
demut. Naturam aliit vocibus, quibus plus tribuhis, , ,
confiteamini : ac vo$, ut infirmos curabimus, non- \
nulta vobis grata et jucunda suffurantes. Klenim \ . turpe quidem illud est, turpe, inquam, ac perabsur- , \
dum, cum animo optime vateatU, circa vocis sonnm 0

^ ,
jejunot et mtnulot $ prcebere, ac thesaurum occul- , tare, quasi aliis eum invidentes ant metuenfes, ne , ^, linguam quoque vestram sanctificelis; turpiut a u - , , *
tem nobii est eodem vilio teneri, quod vobis objicimus, aique, cum anxiam vestram de minutis rebus' Nam quod alioqui melius quam quivis
contentionem damnemus, lillerarum tamen minuliasfl/ii, Spiritum sanctum Deum agnoscerel, Qum ex eo
anxie urgere. Trinitalem, v i r t , unius deitalh esse perspicue constat, quod el hoc sccpe de loco supefateamini, aut, $i magis placet, unius nalurte: atque riore, quoad per tempus licebat, prcedicavxt, el prthanc vocem, Deu$, Spiritu vobis postulabimus. vaiim apud eos, quibus inlerrogabatur^ haud cunDabil enim profecto sccundum, qui primum dedit, cianter confessus esl: lum vero in tuis ad me termoidque polissimum, $i id de quo pugnatur, spiritua- nibui aperlius id demonttravit (neque enim quidqunm
li$ quosdam timidita* fuerit, ac non diabolica con-unquam, cum de his rcbus mecum colloquerelur.
tentio. Atque, ut apertius et compendiosim loquar, animo tectum occullumque habuit) non simpliciteftt inter nos agamus, ut nec v o , *ublimiori$ voci$ hoc a/prmans, eed, quod anteaipsi perraro acciderci.
LTIO.
>
tbium
cum
eo
conjunxli,
sed
pottua
summa
in
hoc
, rm omnium maxime. horrendam imprecatus,
umpe ut ab ip$o Spiritu excideret, nisi cum Patre dogmate tuendo constamia disjunxiu
PRJE
ii FUio Spirilum, ul consubstantialem el honore paFormula autem, cui svbscripsit Eusiatbius, non
rvs, veneraretur. Quod si quis nie in tantis quoque
soHus
Basilii, sed etiam Theodoti et Melelii opus
reta, iitius socium admiserit, aliquid, quod plerisque
est;
et
cum
temperamenio et accommodalione non
wogniium ante fuit, evulgabo. Nam cum tempus in
careat, uec Spirilum sanctum appellet Dcum, quis
nmmas angustias no$ redigeret, hanc ipse rationem
credat cum opusculi auctore, Basilium propterea
htibat, ui sibi quidem ceconomiam, nobit autem,
Tbeodoto et Meletio in offensionem venisse, qood
quot ob nommis obseurUalem nemo in judicium adDei
nomen inlerdum Spiritui sancto non tribuerel?
dntturus, patriaque ejecturus esset, loquendi libertaMagnae profecto exstiteruntTbeodoti Nicopolitani in
lem commiileret. Atque ita Evangelium nottrum /irBasilium i n j u r i a B ( e p . 9 9 ) ; e e d i l l i u s m o r o s i t a t i 6 c a u s a ,
mm et talidum erat, ulriusque prcesidio suffultum.
IV. Jam vero perfacile refellunlur quse eruditum

opusculi auctorem detinuerunt, quominus sancli
BasiJii agendi rationem probaret. Quod ait consi*
llom illius nec ad reduccndos infirmos, nec ad placaodos Pneumaiomachos profuisse, fateor me
oescire ex quibus id fonlibus bauseril. Quis enim
ei diiit pacem inter presbyteros Tarsenses Basilii
opera resliiutam non fuisse? quis ei dixil nulluin
exiium habnisse eusceptos ab eo labores, ut, quolqoot catbolice sentiebant, eos in unam congeusiooem ac communioneni adduceret; cum praesertim
in epist. 69, ad sanctum Athanasium, spem hujus
consilii ad exitum perducendi prae se ferat: in alia
oiem ad eumdem Atbanasium (ep. 82) aliquanto
posiscripta declaret,quidquidcircafidem saoum est
in Cappadocia et vicinis locis yere ad corum, qui
idem senliunt, communionem et unitatein propeniere? Quod spectat ad Pneumatomachos, semper
illi quidem bellum inexpiabile cum Basilio gessere,
ied tamen certa et explorata res est, gravissimas
cuin procellas a Cappadocia propulsasse, nou soluro magnis praeliis sustinendis, sed etiaro prudeoti
secessu, cum haerelicerum insidias anoo 371 deelinaviL Erant enira in insidiis collocati, ut unavoce
ejus ore arrepta, impetum iu Ecclesiara facerenl. Quare tot ac lanta pralia non certasset Basilius, nisi caula et provida consilia praecessissent:
DOD tot fulsissent miracula, non Cappadociam Valens unam ex omoibus proviociis eximiam habuisset, si Basilium non plus oiovisset Ecclesiarum utflius, quam calidiorum ingeniorum querelae,
Non luliori fundamenlo nitilur quod ait idem
scriptor, occultos haxeiicos, qualis erat Eustaihius, bac Basilii accommodatione et facilitale usos
sse, ut sese cum eo conjungerent, ac gravissimis
postea illum calumniis yexarent. Jamdudum conjunclissime cum Euslatbio et amaniissime vixerat
Basilius antequara haec de Spiritu controversia
prodireU N O Q mullo post exortam banc controversiam dissiluit eorum amicilia, propterea quod Basilius, etsi in probanda et periclitanda bomioum
suspectorum fide morosus noii erat, ita tamen ia
conslringendo et flrmissimig nodis tenendo Eustaibio caulus fuit, ut C U D I iste haec yincula effugere
BOQ posset, odium et iracundiam in Basilium palam et aperte evomoerit. Basilii ergo lenilas ia
defendenda Spiritus dmnjtate nequaquam Eusiat
Basilii communio cum Eustathio, non yocis uniua

praelermissio. Metuit aliquandiu Basilius ne S. Melelio, in iis quae ad Eu6latbium spectabant, parura
aequo uleretur. Sed statim atque iu Armeniam pro*
feulus, consilii sui ralionem sancto exsuli exposuit,
summam illius aequitatem expertus est. Quod autem
egeral in defendenda Spiritus divmitate, nunquam
id ei aut apud alium episcopum purgandi sui laborem atlulit.
Auctor opusculi non solum adversarios affingit

Basilio, qui nulli exslitere; sed etiam quos babyit
defensores, ab eo ayellere coiiatur, S. Atbanasium
el S. Gregorium Nazianzenum : ac de altero quidero dubitat, an factum Basilii aliquando probaverit, altcrum non semper probasse contendit. Equidem non video quid nobis reliclum sit, quo nitamur in rebus crilicis, si Basilio pairocinium eripiatur S. Athanasii. Exstant duae illius epistolaB in
Basilium perbonorificse, aliera ad Palladium, altera
ad Joannem et Antiochum. ln utraque Basiliura defendit, accusatupi a monacbis Caesariensibus, quod
in dogniaiis defensione reinissius aliquid egisset.
Unde Atbanasius aii: Si su&peclus esset Basilius in
iis qua! ad veritatem spectant, laudabllem fore eorum
contenlionem. Declarat eum magis pro verilate certare, el eo$ qui doctrina egent edocere. Horlatur
nionachos, ut, respicienles ad propositum veritatis
illius et oeconomiam, glorificent Dominum, ctc.
Quaenam illa oconomia, quae monachis Basilii accusandi materiam dcdil ? quodnam dogma visus esl
reraissius defendere? Nihil sane reperias praeter
quaestionem de Spiriiu sancto. Huc accedit testimonium Gregorii Nazianzeni, cnjus ex epistola 27
discimus Basilium, cum die festo S. Eupsychii
Deum non appellasset Spiritum sanctum, monachorum querelas in se concilasse. Rcs crgo et personse congruuiit. Ipsum etiam congruit tempus.
Nara Basilius hac usus est oeconomia, ac in bas
incurrit criminationes, antequam sanctus Atbanasius e viia migrasset, nempe anno 371.
Quod speclat ad S. Grcgorium Nazianzenum,
lempus assignari poase non puto, quo factum
amici probare desierit. Hanc enim xllius animi moderalionem, et yWente ipso el mortuo, laudavit,
ncc laudavit solum, eed cltam imitatus est. Ubi
primum accusatus est in quodam convivio Basilius,
exarsit in iJlius reprehensorem indignatio Grcgorii,
Si
PRJEFATIO.
52
Postquam venit Constantiuopolim Gregorius (6), ut defenderent, nonduro tamen consubstanlialis vocem
ibi catholicam fidem pene exstinclam exsuscitaret, palara et aperte receperant. Notum est omnibus
non solum in refellendis hrelicis acrem se et inde- quanta lenitate Alhanasius et Ililarius eum ejusfessom prcebuit, sed etiam iiu sanandis exemplo modi bominibus agendum censuerint.
Basilii infirmis lenem el moderatum, ut declarat
Videntur consubslantiale nondum recepisse qui
illius testimonium, quod ex oraiione 44 deprorafidei
confessionem e Scripturis depromplam (tom.
psimue. Keversus Constaniinopoli oraiionem taaI
I
,
p.
225), , a Basilio pelierunt.
buit in laudes Basilii, in qua inter alia illius praeUnde
Basilius eorum consulens infirmilati proctare facta prudentem illam molestissimo tempore
mitlit se non usurum nominibus et verbii, qum
aceommodationem recenset.
Temperamentum a Basilio adbibilum eo eliam ipsis litterii ei syllabi* non reperiunlur quidem in
nomine minus probatur, quod auum ipse consilitm ditina Scriptura, sed tamen insitam Scripturai $&*
repudiaverit, nec quidquam simile in dcfendendo tentiam servant. In fidei confessione, quam ad eos
consubstanliali coramiserit. Utruraque sua pontc misit, consubslauliale non adbibuil ( p . 224) :
refeilitur. Nullum inconstamiae vestigium hac in re quod quidem Basilius cum metueret ne reprehcnneque in operibus Basilii, neque apud Gregorium
'
P^posilum non esse ac
Nazianzenum, qui non tam multam operam in dein aliis operibus; aliud enim esse haereticos refendendo amico insumpsisset, si sui illum facli fcllcre, aliud sanam fidem siropliciter exponere
credidisset pcenituisse. Ipsum etiam consubsian- (p. 225).
d e r e l u r
d e c I a r a t
i d e m
8 i b i
Non deerant initio episcopalus Basilii, quicontiale infirmioribus animis condonavit Basilius, ut
subslantiale nondum recepissent. Hos Basilius parsupra diximus.
V. Atque ut tola illius jn ejusmodi rebus agendi tim vituperandos, pnrtim venla dignos judicat (ep.
ratio perspiciatur, abs re non erit breviter expo- 52, n. 4, p. 145). Sed ejusmodi bomines perpauci
nere, quid ab haereiicis redeuntibus aut ab homini- Tidentur fuisse. Nam post concilium Tyanense
bue suspectis pro temporum varieiale postulaverit. plerique consubstanliali manus dederunt, exceptis
Saose doctrinae Basilius ab infantia ad extremum triginta qualuor Asianis episcopis, quos tninime
usque spiritum relinenlissimus fuit: nunquam in mirum est communi consilio obstiiisse (7). Erat
ejus cor ulH sermoni a sana doclrina alieno patuit enim haec regio sic emancipata errori, ut gralias
aditus; nulla illi sententise mutatio afllngi poterat; Deo habendas existimet Basilius, *s qui omnino in
sed lamen accepla a teneris doctrinae semina fate- Asiano tractu labem hcereticorum sint. Sensim
tur ipse usu crevisse(ep. 204, n. 6, p.506;ep. 225, G itaque evenit, utex iisqui calholice sentiebant \ix
. 3, . 558. In iis autem quae usu et exercita- quisquam oonsubslantiale non admitleret (ep. 331).
iione illi accesserunt, numerari potest quaedam in Postquam aulem grassari ccepit haeresis Pneumadignoscendis haereticorum cavillalionibus prudentia, tomachorum, tum vero non modo nihil amplius
quae cum in boras mutari solerent, non uno et detractum est de fide Nicaena, sed etiam aliquid vieodem modo caveri debuerunt. In ea rerum per- suin est huic formulae addendum Basilius Cyriacura
turbatione, quam Arianorum de simili et dissimtli Tarsensem presbyterum hortatur (ep. 114, p. 207), ut
trica induxerunt anno 560, nec similenec dissimile iidem Nica3nara recipiat, nec ullam in ea vocem reji*
placebatBasilio, sed identitatcm nalurae etconsub- ciat; imo buic iidci addat Spiritum sanctum dici
etanliale profitebatur (ep. 8, p. 82). Postea rebus creatnram non oporlere, nec cum iis qui dicunt commutatis, cum jam ab Arianorum periidia non lanta municandum. Non multo post Basilius, rerum sancto
essent pericula, simile secundum essentiam susci- Meletio et Tbeodoto deliberala, illud eliam Euslapiebat Basilius, modo illud adderetur, citra ultam ibio praescripsit (ep, 125, p. 216), Spiritum sandifferentiam; secus vero hanc vocem suspeclam clum ilidem ut Patrein et Filiuni gloriiicaret: alque
existimabal (ep. 9, n. 3). Atque haec quidem Basi- hanc gloriflcationem dcinceps, ut rem necessario
liug non sua causa statuebat (ipse enim consub- addeudam synodo Nicaenae, proposuit, ut perspici
Btantiale proQtebatur), sed si qui suspecii esseni, potesi ex epistolis 175 et 258, n. 2. Nihil magis
satis esse putabat ad eorum fidem purgandain, ut incendil Pneumatomachos, quam haec Spirttus glosimili secundum essentiam adderent illud citra t*/- rificatio cum Patre et Filio. Scd Basilius declaral
lam differentiam (ibid.). Ex quo illud eliam per- (De Spir. S. c. 29, p. 63) se nec gladii nec ignis
spici potest, Basilium nemini necessitaiem impo- melu usilatam conslanli traditiooe gloriflcationem
guisse consubstanlialis profitendi. Neque id mirum reliclurum. Hoc tantum eis concedit (ib. c. 25, p<
videri debet. Nam cum epislolam nonam scriberet, 54) ut quamvis praeposilio cum aptior sii ad glorix qua haec desnmpsimus, communione et amichia ficationem persolvendam, si tamen uti malint con*
conjunctus erat cum SiWano Tarsensi et pluribu* juncllone, etc, ut m baptismo, id eis, nemine realiis episcopis, qui, etsi fidem Mcaeoim acerrime pugnante, liceat.
(6) Nax., ep. 27,
(7) Sozom., lib. YI, C. 12.
PR/EFATIO.
55
I . CtUberrimttm S. Basilii de processione Spiritu$

ex Filio ttilimonium refertur. I I . Gr<rcorum
scriptura magnxt incommodis laborat. III. Laliuorum. lectio apte cum Rasilii doclrina, necessario
cmm ejus raiiocinatione cohasret. IV. Latinorum
causa codicum m. auctoritate defendiiur.
L Exstat initio libri tertii Adversus Eunomium
iiisignis locus, qoi cum manifestum habeat de Spiritos ex Filio processione tcstimonium, si sine Utuiift ae sine addttaroenlis legatur, gravissimae
Gnecoe inler et Latinos controversiae maleriam
dedit. Defendii hoc calhollcae veritatis prasidium
R. P. Ludovicus Vallde, emeritus iheologiae professor ac bibliothecse Sanclae Genovefae prsefeclus, m
enidita dissertatione, anno!72i Parisiis edita apud
51
dogmatum innovationibus ? Cur enim neee$$e est, $i

dignitale ac ordine tertiu$ est Spiritu$, natur* ouoque tertium esse ? Dignitale quidem tecundum etu
Filio, * ut qui etse ab illo habeaL, et ab ip$o acci*
piat, et annuntiet nobi$ et omnino ex Ula causa pendeal* tradit [fortasse]pietaiit sermo. Ai natura tertia
uti, neque ex sanctit Scrtpturis edocti sumus, neque
ex Seriptura dicti* consecutione ulla colligi potest.
Quemadmodum enim Filius ordine quidem $ecun~
dus Patre est, quoniam ab xlio est, et dignitate, quia
erigo eju$ et eauta e$t quatenus est iilius Pater, et
quoniam per ipsum accessus aditusque est ad Deumet
Palrem; non autem natura $ecundu$,quoniamdeita$
in ulroque una e$t: ila profecto et Spirilus sanctus,
et$i tum ordine tumdignilatesecundus esta Filio, [ut
9
Delaunay, via Jacobcea. Nibil potius aot mclius fa- hocetiam omnino concedamut,] lamen non jureseqtu
cerc possint, qui rem omnibus vesiigiis indagare 1 alUna sit naturce, inde patet, etc.
Tum Basilius, argumento cx angelis petito,
Tolnnt, quam si eximium illud opus accurate perlcgant : quod quidem cum omni argumentorum quorum diversi ordines et digailaiis gradus, nec
genere ita cumulatum et illuslratum sit, ut nec tamen diversa natura, sic concludit: Sic profecto
dubitandi nec addendi Iocum relinquat, cumque et Spiritu* tanctus : etsi dignilate mferior e$t atqus
aon ineommode cum nostris S. Basilii voluminibus ordine [ut aiunt]; accepimus enim ipsum, [inquit,]
comptngi possit; libenter sane conticescerem. Sed tertium Patre tt Filio numeratum; cum Dominus
qvia edeberrimus Basilii locus in hac nova editione ipse in traditione salularis baptismatis tradiderit
ita prodiit, ut in codicibus nass. hac in urbe ex- ordinem, his verbis : (Euntes bapfizate in iiomine
siantibus legebatar, non ut alioram codicum longe Patris et Filii et Spiritas sancti;) at tn quamdam
plurinm longcque antiquiorum auctoritas, ac ipsius naturam tertiam FUio el Patre ejcctum eum fui$$e
senlenliae series et junctura postulabant, opewe nusquam didicimus.
preiinin est hoic incommodo uiederi, et ex memoNon difficile est ammadvertere illud Gnecie
raia dissertaiioae in gratiam eorum, quibus ad Q maxime molestum esse, qaod Spirilus S. a Filio
ipsnm fontem adire non vacat, nonnulla derivare. esse
habere
dicitur :"iisdem
"autem plurimum
plaUl facflius perspiciatar quid Graeci, quid Lariiii cere, q u a B c u n q u e uncinis inclusa eo gpeclant, ut
in testimonio Basilii probent aut rejiciant, unciiws Basilius non asseveranter pronunliare, sed velut
iodudemos qnae a Gracit addita Latini queruntw, hasitane concedere \idealur Spiritum ordine et
asieriscis vero quae a Latinis propugnata Giaeci dignitate minorem Filio esee. Vident enim, ei id
aTersantor.
Basilius asseveret, inde eequi ut Spiritum ex Filio

Initio llbri lertii proponit Basilius banc Euno- procedere crediderit. Sed haec scriptura, quam
mii blaspbemiam ita loquenlis : Cum autem hmc Graeci per fas et nefas defenderunt, longe alteri
wobis de UnigenUo *ufficiant cansequem (uerit, ut postbabenda, sive inleriora quaedam indicia spejam de Paraeleto quoque dicamus, non vulgi opinit- ctentur, ut consensus cum Basilii caeterorumque
aes temerarias tecuti, sed sanclorum in ommbus do- Patrum doctrbia, et seaientiae ipeius series et concirinam tervantes : quibus eum didicerimus eum tinuatio; sive ex anliquorum eodicum mss. nudigmiaie et ordine tertium, tertium quoque nalura inero et auctoritate rea dijudicetur. Utruiaque argumenlum breviler explanabimus, his qui uberioesst credimvs.
L
5Sic respondet Basilius : Quod igitur non putet D rem
bujue
quseslionis
eognitionem
percipere
tporUre in simplici ac nuda multorum fide perma- volent, ad supra dictam diaseriationem dimissis.
II. Inest sane magnam hc vitium tectiooi Gramrt ted arlificiosis quibusdam ac captiosit raliombus veritatem rursu$ ad id quod sibi videtur, detru- c*rum,quod Basilium inducat de reomnibus teeta& r t , satis ex iis qnce dixil ottendit. iVam multorum ta, etab ipso Basilio ssepe confirmau turpiter duopinwne eontempta, qua Spiriium tanclum glorifi- bitantem. Qnid enim absurdius, quam Filium Patre
minorem ordine et dignitale asseverare, Spiritum
cant $imutat tenere $e sanctorum doctrinam : at
m qui eam ipsi tradiderunl, tacel, eliam nune ea- Fitio minorem ordine et dignilate dicere non audem faciens quce, dum de Unigenilo dissereret, fe- dere? Hoc profecto non eadebat in Basilium, qui
dise eonvietus e$t. Deinde dieit tanciis quidem conceptis T e r b i s docet iu libro De Spiritu sancto,
te didiasse, tertium e*$e ordine et dignitate Spiri* cap. 17, eumderu ordinem intercedere inter Spiritum, seipso autem credere, nalura quoque tertium tum ac Filium, ac inter Filium et Patrem : Vt u
eue. Qmi tero $mt sancli illi, et in quibus gcriptis habet Filiu$ ad Patrem, inquit, sic ad Filium Spiritut ucundum verbi Dei ordinem iu, baplismo tra~
AMC docirmam ediderint, dicere non pole$t. Fuitne
tuiqmam kqmo $ic audax in inducendi$ divinorumditnm. Ridiculam ergo formidfaem Basilio affingil
%
85
ATlO.
80
illud, fortaue, ac illud, ut hoe ttiam cmnino conAntequam veniara ad propugnalam a Laiinis
cedamut, et infra, ut aiunt. Huic rationi non pa- lectionem, libet aliud additamentum animadvertere
rum addit momenli quod ait Basilius Eunomium in his Y e r b i s : ol
itiam nunc eadem facere, qttce dum de Unigenilo ,
dissereret, (ecisse convictus e$t. Indicat enim Basi- Qui vero sint sancti t7/i> et in quibu$ scriptis hanc
lius his verbis inilium libri primi, ubi nudat arliiicia doctrinam ediderint, dicere non potest. Haec verba,
Eunomii, qui cum ptam traditionem, Palrum fidem , dicere non potest, quae ex qualuor
rejecta multiludinis opinione apposuisset, sialim Regiis mss. eruta suiil, ia tribun autcm aliis et i n
de suo impielatem et blaspbemiam addebat. Sic anliquis editionibus desunt, manifestum habent
ergo illum interrogat Basilius : in bac flde ubinam periidiae et corruptelae indicium. Quis enim credat
scriptum est, Credimm ingeneralionem esse essen- Basilium ita in ecclesiaelica traditione hospitem et
tiam Dei universorum; aut, Credimus Unigenitum peregrinum fuisse, ut cum ipse Filium ordine et
essenlia dmimilem esse Patri ? Demonstrat eum sic digoitate minorem pronuntiet, illius doctrinae, qua
aperte loqui debuisse, non insidias lectoribus de Spiritu ideni tradit, auctores nullos ab Eunomio
struere, et opinioni iuot velut hamo ad mortem tra* citari posse dicerel ? Siye Basilii sunt, quae infra
r
henti sitnplicitalem fidci, ceu escam quatndam cir- : leguntur, Cum Dominus ipse in traditione talutari*
cumdare, ut imperili ad id quod apparet festinantes, baptitmatis Iradideril ordinem, elc, ipsum Domiincaute impietati* scelere transfigantur. Gum ergo num agnoscit Basilius bujus doclrin auctorem,
Eunomium Basilius disputare incipienlem de Spi- nedum auctores nullos proferri posse existimet.
ritu, eadem facere dicat, quce dum de Unigenito Sive Eunomio tribuenda hac verba; non laborat
dissereret, fecisse convictus esi; necesse est ut in auctorum doctrinae suae penuria, qui ipsum Ooutroque loco priocipia illa, quae inapielaii mox effe- minum citat auctorem. Mendose ergo in hanc oerendae velut escam hamo praelendebal, nec dubia vam edilionem irrepserunt basc verba : sed tamen
visa fuerint nec incerta Basilio.
non parum prosuni ad demonstrandam Gnecoruiu
In eo etiam secum aperte pugnat Basilius, si in boc Basilii conlextu adullerando audaciam.
Asseuliri enim non possum erudito disserlationis
auclori, qui Basilium putai ad impiam Eunomii de
tertia subslanlia sententiam respicere, dum a i t :
Gnecorum ecriptura recipiatur, quod postquam ab

Eunomio auoiores docirinae ceiari dixit, ipsum Eunomium hanc docirinam ex Gbrisli verbis repetere
Simulat $e servare sanctorum doclrinam, at eos qui
asserat. Simulat se servare doclrinam $anclorum;

at eo$ qui iltam ipsi tradiderunt tacet. Ei iufra :
Aecepimus enim ipsum inquit, tertium Palre et
Filio numerari; cum Dominus ipse in traditione talutaris baptiimalh tradideril ordinem, hit verbit:
c Euntes baptizate , etc. Licelergo oculis ipsis

cernere perfidas manus, quae hunc locum corruperunt. Nibil eoim inagis repugnat, quam ul Eunomium Basilius auctores hujus doctrinae lacuisse
dicat, quem tamen eanidem doctrinam Christi verbis acceptam faieaiur retulisse. Delendum ergo
illud, inquit, ac manifestum est non Eunomium
bic loqui, sed Basilium qui Eunomii verba non
solet suam orationem intexere, nisi postquam
ea ordine suo relulit. At verba modo ciiata nusquam reiert Basilius ut Eunomii verba, oec profecio referre potuit.
Jam vero, si haec spuria sunt, seqailur genukna
esse quae in lectione Graecorum desunt de processione Spiritus ex Filio. Eadem enim rnanu facinus
utrumque commissum, nec alio consilio assuta dubitationis indicia, nisi ut minus miraremur Basilium, qui de Filio dieserens, accurate explicai,
quo sensu minor sit ordine et dignilate, non Wem
etiam de Spiritu dissereniem fecisse. Erat enim
haec explicatio prorsus necessaria asseveranti Spiritum ordine et digniiate minorem esse Filio; dubitanti et baesilanti minus necessariam Grseci
exislimarunt.
T#
* Matib. xxvni, 19.
eam ipsi tradiderunt, tacel. Bistinguit enim accurate Basilius ea quae Eunomius sancti$ $e didicisse aiebal, nerope, teriium esse ordine el digniiate
Spiritum, ab iis quse se seipso credere fatebalur^
nempe, nalura quoque terlium es$e. Quod ergo addit

Basilius, Quinam autem sancli ilii, et quibus in scriplis hanc d%clrinam edidere ? id prorsus imnierilo
referretur ad ea quae se Eunomius seipso credere

non a sanctis accepisse aiebat. Quare cum eum sic
interrogat Basilius : Quinam aulem sunt sancii iiii

et quibu$ in scripti* hanc doclrinam edidere ? non
9
obscure declarat Eunouiiura callide reticuisse sanetorum tesiimonia ac praeserlim Gbrisli verba, ex
quibus Spiritum sanctum ordine tertium esse colligitur, quia, cum haec verba Spiritus sancli divinttalem evidenter astrttant, si ea retulisset Eunomius, manifestior exstilisset eorum, qtue de suo
statim addebat, impieias.
III. Scriplura, quam defenaunt Latini, non solum aple et commode cuin tota Basiliidoclrina, sed
etiam necessario cum illius ratiocinalione ejusque
argumentis cohaeret. Spiritum ex Palre et Filio
procedere vel hoc unum tesiiraonium demonslrare
possit, quod sub iinem libri u in Eunomium habomus. Nam cum Eunomius impie Filium creaturam
Patris, Spirilum crcaturam Filii vocaret, Basilius
impietatem illius perborrescit, quod crealuram diceret Spiritumsanctum:acdeinde iilum sic arguit,
5?
38
quod Spiritus originem non Patrl et Filio, sed soli ex cap. 47 libri De Spiritu $ancto Jam citata : Vt u
Filio altribueret. lllud vero, inquit (p. 270), cui non habet Fitius ad Patrem,$ic ad Filium Spirkus, etc.
peirt, quod nulla Filii operatio Patre divisa sit, nec Atque haec relatio fusius explicatur in cap. 18
qtidquam sil in rernm natura, quod ad Filium perli- ejusdem libri.
ual, et Patre atienum sit ? c Omnia enim, inquit,
His addi possunt nonnulla ex quinto in Euno*
mea tua <nt, et tua mea . Quomodo igitur Spiritu$
mium libro, qui liber etiamsi Basilii non sit, ei taeauuim Unigenilo toii attribuit, et ad ejus accusan-men a Graecis adjndicatur, ac tolus ex ejus senteniam naturam itlius creationem usurpat? Luce cla- tiis composilus est. Ibi (pag. 505) legimus Spiritura
rius est Basilium inler et Eunomium convenisse, esse Verbum Filii, imaginem Filii, Spmtum Fibi,
Spiritus originem Filio attribuendam, sed in eo procedere ex Deo per Filium. Nec emittenda illa
cuotroversiam exstilisse, quod Eunomius soli Fi- qua?stio (ibid.), Curet Spiritus Filius Filii non dicilip allribuerel, Basilius Patri el Filio. Sentenliam tur? Quae quidem perabsurda fuit, si ex Filio Spisuam Basilius non perfunctorie probat. Conlendit rilus non procedit.
duo fore principia, si Spirilus origo soli Filio t r i Quod si unquam Basilius Spiritum a Filio procebaatur. Demonstrat eum non dirimendum esse a dere docuit, tummaxime hujusdepromend&dociriPatre, cnm et Apostolos conjuncie Spirilum nsenecessariumexslitit tempus, cum illumFiliomiCorisli et Spiritum Bei Patris appellet; ac Dominu$ norem ordine et dignitate esse, in suscepta adverSpiMwn verUatis dicat (est enim ipse Cbrislus w- sus subliles hserelicos dispuiatione pronunliavit*
nias) tt de eo dicat: Patre procedit
Nam qui de Filio obiter agens, eum ordine et diNeque etiam obscure perspicftur Basilii senten- gnitate minorem Palre non ausus est dicere,
lia ex bis verbis epist. 52, n. 2 : Non enim quce stalim causam adderet, quia a Paire est, et Pater
fratrum inter se cognationem kabent, dicunlur con-ejus origo, quanto magis h*c illi cautio adhibenda
tubitantialia, id quod quidam -existimant, sed cumfuit, cum Spirilum aancium, de quo daia opera
cansa el id quod ex causa extulentiam habet, ejus- disserebat, Filio minorem ordine et diguitale didem sunt naturw, consubstantialia dicuntur. Mann ceret? Quinetiam manca erit vel potius absurda Bafesla est ?t aperta conclusio, quam tbeologi ex bis silii ratiocinalio, nisi Spiritum Filio minorem esse
tertjis dedticunt. Nam si a iantum dici debent ordine et dignitate, quia a Filio esse habet, si micoosobslaniialia, quorum allerura ex altero origi- nus dixerit, sallem cogilaverit et crediderit. Huc
aem habel, non potuit Spiritus tot locis apud enim tota rediret baec ratiocinatio: QueraadmoBasilium consubstantialis Filio dici, nisi eura ex Q dum Filius qui a Palre esae babel, ordine etdiguiFilio ortginem babere consiareC. Equidem hoc te- taie raiuor est Paire, non tamen nalura; sic Spistimonium paulo aliter inierpretatus sum ac Pela- ritus, qui a Filio esse non babet, ordine et dignims; sed nibil de arguraenti pondere decedit. In ea lale lainor est Filio, oon natura. Quo quid absureniro, quam infra afferam, inierprelalione negat diueftngi potest?Necesse est ergo ut causa, cur
Basilius ea tanlum ditenda consubstantialia, qua Spiritus ordine et dignilate tertius sit, si minus a
fraterna tenentur cognalionc, ul nonuulli exisli- Basilio verbis xpressa, saltem illius animo ofcmabant; sed lunc etiam hanc vocem congruere versata sit. Sed hujus causae, ul jain dixi, coojceconlendit, cum causa et id quod ex causa exsislen- ptis verbis efferenda3 necessitatem imponcbat Eutuun habet, ejusdem sunt naturce. Ex quo patet Ba-nomii perfidia, qui hoc principium in alicnissiinos
silium inter et adversarios convenisse, Filium ex sensus rapiebat, el Spirilum natura terlium esse
Palre, Spiritum ex Palre el Filio exaistentiam ha- inde colligebat. Unde Basiliue in libro De Spiritu
bere, ejusdcmque esse naturae, sed isli, quanquam sancio, cap. 6, Filium negal inferiorem diguilate,
erant Catholici, nec Filium Patri, nec Spiritum Pa- ac prorsus aequalem esse contendit.
IV. Ad tot et lantarationumraomenta,quaeetiam
tri et Filio consubstanlialem dicere volebant, quia
videbatur eis illa vox minus convenire, cum causa gine codicibus DISS. valerent, accedil codicum mss.
ei id qnod ex cauta exsittentiam habet, ejutdem $untauctoritas, non eorum quidem, qui nunc in bibliothecis nostris exstanl, sed eorum quos olim exsiinamct.
tisse certissimis monumentis cognoscimus. Hugo
In eadem epislola Basilius sanclum et inviolabilem esse contendit ordinem personarum, quem in Elherianus, saeculi duodecimi scriplor, qiii trcs l i Evangeiio didicimus Domino dicente : t Eunles ba-bros ad Lalinorum defensionem Alexandro lertio
pihaie innomine Palrxi el FUiiet Spiritussancli .* nuncupavit anno 1177, cilat in secundo libro, cap.
Idem docei in ep. 125, n. 3. Qualis sit ille ordo 19, illud Basilii de Spiritu diclum, Filio ease habens. ln libro terlio, cap. 12, sensum inagis quam
personarum, perspicimus ex lib. in Eunomium,
ubi sic loquitur : Nos autem, inquit (p. 232), &e- verba refert. Alin cap. 13 ejusdem librilocuni incundum relationem camarum ad ea quce ex ipsis tegrura refertsine addilameniis dubitationem Basilio aflingenlibus, non vero sine insigni' illa seonnt Patrem Filio prccponi dicimus. ldem aulem
desancio Spiritu diceuduin dciuonstranthaec vcrba tcntia, quae Spiritum a Filio e s s e habere declarat.
#
tt
Joaa. xvn, 10.
Matlb. xxvm, 19.
40
59
FATIO.
Atque haec Elhefianus laudat, ut minime dubia L quam in contextu BasHii attenlare, an quos postea
iDinimeque controversa. Nec Nicetas Maroniensis, iidem Graeci in ipso contentionig sestu protulere,
qui Elherianum eodem saeculo oppugnavit, ullam curo niiiil ad causae suae defensionem non auderent.
buic teslimonio suspicionem falsi injieere conatus Quare eorum, qui S. Basilii operibus in lucem
eet, ut d i s c i m u 9 lura ex Bessarione, qui ge hoc tesli- edendis prcefuerunt, videtur in eo requirenda dimonium in libro Niceiae vidisse leslaiur (8); tura ligenlia, quod uulla prorsus editio, si tamen exciraaximc ex Lcone Allalio, qui boc leslimonium a piag Trapezunlii Lalinara inlerprelationem, eximium
Niceta,ut integrum, susceptum fuisse asseveral (9). dc Spiritus sancti processione teglimoniuro in aviNeque etiam codicibus, quibus sieculo duodecimo tam sedem reslituerit, ac naevos de iuduslria inutebatur Eulbymius Zigabenus, inerant spuria ad- jectos expunxerit.
dttamenla. Is eaim in Panoplia leslalur Basilium
V.
non dubilasse, an Spiritut sanctus esset ordine et
dignilate posterior Filio.
I . Utrum S. Basilius ea tantum contubstantialia

crediderit, quorum alierum ex altero originem /iabtt. 11. Utrutn mundum temporis momento creatum crediderit.
Saeculo decimo tertio prodire coeperunt nonnulli

codices, in quibus deerat lestimonium Graecis incommodum, additamenta cum illis facienlia non * I . Jam observaVimus arguraentum non leve prodeerant. Sed velini laudaiam dissertalioaem evol- cessionis Spiritus sancti ex Filio reperiri in epiyant, qui scire avenl, qtiomodo Beccus, ejusque slola 52 S. Basilii ad canonicas. Sed quia idem ille
duo comites et archidiaconi, Gonstanlinug Melile- locus negoiium facessit doctissimis tbeologis, aliniotes, et Georgius Metochita bos codices et receu- quid operae insumendura in eo explicando. Vidctur
tes esse et perpaucos et ab aliis ionge antiquiori- enim ea sola exislimare consubslantialia, quorum
bus ubique terrarum dispersis refelli ostenderint. unuin ab aitero originem accepit. Sic aulem loquiEamdeiD causam girenue defenderunt g x c u l o detur pag. 445, n. 2 :
cimo quarto duo alii inler Graecos dociissimi scri- , ^ ' \
ptores, Oemetrius Cydonius et Maqucl Galecas. In \ ,
concilio autem Florentino sex proialis codicibus, , * enim
unus lantum papyraceus Graecis favit, quinque gua fratrum inler u rationem habent, dicunlur con^
alii Latinig; quorura codicum qualuor in membra- substantialia, id quod quidam exUtimanl; sed cum
nis scripti erant. Gum autem in eodera concilio causa et id quod ex causa exsislenliam habet,ejusdem
Marcug Epbesius dictitaaset, ge gcire libros esse . $unt naturce, consubslanlialia dicuniur. Basilii yerba
apud Gonetanlinopolim eupra mille, in quibus Grae- ' aic explicat Petaviug (10) cum Caleca, Begsarione
corum lectio conlineretur; mendacium iltius oculis et Demetrio Gydone, ul iilum ea proprie consubsuis ac manibus comprebendit Bessarion, qui Con- gtantialia dicere exiglimet, quae originis babitudine
glantinopolim reversus, ut ipee testatur in epist. jungunlur; caetera vero roinug proprie, ut Pelru
ad Alexium Lascarim, omnibus inspectis biblioihe- et Paulus.' Sed si S. Palris verba expendantur accis, lectionem Graecis incommodam nullo prorsus curatius, non videlur boc loco id negare, quod ipse
in codice recenti ac post dissensionem gcripto re- conceptis verbig asseverat in episl. 38, bomines
perit; at in aliis non paucioribus ac longe anti- esse inter se conaubstantiales; scd eos tanlum requioribus reperil. In priimg autem memorabile est fellit, qui consubslaniialis nolionem rebus iuler se
qubd de duobue codicibus in monasterio Gbrisli fraierna cognaiione junclis ila proprie altribuebant,
Salvatoris Pantepopue a se inveniis narrat; quo- ut divinis aplari non posset.
ruiu in altero antiquissimo et membranaceo veritas
1" Faietur Basilius consubstanlialis nolionem,
violata fuerat, gpalio vacue adhuc facinustegtante; qualig exponebatur ab advergariig, locuin aliquet
in altero autem papyreo et anle annog trecentos babere in aere et conflatig ex aere numisinatibiis.
scripto perfusa erat atraraento lotailla pars, quae Ibi enim est subsUnlia quaedam anterior, qua i i i
Spirilum ex Filio tanquam ex causa docet depen- multa dividiiur. 2 Examinandum est quinam redere.
fellanlur bis vcrbis : Non enim quce fralrum inler se
(
Ejusraodi codiccs etiamsi fn bibliothecis Grcecorum nulli j a m exstarent, n i h i l tamen de eorura

auctoritate decederel; quippe cum certigsimis historiae monumentis et testiinoniis uiemorenlur, quae
nullo proisus factnore d e l e r i , nullo furio abscondi
possunt. Neque etiam ambiguum esse possit, utri
codices potiores sint exislimandi, a n t i q u i an recentes : scripti anle exortam de Spirilusanctocont r o Y e r s i a m , antequam Gracorum interesset quid(8) Ep. ad Alex. Lascarim.
(9) Enchirid., c. 20.
raiionem habent, con$ub$tanlialia dicunlur, id quod
quidam existimant. Non eos sanc refellit, qui Petrum et Paulum consubslantiale esse dicebanl oY
nalurse siniilitudineni, ac inde concludebant Palrem
et Fitium, ulpote lumen et lumcn, esse consub
gtantialeg. His lanlum adversalur, qui consubstaiitiale rejiciebant. Sed quid in eis reprehendil ? Nibil aliud profoclo, nisi qood consubstantiale iis
taotum altribuerejit, qu fraternam babent cogna*
(10) De Trinit. lib. YII, cap. 4.
PRJEFATIO.
41
liooeffl. Banc enim arripiebant caasam, cur a per- * Nesoli ariditatis Urrce causani at~
soois divinis, ut frateruam cognalionem, iia etiam

coosubslantiale excluderent. Quare non erat cur
Basilius in contrarium yitium currerel, et quod
adversarii negabant sine fraterna cognationc posse
ronsislere, id cum ea coaciliari non possc dicerel.
Sjlis erat ostendere, non ea tantum dict cousubslaulialia, quae fraternani habent cognalionem : sed
tribueremus, aniiquiorem solis generalione ar dtlatem lerrce opifex e/fecit. Et bomil. 6, n. 2, p. 51 :

Coelum et lerra prvcesserant, post hcec creala lux
fuerat, dies et nox discretce (uerant; item firmamenlnm, et arid(p detectio. Terra propnts getminibus
erat referla, quandoquidem el innumera prolnlerat
herbarum genera, et otnnimodit plantarum tpcciebus
am causd el id quod ex cauia exsistentiam habet, exuberabat. Necdum lamen erat sol, neque luna: nt
ejudem sunt naturas, tunc recle dici eonsubslan- iucis auctorem et pairem appellarent solem, nete
lialia. 3" Non leviter praetereunda baec \erba, id rerum e terra nascenlium opificem qui Deum ignopod quidam existimant. Ex his cnim paiet non rcnt exislimarent.
Jain vero perfacile esl exponere quo eenau Rasilius mundura temporis inomento produCtuni dixe-
rit. Teslimonium quod objicilur, cxstat homil.
eommunem a Basilio opinionem refelli, quain ipse

ilibi proOtetur, nl modo obeervatimus, sed singuiare nonnulloruin honiinum commentura, qui putabanl cotuubttantialis voce txhiberx notionem sub-
bi eic loquilur i \
taniicty et eorum quct ex subttantia, adeo ul dima , ) abstantia appeilationem consubttanlialis conciliet, \ . *
, \ *
tti in qua divisa esl.
II. S. Basilii mentein niinus calluerunl, qui cum

in opere sex dierum explicando sic versari exislimarunt, ut muodum lemporis momouto cum suo
ornatu ci eattim a Deo doceat. Omnibus cerle MoysisTesiigiis accuratissime insistit. Quserit bomil. %
D. 1, pag. 22, cur terra dicatur incompogita, idem
vero de coelo non dicatur. Terram ideo incompositam dici statuit, quia nondura plantas, arbores ei
flores prolulerat. Ai ipsitm ccelum incoiDposilunl
*
, * .;. "
$ xou ^
, ,
> ,
, , * , \ Aui
fortasse ob faclam in momento et citra tempus creationem diclus esl> In principio fecit" : quanfuisse contendit. Hcec eadem, inquil, et de calo dixe- doquidem partium et divhionis expers principtum.
rimBi, nondum illud excultum fuhse, nec proprium Q Q^madmodum enim principium via nondum t%% vit
et domus principtum ntquaquam domus est : sfc et
recepitte ornatum : utpote quod nondum sole nec (nna
tptendeiceret, neque astrornm choris cotonareturi temporis ptincipium nondum tempus e$t, imo neqtte
par$ ipsius minima... Jgitur ut mundum voluntats
Nondum enim ittac condita eranl. Quare verilate
Dei citra utlam temporis moram simul subttUit&e
non aberravertSi si ccelum-incompositum dicas. Inviedoceamur, dictum est: c In principio feciti Quod
ttbiUm autem terram appeltavit ob duas causa*; vel
qtod nondum esset illius tptclalor homo; vei quodipium interpreies alii, tententiam dilucidius tedd&n
tes, dixerunt: c /n capitulo fecit Deus, hoe est
demerta innataniibut super ipsius superficiem aqui*
f
subito et brevi. Sed ex his verbis nihil aliud colligi

tideri non possct. Nondum enim erant aquce in &ua$
potest, nisi id quod Christiani omnes semper te~*
Uaiiones cotigtegatce, quas postea aggregatat Deus
ijuerunt, omnia lemporis momento e nihilo educta^
maria appeltavit.
oec quidquam Dei re^lilisse voluntaii. HinC idenl

docel
Basilius de iis quse sigillatim ad miindi orna->
nione, qnae mundum cutn suo ornatu tcmporis
punclo prodiisse censet. Idem perspicilur ex num. 5 tmn prodicre. Sic etiim de terrse germinibus loquiejusdera hoinUiae, p. 15, et ex bomil. 5, n. 5, ttir homil. 5, n. 5, pag. 44 : In minimo etiam tem*
HJPC profecto nihil redolenl ex sublilt illa opi-
orf
p. 44. Occurrit in homil. 4, n. 4 , htiic quae- D P "* puncto germlnatione exorsa terra, utConftiooi : Si aqua eral super lerram eava omnia ditoris leget servaret, per omnem accreiionis tpecieni
9> nunc pelagus continent, referta erant. Quo proyrediens, confenlm germina deduxit ad perfeciio*
colligendce eranl aqute, concavis jam oc* nenu
%
cupatitt Sic respondet : Ad hcec respondebimut,

twcei receptacula fuiM prceparata, cum aquam 1. Tradiiionis adctonta* defensd iancio batilio
vporiuU in unam seeerni congregationem. Neque adversus Eunomium 1 Pneumatomathos. II Va/de eliam studiosus exstitit catholici sermonis de~
nim eral illud quod e$t extra Gades mare, elc.
fendendi; Qkid de conciliis sentiat. I I I . Cur fldHis addere non pigebit, quae Basilius de creatersarios ad ScriptUram provocat. IV. Quo tensd
tione solis peracule observat. Slc loquitur homil. 4,
omnia Scriptutis confitmanda, nihii Scripturis
addendum dixil. V. Quo sensu auditores probare
5, p. 37 :
debere quce magistris dicunlur.
,

"<>.,, i .
PATROL. GR. X X X I I .
I . Non iiiterest eorum, qdi aeeias ao UiCCiesia
43
PRA
dissidentes defendunt, in his argumentis, quae ad

Ecclesiae et iraditionis ei coimnissae auctoritatem
speclant, sese vendiiare. Cum enim eveniui unius
pugnae sua omnia comniktunl, semelqiie bac in re
victis uihil superest ad causa3 defensionem; tum
vero eo facilius in lioc dogmale quam in aliis vincunttrr, qiiod ne erroris quidem novitale molesliain
facessunt, sed omnium haereticorum qui unquam
exsiilere, vesligiis insislunt. Ausus est lamen Scultetus (10*) ad acerrimum Iraditionis defcnsorem
Basilium provocare, nec limide aul verecunde versalur in illius testimoniis colligcndis. Sed ut Sculleti temcrilas iu promptu omnibus sil, paucis expenenda S. doctoris senleniia : quanquam Ecclesia
traditionem non magis eruditis scripiis, quam rebus
fortiter gestis defendit. Non segnis sme ct indiligens opera illius in explicandis Scripluris : sed
ideni acerriiuus exslitil Iradilionis defeusor. Probe
enim sciebai verbum Dei non solum scriplo ab
apostolis, sed etiam viva vocc iraditum Ecclesia?
fuisse; et quod Ecclesia in omnibus saeculis conslanter docuil, id non aliunde qnam ab apostolis
acceplum esse, nec ab eo, qtiod scripserunl aposloli, divelli posse, nisi aliud scriplo apostoli, aliud
viya voce docuisse Ongantur. Hujus sententiae pra>
clarum reliquit teslimonium in libro primo adverf
$us Eunomium> qui cum in doclrina divinitus re-
ATIO.
L remus. Ex bis perspiciraus orania diaboli artificia

in susciiandis baeresibus eo spectasse, ut apostolicam pra&dicalionem, quam Ecclesia veluti sacrum
depositum custodii, penitus conyelleret; sed ejus
conatus irrilos fuisse. Qui ergo tradilionem per
prceteriium omne tempui apud tot sanclos prasdica-
tam impugnarunt, bi non Spiritum sanctum in

Scripturis interpretandis ducem babuerunt, sed
diaboli ad everlendam Ecclesiam emissarii fuere.
Hinc ha3resum originem ex contemptu sanctorum
Pairum repetit Basilius in commentario in Uaiam.
Nonnulli sunt, inquit (p. 555), qui cum Patres et
tradita ab ei* dogmala faslidianl, ipsi harehum cupiunt esse auetores.
Si qua sane dogmau sine traditione defendi possent propler apertissima Scripiurae testiraonia, id
potissimum de Filii ac Spiritus sancti divinilale statui deberet. Nullo tamen in dogmale acrius defensa
tradilio. Quam necessarium sil hoc Ecclesix praesidium, pluribus locis declarat Basilius. At ne separes, inquit in homil. 24 (p. 194), Palre el FUia
Spirilum sanctum, absterreat te tradiiio. Sie Dominusdocuit, prcsdicavere apostoli, Patre* conunavere,
confirmavere marlyre*.
Sed pracipue in libro De Spiritu tancto omne
ingenii vires in defendenda catbolici dogmatis tra-
yelata eamdem ac in rebus philosophicis licentiara

ditione profuadit. Id quod impugnaturfidese*t, inpeleret, ac in Catbolicos jocaretur, quasi ex multi-
quil (cap. 10, pag. 21), isquescopu* e$t communis

ludine verum falso secernerent, majori parti iriomnibus adversariis et sance doctrinm inimicis, ut *obuta palma, ac priorum agmini concessa victoria,
iidilatemfideiin Christum conculiant, apdstolicam
aure* posterioribus oblurarent, sic a sanclo doctore
traditionem solo eequatam abolendo. jEapropter, sicul
rcfellilur (p. 210): Quid dicist palmamne demus
qui bona fidei debitoret $unt probationes e Scriplura
antiquioribus ? revereamur multiludinem Chrisliaclamoreexigunt, Patrum te&timonium, quod scriptum
norum, neque eorum qui nunc sunt, neque eorum qui
non est velul nutlius momenli rejicientcs. El cap. 27
fuerunl, ex quo pradicatum est Evangelium ? Ne re(p. 54): Ex asservatis in Ecclesiadogmatibutetprarputemus digniiatetn eorum, qui donit spirilualibus
dicalionibus, alia quidem habemus e doctrtna scripto
cujmcunque generis claruerunt; quibus omnibus t/itprodita, alia vero nobit in mysterio tradita rec^pimut
micam et adversam hanc viam Unpielalh recens exex tradilione apottolorum : quorum utraque vim eamcogitasli; ud clausis pronus animte oculis,et sancti
dem htbentad pietatem; nee iis quisquam conlradicujusiibet viri memoria e mente depuba, unusquisque
cor nostrum otiosum ac purgatum caplionibus ac to-cet: nullus certe, qui vel tenui exptrientia noverit quw
phitmati* tuis subdamus ? Aiubigi non polest utruiii $int Ecclesice inslituta. Nam si consuetudines, qua
imilalse sint recenles secke, Basilium an Euno- scripto proditce non suni, tanquam haud muitum mium : utrum cum Basilio sanctorum Patrum au bentes momenti, aggrediamur rejkere, Imprudentet
ctoritatem, ac mulLiluditieinCbristianorum omnhun, Evangelium in ipsU rebu$ prwcipuis lcedemus, imo
tum eorum qui nunc suni, lum eorum qui ab Ec- potius prcedicationem ad nudum nomen confrahemui.
y
clesiar. ortu exstilerunt, reveriise sint; au cum Eunomio tantam auctoritaleni tricis et cavillationibus
exagitaverint.
Non minoris uiomenti yidentur esse quae se-
Cur ad tradilionem confugiendum sit, ut doctrina

Ecclesi percipiatur, hanc etiam affert ralionem
(p. 55}, quod non solum omnia Scripuiris consignata noo fuerint, sed etiam ipsa Scriptura obgcu-
ritale quadam involvatur. E$t autem tilentii species
quuntur. Magna profeclo, inquit (t&., p. 211), (oret

eliam obtcuritat, qua utitur Srriplura, inUllectu diffitua potentia, si qua muttipliei tto arlificio diabolu*
cilem reddens dogmalum tentenliam idque ad legen
comecuim non est, ea tibi soto imperio assequi contium utitilatem (p. 206).
lingeret; ti videlicel penuasu ac inductu tuo Iradi*
tionem, qua per prceieritum omne temptu apud tol Speravit Scultetus haec eludi posse, si banc pactanctot obtinuit, impio ve$tro commento postpone- tem libri De Spiritu uincto, ex qua posiremum le-
(*) Medut,lheot. part. iv.

t
ie
45
PRF ruf.
HimoQJQOi deprompeimus, non Basilii fetum esse, iute Spiritus claro$, duces ac patronot hujut tocii
ted manos alienae facinus; aut saltem Basiliura hoc exhibeamt Ob hac hostilis illa acies adver$u$ no
loeo non de precipuis fidei capiiibus, sed de ritua- commota est, omnisque civilas, vicus et omnes extrt^
libus iradilionibus, quarum alicc nullius momenti, mi fines pleni sunt nos calumniantium vocibus. Mo$Hm ex hominum memoria tn ip$a Ecclesia Romana lesta quidem hcec ac lugenda eordibus quareniium
pacem ; verum quoniam e$t magna patieniitB merces,
fridem detet<zn dis&erere respondereL
Primum illud commenluni, quod perfldae manus lolerata* pro fide afflictiones ucuiura, prccter hcec ei
gladius splendescat, el securis acualur, el ignis arsuspiciones in librum De Spiritu sanclo injicere deat Babylonico itlo vehementius, et omnia supplicioconaiur, sic jam ab omuibus explosum est, ut nova rum inttrumenla in nos moveaniur; quod ad me quiopera non sii refellendum. Quod auiem speclat ad dem altinet, nihil arbitror formidabiliut,
quam non
alleram Sculleti responsionem, verum illud quidem formidare mina, quas Dominut in Spiritum blasphee*L Basiiiutn boc loco nonnulla commemorare qu* mia$ jacientibus intentavit. Igjtur apud cordiXlos
ad esseniiam sacramentorum non pertineiu : sed mines ad purgationem mei sufficiunl /HPC qum dicla
DOD idcirco minus exploralum est ejus principiuni, sunly quod recipimus vocem adeo gratam ac familia-
aempe utraque eamdem vim ad pielatcra habere,

et quae Scripiuris prodila sudt, et quae recepimus
ci iradiiione apostolorum. Nam ilia etiam, quae ad
essentiam sacfamentorum non peftineni, par habeot raomenlum, eive Scripturis, sive iraditione
aposlolorum contineantur; pariter enim immutari
possent, qucniadmodum ritus mergendi in aquam,
qui in Scripturis memoratur ac ipsa baptismi voce
tigoificatur, quia tanien ad essentiam baptismi non
pertinet, immutatus est ab Ecclesia. Frusira ergo
S.Basilium exagilat Sculletus, quasi in boc Basilii
loco regula cum exemplis et exempla cum regula
pugneni. Non enim id dicit Basilius, Evangeliui in
pracipuis pariibus laedi, et prsedicalionem ad nudum nomen redigi, si riius nonuulli immutentur ab
Ecclesia : sed ex conlempiu Iraditionis boc gravissiinum incemmodum consequi docet, ut nihil prorsus in Eoclesiae cultu et docirina supersit inlegrura,
sed ipsa eucharistiae consecrado, conlirroationis sacramentam, ipsa ettam fldei professio in Pairem et
Filium et Splritom sanclum evertantur (pag. 57).
flujus sentenliae veritatera demonstrant exemplo
suo recenles secue, quae, tradilione semel rejecta,
Boa solum pios Ecclesiae ritus, sed eiiam euchariilis coosecrationem , qualis a Basilio describilur,
ac sacramentum confirniaiionis suslulcrunt, et praedicationem Eivangelii ila ad nudum nomeii redegerunl, ut iota religio cujusque arbitrio et libidini
yennissa sit, ac tie ipsa quidem Trinitatig doctrina
adTersus Unilarios defendi po&sit.
rem
sanctis,
insUper
Nam ex quo tempore
et tam diutino
usu
est annunliatum
confirmatam.
Evangeliutn
utqtie ad prcesens,
ostenditur
in Ecclesiis
utitatani
fuisse : et quod esi omnium maximum, pium ac ntigiosum sensum habere
demonslralHr.
NOD minus enituit Basilii studium et animi anior

in defendenda conciliorum auctoritale. Hinc declarat(epist. 114) trecentos decem ei oeto Patres, ncx
tine Spiritus sancti afflatu locutos es$e. Quamvisergo
ab eo non peieretur ul a synodi (ide et senlentia

discederet, sed taniuro ut tmam vocem illius auclo^
ritaie consecratam imperalori cederet (11) j nec
exeilii, nec tormeDtorum minis, nec, quod san*
cto episcopo gravius esse debebat, iuporum gregi
imiDinentium metu adduci poluit, ut boc nefas admitteret.
111 Objicit Scultelus illud Basilii cx epist. 189 :
Criminantur, inquil (p. 277, o. 5), quod unam bonilatem, et unampotentiam, etunam dmnilatem dicamu*. JSeque id extra veritaUm
: dicimus enim. Sed
criminando objiciunt, non sic suam habere contuetu*
dinem, nec Scripturam aaentiri. Quid igitur ad lioc
quoque nos ? Non putamu$ cequum e$se ut vigentem
apud ip$o$ eon$ueludinem reclte doclrince legem et
normam ducamus. Eienim, si valet ad rectcc doctrina
demonslrationem consuetudo, lieet el nobis profeclo
usilalum apud noi morem opponere. Quod si hunc i / li rejiciunty neque nobis prorsut illot sequi necessei
Itaque Scriptura dmnilus intpiratanobit $it arbitra ;
et apud quos inventa fuerint dogmata divinis verbit
II. Testis est etiam locuples Basilius, quanto ani- coiuona, ad eo$ accedet omnino verxtath suffragium.
mi ardore defendi debeal usilalus ia Ecclesia ad

dogma exprimendum genno. Nam, cum pati non posleni Poeumatomachi Spiritum gaiiclum una cum
PalreeiFilio glorificari, demonslrat banc gloriftcaodi ralionem et apud anltquos Patres uaitaum
esee, \n ieto Occidente et in Oriente vigere.
DaDde sic loquitur (cap. 29, pag. 63) : Quifitigi-
Ex bia concludil Sculletus soli Scripturae judiciuiu

a Basilio ac arbitrium atlribui controversiartiin.
Saepe alias bunc loeum Basilii decaniatere Protestantes ; sed (amen quid eis prosit non videct.
Nam, 1 eiiamsi Basilius PueumaLomacbU vere el
ex animo concessiaset controveraiae, quam cum ei
tar, vi ego tim intwvator, et recentiotum verborum habebat, judicium ex sola Scripiura petenduiu ;
vckiiictm? cum totat nationes, civitaU$ el eonsue- quid hoc facerei cum Proteslantibus ? Gonsactu
todium emiti hominum memoria velustiorem, MUII- dini Csesariensi unam in persouie divinis bonitaP* et jros EcelesitB columnas, omni tcieniia ae wr- tem, unam potentiam prjedicanli contrariam Eccle1
(11)
i , EuDom., p. 314; Theodoret., lib. . c. 18,
PRJEFATIO.
47
4S
eisesuseconsuetudinem opponebant Pneumatomachi: bum omne aut res tcstimonio divinaf Scriptufee 06in hac consuetudinum varielale, qiiid mirum si ad firmanda tunt ad inlegram persuasionem bonorunt
Scripturam pnwocat Basilius ? At Prolesiantes, et ad malorum terecundUm. Et reg. 80, cap. 22,
c u m n o v u m religionis genus condiderunt, n o n habuere consuetudinem aut iraditionem, q u a m conslanli Ecclesiae tradilioni opponerent Uli ergo non
possunl auelorilate Bastlii, qui I r a d i l i o n e m n o n
rejjcit, s e d quia inesse flngebatur in Ecclesiarum consueludinibus varielas, ad Scripturam confugit.
2 Haec tradilionis varietas merum esl commenlum Pneuraalomachorum. Sulebant enim ul novum
exagilare, quidquid illoruiD everlebat baeresini.
Hinc consuetudinem glorificandi cum Palre cl Filio
Spirilus, quam Basilius in oranibus Ecclesiis vigere et semper viguisse demonsirat, (12) novam ^
esse el ab Ecclesia niinime probatam diclilabanl.
Quin eliam in hac ipsa epistola 489, poslquain Ecclesiae 6ua3 consueiudinera objecere, slatim vanilatem el mendacium confilenlur, ac unam in pcrsonis divinis deiialein non improbam, -roodo a d Spiritum sanctuin non exlcndaiur. Sed aperliu*, in-
ubi statuil proprium esse fidelis nihil cx his qua

scripta sunt rejkere audere aut quidquam his addere. Etenim, inquit Basilius, *i omne quod non e$t
ex fidepeceatum **f, ut ait Apostolus , 1 fidetaulem ex auditu e$t audilus autem per verbumDei ,>
omne quod est extra divinam Scripluram, cum ex
11
i%
fide non sif, peccatum est. Idem Scullelus nonnulla

alia colligit loca, in quibus siniiliter sancitur, ne
quid addalur aut delrabalur savrae Scriplurae. Quae
autera oon sunt scripta, ea pro liberis babenda
concludilex his verbis (43) : Quoniam aliain $an-
cla Scriplura per Domini mandalum declarata

stinly alia sileniio prwiermissa; de iis quidem qum
scripla tunt, nulli otnnino licet aut aliquid (acne
corum quai velila sunt, aut aliquid omittere eorum
quce jus&a tunt.,. de m vero quce tilenfo praicrmissa $unt regulam nobis tradidit aposlolus Paulus,
cum dixit : * Omnia mihi ihenl, ud non omuiaexpcdiunl. flemo quod suum est quarat : sed
quil Basilius (n. 4), oralionis suce nudant propo&i- quod alterius unusquisqut. 1 Quare necesse omnino
tum : Patri quidem convenire, ut Deus sit, ac Fi- est aut Deo tx ejus mandato subjici, au: aliis proUum timiliier divinitatis nomine honorari asseiitien-pter mandatum illius.
tet; Spiritum vero* qui una cum Palre et Filio wuInulilis sane Sculleli labor in ejusmodi testimomeraiury divinitatit notione minime comprehendi, niis coliigendis. In primo Basilius aucior cst, ut in
sed Paire ad Filium usque terminata divinita- adbortando et inerepando adhibeantur Scxiptura?
tis potenlia, naturam Spiriius divina gloria te- tesliraonia ; detnde ait in sequenti capile, u* eiiam
cerni.
qum in natura aut consueludine vitce nota sunt
5 Quo lempore Basiliue ad Euslathium archia- G utendum es>e ad confttmalionem eorum quas fiunt
%
trum hanc scripsit epistolarn, consilium suscepit, aut dicuntur. Quis inde sequi suspicelur, penea
Ampbilocbii rogalu, scribendi adversus Pneuma- Scripturam solam arbitrium esse ei norinain diritomachos lrbri De Spirilu tancto : el cum in boc mendarum coiitroveraiarum, nec verbi divini, quod
opere traditionem tam acriler defendat, nemo i l - ab aposiolis viva voce praedicatum tota Ecclesia
lam in epistola rejectam suspicari possit. Pr^terea cuslodit, habendam esse raiionem ?
cum provocat ad Scripluras Basilius, non, ut ProCum vetat Basilius n e quid a d d a t u r Scriplura?
leslantes, earum inlerpretationem cujusque arbitrio aut deirabalur, nequaquam excludil I r a d i t i o n e r a .
permiltit. Ne ipsi quidem Pneumatomacbi banc sibi Docel enim (16) a d h i b e n d a esse in r e f e l l e n d i s hselicentiam arrogabant. Quamvis cnim sub Yalenle r e l i c i s e a n o m i n a e l v e r b a , quce ipsis quidem litlepluritiTum possent, quia tamen in Ecclesia domi ris et syllabis in Scripiura divtna non reperiuntur,
nari el plebem suam facere votebant, cogebaniur sed tamen eam quam praferl Scriptura sententiant
nt pluriroum sese ad usiiaias in Ecclesia interpre- tervanl. Quce vero prceter diclionn novitatem nolationes Scripturae accommodare. Hinc anno 374 vum etiam sensum et peregrinum nobis exhibent,
cuin Basilium malo atiimo observarenl, de Spiritus D quwque non inveniuntur usurpata sanctii, ea uti
gancti divinitate disserentera patienter audie- peregrina et pia fidt aliena aversari se declarat.
runt (13); et cum Spiriium nominalim Deuin non Tradilionem ergo Basilius nondissociat a Scriptura,
appellasset, belliei inferendi causam arriperenoti aed quaetraditione niluutur, et a sanclis usurpaia
valiieruiil. Anno autsm 374 hoc lantum in eo re- sunt, ea negat peregrina el a iide aliena, etiamsi
prebenderunt, quod Spirilum cum Palre el Filio nominatim non leganlur Ui Scripturls. Ilinc in Kvgloriftcarei (44): caelera oon ausi sunt improbare,
slinionio, quod depromplum e*t ex reg. mor. 80,
I V . Utilor eliam Scultetus regula morali aancli verbuin divinum, sive scriplum sit, aive voce pneBasilii 26, cap. 4, ubi sic habelur : Quod wr- dioalum, nullo babel diacriratne. Probal enim, quid
" Rom. xiv, 23.
1 1
Uora. x, 47.
(12) Lib. De Spir, c. 4,11. 3, el c. 27, n. 65, el

c. 29, n. 75.
Naz., or. 20, p. 364.
(14) Liu. De Sptr., cap. 4, n. 5.

(45) Reg. brev. 4,p.564.
(16) Tom. 11, pag. 224 et225.
50
PRJEFATIO,
49
rpiii) eiira Scripttmm est peccatnm eese, quia Gregorius Neocaesarieneie ante exortam haeresini
peecalum eet qoidqoid non est ex fide, fides autero Arianam totaEcclesia probante et applaudente praeeiaoditu, verbi vrdftlioet divini, sive predicaii, sive dicaverat.
scripiL In libro secundo advertu* Eunomium Suppeditat nobia Ecclesia Neocsesariensis argu(p. 215) idem praeceptom inculcat, ne quid addatur menta qtia-dam, quae bic vide.ntur non omittenda.
aut detrabatur iis quae a Spiritu sancto tradita ftiugoniiig, qui banc Ecclesiam rexil difficillimig
sant; ac nominatim Scripturae et traditionis me~ temporibug, sic solebal admonere, cum concionamtnit. Proinde oporlet, inquit, eum, qui Christt
retur: CaveU canes (ep. 28, p. 108), cavele operajudkium Ob oculos habet, novitque quam periculo-rio* maloi. Quomodo autem bos canes arcebal a
nm sit quidpiam $btrahere, aut addere Hs, qum grege ? Erat ille vir novitatis inimicus , ostendens
Spiritu tradita sunt, non eonari qvidquam seipso(p. 106) tn seipso priscam Ecclesiw speciem , ad veijmoMre, sed in iis qum prius sanctis nuntiata terem siatum, veluti ad acram quamdam imaginem,
*!, acquietcere. Quod igitur nee communh con- Ecclesice tibi eommUiuB [ormam effinaen , ita l qui
puludo, nec Seripturarum ustts admitil: id audere, cum eo vixernnt, una cum iis qui anU ducenlos otixwnue tnmmm demenliee est t
g fcos et amplim luminarium in*tar re$ptenduerant,
Magnae indiligentiae arguitur ScuUetus ex testi- vixisse sibi videantur. Adeo nihii de suo, nec ullum
monio, quod e reg. i brev. desumpsit. His enim recention* mentit inventum vir ille promebat : sed
Terbis , quee sileniio prtBtermma
sunt,
non ea in- secnndum Moysi* benediciionem prnierr noverat tx
teiligit Basilius, de quibus nibil in Scriptura leg>- cordi sui arcanis, bouis Bcilicet thttauris, vetera
tar, sed de quibus nihil nominatrao prascrlbitur veterum, et vetera ante [aciem novorum.
e
auC vetatur : quales erant cibi simulacris immoiati. Pergpicua res est ex verbis Pauli, quae citat
Basilius.
Qnanta fuerit talis inslilutionis miliias, inde demonstrat Basilius (p. 107), quod eoli Neocaârienses , vel certe cum paucis admoduro in tanta
Y. Non omiUendum est aliud testimonium ab rcrum lempestate ac procella tranquillara vitam
eodem Sculleto objeclum , ex regula morali 72, Musonio guberoante egerint. Non enim eos aUigit
cap. 1, ubi hsec leguntur : Quod debeant audiloret ventorum baereticorum aestue, submersionee im*
in Seripluris erudili $unt, explorare ac probare porlane et uaufragia animabus facile mutabtlibus.
eaqiuE
magistris dicuntur: et quwquidetn eonsona Musonii sedi Atarbius, non fldei ac virtuti sucwU ScripturU tuscipere; quw vero aliena, rejicere, ceseit; cumque haBresim Arianx conlrariam coeotque qui m ejuimodi doctrini$ penewant, vehe- C
animarum
maaiu$ aversari.
m
B a s i | i u g
i n
pemicie silere non potuit, ac Neocaesarienses pluribus litteris admonuit, ut ab boc sibi magistro caverent. Sic eos compellat in epist. 210: Ftdei evenio,
Non imprudens Scultetus b*c verba resecuit, qui

m Scripluri* erudui sunt,
. bis enim inanifesta conclusio eei Scriptaram non omnibus proponi, ui unicam fidei regulam, nec omnibus claram et perepicuam esse in
iis quae ad fidera pertinent. Bioc Basilius in capite sequenli iig, 47111 non mulium in Scripturis vertati $unt praecipit ut bonos ac malos pastores a
fmclibua eoroni dignoseant. Quin etiam ne primis
qoidem coneedii, ut Scripliiram arbitrio suo inlerprelenlur, ei proutquUque aibi videbitur a Spirltu
ttncto edoctus. Sed eam Scriptur iuterpretatioi^m inielligit, quaj Ecclesia* aocloritate ei conetanti iraditionis conseneu nilitur. Ipse cnim (ep.
204, n. 6) bac potissimum via Arianas noviiates
e?itaverat. Nam, cum edoctus fuisset ab avia Macrina, quae ei tradebat beatissimi Gregorii verba,
quscunque ad ipsam memorix continuatione serâta pervenerant; poslquarn e palria in exteras
proTincias profectus est, si quos inveniebal secunduro traditam pietatis regutaro ambulantes, eos et
patmm loco habebal, et animae suae duces sequebatnr. Sic veritatero ab baeresi, pastores a lupis
dignoscebal, non proprtts sais Sciiptarae studiis
imiiiendo, sed ea conslanter relineudo, quae S.
9
inquit (n. 5, p. 314), apud vos excogitatur inimiea

npostoticis et evangelicii doctrini , inimica Iradi
tioni Gregorii vere magni, et eorum, qui ei tucce*serunt utque ad beatum Musonium , euju$ profecto
documtnta etiamnum in ve$iri$ auribus resonant.
Sam Sabellii malutn* olim quidem exortum, sed
traditione magni itlim viri exstinclum, conantur nunc
isti renovare, qui dum timent ne arguanlur, tomnia in
nos fingunl.
c o n c e p t h
% VII.
,
v e f b i
d o c e t
C h H $ t u m
a d e $ $ e
prasenlem in euchari$tia. I I . Requitit ut illud,

itioc e*i corpus meum , > non minus cerlo credamus quam illud, c Verbum caro faclum est . 1
111. lniigms locut Sculteto depruvalus explicaiur. I V . Bahilii untentia confirmalur ex preriku*
liturgia.
13
1. Sive Basilio ascribantur libri De baptismo,

sive non, certe sub ejus nomine citari ac laudari
possunl, cum toti ex ejus senlendis ac verbis coinpositi slnt. In Hbro secundo quaeritur, cap. 2: An
is qui ob pravam conscientiam , aut immundiliam,
aut inqninamentum puru* corde non est, cilra periculum possit $acrificare. Qu?eslioni apponitar re-
"Maltb. xxvi, 26; Marc. xiv, 22; Luc. xxn, 19; I Cor. x, 24. " Joan. 1, 14.
PRJEF LTIO.
sponsum, ducta comparatione ex hjs qtite in sacerdotibus .veteris legis reqiiirebantur. Tum de
sacerdotibus nova legis sic statuilur:
, >,

\ ,

\ * ,
52
i ^
, *
* Quod oportet ambigere et
dubitare de t qum Domino dicuntur: ted persuaderi omne Dei verbum verum e$$e ac possibife, etsi
na tura repugnat; hie enim $itum estfideiceTlamm.
Ad banc regulam comprobandam inter alia refert
ilhid: Litigabant ergo Judcei ad invicem , dicenles:

Quomodo hie potett nobis dare carnem ad mandu * Dominus autem cum dieit: candum? Dixit ergo ei$: Amen atnen dico vobis:
Templo majat hic est*, > nos docet tanto magi* im-Ni$i manducaveritis carnem Filii hominit, et biberili*
pium esse eum, qui audet sacrificare corpus Domini ejus sanguxnem, non habetxs vitam in vobis
qui dedtt pro nobi$ seipsum Deo oblationem et /10Pluribus in locis pertraetat Basilius de oplima
stiam tn odorem suavilatii , quanlo corpus unige- communicandi ratione, quam in eo posilam ease
niti Filii Dei excellentius esl arxelibus ac tauris: docet, ut cum certo credamus Gbrislum pro nobie
quod dictum sil $ine comparatione , vicomparabxlxscrucifixura esse , ejusque carnem et sanguinem
<e
tnim esl exceilentia, Sic etiam in capite terlio ex

poena iis in lege impoeita , qui sancta immundi
tangere audebant, demonstratur, quanlura sit scelus corpore Domini indigne vesci : "
, ,
\
,
, "
nobis apponi, hac illius passionis recordalione ad

eum amandum accendamur. Sic in regula breviore 172 baec instituilur quaestio , ,
,
\ ; Quali
cum timore, aut qua animi per$ua$ione, aut qua
affeclu parlicipe simut corporis et sanguinis Chrin
sti? Argumenlo est ejusmodi interrogalio magnum
t * " 2> $ , etc. : Quanto enim aljquod agi mysterium, quod iremorem incuiere
plns templo iilie ett, juxta Domini vocem, tanto
debcat,roagnamquefidemac sanciilatem postulet,
yraviu* est et formidabiiius in animce ittquinamento
Interrogaiioni baec snbjicitur responsio :
audere tangere corpus Christi - quatn arietes aut
0 ,
tauros tangere ; cum Apostolus dicat, c Itaque

quicunque mandvcaverit > elc. Nihil sane in his

r.xslat teslimoniis, quod eludi vel detorqueri possit.
Sacrificatur el consecratur corpus Chrisli : Christus pnesens adest in allari, c Tempto major hic
e$t. > lllud discrimen staluilur hiter antiquae et
novae legis sacriOcia. quod in primis vituli et tauri
Qccisi fuerint,in nosiris corpus Christi ofleralur :
(liscrimen sape commentiliuip, si sacrificium novse
legis corpus absenlis Chrisli repraesentet; quippe
pum idem prsesttterinl sacriucia veteris legis;
jdque eo aptius et signiiicaniius , quo caedes alipujus animalis aptior ad mortem Cbristi reprasenr
t&ndam, quain res inanimae, panis et vinura.
*
* .
Eadero sententia paucioribus verbis slatuilur in
,
, etc.; Titnorem quidem docei
nos Apostolus , cum ail: c Qux manducat et bibii
indigne, judicium sibi manducat et bibit ; persuasionem autem efficit fides verborum Domini, qui
dixxt: i Hoc est corpu$ meum quod pro vobis traditur: hoc facite in meam commemontionem >
Ilem ex fide testimonii Joannis, qui memorata priiu
Verbi gtoria, posthac Incarnationis modum induxit,
verbis: c Verbum caro factum est
> etc. / f i dem quoniam Apostolus tcripsit: c Qui cutn in forma
Dei et*et** etc.
10
ficyulh brevioribus. Si quts aulem, inquit Basilius

interrog. 509, cvm in immnndiiia sit, accedat ad ] Nemo est, qui bsc iegens non facile perspjciat,
1* Ghristi verba, Hoc e$t corpm rneum, ut firmis$ancta; etiam ex Veteri Testamento terribile iiiius
discimus judicium. Quod $i amplius templo hic ezt sima lide credenda , a Basilio proponi; 2 non
uo$ utiqut modo magis formidando docepit Apotto- minus certp credenda esse, quam sequentia, Verlut, qui dixit: c Qui manducat et bibil indigne, ju- bum caro '(actum e$(, etc. Qux ptcm in forma Dei
esset, e.lc. Utraqu^ enim testimonia, tum quae ad
(ticium
manducat et bibit
%
II. B^sjlius lnter ea, quae certo credere debemus,

pliamsi repiignet nalura, eucharistiam numerat.
Uanc enim in Moralium libro habeqaus regulara
(reg. 8, p. 240)/ , \ ( ,
f\.
eucharisliam, tura qua? ad incarnationem speclant,

eodem prorsua modo proponuntur, ui verbis quidem plara et aperla, sed mysterii magnitudine difficilia: Ha ut explicatione non indigeant ad iucem
verbis afferendam , sed fide ad res credendas.
Nec apisouam est profectQ , q u i , sj prima co*
" Mallh. xii, 6. " Epheg. v, 2. I Cor. xi, 27. " ibid. 29. Joan. vi, 55, 54.
" Luc. xxii, 19. " Joan. i , 14. pbilipp. n, 6.
I Cor. x i
85
FRASFATK)*
54
M
neior dadere, tecunda non eodem modo prodat caro faetum *sf , et Pauli, Qui cum in forma
Dei estel , etc., ad eum amandum, qui pro nobis
Poetquam Basilias eiposuit quo timore et qua mortuua est, accendamur; ita in tibris Moralium
animi persuasione communicandum sit , tertiae et De baptismo earadem proreus comnuinicandi
ioterrogationis partl, quo affeclu accedenduni sil ratio in commemorationem oassionis Domini praead boc mysterium , sic salisfacit: Cum igitur ani- cipitur.
11
mui kU et talibus verbis fidem adhiben*, t/lorice

Perabsurde ergo Sculletus (16*) secum facere pulat
najestatem didicerit, humilitatisque et obedientueillud Basilii: Quid igitur utilitatis habent hac verba f
magnitudhtem admiratus fueril, quod talis ac tan- Ut edentes et bibente* , semper memores ejus simut,
iis ad mortem usque Patri obtemperavit vitce no&lras
qni, elc. Nam, lModus ille coramunicandi in comcmua, eum arbitror ita affici, ut simul Deum et memorationem Domini repetitur , ul Jam diximus,
Patrm diligat, qui proprio Filionon pepercil, sed ex flde et persuasione, quam in animis nostris
pro nobis omnibus iradidit illum, umul unigenitumefficere debent verba Cbrisli , Hoc esl corpus
eju Filium, qui obedivit usque ad mortem pro no- meum, ct alia tesdmonia, quibus ejus divinitas el
ttra redemptione et salute. Addit eum
, , qui sic af- incarnatio ac passio coiUinenlur. 2 Non dicit
fectus et pneparatus est, adiroplere illud Pauli:
manducationem corporis Domini et potnm ojus

sanguinis in commemoratione ipsius passionis
affici et praeparari debere concludit, quisquis pa- positam esse; sed illud corpus sic manducari, et
nis et poculi fit parliceps.
sanguinera sic bibi debere , ut commemoralioiwm
i l l i u e passionis celebreraus. 5 Eos ctiam qui inEadem doclrina statuitur in Regulis moralibu*,
digne
communicant, corpus el sanguinem Domini
ct in libro De baplismo. Sic enim in regula 21,
sumere
in commeroorationem passionis illius, sed
cap. 2 (tom. U, p. 253), legimus: Quod qui accedit
non
in
seipsis banc mtraoriam exprimere docet:
ad eommunionem non considerala hae ralione $eChmUu enim Chrini urget nos
etc. Sic autem
Qui enim edit et bibit, tnquit, videlicet ad indelebinndum quam corporis et ianguinh Chrisli parlicilem memriam Jesu Christi Dotnini nostri, qui pro
falio datur, ts nutlam ex ea utilitatem capiat: et
nobh moriuus est et remrrexit, rationem vero meqttod qui indigne assumit, condemnalus it. Et cap. 3:
tnorice obedienlice Domini usque ad mortem, juxta
Qva ratione manducandum $U corpus Domini et
doctrinam Aposloli non adimplet, qui, ut dictum
wtguh bibendui in commemorationem obedientiat
e$t, ait c Charilas Chrisli uraet no$, > etc, is nihil
Domini tuque ad mortem, ut qui vivunt, non jatn
tibi titant, sed ei qui pro ipsis mortuus e$t et reeur*>>
rexitSimiliter
in libro De baptUmo, cap. 3,
Quae eequuntur, a Combefisio ut duriora et sey
postquaro eadem Scripture lcstimonia retulit, ac

in libro Moralium, nempe ex cnp. vi (vers. 54)
Joanois : Amen , amen dico vobis, 2Vm vianducateritii carnem Filii hominis , etc., et ex Maithavo "
17
elPauIo institutionem eucharistiae referentibus;
c a p , <
uuiitat
veriora reprehendunlur. Prwterea sibi ipsi aecersit qui ejusmodi ett judicium quoque ApostoH
dicenti*: c Qui mandneat et bibit indigne, judicium
$ibi manducat et bibit , non dijndicans corpu* Domini *. Elenimhorrendum judicium est nonntodo
ei, qui in carnis ac spirilus inquinamento indigne
accedit ad sancla, cum enim accedil, reu$ fit corporis et sanguinis Domini; *ed etiam ei qui oliose
inutililerque edit uc bibit. Hasc prorsus immerilo
s
tum vero stc concludit: Qu\d igitur utilitalis habent

ksc terbaf Ut edentet et bibentes, umper memore*
nmnt eju, q u i pro nobu mortuus est et resurrexit;
ticque discamus necessario servare coram Deo et
Chruto ip$iui traditum ab Apostolo dogma , qui viluperanlur. Is enim otiose imililiterque edere
dicit: c Charilai Christi urget nos, judicantes hoc, dicilur, qui sine cbarilate edit; idque patel cura
q*od, si unus pro omnibu* morluus est, ergo omnesex superioribus verbis, tum ex ratione, quam addit
moriui sunt, et pro omnibm mortuu* est; ut qui Basilius, cur ejusmodi hominem horrendum Judinranf, non amplius $ibi vivant, ud ei qui pro ipsis cium maneat: Quod , inquit, non per memortam
moriuus est ei reiurrexit **. > Niliil verbis opus est, Jesu Christi Domini nosiri, quipro nobis mortuiu
l in bis locis eauidem prorsus sententiaro ac in e$t et resurrexil, tervat quod dictum I ; ChaRegulis brevioribus conslitui pateat. Rea per se ritas Christi urgct no*, > etc.
clara et manifesla. Quemadmodum enim in ReguIII. Alio utitur Basilii teslimonio Scultelus, quod
/ii brmoribus bic animi affectus ad communionem
requiriiur, ut ex persuasione , quam animis no- sic refert: Carnem et sanguinem totam suam myttris verba Christi, Hoc est corpus meum , im- sticam convertationem in carne et doctrinam oaprimere debent, iteiu ex verbis Joaaois, Verbum gelii vocavit Chrislus. Unde concludit Scultetus
D
1 9
II Cor. v, 14. ibid. 15.

* Mattb. xxvi, 26. * Joan. i , 14.
(16*) Medul.
Matlli. xxvi, 26 sqq.

I Cor. , 23 sqq.
Pbilipp. i , 6.
I Cor. XJ, 29
11
part. iv, p. 229.
1 1
1 Cor. v, 1 4 , 1 5 .
53
PRiEFATlO.
56
(. 950) neminem alium hanc earnem edere , hune iuanima sit, aut a dmnilate separata? Sic ctiam
sanguinem bibere, quam qui fideii corde Uia omn\a Basilius, ut similitudinem demonslret inler eam
\\b% applicarit.
vitaio, quam ex eucbarislia duciraus, et eam,
quam sacra humanitas cum Verbo bypostatice

conjuncta vivit banc vitam ad animani perttnere
adinonet. Al inutilis prorsus admonilio, si carneni
et sangtrinem non ore, sed sola menle percipimus:
perabsurda eliam tota comparalio , si cum huma*
nitas Ghristi cum Yerbo hypostatice conjuncla sil,
nos sola mente cura illius carne et sanguine conjungimur.
Sed Sculteti in boc testimonio referendo non

laudabjlior fides, quam in expticando peritia. Sic
enim bunc locum legimus in epist. 8, n, 4,
ubi Qasilius objecli ab Arianis bujus lesiimomi,
Pgo vivo propter Palrem " , eolutionem aflert:
4 , Cfj ,
\
, .
, \ , \
IV. His addi debent quae in Hbro De Spirilu

, \ ,
snncto
leganlur, non Basilii solum, sed elism
,
, * oranium Christianorum fidem exhibenlia:
fap ^ \
, \ \ \ \ ,
^ , * ;
, , * Polest autem et vilam , -
dicere, quam vivit Christus , Verbum Dei habens
ty teipso. Atque id ipsum e$$e , quod signifi- , fttftfr, ex his qucc sequuntur videbimu$. c Et qut] * invocationis verba, inquii (cap. 27, n. 66),
tnanducat me, inquit, vivii propler me
> Edimut cum couficitur panis eucharhiias et pocutum bc^
fn\m ip$iu$ carnem, et bibimus ipsius sanguinem, nedictionis , quis $anctorum in tcripto nobis retipqrticipes [acti, per incarnalionem ei setuibilem quitf Nec enim hh conlenti sumus , qucc commemov\tam, Verbi et sapxentice. Carnem enim et sangui- rat Apostolus aut Evangelinm , verum alia quoque
itfm, totam suam mysticam in carne conversalionemante et post dicimut , tanquam multum habentia
momenti ad mysterium , quce ex tradiiione non
vofavit, et doclrinam ex praclica et naturali et
accepimus. Nemo negaverii indicari a Batfieologica notione conslantem declaravU: per quam ^
et nutritur anima, el ad eorum qux mnt contemplq- silio has preces, quae hi liturgia ipsi allributa
legunlur (tom. i l , p. 679): .
Ifaiiim interim prtvparatur.
Comparat ergo Ejasilius vilam , quam sacra bumanilas cum Yerbo bypostatice conjuncta vivit,
cum vita , quam ex eucltaristia ducimus. ln
Utroque aulem calbolicum dogma mirifice commendat, el dum nos Chrisli carnem edere et i l Jius ganguinem bibere dicit, et dum vttaa gcnus,
quam ex Ulius carne et sanguine percipimus,
cxponit. IHud cerie conceplts verbis declarat nos
Ha carnem Cbrisli edere, ejusque aangiiinem bibere, ut siraul participes fiamus Yerbi et sapienIjiE, quia carnis et sanguinis nominibus tota Cbrisli persona, lota illius in carne mystica convergaMo, sive mysticus advenlus, designatur. Sed si
camem el sanguinem Cbristi noo re, sed soia fide
sumeremus, absurdum diclu esset nos per hauc
oarnem et sanguinem participes fieri Yerbi et sapientiaB. Tunc enim et caro ei Verbum eodem
inodo sumerentur, nempe fidei beiwficio. Beinde
vero cur monel Gbriati carne et sanguine toium
Cbristi myeticum in carne advenlum , aive totam
illiqg personam deaignari; cur, inquam, id monet,
Qisi ut nobis nan inanimam carnem, non a diviaitate separalam apponi demonstret? Sed si baec
paro eola fide perctpitur, quis mctueitdl locus w
ôan. , 58- W<\.
' \
, \ \
* \ , \
\ ,
, \
,

\ , etc.:
Ut veniat Spirilu$ sanctu* inus jvpir no$ servos

tuos, et tuper proposita hccc dona tua, sanctificetque
et efficiat ea sancta tanclorum. Et faciat panem
quidem isium fieri corpus sanctum ipsius Domini
y
Dei et Salvaloris nostri Jesu Christi, in remmioneni

peccatorum et vitam ceternam, ex Ulo participantibus; et calicem hune, pretiotum tanguinem noii
testamenti iptiu* Domini Dei et Salvatoris nottri
Jc&u Chritti, etc. Unde autem ejusmodi preces in

omnibus Ecclesus, uisi ex ceriissima fide, qua
Christiani omnes panein et vinuro mutari in corpus et sanguinem Gbrisli credebant? Gui enim
id precari in menlem venisscl? quis has preces,
tanquam muttum habente* motnenti ad mysurium
addidisset verbis evangelicis, si Ecclesiae propoeituin non erat niulalion^m impctrarc?
37
38
PRJEFATIO.
A tatem erui posse. Sed eludcndi locuro non relinquil

5 .
pelitum ex corporeis morbis exemplum, lutn etiam
I.
Bmsitii testimonia de peccatorum confasion*.
quod
ait Basilius poenitentue imponendae niodum
II. tntidia et atia ejusmudi peccala confessionis
lep subjecla. I I I . De peccato originali. IV. De peccalo congraere debere. Quomodo enim morbus
Ckrisli gratia.
animi curabitur, ei peccatorum nomerus et graves
circumstanliae celentur? aut quomodo poena peccaI . Longius, quam mihi propositum est, tempus
torum numero et magnitudtni congruet, nisi sin~
exlraberefn, si in omnibus colligendis immorarer,
gula peccata et circumstanltee aperiantur? lltud
qwecuaque ex S. Basilii operibus ad dogniata conautem, , reddi debet, *firmanda enii possunt. Quare hancfiniemuspertranitenticB
imponendce
modus,
vel pcence modus : niiclatiooem appositis de peccatorum confessione, de
niroe vero, conversionh
modus.
Hanc enim in senpeccato originali el de Christi gralia leslimoniis.
tentiam usurpari solet ea vox in ejusmodi iocis :
Conressionem peccatorom necessariam esse ad cujug rei multa suppelunt apud Basilium exempla,
teoiam a Deo consequendam docet Basilius in ho- Dt in epist. 73. Froslra ergo Scuketus confitendi
oiil. in pial. XXXII: Vult tui mhereri judex, inquit
necessitalem, de qua in quaesl. 288 agiiur, in eo
(p. 134), teque muerationum tuarum facere parlici- positam esse contendit, quod, si quis confileri
pem; si modo post peccatum repereril te humilem, i j peccaia, quaiovis necesse id non sit, is non
coMlritum, prava opera multum deplorantem, ac ea alus confiteri debeat, quam iia quibus credita est
jxtm clam faela sunt evulgantem citra pudorem, ro-dispensatio mysteriorum Dei. Si confessio cujusque
gantetn fralres tibi ut sint adjumento nd accipiendamarbilrio permissa essel, nec ulla essel confitendi
medelam. In Reguiis brevioribut baec inslituitur
necessilas; satius multo ac tulius forel apud prujuaestio (quaest. 229): Ulrum oporteat vetitas actio- dentes ac pietate insignes viros peccala confiieri,
i t i eiira verecundiam omnibus detegere, an aliquibus
quam apud presbyleros, qui non senipcr prudeniia
Untaxat: el quinam hi sint: sic respondel S. Ba- ac pietate excellunt. Quare Basilius, cuni ait neitlius : Servanda e$t ratio eadem in peccatorum con- cesse esse peccala iis confileri, quibus crcdila est
(euiotu, quct in detegendis corporh tnorbis adhibe- dispensalio mysteriorum Dei, simul et confessioneni
tar. Quemadmodum igitur corpori* morbos non peccali necessariam esse, el poenilentiaru inier
jtmnibus patefaciunt homine$, neque quibusvii , sed sacramenta numerandam esse deraonslral.
ns qui horum curandorum periti sunt: itafieriquoMitto aliam cavillationem Sculteli, qui raemorafu debet peccaiorum confestio coram m qui curare
las a S. Basilio peccatorum confessiones ante
hac potimt, prout scriplum e$t: c Vot qut fortes estts, . .
.
. .
.
,
^ .
.
..
r baptismum, nec prascnptas faisse, nec singuloMfirmttates debtltum porlate >
nocest, cura ae^
.
. . .
....
rum peccalorum enumeralionem habuisse objiciu
liligentia vestra tollile. Similis cst quxslio 288 :
At minime probat bis exemplis uti non debuisse
Qui tull confileri peccata $ua debetne confiteri
Basilium, ut ad praescripiam a Cbristo onaniom
mmbtu
et qnibtulibet an ceriis quibiudam? Sic
T e
tespondet Basilius : Coniilium benignilalu Dei in

Mccantibu*
peccatoruro confessioneiD bortarelur, et a pravo

pudore avocaret.
manifesium e$t,jtur4aid
quod scripium
sif: c Nonvoio mortem peccalorh, $ed ut convertatyr
Ulitur eliam Sculietus r6gula brefiore 110, iu
^ t e , e l xmat . * Quoniam igit,ur pienilentice modusqua pracipitor, ot virgines per prafeciam, sive
iebet peccato congruere, aceliam opusest fructibus senioretn suam preebytero confiteantur. Sed hoc
Ugnit pfmUenriat, juxta hane sententiam, c Facite T i l i u n a superiorum ediiionum in hac novissima
(ructms dignos poenilenlia: > ut ne fructuumpenu- emendatum est, nec quidquam aliud precipil Basifia locum habeant eas quie subsequunlur minte. lius, nisi ut adsil decori causa praefecta virginum,
lYem, inquit , omnis arbor non faciens fructum duin sorores confitenlur presbytero. Idem anlea
tawm, exseinditur, et in ignem mittitur **; peccaia prascripserat. in reg. 108, ut praefectus, abaenle
M
%1
ns confiteri neces$e ett, quibus mysteriorum Dei praefecla, cum sororibus de rebus ad fidei aedificaconcrediia dupentalio est
Sic enim et qui olim
tionem pertinenlibus non loquatur. Sed ne peccautBniteniiam egerunt, coram tanctis feciste compe- torum confessio excipi debere videreiur, bnic rei
rhmlur. Seripium est enim, in Evangelio quidem
occurrendum esse duxit.
jmodpeccala $ua Joanni Baptista confitebantur; in
Hanc fiasilii doctrinam conflrmant tres illius epiAciis vero , apostoli$ tpm, quibus eiiam baptizasiolae canonicae, quae dum varias peccalorum species
tmnmr tuncti. Vide commentarium in Isaiam 'p,
u
553.
Negat ScuUeCas (17) ex his lucis specialem peceaiornm enomerationem aut confessionis neceesiM
Rom. XY, 1; Gal. yi, 2.

R t 6.
Act. xix, 8.
Ezech. xxxm, 11.
4 1
<17) Medut. theoi, part. iv, p. 236.
et gradus accurate persequmilur, quam arcle servatura fueril confltendi praeceptum demonslrant;
quantaque exstilerit episcoporum in peccalis pro
merito puniendis diligentia. Mulieres adullera (ep.
" Luc. iii. 8.
ibid. 9. I Cor. , 1. * Maub.
59
PiWEFATIO.
60
200, can. 5 4 ) , vel sponte co&fesgae, vei convicte, * Qui auiem

percurrebant varios pcenitentiae gradua, sed latenli ablatione sibi rem alienam uturpat, ac dehuU
inier consistentes tempus explebant. Gauiio enim per confessionem peccatum sm tacerdoti aperit,
erat ne in pericitlum morlig conjicereDlur, si pec- per contrarium vitio studium usgritudinem curabit:
catum yulgaretur. Sed, ai nuUuiu eratconfitendi el dieo autem, targietido, quaf habet, pauperibu$, ut
pwViendi peccati preceptum, cur non illa etiam dum qu<B habet profundit, $e ab avarittw morbo /tremiUebaiur inier consietenies poenitentia, quac berum aperte oslendat: sin autem nihil aliud pmpericulo prorsus non carebat? cur forli (ep. 217, terquam solum corpu* habeat, jubel Apostolus per
can. 61) eonvictus duplo graviorem poenam sus- laborem corporalem ei morbo mederi". Similia hatiuebat, quain sponle c o n f e s s u 3 ? Nemo prorsus ab bet Basilius de usurig (can. 14, ep. 188), quas qui
bac lege confitendorum peccatorum immunis. accepit, eum a gacerdotio non excludil, modo i n Presbyleri et diaconi (can. 70), qui se labiis tenus juglum lucrura in pauperes insumat el ab avaritiae
peccasse' confltebantur, excidebant gradu suo : ac morbo liberum se exhibeai.
ne illig quidem communio cum presbyteris aut dia' III. Peccatum, quod ex primo omnes parenle
cmiis relinquebatur, gi quid amplius peccasse de3 traximua, sic praedicat Basilius, ut facile pateat niprehenderentur.
hil aliud S. Augustinum contra Pelagianos defen11. In big canombus avariliae, invidise et aliig disse,, nisi quod perpetua Ecclesiae pnedicatione
ejusmodl viiiig nullae nominaliro constituuntur conatabat. Exsolve, inquit Basilius bomil. in fapoenae. 8ed non idcirco pulandum est confessionis mem p. 70, peccatum primigenium, cibanorvm
legi subjecta non fuisse. Nam Basilius in Regulis largiiione. Quemadmodum enim Adam improbo esu
brevioribu* , postquam (reg. 288) staluit peccala peccatum trantmisit : sie nos insidianlem escam
iis golig coniilenda esae , qnibug credila est dispen- tbolemu*, si fratri$ necusitatem famemque curagaiio mysteriorum Dei, banc quaestionem instituit: mus. Et in p$al. xxix (p. 129) : Pulcher quidem
, eram, inquit, tecundum naturam, sed languidus,
, (reg. 289); propterea quod ex scrpentis insidiis peccato morluus
Qut pcenitentiam egil peccali, ae rursus in idem /a- cram. Alibi (iit psal. xxxu, p. 152) vocat serpenbilur peccatum, quid faciet ? Declarat Basilius ejug- tem peccati auctorem. Ibidem (p. 155): Profter
modi bominea idcirco relabi, quia radicem peccali eondemnalionem in not ob peccatum prolatam terra
oon tollunt: ac profert exempli loco invidiaro et dicimur, no$ qui Deo audivimus : < Terra **, et
jurgium, qua? ex radice amorig gloria pullulant. C , terram ibis. > in psal. xxxm (p. 158): Quan
n
Unde sic concludit: Si quit, igitur, ubi $e ipse

doquidem tt, qui ideo creati erant ut Domino $ervi$emel eondemnaverit invidice aut jurgii, tn eadem rent, sub inimici tervilute detinebanlur, illorum
rurtut incidat; noverit $e ex primaria invidiw aut animas pretioso suo tanguine redimet.
jurgii cuusa, gtorim studio tn intimis laborare.
Saepe alias Basilius de peccalo primorum paren*

Ejuamodi ergo peccata saceraotum prudenliae (um ioquitur, ut de culpa nequaquam Adanii tt
curanda permittebantur: sed non idcirco confes- Evae propria, sed ad eorum posleros pertineDle
eionis legi subtrahebanlur. Atque id conOrmare Adamus, inquit in homil. de eo, Quod Deu$ ium
poesumus testimonio Gregorit Nysseni, qui cum in est auctor malorum (tom. I I , p. 79), secedendo
episloia canonica queratur, quod de nonnullis pec- Deo mortem conscivit $ibi ipsi, jttxta id quod $ericaiig, qualia gunt convicia (p. 119), maledicta ptum ett: c Ecce qui elongant se te>
peribunt
(p. 121), usura et alienarum rerum gub negotii Sic non creavit Deus mortem, $ed nos nobls ipsts ex
pretextu raplug, conditi a Patribog canones non prava menle eam accersivimug. Non omiltendum est
fuerint, nec tanlum gibi auctorilatis agsumat, ut ingigne teslimonium ex episl. 261, n. 2, ubi eic
ejugmodi congliluat canoneg; haec tamen peccata D loquitur Basilius: haque, si Domini in carne ad
confeggiom subjecta esse roanifeste indicat, ac venlus fttit, dedit Redemplor pro nobis prcaummo studio a gacerdotibug curanda. Sic enim tium morti, nec per uipsum mortis regnum resecuu.
loquitur de illo inter negoiiandutu alieiwe rei raplu: Si enim aliud e$$et, quod moriis imperio subjectum
* erat, aliud quod at&umptum Domino; non desih, ' set mon ea quce sua wnt, operari, nec tucrum no , ttrum factce fuissent deifera carnit pastione* : non
^ * interemisset peceatum in carne : non Christo vivi , ? ficati (uiztemut, qui eramus in Adamo mortui; non
& ,
resarlum fui$set quod collapsum erat; non inttau , ralutn, quod confractum; non conjunctum Deo,
, , quod serpentii fraude (uerat abalienatum. In libro
f
Ephea. IT, 28.
Pgal.Lxxn, 27.
PRJEFATIO.
<W
Ar *pti*mo haec leguntar (cap. 2 , n. ,7)

Illud Anon accephtit qnod $i etiam acceputi, quta o/oj ^ , rfc*tM,>ortfiror prfori* y a u r e f t o i t M , aaa? m riaris qua$i non acceperis ? 1 Non tu Deum
paitonMi $crdibu$ focta t , emendationem otten- cognovi$ti per tuam juslitiam; ted Deut eognotit U
itft, eamJob dieat: t Nemo puru$ e$t $ordibut propter $uam bonitatem. c Cum cognoveriln Deum,
usi tmus quidem dies tit vita ejus ; > et Damd inquit, qui p$tiu$ eogniti $iti$ Deo
> Non tw
b p tt, ac dicat: c ln iniquitatibu* conceptus sam,apprehendisti Chrislum per virtutem, ud Christus U
ampeecetu concepii me mater mea *;>elApo$tolusper suum adventum apprehendit. c Inequor. inquit,
iiicouUsUtur: c Omnet enhn peecaverunt, et egent
si etiam apprehendam, in quo el apprehensus sum
j/orii Dei jraft/ta-Jt grati$ per gratiam ipsiu$ per Chruto
Non vos me eUguti$ inquit Domintu
rtdtmptionem qua eit in Chritto Jesu, quem propo$ed ego eUgi vos. 1 An quoniam honore affectus et
ml Demt propitiationem per fidem in tanguinegloriari$ et muericordiam occationsm arripi* supertpttf . > Quapropter etiam peccalorum venia daturbimdi? Et tune cognoscas teipsum, qui$ $i$,velut
Ad*m ejectus e paradi$o velut Saul deserlus Spfcrttoaibus, Domino ip$o dicente : Hic est $angui$
mm novi tutamenti , qui pro multi$ effundilur m rjtu Dei, velut Israel radicc saneta resectu$. c Fide,
inquit, sta$ : noli altum sapere, $ed time *\ JuYzmmonem peccatorum^: quemadmodum ApcstoM
kk
lunrsus testalur, dicens : c Seeundum beneplaci- dicium sequitur gratiam; et quomodo datis usut
ttm rolmtalis su<e> in laudem glorias gratice $ua
fueris, expendii judex. In his quae sequunlur per q*a gralificavit no$ in dilecto, t n quo habemus res e T e r a n t i a s donura commendatur : Qued si ne hoc
iewptionem per sanguinem ejus, remmionem peccaquidetn intelligii, fuitse te graliam conseeutum, aut
torum, ucundum divitia* gralice ejus de qua nobisnprm nimia ttupidiiate tuam ipsiu* virlutem exitiiwptrlmi ubertim ; I quemadmodum tta**a m*$ gratiam e$$e, none* beato Petro apottolo prcemtriia ac confraeta, amtita regis forma eximia sttnlior. Nec enini Dominum amore majori pro$e~
ieno conformatur tapiente artifice ae bono opi-qvi poterti, quam qui ita vehemenler dilexit ut
gloriam operU tui resarciente, atque pristino e iam voluerit pro ipso mori. Sed, quoniam animo
tfladori reslituitur : $ic etiam no$ ob prcecepti elatiore locutus est eum dixit : c Et&i on%ne% scantrmgre$$i<mem male affecti, velut scriptum estdrfzali fuerint in te ego lamen nunquam scandati Homo cum in honore esset, non inteltexit, comxabor
> timidilati humanm tradilus est ceciditqut
pwrattuettjumentis insipientibus, et similis faclusin inficiationem, taptu erudiendus ad melum atque
tsf illis , > ad pristinam imaginh Dei gloriam r * *
ad ctullonem, edotendusque infirmis parcere et detocmur,
bilibus, quod et suam cognovit infirmitatgm, et
C ptrspicue inteltexit quod qnemadmodum cum in pIV. Sic affecfum hominem indigere, ut eum Dei lago nurgeretury per Christi dexleram erutus ett,
gratift pnpyeniat et novara ei creatiooem imper- t l in scandali proeella ob ineredulilatem in pereundi
liat, mirifice pluribus locis demonsirat Basilius, periculum veniens, Christi virtute tervatm siu In
cnjtts testimonla nonnulla hic apponemus. Unde psat. xxxiii, n. 2 : Neque enim xn potentia hominis,
ttrofaeuUas miAt, inquit in psal. xxix (p. 425),neque in $apientia sed in Dei gratia $alu$ est. Vide
teeultandi : Quoniam tu me prceveniem suscepisluhomiliam in psal. v u , ad haec verba : dirige*
justum. Sic loquitur in homilia trt psaL xxxu, n. 5
Pertpicju dixit < Suseepisti m e , 1 pto c sxiblevasli
*e, 1 et tupefiqrem in$urgenlibu$ in me effecisti.(p. 157) : Atque etiam multum e$t discriminis in
peccatii ac recle [acti$ : hcec enim lence vendila, vi tit
Itluii $i qui$ puerum quempiam natandi imperitum
w ttucipicns, eum aquis aliiorem su$iineat. Qui peccato esl iila vero ab initio heram bonam nacta, in
igtiw, opitulanle Deo, casu exsurgit, is grati ani- virginilate educata e$t. Cur hcee affeeta beneficio
fsi tignificaiwne per bona opera exattationem Deosit, illa vero condemnata : et quid sit unicuique hof t t m judice retribuendum; quibus otnnibus tibi in
foUicttur. Aut velut $i qui* debilem qnempiam /itt
ciatorem $n(fulcien$ ab imminente lap$u liberet, ae _ mentem venienlibus, cogita Dei judicia abystot e$se
*~ * -.J _
*
. :11!
j . ^ .
^.i
*<. _ *
iil
^ . . . ^
AZ
cdkctante
reddat $ttperioum
: illi ;quidem
viciorice
nec quolibet
faeile
comprehendi
po**e ^quod
in difrebeloccasionem. huic vero conceptam delapsu flivinit thesauru eoneltua sunt. Sed ti credendi data
feriw i&titiam adimit. Vide ejosdem horoiiiae n. 5, promitsio e$l Deo, videticet, < Dabo tibi thesauros
p. 126; et n . 5, p. 129, et aliara bomiliam in ab$condito$ et inmsibilet
> Posiquam igiinr ea
piefamt XUY, n. 4 , et reg. moral. 55, et in haiam,
cognilione, qu<B est facie ad faciem, digni habiti
p. 610. Bl in bomilia De humititate (p. 159) :
fuerimus, etiam eat qua in Dei the$anri$ sunt aby*7 tmde gloriari qneat, reliclum eit libi, 0
$0$ inluebimur. Quod si ea qum in Scriptura de
... Quid igitur, dic, quceso, te ip$e quaside tui$ utribus dicta tunt, collegeri$, prophetica sententiae
ipstu bonis ejferj, cutn deberes pro acceptis donu intelligentiam magu assequeris. Et n. 7 : Et quo*
graiiem largitori hab$re? c Quid enim habes quod niam multi *unt vocati, pauci vero electi beatum
y
Job inr 4, juxta LXX.

Psal. u 7. " Rom. 111, 25-25.
W.
Psal. X L V I I I , 13. I Cor. iv 7. Gal. iv, 9.
Pbilipp.
, 20, 47. Jlai^b. , 33. fsa. XLT, 3. Hattb. xxn
u
Mattb. xxvi, 28. Epbes. i ,

12
Joan. , 16.
Rom.
111,
63
64
PRifiFATIO.
akit non vocatum, eetf eleetum. Beatta namqtte, immitlU, morte peccati renovan* tnimat no$tra$
quemelegit. Qua> autem beaiitudinh causa? Ex- in priitinam vilam : ac vitam nostram operatur.
tpectala bonorum aternorum liarediuu... ' Salvu$ Et cap. 19, pag. 4 1 : Sive quis ereationem accipiat
autem fit non quivis, sed uliquias $otum secundum de exstinctorum reviviscentia; an non magna SptrtU
eleciionem gralim . Vide hwml. in psal. cxiv, tns operatio, qui nobii suppedilat vitam ex returr*n. 5, p. 202.
ciione, et ad tpirilualem illam vitam anhnas not
Satig patet ex his qua attulimus, quantum eni- $tra$ adaptut ? Sive creatio dicatur e$*e eorum, qui
teat divina potentia in bumani cordift conversione. hie per peccatum tapsi sunt, in meliorem Hatum
Sed preterea in eamdem sententiam nonnulla re- mutatio (nam ita quoque nonnunquam usurpalur
ferenda. Subjiciamur ergo Deo inquil (tn p$al. LXI, juxta Scripturce con$uetudinem vtlui eum Paulus
. n. 2), quod salutare ab ipxo est. Quid autem sit dtrfl, Si qua inChristo nova crealura* ), renosalulare, expiicat. Non nuda quadam ttt operatio, vatio QUOR hie fit* et vita terrettri ae turbulentis
aliqnam nobis beaeficentiam afferens, qua ab in- affectibus obnoxia ad coeleslitn eonver&ationem Lran
firmitate liberemur, bonaque corpori* habitudine mutatio, quasfitin nobis per Spiritum, ad tummam
utamur. Sed quid est salutare ? c Eunim ipse Deus admiraiionem dedueit auimo* no^ros. Similiier i n
meus, et Snlvator tneus, susceptor meu& non mo- epist. 8, n. 11 : Tria crealioni* genera in Scripiura
vebor muUum . Filiui qui ex Deo est, Deus nominata invenimu*. Unum quidem ac primum, ex
noster esl. Idem eliam Salvator esl generis humani, nihilo produciionem : secundum vero, ex pejore in
debiliiatem nostram futcient, ac commotionem ex melitu immutationem; terlium, resurrectionem mortentationibut animis nottri* advenientem corrigen*.tuorum. In his reperie* Spirilum sanclum una cum
Vide horail. in p*al. xxxu, n. 5, p. 133, et in Patre et Filio operantem. Saspe alias cordis conpsal. xxxiii, n. 4, p. 146, et Homil. de fide, p. 133, versio vocalur nova creatio, ut tn psal. ,
reg. moral. 55, cap. 1.
pag. 158; et in homilia, Quod Deus non est auetor
9
Divinitatem Filii demonstrat Basilius ex summo malorum.p. 75, el lib. adverstu Eunomium,
illiua in humanas menles imperio* Petra dicilur, p. 303, el Commenl. tri haiam, p. 423.
inquit in libro De Spiritu sancto, c. 8, p. 15, eo
Quanium fiduciae in divina gratia ponereC Basiquod validum $U el inconcussum, et quavtt arce fir- iius ex his perspici potest, qu& de conciliandis Anmitu propugnaculumfidelibus.Et pag. 16 : Omnia tiochena Ecclesiae dissensionibus loquitur in epist.
autem facil contaclu virluti*, ac voluntate bonilaiis 66, p. 160 : Hccc vero conciliare, inquit, et ad uniu$
operans. Patcit, iUuminat, alit, deducit, medelur, C
harmoniam redtgere, illiu* esl w/iw, qui tt
erigit. Qum non $unt, facit ut tint, condita conser- siccis otsibus, ut ad nervos el earnem denuq redeant,
vat. Hoe modo bona ex Deo per Filium ad no$ per- enarrabili sua potettate largitur. Dominus
veniunt, majore celeritate in singulis operantem, tem ommno magna ptr eo$ qui se digni sunl, efficit.
quam ullus sermo exprimere valeat. Neque enim ful-Et in epist. 203 (p. 300): JVon enim ignoratis, nos
gura, neqne lucit per aerem tam velox dhcursu* palam omnibu$ proposiiot, veluti uopulos in mari
est, non oculorum celeres ictus, non ipsius intelle- prominenlei, furorem fluctuum hareiicorum excictu$ nottri molu$ : sed horum quodque magh vinci-pere; eosqne dum circa no$ franguntur, ea qu<B retro
tur divince operalionis celeritale, quam animantiano$ inttt, non alluere. Illud autem, c not ctAi dici,
qua sunt apud nos maxime segnia, non dicam vo- non ed humanat refero vires, ted ad Dei graiiam,
latilium, neque veniorum, neque cmlestium orbium qui tn hominum imbecillilate potentiam $uam declaimpelUt sed ipsim mentis nottrcB molu superantur.ra/, quemadmodum ait propheta tx penona Domini
Ham quo tandem temporis spatio egeal, qui porlat
dicetu: c An me MR timebitii, qui arenam tnari
omnia verbo virlutis succ, quique nee corporaliler terminum posui ? Nam omnium infirmistima ac
operatur, neque manuum opera ad creandum opusvili$$ima re, arena, ingent ac grave pelagut conc o r p o r i g
61
habet, ud eorum qum fiunt naturam habet voluntate

inxU Omnipotens. Similia habes in bomilia in
noncoacta obsequenlenu
p$at. xxxii (p. 138): Cum igitur audieris quempiam
Nullo alia argumento libentius utitur ad difini- magna minilantem, jaclantemque se tibi omni gelaiem saneti Spiritus demoitstraiidain. Neque enim neris cerumnas, damna, aut plagas, aut mortem iUfieri potest, inqtiit (cap. 12, p. 23), ut Filium quU laiurum, respice ad Dominum genttum comilxa rfiaadorel nux ttt tanclo Spiritu, aut ut Patrern invocet sipantem, et populorum cogitationes reprobaniem. Et
niti in adoptionU Spiriiu. Vide cap. 13, el episl. postea, n. 9 (p. 140): Neque igilur rex ex armis
suffkiem ad salutem auxiiium habet, neque forti$ vir
38, i i . 4. Demonstrat in cap. 15 ejusdero libri,
$ibi ad omnia suficere potest. lmbeeillitas enim el
Spirilum sanclum a Patre et Filio disjungi non
infirmitas sunt omnia simul kumana, si cum tera
posee (p. 29), si quidem io baptismo vim titlfuatc
$tr
Rom. , 5.
Psal. LXI, 6.
U Cor. y 17.
' Jerem. v, 22.
65
ELENCMJS VETERUM LlBftORUM.
tytetuu comparentur. Propterea < Infirma mundi A.
Agmen claudet insigne testimoniam, qnod e S.
eUgit Deu$, ut confundat fortia . Et ex ore infan-Basilii Liturgia depromptum Petrus Diaconus (18)
lii el lactentium perfecit laudem, ul destruat tni- citat in libro De incarnatione tt gralia cap. 8: Uine
mcum et ullorem ; > nam ditina gratia in infan- etiam, inqnit, beattu Basilius Ccezarienm ephcolibtts ae rudibu$ operans, maxime resplenduit. Praepus in oratione sacri altaris, quam pene miversut
clarissimura est initiuin epist. 161, ad Auipbilo- frequental Orient, inter cwtera : Dona, inquil, Dochiuni: Benedictus Deus, qui sibi placente* in - tuine, virtulcm et lutamentum, malos, quaesumue,
fplit ctlatibut etigit, electionisque secernil vasa, et bonos facito, bonos in bonitate conserva ; omnia
kit uiitur ad minhterium $a)ictorum: qui nunc elmmenim potes, el non est qui conlradicat tibi : cum
tc, atm fugem* ut lumet dixUti, non nos sed-oi
eiiim volueris, salvas, et nullus resislit voluntati
catwnem quam per no$ futuram suspicabaris, tnevituse. Ecce quarn breviler, quamque docte doctor
tabUibta graiict retibus iltigavit, ac in tnediam Pisiegregius olim huic eontroversicefinemposutt, docau
iiam deduxit nt homincs Domino capias, et ex pro~
per hanc precetn seipsii, sed Deo maLos koftndo pertrahas ad lucem, quos eepit diabolu$ ut minei bonosfieri,nec sud tirtute, sed divitHB gratiw
msius faciani voluntatetn.
adjulorio tn ipsa bonitate per$tverare.
9
1 Cor. i , 27. Psal. vm, 5; Matth. xxi, 16.
(1S) Biblioth. Palr., lom. XI, p. 198.
ELENCHUS
Telenim librorum ad auos exacta et emendata sun* Basilii opera, q u in hoc volumiiB
continentur.
(
Liber De spiritu tantto collatus cum quioque Begiis cudicibus et uno Culbertino.
Ad Epittolas S. Basilii magno exstitere prsesidio tres potissimum codicee antiquissimi, Coislinianoe
. 237, saeculo circiler undccimo scripius ; Harlaeaiius, decimo aut undecimo, et Medicseus, quem manu
toa aecurattssime cum editis conlulii vir inier litteratos celeberrimus Antonius Maria Salvinius. His
iribus codicibus, sahem cum inter seconsenliunt, plus visum est tribuendum, quam aliis omnibus. Primue
compleclitur epistolas 551, Harla?anus 249, Medicreus 523.
fluc accessere codex Reg. 2295, olira cardinalis Mazarini, coinplectens epistolas 272. Hic codex annorun esl 500, et primus Regius a nobis vocalur. Codex Reg. 2S97, quem secunduro vocamus, compleclilur
epistolas 334. Codex Reg. 2896, corilinens episiolas 33. Codex Reg. 2502, continens epistolas 29. Codex
Ktg. 1824, in quo tres epistolae, neinpe 45, 243 et 260. Codex Reg. 1906, in quo epislolae duae, nempe 2
eU6. Codex Reg. 1908, in quo reperilur epislola ad Cbilonem.
Uabuiaios eliam varias leciiones ex codicibus Combefisianis, Bigotianis dunbus, Glaromontano AngliBo, in quo epistolae 28, Yaiicano, in quo epiatolse 527, nec non insignis Ecclesiae Parisiensis
codiee, qui idem fidelur esse ac Bigotiaoorum alter. Suppedilavil bibliotbeca Coisliniana codicem
588, in qao epistolae 328, quem Coislinianum secundum vocamus ; et alios nonnullos, in quibus aliquot
Basilii epistola. Canonea Basilii collati fueruot cum pluribus codicibus ejusdem bibliolbecae, ex quibus codex 209 noni esse saeculi exislimatur, et cum Regii codicibu 2038, 2039,2013,2044, 2502, 2505
2509, 3027.
67
5. BASLLIl MAGNl.
68

(19) .
S. . . B A S I L I I
CJSSAREJS C A P P A D O C I J E
ARCHIEPISCOPI
LIBER DE SPIRITU SANCTO

AD S. AMPHILOCHIUM ICONH EPISGOPUM (20).
CAPUT .
A'.
Procmium in quo ostendilurnecetsarias e$se de , (21) . xspt r V

minuti$$imis tneologice parlibus pencrutatione$.
.
1. Gollaudavi in moribus luis discendi et laborandi studium; ac supra modum deleclatus sum
atteBtiooe, aique vigilantia elucente in tua illa senleotia, qua vocem nullam ex iis qua in omni sermonis usu de Beo proferunlur, citra examen relinquendam 2 putas, caput charum, mihique
maxime omnium preliosom, frater Aiuphilocbi.
Poslquam enim recie audivisti hanc Domini admo-
1. \
,
, *
,
,
\ , . >
1
, ,
, \ ,
venit* petendi diligentia, vel desidiosissimurn mibi videris ad irapartiendum excilare posse. Quin et . \ ,
illud in te majorem in niodum admiror, quod
non tentandi gratia, ut nunc pleriqne* quaestiones ' , proponis, sed ut quid sit verom investiges. Nam . qui curiosis auribus nostra verba captent, quique * .
nitionem : Quitquis petit, accipit, et qui quBrit, mk
* Luc xi* 10
borificam salutationeta Ampbilocbii, a quo consultos fuerat. Regius quintue addit * .
Sed non tam Eunomium quam Pneumatomachosr
oppugnal Basilius; quamvis istius quoque impietaeti Basilii ad Amphilochium episcopum lconii Lycao- tem eadem opera subvertat.
(20) Ex interprelalioue Erasmi pluribus locis
num de Spintu tancio in capitibu* triginta. Titulus
in Reg. teriio et Golb. non solum boc loco occur- emendaia.
(21) . Sic veteres libri, melius
rit, eed eiiam antea eummariis lotius operis in ordinein digeslis praemittitor, his vocibus additie : quam in edilis . Paulo post nonnulli codices
, ubi recte Com- . Ibidero uiraque editio * , sed coAettsius monet legendum esse, . De- dices omnes mss., id est, quioque Regii el Colberignant enim h voces pnemissam a Basilio perbo- tinus, ut in coniexltju
(19) '. t)uo Regii codices et

Colberiinus sic habent,
'Aj-,
. San-
70
LIBER DE SPIRfTU SANCTO.
xsl - quaestiones nobie objiciant borom boc teropore

^ . , \ roagna est copia. At in animum discendi avidum,
OT)L , (22)quique ad ignorationis medelam Terum inquirat,
xsl , diffitillimum est incidere. Etenim ut venatorum
o? rpo6aUouot , - laqueus et hostium iasidiae, iia fraudem occullam
, ' , et arte instructam habent multorum interrogatio , nes, qui proferunt in medium qusesiioncs, non ut
ex his aliquid capiant utililalis, aed ut, si minue
-.
aceommodatas suae cupiditati responsiones inveniant, banc belli causaro babere justam videanlur.
9
(23)
2. Quod si Stulto inUrroganti lapientia imputa-
' , bitur : aascullatorem prudenlem, quem pro , pbfta cum admirabili consiliario copulavit", quanli
drou ; H aestimabimus ? iEquum est profecto, ul eum ap , , - probatione omni compleclamur, ac longius prove- - * - - - - ^
~-~*.iStZi~
. H . I . U I M
k^miie
m A n i t m i l l i i i o ctn<! c i m n l i l m A i t a n i
A#
manura
illius studio simul admoventes, et
~ ,

- hamus,
, . in omDibus CUDI eo ad perfectionem conlendente
, laborantes. Nam baod perfunctorie voces Ihet \ (24) logicas audire, eed conari, quid in quaque diclione,
0uUa6jj , quid in quaque syllaba recondiii seneus lateat
, - perscrulari, non est eorum qui segnes eunt ad pie - , latem, sed qui vocalionis nostrae scopum intelli . , gunt : quandoquidem nobis proposilum est, u l
4 * , (25) similes efljciamur Deo, qualenus human* natur
. * - fas est. Porro simililudo nou est absque cogni . lioae : cognitio vero sine documeniis non paratur.
. , Doclrinae aulem inilium, est oratio, oralionie
, , '. partes syllabat ac dictiones. Proinde syllabae exeu4 * , tere, non esl aberrare a scopo. Nec vero quoniam
. , \ minutae, ut alicui forte videbunlur, qusestiones ;
(26) idcirco et negligendse sunt : imo quooiain diffi , cilis est in?entu veritas, undiqne nobis est yesti * ganda. Etenim si, ut arles, Ha et pietalis acquisilio
, paulatiro minutis acctissionibus augescit; nihil eet
. \ - contemnendum iis qui ad cognitionem insliluun6\ * , lur : quemadmokium si quis prima elementa u l ,
, \ , , minuta contemnat, n u D q u a m perfectorum sapien ( . tiam asaeqnetur. Nae et Non, syllabae du sunl:
\ ; " attamen bonorum oplimum êritas, et extremus
, pravilatis terminus mendacium, frequenter hie
(27). minutis verbis comprehenduntur. Sed quid basc
, , commemoro, cum jam ei quis vel capite annuat,
, tum cum martyrio pro Christo perfungendum eat,
0 ' ; totam pietatem expleviese judicetur? Qnod $i haec
fda , ad bunc habenl modum, quid esse posait in yer ; " bis, quae de Deo dicuntur, 3 adeo pueillum, u l
' , \ vel recte vel aecue dictum, noa magaum habeat
T
Prov. xvii, 28.
ha. m, 5.
(22) Tdr . Edilio Basileensis .

(23) .
Addunt editi , m-
sentealiae seriem penitus denormal; sed (amenCombeflsio probalur.

terrogmti sapientiam tapientia reputabititr, sed ea
(25) . Slc duo tiegii et Golb. et Reffitr
fox addiu videtur a recentioribus librariis, et cum quiotus in margine. Editi . I)uo
eam deleverim initio Epislote primae Ganqnic, codices mss. , eognitio duqoia deeal in aaliquiasimie codicibus, delenda etiam ctrina paratur.
boc loco fuit.
(26) . Reg. quartus . Paalo
(24) txdatn. Addita pnepositto ex quatuor post editi , tres Regii codices .
codicibus mss. Mox duo codices Regii, primuset
(27) . Reg. pnmus , et ad margiwrtius, , $copum nottra $cien- nem .
Hxc acriptura manifeslum est erratum, ac
71
S. BASILU MAGNl
72
momentum in elramque parlem ? Nam si ex lege *TO \ *
nec unuro iola nec apex unus preteribit , quo
, \
modo nobis lutum fuerit vel minulissima transi- ,
lire? At quae lute a nobis enucleari postulasti, , eadem exigua sunt et magna : prolationis quidem , compendio exigua, atque ob id fortasse conleraptui , , obnoxia, sed rerum signiOcalarum vi magna : ad . $,
similitudinem sinapis, quod cum sit minutissimum ^ , inier arida semina, si cura debita adbibeatur, in , , (28)
altiludinem satis magnam exsurgit, ubi vis in eo
latens sese explicueril . Qaod si quis ridet, no- ,
stram videns circa syllabas, ut psalmi verbis ular, , .
fabulationem ; ipse quidem futurum scial, ut ,
infrugiferum sui risus frucium melat : nos vero , \ baudquaquam ccdenles bominum conviciis, nec , illorum viluperalione victi studium investigandi , (29) )
deseramus, TaDium enim abest, ul me barum re- . rum tanquam roinuiarum pudeat, ut si vel mini- ^ , njam dignitatis earum pariem allingara, lum mibi ,
gratulalurus sim, ut magna qiuedam asseculo, ,
lum fratri nobiscum baec perscrutanti non mediocre .
lucrum hinc dicturus obvenisse. Ilaque* cum in , (30), minimis verbis conspiciam certamen maximum, . \
spe pracmii non delrecto laborem : ratus senno- ,
nera lum mibi fore utilem, tum audienlibus satis (51).
magnum fructum allaturum. Quapropler cuui ipso jam (dicendum enini esi) sancto Spiritu ad explanaiionem accedam. Et si vis ut me in dispulalionis viam inducam, ad hujus quaestionis originem paulisper diverlam.
3. Nuper precanti mihi cum populo, et ulroque
5. ,
modo gloriGcalionem absolventi Deo ac Palri, in- C
terdum cjim Filio una cuin sancto Spirilu, inler- ,
dunt per Filium in sanclo Spiritu; quidam ex iis , (32)
qui aderanl, crimen inlenderunl, dicentes nos non , ,
roodo peregrinis ac novis uii vocibus, yerom eliam , \ tnler se pugnantibus. Tu porro maxime illorum .
uiilitati consulens, aut si prorsus ipsi insanabiles ,
sint, lamen proplor eorum, qui in ejusmodi horoi* ,
nee incidunt, securitatem, postulasli quampiam \ ?
dilucidam doctrinam de vi barom syllabarum evul- garl. Jam igilur nobis breviter dicendum est, quan- . , *
tum orationi raium quoddam et exploratum prin- (55).
cipium potientibus fieri potesl.
<7
Maitb. v, 18. " Matlh. XIII, 51, 32.
Psal, cxvui, 85.
(28) uiv. Reg. terlius D inlerponit, , quod quidem cum

. Videlur Erasmus ita Deo dictum sit. Quibus verbis signilicanlius niOQCt
legisse ; sic enim interpretatur : Ipse quidem infru* se non suis viribus, sed Dei auxilio conlidere. Si
giferum rims sui fructum melal.
quis autem observet inde natam libri De Spiritu
(29) . Hac voce BaSilius non ad- sancto scribendi occasionem fuisse, quod Pneumajutorem et socium aiiquem operis designat, ut su- tomacbi iuriis exarsissent, cum Basilius Patri et
apicaiur Titlemonlius, sed lectorem sluaiosum, id- Filio cum 8pirilu aanolo gloriara redderet; isfacilc
que paulo posi declarat aperlius.
perspiciet non sine causa Basilium itlud < ad(3U) , . Sic reddit Erasmus, dere, sed ut indicet sLbi adversarioruni minas tanti
cum tpio, ul itadicam, Spiritu; quasi metuerel Ba- non esse, ut banc loquendi rationem, cum sancto
silius ne paulo audacior haec loquendi ratio videt Spiritu, quam in toto hoc libro defendit, usurparc
retur. Visa est Corobeiisiu rudis Erasmi expresuo, desinat. Basiliaoae ergo aeulentiai nervos elidii
ac illud in ejusuiodi locis vacare pronuntiat. Combeiisius, cum iia reddendumêsse pronuotiat,
Sed mullo minus mihi probalur Combefisii obser- ip$o Spiritu javente beneque propitio.
vaiio, quam ipsius inlerpretatio Erasini. Non eoim
(31) . Sic libri veieres. Editi
otiose posiium esse, et quo sensu accipienduni sit . Ibidem Reg. quartus
illud perspici potest ex libro secundo adver- , me quondam precante.
$u$ Eunomium, p. 256, ubi Basilius difficilis Scri(32) ' . Articulus additus ex mas. codicibu*.
piura te&timonii explicaiionem promUten9, he
(53) . Duo codices Regii , auod
1
74
LIBER DE SPIRITU SANCTO.
75
.
aprftr
4 CAPUT11.
Vnde stt orta hceretkorum de tyllabis obitrvatio.
4. Exilis illa isiorum liominiim de syllabis ac

4. \ \
, diclionibus observaiio non simpiex est, quemadmo* , , dmn alicui videri possit, neque ad mediocre maluni
jkOilsv \ lendil, sed profundum babel atque obtectum
riii&toi. (54) adversus pieutem consilium. Contendunl enim
ostendere dissimilem esse pmlalionetn Patris, el
, \ Filii, et Spiritus sancti, lanquam inde facilenv
.
habituri ipsius eliani aecundum naluram dissimili^
, tudtnie probalionem. Habeut enim iftli velus quod , dam commenlum, ab Aetio bujus bareseos prin , - r.ipe invenlum, qui in epiatoli? suis alicubi scripeit
* , - ea qnas aecundum naluram dissiinilia sunt, diesi . R inililer proferri : ac vice versa, quaa disgimiliter
Kel - proferuniur, esse dissiiuilia eecundum naturam.
7, Alqtie ad bujus dicli confirmalioaein Iraxit Apo 2 , "
slolum dicenlcm, Unw Deus et Pater, ex quo
(35). ' , omnia; et unu$ Dominus Jesus Christus, per quem
<& , , otunia " . Quemadinoduiu igiltir vocee s* babent
* inier scse ; ita, inquit, se habebunt et uatune,
(36) . quae per ipsas signiflcanlur : sed inter se discrevtow xs\ pant per quem el ex quo : dissiinilts igiidr Patii
. " Filius. Ex hoc ilaque morbo et istorum circa
\, , praepositioncs nugacilas deper.del. Unde Deo qtii, ' , " dem et Pairi lanquaui eximiaro quamdam portio , ' nem altribuuiu illud, ex quo; Filio vero ti Dco
\ aesignarunt Hlud, per quem; Spirilui autem san , \ cto, illud, in quo; negantque bunc syllabftruin
r (37). ' ^ usuni usquam mverti, ut, quemadmodum dixi, er
discrepanlia prolationis simul appareat et nalurse
?| \
. , discrcpantia. Atqui non obscurutu ret, eos, dum do
, * , syliabis subtililer n:ignntur, impiae doctriq viiri
? , , , ac robur astruere. Siquidem bis syllabis, ex quo,
conditorera volunt significari; mirsus his, per
, quem, minislniin aut uislniraentum ; iiis dcnique,
6 in qtu> lempus aut locum declarari, irt is qni con (38) - didit universa, inteiligatur nihilo honorabilior
iuslrtimeulo : Spiriius autcra sanctus ntbilo plus,
.
quani locus aul lcmpus, ad res condendas altulisise
videatur.
t
! Cor. ? i i i . 6.
qaidem a librariis positum videtur nimio gramma- D (56V . Reg. terlias .

ticcstodio. Ytilgatae lectiooi favent plnriiiia Basilii
(37) . Duo anliqui codicoj 'loca proreua similia. Habei uniw ex Rcgiis codici- .
bas , Colbertinus . Porro Erasmus sic
(38) .'. Unus cod. ms. . Sic auinlerpretatur : Jam igitur nobis quam fieri potetl
tem rcddit bunc locum Erasmus : Spirilus sanclus
htmtime dicendum est. Posset eiiam hic afferri nihilo plus ad re* condenda* momenti attulisse vi%
sensns: Oralioni ratum quoddam, quantum fieri

dea/ur, nui quod lempus a*t locum prtebuerit rebun
potut, et exploralum principium ponenlibu*. Sed ac-condiiit. Al non tantuin houoris Spiritui sancto
curalior ridetur inlerpretaiidi ralio, quam adhibuimos. Cum slaluissei Basilius orationem altitis rcpele^, breriter dicturum se monet, quanlum brcviUs cotn ejusmodi proposko coaciliari potcst.
(34) 'Arojwlar. Si<? velusti codices. Editi
.
(35) . Addunt editione Basilcenses secaoda el Paria. ,
- Et.
iftu Spiritus satfctus in quo omnia. Sed baec neque
ia pcioia edilioae Rasileensi, neque in Regiis quatoor codicibus, neque in Colberlino legmilur.
PanoL. Ga.XXXll.
babebant impii bseretici, ut ab eo tempus et locum

creaia dicerenl; sed eutn coinparabanl cum loco
et lempore, ul Filium cum instrumento : ac ei appellatienfm loci imponebant, ut atl Baailiua cap. 4;
cujus cavitlationis ansaro videntur arripaiase ex
usitaia apud acripiores ecclesiaetieos senlefitla, qui
Spirilum sanctain dicere solent plenitttdinem bonorum Dei essa, ul ait Didymus Itb. b% Spiritu
sancto, ac in eo cuneta Dei dona co*$i$iere. Ip$#
RasiHus probat, cap. 26 bujns libri, Spirilmn sanctuni esse velttii locum eonim qui ^. .
75
S. BASILH MAGNI
CAP13T I I I .
76
.
mmdana philosophia natam esse de stjllabis eo- " (59) phisiicam dispututionem.
.
b. laduxit porro ipsos in hunc errorem exler5.

norum quoque scriptorum observatio, qui voces, , , ,
ex quo et per quem, rebus nalura scparalis attri- \ , , buerunt. Siquide:u illi putant liis vocibus, ex quo, .
-sjgnificari inaieriam; bis vero, per quem, inslru- , iiienluin designari, 5
prorsus niiiiislerium.
^, . (
Yel polius (quid eniin velat, loia illorum doclrina , ,
repetila, paucis arguere, et quam isli homines di- \
cant a vero dissidenlia et quam ipsi non constent (40)
eibi?) qui inaui pbilosopbiae dederunl operam, ;) ol \ duiu niuliifariam exponunl causae naturam, eamque , ,
in propria significata dividunt, alias aiunt esse \ ,
rausas ptincipales, alias cooperantcs, aut concau- * ,
sales, alias aulem banc ralionem habere uL s i n e , iis nihil eflteiatur. Alque barum cuique peculiarcin (41).
fiiam allribnuiu appellationem, ita ut aliter opifex,
aJiler inslruineatum significciur. Nam opilici , .
congruere exislimant illud, quo ; aiunt enim *
proprie dici, a fabro faclum fuisse scaronum : at
instrumento convenire illud, per quem ; dicunt * enim, per securim el terebellum et reliqua. Simi- \, \ \ .
Jiler hanc particulam, ex quc iili faciunt propriam \ *
iuateriae; siquklem e maleria flt opificium. Porro "
parlicuiam, juxta quod putant significare conce- ,
piuin aoimo, vel exirinsecus objectum artifici . " (42)
exepiplar. Yel eniui prius cogilalione sibi depingil ,
id quod facere deslinat, el sic quod animo conce- , pit, ad opus perducit : vel ad exeinplar jam edilum , * (45)
reapiciens, ad illius simililudinem operationem . " jdirigil. Uanc auiem parlkulam, propter quod, vo- Uinl compelerc Gni; scamnuiu enim esse faclum
ad usuai hominum. Denique his verbie, in quo, . ; .
tempus aut locura indicari. Quando enim faclum ; . . \
esl ? iu tali lempore. Ubi facluio est ? in tali l o c o . , *
H*c autem tamelsi nibil conferunt ad id quod fit, . \
taiuen absque bis nibil polesl fieri. Operanlibus . \ enim el l o c o el tenipore opus est. Has observa- ^44) \
tiones ex inanibus disciplinis ac vana deceplione , \ \ \ dcsuniptas cmn isli didiceriut aique admirati sint, eas eiiani ad simplicem et arie omni carenlcm Spi- , , ritus doclrinam iransferunt, ul et Deum Yerbum (45) \
diroinuanl, el Spiritura eanclum rejiciant : qui D , \
quidein vocem instrumenlis inanimis aut gervili ac
prorsua bumili ministerio a profauis scrjploribus , " , 1\
assignalam, loquor de dictione, per quem. ad Doini- , num univereorum non verili sunt transferre; nec
podet CbrUlianos eerrae aut mallei vocabulum uni- .
ersae creaturae Conditori attribuere.
a u t
(50) " . Huc Iransferre coacti ante .

aiiinus hunc titulum a librariia infra ante baec verba,
(42) . Duo codires mss. {) ..
\ , vitioae prorsug, ut patei ex
(45) ". Sic codices mss. sex. Edili parenibesi, quam adjicimus, apposilum. Ibidem .
Aeg. tertius .
(44) . Ha?c desunt in nonnullis
(40) ^ . Sic libri veteres. Editi codicibus inss.Paulo post editt ,
.
sed primus articulus uon inveniiur in mss. codd.
(41) '. Non male in uno exRegiisure(45) . Duo anttqui codices .
. Paulo post arliculus ex ms. codd. addilus Duo alii .
77
LlBEU DE SPil tiTU SANCTO.
78
\
9
CAPUT IV.
rfj
.
Harum syllabarum u*um tine ducrxmine in Scriptura

adliiberi.
6.
\

,
\ ,
/ . ,
, , *
tfj \
. ' \ ,
, \
. \ 6
5 } \ \ ,
6. Nos porro frequcmer his uii vocibus etiani

verilatis sermonem confitemur, haud (amen Spiritus liberlalein humilibus el abjeclis exlerorum
disciplinis ullo modo scrvire dicimus : veruni habita raltone ejus quod subinde occurril, enunliationes congruenlcr usui convenienierque irtunutari.
Neque enim illud, ex quo prorsus signiGcal materiam, quemadmodum ilii putanl : sed cst Scriplura
fantiliarius hanc vocem ad supremam causain
adbibere. Exempli causa in lioc locu, Unux Q Deus,
%
7 1
ex quo omnia . Ac rursum : Omnia auleiu ex
Deo
Utilur tamen verilatis setino bac ipsa di {- I t ctione eiiam sa?pe de niateria, veluti cum ait :

' \,
' \, '
\, . '
11
Facies arcam e lignis imputrescibilibus' ; e l : Facies

candeiabrum ex auro puro * ; et: Primm homo e
terra terrenus ; c l : luto compo$ilu$ es tu ceqvc
7
75
, ?, (46),
,

,4)
oV *
, ,
,
$ - \
(47),
;, * , . ,
atque ego *. Al isli, ul naturas, queinadmoduui

diximus, divcrsiialem constituanl, delinierunt hanc
vocem s)li Patri congruere. Ac principia quidem
observationis acceperunt ab exlernis scripioribiis,
non tamen bis in omnibus accurate inserviunl :
scd Filio quidem, secundum praescripiionem illoruoi, instruraenli vocabulum imposuerunl, Spirilui
vero sanclo , loci. Aiunt enim, m Spiritu : el
aiunt, per Filtum. Al Deo vocem, ex qio, aUribuenml, non amplius bic alienos sequenles, sed ad
npostolicos, ut ipsi dicunt, usus transeuntes ; sc * ruiidum quod dicluro est : Ex ipso autem vo$ estis
* \, .
in Chrislo Jesu
; "
, , \
(48) \,
\
, * ,
,
7 7
el : Omnia autem tx Deo *.
Quid igitur est, quod ex bac argutia conflcitur?

Alia naiura causse, alia iiisirumenli, alia loci *
alienus ergo secundum naluram Filius a Palre, si
quidem el inbtniinontuin ab opifice ; alienus eliam
et Spiritus sanctus, quamtoqmdem separalur iocus
aut lempus ab inslriimenlotum aut eorum qui iuslrumenlis ulunlur nalura.
'.
CAPUT V.

, > ^.
Elde Patre dici, c perquem, > et deFilio, c cxquo,

et de Spiritu sancio.
7. (49) ~& , ,
, ^ , j
, , *
7. Ad hunc quidem modum se babent, quae ab

islis afleruntur : nos auiem demonstrabitmis quod
proposuimus, nec Palrcm sibi sumentem bas voces
ex quOy ad Filium projecisee bas, per quem, neque
rursns a Filio, sicut Tsli praeacribunt, non recepi
6.
" I Cor. , 6.
" 1 Cor. , 30.
7 t
1 Cor. , 12. Gcn. , 14.

I Cor. , 12.
Exod. xxv, 31.
7 i
I Cor. xv, 47;
7 e
Job xxxm,
ctam, ex lapide ttatuam : Ua ex Deo maleriam pro~

(46) . Unus codex .
(47) * . S. Ambrosius qui - cenhae.
rima ex Basilio in suos De Spiritu tancto libros
(48) . Ha;c S. Ambroeius Irgit
translolil, minus comnode videiur hoc loco Basilii cuni inlerrogalionis nota. Sic enim inierprelatur.
senienliam accepisse. Nani observat Basilius Pneu- lib. i i De Spirilu taneto, cap. 9: Nunquid eryo
maiomacbos, dum omnia ex Deo lanquam ex causa alienut secundum naturam Filiu$ Patre, qut^
cfficienli esse dicunt, disc< dere a principiis philo- , alienum instrumentutn ab operatore proprio vei ntisopuorum, qui i.Uud, ex quo, materiae proprium at- ' ciotel aut nunquid alienus Filius Spintu. quia ob
tnouunt quia, e materia fit opiliciura. Conlra Ain- imlrumenti genere anl loctt$ separatur aui tempxti?
brosius de Pneumaiomachis loquens : llli volunt,
(49) . Sic niss. codices. Editio Pari*.
ioquit lib. n , cap. 9, ex Deo tanquam ex natura Dei , elc. Panlopost legitur in editis '
rue tnateriam, ut $i dica$ ex Ugno arcam esse (a~ ^ . Libri veterce ut in confexta
S. BASILII MAGNl
so
'70
Spirilum sanctum in coneorlium baruin vocum, (50) $ quo, aut, per quem, quod lamen nova isiorum . (51) ,
%
distributio defintt. Unu$ Deu$ et Paler, ex quo ,

omnia : et unns Dominus Je$u$ Chrislui, per quetn. ,
omnia . Non sunt ha voccs legem ferentis, eed

hypostases distinguentis. Non enim ut natura induceret diversitaiem, sed ut inconfueam Palris et
Filii noiionem exhiberet, ila locutus Aposlolus.
Nam quod b voces inler se contrariae non sint,
ncque velut in praelio separatae adversus hostilem
aciem, ad bellum inler se gerendum excilent naturas ad quas accesserint, inde liquel. Collegit
ambas in una et eadem pcrsona beatus 7 Aposlo-
,
), *
\ ,
". , *

, .
(52) \
" ,
lus dicens : Quoniam ex ip$o, et per ipsum, et in
, .
T>
ipium omnia . Quod autem haec ad Dominum

referat, quivis faiebitur, qui
Tel lenuiter inspiciat

.
" ,
mentem orationis. Cum enim Aposlolus prius ex

lsaice prophetia posuisaet illud : Qui$ cognovil $en- ;
ium Domxni, aut quis consiliarius ejut fuit ? sub- ; \ , OV

jecil: Quoniam e% ipto, et per iptum, et in ipsum . " \
9
sunt omnia " . Quae cerle de Deo Verbo universorum condilore dicta esse a propheia, ex iis quae ,. (55) .
praecedunt, discas licebit. Quit mensus esl manu , ,
aquam, et ceelum palmo, et totam terram pugno ? ;
Quit statuit montes in tibra et eolle* in stalera f ;
Quis cognovit unsum Domini, aut qui$ contiliariut , ;
%
Uli fuit " ? Nara hasc dictio, quh, bic non prorsus
id qaod baberi nequit, eignificat, sed quod esl ra-
, ,
,
rum : velut in hoc : Quis insurget mihi adversus (54); ,/

perverte agentes ? Et: Quis est homo qut vuli vi- ; \,
+
*k Q ?. _ . . .
1 ' 11
r r . . _ / _ . . . #.
CJ- -... 1
- 1
rwr, _ J
tam * ? E t : Qui$ atcendct in montem Domini" ? ; ,
Siroiliter el hoc loco dictutn : Quis est qui cognavil ,
sensum Domini, el contilii Utiu$ parlicep* /tftl**? ;
Paler enim diligit Filium, et omnia otlendit illi ". .
8 1
llic est qui continet lerram, eamque pugno coui* , \ *

plexus 68t; qui cuncta digessit in ordinem, eaqne \ * ^,
ornavit; qui et montes aequaliler libravit, et aquis \ ,
lerminos prescripsit, et oinuibus quae in mundo (55) *
annt, suum designavit ordinero : qui tolum coelura . ,
mftditfa totius euae polestatis particula comprehen- ;.
d i t : quam sermo propheiicns figurate palmum ap- " ,
pellaTit. Unde coogruenler Aposiolus adjecit : Ex , , . '
I Cor. , 6. Roni. , 56. ibid. 54, 56 ; Isa. XL, 15,

Isa. XL, 12,15.
Paal. xxxiii, 15.
Psal. x \ m , 5. lsa. XL, 15.
Joan. v, 20.
k
Psal. xcdi, 16
(50) t f . Duo codices mss. et alius pritna D prelari: Quomam ex ipso el per ip$um et in ip$o
manu babent .
9unl omnia, lib. u De Spiritu sancto. cap. 9; cum
(51) . Totua hic locus gic legitur in Re- praesertini sanclus doctor iilud stc expliio quarto : , , \ cel, quasi idem valeat ac omoia in eum inluealur.
" ' \
\ Ejus verba mox referam.
(55) . Erasmus : ex his qu<e sub(52) . Addunt editi , sed hae jictunt; sed, ut sape alias, iia hic quoque desivoculae abaunt ab anliuuls codicibus. Erasmum gnanlur bac voce, qtue rmo sive superiu* diela
carpit Combefisius, quod interpretatur sunt, ui observat Combefisius. preposiiio
amtai, ae reddendum eese contendit uirasque tret bis addila ex duobus libris veteribus.
tp$a$. Yenia noa careret observatio Cotnbefisii, si
(54) . Codices quinque illud, , idem esset ac tn ip$o. Tuiic enim .
inerito diteretar Baeilius tres illas loquendi raiio(55) . Sic utraqne edilio; atque
nee ex quo, per quem, ttin quo, de quibus eum inbanc lectiowem, ul aptiorem et signilicaliorem reliter et Pneumatomacbos erat ooniroversia, ex Paulo nuimus, quamvis quinque codices ross. babeanl
collegisse. At illud, , tn ipsum, sive ad /. Quod etiam prima manu exblitit in
ipsum, non erat raaleria cavillalionum ab b&relicis Colberimo, sed poslea inducta niulatio.
inveotarum. Unde miror S. Ambrosium aic imcrt
81
8*
Ex lioc
ctaG - *
Pr ipsvm,
m fpm ontfita
\ . " eiquidem iis quae sunt, causa ut sint manat, juxia
\ * Toluniatem Dei etPatris. Per ipsum perseverant ac
, \ consistunt omnia; uuhrersorum conditore uni. \ cuique rei crealae ea etiam quae ad sui conserva, (56) \ \ ^ tionem necessaria sunt dimetienle. Quapropter
*4 \ sane eiiam universa set>e ad illum convertunt,
, * 01 - invincibili atque insedabili quoctam desiderio, ct
arcano afleciu ad auctorem ei largitorem vitae
\ .
\, " , respicientia, jnxta illud quod scriplum est : Oeuli
otnnium in te $perant " ; et rursum : Omnia U

ex$pectanl ; et: Aperu tu manum tuam, et implet
omne animat benediclione .
90
V1
8. 8 Quod si adversus banc uostram expositionem

, - instabunt, quse illos ratio liberabit, quoroinus
; \ evidenter in se ipsos incurranl? Elenim si conces
towufft , , auri non sunt de Domino dicias esse bas tres vo1 , \ (57), ces, ex ipso, et per iptum, et in ipsum : omnhio
\ . necessum est, ut Deo el Patri proprte tribuantur.
; . - Aique binc palam conciderit illorum observatio.
* oS, 6V , Reperitur eniin non modo, ex quo, sed etiam, per
. quem, accoromodari ad Patrem. Qua? vox fii nibil
, prae se fert huinile, quam tandem ob caosam eam
; , velut inferioris dignitatis assignant Filio ? Quod ei
as omnino declarat ministerium, respondeant nobis :
\ ; Deus gloriae ei Pater Christi, cujue principis est
5 ' , minisler? Ijritur isii quidem g ad bunc modom a
tjtfv . seipsis iindique subverluniur, nobis autem ulrtnque
\ , - quod firmum cst servabilur. Etenira sive de Filio
Q evicerit dictuni esse quod recitavimus, comperietur
] (58)
haec particula, ex quo, Filio convenire : sive quis
tw ,
contendat propbets verba ad Deum esse referenda,
aiv , , rursus concedct vocem hanc, per quem, Deo con \ . \ gruere; et utraque vox parem dignitalem obys . * linebit, eo quod pari rationc de Deo usurpelur.
\ . "" Atque juxla modtim ulrumque, perapicuum eril bae
^ .
particulas parem inter se babere dignitatem, quod
de una eademqne persona usurpat sint. Sed ad
propositum revertamur.
9. ,
9. Apostolus scribens Ephesiis, ait: Veritatem
,
, ,
^
66 ,
*
MUlem loquenle* in charitate, ereseamus in ip$vm

per omnia, qui e$i caput Chri$tut, tx qtto totwn corpus dum compingilur et eonneciitur, per omnem ;neturam subministralionit, tecundum operaHonem in
. (59) j) mensura uniuscujusque parlis inerementum corporU
. \
b t j
, '
ttyOJijr, . ,
"Rom. , 36.
Paal. CXLIV, 45.
faeit *. Et rursus in Epistola ad Colossenses, ad

eos qui non babebant llnigenili notitiam dictum
est : Qui tenet caput, boc eai, Ghristum, ex qw
totum eorpai, per junciuras et contiexione$ tubmitti-
Psal. CIII, 27.
Psal. CILIY, 1.
Ephes. iv, 45,16.
(56) ", clc. Sic reddit hunc locum S. Am- utentium animis instillalut.
HOMUS, lib. u De Spirilu tanclo, cap. 9: ln ipso,
(57) . Addunl editi el Reg. secunpti etl ? Qtua onnia admircCbiii quodam desideriodus . Sed haec prorsus inutilia, nec in
inenarrabili amore auctorem vitie et mimstraloremquinque aliis codicibus reperiuntur.
ftJue SIUK ac munerti intuentur, tecundum quod
(58) . Sic ediliones Basileenses et anti-
tfnplvm est: Oculi omnium, etc. In Coinmen- qui codices. Unus cum edilione Paris. .
buoinhaiam cap. v, p. 477, haee legunlur: t/i- Aliquanto post veleres aliquot libri \ .
fntlat tpsniit bonutn, quod appelunl omnia, cujus
(59) . Conaenliuni in bac voce orones co*w naturali ei menarrabili medo ommum ratione dices mss. Uabent tamcn edili
S. 1USIL11 MAGNl
84
ttratum, augeuH augmento Dei " . Quod enini ,
Cbrislus caput est Ecrlesias, alie loco didiciinus, , . "

Aposlolo dx nte: Et ipsum dedit caput super omniq , Ecctesias \ E t : plenitudine eju$ accepimu* r.os, *
9
omne$ *. Et ipse Dominus : De meo accipiei, et ?- \,

numiabit vobis . El in sumnia, diligentcr legenti (60)
.
varii usus videbunlur illius ex quo. Nani et Domj- \ ,
,
TIUS : Kovi, inqiiit, virlulemex meexiisse". Similiter . \ aulem et de Spiritu compluribtis locisobservavimus >
illud , ex quo, posilum esse. Qui enim, inquit, . \ , ", \, teminai in Spiri'u, e Spiritu metel vitum aternum**. . " \
llem Joannes : Ex hoc cognoscimus quod in nobisest,
e Spiriiu quem nobis donavil . Et angehis : Quod . , ,
enim in ea generatum est, e Spiriiu sancto est \
Dominus ait: Quod natum eii e Spiriiu, Spirilus
* ,
9 9
est . Atque id quidem ad liunc habct modum.
, \
. \ (61)
. .
9
10. Jam vero demonstrandum est banc vocem,

ver quem, pariler et de Palre, et de Filio, el de
Spiriiu sanclo in Scripluris usurpari. Ac de Filio
sane supervacaneum fuerit proferre leslimooia,
tiim quia boc nolum est, lum quod boc ipsuro ab
adversariis aslruUur. Nos porro denionslrabiintss
banc parliculam, per quem, etiam de Palre fuisse
10. "
\
, . \
, ,
* , \ \
. , \, ,
posilam. Eidelit, inquit, Deus, per quem vocati estis

in consorlium Filii ipsiut *; et : Paulus apostolus
Jeu Christi per voluntatem Dei ; et rursufn: Itaque
non es jam tervus, ted filius, et hccres per Deum
Itein illud : Quemadmodum surrexit Chrislus tnortuis per gloriam Palris . Et Isaias : Vcc, inquit,
qui profunde faciiis consilium, et non per Dominum .
(62)
\,
\ "
, ,
C \ "
\ , ,
\, ,
Quin et de Spiritu sancto possunt etiara appopi

mulla hujus vocis teslimonia. Nobit aulem. 9 inqtiit, Deus revelavit per Spiritum , El alio loco :
. \ \
. ,
\, (65)
Bonum deposituln custodi perSpiritum sanetum ; ac \ * *
rursus : AUi quideai per Spirilum dalut etf termo

.
tapieniice .
e
10
11. \ \ , ,
, \ \
,
11. Eadem vero et de syllaba, tn, dicere possumus, quod etiam banc de Deo et Patre Scriptura
usurparit, velut i Yetcri Teslamento :*/n Deo, in-
quit, faciamu$ virlutem ; e f In U cantatio mea, , \, (64) iemper el rursus: /n nomine tuo exsultabo ; el , '
1 1
1 3
" .
apud Paulum :ln Deo, inquil, qui condidit omnia
et, Paulus ac Silvanus et Timotheus Eccletiie The*- , , , '

talontcentium in Deo Palre ; el, Si tondem aliquando \,
* \ (65),
prosperum iter habeam in voluntate Dei, veniendi ad
19
9 9
9 9
9 7
9 9
* CoL , 19. Ephes, , 22.

Joan, . 16. Joan. , U .
Luc. vni,.46.
Gal. vi, 8.
I Joan. i i i , 24.
Matib. i , 20. Joan. m. 6. I Cor. i . 9. II Cor. iv, i. * Gal. iv, 7. Rom.
vi, 4.
lea. xxix, 15. * I Cor. , 10. 11 Tim. , 14.
1 Cor. xu, 8.
Psal. cvn, 14. " Psal.
LXX, 6.
Psal. LXXXVIII. 17.
Epl.es. m, 9.
I I Thess. , 1.
9 9
1 9
1 9
1 1
1 9
(60) , , elc. Sic omnes codices mss.

Edili voro \ , , elc.
(61) . Hanc vocem addidimus exqualnor
codicibns mss. Slalim edili , aliler
qualiKir rodices IUSS., quos seeuli suinus. Subindc codices tres .
'62) . Regius quarlus .
65) . Editi addunt , sed
ea vox in millo ex nostris codicibus reperta. Paulo

posl Ufiits cod. Reg. .
(64) . Reg. quarttts .
(65) . Edili el velcres aliqnol libri
\ . Combeiisius legendum puial ex lextu
sacro, . Scctiti sumus scripluram
Reg. secundi. Paulo post idein codex ^
Alii nonnulli . Editi .
83
S6
, f
et iGloriaris', inquit, Deo . El reliqua
, , \,
. \ ^. "
,
(66) .
\
0*?6. , <

.
(67)
,
tv .
12. \
, ' '
, ^
.
quae ne enumerare quidem facile sit. At nobis non

est prupositum ostcnlare teslimoniorum multitudi*
nem, sed probare observationes ipsoruni rectas non
esse. Siquidem banc particulam de Domino ac
Spiritu sancto usurpatam esse, lanquam per se
notum, demonstrare omillam. Illud tamen necessario dicendum es(, prudenli audilori sufficere illam
objectorum confutationem, quae a contrario ducitur. Nara si prolalionjs diversitas arguit naluram
diversairi, quemadmodum isti dicunl: ]am vocum
idenlitas vcl pudore cogit eos fateri essentiam in
nullo discrepantem.
12. Neque enim solum cum de Deo flt sermo, barum vocum usus variat; verum eiiam ad mutuos
invicem significalus sappenumero IransferoMiir,
quoiies allera allerius ivcipit significalionem, veluti,
, , \
Possedi hominem per Deum , inquil Adam, per-
(68), , * \
inde atque si dixisset ex Deo. Et alibi: Quo* prar-
* "
" \
; ,
cepil Moytes Israeli per mandalum Dominl". Et

rursus : Nonne per Deum horum manifeslalio eil t
l e
e e
Joseph de iusoinntis cum iis qui in carccre erant,

disserens et ipse aperte pro ex Deo dixit per Deum.
El conlra, ex quo, pro per quem usurpavit Paulus,
,
, \ ,
.
dC ,
vclut cum ait: Factus ex muliere
pro per roa-
tierem. Nam id nobis alibi perspicue dislinxil.

. cum ail feiniaae convenire, e viro nalam essft, viro
, \ autem per femiaam : Quemadmodummulier exmro,
, ita vir per mulierem Sed lanien bic Apostolus,
\ , , Q simul oslendens diversura harum vocum usum, si' , mul obiter corrigens quoctimdam errorem, existi. '' , inantium Domini corpus esse spirituale; ut oeteu , \ derct carnem Dei gestatriccm ex bumana masaa
concrelam fuisse, nialuit uli verbo significanliore
, , (nam bse diciiones, per mu/terera, transilorise gene raiionis suspicionem erant dalurs: ai bae, ex m(69) , (70) - liere , abunde declarant conunuoionem quam na ( lura geniti cum genitrice habel), non quod ille sc cum pugnet, sed ut oslendat haa voces facile sibi
vicissira cedere. 10 Quando igilur de quibuscun ), que definitum est proprie dici, per quem, de iisdeni
, , 0 - ctiam vox , ex quo , usurpalur; qua ratione , ut
*> . ad pietatis calumniam bae dicliones inter se pror\ * , \ sus separentur?
,
;
r
lf
,e
el
Rora. , 10. Rom. ^17. "Gen. , 1. Levit. , 21. Gen. XL, 8. CaU iv,4. I Cor. xi, 12.
(66; . Sic libri veteres, melius quam edili D
. Aliquanto pust ia qualuor codicibus ius8
.
(67) . Sic oinnes codices mss.; edili vero
. Non multo posl '
io Iribns codicibus.
(68) . Non hoc solum loco Basiliua haec
verba Adamo ascribil, sed. ct lib. u in Eunom.,
num. 20. In bis qua) sequunlur nonnulla niulaviiiius auiiquis codicibus freli. Habebanl enim edili
. Et pauio posl * ^ \
.
'

. Deest etiam in editionibus

#
Basileensibus.
(69) . Cbristi caro Deifera vocotur Homil. in psalmum xxxix, et Commenl. in
caput ii haue ut observat Ducaus. Addit idem vir
dociissimus, Theodorelum graviier olim hallucinalum luisse in reprebensione anathemaiisnii quinti,
ubi aii Chrislnm a Basilio , minem Deiferum, vocaiiini fuisse in libro De Spiritu
sancto et in Explanalione psalmi quinquagesiroi.
Non enim parum interest inler bomineni Deifcnim
et carnem Deilcram.
70) . Lpgitur in duobus codicibus .
%
87
S. BASIUI MAGNI
CAPUT VI.
(74)
Occhrrit iis qui affirtnant Filium non eae cum
Patre, sed pott Patrem; ubi et de gloriw asquali , jma
tate.
, .
4 . \
15 Atqui nec ad ignorantiae excusationem confugere possunt, cuni lanto arlilicio lantaque pervcr- , \ sitate dicla nostra excipianl: qui quidem nobis pa- *
tam indignanlur, quod una cuiu Patre adiinpleamus ,
Unlgenito glorificalionem, quodque Spiritum sao- , \
ctutn a Filio non separemus. Unde novatores nos (72).
appellanf, noviiatisque arcbiteclos ct verborum in- \ \ (
ventores, el quibus non aliis probroaissimis norai- , \ ;
nibus? Quorum convicia lanlum abesl ul indigne * ,
feram , Ut nisi nos ipsoruni exilium dolore perpe- , \
luoque crticiatu aflicerel, propemodum diceretn me * , .
eliani ipsis pro maledictis habere graliam , ul qui ,
niihi concilient bealitudinem. Beali enim , inquit, . , \,
etlis, cum probrit vos impetiverhu propler me .
(75)
. " '
llujusmodi autem sunt ea quorum causa indignan- , . , , &,

tur. Non est, iiiquiunt, cuni Patrc Filius, sed post '
Patrem; unde consequitur ut per eum gloria Patri \, ' \ * .
iribuatur, sed cum eo nequaquam. Nain illud, cum
0, aDqualitaiem declarat, per eum autem, mtnisie- .
riuro aignificat. Neque etiam cum Patre, iuquiunt, , , \ , *
et Filio collocandus est sanctus Spiritus, sed sub , , *
Filio eC Palre, sic ut non una cuoi illis colloceiur, , , ' *ged subdaiui, neque connuraereiur, sed subnume- . \ \
relur. Alque lalibus quibusdam verborum vereutiis (74) pervertnnt fidei sinceritatem simplicitalemque. . '
Proinde quam veniam assequentur imperitiae pra- Q ,
textu, per quos ob istam curiositatero ne aliis qui* (75) ;
dem iinperitis esse licet ?
{4. ,
14. Noe vero primum illud ipsos rogemus, quoroodo dicant Filium posi Patrem? num lempore re- ;
centiorem, num ordine, an dignitate? Sed nultus , , ; '
adeo demena est ut dicat conditorem s&culorum, , ,
quoqutm esse teinpore posteriorem, cum nullum , *it inlervallum, quod naturalem Filii cutn Patre conjunctioneni dirimat. Neque etiam hominum co- . (76)
giialione fllius palre recentior dici possit, non ob ,
id modo quod siraul intelligantur secundum rela- ,
tionem, yerura etiam quod ea dicuntur posteriora ' ,
lempore, quae a praesenti tempore minus absunt: % \
et rursus illa priora, quae longius absunt a praesenti , lempore. Exempli causa, quae Noe Lemporibus acta D (77) ,
tunt pfiora gunt iis qu*e narraniur de subversis ' \ ,
Sodomis, quod illa longius dissita sint a prae- .
1
" Mattb. , 11.

. Plerique coriicee mss. ut in contextu.
(74) . Regius terlius .
(76) Iwv . Codices quinque
(72) '^ . Reg. lertius .
(75) . Addunl edili, repuguautibua oroni- , ex lerum humanarum noliene. At l o n g e b<>bus veleribus librig, \ , tior est v u l g a t a Scriptura. Proposilum enim est Ba ^^ * . Et penecuti silio, cum aniea p r o b a T e r i t Filium non esse l e n i p o r e
[uermt, et dixerint omne malum adver$um vot men- posterioreni, nunc a l i q u i d s i g n i i k a n t i u s a d d e r e ,
eumque l i q u e t iu ho<! a r g u m e n l o v e r s a r i , tit Filium
tientes.
(74) . Ittross.quatuor. Edili - ne cogilalione q u i d e m Paire p o s t e r i o r e m dici posse
. Ibidem duo codices . demonstret. Stalim editi , codices omnes mss. ut in contextu.
Quibusfavet alius, in quo Ifgitur .
(77) . Trts codices Jfceo(75) .
3ic quinque codices
ingg. Editi . Mox edili * .
e
90
$ **nti \ \ tempore : et haec illig poateriora, quod

\ quodammodo appareant praesenii lenipori viciniora.
\ At ejus vitae, qua? omne tempus et oroaia gsecula
* traoscendil, exsi&teatiam meiiri disiantia a prae , aenti tempore, au non prseter iaipietalem, omnem
\ eliam detnentiain guperat; si queinadmodum ree
; generationi corruplionique obnoxiae, alii* aliaeprio , res esse dicuotur, eumdem ad modum Deus el Pa*
, ler, collatue cum Filio et Deo qui est anie saecula,
, superat? At enim Palrem esse anteriorem nemo
possit aniroo concipere, eo quod Domini generatio, * nem nec ulla prorsus cogilatio, neque ulla nolio
iransoendat: ioanne pulcbre duabus vocibus cogi (78) . Utioneui intra circumgcripios lerminos recludento,
{ , . \ Cttiii ait: /n principio erat Verbum . Nam nequo
, ex aac voce, erat, cogilaiio exituin reperire polegt;
. neque principiuui imaginalio iransceadere. Quao ,
Umivis eniin cogitalione curras ad anleriora: ex
voce, erai, exitum non reperis. El quantumvis institeris videre quae sint alira Filiuni, noa poieri
Uaien superare principium. Itaque pium esl juxta baac ralionem Filium siraul cum Pairc inlelligere.
15. *
15. Quod si velut in loco humtliore Filium Patri
, subesse imaginanlur; utia gubliuii eedeat Pater,
, ac dein Filius ia locum inferiorem detrusus sit;
, , \ falcantur Uiud, el nos tacebimus, aperta loquendi
(79), (8Q) ralione per se absurdiiatem babenle. Nara aec in
. - ratiocinando sibi conslant, qui non conceduot Pa*
Irem ad universa pertingere, cuui eoruin qui gani
, guat, cogitatio credat Deum implease universa :
nec recordantur PropbeUe diceatig : Si asceudero in
w
- C calum, lu itlices; i descenderoad inferos, ades ;

,
'
qu supra et infra parliuntur inler Pairem et Fi-
-, \
.
^ , \

* , ,
lium. At ut nibil dicam ad redarguendam illorum

imperitiaro, rebus incorporeis locum aliribuentium;
quid excusabit eorum impietaiem, qua tam impudeater repugnanl adversanlurque Scripturis?quod
genus est illud: Sede adextrit me *; el: Consedit
indextra majestadt Dei* . Neque enim dexlrum
signiflcat locam inferiorem quod isti prxdicaul,
ged relaiionam ad Id quod aejuale est; quippecum
dexlrum non accipiatur corporaliler (sic enim possil etiam esse aliquid ginigtrum in Deo) ged hooorificis aggider.di verbis Filihnajestatem boaoremque
Seriplura ob oculog ponat. Reliquum egt igitur,
ut bac voce dignitaUs inferiorem gradum iadicari
1
, ,

;
( ),
-
( \ \
), * (81)
\
. (82) Jo.o. , 1 .
(78) ...
Pgal. cxxxvui, 8.
.
Psal. cix, 1.
1 7
Uebr. i , 5.
Sic duo libri ve- D diverso scnso, licet
teres, quibus favet aliorum iriuiii scriplura

... . Editi ... . Aliqaanto posl edili , codices mas. ut in
coDiexle.
(79) . Tres codices .
(8) . Sic duo codices mss. Qualoor alii cum edilis babeiU . Sed proclive
fuit errare librariis, quoa pariler in eadem voce
$a*pe aliae offendis&e videbiuiua. Scriptura, quam
tecuii sumiig, baeret et comlucil proposito Basilii,
qoi provocal bserelicos ai aperte dtcanl Palreiu au*
periore ioco sedere, Fiiiuiu inferiore; tunc enim
verbig ad eog refellendos opug non futurum, cuui
Oasmodi seotenlia, si palam ac sine digsimulatinne
eanAtieiur, manifegtam babeat repugnaotiaiu. Non
d i v e r s o T e r b o r u m ordine, dixit
Basitius in epistol. al. 344 :
. Sua sponte manifesta csl blasphetuia.
(81) . Quamvis ha-c gcriptuca in nna

lantum exslet codice mg. assentior tameo Combe*
flaio eam vulgaue , quae in aliis reperitur
IIISS. codicibus el edilis, prseferendam es&e. Filius
cum Patre comparalus non babei , neo
illi EraaiDUg sine absurdo coniineiilo prasidenltam
(gic enim reddidit hanc voceiu) atiribuere poiuit.
(82) . Cod. Colbert.
. Conlendil aulem boc l o c o Combefisiug ie
gendum esse, ut in inargine codicis lleariciaiii,
f
, et gic reddendum : llelinquUur igimr illis,

ui nec mferiorem digniluHs qradum per Ittmc toetm
S. BASILH MAGNl
91
asscrant. Discant igilur quod Chrislus est Dei vir-
lus, et Dei sapienlia", et imago Dei invisibilis , . ,
et aplendor 12 gloriae" quodque hunc Pater si- , \ , \
gnavit Dens, seque tptum in eo expressil. Haec , \ ,
igiluret quxcunquebis similia sunt per universam ,
Scripturam lesiimonia, utrura dicemus humililatis . , \
babere signiucalionem, an ceu praeconia qusedam, , *
Unigenili majestatem, el qualem cum Palre glo- (83;,
riam ebuccinari ? Audiant insupcr et ipsum Do- ^, ,
minatii palam suam gloriam cuiu Patre aequalem ;
assereniem, cum ail : Qui videt me, videt et
trem* Ac rursum : Cum venerit Filius in glo- \ ,
tf
ria Palri$ ; c l : Ut honorificenl filium, quemadmodum tionortficant Palrem**. Ilcm iilud : Vidimus gloriam ejus gloriam tanquam Unigeniii
*
"
, " 1 Rursus: Unigenitus Deus, qui est in sinu
\ ,
9
Patre.
/ " . Horum duin isti iiihil consideranl, ,

lorum boslibus destinatum attribuunt Filio. Nam , (84),
einus paternus sedes est digna Filio; scabelli vero . ,
locus is convenit, quibus opus est subjeclione. .
Nos igttnr ad alia properantes, obiter in trans*
cursu teslimonia auigimus; libi vero peroiium H- (85)
cel, ollectis probalionibus, glorue sublimitalem, . , *
ac virlulis eminenliam in Filio perspicere. Quan- ,
quam ne h?cc quidera audilori sequo parva vide- ,
bunlur, nisi quie carnaliter el abjecto inlelligat bas , \
voces, dexlrum sinum : ul loco circvmscribat .
Deum, Qngatque figuram ac forroara sttumque cor- *
poralem : qua; ab intelligenlia rei simplicis el im- ,
mensae ac incorporoe longe semota surit, prseler- ^ , \
quain quod illius cogitalio bumilis, pariler iu Pa- , \ , \ , &
treni cadit atque in Filium. Quare ndn dejtcil Filii \
dignilatem, sed adjungil blasphemiac orimen adver- ,
siig Deum quisquis lalia disserit. Quaecunque enim .
aiieus luerii evomere in Filium, necesse est ut ea- " ,
dem iransferat in Patrein. Nam qui Palri superio- <, 6
rem locuin ad praes-dendum tribuit, ac Filium di- .
cit bumiliore loco sedere, is quaecunque corporeis ,
aceidunt, ea omnia babiturus est aiium flgmenlum . \
consequemia. Quod si isl imaginaiioneesunt vino , ,
<leliranliuni, ac per pbrenitidetn mente commolo-
runi; qnomodo pium fueril eum, qui natura, gloria .
dignitateque conjunctus est, non simul cum Patre \
adorari et glorificari ab bis qui ab ipsoedocti sunt, , , , , >
eum qui non bonorificat Filium, non honorilicare |>
Palrem"? Quid porro dicemus? quid jusue excu- \ * ,
IGor. , 24. Coloss. , 15. Hebr. , 5.

* Joan. , 11.
ibid. 18. Joan. , 25.
M
11
Joan. xiv, 9.
1 1
Marc. vm, 58. " Joan. v, 23.
dicant significari. Addit vir erudilus : Quas plana , mqtU ordine: denique , nec dignitale;
Batilii littera, abhorrente prorsus quod editis eil. accommodate ad insliiulam a Basiliu divisionetii.
(83) . Duo codices mss. .

(84) . ilaec desuni in uno codice ins., sed in quinqucaliis leguntur. Edili
conlra velerum codicum iidem et
ipsius Basilii teslimonium, qui declarat, cap. 8
hujus libri, Clirislum a Scriptura vocari iinig nilum Oeum.- Unde paiet eum sic legisse uti edidiinus.
Hoc ipso in loco codices duo , alius
.
(85) . Sic mss. auatuor. Edili impore inferior Patre; deinde aliouaaio post . .
Setl praelerquaiii quod Basilius adversarion nequaquani inducit de Filii sequaliiate coniiLcnles, sed
poiius eam negantes refellil; cerle diligens Gombeiisiiis in legeitdo codice quetn ciiai. Non eniro legilur in margine , *ed . Qod
quidem scbolitim ad Basilii senlentiam indicandam
apposiluin est, non ad contexlum emendandum.
Nam in supcriore ejusdem codicis pagtna duo alia
occurrunl scholia, quorum primum SIG habet:
. Quod Filius
LIBER DE SNRITU SANGTO.
9*
; salionis afferemus in forroidabili accomrouai lotiug

; \ creatura jndicio* si posteaquam Dominus apeile
, denuntiavit se venturum in gloria Patris \ et Sie~
phanus Jesuin vidit stantem a dexfris Dei' , et
, \ Paulus Spirilu affiatus lesliOcatus st de Christo,
, qtiod est in dexlraDei" ; alque eliam cum Paterdi (86) \ , : cat , Sede dexiru meh *, el Spirilus sanclus te , stinionium perhibeat, quod consederit ad dexlram
- roajestalis Dei* ; nos throni consortem, et bonoris
, ejusdem participem, ab aequaUtatis siatu ad inferio \ rein dejiciaimis locum ? Siquideni arbitror stalione
\ - et consessu naiurae, finniialem ac stabilitatem omni (87); \ - modam signiflcari; juxla qnem tropum el Baruch
e S 8 t t
\ Deum immobilem et immutabilem semper 13
^, \ , \ oslendens, ait : Tu sede in alernum, et no* per , tmui in (cvum : dextro autem locoindicari digni , ,
tatis aeqnalilatem. An non igituraudax facinusfue ztyt rit, Filium glorificaiionis consortio privare, veluti
. qui mereatur in loco minus honorato collocari?
< (88) , ^

8
CAPUT VII.
'.
Adversus eos qui dicunl non congruenter de Filia
J7p''c t > , . >
dici cum tftio, *, c per quem. >
16. Sed boc loquendi genus, cum ip&o, aiunt,

16. /^* , \, tuwiiao peregrinum est el inusitatuin : cotttra,
islud, per ipsum, lum sermoni Scriptura familiaris*
. simum lum fralrum usu irituni esse. Quid igiurr
; nos ad ista ? Nimirum beatas esse aures qiue uoii
, (89) - audierunl YOS, et beata corda, quae a veslris ser^ . * monibus servata sunt illassa. Yobis porro qui Chri, stum diligilis, dico Ecclesiam utroinque harum vo, \ - cura usum agnoscere, neutrumque rejicere, quasi
. alter allermn destrual. Cum enim in Unigcnito
?, \ - naiura majesuleiu ac dignitalis excelientiam con , templaraur, ei cum Palre gloriam esse teslamur.
Rucsus cum cogitamus quse bona nobis suppedi , tarit, aut quoinodo nos *ad Deum adduxerit ac
. (90), * Deo asseruerit, confitemur hancgratiam, per ipsuni
- et in ipso nobis efllci. Quare allera parlicula, cum
. \, quo propria est glorificantiuin; allcra, per quem,
(U& - * . propria est gratias agentium. Quin et illud men , * daciuni esl banc vocein, cum quo, ab usu pioruni
:. " 6V - alienam esse. Quotquot enim morum consianlia,
- - D antiquilalis majestatem speciosis novitalibus pras
, \ luleruut, ac majorum tradilionem cilra mulaiiunem
, \ conservarunt, tum ruri, tum in civitatibus hac
$ . 01 voce lilunlur. Cseteruni qui consuela faslidiunt,
\ - et in vetera tanquam in obsolela insurgunt,ii suni
, - qui noviiales suscipiunt, quemadmodum in vesii*
c
" Malth. xvi, 27.

ui, 3.
Act. vn, 55.
Koio. vm, 54.
(86) . Sic (res cod*ces; alii et

edili ^.
(87) 6.
Sic tres codices; inelius
qu m n aliis et in edilis .
(88) . Reg. quartus . Has
Toces, , QUX IOOX seijuuntur, c Reg. secundo addidiiuue.
* Psal. cix, 1.
Hebr. \ i n , I .
4 1
Barucb
(89) . Deest pra?posilio in nonnullii

codicibus. Paulo posl duo codices mss.
.
($). . Addilus ex voleribas libris
ariiculus; moxque iisdeiu aucloribtis nuitalum quod
legcbalur in edilis, .
96
S. BASILII MAGNI
inenlo, qui ornatum amaot, novum semper prae- vot, \ ol
ferunt communi. Videag Uaque eiiamnum rustica- \ .
nae plebis in hac voce morem aniiquoro : istorum
<autem artificum, et iit verborum pugnis contrito- , \ rum signaia novae gapienite cauterio verba. Pro- , snde quod a majoribus noslris dictura est, et nos . " (91)
dicimus, gloriam tidelicet communein esse Palri , \ ,
ac Filio, quapropter cum Ftlio glorificationem Pa- \ ,
tri persolvinius. Quanquam hoc nobis non est sa- . ' ,
tis, sic a Ralribus esse iraditum; nam et illi Scri-
ptarse secuti sunt senlentiam, ex testimoniig, qdae ,
paulo anle vobis e Scriptura cilavimus, principia , &
sumentes. Splendor enim cum gloria inlelligitur, , .
ei imago cum archetypo, et Filius omniito cum Pa- \
ire, cum uec nominum conseqiienlia, nedum rerum \ (92)
,
nalura, scparalionem adniillal.
,
.
'.
14 CAPUT VIII.
Quol modis inleltigalur ha>c particula, perquem,tet (95)

inquo *en$u congruentius dicitur,* cumquo: ubt * ' > )'
etiam exponitur, quomodomandalum accipit Filius, , ,
et quomodo miliilur.
.
17. Itaque cum Apostolus gratias agit Deo per

Jesum Gbristum \ ac rursus cum ait sese per
illura accepisse gratiam <* apostoiatum ad obedientiam iidei in omnibue gentibug , aul cum dicit
nos per eum accessum habere ad gratiam banc in
qua stamus et gloriainur , iilius erga nos beneticia declarat, nunc quidem ut a Patre graliara bonoruni in nos transfundenlig, nunc rursum ut per se
ipsum conciliantis nos Palri. Siquidem cum ait,
4
17.
, \ 4V
\
, \ ' \ ,
,
, '
. , '
Per quem accepimui gratium et apostolatum , gi-

w
gnificnt bonorum largilioneni ab illo proQciaci.

Rursum cum ait : Per quem acctttum habemus
assufni nos, ac Deo per Christura conjungi ostendit.

Num igilur graliae quaai in nobig operalur confessio diminuit illius gloriam ? an potiue dictu verius
fuerit, enarrationem beoeiiciorum decens esse glorificandi arguinenturo ? Ilanc ob causain comperimus Scripluram non uno nomine nobis significare
Dominain, nec his tantam quae divinitatem ac maguiludineni ejus declarant, sed interdum quidem
uti vocibus naturam expriraenlibus; novii enim
noman Filii, quod esl super omne nomen *, et
Filiuro verum dicere, et Unigenilum Deum, c.l virluiem Dei, et sapientiao, et Verbum. Et rursus,
ob mulUplicem io nos beneficenliam, quam ob divitias boniiatig pro varia eua gaptentia egentibua
praeslat, aiiia innumeria appellalionibus eumdem
designat, dum aliquando vocai illum pasloreui,
Rom. , 8.
ibid. 5.
,
LC ,

. '
* ; ,

; (94)
,

, D *

\ , \ , ,
\ , \ . \
,

,
Rom. , 2. Roui. , 5.
4 7
Rom. , 2.
4 8
Philipp. , 9.
(91) " . Deest in duobas codi- . Unus ex Regiig \ .

(94) . Hic incipit caput octavuoi 1Q
cibus. Legitur iu tribus aliis & . Slalim edili.
\ , sed deest conjunclio in codicibus Reg. lcrtio et Colbert.
(95) . Erasmus perabsurde reddidit,
mss.
(J2) " . Sic codicesross.Deest articulus in naturam atsumptam; quod erratum non impune
lulit a Gouibelisio. Mox ediiio Paris. . Libri
editis.
( J5) \ . Colbert. \ anliqui et edit. Basil. .
4
LIRER DE SPIRITU SANCTO.
9*
, alins regem, et rurgus medieum, denique sponeum,

, \ , \ viam, ostium, foniem, panem, gecurim acpetram.
, \ , \ , , \ , Ilaec enim non naiuram indicant, sed, quod aiebam,
, \ . ' operationis varietatem: quam ex affeclu, qnem
, \ , - gerit erga gtium figmentujn, imligentibus, ut cuique
, \ - opus est, impartil. Eos enim qui ad ejus regimen
confugerunl, quique per malorum loleranliam com. (96) municandi facililaiem pragtilerunt, oves appellal;
, (97) - seque taliuiu paslorero esse profiteiur, qui vocem
, , ipsius audiuni, nec attendunt doclrinis pcregrinis.
, Oves enitn mece, inquil, voeem meam audhmtRex
, \ - aulera vocatur eorum, qui jam altius 15 assurrexe(. , , runt, ac legitimo imperio, et gubernattone opus
, babent. Quin et ostium dicitur, eo quod per recli., (98)* \ ludinem praeceplorum educit ad pias actiones*: et
, \ - rursoa lulo perducit ad caulas eos, qut per fidem
, \ in ipsum ad cognitionis bonum confugerint. Unde,
\ Per me t quh introierit, et ingredietur, el egredielur,
. , * ac patcua inveniel . Pelra dicitur **, eo quod va , ,
- lidura sit el inconcussum et qaavis arce flrmius
, . , propugnaculumfidelibus.In bis haec vox, per ipsum,
aptisshuum ac clarum usum habet, quoties velut
. ostium et velut via dicilur. Al vero ut Deus et Fi, , lius, cum Paire commimem habet gloriam: Quo, (99) \ . niam in notnine Jesu omne genufleeletur,calestium,
\ , \ lerrettrium et infernorum, et omiri* lingua confite\ * " bitur, quod Dominut Jesus Christus in gloria $U Dei
, , ,
PatritQuam
ob rem ambabus vocibus utimur,
,
, altera propriam illius digflitalem, altera ejus erga

nos munificentiam praedicanies.
. , tjj ,
* |& .
1
18. * , C 18. Omne enira ardmarum auxilium per ipsum

* est, atque juxta singula curandi ac provfdendi *ge . , nera excogitata est peculiaris quaedam appellatio.
0, Cum enim animam incontaminalam, non liabeniem
, maculani aut rugam, quasi puram virginem sibi
adjtingit, sponsus appelialur; cum vero eam praris
6, diaboli plagis afflictalam recipit, ac peccalig graviter laborantem sanat, medicus vocatur. Ulrum
, . '
- igtlur quod hiace modis nostri curam geril, cogila
* ioan. x, 27. Joan. x, 9. " 1 Cor. x, 4.
Pbilip. n, 10, I I .
(96) .
Codices nonnulli
.
(97) . Vitii guspictone aliqua
iaborat bic locug. Elsi enim justos appeliari oves D
observal Bagilius Itt psalm. xxvm, p. 121.
\ , ob lenitalem et re-
Cyprianus coram proconsule aiebat : Dona volun-
giderat in ovibus communicandi facilitalem, ged

consianliam in sequendo pastore et peregrinis doctriois rejiciendis. Regius secundus habet , quae gcriplura etgi vulnus augere videlur
(pugoal enim animug facile vbulabilig cum conglaniia in seqaendo pastore), ad illud umen sanandum
laagao aaui esse poiest. Nam ai iegamug levi facta
iraiaaiatione , qui per patientiam animnm immutabilem prvbuerunt, plana erit et apia
aehlentia. Uaitataa apud antiquog ejugmodi ratioaes loquendi, quamvis jugtos gralise resistere et
jasulis siatu excidere pogse non dubitarent. Sic
Basiliug in psalm. vu, p. 103, gratia* accepluoi relerl reclum jusii propositum et meutis ioimulabilttatem. Reg. 59 MoraL, p. 265.
(98) .
Reg. tertiug .
e vei^ribus librig conjunctio addiia aate ,
eadenique auciorilale verbum subiatuai pogl
vocem .
(99) . Editi addunt \ , sed
assentior Combefigio bag voces rejiciendag esse;
nec leguntur in tribug codicibug. Paulo pogt codicea
msg. . Editi .
, quiB Deum notit, immutari non polest: Act.
mart., p. 216. Sic etiaro S. Felirilag Publio Urbis

praefecio dicebal: Nee blandimentis tui resolvi po-
rero, nec terroribus frangi. El Felix illius fiiiorunV
natii secundus : Immineanl verbera, ttent cruenta

rum tuarum eammunieationem; hic lamen non con- comxiia; fide noslra ntc vinci potest nee mutari.
S9
S BASILII MAGNI
tiones noslras eo dedu<et, ul bumiliue de eo sen-

tiamus? an polius e divcrso eflkiel, ut Servatoris
ei ingeiuem poienliam et Iiumanitaiem erga nos
admiremur, quod el compati noslris infirmitatibue
suslinuil, el se ad nostram intirmilalem potuit deDiiUere ? Neque enim coeluoi ac lerra, immensaque
uiaria, nec animanlia, vel in aquis vel in lerris degenlia, nec plantae, nec asira, nec aet , nec aimi
lempora, nec mulliplex universi ornalus, excelleutiain poieiiiiae illius perinde commendal, alque
quod Deus incomprehensibilis poluit per camem
cilra noxam cuni roorie conDiciari, ui nobis stia
ipsius passione largirelur immortalitatem, quod si
ICC
;
aoj ,
,
;
, , , ,
, , . ,
, ,
,
.
Aposlolus ail: In hit omnibut superamus per euin ,
qui dilexit no$": nequaquam bac voce humile

quoddam minislerium indical, sed auxilium potius,
quod per iinperium suae polentia; operalur in nobis.
Siquidem ipsum alligavit forlem, diripuilque vasa
illius
videlicet uos, quibus ad omnia mala opera
fuerat abusus; fepilque vasa ulilia Domino, apparalos ad omne opus bonum * , per liberi arbiirii
nostri praparaiionem. IIoc pacto acccssum ad Patrem babuimus per ipsum, iranslati de potesiate
lcnebrarum in pari^m sortis sanclorum in lumine".
Ne igilur dispensalioncm Filii coaclum ex servili
buimliiale niinislerium exislimeraus: sed voluntariam sollicUudinem ex bonitaie ac misericordia,
juxla voluniaiem Dei et Palris, erga suum iigmenlum exhibitam. Sic enim servabimus pieialem , si
in omnibus rebus ab eo peractis et 16 perfectam ^
illi poieniiam lesiimonio noslro iribuerimus, nec
usquam, illum a paterna vulunlate separaverimus.
Quemadmoduin ulique cum Doniinus appellaiur
\ia , ad subliiuiorem intelligenliara putius, quam
ad vulgarera ac communem animo ferimur. Audienles enim viam, profectmn euro, qui serie alque ordine per justitiae opera et scienliae illutriuaiionem
ad perfeclionem tendil, inlelligiihus, seinper id
quod anlcriu& est appelentes, et ad ea qase resiant
. nosnielipaos exiendentcs , donec perveniamus ad
bealumflnem/quaeest Dei cognilio, quam Dominus
per sese in ipsum credenlibus largitur. Revera
enim bona esl via, exorbiiationis errorisque nescia,
Dominus noster, ad Patrem, qui verum bonum est,
D
l k
f T
,
*
,
, , '

' . ' > ,

. ,
, , ,
\ , \ .
(1; , ,
( .
" ,
^ , * \
.
,
\
, (2),
, , ,
'
(). ' , , ,
, , . *
r
, .
pcrducens. Nemo enim, inquit, venit ad Palrem D .
nisi per me . Talis est igilur nosierad Deuin ascensus per Filium.
19. Kurgus autem qualis sii eliam Palris erga
nos per eumdem bonorum suppedilaiio, consequens
jam fuerit disserere. Nimirun cum omnis natura
creala, luiu bac visibilis, lum inlelligibilis, ad hoc
Rom. , 57.
Matth. xn, 21.
I I I , 13. " Joan. , 6.
. , 29. Coloas. , ! ? , 15.
(1) etc. Editi eontra codicum mss.

fldein babebanl : . .
(2) . Quidam codices .
(3) . Sic codices msa.; uon ut editi
9
19. " (4)

' ,
. ", , ,
,
e T
Joan. ,6.
"Philipp.
. in edilis
, etc. Veleres libri ut in contexlu.
(4) . ir> omnibus fervj
codicibus mss. Ibidem male in edilis
. Conjunclio dee*l in mse.
1
101
J0*
, - ut consislat, Dei cura egeai; opifex Verbum , uni , , genilus Deus opem, qjantum cuique opus est, dis , , tribuens, varia quidem el omtiis generis aaxilia,
ob varielatem eorum qui beneflcio juvanlur, sed
, , tamen unicuique congruentia juxla necessiialis mo , . dum dimettlur. Eos qui in tenebris ignoranliae de linenlur, illuminat: propterea lunien verura dicitur.
. (5), Judicat, juxla operum meriiurn remetiens praemium;
* ob id judex justus dicitur. Paler enim neminem ju . ,
.
dicat, sed omne judicium dedil Filio . Erigil e rui-
na, qui e sublimitale vilse ad peccatum delapsi sunl;

ob id vocalur resurrectio . Omnia aulem facit
* . conlaclu virtutis, ac voluntaie bouilalis operans.
, - Pascit, illiwninal, alit, dedurii, medelur, erigit.
^ . , , Quoe uon sunt, facit, ul sint, condiia conserval.
, , , . & Hoc modo bona ex Deo per Filium ad nos pcrve*
, . iiiunl, majore celeriiaie in siiigulis operanlem,
, quam ullus sermo exprimere valeat. Neque enim
' fulgura, neque lucis, per aerem lam velox discur. , sus est, non oculorum celeres ictus, non ipsiua in * 0- tellectus nostri motus: sed boruai quodque niagis
(6) vincitur divinae operaliouis celerilate, quam ani* manlia quae sunl apud nos maxime segnia, non di , cam volatilium, nequc ventorum, neque coele * , , , stiura orbiuin impetu, sed ipsius meniis noslne
, , motu superanlur. Nam qoo landem lemporis spa , . tio egeat qui portal omoia verbo virlulia sua\**
quique nec corporaliier operatur, neque lua (7) , uuum opera ad creandum opus babet, sed eo*
, ^ ruin quae tiant naluram habet volunlate non
thi , coacla obsequentem ? Siculi Judilb : Coyilatti, in, quit, el prcesto fuerunt tibi omnia qua cogilasli .
; ' ,
\, - Auamen ne forle ex magnitudine eorum quae flunl
rapiamur in imaginationem, ul putemus Dominum
. " ,
principio carere, quid ait is qui per se vila esl?
P <>pter Patrem \ El Dei virius: A on
17 &9
, ; ? potest Filius $e facere quidquam Rursus, is
\ * qui ex se perfecta est sapienlia : Mandalum apcepi,
e l
0 014,0

\
* , , *
quid dicam, el quid loquar " : per haec oniuia du*
cens nos ad Pairis cognilionem, et admiralionem

- eorum quae gerebat, ad illum referen9, ut per ipsum
, ' cognoscamus Patrem. Non enim ex operum diffe, . renlia Paler conspicilur, quasi pecaliarem alque
, separatam aclionem exbibeal (qtuecitnque enim vt& - det Palrem facientem, haec et Fiiius siinililer fa ( (8) , cit * ), verum ex giorla, qua ei ab UnigenUo defer5 ), ' - tur, operum roiraculum carpit, dum praeter operum
magnitudinero, de ipso eiiam auctore operura gio , rialur, et exaltalur ab iis qui agnoscunt eum Pa \ ' \ trero Oomini nostri Jesu Gbrislt : Per quem omnia,
et propter quem omnia " ldeo dicit Dominua: Om1
Hebr. , 5.
Hebr. , 10.
Juditb ix, 4 . " Joan. vi, 58. Joan. v, 19.
(5) . Plerique codices mss. , judicabit. Sed lamen nibil videlur nuilaudiim.
(6) 'Ptxai. Sic edilio Paris. ac Reg. gecundus.
Qainqoe alii et edilio Basil. ^.
'
(7) .
Sic codiccs sex, et paulo
post . Edili et
.
(8) . Sic antiqui codices : editi .
Non multo post sic habet Reg. secundus '
.
** Joan. , 22. Joan. , 25.

Joau. , 49. Joan. , 19.
105
S. BASILII MAGN!
104
nia mea lua sunt, ut ad ipsum origincm rerum con- , ,

diiarum referens : tua mea " ; ut inde principia . *
creandi accipiens; non quod auxiliis utatur ad '
operandum, neque quod ei particularibus mandaiis *
iiniuscujusque operis ministerium concredatur : (9)
nam islud quidem servile, el a divina dignitate im- ,
menso semolum intervallo : sed quod Yerbum pa- ,
tcrnis bonis plrnum, resplendens a Patre, omnia
facit ad simililudinem ejus qui ipsum genuit. Nam , \ ^si juxia esscntiam jiibil diflcri a Paire, nec poten- (10)
lia etiam a Patre differel. Porro quorum aequalis , ,
est poteniia, homm omnino aoqualis est et opera- . iio. Cbrislus siquidem Dei virlus esl, et Dei sa- , \
pienlia . Et sic omnia per ipsum facta sunl*\ . ,
omniaque per ipsum et in ipsum condha sunl , \ . .
non quod instrunieniali quodam ac servili ininisie- \ . \ " ,
rio fungatur : sed quod tanquam conditor paler- \ " ,
nam implcat voluntatcm.
,
.
20. Itaque cuin at: Ego ex mt ipso locutus non
20 " *
70
7f
71
eum ; et rursum : Sicut dixit mihi Pater, ila loquor ; e l : Sermo quem andhtu non est mewi, *ed
ejn$ qui rnhit me ; et alibi: Qvenwdmodum mandavit mihi Pater, $k facio : non quod careat i i u
71
7 9
\ ,
\, ,
, (11) ,
)ero arbiirio ac voluntatss molu, neque quod ex

daiis signis veniam ac licentiam agendi exspeciet,
>deo talibus ulilur verbie: sed ut declarei propriam
voluntatem conjuncte atque inseperabiliier Patri
adhaerentem. Proinde quod diciiur mandatum, ne
, ,
, * \ .
\ sermonem imperiosum per vocalia organa prolalum C
inteUigamus, Filio velut subdito praescribeniem (12), \ ,
qoid facere debeal: sed juxta sensum (Vo dignum, ,
inieUigamus voluntatis communicalionem, veluii (15)
formae ctijuspiam in speculo imaginem, a Palre in , .
Filium sine leinpore demanantem. Pater etiim dt- , ligit Filium, et omnia ostendit ilti . Haque quae- . " ,
cunqe habet Patcr, Filii sunt; non quod haec illi , , '
paolalira accresoant, sed adsunt semel universa. . .
Non enira inler homines qui artem perdidtcit, ac \ \
diutina exercitalione iirmum arlis in animo fixuro-
que babitum geril, deinceps polest juxta scientia?
raiionea, quas in mente tenel, per seee operari, Dei '
v%ro sapienlia, arcbitecius universse creaturae, , (14) ,
semper perfeclus, citra doclorem sapiens, Dei vir- , , ,
tttg, in quo sunt omnes iheaauri sapienliae et ^ \
scienuie occulti , egel apeciali 18 mandalo, quo , ,
raodusac meneura operationum pneliuiatur. Sci- \ licellu quidem etiam paedagogeum aperies in vani- . \
Ute cogiUlioaum luarum, el hunc uuidem facies , \
,T
Joan. , 10.
1 Cor.
" Joan. , 24. ' ibid. 51.
7 1
24.
Joan. , 5. ' Coloss. ,
Joao. , 20.
Coloss. , 5
77
f i
(9) . Sic plerique codices mss., melius

multo quam io editione Paris. et secunda Basileensi
.
(10y . Quanms codicea mss.
habeant , pracferenda tamen videtur vulgata scripiura*
(11) . Nale in editis aniebaae vocem ad-
16.
T,
Joan. x, 49.
ibid. 50.
diiur conjunciio quae abest a mss. Aliquanto

posi duo codices
(12) . Unus codex .
Alius . Duo alii ,
(14) . Tres mss. .

; , - praesidenlem loco docloris, iilum vero astantem
cum discipuli imperilia : deln paulatim additis
preceplionibus discentem sapientiam, et ad perfe, . ctionem procedentem. At ex hoc, st modo noveris
, consequentiam, quae est in raiiocinationibus, ob, , servare, invenies Filium semper quidem discere,
;: (15) , nec unquam ad perfeciionem pervenire posse, co
cd , quod iniinita sil Palris sapientia, nec infinilaa rei
. finis possit apprehendi. liaque qui non concesserit
6 Filium ab inilio habcre omnia, nunquam conccs . " surus est illum ad perfectionem pervemurum. Sed
, pudet me istius bumilis cogitatiouis, in quam e
(16). \ sermoois serie deductus suro. Igiiur ad ea quae
.
sunt in oraiione sublimia tlertim revertainur.
21.
21. Qui mdit me vidit Patrem" : non figuram,

9
, * non formam : pura enim est a compositione divina

, ,, natura; sed bonitatein volunlatis, quae cum essen $ , \ , lia concurrens, simrlis et eequalis, iroo potius ea
\ . , dem in Patrc et Filio inlelligilur. Quid igitur sibi
(17); , vult illud, Factm obediens *! ilem illud : Pro no ; " bi$ omnibut tradidit eum ? Signiilcalur videlicet
" Filium a Patre boc babuisse, ui pro sua bonitate
(18). operarelur pro iiominibiis. Tu vero ei illa audito :
9
e i
\

,
Ckrittus not redemil maledicto legis *; item :

Cum adkue peccatores ettemus, Christus pro nobit
. \
, , \ (19)
, , ' \,
moriuus e$i*. Diligenler autem attende etiam verba

Domini, quod postquam nos de Palre erudivit, au
thenticis et berilibus vocibus uti solet, dicens :
, ( \, \
, ' ,
9

\ , '
* \
. :,
,

(20). " , *
,
,
.
7 f
1
Vo/o, mundare"; el, Tace, obmutesce**; ct, Ego

autem dico vobis; et illud, Mutum et surdum deemonium, ego tibi pra>cipio : et quaecunque alia id
M
genus.: ui ex bis quidem Doinmum et conditorem

nostrom cognoscereraue, per illa vero Patreni Dominl et conditoris noslri disceremus. Ka doclrina
undelibet vera monstratur, scilicci ex eo quod Pater per Filium creet, neque propierea Patris vim
creandi iroperfectam argui, neque Filii operalionem
ostendi inflrmam; sed voluntatis unitalem coiijunctionemque declarari. Itaque haec vox, per quetn,
confeaeiunem babet causae principalis; non autem
sumiiur ad insectalionem ac reprebensionem causas
cflicientis*
M
ioan. xiv, 9.
Pbilipp. n, 8. " Rom. viu, 52.
Gaiat. in, 13. ** Roxn. v, 8,9. "Nallb. vm, 5
Marc. iv, 59. Matih. v, 22 seqq. Marc. x. 24.
7
(15) . Sic Regii primus et lcrlius JD octavum Epistol ad Romanos cilari, no quinlum
cum Colberi., qnae scriptura paulo pnsi conGrma- Epislolae ad Ephesios, ubi non legitur pro omuibus.
tnr bis rerbis, . Edili
(18) * . Reg. sccundus * in primo loco.
, tecundum filialionem.
(16) .
Sic codices ross. Edili vcro
(19) . Lfgeitdum rontendil
.. Nec mullo post veleres qualuor libri CombeQsius, \ , sicque redden. Subinde edili anle baec verba, dum : cum de Patre non erudiret. Sic meo periculo
, addiinl , quod abest a codicibus emendes, inquit, quidquid decoquat Erasmus, et an/imsi. el prima Basileensi edilione.
quo errore reproesenteni codices. SeJ doclissimi viri
(17) . Edili addunl , sed cineftdaiionem explodit codicnm IDSS. auciorilas,
praler codicuin mss. fidem. Ibidem edili el non- ac ipsius etiam comextus clara el perspicua scnnulli codices . Scd cum sensus- lenlia, si sic inlerprclemur, Postquam not de Paire
posiulet, ul Filins a Palre iradilus dicatur, sequi erudivil; non ut Erasiuus, cum nos de Patr* eru*
m.iluiums duos Regios codiccs, qui cum Colberli- diret.
JDO babenl . Pr&lerca uianiiestum esl caput
(20) . Duo codices .
PATROU GB.
XXXH.
197
108
S. BAS1L11
19 CAPUT IX.
tT.
ac dislinct* de Spiriiu notiones, ductrina

Scripturarum congruenles.
" , rj}
(21).
22. Jam vcro eiiani de Spirilu conmunes no22. \ \

gtra nolioncs cujusniodi sinl expendamus, tum ,
eae quse nobis de illo e Scripturis collecUe suui, ,
lum eas quaa Palrum iradilione non scripla acce- & pinius. Priinum igitur, quie, audilis Spiritus appel- . , ,
lalionibus, animo non erigiiur, 61 ad eupremam , 9
naluram cogilationem non altollit ? Nam SpirUus \ ;
Dei dictus esl, et Spiritus verilaiis, qui ex Patre , \ ,
procpdit " : Spirilus rectus, Spirilus principalis . -- .
Spiritus sancius, propria est illius ac peculiaris (22).
appellatio : quod sane nomcn omnium maxime \ * - rein incorporeara el ab omni materia puram et in- (25) , \
cuiiiposilam declarat. Quapropler et Dominus cutn . ,
eam, quae Deum in loco adorari existimabat, edo- (24) ,
ceret, rem incorpoream comprebendi non posse, , , \, .
Spiritut, inquil, ett Deu$ Proinde fieri non polest, , , ut qui audil Spirilum, naturam loco circumscri- , \
j)tam, aul mulalionibus ci alieralionibus obnoxiam, ,
aut omnino creaturx slmilem sibi animo flngat: ,
sed ad id quod sumnium est cogiiatione progre- , ,
dicns, inleiligenleai substantiam cogitet necesse eat, , ,
virtule infinitam, magnitudiue incircurascriplam, .
ncc temporuni nec saxulorum dimeneionem reci- * *
pieniem, ea quae habet bona large imparlienleai. , \
Ad quem omnia converlunlur quae egent sanctifica-
tione : quero oninia appetunt juxta virtutem viven- . ,
tia, cujue afflatu velut irriganlur et adjuvantur, ui Q * (25) ,
perveniant ad proprium suum naturalemque linein. ' ,
Qui perMcit caetera, ipse vero in nullo deficil: qui (26), , \ .
" , ,
non viviiper inslaurationem, sed vilaro suppedilat;
nec accessionibus augescit, sed slalim pleous esl: qui iu eeipso flrraatur, ei nusquam iion adest. ' . '
Origo sanctificalionis, lux inlelligtbtlis: universse " $
potenti* raiionali ad verilalis investigalionem - , , ;
lul illuslralioiiem quamdam ex sese praebcos. Na- , "
tura inaccessus, sed qui capi possit ob benignita- . ,
tom; omnia quidcm implens virUite, eed soiis iis * ,
qui digni auril communicabUis, quibus sesc noa . " ,
eadem iniperlU mcosura, sed juxta propoitionem (27) 9
Joan. xv, 26.
Psal. t, 12, 15. Joan. , 24.
(21) . Addunt edili, \ P rat interpretalionem Eragmi Combefisius, ac ver , sed baec absuni a quinque codicibus tendum esse pronunliat : qui integre, in toium plane
mss. Statim edilt . Sed vox participeiur. Nam Basilius, qui probat hoc loco
iiDinensitatem Spiriius sancli, num dicere poiuit
non repcritur in inss.
(22) . Sic repetunt banc vo- eum a rebus creatis plene et in loium percipi ? At
Spiritum ila dividi ct commumrari, at lolus ei i n cem libri veteres.
(25) . Sic codices msa. et editio prima leger maneat, sentcntia est Basilio digiia et sanclis
Palribus notissima. Unum ex olnniuus proferam
Basil. fn aliis cdilionibus legilur .
(24) \.
Malc in editis addtlum hierat AmbrostuiR, qut Basilium iroilatur t>i illuslral: on
, qnae vox ucc in m&s. codicibus legitnr, et euim totum efludit, inquit lib. De Spiritu saneio,
seutenlias nilorem perlurbal. Siniilis locus iniia cap. 8, *ed quod effudit, omnibu* abundavii. Quod
oecurrii de eadem muliere Sauiarilana cap. 26, igitur nobi$ salis esse judicavit, effudit: ei quod effusum etl, non separaium e$l nec incitum ; sed
i i . 4, ubi pariier non iegilur .
(25) .
Sic omnes codices mss. unitatem habet, quo aciem noslri cordis illuminct
pro noflrct pd$sibilitate virtutis. Denique lanturx
Edili .
(26) . Sic omnes codices mas. capimus, quanlnm profectus noslne menti$ acquirit. Itueparabilis est enim plenitudo gralias spiMale in edilis , .
(27) . Immerito vilupe- ritalit, ted nobis pro nostrte particivatur facullale
LIBEK DE SPIRITU SAXCTO.
3)0
, ; , , , ddei dispertilur virn suam. S.mplix esscnlia, va*

m \ , dipe - rius potentiis; qui siitgulis lotiis adest, el totus
:. \ - iibiqueesl. Qui eic dividflur ut ipse nihil patialur;
, cnjus sic omnes pariicipes sunt, ut ipse maneaf

, , inlcger, radii solaris in morem, cujus benciicium
vsvt (28), .
frucnii tanquain uni adest, et tamen lerram ac
raare illuslrat, iniscelurqtie aeri. Sic et Spirilas sanctus, unicuique capacium 20
adeu quasi
soli, sufficienleni onmibas graltaiu ac integram infundit : quo fiuuntur quxcunque de iiio pailicipaitl, quantam ipsis fas csl natura, non quantnm ille potest.
25. Spiritus autcm cura anima conjunctio non fit
23.
( loci propinquitale (nam qut fiat ut ad incorporeum
;), ' , eorporalifer arcedas?), sed a cnpiditaiibus recessu,
, :- qure post accesserunt anima? propler amicitiam erga
, carncm, ctaOei consorlio alienarunl. (laque, siquis
. , abco, quod vilii labe conlraxtrai, probro purgelnr,
, \ .alqueod nativam pulcbriludincm reversus velulre , \ giuc imagini formam velcrem por purilatom ivddal,
, lioc uno demum modo potest ad Parncletum appro . *, pinquarc. Illc aitlem, veluli sol, ptirum naclus
* , ocultim, ostcndct tibi in seipso imaginem illtus qui
. videri non polest. In beata aulcni bujus imaginls
; ^ conlemplalione videbis ineffabilem archctvpi pul. (29), >- chriludinem. Pcr liunc corda eiistolhmliir in a!tum,
; , . manu ducunlur infirini, proOcicnles perficiunlur.
, - Ilic e:s qui ab omni sorde purgali sunt illucescens,
, - per communionern quaro cum ipso babent, spirilua&. \ \ lcs reddit. Et quemadmodum corpora nilida, peliu, (50), cidaque, contacla radio, fiuntet ipsa supra modum
;* , ' splendida, et alium fulgorem cx sese profunduiii,
\, - Q iia animaj quae Spiritum ferunt, illustranlurque a
, Spiritu, Dunt et ipsae spiricuales, el in alios graliaiu

;\, \ - cmiltunt. Hinc fuluroruin pnrscicntia, mysterioruiu
^.. ,
intelligenlia, occullorum comprehensio, donorum
, , - distribuliones, coclestis conversalio, cum angelis
, , , chorea : bixic gaudium nunquam finiendum, binc in
* (51) , , Deo pcrsevcranlia, hinc similitudo curn Deo, et quo
- , , nibil subliinius expeti polcst, binc est ut deus lias.
'.* . Communes igitur nostra? noliones de sanclo SpiriLVOtai , & \ \ tu, qtias dc magnitudinc dignitaleque illius, deque
\ ' operaliouibus, ab ipsis Spiriius eloquiis seniire di-, , dicinuis, ut e raultispauca afleramus, sic babent
?:3, . " *(52) - Nunc aulcm ad coiilradicendi cupidos veniendam est
r-. , conabimurque illorum objectiones refellcre quas e
, ^ falsi nominis scientia nnbis proponunt.
.
'I
c
.
' xpr\rai
* .
CAPUT X.
. Adversu* cos qui dicunt non oportere Patri et Filw

udjunyere Spirilum sanclum.
24. 7*1 ? \
;; , ,
24. Non oporiet, itiquitmt, Palri ct Filio adjungere Spiritum sanctuin : parlim eo quod sit alienai
Spirilus sancli graiiam non ex bominum infirroi-'

lale, sod ex illius omnipolenlia pend^re.
(29) \\6. Sic quiuque codiccs : alius ctim
(28) . Mendosc in edilis. addilur - cdilis . Ibideni in uno codicc.
(50) . l)uo codices ..
c5ai, quod a nostris codicibus inss. abest. Videtur
(51) . Duo Hegii codices .
> rasmns iegisse , cuX
. Sic cnim reddil ; quantum ipsa Ibidein aniiqui tres libh .
(52) . Hic incipn caput decimuin iu quil-
luivre sua postunl capere, ted quanium polest ille.
FniMîissiinam vocal banc interpretaliouem Com- que vcleribus librib.
befisius; ted lainen bic Erasini \idelur esse sensus,
naturte. Vide Basilii bomiltam De fide pag. 155.
Pûlo poet edili . Mss. ul in
112
S. BASILII MAGNl
111
naiura, partim quod dignilale sil inferior. Quibus . (53),
sequum est ut apostolorum verbis respondearous
Deo oportet obedire magis quam hominibus
. Nam .
si Dominus aperie in iradcndo salulifero baplismaie

praccepit diecipulis, ut bapiizareut omnes gcnles in
\ \ ,
nomiue Patris et Filii et Spiritus sancli , baad
dedignaius cum illo consorlium : conlra isti di- ,
cunt, non oporlere Spiriluni Palri Filioquc 2 1 *
conjungere; an nou Dci praeceplo palam adversan- \ ;
tur? Etenim, si dicunl bujusdiodi conjunctione non
dcclarari uilam communionem aul consoilium; di- \ , ,
cant quidnam comrcniat boc exislimare, et quani ;
aliam efleranLroagispeculiareiu consorlii ralionem? ;
Et qtiidem si Dominus sibi et Patri non adjunxil \
, (54)
Spiriluui in baplismo, neque eliam nobis vilio ver
tant quod eos conjungimus. Nihil enim nos diver- ^ .
sum neque semimus, ncque loquiuiur. Sin autcm , .
illic conjunctus est Palri el Filio Spirilus, nec \ \ ,
quisquam csl adeo impudens, ut aliud quidquam , ' ,
dicat, ne sic quidem nos in jus vocenl, si Scriptu- .
ras sequimur.
25. * *
25. Sed belli adversum nos apparatus inslructus
esi, oninisquc cogitalio intenta est in nos, el lingux (55), \ ,
maledieoxuni hic vebemenlius jaculanlur quam i i , \
qui Cbristum occidcrant, olim lapidibus impelie- runi Sicphanum. \erum ne consequanlur, ut lateat ' > ,
nos quidein esse belli occasionenv, sed quae agun- ,
tur revera ad excelsum speclare. Itaque in nos . " '
quidetn macbinas el insidias instruunt, seque irni- \ , \ tuo exborianlur ad ferendas suppetias, ut quisque Q ,
perilia aul robore valet. Caeierum id quod oppu- . ,
gciaiiiur, iides e*t, isque scopus comnuinis est om- \ iiibus adversariis, el sanae doctrinie iiiimicis, ut so-
liditalem fidel in Cbrisluin concutiant, aposlolicam ,
tradilionein solo aequalam aboiendo. Eapropler, sic- . , ut solenl qui bonae fldei debilores suul, probalio- (56),
oes e Scriplura clamore exigunt, Palrum teslimo- ,
nium, quod scripluni non esl, velut uuliius mo- inenli rejicientes. de tuenda veriiale niliil remit- . , oucs
temus, neque ignavia a ferendis illi auxiliis deeislf- .
mus. Elenim si Dominus nobis, nt necessarium ac \
salutare dogma, Spiritus cum Palre conjunclionem ^
Iradidil; bis autcm non ila videtur, eed dividere ac ,
distrabere Spiriiuin et ad scrvilem naluram de- \ (57)
iriiderc: an non vcrum est, apud illos blasphemiam D , .
ipsorum pltis lubcre ponderis, quam Domini pra> ;
9 1
"
Act. , 29. Majth. xxviii, 19.
(55) . Codices nonnulli .

(5i) //. Haec scriptara, quam Erasmis
in inlerpreiando sequitur, bilcm movit Combeiisio ;
ac legendum esse contendil, ut in qnatuor mss. re perimiis, , Tunc nobis vilio vertant, quod
eos eonjungimns. Sed prorsus imrnerilo Erasmnn
vellical, qut mullo meiius senlenlise seriem p^rspexil. Fert emm condttionein adversariis Baeilhs,
eosque undiqne constriclos (enel, ul his verbis, In
noqne ecniiai ab lioc iestimonio diversum, nec magis ex euis quam cx Cbrisii verbis conjunciio sequatur. Si vero falealtir, immerito lilem sibi al
iliis impingi, quod Scripliiram sequatur. Hancessi
Basilii seittentiam perspiciet, quisquis leget a:ieu
tius. Ouamobrem retinenda fuit vulgata ecripluraj
quamvis nliera in pluribtis exsiet codicibus.
(5) . Sic Colberlinus el duo codicfl
a Cotnbeiisio cilati. Reg. secuiidus . Edil
^.
nomine Palrm ei Filii e* Spirilm sancti, vel Spiritun
(o6) 01 . Recte obsftrvavit BU
CUIII Paire ei Fdio coujungi negcnt, vel faicantnr. lius illud, bona fidei debitores, non sine irouia &
Si conjungi negcnt, neque eiiam sc conjunciionis ctum ftiisse.
aomine incusari ab iliis deberc, cum nibil dicat
(57) . Mvnnulli codices

0) , , \ scriplum? Agedum. igitur omni conlenlione deposita, ita de iis quae in manibus sunt, inler nos *dis \ .
ceplemus.
6. Chrisiiam unde nos? Per fidem, dicel quili. \ ; ,
. ; '- bet. Salvi aulem fiinus, quomodo? Nimirum rrge . nerali per graliam qnae conferlur in baptismo. Nam
U*/Jv ; unde alioqui ? Ergone postquam banc salufem pcr
Patrem el Filium et Spiritum sancltim ralam ac
, - firmalam noverimus, tradilam nubis doctrinae for > , mam abjiciemus ? Id profeclo mullis dignum snspi^. - riis fueril, si comperiamur nunc longius abesse a
7*' , (38) saluie nosira, quam tum cum credidimus ; si qua
^, . " \ tunc recepimus, ntinc abnegamus. Par et sequale
, dammim est, 22
Q baptismatis expers de: . cedai de vita sive recipiat baplisma, cui unum ali, \ , q d eorum quae tradita sunt desit. Et qtiisl:t , quis professioncm, quam in prima instilulionc de/, , \ posmmus, cum liberaLi a simulacris accessitnus ad
Deam vivum, in ononi tempore non servat, nec eam
, quasi lulissimum praesidium per lotani suam vitam
, , \ campleclitur, seipsum alienum reddit a promissie
. J>ei, suoipsiuscbirograpbo repugnans, quod in pro
/ , fessione fidei deposuit. Nara si mibi vita; initium
, , \" csl baplismus, ad dieriun oninium primus est dies re (59) generationis; perspicuum est et vocem iltain oni . niucn preliosissiipam esse, quae in adoptionisgralia
, (40) prolata est. Iiane igitur traditionem, quae ine addu, , cil ad lucem, quae Dei cognilionem largila cst, pcr
, , - quam faclus sum filius Dei, qui prius propler pec^ ; \ - calum eram boslis, dcseram, seducius isloruni epe C dosis serraonibus ? Quin poiius et illud mihiprecor,
, xa\ , ut cum liac professione conlingat binc decedere ad
, ! , \ Dominum : et ipsos hortor, ul inviolalam servenl
\ (41), iidcm usque ad dicm Ghrisli, et indivulsum a Palre
. -* et Filio custodiant Spiritum : doctrinam baplisma -. tis iitm in fidci professione, tura in gloria? pcrsolu:.
tione scrvanles.
s i v e
uis
UO
CAPUT XI.
LV.

Prcevaricaloret esse ilios qui negam Spiritum.
27. ; ; ;
27. Gui vae? cui afflictio? cui angustia ac tene ; : brae? cui sempilerna oondemnalio? Nonne praeva ; ricatoribus? nonne iis qui fidem abnegarbnL? Sed
; ; - unde probantur abnegasse ? Nonne binc, quod suas
, ; ^ ipsi professiones irrilas fecerunl? Quid aulem pro , , fessi sunl, aut quando ? Professi sunt crcdere se in
, Palrem ct Fiiium et Spiritum sanclum, tum cuni
. renunliantes diabolo et angelis ejus saluliferam i l > ; \ lam vocem ediderunl. Quod igilur islis dignum
, (42) - vocabulum cxcogilalum cst a liliis lucis? Nonne
(58) . Sic noslri codices, non ul edili
. Paulo post particulatn addidimus anle bas
T - K - C S *v , quic qiiidem vocula; variis modis
iegrintiir. Habel enim editio Basileensts ,
nonniiHi codices , alii ul in texlu. Undc
Mispuiu est aHquid esse corrupii. Legercm libcnU T v , etc, cui scripluraB gemella prorsa5 e<t inierpreiatio Erasmi.
391 . Edili addunt , sed ha?c vocula
abe4 a codicibus mss.
(40) , *. Sic vcleres librf.

Male in edilis \ . Paulo posl iidem
edili pneier codicum mss. iidem .
(41) . Edili addunl , sed rep^nanl codices inss. Ibidem ccrrupie in edilione
nristensi . Velercs libri et
edilio Basileensis ut in coniexlu.
(42) TVjc . Sic mss. o.odiccs. Edili
, ueg. secundits ibidera babet .
(
>
U5
S. WSlLi! MACNJ
perfugaac pnevaricalores appellanlur , ut qui sa- ;

lniis suae pacia violarint? Qtio igitur noniine emn ; ;
qui Deuni abnegnvit, quo eum q u i Chrisluni abnc- ;
gavit, appelleni? Quonani alio, qaam praevaricalo- ; ,
r i s ac deserioris? Al ei q u i ncgavit Spirilum, quod ; ;
njc vis nonien imponere? Numie lioc idem, quippe \ (43)
qui paclum cum Dco inilum violarit ? Ergo cum et , |
fidei in Spiritum professio bealituditieni pietalis , uobis c o n c i l i e L , c t abnegalio c r i m i n i abnegaii Dci (44) , , ,
, , ,
f a c i a t obnoxios: an non borrendmn esl ipsum nunc
rejicerc, non ignem, n o n gladium, non crucem, non ,
flagella, non r o t a m , non tormenla metuenles > sed ;
solis sopbisinatibus scduclionibusque istorum , qui \ ,
Spirilui rebelles sunt, deceplos? Tesiificor onmi , *
,
' (45)
,'
boinini Cbrislum profitenli,
et Deum
negattli,
quod
*
'
'
'
*
^
'
Christus nihil illi proderit; atit Deum iiivocanti, \ \
Filium vero spernenti, quod inanis esl fidcs illius. , Ilem ei qui Spiritum rejicil, testificor quod lides , ,
ejus qua profiletur Palrem et Filium, inants erit: .
23 quam nec habere polest nisi eimul adsit Spi-
vilus. Non enim credil in Filiiun, qui nou credit (46) . -fap
Spiriiui; nec credit in Patreni, q>ji non credit Filio. \
iVec enim polesl dicere DominumJesum, nisi in Spi- \, ,

Yioc,
ritu &ancto ;et,DeuTh nemo y\dilunquam, sed unige-
, ) (47) \. "
ttitns Filiut, qui esl in sinu Patris, hie nobis enar93
\ .
(48)
,
.
tavit \ Insuper laUs expers esl vcric adorationis.

Neque enim fieri palest, ut quis Filium adoret, nisi
in Spiritu sancto, aul ut Pulrem iuvocet, nisi in
adoptionis Spiritu.
I I * .
CAPUT XII.
Adversus eos qui dicunt sufliccre baplisma tantum

.
in noniine Dumini.
28 \ ,
'> (40) \
\ .;
,
t*ationcm. Quicunque, inqiiit, in Christum baptizali . Occ,
28. Neminem vero inlraiidcni inducat illnd Apotoli, quod Patris et Spiriliu smtli nomcii iu baptizalis coinmemoratiune fnqsienlcr omitiil : neqne ideo putet indiffcrenlem essc iiomiuum invo-
eslis, Christum induisiis *; ct rursits, Quicmque \, 6\> in Christo bapiizati eslh, in morlem illius baptizati - " esiis *. Nam Cbrisii appellatio, tolins est professio: \, .
9
declarat siq lidem el Deumqui unxit, et Filium qui

imctus esl, el Spiritum sanctura qui est unctio :
quemadmodum a Petro in Actis didir.imus, Jesum
*
, \
, \ , b
91
Nazarenum, quem unxil DeuiSpirilusanelo . Uem j) ,

in Isaia, Spirilus Domini super me, eo quod unxit Iv (50)
%
* I Cor. , 5.
* Joan. , 18.
Gal. , 27.
(43) . Edlti ac unas tantuin codex ms.

.
(44) . Edili , repiignantibus omniIms codicibus iuss. ac ipsa etiam prima Basileensi
odilione.
(45) Yiov. Sic mee. codices. Editi \
. Nec mitlfo post Reg. secundus cl editio
Paris. . Alii edili et mss. ut in
contextu.
(46) . Veteres aliqunl libri
. tbidem r.odices omnes .
Fldili .. Paulo post pro c quod P S I
in editis, , legcuduin vidclnr :,
Uooi. , 5.
Act. , 58.
ut in capite sexlo hujus libri reslihiimus.

(47) . Iia I U S S . codices. Edili ^
.
,
(48) . Hanc voculam bis in bac vorbnrmn
complcxione addidimus, ac post , aucloribus anliquis codicibus.
(49) . Tres codices adduni xat w
, qnsc vocos in Colberlino delela.
(50) "Ov . Edili wo;
Sed onines codices mss.jit i " ^
lexlu. Eosdoiu scqiiiinur in bac voce, , pro
eo qv.od cr: t in editis Svsxsv.
011-
7
LIBEll DE SPIIUTU SANCTO.
118
- , * me ; ei Psalmicus ille cantor, Propterea unxit U
%
urtTur \ (5)4*
,
Deus Deus tuut oleo exsullationis pras cousoriibus
tuis
Yidelur lamen inlcrdum Aposlolus ^tram
solius Spiritus fecisse mentionem in baptismate.
,. [ ]
\
;>;. , \,
V .

Omnes enim, inquit, in uno corpore in unum Spiril
lum baplhaii sumus . iiis et illud con&onat, Vos

aulem baplizabimini in Spirilu sancto*; et, lpse
vos baplizabit in Spirilu sanclo *. Al non ideo quis
, '

d&y
^.
dixerit perfectum esse baplisma, in quosolum Spi. (52) rilus nomen invocatum esl. Oporlet enim inviola, - bilem seroper manere Iraditionem, quae in viviOca
. >. (53) gralia data est. Nam vitam nostram de corruplione
. qui liberavit, poteslalem nobis renovationis dedil:
/. - quae potestas causam babet ineffabilem, et in my , ^ sterio reconditam, sed magnam animabus salatem
! XTX , conferentem, ul quidquam addere aut detrabere
,* - piane sit ab aelerna vila excidere. Proinde si in
Oswii baptismo separare Spiritum a Palre et Filio, ut
!^. periculosum est baptizanli, iia baplismum acci \ pienti inutile; q u o m o d o nobis lulum fucrit a Pa ^-, , tre et Filio distrabere Spiritum ? Fides aulem et
\ ; baptisma duo sunt modi p a r a n d a B salutis, imer se
, cognati et inseparabiles. Nam fides perikilur per
\ . baptismum, 24 baplismus vero fundalur per fl , - dem, et utraque res per cadem nomina implelur.
(51) , \ Sicut enim credimus in Palrcm et Filium cl Spi . ritum sanclum, sic et baplizamur in n o m i n e Palris
\ , > - et Filii el Spiritus saneti. AcprsecediL q u i d c m pro-'
{ \ \ fcssio ad salutem perdncens; seqiiilur aulem ba . \ ptisina cons*gnans asseusum nostruin.
: ^
.
1
CAPUT XIII.
klzlar Quare apud Paulum angeli timul cum Patre et Fiik

adjungunlur.
\\.
29. , \,
xai , . ' '5 , f' (55) liti
29. Alqui el alia sunt, ihquiunt, quac simtil Patri et Filio annumer^ntur^ ncc tamen continuo simul cum illis glorificaiiiur. Yeluti cum Aposlolus
obteslans Timotheum, angclos simul adducit. di-
cci 7,
? -,
ccns : Obteslor te in conspeclu Dei, et Christi Je*u

el eleciorum ejus angelornm : quos tamen non
, \ \ - minimc separamus a reiiquis crcaturis, neque sus . , - tinemus eos Patri et Filio annumerare. Ego vero>
6 , tametsihic sermo nulla dignus esl responsionc,
, , - D tam manifestam praeferens abstirditalcni, lainen
vrAw \ illud dico, quod conservura eliam tesiem forle ali, \ quis adducat apiid mansuelum ac placabilcm judi, ^ - eem, quique maxime sua in eos qui judiceuUir le(>/ . , nitate minime dubiam et conlroversam judicioruni
, sequilalem demonstrat. Caclerum ui atiquis fiat li
, * ber e eervo, atque vocetur Filius Dei, et a inorte
, \ revocetur ad viiam, a nullo alio polest dari, nisi
4
Msa
LXI,
1.
Psal.
XLIY,
8.
l Cor. , 15.
(51) . Codices nonnulli . Paudesiunt tribue codicibus baec verba,

.
() . S\c mss. codices. Editi .
Wei. Ex tribus mss. codicibus hauc vorcm
1OJH*I
Act. i , 5.
Luc. u i , 16.
I Tim. v , 21.
addidimus.
() . Qtiatuor codices mss. .
(55) . Sic libri vcleres pro eo quod
babenl edili .
S. BAStLIl MAG31
420
49
ab eoqni naturalem haoet societatem el a servili conditione est alienus. Qaomodo enim sociabii ; ,
Deo, qui ipse est alienus? quomodo liberos red- ; " (56)
<lel, qui ipse est jitgo servitulis obnoxius ? Itaqiw ,
ob eadem flt Spiritus et angelorum mentio : , , '
sed Spirilus commemoratur lanquam auctor ac ,
Doroinus vilae, aageli vero tanquam conservorum . " , a-?jutores, fidelesque verilatis lestes adhibenttir.
Siquidem mos est sanctis, Dei praecepta lestibus * *
adbibitls tradere; sicut etiam hic ipse ad Tiino- , ^ theum loquilur : Qucc accepistia me coram mtdiis . \ *
testibus, ea depone apud fideles liomtnes \ Et nuuc , , ]
angelos alteslalur, sciens angclos pariler aflulu- 6ros judici, cumvenerit in gloria Palris, ul jndieel . ' , \, (57)
orbem terrarum in justitia. Quhquis tnim, iiiquit, ,
. .
* -"1
'
confessus fuerU me coram hominibus, el Fitius -

minh confitebitur eum coram angelis Dei: qui vero (58)
abnegaveril me coram hominibus, abnegabitur in con- /.
tpeclu angelorum Dei*. Et Paulus alibi dicit, In re-
. \
velatione Domini Jesu de coelo cum angelis\ Hanc

%
ob causam bic jam coulestatur corani angelis,

eximias sibi praparans probaliones ad magnum i l lud IribunaL
(59) * .
\ ,
(60) .
30. Neque bic modo, verum cHam omnes omnino,
50. \ ,
qtribus aliquod verbi minislerium commissum est, * niillo tempore contestari cessant, inao et coelum et ,
terram ioclamani, ut intra 25 quorum ambitum *
omnia nunc geranlur, quajque in examine rerum , in bac vita gcslarum sint simul cum judicandis fu-@ . tura. Advocabitenim, inquit; ccslum tursum, et fer- \, , \
rart^ ad dtjudicandum populwn suum . l)nde Moyses . " %
tradiiurua eloquia populo, Teslor, inquit, vobis ho~ -, ,

die et coelum et terratn *. El rursus cum canlicum \,
diceret : Atlende, coelum, et loquar, el audiat terra ' \ , ,
verba ex ote meo . Iiem Isaias : Atidt, calum, et ,
auribus, percipe, lerra . Jereniias autein eliam \ * ", , ,
alupore quodam perculsum fuisse coeluin narrat . \ \
ob audita impia populi facta : Obstupuit coelum su- ^ .
10
per hoc, el exhorruit amplins veliementer, qnoniam ,

etiam mala fecil populus meus . Ilaque et Apo- (61),
11
etoius sciens angetos hominibus praefectos, ceu pa?- . ,

dagogos quospiam aut roorum gtibernatores, vo- (62)
cavit illos m teslimonium. Al Jcsus Nave etiam ,
lapidem teslem sermonum statuit (jam vero el D . ^
collis aficubi teslis appellatus est a Jacob) : Erit
( \
enim, inquil, lapis in vobis bodte t testimonium in ) "
11
exiretp.it diebus, cum mentiti fuerilis Domino Deo
\, (63)
** I I Tim. , 2 . Luo. x u , 8^ 9. II Thess. , 7. * Psal.

xxxii, i . Isa. i , 2. ier. ir, 12, 15.
Geu. xxxi, 4. .
1 1
(56) . Rcg. primus

.
(57) . Ila plerique libri veteres. EdiU

.
(58)
XLIX,
4.
Deut. , 26. Oeul.'
Sic mss, codices :
editi .
(59) ** Sic omnes codices : edili '
. Anle has voces quinque codiccs mss.
addunl ,
(00) . Edili et Golb. . Alii

codices til in conicxlu.
(61) . Editi addunt t , sed haic in
nullo cod. ms. leguntur.
(62)
Sic OITIIKS nostri codices
pro co quod erai in edilis . Tres codices habent .
(65) . Pra?posivio addita ex codicibus
mss. Haec aulcin CombefiBius memoriler a Basilio,
LIBER DE SPIRlTU SANCTO.
19
, noslro : fortasse credens virtute divina et lapi dc vocem eraissuros ad increpalionem tranagres*
, sorum; sin minus, certe illiid forc, ut untuscu , jusque conscienlia admonilionis vebcinentia pror (64) - aus vulneretur. Ad bunc igilur modiim, ii quibus
. commissa fuil aniiiiaruin gubernalio, lesles, qui, ' (65) , cunque Undein itli sint, prspparant, ul in poste , rum producantiir. Sed Spiiitus non ad iisunt oc . easionis, sed ol> naiurse coiiiiiitiiiionem Oeo con , junclus csf, baud iile quidem a nobis pcrtraclus,
, * sed a Doniiuo adjjincliis.
, ' .
'.
,CAPUT XIV.

,
Objecth, quod et in Moysen nonnulli baplizali sunt
^
,
el iii illnni credideruni; el liujus tolulio, ubi et
,
. de figuris.
.'* , \, , *
. \ \
, \
. \
(66) .
. , \,

\ ,
; (67)
; "
\ * \ - , \ ,
\ . , ;
(68) ,
\ ,
. "
,
. '
(69) , \
\
. \, ,
9
, .
4, * \

\ 1
51. Terum, inquiunl, tametsi bapiizamur in

SpiriLu, non indeparesiut Spiriius cum Deo nu*
merelur, quaudo el in Moysen nonnulli baptizati
sunt in nube el in mari . Similiter aulem et in
confesso esl jam fuisse etiam in bomtiies fidem.
u
Credidit enim populus Deo et Mdjsi famulo ejus
Quid igilur, inquiunl, cx flde ac baptismo Spirilum sanclum usque adeo aiLollis ac magnificas supra crealuram, cum eadem jam Scriplurarum teslimoniia Iribuanltir cliam boninibus. Qirid igitur
dicemus? ISimirum illud, quod in Spiriluiu quidetn
fides esl aeque alque in Patrem ei Filium; siinilK
ler etiam baptisma. Quod sf ct in Moysen el nubem , velut in umbram et figuram. Neque vero.
quouiam divina rebus bumilibus 26
bumanis
praefigurantur, ideo et divinorum bumilis est natwa, quam figurarum adumbralio sape praesignificavit. Esl enim figura rerum, qu exspcctanlur,
dcclaralio p e r imilalionem, quod f u l u r u m e s l i n dicando praenionstrans. Vcltil Adam figura fuiuri ,
cl pclra Dgiirale Cbrislus : et aqna promanans
e petra , flgura vivifica? potentiiB Verbi. Si qni$
e t
14
IT
, s
et bibat .
Et
manna typus vivi p a n i s , qut de coelo decendit ** :

el scrpcns super vexillo posilus, saluliferae passionis per crucera consummalae, eoque qui r e s p i -
Josue x i i v , 27.
I Cor. x , 2.
Exod. xiv, 51.
xni, 6.
Joan. vn, 57.
Deut. vm, 5; Joan V J , 41.
19
19
enim inquit, silit, veniat ad me
Rom. v, 14.
1 Cor. x, 4.
" Exod.
10
HOR nt leguntur in Scrtpluris, referri ppinalus e$t. D ($5) " , etc. Mulla liic mutamus freli
Sed observare debuerat vir eruditus non Jacob, inss. codicibus. Habcbanl eniin edili * ...,
sed Josue dicia a Basilio citari. Ne cui similis error ... . Lcgilur
illudat, parenlbesi inclusinius qu de Jacob iuler- in cdilione Basil. * el .
jecta *ant.
(66) . l u libri vctcres; eJUi (64) .
NonnuIIi codices , quae .
(67) . Secunda voctila ex mss. addila.
scripliira valde arridei Combelisio, verlendumque
esse pronunliat, recordalionis evidentia, nun ut Paulo post ex duobus veleribns libris cinendatuni,
Erasmos, ri recordationis. Sed bic quoque-errore quod minus cotuniode in cdiiis legcbatur,
labiiur Combefisius, dnm ba;c ad Jacob refert. Non M.,elc.
(b*8). . Quidnm codices ^de Jarob loquiiur Hasilius, nec de recordalione
illius foederis cum Laban, sed de gravissiina a Jo- ,. Paulo post edili , quod
soeadhibila admonUione. Qtiarc relinenda vox in codicibus niss. non repetitur; alii enim babenl
ul edidimus, alii .
. Quod entm lapides iit leslimonium vocanlur,
wn eo speclat ul oralio vel recordalio clarior lial
(69) " , bdilio Paris. '
ae evideniior, sed ut admonitio acrior et vehemctH . Melius in mss. el edit. Basil.
tior.
t
S. BASILil MAGNI
424
ciebaot ad illum, servabantur . Sinulilcr el quae . \ \

de educlis Israelilis scripia, ad siguificationem (70)
.
coruiu qiii baptismo salvi fiunt, narrata sunl
Servata eunt enim Israelitarum priraogenita, qucm- , admodum el baptizalorum corpora, cum gfalia tla- . (71)
tur iis qui sanguine signaii fuerunl. Sanguis enim .
pecudis, iigura sanguinis Cliristi; primogeniia vero
typus bominis, qui primus condilus est; qui quo-
niain neccssario in nobis est, duiu successiouis
berie usque ad linem Iransmiliitur, ideo in Adain ,
, omncs iiioriiiiur , et rognavit uiors usque ad le- ' , \
gis consummulionem, el Cbrisli adveniuin. Con- (72) , \
scrvata aulem sunt a Deo ptimogoniia, ne ea tan- ; . (73)
geret exsiinclor, ui ostenderelur, nosjam non am- , plius mori in Adain, qui in Ghrislo viviflcali su- ,
uiiis. Cttterum mare clnebula,in praesenli quidem, & ', .

inducebat ad fidem per admiralionem; in fuiurum
aulcm, tanquam typtis gratiam venturam prxsi- *
gnabat. Quis sapiens, et intelliget hcec ! quomodo * inare, per figurain baplisma, separans a Pburaone, . $ , ;
quemadmodum el lavacrum hoc a dtaboli lyratinide. ,
lllud orcidil bostem in sesc moriiur et bic inimi- , \
cilia, qiiai nobis fuil cum Deo. Ab illo populus .
exiit iltosus ; ascendimus et nos ab aqnis lanquam \ .
?
ex morluis vivi, sorvaii per graliam ejus qtii vocavit nos. Nubes auiem unibra doui Spirilus, qui ^ ,
libidinum Jlanmiatii niurlificando meiubra re*i- .
;,
gerat.
.
52. Quidigitur? nuin quia lypice in Moysen ba32. ;
plizali sunt, ideo exigua csl gralia bapiismatis ? , (74)
Sane boc paclo nec aliud quidijuam in nostris niy- ; '
steriis fuciil magnum, si quod in singulis augu- ,
Sliwi) est, pr;ecedentcs figuras dcpriuiauius. Ac .
iic ))ei quidcm cr-a boinines cbariLas magnuin \ ,
qtiiddam el cxtmium, qui uiiigenilum Filiuin dedit
pro peccalis noslris : quandoquideui et Abrahatu
*
filio suo non p c p e r c i l N e c l)o:i)ini passio glo-
riosa; siquidem aries loco Isaac vieiimai figuram
explevit'*. Ni^que descensus ad infero* borribilis;
quando qiiidem Jonas Iribus diebus, ac tolidem \ noclibus, morlis figurani prius e x p l e v i t I d e m . \ \
ergo facitel de bapiismaie, qni veritalem cum ara- , ;
bra comparat, el cum liguris confert ea quae iigu- p * ,
ris signilicaniur, ac por Moyscn el mare 27 lolam
\
siiiml evangelicam dispensaiionem elevare aggre- .
' dilur. Nam qtiae peccaiorum rcmissio, qu vilae (75);
1
t a
%%t
"Nuni. , 9.
" Jon. 1.
"Exod. , 15.
" I Cor. , 22.
(70) . Conscntiunt in hac voce mss.

codiees. Edili ;. Displicet Combeiisio
Erasmi inierprelatio, quia non slatim de cxilu
Israelilarmii loquilnr Basilius; scd illa priinogenilurnm balus esl velut initiuin exilus Israelilarum.
(71) . Ueg. prhnus .
(72) , td.ti addunt , eed
bscc dcstinl in lu^s.
"Ose. , 10.
"Gen. , 16. "ibid. 15.
(75) . Pro bis vocibits tres cod'

\ Paulo post codices uiss. , edtii
.
(74) . Tres codicea . Paulo posl
edili contra omniuni codicum mss. iidcm , iimle Krasmus, conferamut.
(75) . <j:iid&tu codices
.
{25
126
; itowv renovalio in maii, quod donum spiriluale per Moy>
; ; 06 sen ? quac illic peccati intereniptio? itli Christo
- commorttti sunt, eoque nec cuin illo resuscitati
. , auni . Non portabattt imaginein rocle.stis
' -,, non morlificationem Jesu in corpore circumferc , (76), bant
iioii exueriim velerem homincm, noti ifi , - duerunl novmn, qui renovatur in agniiionem se , * . (77) cuudum imaginem illius qui cum condidil '. Quid
, igitur confers baptismala, quorum sola communis
, , appellalio; rerum autem lanta diOcrcnlia, quanla
, \ soinnii a >erilate, ac umbraj el imajjiiuiui, abbis
\ * ;
quae revcra subsislunt.
55. \
33. Scd el ipsa fides in Muyscn nou lidem in Spi * ritum parvae esse dignitalis ostendil; sed sccun ^ , dinn istorum raliocinaltonem, ea polius, quae de
/ .
Deo ur.iversorum profile
profilemnr, ext^nuat. Credidit
fte
t f
euim, , poputut Deo ei Motju famulo ejut .
faxorri . , \
\ ,
. \
6V (78)
. ,
.
\ ' \ (
),
, , ,
Deo ilaque copulalus est Moysrs, non Spirilui;

eratque lypus, I I O I I Spiriiiis, sed (.'brisli. Nam Dei el
boiiiimiiii inedialortm " pcr se ipsum luuc in. ministerio legis prxtigurabat. Neque cnim Spirilus
figura erat Moyses, inter Deuiu cl populum inlercedens. Uata est eniiu lex disposila pcr angelos,
in maiiu medialoris**(videlicel Moysis), sccundum
provocatioiiem populi dicenlis: Loquere tu nobis, et
" , , , \
. " -
non ioquatur nobis Deus". Ilaquelides inMoysettad
\ ,
, ,
. *
V*
t
l . t l
Jt. JL T .
- J ..
:
,
;.
,
\ . > , \
, "
.
, , , .
, \
\ , ;
, ,
, (79) *>
\ ;
*Hisw ,
. ; ,
,
* > , *

,
mines, qut dix l : Si eredereth Moysi, crederetis
Oomiiium rcfcrtur, medialoreiti inler Deum el bo16
fi
utique wihi . An igifur parvi n.oineiili fides in

Domitium, quia per Moysen .prsesigtiala esl? Sic sl
....
_.
. _ . . .
_^
'
__;
quis in Moysen baplizains est, noti idctrco exigua
Spirilus gratia in baplismatc. Quanquairi altoqui
possum dicere coiisueludinein esse Scriplurre, Moysis nomine eliam sigtiiHcare legem, velut illitd :
Ilabent Hoxjten et prophetat". Itaqtte de lepali ba
M
ptismnie loquens, Baplizali sunl, iuqu C, i Moyse .

Cur igilur gloriationein nostrse Sj)ei, et dives illud
Dci ac Servaloris noslri dotiuin, qui per regeiioratiojiem renovat, velut aquiiai, juveiititicm iinslram, con loraptibile rcddere conanliir i i , qui ex
umbra el iiguris caliirmiiantur verilatem? Profeclo
animiOmniiio infanlilis esl* puerique cut rerera
lacte est opus, ignorare magmiin illud iiiytleriura
jiostra salulis : quod quemadmodum ad disciplinas discendaa inlroduci bolcnms, Ua iu exerciiatione pieiatts, dum ad peiTcclionem inducimur,
primutn rebus quae facilius pempiunlur, el quarum coguilio nobi* congmil, ceu primis quibuedam
Rom. vi, 8.
I Cor. xv, 49. II Cor. iv, 10. 'Colose. m, 9,10. " Exod. xiv, 51. " I Tim.
u, 5. Cal. i i i , 19.
Exod. xx, 19. " Joau. v, 46. ' Luc. xvi, 29. 1 Cor. x, 2.
M
(76) "ArOptutor. Edilt addant

, s'd baec desunt in vetcribus libris. lisdem
auctoribus legimus , . Decsl
in editis.
(77) Ti ovr elc. Reg. tcrlitis sic babet :
. eic. Paulo posl legimus
<um anliquis codiiibus el , etliti
el . SnLi:;ilc codiccs d0 '.%
, \, .
(78) . Sic plcrique m s s . Editi
. Paulo posl iideiu edili cum uno codico
liis. , alii ut in coiuexlu.
(79) . Reg. socundus
. Ibideni edili , pleriqiie codices ut
iu contexLu. Ilaud prociil cx Iribus codicibus addi
ni us post /.
m
S. BASILII MAGNI
123
clementis insiUuli sumus; Deo qui nostra [guber- (80) *
nat, quasi oculos in Lenebris enulritos, ad magnum ,,
veritatis lumen, paulatim assuefaciendo, subve- , * )
henle. Dum enim infirmilali noslrae parcit, in pro- .
funda sapieniia? suae opulenLia, inque imperscrula- .,
bilibus inlelligenliuc sua? judiciis placidam 28 , \
hanc nobisque accOiuiuodaui adbibuit instilulio- (81) \
nem, prius corporum mubras inlueri, el \a aquis ,
golem cemere consuefaciens, ne prolinus specia- , \
culo purae lucis oilejisi raligarcmtis. Ad consimi- ,
lem cnim raiionem lum lex umbram habens fulu- .
rorum , lum per propbclas facta olim delinealio, , , \
qnse est veriialis amigma, exerciLamema oculorum (82),
cordis excngiiala sunt: quod videliccl ab bis fu- ,
turus eral nobis iransitus facilis ad reconditam in *
myslerio sapienliam. llaque de figuris quidem ba- cleuus. Neque cnim licel huic loco diulius immo- . \
raVi. Alioqui quod obiler incidit, longe majus iieret ' . \ ,
(85) , ' argumenlo principali.
.
, e
CAPUT XV.
'.
Responsio ad id qvod subinferunt, no* et in aquam

baptizari: ubi et de baplismaie.

54. (84) ;
54. Qutd igitur ad basc? Muliis quippe solulionibtts abuudaiit. Eliam in aquam bnplizamur, nec . \ ,
tamen aquam universoe crealurse prseferenitis, neque ei Patris ac Filii bonorem iinperliemus. Alque , \ \
illoruin quidem verba talia suni, qualia bominum . 01 ,
ira commotorum, qui ob affusas rationi ex affe- , \
ctu tenebras, a nullo lentperant, quod ad ulciscen- ^ , dum eum a quo offensi sunl faciat. Nos auLem nc .
\ .
de bir quidem gravabimur disserere. Aul enim
ignoranles docebimus, aut maligne obsistentibus ,
. (85).
non concedemus. Sed paulo allius.
55. \ 35. Dci ac Servatoris nostri circa bominem dispensatio revocaiio estalapsu, rcdilusque ad Dei ,
familiaritalein ab alienalione quain induxit inobe-
dienlia. llanc ob causam, adventus Cbrisli in c;r- .
ne evaugelicse conversationis forma?, afilktiones, ,
crux, sepullura, resurreclio, ut bomo qui salvus (86), , ,
Gt per iinitalionem Clirisli, vcterem illam filiorum ,
adopiionem recipial. Uaque necessarium est ad vitae perfectionem Cbrislmn imitart, non sohim hi . \ cxemplis, qu;i in vsla denianslravit, leuitalis, hu-
niililalis ac paiienlia, verum eliam ipsius mortis, \
sicul Paulus aK Cbristi iinitalor: Conhrmatus tnorti , ,
v
Ilebr. , 1.
(80) Nescio unde edili habeanl , quud in nullo
prorsiis i-odice ivpe.rnm's.
(81) . Editio Paris. addil ,
qtiod abeai a n slris codicibus el a|> cdil. Basil.
Paulo posi loginuis nim voleribus libris
prn eo qtiod eral in cdilis .
(82> . Sic qualuor codicoft mss. Alit
cum edilis . Pauio posl cdili
. Mss. ul iu loxlu.
(85) . Sic onines codiccs; cdili
. Qnamvis aulem ibidera plcriqtic codices babcant , rctiruimus ^, sic cnim
postulat' sentenlia3 series.

(84) . Ha?c periodns in editis ad caput praecedeiis relertur; scd coimnodiua
vtsum csi inde iniliuin bujns capilis ut in nountillis iuss. ducere. Paulo posl ires codices
.
(85) . Editi addunt ,
sed Uxc ab aiitiqitis omnibus libris absunt, ncc videntur necesbaria. Ibidem qualuor codices
.
(80) ... . Sic prlsci quinqtie
libri : cditi autem ... ). Kog. secundui
ibidcm .
120
150
* - \eju$ tiquo modo perteniam ad reiurrectlonetn ex

oov , morifcu". Quomodo igitur fit, ut simus in simili . tudine morlis ejus ? Consepulti cum illo per bay
; plisma". Quis igitur esl modus sepultura?, aul quis

. ex imitatione fructus? Priinum qtiidem necessc
; ; est vitae prioris sericm irrterrninpl. 1d aulem nemo
, potest fonsequi, nisi natns denuo, juxta Domini
. , vocem : siquidem regeneraiio, mi ipsum etiam no*
, . men declarat, alterius vitoe inilium ost. Quare ante , \ , quam alleram vitain intipias, oportet priori flnem
\ . " imponere. Quemadmodum enim in his qui stadti
, (87) . * 29 tinem asseculi sese reflecluul, slalio quaedam
el rcquiesinler contrarias moliones iulei ponilnr .
\ * sic et in imitatione viiae videbatur uecessarium,
ut mors inler prioretn et posieriorem viiam inier ccderet, qttae et praecedenlia finiat, et initium
, det seqneutibus. Quomodo igitur assequiniar dc. (88); scensum ad infcros ? Cbristi sepuUuram imilanles
per bapti&mum. Eorum enim qui baptizanlur cor. \ - pora, quodammodo in aqtiis scpeliunlur. Proin de . positionem operum carnis arcano modo sigiiiftcat
(89) , baptismus, juxla Aposloittm dicentem : Ckcum , - ci$i ettis circumcisione non faeta manu, in exspoliau
,
{ ,
,
.

(5,
,
. ' , '
, \ ,
\ .
(90)
, \

, ^
. "
,
. "
, .
, , , \ 2
- -
,
. ,

.
^ \
,
u
Pbilipp. m , 10, i l .
Joan. m, 5.
Rom.vi,5.
4,
ibi(L 4.
lionecorporit carni$ in eircumchiane Chritii, sepuiti

%
cum ilio in baptismo" Ac Lapiisma quodatn modo

repmgat aniinam a sotdibus, qu ci a carnalt
sensu accedunt, juxta id quod scriplum est : Lavabit me, et super nivem dealbabor**. Uanc ob catisam
non Judaeorunt more in quibuslibet inquinamenlis

abluimur, sed unum novimus saluliferum baptisiua:
quandoquidem una est pro mundo niors, et una
ex morluis resurrectio, quarum figura est bapiisma. Quapropfer qui noslram vitam dispensat Domuius, bapLismatis pactum nobis staluil, morli*
ac vil typum haben* : luoriig quidem imaginem
explenle aqua, Spirilu vero viise arrham praebeiue.
Hincfraqucnobis perspicuitm est quod quasrebatur, quaniobrem aqua conjuncia fuerit Spirilui.
Cntn enim duo scopi proposili sint in baptisiuo,
videlicct ul abolealur corpus peccaii, ne posica
f r u c t i l i c e t inorli, t u m ut vivadir Spiriiu.el f r a c l L f t
habeatur iu sancliilcalione; aqua, nioilis exbibct
imagincm, corpus velul in eepukro recipiens;
Spirilus vero vim vivillcam immillil, a morte peccali renovans animas noslras pristinam vilam.
Hoc igitur estdenuo nasci ex aqua et Spiriiu *
quippe quia mors perficitur in aqua, \ilam vero
iioslram operatur Spintus. Tribus igilur demersionibus, ac tolidem invocationibus, magnum baptismatt* mysterium peragiiur, ut el moriis figura
exprimauir, et per Iradiiionem divinae scientise ani4
4l
Joan. m, 5.
" Coloss. , I I . Psal. L , 9.
elc.
cundus ' .
Editi ,
etc. Sed illud, , ia nullo codice reperilur. auietn iii uno lapluiu. Emendavimus
opcRegii primi,ex quo sumpsiinus illud, , quod
diflicujutis nibil prorsus relinquil. Mox Reg. se-
lius .
(89) '.
Sic codices oranes. Edili 09.
(90) . Sic libri vetcres. Edili .
(87)
, *
(88) . Coibei 1. el Reg.
ter-
S. BASILH MAGNl
*5*
iiluslrctur eorum aui baptizanfur. ltaque .

qua eslgralia 111 aqua, non esl ex ipsiug aquae na- , lura, sed ex Spiriius prescnlia. Non enim est ba- , pli&raiis depositio sordicim corporis, sed conscien- , ,
iia bona mlerrogaiio apud Deum*'. llaqiic ad eam
\ilam, qua? est ex resurrectione, praeparatis nos . "
Dominus, lotam evangelicam convcrsaiionem pro- , , *
ponil; ul non irascamur, ul nialomm toterantes .
simus, el a voluptalirm amore puri, ut a studio pe- ,
cuniae mores sint liberi, prsescribens, ila ut quae .
illud sa?culum juxia natnram possidel, ea nos prae- ,
cipientes ex animi inductione peragamus. Proinde* , , &
si quis defiuiens dicat Evangeliutn csse vitae, quae , ^ (91), fst ex resurreclione, figuram, miht ucquaquam vi- *
deaiur a recto aberrare. Ad scopuni igitur revertamur.
[.
, '$ (92)
. \ .
56. Per Spiritum sanciuiu datur in paradisuni
56. 30 reslilulio, ad regnum coolorum aseensus, in *
adopiioneni iiliormn redilus : daiur liducia Deum * ^
appellaudi Palrcni suum, consortem fleri graliae (95) ,
Cbrisli, iilium lucis appellari, stiernx gloria? parli- , ,
cipem esse, ei ul setnei omnia dicam, esse in , \ \ oinni bencdiclionis plcniludine, lum in prasenli \
boc sxculo, lum in fuiuro : roposilorum nobis *
iii promissis bonorum, qnae per iideni fiuenda ex- ,
speclamtia, perinde quasi jam adsinl, graliam , , elul in speculo conlemplanles. Nani si talis est . (*6 , arrhabo, quale esl illad quod perfecluni esl? ct Q ; \ (94), ),
si taiitae sunt primilia;, qu erit tulius coiisuiuma* ;
lio ? Iusuper el itliuc tognoscilur quaninm inler
eam graiiani quae a Spirilu pruliciscilur, et bapti- *
sroum, qui aqua conslal, sit discriminis, quod , ;
Joanncs quidein baplizavil in aqua ad poenilen- (95). , \,
tiani, Djminus aulem nojler Jesus Cbri&lus in
Spirilu sanclo. Ego equidem, inquil, baplizo vos in ,
I0Q8
aqua ad poenilenliam ;qui autem potl me venil, *

ptteulior me est; cujut non sum dignut ut getlem
,
ctlceamenta: ipse vos baptizabit in Spiritu tancLo, ,
4 8
ct igni ; ignis baplismum probalioiiem quae liet

in judicio, dicens, quemadmodum Apostolus a i l :
, (96) *
Uniuscujusque opu* qnale *f{, ignit probabit ; el , , \
rursus : Dies enim declarabit, quod in igne pale.
(
k 9
ftt " . Jam vcro sunl nonnutli, qui in certaminibiis |) , \

,
pro pielale, revera non imilalioue mortem pro
Cbristo perpessi, nibil symbslis quse sunt in aqua , opus babuerunt ad salutem, niintrum in propjio . \
, , baptizaii sanguine. Neque ha?c ita loquor, quod
aqu* baplisnia spernain, sed ut isloruiu raliones , \
* 1 Pelr. I I I , 21.
Malth. , 11.
I Cor. , 15.
(91) . Duo codices mss. ^.

(92) . Sic libri veteres, melius quam cditi
.
(95) *. Ita codices mss. Editi , lbidem Keg. quarlus. .
4941 . Sic quaiuor codices : alii cum ediiis . Ibidein ediLio Basilcensis
ibid.
, qnae verba sic reddidil Erasmus :

Quie erit verbi conaummatio ? Paulo post addinma
cx tribus codiribus.
(95) . Editi addnnt \ . Sed hxc
in nulto codice ins.
(96) . Legiiur oa vox in cod. Colbert. el Ueg.
qujulo, abcsl ab aliis.
LlBEIl I>E SPllUTU SAKCTO.

154
135
, \ (97) dejiciam, qui adversus Spiritus eriganlur; quiquo
commiscent non mlscenda, et similia faciunt, qu
.
comparalionem respuunl.
CAPUT XVI.
\q.
*Ori
,
,
olxo,

.
57. \ ,
. \
,
Quod tu omni notione Spiritus tanctus inseparabilis est Patre et Fiiio, the in crealiove
inteliigibilium creaturarum, *tre in humanarum rerum dispensalione, tite in judicio quod xspectatur.
57. Ad id igilttr quod initio iiislttulum est

redeamus, quod videlicet in omnibus Spirilus
sanctus inseparabilis et prorsus indistraclus sit a
Patre et Fiiiy. Paulus Corinlbiis scribcns eo in
loco in quo dc dono linguarum Iraclal, ait : Si
(08) , \ , ^,
(99) ,
omncs prophelelis, ingrediatur auiem oliquis ivfidevxd , , - \\

aui idiola, arguilur ab omnibus, dijudicalur
XTU *
ab omnibut : occulla cordis ejus manifesta fiunt,
,
,
alque ila procidens in faciem, adorabit Dettm, re,
.
nuniians quod Deus sit vere in vobis . Ilaque, si
%
,
, ,
(1),
. \

cx prophelia, qu juxla dislribulionem donormn

Spiritus editur, agnoscitur Deus in propbetis 3 1
esse, consulient isli quem locum allribuiuri siitf
Spiritui sanclo ; utrum aequitis sil illwn cum Deo
jungcre, an ad creaturaruiti ordinem exlruderc.
Quin el isla Pelri ad Sappbiram verba, Quid.est
quod convenit inter vo* tenlare Spiriium ianclum t
non mentiti ciih hominibm, sed Deo " ; ostendunt
, , eadein In Spirilum sanclum, el in Deum esse pec \ . cala. Alque boc etiam pacto discere poieris, Spi*
\ * \ - ritum sanctum in omi>i operatione conjunctuni et
\ C i parabilem esse a Palre et Filio. Cum Deus
. (2) efficit distribuiiones operationum, ac Dominus
, \ divisioncs minislralionum, simul adest Spiritus
, , ; sanctus, parliliouem doaorum pro cujusque di gaitate proprio arbilrio dispensans. Nam, inquit.
. , \, divisione* donorum tunl, idem autem Spirilu$. Et
nse
, .
, . (
, ,
. ,
, ,
, . -
dhisiones adminntrationum ixinl, idem autem Do~

minui. Et divisione* operationum $unl,idem autem
Deus, qui operatur omnia in omnibus. Bwe autem
pmnia, inquit, operatur unus et idem Spiritus, ditidens scor$im cuique, prout vult " . Atlaraen non
quoniam Aposlolus primo loco meminit Spiritus,

- secundo Filii, terlio Dei el Pairis, proiintis oportet
, , suspicari ordinem omnino inversum csse. nostra
xa\ , - ^ siquidem babitudine sunipsit exordium. Nam ctini
. ' dona accipimus ; nobis is qui distribuit, occurrit
, - primuro ; inox cogilamus eum qtii niisit; po * stremo cogitalionem perducimus ad fonlem aucto remque bonorum.
.
I Cor. , 24, 25.
Acl. ,
9,
4.
" I Cor. xn, 4-11.
(97) . Sic omnes codices mss., non , sed codicee mss. ut edidimos.
(99) . llltid ex tribus codlcibtis
ot edili .
(98) . Combefisius legendum pulat addidimus, el paulo post Iree alii \ .
(1) . Sic mss. Editi . Paulo
: sed necessaria non cst emendalio,
modo iniiium hujus capitis non eumatur, ut in cdi- . posl edili ^ . Mss. ut in texta.
lis, ab bis verbis. > , sed ab bis, \
(2) . Post banc vocem editi addur
cyv , ut Ln vcleribus libris. Habent eliam cdiii , qnod io veteribus libris non rei>critur.
1
456
S. BASILII MAGNl
135
58. Jam eliam ex rebus inilio conditis discas 58. ' \

licet Spiritus cum Patre et Filio communionem. \ (5)
Nam purae et intelligenles ct supermundanac vir- . \ \
tules, ganctae tnm sunl, tum nominanlur , ex
gralia a,Spiritu sancto inftisa sanctimoniam con- , {<
sccuta-. Qtiare silcnlio prxtermissus esl modus ' . " crealionis cocleslium virlulum ; nam ex scnsibi-
libus lantum creaioreni nobis aperuit is qui con-
diti orbis conscripsit bisioriam. Tu vero , qtii ^ (4)
facullalem bab<!s ex visibilibus invisibilia depre- . *
hendenfli, gloriflca Condilorcm in qno condiia ,
snnt oiunia, sive visibilia, sive invifiibiUa, sive , , , *
principatiis, sive poieslales , sive viriules, sive , , , ,
,,\ ,
Ibroni, sive doimnaliones , ei si quae aliae sunt
raiiunales natura , quae nominaii non possunt. (5).
In borum autem crealione cogita milii prima- ,
riain causam eorum quae fiunl, Patrem; condi- ,
tricem, Filium; perfectricem, Spiritum sanctum: ,
ul voluntale quideni Patiis sint adminislralorit ,
spiritus , Filii vero operatione perducantur ut ,
sint, Spiriius autem preseniia perQciantur. Porro . , \
angelorum perfeciio est sanclilicatio , el in bac .
pcrseverantia. Ac nenio me credai Ires origina- ,
leg hyposiasc* ponere, aut Filii operalionem dicere . ,
imperfectam. Principium euim eoruro quae suiit, ' , \ .
unnra est, per Filium condens et perficiens in Spi- \ , ,
ritu. Ac nec Paier, qui operalur omnia in omnibus imperfeclam babeai operaiionem : ne |ue
, .
Filius iiiconsumntaUm creaiionetn, nisi a Spiritu ,
perGciatur. Hoc enim paclo nec Paier opus ba- , ' .(6)
*
bebit
Filio
,
sola
voUtiilate
creans;
32
aliameii
'
(7) ,
vulticrcare per Filium. Neque Filius egebit auxi
\
lio, juxla Patris similitudinem operans, sed et Fi5 V
lius vuit pcr Spirilum periicere : nani Verbo Uomini cali firmaii sunt, et Spirilu orit ejus omnis

,
.
vinus eorum Ilaque nec Verbum esl signiiicativa aeris percussio per vocis insirumenia prolata: ; ,
nec Spiriltis oris balitus partibus respiraloriis ,
CiHalus : sed Verb.tm est quod in principio erat
apud Deum, ei Dcus erat . Spirilus aulem oris ,
Dei, Spiriius est veritatts, qui a Palre procedit . ,
Ilaque Iria imelligis , mandantem Domiuum, . ,
creans Vcrbum, el confirmanten) SpirUuai. Quaj , ,
porro alia possit esse coufirmatio, quam in san- (8) . ' ?
,
ctiraonia perfectio ; coniinnalionis voce signiGcante j) \
constanliam, immutabiliiatem cl solidilatem in ;
bono ? SancliQcalio autem non est absque Spi- . 8e
87
" Col. , 1G.
Psal.
6. Joan. , 1. " Joan. , 25.
(5) . Edili hic ponunt , sed codices niss. ul in lexlu. Paulo post eduio Paris
, quud in uno tanlum codice reperitur :
alii ^ vel . Habel ciiam edilio Basileensis .
(4) . Colb. et mius Reg. . Keg. .
(5 ". Sic tres aoliqui codices.
Colberl. , edili .
ediii , quinque libri veieics .
() " . Hic editi et infra, ubi de Filio,
addtint : in qtio non minus pugnant cum

Basilii sensu, quam cum mss. codicibus.
(7) . Pro liac voce, qnae i n e d i l i s Iegil u r c l in Iribus codicibus mss.,
l i a l i e t Reg.
terlius
, Colbeninus vero , qu vox

a d d i t a f u i t alia manu s c d l a m e n a n i i q u a .
(8) . Sio Reg. secundits et quartus,
q u o s s e q u i maluiniis quam I r e s a l i o s , i n quibus e t
in editis legilur ;. Adduoi e d i l i ^
, quod n u l l o iu c o d i c c ms. reperilur.
LIBER DE SPIRITU SANCTO

I5S
7
- * (9) ritu. Neque enira toelorum virtules suapte nattira
sanclae sunt ; alioquin nihil diffcrrent a Spiritu
, sancto ; sed juxta proporlioncin qua se invicem
. ' - superanl, a Spirilu babent sanelificationis men^ , guram. Qucmadrnodum enim cauterium non sine
, \ * \ igne uitelligilnr, cum aliud sit subjecta nialeria,
, , et aliud ignis : ilidein el in coelestibus viriulibus,
(10), , , - subslanlia quidem earum, puta spiritus est aerius,
aut ignis immaierialis, juxta id quod scriptum

,

(11)
est, Qui facit angelos suo$ spirtlus, et ministro$
b \ \, \ \ , suos flammam igni$ ; quapropler et in loco

ztSbzi sunt, et iianl visibiles, dum iis qui digni sunt,
. , apparent in specie propriorum corporum. Sed
, sanctificatio, qua est extra substantiam illorum,
) . perfectionem illis aflert per communionem Spi , rilos. Conservanl aulem dignitatem per perseve^, rantiam in bono , habenles quidem in eligendo
- liberum arbUrium , nunquam tamen ab ejus qui
, (12), vere bunus est consoriio excidenles : iia ot si
, sabduxeris ralione Spiritum , perierint angelo& " , , rum cborcae, sublaltt sint quoque archangelorum
. prsefecturae , atque confusa fuerint omnia : vita
\
, . ipsorum nulli legi, nulH ordini, nulli regulae
;
, subjaceat. Quomodo enira dicenl angeli : Gloria
% , in excetsii Deo", nisi a Spiritn accepla poten
ihov
(13) ,
,
, ^
r.fe \ , \
. \ C
\
. (14)
\
.
:, ,
;
, ,
, \ ,
, (15)
,
;
. * ,
, \ , . ,
U ai , \ \ \ Psal. cin, 4.
^Mallb. xvin, 10.
siate ? Nemo siquidem potest dicere Dominum Jesum, nisi in Spiritu sancto, et nullus in Spiritu
Dei loquens dixit Jesum anathema *; quod sane
dixerint pravi ct adversarii spirilus, quorum lapsus eomprobal quod dicimus, virlules invisibilcs esse sui arbilrii, aeque ad virlufem alque
ad viLium vertibiles, el ob id opus babentes
auxilio Spiritus. Ego vero ipsum Gabrielem baud
aiio modo arbitror pnedicere futura , quam praescienlia Spiriius, co quod unum ex divisione
donoruiu Spirilus sil prophetta. Porro qui mysteria visiouis viro desideriorum jussus eral annunliare
uude naclus erat sapientiam, ut posset
doccre arcaua, nisi per Spiritum sanclum?33
cum palefaclio mysteriorum peculiariter ad Spirilum sanctum perlineat, juxta id quod scriptuni
41
est : Nobis re&eravit Deu* per Spirilum *. Tbroni
vero et dominaliones, principatus et potestatcs.

quomodo bealam traducerent vitam, nisi semper
viderent vultum Patris qui in coelis esl * ? At visio
est absque Spirilu. Quemadmodum enim si
in nocie lollas lucernam e domo, caeci sunt oculi,
facultates reUoquuiilur inerles , nec agnoscilur
rerum digniias , sed per ignoranliam aurum
Luc. i i , 14. 1 Cor. xu, 5. Luc. i , 26.
(9) " " . Edilio Paris. , contra codicum mss. et editionis Basilecnsis lidem.
Paulopost Reg. secundus .
(10) . Male in editis addTlur .
(11) . Sic quinque codices : unus
cum ditis .
(12) . Hic nonnulla ope codicum mss. suslMlinius. Habenl eniai cditi: \ ...
, , \ ... ,
P A T R O L . Gn,
XXXI!.
Dan. x, 10.
** I Cor. n, 10.
.
(15) " . Sic mss. codices : edili
. Mox Reg. quartus
.
(14) . Editi , eed repugnant veteres libri.
(15) . Edilt addunt . Sed ea vox
abest a quinque codicibus.
5
S. BASILII MAGNl
139
140
periade ac ferrum conculcatur : sic in spirituali , -ordine, impossibile est piam illam ac sanctam *
vitam permanere citra Spiritum : nihilo profecto ., (10)
magis quam exercitus in recto ordine manere , poiest absente duce, aut cborus in consonantia, . [] , ", ,
nisi cbori praefectus temperet barmoniam. Qui , ,
possent dicere aerapbim, Sanctus, sanctus, $an- ;
ctu***, nisi docti per Spirilum, quolies pium ,
fuerit bujus glorificationis verba canere? Sive \ ,
igiiur laudant Deum omnes angeli ejus ac omnes (17)
virtutes ejus, fit Spiritus ope. Sive astant millies ,
mille angeli, ac centies centum miilia rainistran- (18),
tium , uflicium suum citra reprebensionem in .
virtule Spiritus perficiunt. Iiaque tota illa super- \ ,
coelestis et inetTabilis barmonia, tum in cultu \ Dci, tum in ultramundanarumf virtutum inler ,
ipsas consonantia nequaquara servan posset, msi [] .
praeesset Spirilus. Sic igitur io creatione iis, qu
non proficiendo perveoiunt ad perfectionem, , '
sed ab ipsa protinus creatione perfecta sunt, adest , \
Spiritus sanclus; inboc, at perflciatur compleatur- '
que iilorum substaniia, gratiam suam coufcrens. .
59. ,
50. Caeterum dispensationes circa bominem
quie factae sunt a magno Deo, et Semiore no- \ >
stro Jesu Christo juxta bonitatem Dei, quis ne- (19) ,
gabit per Spiritus graliam esse adimplelas? Sive \
velis prisca spectare, patriarcbarum benediclio- ;
nes, auxilium per legem datum, figuras, propbe- ,
tias, forliier in beliis gesta, miracula per sanctos , , ,
edila : sive quae circa Domini in carne adventuni ,
dispensata sunt : per Spiritum gesta sunt. Primo Q \
enira adfuit ipsi carni Domini, duin faetus un- .
clio, el inseparabilitcr conjunctus, sicut scri- \ ,
pluai est : Super quem videru Spiritum descenden- , \
(
tem, et manentem super eum, liic est Filius meus

dilectus ; et, Jesum Nazareth, quem unxit
'
, ' ,
,
*
Deus Spiritu sancto

Deinceps omnis actio prsegenlc Spirilu peragebaiur. Hic praesens aderat
cum et a diabolo lenlaretur. Deducius est enim,
.

,
"
inquit, Jesns Spiritu in desertum , ut tenLare- .

u
m r . Turo edeuti miracula indivulse aderat. Si
.
9
enim ego, inquit, in Spiritu Dei ejiclo dasmonia* .
, \,
Nec deseruit excilatum a niortuis. Dominus enim (20).

m i n e m
renovans 3 4 h
* eique iterum reddensgra- , \,
tiam, quaui ex afflalu Dei acceptam amiserat, (cum inspirasset in faciem discipulorum, quid D . ,
ait? AccipiU Spiritum sanclum. Quorumcunque
\
remiseritis peceata , remittuntur ; et quorumcun- , ,
que relinueritis , retenta suntJam
vero Eccle- , ;
siae ordo et gobernatio nonne palam et citra . " (21) ,

" Isa. vi, 5.
22 , 25.
Joan. i , 55.
Act. x, 58.
(16) . Buo Regii codices cum Golbert. . Reg. quarlus .

(17) . Non male in cditis /.
Sed sex codicum auctoritas preferenda .
(18) . Edili
. Codices ut in conlexlu, ursi quod
umis babet . Non nmllo post iisdem codicibus ireli l u u U v i u i u s auod eial iu edilis -
Malih. , 1. w Mauh. , 28.
Joan. ,
et .
(19) . Addunt edili , et
aale , el paulo post iidem babent
. Codices niss. ut in contexlu.
20) . Sic mes. codices : edili .
21) " . Edili , idque slalim
repctunt, el paulo post habcnl
:. Sccu4i suiiius iu coulexlu niss. codices#
441
142
xai' , . contradiciionera per Spirilura sancium peragi \ \ tur? Ip$e enint, inquit, dedit Ecclesias primuni
; apostolos , deinde prophetas, tertio doelores : ad
hiec virtute$, pr&lerea dona sanalionum, subtidia,
gubernationes , genera linguarum .
Hic ruint
, \,
,
, ,
, ,
, , .

fl
ordo juxta distribmionem donorum Spiritus digestus est

.
40. , ,

,
* (22)
, *
\ .
r. i
-..
iCf.^,
i....^-r..
s
i .
,
,
\\
,
,
*/
; \ \
, .
. 01
, \
-/ (25) \ , * ,
40. Quin, si quis accuralius perpendat, comperiet, ne iu lempore quidem illo, quo exspcciaia
Domini apparilio fiet de coelo, otiosum fore Spiritum sanctuin , ut quidam arbitranlur : sed simul adcril in illo eliam die revelalionis illius,
quo judicaturus est orbem terrarum in juslilia
ille beatus et solus potcns. Quis enim adeo igna
r n e PCt I m i i A r n m
n l l n i i c >
Al~..l~
rus
est bonorum , nqu
Deus praeparavit dignis,
ut nesciat justorum coronani esse Spiritus graliam,
quae largius tunc perfecliusqoe dabilur, epirituali
gloria cuique pro recte geslis dislribula . In splendoribus enim sanciorum inansiones multae sunt
apud Patrem , boc est, dignitatis discrimina. Sicut
7
enim stetla stelia differl in claritate, tta et re&ur-
reetio mortuorum". Itaque qui consignati sunt

Spiritu sancto in diem redemplionis, quiquc Spiritus primitias, quas accepcre, puras fii integras servaverint, j i sunc qui audient: Euge, scrve bone et
fideli*, super pauca fuisti fidelis, super multa it
constituam *. Similiter ct qui contrislavennt Spi. riium sanctutn pravitate studiorum suorum, aut
tfj , ol Q qui non fecerint lucrura e sorte daia, ab iis aufere , tur id quod acceperuni, beuedcio in alios translalo;
, aut, sectindum aliquem ex evaugelislis , cliam
, , \ - penilus discindentur: dissectio siquidem iutelli genda esl in boc, quod proreus a Spiritu saiiclo
. alienabnatur. Neque enim corpus dividilur, ul una
, pars tradaiur supplicio, altera absolvatur. Naiu id
, , quidem fabulosum, neque justo digmim judice, cum
\ , , totuin peccaverit, dimidium addici poenae. Nec ani * ma in duas partes secatur, cuin tola per tolum
(24), * habuerit peccandi affectum, siiuulque cum corporc
, \ . malum operetur. Sed disseclio, ut dixi, perpetua
" , , est animae a Spiritu alienatio. Nunc enim, lametsi
. , non admiscetur Indigais, attamen aliquo pacto vi! \ , * - delur adesse semel baptizalis, exspectans ut salu , D tem per coaversionem coosequautur; lum vero in
(25) lotum ab anima, quae graliam ipsius profanavcril,
resecabitur. Eoque non est hi iuferno qui coniltea-
7 e
I Cor. x i i , 28.
* Joan. xiv, 2. " I Cor. xv, 41, 42.
Ibidem duo codices babeai . Deest

in plerisque codicibus ante bas voces
.
(22) .
lta sex codices mss. Editi
.
(25) , flic at s*pe alias editi addunt
. Varia sequentium vocum scriptura in codicibos mss. Quidam habent , Golbertinus
pro , Regius eecundus .
* Matth. xxv 21.

?
Matlh. xxiv, 51.
(24) . Quidam odices .

(25) . Viliose quidam codices cum edilis . Non abeimilia aeulentia legitor ln
prooemio Commentarii in haiam propbetain. Nam
omnibus quidem, ait auctor, adest Spirilus sanctus :
$ed
qui puri sunt a/fectibus, peculiaretn exhibet
virtulem: vero tta, quorum mens peccaii maculh
turbaiur. minime. Saepe idem docel Origeucs, inprimis Tracutu 50 el 51 in Mattk.
S. BASILll MAGM
144
143
iur, ncqae in raorie qui inemor sit Dei % cum jam .
non adslt -sancti Spirilus adjutorium. Quomodo ,
igilur iotelligi potest absque Spiritu sanctofierij u - , dicium, cum Scriptura 35 declaret ipsum esse et . \
justorum praemium
quando pro arrhabone exhi- ,
bebitur quod perfectum est; et primam peccalo- , ,
rum candemnacionem, cum eo eliam quod habere ^ \
videntur, spoliati fuerint? Porro maximuin argu- , \
menlum conjunctionis illius, quam Spiriius cum ;
Patre et Filio habel, illud est, quod eodem modo \ ,
dicitur habere se erga Deum, quo erga unumquem- ,
que nostrum se babei spiritus, qui est in nobis. Quis . , \,
T
enini, inquit, hominum novit ea quce sunt hominis, ,
nhi spiritus qui est in ipso ? Sic et quie Dei sunt, ;

nemo novit, nisi Spiritm qui ex Deo est
Et haec .
9
quidem haclenus.
'.
CAPUT XVII.
Adversus eo$ qui dicunt non connumerari Patri ac

, Filio sanctum Spirilum, sed subnumerari: ubi et
) (26)
de pia connumeratione summarius fidei decursus.
.
41. Caelerum subnumerationem quid dicant, aut

41. \ ,
in cujus rei signiOcationem vocem hanc usurpent, , *
ne cogitare quidem facile est. Nam et hanc nobis (. "
e mundi sapienlia fuisse inveclara, noium est om- \ (27), \ nibus et perspectum. An vero aliquam habeat pro- '
priam rationem ad id quod nunc agitur, hoc con- , . \
sideremus. Aiunt igiiur qui rerum inanium perili \ , ,
sunl, qusedam nomina esse communia, quorum si gnificatio multa complectitur: alia magis propria, \ et alia aliis vim babere magis peculiarem. Exem- C . , , pli causa, commune nonien esl esseniia, quod pa- , \ riler de omnibus praedicalur, sive inanimis sive '
animatis. Peculiarius aulem aniiaal, quod de pau- , * .
cioribus quidem prxdicaiur quam illud prius, sed \ \ (28) \
tamen ejus conteraplalio magis extenditur, quam .
eorum quae 11 subjecta suni. Nanr in eo raliona- , \ , \
liura simul et irralionalium natura comprebendi- * ', .
tur. Rursum magis speciale nomen esl homo, quam , (29)
animal: iiem vir specialius est noaien quam bomo, ; ' el viro specialius est hic aut ille vir, puia Pelrus, ,
aul Paulus, aul Juannes. An igitur hoc subnume- , ,
rationem esse sentiunt, rei comraunis in ea quae ,
subjecta sunt divisionem ? Al non crediderira illos ,
ad tanlum stuporem devenisse, ut dicant Deum .
universoruin, velut comraunitatem quarodam, ra- f l .
tione sola intelHgibilem, nulla aulem in byposlasi \
subsistentem, in subjecta dividi: deinde hanc sub- . divisionem eliam subaumeraiionem dici. Islud (30)
sane ne insani quidem dixerint. Nam praeter impie- ' . '
taiem etiam sermonem inslituunt, oum eo quod , \
" Peal. vi, 6. " I Pelr. i , 12. 1 Cor. n, 11.

(26) . Ua ross. tres, quos eo l i benlius sequimur, quod vulgaia acriplura confulctur a Basilio, ejusque judicio impieiaiis nolam eflfugere non possil.
(27; . Regius lerlius elColb.
. Paulo posl oditi \ , et
eiiidc . Sed hacc iuulaviinus auctorilaic
codicum mss.
(28) . Conjunctionein addidimus ex
tribus codicibus.
(20) . Reg. tertius .
(30) . Sic onines codices : edili .
Mox in editis et duobus antiquis codicibus; sed I U U U O melius aiii qualuor ul in coniexiu.
145
146
* propouunt pngnanleiti: eiquidem qu& subdividtin . lur, ejusdem sunt eseentiae, cujus suni ilia a quibus
(31), dividuntur. Sed ob magnam absurdilatis evidenliam
, - videmur oratione destitui, nec habere quibus vcr bis illoruin slulliiiam reprehendamus; adeo ut
. raihi vidcanlur propter amenliani aliquid lucrifa . * cere. Quemadmodum enhu in corpora inollia ceden- ^
, \ liaque non possis egregiam 36 plagam impingerc,(
eo quod obsistere conlraque nilinon queani: itaeos
.
qui palam insaniunt non possis forli ac virili redargutione percellere. Superest jgHur ut aboaiinandam illorum impielalem silentio prelereamus. Al non patitur silere roe nec frairum charitag, nec adversarioriim improbitas.
42. ;
42. Quid igilur dicunl ? Videle quama sil in diclis
. ? illorum arroganlia. Nos, inqoiunt, profilemur, iis
* - qui honore pares sunt convenire connumerationeiii;
. ; iis"vero qui inferioris sunt conditioais, subnumera . lionem. Et istud cur tandera diciiis? Neque enlm
, inielligo absurdam veslram sapienfjam. An quod
, ainrum auro connumeraiur, plumbuna veronon tlem
; \ eril dignum quod connuuaeretur, sed ob materiae
, vilitalem subnumerabitur auro?Alque etiam vimne
, (32) lantam iribuitis nuroero, ut is vel rerum vilium
; preiium attollere, vel pretiosatum rerum dignila , tera dejicere valeat? Ergo mreue aurum pretioeis
lapidibus subnumerabis; atque in his ipais, elegan\ . " lioribus ac majoribus euboumerabis minus lucidos
, \ ac minores. Sed quid non dicant, qui ad nibll aliud
; ' vacant, nisi aut ad dicendum, aut audieadum ali . quid novi ? Postbac cura Sloicis et Epicureis no \ - g minentur qui impielatem inita subductaque ratione
; docent. Quae namque vel possil lieri rerum vilio ; " , rum ad pretiosiores subnumeratio ? JEreus obolus
, * * \ . aureo staleri quomodo subnumerabiUir? Quoniam
; HOD dicitnus, inqmunt, duo possktori aunaisraata,
. ' sed unum et unum. Utrum igilur ujtri horum sub (33) , numeralur ? Nam utrumque similiter profertur.
(54) Uaque si quodque per se numeres, facis -eequauta , , - tem prelii eodem numerandi raodo: sin autem ea
. (55), conjunxeris, rursus unam et eamdem facis dignita , tem, ulrumque alteri connumerans. Quod si quid quid in numerando posteriore loco posueris, id
. , babebit eubnumerationem, numeranli iu manu est
\ .
ab sereo numisoQatfi aumcraiioneai incipere. Sed
imperitiae confuLationera in aliud tempus rejicienles, ad ea quae rem causamque contineitf, oraiionem verlamu3.
43. KaWov \ , ]> 45. Klbmne Filiam dicitis subpumerari Palri,
xol , ac Spiritum Filio; an soli Spirilui Iribuitis subnu ; \ ineralionem? Etenim si Filiuxn quoque subnumera, lis, rursus eamdem impietaljs doctrinam Jn8laur>
, , tis, disslmilUndJnem esseidise, ajguiiatis dejeciio , , nem, nativitatera tempore posteriorem, et m sumoia,
omnes simul blaspbemias in Uaigenitam unico islo
* - verbo revolvere ostendemini : quibus contradicere
* prolixius est, quam pro praesenll instiluto, praeserB
(51) . DesHHt b vooee iu plerisque codicibus. Mox editi . Sex codices

ut conlexiu. lisdcm auctoribus paulo post delevimug coojonctioaeoi aiite .
(32) . Regius quartus
(55) " . Slc ires Regii

eum Colbcrt. Edili ' * .
(34) . Reg. secundus .
(35) ". IJniis ex Regiis , alius
. Mox lleg. quarlus .
147
S. BASILII MAGNI
I4S
tim cum aliU in locis itnpjctag a aobis pro viribus ,
refatata sit. Quod si soliSptrHui putani convenire ptv '
eubnumerationem, discanl Sptriium eodem modo ,
pronuatiari cum Doramo, quomodo ct Filius ,
pronuntialur cum Palre. Nomen enim Patris et (56) , '
Filii et Spirilus sancti aimiliter editum est. Ilaque . \
quemadmodum se habct Filius ad Pairem, ita ad . * 70
Filinm sese babet Spiritus, secundum tradiluni in ,
bapiismo verborum ordinem *. Quod si Spiritus

Filio junctus cst, 37 Filius autem Patri; liquet . ,
Ipsum etiam Spiritum alri adjungi. Quem igilur \, (57) \
locum babet ut dicant allerum connumerari, alle- . ,
rum &ubnumerari, eum in una eademque serie no- , ' \
mina eint ordinata? In sttmma porro, quse res ex ; " ,
omni rerum genere unquam a eua ipsius natura
excidit dum numeralur? Nohne potiue quac nume- ; * \
rantur, talia perseverant qualia eunt ab iaitio; nu
, merus autem adhibetur a nobis ceu signum, qao *
declaralur multiludo supposilorum? Nam ex corpo- ; ,
ribue alia numeramus, alia melimur, alia libramus; , * \
ei quorum cominua est naiura, ea mensura com- , ,
prebeadimus; quorum discrela, numero subjicimus, , ,
exceptis iia quae ob teiiuitalem rursus fiunt eliam \
mensurabilia; quae vero gravia sunt, Hbrse momenlo .
discernimus, Non itaque quoniam nobis ipsis signa ,
ad quantitaiis notitiam excogitavimus, protinus , \
eliam naturam eorum quse signata sunt, immiita- . "
timus. Quemadmodum igitur quae libra expendi- , ,
mii9, ea non sublibramus inter gese, eliamsi unum , *
U aurum, aherum staomim; neque subraelimur .
quae mensara dijudicantur: ita nec ea quae nuroe- ,
rantur, ullo modo subnumerabimus. Quod si in ;
caieris nihil est, qnod subnumerationem recipiat, (58)
qua froate dicunt Spiritui competere subnumera- ,
lionem? At hi etbnico roorbo laborantes, existi- .
mant quae dignitatis gradu aut naturae ac substaniiae submissione inferiora sunt, iis convenire aubiwmerationem.

CAPUT XVIII.
T
Quomodo in professione triutn hypostateon pium rf}

,
monarchia* dogma tervamus, ubi et eorum, qui
(59)
dicunt Spiritum subnumerari, refutalio.

.
44. Cum Patrem et Filium et Spiritnm ganctum

traderet Domtmis, non cum namero simul tradidit".
Non enira dixit, primum et secundura et ter-
tium, neque, unum et duo et tria : sed per sancta nomina cognitionem fidei ad salutem perducentis hrgitus est. Quare quod nos salvos facil,
fldes est. Numerus vero, sigmirn declarans quot
aint enpposila, excogitatus est. Sed qui undelibet
aibi ipsis noxas contrabunt, etiam numerandi facultale adtersus fidem abutuntur : qui quidem
Matlb. xxvin, 19,
44. \ \
, .
, \ \ , ,
\ \ * '
"
. "

. * \
,
ibid.
(56) . Golbert. , ged secunda

manu.
(57) . LegUur in edilis , \
. Maluimus sequi mss. codices.
(58) ... . Sic Rcgius primus:
eic eiiam quatuor alii, nisi quod non babent articulum anle haa voces, . Editi *
... .
(59) ** etc. Haec desunt in plerisque
codicibus.
9
1(9
LIBER DE SPMUTU SANCTO.
,
150
- cmn nulla alia ree ob nuroeri aecessionem imiiiu, \ lelur, tathen in divina natura numerum roeiuanl,
, ' (40) ne scilicet per eum honoris Paracleio debiti wo . ', dum excedant. Sed, sapientissimi, eint maxiino
, supra nuroerum, quae non possurous asaequi;
* quemadmodum prisca Hebra?orum pielas propriis
0cou - ac peculiaribus nolis ineffabile Dei noroen eiara (41), \ bai, inde etiam ejus supra oinnia eminentiam de* , clarans. Quod ei et numerus adhibendus esl, ne . quaquam et per eum depravanda verius. Aul enim
^, . eilentio bonorentur ineflabitia, aut pie numerentur
(42) , , sancla. Onus 38 DeusetPater, et unus unigeiii . tus Filius, et unus Spiritus sanclus. Unamquam que bypostasim singulariter efferimus ; cum autem
, - conuumerare opue fuerit, baudquaquam indocle
.
numerando ad plurium deorum nolionem effenmur.
45. , *
45. Neque enim juxia compositionem Bumera , mus, ab uno afl plura facicnles incrementum, ut
\ , , , \ dicamus unum, duo, tria, neque primuin, eecun.
dum ac teriium. Ego enim Deus primus, et ego
. \ - post hajc " . Secundura autem Deum nunquam

- , hactenus audivimus : quippe Deum ex Oeo ado , \ ranies, etiam proprietaiem profilemur hypostaseon,
, (45) manemusque in uno principalu, non dissipantes
, tbeologiam in scissam multitudinem, eo quod uuam
\ \ - in Deo Palre et Deo Unigenilo formam, ut i u lo, - quar, contemplamur, in una et omnino eimili
(44). \, deitate expressam. Filius enim in Patre, et Pater
, , in Filio : quandoquidem hic talis est, qualis ille,
* \ . " et ille qualis bic; alque in hoc unum sunt. llaque
\ , C juxla personaruru proprietatem , unus sunt et
. unus ; at juxla communem naluraro, unum eunt.
, , \ ; " Quomodo igilur, ei unus et unus sunt, non tuut
\ - , duo Dii ? Quoniam rcx dicitur ct regis imago, non
. , aulem duo reges. Neque enira polestas scinditur,
(45). neque gloria dividitur. Quemadmodum enim prio , ' , cipalus ac pole&tas nobis dominans una est : sic
\ \ - et glorificalio quam illi deferiinus una esi, non
. " mulue ; iiam imaginis bonor ad exemplar iransit.
, . \ Quod igilur hic est per imitaiionem imago, boc
(46) , illic nalura Filius. El quemadmoduin in iis quaa
\ arle fiunt, siinililudo est secundum formam ; ila
. in divina inconiposiiaque natura, in communione
, , deitalis est unio. Unus autem esl et Spiritus sau
Isa.
XLIV,
6.
D
(40) * . Rejr. qtiarlus .
(41) . Legendum pulal CombeOsius
, exarabat, quia videlicet Dci nomini propriae moiiones ascriptae non erant. Sed repugnant omnes mss nec necessaria conjeclura.
Perspicua est enim Basilii seutenlia, Dei nomen
apud llebreos, non ul alia nomina, sed singulari
quadam ratione scribi solere.
(42) . incipit caput 18 in plerisque
codicibus.
(3) .
Sic libri veteres, non ul
f-bli .
114) \.
Sic qualuor codir.es. Editi, Reg. secundus et secunda inanu Colbcrt. , uniiam. Cornarius et Scultelus videntur
*55 sic enioi rcddunt, impermutaM
bili Dritati in&identem.
(45) . Tres codices . Sir.

etiam paulo post in tribus Regiis codicibus etedit.
Basil. pro . Observat Ducxus
codicem Anglicanura liabere , alque iia
ciiam legi in synodo septima, act. 5, ct in Symdico Tbeodori patriarchae Hierosolymorum, p. 454
edit. Romanae, ubi hsec Basilii senlenlia laudamr.
Coniirmat camdera scripluram vir doclissimus rx
libro Adriani papac De imaginibus, cap. 8, p. 161,
ubi cilatur illud Basilii, quod imaginis honor in prtmam formam transit.
(46) . Ilaec scriplura, etsi in uno lantum reperitur Rcg. lertio, longe tamen prsefercnda
vulgatae , lbidem edui \ . Codiccs nies, ut in conlextu^
451
S. BASILII IIAGM
15*
clus, atque ipse aingulariler enuntiatur, per unum cV \ , \ *
Filium uni Patri copulalus, ac per 6 complens \
gloriflcandam super omnia ac beatam Trinitatem : \
cujns cum Patre et Filio consortium satie illud
declaral, qnod in turba creaturarum posilus non , . *>>
est, sed solitarie profertur. Neque enim unus est * . ' (47),
de muUis ; sed unus est. Quemadmodum enim \ , .
unus est Pater, et unus Filius : ila et unus est ,
Spiritus sanclus. Et vero a creaturaruro nalura \ lantum semovetur, quantum par est id quod sin- \
gulare esl, a collectivis et muililudinem habenii- ,
bus distare. Pairi autem ac Filio in lantum .
unitus est, quaniuni consorlii babel unitas cum
unitaie.
46. Sed nec binc eolum probatur natura com46. \
munio, verutn illinc quoque, quod ex Oeo esse (48), * \
dicitur ; non sicut ex Deo sunt omnia, sed tan- , *
quam ex Deo procedens ; non per generationem, , *
quemadmodum Filius, sed tanquam Spiritus oris .
ejus. Omnino aulem nec os membrum est, nec , *
Spiritus est flaius resolubilis; sed et os, prout * , ,
Dco convenit, dicitur, et Spirilas essenlia vivens, "
Sanclificalionis domina, Ha ut consortium quidem , (49)
inde declarelur, modus autem exsislemiae ineflabi- . ,
lis servctur. 39 Quin et Spiritus Christi dtcilur, . (50)
tanquam iili nalura conjunctus. Eoque, Si quh , icrrsr
Christi Spiritum non habet, hie non e$t ejut
.
. " .
Unde solus Spiritus digne glorificat Dominum. Ille , , (51),
enim, inquit, me glorificobit , non ut creatura, * ,
eed tanquam Spirilus veritalis, duuctde in se \
ipso declarans veritatem ; et tanquam Spiritns sa- C , ,
pientiae, Christum qui est Dci virtus et Dei sapien- . \
tia, in sua magniludine revelans. Denique lanquam
Consolalor in seipso exprimit Consolatoris, a quo *
missus est, bonitatem : et in sua propria dignitale
ejus a quo processil, majeslatem exhibet. Est igi- . ,
tur gloria, alia quidem naturalis, veluti glopia so- * ,
lis esl lumen ; alia exierna, quae ex libera volun- , (52) .
tale cum judicio dignis deferlur. At haec rarsum . , \, ,
8 e
gemina est. Filius enim, inquit, glorificat palrem,

et servus dominum suum \ Ilaque ex bis duabus,
8
ea qu eervilis est, a crealura deferlur ; allera

vero quae, ut iia loquar, conuibernalis est, a Spiriiu prastalur. Quemadmodum enim de seipso
dixit : Ego te glorificavi super terram, opu$ perfeciII
dedisti mihi ut perficerem ; sic et de Paraclelo diclurn est: llle me glorificabil, quoniam de meo
aecipiet, et annuntiabit vobis
Et qtiernadmodtim
8 8
Filius glorificalur a Patre, qui ait, Et glorifuavu

8 8
Rom. vni, 9.
t a
Joan. xvi, 14.
8k
}, * < * C - \ \
* , (55), . \
, ,

Malacb.M, 6.
(47) . Vocula addita ex

veleribus libris Paulo posl Ires codices
, melios quam editi .
(48) . Sic ex ommbua codicibus
pro eu quod erat in edilis . Paulo post
lidom codices , t*diti .
(49) . Unus ex Regiis eiim Colbert. ^^. Paulo post Regius quarlus .
(50) . Edilio Paris. addit , quod
abest a codicibus mss. et edit. Basil.
* ,
* , . \
8 8
Joan. xvn, 4.
8 8
Joan. xvi, 14.
(51) . Sic sex niss. codices : editi

. Ex iisdem codicibus paulojpost l t gimus bis , cutn edili habcrent .
(52) . Reg. leUius .
Ibidom Rpg. terlius .
(55) . Tres Rcgii coaices cum Colbert.
. Paulo post umis ex Regiis cnni Colbert.
. Infra Reg. secundus **
.
455
LIBEK DE SPIiUTU S&NCTO.
454
\ , tt iterum glorificabo : sic glorificatur Spirllus
, per consorlium quod habet cum Patre et Filio, et

- . per Unigenili testimonium, dicentis : Omne pecftT
eatum et blasphemia remittetur vobis hOtninibus, sed

in Spiritum blasphemia non remiUelur **.
47.
47. Cum autem per vim illuminatricem inten , dimus oculos in pulchritudinem imaginis Dei in* \ visibilis, perque banc subvehimur ad puicherri , mum spectaculum archetypi; ibi videlicet adest
(34) , inseparabiliter cognilionis Spiriius, vim imaginia
speculativam in seipso exbibens iis, qui verilati
, , * contemplatione delectanlur; non foris oslendens,
. sed in seipso inducens ad agnitioiiem. Quemad , * modum enim nemo novit Patrem nisi Filius
:
sic nullus potest dicere Dominum Jesum, nisi in
. , , , *, Spirilu sancto . Non enim diclum est, Per Spi
'
ritum, sed, In Spiritu ; ct, Spiritus e$t Deus; et

qui adorani eum in Spiritu et veritale oportet ado~
rare ; sicut scriptum est : /n Inmine tuo vide-
*, '

,
, ,
* *
bimus lumen
'
'
9 9
; hoc est, in illustralione Spiriius,
Lumen verum, quod illuminat omnetn hominem ve-
. "
,
. * \
\
. , . \
, \
* . \
, \
"
9 1
nienlem in mundum **. Itaque in seipso osiendil

Unigenili gloriara, et verig adoraloribus in seipso
Dei cognitionem prabet. Proinde via ad Dei cognitionem est ab uno Spiritu, per unum Filium ad
unum Patrem. Ac rursus, nativa boniias et naturalis sanclimonia et regalis digniias ex Patre per
Unigenitum ad Spiritnm permanal. Ad hunc modum el bypostases profllerour, nec pium monarcbia*
dogma labefactalur. Cseterum qui subnumeratio1
. nem ponunt, dicentes primum, secundum ac lcr tium, sciant sese deorum multitudinem , juxta
gentium errorem, in illibatam Christianonim 40
- theologiam inducere. Ad nihil enim aliud tendit
. - subnumeralionis dolosa inventio, quam ut profi , teamur Deura primum, secundum ac tertiuu). Sed
(55) . '* nobis sufficit a Domino praescriptus ordo, quem
, qui confundet non niinus peccabit, quam pecc;<t
istbrum impietas. Quod ergo natnralis communio
. " , - nequaquam modo subnumerationis dissolvitur,
, velul isti errando putant, satis dictum est. Sed
, ( . concedamus pertinaci et inaniter sapicnti, demus \ , \ - que id quod aliquo posterius est, sic exprimi, ut
(56) * ei subnumeretur. Videamus jam quid ex hoc ser. ry mone consequatur. Primvs, inquit, homo, de terra
6. ,
\, terrenus : secundus homo Dominut, de ccelo ;
9 4

\ , , \,
, .
et alibi, Non primum, inquit, quod spirituale est,

sed quod animale, deinde quod spirituale Ergo
si primo subnumeratur secundum, id autera quod

, subnumeratur, vilius est eo cuisubnutneraiur: igitur
secundum vos vilior esl spiritualis anlroali, et ho * * - mhie terreno coeleslis.
,
%
91
Joan. , 28. " Matih. xn, 54.

Mallh. , 27.
, 40. * Joan. , 9. " 1 Cor. , 47. ibid. 46.
(54) . Colb. .
(55) . Editi iransferunl posi
-;. Codices msi. ut in contex*u. Ibidem K e g .
90
I Cor. , 5.
91
Joan. , 24. Psal,
tertius * :. Subindc Reg. quartus

.
(56) . Sic libri veteres : editi .
f55
8. BASILII AGNl
155
. '.
CAPUT XIX.
Advtnus eos qui dicunt non eui gloriftcandum
Spiritum.
SpirUus vullus nostri, Chrislus Dominus . Sanctus
48. , , * \
\ ,
* .
(57), \
*
;
, *
, *
, (58), *
\
. , *
dicitur, quemadmodum sanctus Pater, et sanctus

Filiu*. Greaturae siquidem inducta est aliunde sanclimonia; Spiritui vero sanctitas compleliva est naturae. Ideoque non sanctificaiur, sed sanciificat.
Bonus item dicitur bicut Paler bonus est, et sicut
bonus est is qui ex bono nalus est: cui boniias est
Ipsa essentia. Rectus vocalur, ut recius Dominus
Deus , eo quod per se sit ipsa veritas, et ipsa
juslitia, nec in banc nec in iUam pariem se vertens
aul flectens, propter naturaeimmulabiliiaiem. Paraclelus nuncupaiur velut Unigenilus : sicut ipse ait,
. " , \ .

. \ , * fov. * , \
(59)
. ;
, \ ,
,
. *
48. Sitita, inquiunt, at ea gloria nollo pacto

debetur Spiritui, ul a nobis gloriilcationibus sit
extellendus. Unde igitur probaluri sumus Spiritus
dignilatem intellectum omnem superantem, si
Palris el Filii communio visa est istis minime sufliciens ad id testiftcandum ? Sane possumus et ad ea
qu uominibus significanlur respicicnles, et ad
operationum ejus magnitudinem , et ad beneficia
quae m D O S , imo quae in omnem creaiuram conferi, pro modulo nostro nalurae illius sublimilatem
ac potentiam incomprebensibilem percipere. Spiritus vocatus est, utest illud, Spirttus Deut ; et,
91
Etjo rogabo Patrein meum, et dabil vobis alium
Paracletum
Hoc paclo coiomunia sunt nomina
Pairi, Filioel Spiritui sancto, qui lias appeilalioiies ex nalurae consorlio babet. Unde enim aliunde?
Rursum Spirilus principalis, el Sphilus veritaiis,
et Spirilus sapienliae dictus est. Spirilus divinus
\,
(60) , ,
aJJov .
\ ,

. ; ,
, \
qui me fecit ; et, Beseleel, inquil, implevit Deus . . ,

4 1 Spirilu divino sapientias ei intelleclus et scien- , \,
lice *. Talia igiiur nomina eximia illa quidem et .
1
magna, ncc tamen, quod ad gloriam altinet, exaggerationem ullara babentia,

49. Al operalioncs quales sunl? Ineffabiles quidem ob magniludinem, innumcrabiles vero ob
mulliuidinem. Nara quo pacto intelligemus ea quoe
fuerunt anle saecula? quae erant illius operaiiones
anle creaturam inteliigibilem ? quanla autem ab
iilo beneficia in creaiuram ? ad haec, quae polestas ad
ventura ssecula ? Erat enim, et ante erat, et siinui
aderat cura Palre el Fdio anle saecula. Quare
eliamsi quid cogitaris anle saecula, hoc lamen repe Jo:m. iv. 24. Thren. iv, 20.
xxxi, 5.
Psal. xci, 16. Joan. , 16.
(57) . lla quaiuor Regii cum Colbertino,

melius mullo quam in edilis . Unde Eraemus parum apie reddiderat: Unde igilnr probaturi tunt, eCc.
(61) \
.
49. ; "
, .
;
;
* ' \ (62) ;
;
, \ (65), \ \
\ . ",
,
1
Job xxxm, 4. Exod.
ris. etBasil. secunda \ . nmlto

post ex iisdem codicibus legimus , non ul
in editis .
(61) . Post banc vocem editi addunt ,
quod in veteribas libris non legilur.
(58) . Sic legere maluimus cum eex

62) . Sic mss. codices : \
codicibus, quani cum editis .
(59) . Sic quatuor ms$. codices : edilis.
(65) . Legitur in duobiis Regiis codicibus
edili . Ibidem editio Paris. cum uno
lanlum codice nis. . Alii \ , eral et pridem. Quam scripluram mircr
arridere Corabefisio.
codices mss. ut in conlextu.
(60) . Sic mss. codicea. Editio Pa-
LIBER DF SPIRITFJ SANCTO.

li>8
. , - rias Spiritu esae posterius. Quod i creationem
tojcav reputes, consolidatae siint coelonim virlutes a Spi* \ rilu,ita ut consolidationem inlelligae firmitalem,
. quae non facile bonorum babitu excidat. Etenim
?; , \ , quod Deo conjunctae eunt, quodque ad malitiam
, verli non queunt, quodqoe in bealitudine perpetiuo
(64). * perseverani virtutes, id illis a Spirilu accedtt.
. * \ Ghristi adventus; Spirilus prsecurrit. In carne ad . , ventus, et Spiritus inseparabilis. Operaliones virtu , . tum, dona sanationuni; ted per Spiritum sanclum.
. Daemones expulsi in Spiritu Dei. Diabolus spolia; (65) . tus est imperio simul praeenle Spiritu. Peccalorum
- facta remissio, sed in gratia Spiritus. Abluti enim
. oelis et sanctificali in nomine Domini nostri Jesu
, Chrisli, et in Spiritu sancto \ Conjunciio cum Deo
(66). fit per Spiritum. Misit ettitn Deus Spiritum Filii
. ' iut eorda no$tra, clatnantem, Abba Pater . Re , - surreclio a morluis, Spiritus virluie. Emitieniqui 66 . , dem Spirilum tuum, et creabuntur, et renovabis fa4
ciem terrcB . Sive quis crealionem accipial de

exstinctorum reviviscenlia; an non magna Spiritus
. peralio, qui nobis suppeditat vilam ex resurre, , ctione, et ad epiritualem illam vitaiu animas nosiras
, - adaptal? Sive creatto dicalur esse eorum, quj hic
, \ per peccatum lapsi sunl, in meliorem slatuin mu- - laiio(nam ila quoquc nonnunquaiu usurpalur juxta
; Scriptura consuetudinem, veiut cum Paulus dicit,
(67) - Si qna in Christo nova creatura *), renovatio qua
( \ bic fit, et a vila terrestri ac turbulentis affectibus
, / - C obnoxia ad coelestem conversationem transmulalio,
), - quaefitin nobis per Spirilum, ad summain admi, \ ralionem deducit animos nostros. in bis ulrum me , tnere debemus, ne dignitatem immodicis honoribus
, transgrediamur ? an contra, ne illius nolionem ad hu - . miliadepriinamus, eliamsi videamur maximadeeolo qui, quae quidera humana mente concipi, buinanaque
: , (6S) - lingua proferri possunt? Haccdicit Spiriius sanclus,
\ , sicnt baec dicit Dominus: Descende, el perge cum Ulis,
' \ nihil hostitam, quoniam ego misi illos \ Num h&csunt
; abjecli ac melu constemali verba tSeparate mihi Baroccenhi illos .
, , nabam et Saulum in opus ad 42 Q
,
, Num servus ila loquilur? Isaias : Dominus misit
, ,
uo(i
ul ;
l
- , ,
me, et Spiritus ejus ; et, Descendil Spiritus Do-
"J
rv
Bacrafav ^hXqpai . ; \
6 * ,

- %a\, ,
1
1 Cor. , 11.
Galai. iv, 6.
lsa. X L V I I I , 16.
Isa. L X H I , 14.
t #
mino, et deduxit illos **. At ne rursus mihi dedu'
ctionem accipias pro hnmili rainisterio. Nam hoo

opus eliara Dei esse testatur Scriplura. Dedtixuti,
1 0
inquit, sicut oves popuium luum ; ct, Qui dedueis

velutovem Joseph ; et, Deduxit eo$ in spe, et non
1 1
t e
Psal. cnt, 50. II Cor. v, 17. Acl. x, 20.

Peal. L X X V I , 21.
Psal. L X X I X , 1.
$).
Editi addunt . Reg.
cundus . Neutrum occuiril in aliis quinque
codicibus. Sed baec videntur addidisse librarii, ut
plerenl quod mancum et imperfectum noo erat,
seti esse videbaiur.
(65) . Sic codices mss. omnes :
edili .
(6) . Addunt duo codices .
Mox Kegii quarfus et quintus . Nec
Ho post editio Pari. . Mse.
Act. xm, 2.
1 1
, et Basil. edii.
(67) . Sic omnes mss. codices : editi
.
(68; . Reg. tertius cum Colbert.
. Aliquauto post edili
. Codices mss. ut in contexlu. Subinde trium
codicum scripturam praluiimus vulgatae
\ . Aliauanto ijifra Reg. secundus .
159
S. BASILU MAGNI
100
timturnni
Proinde cum audieris. Cum veneril \ .
Paraclelut iile vobi* suggeret, ac vos ducet in om- . \
nem teniatem : cogita deduclionem, sicuti doctus . ,
es; ne calumnieris cogiialum.
, \,
1 1
\, ' ,
, " ,
. "
(69)
, , , .
50. At, inquies, Etiam interpellat pro nobis
50. ,
proinde quantum is qui supplex esi, boneficii au- " ,

clore inferior est, tantum quoque Spirilus ratione .
dignilatis a Deo reinotus. tu nondum audisli de * \ , \
Utiigeniio, quod is est in dextera Dei, et interpellat , \ ;
pro nobis"! Uaque quia Spirilus in te est, si \ ( ), '
tamen omnino in te est, et quia nos excaecatos ad eligeodum quod utile est, docet, deducitque, nc , \ ,
eam ob causara piam ac sanctam de eo opinionem (70) .
amitcas. Nam profeclo summua fuerit ingraii aninii , gradus, benefacienlis humanitatem ad iagrati animi occasionem verlere. Nolite igitur contristare Spi- . .
rilum sanctuin . Audile quid dicat marlyrum pri- ,
miliae Stephanus, inobcdieniiam ac rebelUonem \ .
exprobrans populo. Vo$, inquit, umper Spiritui
, , aancto resislUis
Et rursum Isaias : Exacerbave- .
\
i e
',-unt Spirilum sanctum, et versu* esi illis in inimi- , *

citiam
alibi, Domus Jacob irrilavit Spirilum \ (71)
y
Domini " . Audite, inquam, an non baec summam

patentiam declarent? Jadicio Iegenlium permitto, ;
quas tandem oporteateos, qui baec audiunt, opi- ,
niones concipere; utrum tanquam de instrumenlo, \ , J
_JAi.i
_
,
,
,
. . . . .
.
deque
obediente,
et parein condilionem
cum crea- C ,
\\
- ,
\*
;.
tura sortilo, denique nobis conservo sentire; an \ (
gravissiraum vei verbo solo banc blaspberoiam ; ;
piornra aures subire? Servum dicis Spiritum?
, \,
Sed servus, inquit, non novit quid faciat domi- ,
nus ipsius : Sptritus autem non aliler novil quae (72).
gunt Dei, qoam spiriius bominis novit quae in ipso
sunt
CAPUTXX.
'.
Adversus eos, qui dicunt Spiritum nec in servili,

jn\r*
nec in herili ronditione e$*e $ed in conditione libe- ,
rorutn.
.
9
51. Neque servus, inquit, neque dominus,

eed Hber. mirum stuporem, miserandam audaciam ista loquentium! Quid amplius deplorcm f ulrum insciuam, an blagphemiara istorum ? qut quidem de Deo dogmala bumanis
exemplis dedecorant; ac bominura consueludinem, per quam digpar est dignitatura excellentia, ad diviaam et ineffabilem naturam accommomodare nituntur : haud reputanles apud homines
quidem nullum esse natura servum. Aut enim po-
51. , , *
. ,
!
; (75), ;
, \ ,
, ^ *. , *
. "
!
* Psal L X X V I I , 55. " Joan. xiv, S6; xvi, 15.

Rom. vin, 54.
Aci vn, 51. " Isa. L X I I I , 10. " Peal. cv, 52. Joan. xv, 15.
u
,T
(69) . Haec addita e sex codicibus.

(70) . Sic codices
omnes : edili \ \ .
(71) . Sic codices mst. omnes, pro co
quod est in edilis . Capat vicesimum in
* ibid. " Ephes. i v , 50

1 Cor. n , 11.
nonnullis codicibus incipil ab hie verbis. ]

. Imo eiiam supra in uuo codica
ab islis, \ .
(72) . Codtces nonnulli . >
<75) . Reg. quarlus .
j

462
CT) ; (74), - lentia oppressi, sub jugum servitulis 43 ducli

;; , sunt, velut in bello capti : aut ob pauperatem in
* \ - servitulem adacli sunt, velut jEgypiii Pharaoni :
aut Juxta sapienlem quamdam et arcanam dispen, - salionem, qui inter filios deteriores sunt, parentum
, * voce, sapientioribus ac melioribus in servitulem
. . addicti sunt; quam baudqiiaquam condemoationcm,
jip * sed beneficium polius dixerit aequus rerum aestiraa*
xi:i , lor. Nam qui ob sensus inopiam, non babet in se, , se id quod natura iroperat, huic utilius est alleriqg
&, , iieri mancipiura, ut dum dominanlis prudentia dixildoift) ' . rigitur, similis sit currui qui aurigam recepit, aut
navi quae nauclerum habet clavo assidentem. Hanc
V/J , \ - ob causain Jacob dominus Esau ex benedictione
> , - patris % ul stullus a sapiente vel invitus bcneflcio
. \ (75) (j alBceretur, quippe non babens proprium curato , , - rem, videlicet mentem. Et Gbanaan filius servus erit
. fratribus suis
quoniani indocilis erat ad virlu; , tera, imprudentem habens patrem, videlicet Cbam.
, . " Ad buuc igilur modum bic fiunt servi; liberi vero
6 , , * sunt, qui elTugerunt paupertatem, aut bellum, aui
\ , \ qui aliorum cura non egent. Ilaque quamvis hic
(76) , . berus, ille servus appelielur, omnes tamen et quag ; lemis sumus ejusdem inter nos conditiunis, et lan :, \ (77) - quam illius qui nos condidit mancipia, conservi
-. , sumus. l l l i c porro quid poles e servitule eximerc?
Nam stalim ao coudita sunt, simul cum cis pondila
^, , scrvilus. Sibi enim invicem non imperant, eo quod
\ - cocleslia plus babendi non lenentur desiderio. Deo
. , aulem subjecla orania, ac tanqtiam doinino de (78). \ C bilum limorem , ac lanquam conditori dcbi
fcow . ,
\. ; \ ,
, Lam gloriani persolvunt. FiliuB enim gloria afficit

patrem, et servus dominum suum " \ Et cx bis duo-
imr ;
$), V-
/ \ ,
}
,
.
; ;*
, ; ,
(80)
. " ,

bus alterum omnino Deus requiril. Nam si Pater
inquit, $um ego, ubi est gloria mea? Si Dominm
$um ego, ubi est timor meus *? Alioqui vila cusloriiaa ac inspeclioni Domini non subdila, oinnium
maxime miserabilis foret. Cujusmodi suot virtutes
desertrices, quae quod cervicem erexeront adversus
Denm omnipolentem, servilulem delreciant, non
quod aliter natura coiuparata siot, sed quod subdila3 esse nolint Creatori. Qacm igilur appellas l i berum?Eum qui sine rege est? qui neque imperandi alteri potestalem habet, neque alterius impe , \, ' ^ rium admitlil? At nec est isliusmodi nalura in rebus
5 \, \ condilis, et hoc de Spiritufcogitareaperla impietas
.
cst. Quare si Spiritus creatus est, profecto servit
CUID omnibus. Omniaenim, inquil, terviunt tibi * ; sin supra creaiuram esl, regni quoque consors est.
1
e#
1 4
" Gen. xxvu, 57. " Gen. I X , 25. Malach. i , 6.

ibid. " Psal. cxvi, 91.
(74) . Sic omnes codices ; edili - alii aCombeflsio citali addunl . Sed hoc verciv. Paulo posl quidam mss. codices \ ^- bum ab ipsoBasilio, omnibus mss. consenlientibus,
.
oniiuitur in cap. 18bujus libri, ubi idem leslimo(7) , etc. Edili \ - nium refertur.
(79) . Edili post hanc vocem addunt , sed
; , . Ltbri veteres ut in
dcesl in omnibus codicibus. lbidem Reg. tertins el
coii exiu.
(76) . Sic mss. quinque. Ediii . Colb. , Sub tutela Domini. Paulo
post edili , quod auciorilate quinque
Mo^ Reg. secundus
(77) . Ua mss. duo, quibus favent plureft codicum mutavinius.
(80) . Sic emendatum ope Rcgii secnndi
a.uin quibus legitur . AKtis habet . Edili
quod prave in aliis mst. ei in editis legebaiur
(7t>) Tdr . Colbertinus codex l duo
164
S. BASILU MACNI
163
CAPUT XXI.
Testimonia ex Scripluris SpirUum appenari Domi-

.
num.
52. Sed quidopusest ex rebus humilibus pagnanc u l

tes, doclriu& lurpiter parare victoriam, 44
liceatillustrioruin apposilione, gloriae cxcellentiam,

cui comradici non possit, demonslrare? Quod si
proferemus ea quae nos Scriptura docuit, forsiiau
magno vehemeniique clamore vociferabuntur, et
auribus obluralis Pneuuiatomachi tollenles lapides,
alU quidquid forte oecurrerit, in arma quisque ver~
lenles, in nos irruent. Sed non esl nobis iocolumilas anteponenda verilati. Invenimus igitur apud
52. , ,
,
;
, , \ ,
, , , '
.
. (8!)
Apostolum : Dominus auiem dirigat corda vestra in *0

dilectioncm Dei, et in patienliam Christi pro tribula- ,
tionibus " . Quis est Dominus dirigens in dileclio- ^ (82).
nem Dei, el in patientiam Chrisli pro iribiilationiRespondeant nobis, qui Spiritum in servilutem adigunt. Sivc enim de Deo et Palre fuissel
eermo, omnino dixisset : Dominus vos dirigat in
dileciionem sui : sive de Filio, addidisset, in suam
ipsius patientiam. Quaeranl igitur quxnam sit alia
persona, quam Domini vocabulo deceat honorari.
Huic afiine est et illud, quod alibi porsilum esl :
bu8?
, \
; '
\ (85) ,

\ (84),
,
,
Dominus vo$ impleat et abundare faciai chariiaie, in . (85) \
vos invicem et in omnet, quemadmodum et nos in vos, , ad confirmandum corda vestra irreprehensibilia in
sanctificutione, coram Deo et Palre nostro, in ad- , ,
venlu Dotnini nosiri Jesu Christi cum omnibus san- clistuis". Quem Dominum precalur, coramDeo^
el Paire noslro in adveniu Domini iioslri irrepre-
bensibilia Adelium Tbessalonicensium corda, con- .
ftrmala in sanclilate constabilire? Respondeant nobis, qui cura minislratoriis spirilibus, qui niittunliir
ad minisleriuin, collocanl Spirilum sanclum. At
nou babenl quod respondeanl. Quapropler audiant
et aliud leetimonium, evidenter Spirilum sanctum
appcllans Dominum. Dominus , inquit, Spiritus
est";
et rursum : Tanquam Domino Spiritu
Ne vero ulla rclinqualuroccasiocontradicendi, ipsa

Aposloli verba proferam in inedium : Usque ad Ao-

,
;

. "*
.
^ . *0
, \,
" dternum enim diem idem velamen in lectione Veteris .

Testamenli manet, non revelatum, quod in Christo (86) t ., abrogatur. Cum aulem conversus fuerit ad Dominum, "

tolletur velamen. Dominus autem Spirilus eu *. Gur
jy
,
hoc dicit? Quoniam qui nudo intellectui lilterae as- ,
aidel, et illic circa legales observaliones occupatus . "
II Thess. , 5. " 1 Tbess. , 12, 13.
Cor. , 17. ibid. 18. ibid. 14,16, 17.
(81) . Addunt editi

, sed baec iiullo prorsus ia codice ms. leaunlur.
(82) ' . Falendum est haec verba
neque in sacro conlexlu Jegi, et in iribus hujus l i bri mss. codicibus deesse. Quin etiam in Regio quinto
non occurrunt nisi secunda mami. Sed tamen cum
pauto posl a Basilio rcpelantur, ut e sacro contexlu
desumpta; noliin ea delere ; ac verisimilius esi ex
codicibus, in quibus desunt, ob eam causaui fuisse
sablala, quia non legebantur apud Aposlolura, quam
sine causa in alios codices, in quibus occurrunt,

injecla.
(85) . Iia mss.
tres,
melius quam in editis \ \ .

(84) . Duo codices \ .
(85) , etc. Edili \ (, quod
iriuin mss>ope emendavimue. Regius secuodus , et paulo post
.
(86) . Ua mss. tres, pro eo quod eral
in edilis .
465
LIBER DE SPIRITU SANGTO.
166
, (87) . esi, Judaica litter interpretatione quasi velo te . ; " ctum habet cor : alque id illi accidil, eoquod ignom * , rel corporalem legis observalionew in advenlu
, Christi abolitam esse, jam figuris ad verilatem iransoldv - laiis. Sunt enim supervacaneae lucernse solis ad: * ventu ; el cessat lex, et prophetiae silent, simul ut
, iiluxit veritas. At qui potuit ad profunda 45 ' 8 "
ripm (88) - lis sensus penetrare, ac discassa legis obscuritale,
, ceu velamento, inlroire ad arcana, bic Mosen iml,. - tatus est, velamen, duro loquilur cum Deo, tollenefr \ , (89) - tcm **; ipse se eliam convertens a litlera ad spiri, . lum. Quare velaroini quod impositum est super falm h\; , ciem Mosi, respondct legalium documenlorum obu\ , - sjcurilas ; conversioni autem ad Dominum respon, , ^, det spiritualis inielligeiitia. Ergo qui in lectione
ofao; legis aufert lilleram, converlit sese ad Dominum
, - (Dominus autera nunc Spirilus dicilur), ac similis
(90) . " redditur Mosi, ex apparilione Dei faciem glorifica \ - taoi babenli. Sicut enim quae juxla Qoridos colores
, posila sunl, e splendore promanaute coloranlur et
tjcl - *P sic qui evidenter inlendit oculos in Spirilum,
. ex iHius gloria quodammodo transformatur ut fiat
( fclustrior, dum veritale a Spiritu promananle, ceu
), - luce quadam, corde illuniinatur. El boc est Irans - formari a gloria Spiritus ad propriam gloriam,
owv . baud parce, neque lenuiler, sed in lantutn, quan tum par est illustrari eum qui a Spirilu illumina (91) * lur. Non vereris, bomo, Apostolum dicentem * :
- Templum Dei eii$, et Spiritus Dei habitat in vobis "?
, ', ^ Nura poluisset unquam servile domicilium appella*5 ix - tione templi honorare? Quid qui Scripluram divi.. , nitus inspiraiam appellat, eo quod afflaiu Spirilug
, - scripta sit, num conlumeliosis et Spirilutn atte, * * \ , ' nuantibus verbis utilur?
\ . , , ,
, ;
|) ; ,
WJ , .
(92);
'.
CAPUT XXII.
e
sa :

,
* .
Confirmalio naluralis commnnionis Spiritus , eo

quod ceque ac Paier et Filius incomprefien$ibili$
esL
55.
, (93) ^
ul , ,
oî \ ?^. " \ ,
' , \ ,
^ *
53. Non solum autem ex hoc quod easdem habet appellaliones, et in operalionibus consors est
Patri et Filio, dilucet naiurae illius excellentia; verum eliam ex eo quod pariler incomprebeusibilis
est inlelleclu. Quae enim de Patre loquitur, quod
sit supra cogitationcra humanam, quaeque de Filio,
eadein Domiuus et de Spirilu sancto dicil : Pater
juste, et mundus tenoncognovit ; mundum appel-
J,
Exod. xxxiv, 34.
" I Cor. , 16.
1 1
I I Tim. m, 16.
^87)ptp^.Reg.secund^pu. Xec
nulio po*t idem cod. .
(88) . Edili ... . Libri veleres in lexlu.
l^) . Uxc scriplura in duobus tanton legiiur codicibus ross. el in alio quodam secuuâ mauu, sed Uuien eam cuiu Cvmbefisio prse-
, v
Joan. xvn, 25.
tulimus vulgata , ut verbis Aposloli, ad

qu respicit Babilius,roaffiscongruente^
(90) . Sic mes. Kdili .
(91) .
lla codicei antiquiores.
Alii el editi .
(92) . Ita libri veteres. Edit .
j
(95) . lta uss. non pauci. Edili .
s
1C8
S. BASILII MAGNl
iG7
lans bic non globum e coelo et lerra constantem, (94) ,
sed caducara hanc innvmerisque mulalionibus ob- ,
noxiam vitam. Ac de seipso loquens, Adhuc modi- . \ \
cum, inquit, et mundus me jam non videt, vos autem , " , \,
videtit me". Rursus bic eos qui materiali carnalique (95), .
\
, \
, ,
;
, \
,
videat il- * , ,
vita devincli sunt, el oculis lantum expendunl verilatem, niundum appellans, qui non amplius oculis
cordis visuri eranl Dorainum nostraro, eo quod resurrectionem non crederent. Uaec autem eadem
dixit et de Spiritu : Spiritum, inquil, verUaiis, quem
n o n
mundus non potett accipere, quod 46

ium, neque cognoscat eum : vos aulem cognotcitit t/- , ,
,
ium, quod apud vo$ manet * . Garnalis siquidem ho- .
mo mentem babens ad contemplationeori hauj) * . (96)
exercilatam, imo vero tolam in affectu carnis velul , ,

in C O B I I O defossani gercns, non poie&t ad spiriluale , ,
lumen veritatis attollere oculos. Quapropler mun- (97),
dus, boc est, carnis cupiditatibus addicta viia, vel- .
iH oculus imbecillis non fereos radii solaris lumen, , ,
Spiritus graliam non recipit. Al Dominus cum boc ,
di&cipulis tesiimonium dedisset, quod mundae es- ,
sent vit ob doctrinam ipsius, dat etiam, ut jam ad . (98)
speculalionem conteniplationemque Spiritus sint
idonei. Jamenira, inquil, mundi estis proplerser- , \ \
nonemquemlocutussumvobis^.Unde mundus quidem . " , \,
.
non potest illum accipere, quandoquidem non videt
iilum : vos aulem novutis eum, quoniam apud vos " *
manet " . Eadem dicit et lsaias : Qui siabilimt ter- , *
ram, et qua tu ea sunt, dedilque spiralionem populo, . * qui est super itlam, et Spiritum calcanlibu* eam .
,
(99)
' ,
Nainqui conculcant tenrena, iisque supenores evan
eerunt, digni predicali sunl dono Spiriius sancti.

Quem ergo mundus capere non polcst, quique a
foiis sanclis pcr cordis puritalem videri potest,
qualcu esse exisiimaadum esl, aut quales illi bonores competere ?
CAPUT XXIII.
. 01
,
.
,
, , *
(1) ;
.
Spiritus glorificationem esse enumerationem eorum *

quae illi adsunt.

.
54. Et reliquae quidcm virtutes singukc in loco

ctrcumscriplo essc creduiitur. Nam angelus qui
rislabai Gornelio , non in eodem momento astatabat e( Pbilippo : neque qui loculus est Zachariae ab allari , per idem lempus eliam ia ccelo
fiuam iraplebat stalionein. Al Spirilus credilur siI Q U L " et !n Abacuc et tn DaLiele in Babylonia opei 0
Kl
4 1
" Joan. , 49. ibid. 47. "Joan. xv, 5.

ui, 26. Luc. i , 11. * Dan. xiv, 55.
8
54. (2)
.

,
>.
.
\ -
"Joau. , 17. *Msa.
(94) . Edili addunt , sed b.-ec vctercs

libri non habent.
(%) . Gombeflsius reddendui putal, videbil, el paulo post, videbilis.
(96) . Ua mss. codiccs. Eaili, .
(97) . Reg. primus . lbidem quatuor
mss. . Nihil laraen mulandum videlur.
^98) , lla uoslri codices ms9. Editi .
Paiilo posl editi , quinque mss.
. Ibidetn Regius quartus .
(99) . codices . Mox to-
XLII,5.
A c t . , 5.
41
Act.
tidem \ .
H- . Gurrupte in edilis
, quod ope sex codicum emendavimus, quorum lamen nonnulli habent .
(2; . Gaput vicesimum lertium, quod
in edilis incipit ad baec verba, , hic
apponendum censuimus, cum plures niss. codices,
tum eUam ipsam sermonU serietn et continuaiionetn seculi. Liquct enim bic Basilium ad aliud
arguniemum irausire.
m
L I B E R 0 E SPIRITU
170
SANCTO.
4
* , rari; et cum Jeremia in calarrbacta \ et cum Eie

^] (5) " , \ - cbiele supcr Ghobarversari * . Spirilus enim Domini
8
4 e
.

\,
,
; \ '(4) '
tlpi,
. , \
replmit otbem lerrarum ; et , Quo ibo Spiritu

tuo, et facie tua quo (ugiam "? Et propheta, Quoniam ego vobiscum jum, dicit Dbminus : et Spiritus
meus stat in medio vestri
Eum vero qui ubique
'

Redatgutio absurdiiatis eorum qni non glorificant

Spiritum, ex collalione eorum quw in crealurit
gloria afficiuntur.
55. )
(8), \ (9)
;
\
, \, , \ .
6 " \
55. Deinde vero gloria et honore coronatus est

quilibet bomo, et gloria et bonor et pax cuivis facienli bonum in promissis reposita sunt. Est aulem et peculiaris quaedam Israelilici populi gloria,
quorum, inquil, est adoptio et gloria et cultura** :
et suam ipsius gloriain quamdam commemoral
) *
Psalmorum canlor : Dum cantaverit tibi gloria
est, ac una cum Deo adest, cujus esse naiura credere oportel? ulruin omnia compleclentis, an par*
, ; ticularibus arctata locis, qualem esse naluram an , (5) - gelorum patet ex diclis ? Yerum boc dixerit nemo.
, Igitur qui natura divinus est, qui magnitudine in; ' . comprehensus, qui poicns in operalionibus, qul
, , bonus in benelicentiis, bunc non supra modum ef*
, , - feremus? non supra modum glorificabimus? Ego
^ (6); ; (7) vero nihil aliud inleltigo gloriam , quain enumera - lionem mirabilium, quae illi adsunU liaque aut isli
. " interdicenl nobis, ne prorsus mentioncm faciamus
* , bonoruin, quae ab 47 iN accipimus, aut omnif, \ no ea quie illi adsunt commemorasse, est sumniam
. \ gloriftcaiioncm iniplesse. Nam ne Dcum quidem et
\ Palrem Domini nostri Jesu Cbristi cl unigeniluui
, illius Filiuni aliler glorificare possumus, quam pro
virili noslra illius prodigia recenseado;
.
CAPUT XXIV
'.
\ ,
49
. (10) , , \ mea " ; el rursus, Exturge, gloria mea . Esl au lem qusedam glcria solis, Um ct slellarum Ac
; . - juxta Apostolum fil eliam adminielralio dainnaliow , nis cum gloria . Itaque cum tam mulla sint qua
Je&ei; , gloria poliuiilur, vi Spirilum uouin ex omnibua
,, . inglorium esse? Et lanien Minitlratio, ioquit, Spi (11); - tiiut e$t in gloria**. Qui fil igtlur ut ille indigiiua
Bt
Jerem. xx, 2, apud LXX.

^Rom. i i , 10. Rom. u , 4.
ibid. 8.
n
4
1
4f
4T
Ezecb. , 1. Sap. ?, 7.
Psal. cxxxvm, 7.
Psal. xxix, 15. "Psal. cvn, 2. " 1 Gor. xv, 41
Âgg. n , 5, 0.
" H Cor. , 9,
(3) Eirai* Edili . Prima vox inulilis, D baec interpretatio J nam hoc \oca
nec legiiur in codicibus mss.
dicitur is, in quo sola nalura consideratur buma(4) . Edilio Paris. addit , quod in vele- na, et distinguiiur ab eo qui facil bonura. SiiniiUer
Basilius in caput quinUim Isaia?, pag. 498,
Hbos libris non legilur, nec in edit. Basil.
(5) ., . Sic nostri codlces vocal eum, qui solis nalurae dotibus inslnjctus est, eumque opponit iis, qui aliquos baEdili ... \.
(6) .
Duo liiss. ; bent in virtule progressus.
. Non male in codice Aiigiicauo
(9) . Edili \ contra codi.
cum mss. fidein. Paulo posi Rcg. qearlus
(7) . Reg. seconda3 .
. Quidam codiccs .
(8) . Quilibet Iwmo : vituperat
(0) . Poslrema vocula addila e i
Erasinum GmnbeOsius ob banc inlerprelalionem, duobus I U S S .
^Terleodum putat, communis homo, purus homo,
(H) . Post hanc yocem editi adVemm haee inlerpretaiio, quilibet homo, non est dunt , quod decst in mss. Requiruntur paKrumi, nui ita reddiderat, plebeius homo, sed - riter m veteribua Hbris duo Psalmorum loca, quoi, qui Billii observationem sectilus ila posuit in rum uiium saltein videtur in animo babuisse Basi
editioue Pariaiensi. Non belle autem viluperalur lius, ac neulrum cilasse. Nimirum post has vocet i
PATHOL.
,.
XXXII.
172
S. BASILll MAGNI
sU qui glorilicelur? El magna quidcm est gloria , * ,

justi juxta Psalmorura cantorem
At gloria Spi- , .
ritus juxla tuam opinionem nulla est. Annon igi-
lur evidcnspericulum estne talibus diciis inevita- ' ; (12)
bile crhnen tn nosmetipsos accersamus ? Si bomo , \
qui salvus fii ex opcribus jusliliae, etiam timenles ,
Dommum glorificat, nnilto minus Spirilum debila . ,
gloria fraudabit. Sit, inquiunl, gloiificandus, sed \ (13), , * \ \
non cum Patre et Filio. Et qui consentaneum est .
rationi, alium locum imaginatione dcsignare Spiri- , tui, eo relicio, qoem statuit Dominus; et gloriae ,
consortio spoliare eum qui ubique conjunclus est (14) ,
divinitati, in professione fidei, in baplismate re- ,
demplionis, in opcraiionevirtulum, in inhabiiatione , ,
sanctorum, in beneficiis in -subdilos conferendis? , Neque enim cst ullum omnino donum absque san- ;
clo Spiriiu ad creamram pcrveniens; quando ne
simplex quidem verbum in defensionibus pro Cbri- | sto quis possitdicere, nisi adjuvante Spirilu, quem*
admodum in Evangeliis a Domino et Servalore no- ,
\ . "
stro didiciimts . Porro ut his omnibus neglectis,
atque ea conununione, quam in omnibus habel, , \ oblivioni tradiia, a Patre ct Filio ipsum avellamus, , ,
nescio an quisquani sancfi Spirilus particeps as- .
sensurus sil. In quo igitur ordine illum collocabi- ;
inus? creaturarum ? univcrsa crcatura servit : ; ' *
a u t e m
Spirilus 4 8
liberum reddit: Ubi enim Spi- . , ritus Domini, ibi libertas'*. Atque cum multa sint '. ,
quse possim hic commemorare, quam non conve
, T
itial Spiritum sanctum annumerare rebus crealis,

de.bis dicere.mine supersedebo. Nam si incipiam
pro argumenti dignilale, el quae pro nobis faciunt,
probaiiones adduccre, et quse ab adversariis objichintur, diluere, proKxo sermoneerit opus, loquacilaieqtievotaminis deterrebimus lectores. Idcirco,
boc alteri proprio tractatui reeervato, propositis
adbttreamus.
56. Consideremus igitur singtilatim. Natura bonus cst, ut bonus Pater, et bonus Filiue. Creatura
vero per eleciionem ejus qiiod bonuni est, pariiceps est bonilalis. Profunda Dei novit: sed crealura per Spirilum accipil arcanorum reserationem.
Vivificat cum Deo qui vivificat omnia, cum Filio
qiii dat vilam. Qui enim excilavU, inquit, Christum
, (15) .

" , \
,
, (16)
.
,
.
56. .
, , .

. (17)
^
. !
, (18) -
morlult, vivificabit et morlalia corpora veslra, D . per iptius Spirilum qui inhabitat in vobis * ; atque
, , (19)
7
Psal. , 6. Maltta. x, 19.
I I Cor. , 17. Rom. , 11.
, addunt edili :
cundo.
'
(16) .
Iia cod. Colbcrt. et ediUo
. Magna est gloria Basil. Legilur in Paris. edPione .
eju$ tn talutari tuo; ct rursus : Timentes autem Paulo post iidem editi . Libri veteres .
Dominugiom rificat.
(17) . EdUio Paris. addit ,
(12) Elo. Hsec desunt in quinque mss., at legunUir in Keg. secundo. Edili . Paulo post conjtinclio addila ex sex mss. ante .
5) . Regius secundus .
(14) .
Sic mss. quinqu^. Legilur
in cdilioae Pariaiep&i> Ali cum
Diss. consenlinnt.
(15) . Yocula addila ex Reg. se-
quod deest in quinque mss. et edit. Basil.

(18) ,
Ila sex mss. Editi
. Paulo posl editi addunt

post . Sed deest ea vox in omnibus
IDSS.
(19) . Reg. sccundus

.. Paulo posl ediii , quod aucloriyiie
plurium mss. raulaviimis.
LIBER DE SPIRITU SANGTO.
174
iterum : Ove$ meas vocem rneam audiunt, et ego

lam ceternam do
. Sed Spiritus quoque vivi, . iicat, inquit*. Ac rursum : SpirUus autem inquit^
f
\ , , . *
,
\,
vita propter juttitiam *. Quin et Dominus testaiur

Spiritum esse qui viviflcat. Caro non prodett quidquam**. Quomodo igitur Spiritum a viviflcandi
potestate submovenles enm naturae conjungemus,
quse ipsa vita egeat ? Quis adeo contentiosus, quia
adeo exsors dooi coelestis, ei absque gusiu bonorum Dei verborum, quis adeo spei aelernae expers,
ul Spiritum a Deiiate distractuin crealurae copulet?
(20).

. ,
, ]
; ,
, \ *
( ,
(21) ,
, ;
57. , \, ,
. ,
57. In nobis, inquianl, Spirtlus st tanquam

donum a Deo. Al donufii nequaquam iisdem bo.
.
, . , \,
noribus afficitur, quibue is qui dedU. Donum quidem Dei Spiritus esC, sed donum vitae. Lex tnim,
inquit, Spiritut vitm liberavit no$ *. Et donuui potenliae : Accipielis enim virtutem Spiritus sancli su-
(22).
* . '
; \
; * , ,
, ,
; \ "Jra
\
pervenienti* in vos " . Num igiiur ob id contemnea

dus est? Annon et Filiura deditfoomiiubus?Qui,
inquit, proprio Filio non pepercil, sed pro nobi$ om
nibut tradidil Ulum, quomodo ttiam non una tum
eo omnia nobis donabit**? El alibi : Ut tciamu*
quce Deo nobis xlonala tuntde
mysterk) as-
sumpii hominis loquens. Ilaque qtii isla loquunlur,

. " annon Judaeorum ingratum animum aiuenliamque
- euperanl, qui scilket excellenliani divinse bonitatig
, veriant in occasionem blaspberoiae ? Accusant enim
) (25) ; Spiritum, quod nobis dat fiduciam Deuro appelpalrem nostrum. Emisit
SpirHum
, ^ ? landi
"
- - enim
- - Deus
.
Filii sui in -corda nostra clamantem, Abba, Pa , ier , uf illins vox propria fial eorum qui ipsuin
, " , tva acceperunt.
.
M
'.
" t * (24)
^* *
. >
49
CAPUT
xxv.
Quod Scriptura hac tyllaba c in pro c cum utalur :

ubi etiam probatur < et > idem poltere quod t cum.
58. Qui Gt igilnr, inquiunt, ut Scriptura mis58. , \, \ , tjuam tradal Spiritum glorificari cmn Patre et Fi , , iio, sed studiose vket ne drcat, cum Spirilu, ac
; - ubique malit glorificare in ipso, quasi hoc con ; * gruentids judicet? At ego nequaquam dixeriro banc
- D syllabam in exhibere sensum minus bonorificum,
\aMp, ' - imo potius, si sanc accipiatur, ad maximam celsi \ tudinera erigere mentem, quandoquidem observa . vimus banc frequenter usttrpari pro cum. Quod
' ,
ei
genus est illud, lngrediar domum tuamin holocau-
Joan. x, 27. Joan. vi, 64. Rom. viu, 10. . Joan. vi, 64.
* Rom. Tin, 52. I Cor. n, 12. Galat. iv, 6.
Rom. vm, 2.
* Act. i , 8.
(20) .
Regius quartus ,
aer justitiam.
(21) . Sic mss. quinque. Edili .

Paulo post tres mss. , .
(22) . ita I U S S . qtiatuor. Habent alii duo . Ediiio Paris. ,
Basil. . Ibidem editi ,
. Sed poslrema vox deest in mss. Paulo post
Regius terlius et Colb. .

(25) .
Reg. lertius et Colbert.
.
(24) 'Arri . Quatuor codices \ .
Sed eos sequi hac in re non possumus, quia Basilius praeposUionem tn, idem valere probal ac, cum.
Ibidem edili, ,, . Qualuor rose.
ut in lextu.
475
S. BASILU HAGM
476
tomatibm : pro his vocibus, cum hotocautomati- \ , .

eduxit eos in argento et auro , hoc est, , cum argento et auro. ltem illud, JVon egredierit in , ' \ ,
tirtutibus noslris , pro, cum virlutibu* no$tri$,
(25) , ,
aliaque hujus gcneris tnnumerabilia. Omnino lu- , \ .
7 1
Jbens ab ista nova sapientia didicero, qualctn glori- " ,

ficationem Aposlolus absolverit per hanc diclionem , ,
in, juxla fonnam qitam ieti nunc lanquam e Scri- ,
ptura proferunt. Nusquam enim inveni dictum : .
Tibi Palri bonor et gloria per unigenituiu Filium , \
luum in Spiritu sancto : qui sermo nunc istis uai-
laiior est ipsa, ut ita loquar, respiratione. Horum \ , , qnidem singula separatim invenire licet, conjun- .
ctiin vero posiia in hac couslruclione nusquam (26)
poterunt ostendere. llaque si exacte urgent ea quae . . " iu Scripturis habenlur, osteiidant unde ista dicanl. ^ \ ,
Quod 8 concedunt consuetudini, neque nos ab ea ,
.
cxeludant.
59. ,
59. Nos enim ambas dictiones in fidelium usu
deprebendentes, ambabus ulimur : gloriam qui- (27) ,
dem Spiritui ex aquo pcr utramque persolvi rali, * *
eis vero qui depravant veritatera, credtmus magis ,
os obturari per eam praeposilionem, quae cum sea-
aum in Scripturis similem habeat, non ila facile , ,
ab adversariis expugnari potest (est autem ipsa , \
illa cui nunc ab istis contradiciiur) utpote quae (
pro et conjunctione sumatur. Nam idera est di- ) \
cere, Paulus et Silvanus, ei Timolheus , atque, . " Paulus cum Timotbeo et Silvano. Nominum enim , , \
connexio, ulraque prominliatione siroilUer ser- Q . ' - - Patrem
vaiur. Iiaque si cum Dominus
dixerit
et . ,
Filium et sanctum Spiriium, ipse dicam, Palrem \ \
et Filium cura Spiritu gancto; aliudne, quod ,
ad sentcnliae vim attinet, dixero? Porro per con- , (28)
junclionem et connecli nomina, multis teslimo- ;
niis probari potest. Gratia tnim, inquit, Domini .
u
nostri Jesu Christi, et charitas Dei, et communic Spiritus gancti ; ac rursus, Obsecro <miem vos per Dominiyn nostrum Jesum Chri$tum et per eharitatem Spiritus . Uaque si 50
19
, \, t ,
,
(29)

pro conjunctione et voluerimus uii prxposiiione . \ cum, quid fecerimus diversi ? Ego sane non vi- , deo, nisi quis ob frigidas graramaiic regulas ; , conjuncUonem tanquam copulaiivam, ac majo-
rem unionem facienlem praeferen , praepositio- D \. , &
aem rejiciat, quasi non oblineat parem vim. Sed , , 8 de bis a nobis ralio exposceretur, forte mullis . '' \ verbis non opus esset nobis ad respondendam.
, (50)
Psal. L X V , 15. " Psal. civ, 57.
xy, 50.
7 1
Psal. xun, 10
(25) . Edili addunl , sed \\xc

nullo in veleri libro reperiuntur. Ibidem illud,
... , addidimus ex tribua libris autiquis.
. (26) , lla libri veterea. Edili .
(27) . Ua mss. quinque. Editi
. Mox iidem edili ' . Sed
mss. ul in textu. Non multo oosl Reg. secundus
.
(28) " . Edili . Negalio deest in
eex mss. et a lypographts videtur addiia, eo quod
Dbn adverlerent iaterrogationis noum, quam boc
T t
1 Thess. , 1.
II Cor. X H I , 15.
Rom.
loco agnoscuol veteres Ubri.

(29) . Editi addunl , quod iit nostris
mss. non reperilur. Paulo post editi .
Mss. ut in lexlu. Subinde edilio Paris.
\... . Summo consensu velusli codices el edit. Basil. utraque ut
edendum curavimus, nisi quod in secunda legiiur
, unde error in Parisiensem, ut
saepe alias, fluxit.
(50) . Sic ope quinque mss. emendavimus quod prave iu editis legebatur , .
177
LIBER DE SPMUtU SANCTO.
178
. \ , Nunc vero neque de syllabis, nequc boc aul illo

dictionis sono disputant, sed de rebiis juxta vim
, ac verilatem maxinio inler se discrimine dissi . , denlibus. Qua de causa , cum iodifferens sit syl , labarum usus, isli has quidem admiitere, illas
, vero ab Ecclesia submovere moliunlur. Ego vero
. , \ elst primo statim auditu praepositio evidenleni
, ' (31) uiililatem babet, ailamen etiam raiionem red * - dam, juxta quam patres noslri noa oliose illius.
. quoque usum amplexi sint. Nam praterquaiu
quod hacc idera valet quod et, ad rtfelleudam
, \ Sabellii malitiam , similiterque alque illa conjun $, * ' ctio bypostaseon proprietatein declarat, velut,
\ ir
Ego et Pater twifimiM
et: Ego et Paler unum su-
- - m t f i " ; prelerea eximium babet sempiternae coni (32) . munionis ac perpetuac conjunclionis tesiimonium.
Nam qui dixit, cum Paire Filium esse , simul et.
\ bypostaseon proprietatem ei inseparabile con. ' \ \ sortium expressit. Quod idem etiam in rebus hu (53) * manis videre est, in quibus ei conjunctio decla
rat communem operaiionem : et praposilio cum.
, quodammodo etiam significat communionem.
\ - Quod genus est, Navigarunt in Macedoniam Pau * , lus et Timolbeus, sed el Tycliicus et Onesi , * - mus missi sunt Colossensibus : ex his disciinus
, \ , illus rem eamdem fecisse. Sed si audierimus, con* - navigarunt, et simul missisunt, etiam illud ad. , discimus, altermn cum altero actionem absol ,. (54) visse. Ita Sabellii errorem deslraens Iisec vox ut
. - ^ non alia aeque, addit ilUs et eos qui directe op posilo impietalis genere insaniunt. De his loquor,
, ,
qui temporalibus iniervallis Filium a Palre, et Spirilum sanclum a FUio distrahunt.
60. er
60. Caelerura a syllaba m eo maxfcne differt,
, - quod preposilio cum motuam coojunctionem
, eorum qui comrauniter aliquid agunt exbibet,
, , velut connavigantium, aut eohabilamitim , aut
quidvis aliud communiler perflcientium : at prae . ' posilio in declarat relationem ad id in quo sunt
, \ operantes. Siquidem cum audimus, innavigant,
. . aut inhabitant; proiinus cogitamus scapham aut
, , domum. Uaque juxla communem usum , haruni
(55) . . syllabarum taiis est ioter ipsas differenlia, major . que inveniri poterit a, studiosis Neque enim
D mihi vacat de ralione syllabarum exquirere. Quo Swoiav,. , niam igilur demonstratum est prseposilionem cum
, significantissime reddere c o D j u n c l i o n i s intelli . " (56) gentiam, ioducias a v;obis, si videlur, impelret,.
h
" Joao, , 23.
Joaa. x 50.
(51) ' ovr . IU Reg. secundus. Editi

xal . Qualuor I D S S . niinus accuralc , .
(52) . Sic dudum roonuit Ducsus leêodum esse ex uno veteri codice. Eadem scriptura
qualuor aliis mss. reperta. Editi ' .
(55) "Ecrnr ISsir. Hae voces addiise ex Reg. secundo.
(54) Ex*irou;. Sic mss. codiees et prima Basileensis edilio, pro eo quod eral in edil. Paris. et
Basil. secunda .
%
(35) &v. Ita m s s . t E e s . Alius .

. Edili .
(56) . Quamvis baec scriptura ex uno
tantuin erula sit codice ms.., eam Uiuen praeUrUnras
vulgalae , boni ominis, ut vertit Erasmus.
Non hic agilur quam boni ominis sit illa vox, eed
quam apta ad signiflcandum. Hinc paulo anle dicebat Basilius eam $ignificantis$ime reddere conjun-
ctionis intelligeniiam. Ibidem malft in duobus insa.

, &r, . Non enim de pracposilionc in
quilur Basibus, sed de prsepositione cnm.
9
f79
S. BASILU MAGNI
180
ac desistite atrox et implacabile bellum cum illa , (37)

gerere. Sed Umen quamvis haec vox tam 51 \ ,
apia sit ad significandum, s i c u i cordi fuerit in \ .
glorificationibus per syllabam ei nomina conne- \ \ ctere eC glorificare , quemadmodum in Evangeliis, 6, \ . \ , . ubi de baptismate, didicimus, Paftrem et Filium et . ,
Spiritum sanctum ; eiiam ita fiat, nomo coniradi- . ,
clurus est. Hac candilione, sl videtur, inter nos .
consenliamus. Sed isti cilius abjecerini linguas,
, ,
quam banc vocem recipiant. Hoc igitur est, quod , \ \ \ *nobis acerrimum ac irreconciliabile bellum ex- (38)
citat. Spiritu sancio , inquiuot, danda est glo- . \
ria Deo, non autem et Spiritui : atque acerrime \ . ,
buic voci tanquam Spiriluni deprimenti adhae- , , \
rescunt. De qua non inutile fuerit prolixius dicere. Qu cum audieriut isti, deniirabor, si non eam .
ut proditricem et ad Spiritus gloriam ultro trans
fugam repudiabunt.
CAPUT.XXVI.
KCp.
Quot modis dicitur t in, totidem modit de Spiritu 0

accipi.
9
61. Mihi igitur consideranii videtur, etsi simplex ac brevis est hujus syllabse pronuntiallo,
niulta et varia per ;eam significari. Qtiot enim
modis dicitur tit, totidem modis invenimus eam
eyllabara conceplibus de Spiritu subservire. Nam
forma diciiur esse in materia, et poientia in eo
quod ejus capax est, et habitus in eo qui secundum illura affeclus esl, aliaque hujus generis
multa. Iiaque qualenus Spiritus sanctus vim C
habet perficiendi crealuram rationalem , absolvens illius fastigiuin, formae rationem obtinet.
Nam qui jam non vivit secundum carnem, sed
Spirilu Dei agilur , ac Filius Dei nominatur, et
coiiforrois imagini Filii Dei factus est, spiritualis
dicitur. Et sicut cernendi est in oculo sano,
*ic operatio Spiritus in aninia purgata. Eoque
Paulus optal Epbesiis, ut oculosfaabeantilhiminatos in Spiritu aapientiae . Et qnemadmodum
ars eat in eo qui illam adepius est, ila gratia
SpirUtis in eo qui recepii earo, semptr quidero
prsesens, at non perpetuo operan. Nam et ars
potentia quidera est in artilice ; actu vero tum,
cum secundum illam operatur : ilidem Spiritus
semper quidem adest dignis , sed operaiur preut
opus est, aut in propbetiis, aut in sanationibus,
ant in aliis miraculorum operationibus. Praeterea
sicul in corporibus est sanitas, aut calor, aut in
genere affectiones facile mobiles ; sic et in anima
frequcnter est Spirilus, in iis qut propter mentis
labiliiatem facile graliam acceptam expeiluol,
TT
t ,

.
xut
61. , \
,
" .
, \
.
, , \ ' ,
. ,
,
, . ,
, \ ; , \
,
. ,
. ,
. \ , <
, \ , \
. \ \
, *
. \ \
, , , ,
. , , \
,
, , (39), 6 , \
"Epbee. i , 17, 18
(37) 'fcV . Sic ope velerom codicum
emetidaviiuus quod prave io editis legebalur . Non uiulto posl Regius secundus
.
(38) . Sic veteres Hbri pro eo quod
erat.in edilis. . Mox cdUi .

Reg. sccundus ut in lextu.
(39) . Haec addidimus ex Regtc
secundo, ac prorsus oeccssaria suut ad BasiUl
scnsum.
tfl
LIBER DE SPUUTU SANCTO.

182
d , neqnaqnam permanens
qnalis crat Saiil , et
( septuaginta seniores filiorum Israel, prarter El
). \ dad et Modad (nam apud hos solos ex omnibus
V4 . Spiritum mansisse apparel), el in gencre, si quit
/ , (40) est islis anhni proposito consimilis. llem qnem, , admodum verbum est iu animo, interdum ul
in corde cogitalum, inlcrdtim ut lingua prola, \ * tum : sic et Spirilus sanclus, vel 52cum tesli\\6 * , monium prabel spiritui noslro, et clamalin cordi , , bu.s nostris , Abba, Paler , vel cum loquitur pro
. nobis, juxta id quod dictum csi, JVon vo$ e$ti$
, qui loquimini, sed Spirilus Palris, qui loquitur
wik . in vobis . Jam vero et ut lotuni in partibus, ^>i , ritus inlelligilur juxla donomin distribulioncin.
. Omnes fnim invicem sumus mc-nbra, sed ha . benies doua secundum Dei graliam nobis dalam
7 8
19
89
ccv
. '

.
, .
, ^ ; .
,
, . \
divcrsa. Ea propler Non potest dicere ocultis manui: Non opu$ habeo te; aut rursus caput pedibus: Non est mihi vobi$ opus . Sed oninia qui8 l
dein simul coniplcul corpus Cbrisli in unilate

Spiiitus; neccssaiiam autem utililatem sibi inviceiu reddunt ex donis. Deus cnim posuit mcinbra in corpore, unuraquodque illorum ut voluit.
Membra autem eamdcm babcnt pro sc niutuo sollicitudiuem , juxla spiritualem muiuae afleclionie
ipsis insitae comoiunionein. Eoque Sive patilur
unum membrutn, una cum eo paliuntur omnia
, ' * membra : tive glorificaiur unum membrum, $i \ , - mul gaudeni omnia triembra . Rursus quemad*
C modum partes sunt in toto, iia singuli sumus in
.
Spiritu, eo quod omnes in uno corporc in unumSpiritum bapiizati surous.
8 1
62. " ,
(41), .
i (42) ,
.
\
. \
\
62. Porro quod niirum clicln videbilur, nihito

tamen minus verum est; eiiam veluti locus eorum qui sanclificantur, sxpenumero dicitur SpJritus. Et conslabit ne boc quidem loquend! genere diminui Spiritum, scd glorificari potiue.
Nam nomina corporalia eliam ad. spirituales intolligentias, evidenlia?. gratia, frequenter Scriplura
iransfert. Observavimus igiiur ct Psalmodum de
&,
. \ , ,
?\, * ,
Deo loquentem , E$to mihi ttt Deum protectorem%

et in locum munitum , ut talvum me facia* .
81
De Spirilu vero, Ecce locns , inquil, apud me,

: quid aliud appellans lo , et sta super petram
cv } , ^ cum nisi visionem in Spiritu, in qua cum es ; set Moy&es, potuit vidcre Deum cvidenter ipsi ap* (43). , parenlem? Hic esl locus verae. adoratioiiis pro8 i
,
xarzl , ,
&'? .
-; .
'Num.xi, 25, 26. " Rom. vm, 16, 15.
xxi, 5. Exod. xxxiii, 21.
Deul. xn, 45.
8
8 8
est holocautoma spiriluale? Sacriiicium laudis *.
Matth. x, 20. "MCor. xn, 21.

Psal. X L I X , 14.
8l
i b i d . 26.
8 8
Psal.
88
(40) . Ha inss. codiccs. Editi . edili addunt post , quae

deest in oranibus nostris mse. nec necessaria
viitattr. ciim paulo post repetatur.
\).
Duo codices .
1*2) O . Sic inss. sex. Edili .
r
prius. Attende cpim, iiiquit, ne offerat holocaulomaia tua in quovis loco, ted in loco quemcunque elegerit Dominus Deut tuu*Quod
igilur
editâ et paulo posl . Mss.

ul in textu.
(43) . Edilio Basileensis , quod recte
emendatum in Parisjensi. Mox editi
, ct , . Codices ma*. lX
in te^tu.
ISS
S. BASIUI MAGNI
484
Quo in loco hoc ofleremus, niei in Sp.rUu aan- , (44)

cio? Ubi hoc didicimus ? Ab ipso Domino di- ; ; '
cente , Veri adoratoret adorabunt Palrem in Spt- , 01
ritu et verhate . Hunc locum cum vidissei Ja- .

cob dixil : Dominut est in loco Aoc .Ilaque Spi- , ,
ritus vere locus est sanctorum. Sanelus ilidem , . "
locus esl.Spiritui proprius , ac prabel seipsum . \ (45)
nt inhabitet cum Deo , ac lemplum illius voca- '
lur. Sicut enim in Chrislo loquitur Paulus, Co- , \ . "
ram Deo, inquit, in Christo loquimur : et Cbri- * \,
stus in Paulo, velut ipse a i l , An experimentum \ ,
8T
88
8 8
88
qucerili* qui loquilur in me Chritti
? sic el in
"
(46)
Spirilii loquitur mysteria, ac Spiritus rursum 1Q- ; \

quitur in eo.
, \ .
63. ln rebus ergo conditis ad bunc modum
05. (47)
rnnltifariam variisque rationibus dicitur Spiritus 3 *
53 inesse : verum magis pium est dicere, eum \ ,
csse cum Patre et Filio, quam tllis inesse. Nam . ' gralia ab eo manans, habitanle in iis qui digni , \ , eunt, ac suas operaliones in illis exercenle, recle
dicilux inesse tis qui sunt illius capaces. A( illius , \ , .*
subsistentia quae fuit ante saecula, ac perpeluitas \ ,
Aunquam desitura cum Filio et Patre considerala, (48) . (
sempilernai conjunctionis requirit appellationes. \
\ Nam coeste proprie ao vere dicitur de iis, qu sibi .
invicem inseparabiliter adsunt. Nara caloreqi ferro
quidem ignito inesse dicimus ; at una simul cum \ . \
ipso igne esse. Iiem corpori sanitatem inesse dici- , .
ir.us, vitaui aulem simul cum anima esse. Quare '
ubi proprta et connaturalis alque inseparabilis , (49), comraunio est, haec vox cum significanlior esl, ut C *
quae inseparabiua conjunclionis cogitationem sug- ' \ gerat intellectui. Ubi autera gratia ab ipso pro6- , \
tiscens, accedere ac rursus decedere potest, pro- ,
prie et vere inesse dicilur; etiamei illius graiia m \ '
iis qui receperunt, saspenumero propter affectus in . "
bono perseverantiam perpetua permaneat. Proinde , \
quoties propriain Spiritus dignttatem intelligimus, cum Patre el Filio ipsum contemplamur : ubi yero *
gratiam in eoa, qui illius sunl participes, operaa- . \ '
tem repuiamus, in nobis esse Spiriium dicimus. Et quae a nobis defertur glorificatio in Spirilu, 11011 , babet profe&sjonem dignilatia illius, sed nostrae , '
ipsorum imbecillitalis confessionem, dum osiendi- , '
piua nos ex nobis ipsis ad gloriflcandum sufficien- , , -r
tes non esse, sed sufficientiam nostram esse in ,

Spiritu sancto, in quo corroborati, pro beneficiis ,
acceptis Deo nostro gralias absolvimus: juxta quod (50)
{I malitia purgati sumus; quippe alius alio plus ,
(iuC minus, auxilio Spirilus adju(i ad offerendum . , Joan. sv, 23. * Gcn. xxviu, 46.
I I Cor. 11,17.
Cor. xiu, 5.
u
8 8
{U) . Vocnla addila ex quaiuor

IU89.
(45) . Pro his vocibug, qua in noetrissex codicibus leguntur, babebanlediti \ .

(46) . lla mss. quinque. Editi .
' (47) . Sic mss. codicee. Editi |. Sed diecrimen illud parvi momenti.
8 0
(48) ' . Editi

. Quod erratum ope velerum codicqm sustulimus.
(49) . Posireroa vocula ex Regio secundo addila.
(30) " . Editi ...
, quod aucloritate veterum co<U
cum freti mulavimus.
<S5
1*6
3v boslias laudis Deo. Secundum unum igiiu? mo. , duro sic pie graliarum actionem in Spirilu persol , \, vimus. Quanquam et hoc invidia non caret, ut ali'-i ' quis de seipso lesiificelur, dicatque : Spiritus Dei
. * in me est, et per graiiam illius sapiens factus re
' \ fero gloriam. Nam baic-vox Paulum decet: Videor
TCV $
\ \
et mihi Spiritum Dei habere* ; et rursus, Egregium deposilum $erva per Spiritum sanclum qui ha-
- \
.
1
bitat in nobis *. ltem de Daniele legimus", quod

Spiritus Dci sanctus fueril in eo; et si quis illie
^ssiinilis sit virlule.
64. , *
64. Alter autem intelleclus est, nec ipse reji , ciendus, quod sicut in Filio cerailur Paier, sic
. Filius cernilur in Spiritu. Uaque adoraiio quae sit
in Spirilu, mentis noslra operationem ot in iuce
, factam indicat, ut discere licet ex iis quae Samari . tanae dicla sunt. Nam cum illa consuetudine regio nis decepla existimaret in loco esse adorationem;
, \ Domiuus eam dedocens dixit in Spiriiu et veritate
, adorare oportere" : nimirum seipsum appellans
. " - veritatem. Quemadraodum igilur in Filio dicimus
, , adoralionem, velut in imagine Dei ac Patris : sic et
, in Spiritu tanquam in seipso Domini divinilateni
. \ - exprimente. Unde et in adoratione inseparabilis
\ . est a Paire et Filio Spirilus sanclus. Nam si sis
, - exlra illum, nullo pacto es adoraturus : coutra,
(51) si 54 * -- ^ > uullo modo eum separabis a
, Deo, nihilo profecto magis quam lumen separabia
ab iis quae visui patenl : impossibile siquidem est
, - cernere imaginem Dei invisibilis, nisi in lumiue
. \ Spirilus. El qui inluetur imagineui, bunc iropossi . $ biie est luraen ab imagine separare. Quod enim ut
. " videas in causa est, id necesse est, ut simol cura
\ iis qiue cernuntur, videalur. Uaque proprie et
congrucnler per illuminalionem Spiritus conspici mus splendorcm glorise Dei; per cbaracterem au .
tem ad eum, cujus est cbaracter et aequale sigillum, subvehimur.
'.
CAPUT XXVII.
n
oirv ,
8,
'
.]
ueris
Unde inilium habet syllaba, <cum,> et quam vim habcut, ubi et de Ecclesicv legibus nullo scriplo proditU.
65. Quam igilur ob causam, inquiunt, cum pro65. , ,

> , \ prie conveniat haec syllaba, jjt, Spiritui, ac nobis
fvvotav , - D ad exprimendum quemvis de Spirilu intelleclum
, Cvv (52) sufficiat, vos D o v a m isUm syllabam induxistis, qui
, \ ,
dicitis, Cum Spiritu, n o n , In Spiritu sancto; alio-
, ; ,
\ , |
. ,
&
, \
quin nec necessariis, nec ab Ecclesia probalis vocibus u l e D t e s ? Quod i g i t u r haec syllaba, tn, Spirittii sanclo non in sortem proprie cessit, sed Paeris
Filiique communis est, in superioribus dictum est.
Arbitror autem et illud saiis demonstratum, quod
in non solum nihil detrahit dignilali Spiritus, verum eliam ad summam cclsitudinera crigil cogila-
l Cor. V I I . 40. * II Tim. i , 14. "Dan. v. 11. ^Joan. iv, 24.

(51) ...
...
. Sic mss. sex. Edili
(52) . Edili . Sed primug i l l ^

artiiulus abest a ve(eribus libris.
188
S. BASILU MAGNl
tiones eorum, qui non prorsus mente corrupti sunt. .
Superest aulem disserere de syllaba cum, unde , , \
coeperit, et quam vim habeat, et quomodo Scri- , \ () -jj,
.
pturae concordet.
66.
66. Ex asservatis in Ecclesia dogmatibus et praedicatiooibus, alia quidem babemus e doctrina scri- \
pto prodita; alia vero nobis in myslerio Iradila ,
recepimus ex traditione apostoloruni : quorum
utraque vim eamdem habent ad pictatem; nec iis quisquam contradicet: nullus certe, qui vel lenui . ' , (54)
experienlia noverit quae sint Ecclesiae insliluia. Nam si consuetudtnes quae scriplo proditae non .
sunt, tanquam baud niullum habentes momenti ag- grediaraur rejiccre, imprudentes Evangelium i i i , >
ipsis rebus praecipuis laedemus, imo polius praedi-
cationem ad nudum nomen conlrahemus. Yerbi . [ \
gralia, ut ejus quod primum est et \u1gatissimum (55)]
prbno loco commemorem : ttt signo crucis eos qui
spem collocanl in Chrislo signemus, quis scripto ;
docuit? Ut ad Oncntem versi precemur, qn nos
docuit Scriptura? Invocationis verba cum conficilur ;
panis 55 Eucharistiae el poculum bcnediclionis, (56)
quis sanctorum in scriplo nobis reliquil? Nec enim
his cuntcnii sumus, quae commeraorat Apostolus ; ,
aut Evangelium, verum alia quoque et ante ct post ,
dicimus, tanquam mullum babenlia momenti ad \ ,
myslerium, quae ex traditionc non scripla accepi- ,
mus. Benedicimus aulem et aquam baptismatis, et .
ofaum unctionis, imo ipsum eliam qui baptismum , \ ,
accipit. Ex quibus scriplis? Nonne a tacita secre- . '
laque tradilione ? Ipsarn vero olei unclionem, quis ; \
eermo scripio prodilus docuil?Jam ter immergi ; ; (57)
hominem, unde hauslum? Rcliqua autem qusefiunt - * .
in baptismo, veluti renuntiare Saianae, et angelis ^, " / -pl ,
ejus, ex qua scriptura babemus ? Nonne ex minime ) ,
publicaia el arcana bac doctrina, quam patres no- ;
slri silentio quielo minimeque curioso servarunl? \ ,
Quippe illud probe didiccrant, mysleriorum rcve- \ (58) 187
(53) . Iia mss. Edili \ .

prasentaL 2 L't Graece, , ,
(54) . Hoc additum esl pluribus mss. ila eiiam Laiine, otlendere, corpus Gbrisli praeEdili . Ibidem ncnnulli codices babeul sens in Eucliarinia sigiiiflcalione quodam modo
.
exprimit. Hoc enim verbum non solum pancin iieri
(05) . Unus codex . Ibidein corpus Domini signiGcal, sed ciiam fldcm nosiraia
duo codices .
excilat, ut illufl corpus sul) specie panis videndum,
(56) . Non respicit Basilius ad legendum, adoraiiduai osienili credainus. Quemadrilum oslensionis Eucharisti-, ui niulli exislima- l tnodum Irenaeus, cuni ail lib. iv, cap. 33 : Acnrunt, sed polius ad verba, Liturgiae ipsi ascripiae, piens panem sunm corpus esse confiteialur, et temcum pelil sacerdos, ul venial Spiriius sanctus - peramentum calicis suum tanguinem confirmavit,
\ ' non solum inulalionem panis el vini in corpus el
. Ilaec aulem verba, \ , sauguinem Ghristi exprimit, sed ipsam eliain Chrisli
sic reddit Erasmus, cum ostendilur. Vitiiperat euiii asseveralionem, quse hanc nobig mutalionem perDucauis, sicqite ipse vertil, cum conficitur, alque suadet : sic qui corpus Ghrisli in Eucharistia oshanc interprelalionein raullis exemplis coiilinnat. lcndi et represenlari dicunt, non modojejune et
Vidclnr tamen nibil prorsus vilii babilura bxc in- exiliter loqui non vidcniur, sed eliam acriores
terpreialio, Invocalionis verba cum oslenditur pani* Clirisli ptu-sentis adorandi stimulos subjicere. PoEuchuristice, id est cum panisnon jam panis esl, torat ergo rctineri inlerpretatio Erasuti; sed quia
scd panis Eucharistiae, sive corpus Clirisli ostendi- viris eruditis displicuit, satius vtsura est quid sentur; el in liturgia, Ul tanctificel et ostendal hunc tirem in bac nola expooere. Vide Addenda.
idem panem, ipsum preliosum corpus Domini. Nam* ^57) ; . Reg. secundus
Gur eam vocem reforniidemus, qua Latini uii , elc. Duo tuss.
non dubitant, ubi de Eucbaristia loquuniur? qua>e , olei usunt. Mox unus codex .
esl illud Gypriani in epislola 65 ad Caecilium : Vino
(58) ,
Duo mss. . Mcx
Chrisli sanguis oslenaitur. Sic eliam Tertullianug,
edili . Qualtior mss. ul in texiu.
l Marc, c. 14 : Panem quo ipsum corpus suum re-
LIBEK DE SPIRITU SANCTO.
fSC
, , ^ renliam silentio conservari. Nam quae nec intoer!
ri Kjxviv (59) ; " fas esl non initiaiig, qui conveniebal horum dohor^jtiv , clrinam scriplis vulgari ? aut quid landem sibi vc ; luit magnus ille Moyses, qui non omnia quae eraot
:* , - in' templo passus sit omnibus esse pervia"?
+- ; ' sed profanos exlra sacros cancellos statuit; ac
, priora quidem alria purioribus permiltens, Levitag
, solos dtgnos censuit numiuis ministerio : mactapiw* * ttones autem bolocautomatumque oblationes, et
, , reliqua quae ad rem sacrain periinenl sacerdoiibus
, - assignavit ; aique unum ex oinnibus gelectum in
I %i (60) \ adyta a d m i s i l e t ne hunc quidem semper, eed
& , - uno tantum die quotannis : quin et bujus diei
, \ certam horam qua fas esset ingredi, prsestiuiit,
, \ - quo propler novitalem et insolenliam, eum slujpm " * pore intuereiur Sancla sanctorum : probe sciens
9 \ - pro sua sapienlia, res usu tritas et ex se obviaa,
- , expositas esse conlemptui -. rebus vero qua sepo: - sitae gunt ac rarae quodammodo naturaliler CODP
:r/iicrwv. \ \ junctam esse gummam admiraUonem ac studium.
; (61) - Ad eumdem profecto modum, el qui iniiio cerlos
&\ \ Ecclegi&.riiug praescripserunt apostoli et Palres,
: . iu occulto silenlioque nivsteriig suam gervavere
^ \ - digiiitatera. Neque enini omnino mysteriam est,
. - quod ad populares ac vulgarcs aurcs effertur.
, ; (62) Haec est ratio, cur qusedam cilra scriptum tradita sint, ne dogmatuai notitia neglecla, propler
. " , \ . assuetudinem yulgo veniret in conlemplum. Aliini
(63), (64)
utique est dogma, aliud pradicatio. Nam doginaia
. \ , - ^ silentiir, pradicalioneg vero publicanlur. Esl au'i- , tem silentii species eliam obscurilas qua ulilur
- Scriplura, 5 6 iiêlleclu difficilem reddens dogmar
. "
lum senleitliam, idqne ad legenlium ntilitalctu.
^; * , Hanc ob causam omnes epeclamus ad Orieuleni
97
Num. I T , 20. Nuro. xvm, 21, 22.
9 7
ibid. 7.
Exod. xxx, 10.
9 9
Levit. xvi, 2.
rum; sed lamen fatetur, ut apud pbilosopbos, ita

etiam a p u d Chrislianos n o n n u l l a esse veluti iiileriora, quae post exieriorem et proposilara omnibiig
teiibposaimus \isaest
p o i i o r , ac I r i u r a c o d i c u m
d o c l r i n a m I r a d a n i u r , lib. i , pag. 7. In libro autcm
ancioriiate nilUur.
(60) . Ita editi et duo mss. AUi - , pag. 143, ait, quas niaxhue pra^clara et divina
tw. Habem duo codices . Paulo post aunt, p a l a m el aperte pracdicari, s i adsini prudentes auditores; sin autem iacte indigeant, profuaedili uovov. Sed mss. ut in textu.
(61) 7 ". Tres codices \ diora illis a b s c o n d i et sileri.
(64) . Yidentur hoc nominc de.
. Sic msft. tres, melius quam 0 signari leges ecclesiasticae, et canonum decrcta^
quae promulgari in ecclesia moa erat, ut nemiiieui
wili .
(63) 7 . Sic duo codicet mes. lalereul. Basilius in epist. aliag 241, voîl)us favent alii quatuor, in quibus legitvr cat canonem a ae in raptores editum. Eodem no. Editi . Mirum mine desigoantur in episl. al. 72, quae Eustatbiug
atem videri possil. cur dicat Basilius dogmata adversus Evippium et alios Arianos in lilteris ad
'ikri; cum constet catholici dogmatis pradicalio- omneiD fraternitatem missis scripserat.
M ia oronibus semper Ecclesiis viguisse. Sed dicitur jejunii Quadragesimae per lotum orbcm proobservandum est, id quod postea pluribus proba- mulffatio, Homil. n De jejunio, p. 11. Erant tainen
wlar, Basilium de Scripturis potissimum loqui, in give praedicaiiones nonnullae, quarum
îbuspluradogmala, traditionead nos transmtssa, cognitio non oninibus pateret. Preces lilurgi, quiui sileri ait, aul obscuriiate, qu:c est silentii tpe- bus non imererant catecbumeni, vocaniur pradica*
iuvolvi. In ipsa etiam ecclesia catechuinenis tiones in epist. al. 241 : Memini$ti enim procul du
olia jbscondi solebant; non slatim admtlleban- btOy inquit Basilius, prcedicalionum ecclesiasticarum,
unn ^cclesiam, nec admissis statim tradeba/ur fidelis cum sis Dei gratia, in quibui et pro fratribu$
tynboluin, ut ait Origenes lib. conlra Cel$Um>pertgre consiituti* precamur, elc. Dicebal inilio huPg< U l Idera Origenea, cum Cbrisliana doctrina jns capitis ex dogmalibus et praedicationibus eccle^Wur a Celso , clanculurium siagiicis alia ex Scripturis, alia ex arcana apoto^ , respondet pra*dicaiionem Cbrislianorum rum traditioae ad nos pervcnisse.
rbi neiiorem esse, quaui placita pbiloso^ho-
(59) . Sic mss. sex. Editi .

Paulo posl edili ^. Scriplura quam in
n
l(Hl
S. BASILU MAGNI
193
eum precamur, pauei lamen novimus, quod i d A , ,
facientes antiquam reqoirimus patriaic, videlicec * .
paradisum, quero planiavii Deus in Eden ad Orien- *
tem . Erecti itidem periicimus deprecationes in .
una Sabbati, sed raiionem nou omnes novimus. , \ {,
Non enim soluro quod veluti simul cum Christo
reaoscitaii, qu sursiim sunt quaerere debeamns,
in die resurreciionis datae nobis gratiae stando * * $
precantes no&melipsos commonefacimus, sed quod . \
is dies videatur aliquoroodoimago venturi saeculi. , \ , Eoque cum sit principium dierum, non primus a . , \, ,
Moyse, sed unus appollatus est. Facta e$t enim, in- ,
quit, vespera, et factnm est tnane, dies unug : . \ , ,
iaoquam qui sa?pe recurrat. Igitur unus est idem \ , \
octavus, unum illum singularem ac venim octavum, cujus ei Psalmisla ht quibusdam Psalmo- , ,
rom inscriptionibus meminit *, per se significans, , , statum videlicet boc tempus seeuturum, diem , , \
non desiturum, vesperae nescium, auccessoris ex- . * *
pertem, aeyum; illud nunquam iimenduni nec un-
quam senescens. Necessario igitur in boc die Ec- ,
elesia suos alumnos docet, preces suas stando
absohrere, ut assidua commonitione viiae illius .
nanquam desiturae, non negligamus ad eam derni- (65)
graiionem parare vialicum. Quin et tolum illud . \
quinquaginta dierum tempus adinonitio est resur- , ,
recttonis, quam in altero saeculo exspectamus. .
Nam unus ille et primus dies septies multiplicalus, , ,
septem sacraa Pentecosles bebdomadas absolvit. .
primo enim incipiens, in eumdem desinil, per Q (66) ,
similes, qui in medio inlerccdunt, dies quinqua- ,
gies evolulus. Unde el aeterniialem similitudine \ .
refert, duro velut in motu circulari, ab iisdem or-
eus signis in eadem desinil. Quo in die, corporis ,
erecto babitu precari polius nos Ecclesiae ritus
\
docuerunt, nimirum per evidentem conimonitio \ . \ * nem quasi iransfercntes mentem nostram a praesen \ , (67)
tibus ad futura. lnsuper et quotie genua fleclimug,
^, \
et rursus erigimur, ipso facio ostendimus, quod
pb peceatum in terram delapsi sumus, et per hu-.
manitalem ejus qui creavit nos in c<pluio revocali
eumus.
f
67. , (68)
67. Deflciet me dies, si Ecclesiae mysteria ci*Gen. , 8,
* Gen. , 5.
* Psal. et ,
J65) . Edilio Paris.

. Sed boc additamenluni nec necessariuin videlur, nec in ullo ex nostris codicibus reperilur,
jiec in edit. Basil.
(66> . Reg. secundus .
&) " . Tres I D S S . .
(68) . Id est, in Scripturis sacris non
praescripta. Nonenim bocloco staluit Basilius, quod
ajo eo eruditorum nonnulli, in bis praeslanlissimus
scriptor Eusebius Kenaudol Lilurg,Orienl.,'dissert.
1, cap.2, doceriexistiniant, Eucbaristiae el baptismi
et aliorum sacrameiitorum preces et rilus ne in
ecclesiis- quidem ad sacerdotum usum scripia servarL Merilo illud quideni ex hoc capite colligitur,
iummara olim adbibitaro fuisse caulionem, ne quid
de mysierus non solum ad gentiles, sed eliam ad
calechumenos permaneret; ac recte observat 6cri
plor modo laudatus, mysteria Snitiandis viva voce

exponi, iniiialis breviler et obscuriuscule in concionibus indicari solila, cum hac foi^
mula, Norunt iniliati. Perincommode enim Tuisseat
vulgata, quae catecbumenis spectare non licebal;
nec leve periculum erat, ne vilescerenl mysteria,
si violata arcani sanctitas fuisset. Sed tameu Basilius dum scripta negat baec instituta, non de veierum scriplorum libris, non de Liturgiis scripto
consignalis, sed de Scripluris sanclis loquilur. Liquet 1 Pneumatomachos, dum gloriticandi modum
rejiciunl, hoc lapiuin nomine argutias
suas pra?lexuisse, quod in Scripturis non legereiur
cum tancto Spiritu. Hinc Basiliua illis instituta non
scrijHa opponil; in priinis invocalionis verba, quse
quidem negat ab ullo sanctorum fuisse scripia, quia
iiec apud Basilium dicunlur, qu* non ex-
194
UBER DE SPIRITU SANCTO.
. * -\, tra scriptum iradila pergam recensere. Omltto
; (69) 5 7 caetefa : ipgam fldei professionera in Patreni
\ \ et Filium el Spirilum sanctum, e quibus taabe; - i D u s scriptis? Etenim si quoniam e x baptismi
&, , - tradilione, juxta pielatis consecutionem, ut bapli^ \ , zamur, ita et credere debemus, siinilem bapiismo
fjr- (70) , - professionem exbibeipus : concedanl eliam nobie,
ul juxta eamdem consequenliam glorificattonem
iidei consimilem persolvamns. Quod si glorificandi
, modum veluii scriplo n o n iradilum rejiciunt, proIhfiTW ferant nobis et professionis fidei et cseterorum
, , quae commemoravimus probationem e Scripluris.
. , \ - Adbaec cum lam mulla sint quae scripto prodita
wkry - non sunt, et tantum babent momenti ad pietaiig
srroov, - raysterium , unicam dictiuneulara quae a majowv , - ^ ribus ad nos devenit, non concedent, quam D O S ex
inaffectala consueludine in Ecclesiis, qua pertvn- , , vcrsai et corruplae Don sunt, permanentem inveni& mus, haud mediocrem rationem habentem, neque
(71);
mediocre adjumentum ad mysterii vim afferentem ?
68. Diclum quidera esl qus sit vis utriusque
68.
-. \ , - p r o m i D t i a t i o n i s . Dicetur autem et rursam ubi
-*J*GJIV , \ * - concordenl inler sese, et ubi differant: n o n quod
, * inler se pugnent per conirarielatem, sed quoi
. , utraque peculiarem afferal intellectum ad pietatr , chr tem. Nam praepositio tn, ea quae ad nos epectant
. uaagis declarat : at p r s e p o s i l i o cum exprimit
Asrsp communionem Spiritus cum Deo. Quapropter vo , cibus ambabus utimur, altera quidem dignilatem
* (72). \ Spirilus exprimenles, allera gratiam quse in nobis
, est enunlianles. Sic et in Spirilu et cum Spirilu
* , * offerimus gloriam Deo : nihil ex nobig dicenles,
fazp , , sed ex tradita a Domino doclrina, velut e regula,
- \ , \ ad ea qus conjuncla eunt, sibique invicem cob* (73) , rent, ac necessariam in mygteriis copulalionem
. \ babent, dictionem transferentes. Nam eum qai iii
\ \ baptismate connumeratoa esl, necegsario judica . mus et in fide oportere copulari. Professioncni au - tem fidei, velul inilium quoddam ac mairem glori. ' ; - ficationis fecimus. Sed quid facienduro est?Nunc
, ( enim doceant noa, ne baplizemug, qaemadmodam
, , acoepimug, aut ne crcdamug, quemadmodum ba-. - plizati gumug, aut ne glorificemua, quemadmodum
, credinius. Demonslret enim aliquis, aut non esse
\ \ | necessariam et indivulgam horum inler se consc. * \ - quentiam, aut;in bisce novitatem IIOD esse totius
t
siant nominatim in Scripturis. In libro sive epistola inter instituta nomerandum fateiur, in gcri
De Gde, Moralibus praflxa, cum quidam ab eo po- plis velerum Patrum saepe oecurrere demongirat
cap. 29. Frustra ergo senlentise sua praesidium a
ttalassenl , confetsionem ex Scriftois feiitam, p. 223, profitelur ae non usurura Basilio peiunl, qui preces Liturgiae sero admodum
terfcs , id est, qufe in Scripiuris non le- conlendunt lilterig niandatas fuisse*
(69) . Edili addunl , quod
pintur. IJnde Consubstantiale in illa fldei confesooe non reperilur. Ariani apud Alhanasium lib. sua gponie incommodum, ac in iribus mss. deesi.
(70) Male in ediiione Parig.
decret. Nic. queruntur quod Nicaeni Palres * , uictiones non scripta* adniisisseni. 2 Ni- , quod ope velerum librorum enten*
M veri dixisset Basilius, si confessionem fldei in davimus. Paulo post tres mss. .
(71) . ita mgg. sex, Edili .
fttrem ei Filium el Spirilum tanctuin, et alia ejufr(72) . lta omnes noslri codice
"Kxli iastiiuta, quae vocai , nullo prorsus
knpio consignala eesc contendisseL Horuin enini mss. Editi .
(73) . Praposilio addila ex>
JJ infrequens apud anliquos scriptores menlio.
etiam ipse Basilius gloriflcandi roodum,.t|ueni mss.
195
S. BASIL1I MAGNl
IC6
destructionexn- At non desinunt isti sursum deor- \, \ ,

gum jactare, gloriflcationem cum sancto Spiritu .
carere testiraonio, carere Scriptura, et alia hujus- , ,
modi. Dictum est quidem niliil refcrre ad sensum, \ \ \ * \ \
sive dicas, Gloria Patri et Filio et Spirilui sancto, \ .
dive dicas, Gloria Patri et Filio cum sancto Spi-
rita. Non igitur fas esi cuiquam syllabam ef, ex , \
ore Domini profectam rejicere aut expungere : (74)
nec quidquam veiai alteram quac idem pollei, reci- \ :pere : quae quomodo cum illa vel conveniat vel , .
discrepet, superius demonstravimus. Confirraat
aulem senicntiam nobis et Aposiolus, 5 8 indiffe- , ,
renler ulraque voce utens interdum ita loquens : ,
%
, ical
In nomine Domini Jesu Chritti, et in Spiritu Dei
nostri ; ac rursus, Congregati* vobit et meo Spt-

k
rilu cum virtute Domiui Jesu

nihil interesse - . )
ratus, sive conjunciione, sive prapositione ad no-
.
minum conjunctionem uiaris.
CAPUT XXVIII.
Quod quoe de hominibus dicit Scriplura lanquam

una cum Chriito regnanlibus, ea de Spiriiu dici
non concedunl advenarii.
*Ori
. G9. Yideamus porro an defensionem aliquam

patribus nosiris super hujusmodi usu possimus
excogitare. Nam qui nobis ita loquendi fuerunt
auclores, magis quam nos hserenl in crimine.
Paulus igilur Colossensibus scr.bens : El vo$
69. " \ . 01

.
, \, ,
inquit, cum es$eti$ mortui delictis ac pr&putio,

tivificavit timul cum Chrislo . Num igitur toti
(75). \
populo et Ecclesiae donavit Deus vitam qu est Q ,
cuoi Ghristo, sancto aulem Spirilui non est vfca \ ;
cum Gbristo? Quodsi istud vel animo concipeve \ (76) , ,
impium est, annon pium fuerit, ul babet na- , \
tura, ita etiam professionem conjunctim persoL ; ,
vere? Adhaec , aunoa extremi stuporis eel, fa- (
teri sanctos esse cum Ghrislo (siquidem Paulus (77)
peregrinans a corpore pnesene est apud Domi- , \ ),
num ; ei ubi emigravit, jam cum Gbristo esl) :
bos vero Spirilui, quantum quidem iu ipsis est, ne- , , que boc tribuere, ul aeque saltem alque bomines ;
cum Ghristo sit? Quin et Paulus seipsum Dei coo-
peratorero appellat in administratione Evangelii : , ' eed Spiritum sanctum, per quem in omni crealura , ,
qux sub coelo esl, frucliiicat Evangelium, si coope- (78) * :ralorem appellemiis, hic quoque impietatis nos reos D ; Ka\ ,
peragent? Etut videtur, vita 9 p e r a n t i u m in Domino \ * \
absGondila esl cum Christo in Deo, cumque Cliri- , , \
8 l u s apparueril vila nosira, tum el ipsi cum eo ap- *
parcbuut in gloria : ipse autem Spirilus vitae, qui ,
liberavit nos a lege peccaii , nequaquam esl cum , ,
7
* I Cor. , U . 1 Cor.
4. Coloss. , 15. 11 Cor. , 8. Coloss. , , 4. Rom. , 2.

Paulo post idem codex .
(75) . Edili , quae praeposilio deest in duobus melioris nolae codicibus.
(76) xal. Sic iidcm duo codices modo
ciiali. Uuatuor alii \ . Edili Ei
. Paulo posl edili \ \
. Veteres libri ut in texta
prima Basileensis ediiio.

(78) . Hanc vocem, quae deerat tn editis, addidimus ex mss. codicibus.
LIBER DE SPlRiTU SANCTO.

15
h xa\ xs , Chrislo, ncque in viia lalenle et abscondita cum
hil , \ illo, neque in manifeslatione gloria?, quam nos in
/^ ; , sanciis patefaciendam esse exspeciamus? Haeredes
- Dei et cohseredes Ghrisli nos sumus : Spiritus
xir.pov \ vero exhaeres est, et exsors comrounionis Dei et
; - Christi ejus? El ipse quidem Spiritu tcstimonium
? , perhibet spiritui nostro, [quod simus filii Dei :
#; 6 - nos vero Spiritui, ne ejus quidem societatis, quam
^ illi cum Deo esse a Domino didicimus, teslimonium
; , pracbemus? Porro quod est amenliae capul, nos per
fidem in Ghrislum quae est in Spiritu, resurrecluros
* (79) cum illo el simul cum illo sessuros essc in super ^ , coeleslibus speramus, cum transforraaverit corpus
humilUalis noslrae ab animali ad spirituale; Spiritui
& , vero non consessum, non gloriam, non aliud quid,, , * - quameorum quse ab ipso babemus, imperlimus? sed
^; ' , quibus nos 59 ipsos esse dignos, ex ejus qui pro , , misit non mendaci munere, credirous, borum n i hil Spirilui sancto, quasi superenl illius dignUalem
; \ concedimus? Et tibi quidem pro meriio licet semper
\ , esse cum Domino : et exepectas, ut rapius in nu: , \ bibus in occursum in aerem, semper sis cum Do, * - raino : SpirUum autem nunc esse cum Christo
VJV (80) ;
negas? Qui scilicet eum, qtii ipsum cum Patre ac
* \ \ Filio numeratac locat, expeilis ei ejteis, velut qui
, .
impielatem non ferendam admiserU.
70. ,
70. Pudet reliqua adjungere; quod tu quidera ex ( spectas fore, ut cum Ghristo glorificeris : siquidem
\ ) simul affligimur, ut simul quoque glorificemur :
, \ Spiritum aulem sanclificationis non glorificas simul
? (81). \ cum GbrUto, quasi ne pari quidero lccum bonoro
* , dignum. Et lu quideni speras te cum eo regnatu \ . \ rmn, Spiriium vero gratiae aiBcis contumelia, servi
,
famulique locum illi as&ignans, Atqve hc dico,
' - non t duntaxat osiendam lanlumdera honoris de] , * beri Spiriiui in glorificalione, sed ut iHorumdemen tiam redarguam, qui ne hoc quidem illi concedunt,
\ . sed velul impietaiem horrent, Spiritus cum Patre
" \ ; " \ et Filio in gloria consortium. Quis potest haec abs(82), , - que gemiiu commemorare? Annon manifeslum est,
^:: f ita ui vel puer inielligal, ea qiwe nunc fiunt prooe; , mia csse defectionis fidei, qnam minatus est Do* ih D H I I I J S ? Quibue contradici fas non erat, ea facta
^. * \ . sunt ambigua. Credimus in Spiritum, et nostrig
' * \ - ^ ipsorum professionibus repugnaraus. Baplizamur,
. \ - et rursnm pugnamus. Ut vitae auclorem invocamus,
. et ut conservum despicimus. Gum Paire et Filio
, , \ Spirilum accepirous, et eum ut crealurae partem
~ (83) , cooteinptui habemus. Isli autem, quid orare de1 0
1 1
l%
"Ilom. Tin, 17.
1 1
ibid. 16.
1 1
1 Thess. iv, 16. Rom. vm, 17.
(79) . Sic veteres libri pro eo quod

crai in edilis .
(80) Nvr . Yocula ex veteribus mss. el
prima Basilcensi editione addiia. Paulo post editi
... . Quinque mss. ut tit textu, quorum
ÎBCD in duobus legitur . Mox edili mse. ol in lextu.
(8t) '. Male in editis cootra veterum
codkumfidem.Pau)o poal Regius secundus .
(82) . Haec scriptura in duobus tantum

reperla codicibus ; sed quia paulo posi quatuor alii
habent , et Reg. sccundus , non ut edili , idcirco salis fuii
legere , quam ut edili .
(83) .
Sic mss. codices qua-
tuor. Non male in 3 , quid

eliam magnifice loqui Spiritu impellaniur. Paulo
poslReg. secundus
199
S. BASILH MAGNI
200
beant nescientcs , si eo adducuntur , ut aliquid , eiiam magnifice loquantur deSpiritu, perinde quasi .
dignitalem ipsius assequantur; quod in dictis mo- , dum eicedit, reprimunt. Quos suam infirmitatem .
deplorare oportebat : quoniam iddnei non sumus, , ,
qui pro beneficiis, quibus reipsa afficimur, verbis (84)
gralias agamus. Superat enim omnem intellectum , , ac sermonis nalurara redarguii, cum ea ne mini-
'
mam quidem dignilatis i l l i u e partera adaequet, juxta .
verba libri qui inscribitur Sapientia : Exallate .
enim', inquit, quanlumcunque potueritis : superat
enim et adhuc; ei exallantes eum multiplicate. Nolile
taborare : non enim assequemini . Profecto terri- .
biles vobis istiusmodi sermonum reddendae raliones qui a Deo nienliri nescio audistis , irremiesibilem
esse blasphemiam in Soiritura sanctum .
CAPUT XXIX.
\
R
u
i e
Enumeralio virorum in Eccletia illustrium, qui tn

icriptis suis usi sunt hac voce, c cum. >
kv
,

71. Sane contra id quod dicunt, glorificaiionem

cum Spirilu carere testimonio, nec in Scripturis
exstare, illud dicimus : si 60 nihil aliud esl receplum absque Scripturis, ne hoc quidem recipiatur ;
sin plurima arcana cilra ecriptum recepta sunl nobis, cum aliis pluribus et boc recipiemus. Arbitror
autem apostolicum esse, eliam non ecriptis tradilionibus inharere. Laudo enim, inquit, vos, quod
71.

, ,
,
(85).
.
, \, , ,
omnia mea meminislis, et quemadmodum tradidi vo- , *
bis, traditiontt teneti* . Et illud, Tenele tradilio- \ ,
nes quas aceepiilis sive per urmonem sive per ephto- , (86)
1T
tatn : quarum una est et haec de qua nunc agimus, C \ \ , quam qui ab initio praescripserunt, tradideruntque ,
posleris, usu eemper simul cum leropore progre- ,
diente, ipeam longa consuetudine in Ecclesiis ^. * ,
irradiearunt. Ergo si velut in tribunali, probatio-
nibus e scripto dcstituti, mullos vobis testes pro- , (87),
ducamus, nonne senlentiam absolventem a vobis * ;
consequemur? Ego quidem arbitror: Inoresiquidem '
19
duorum ae trium testium stabit omne verbum ".
Qnod ai etiam temporis diuturnitalem pro nobis

facienlem vobis evidenter ostendamus, annou
videbimur vobis probabilia dlcere* non posse litem
ialam jure nobis inlendi? Veneranda enim sunt
quodammodo veiusla dogmata, qiwe ob antiquitalem,
ceu canitiem quamdam, habent quiddam revcren- ^
dum. Emunerabo iiaque vobis bujua diciionis patronos vindicesque (simul enim slimaiur in eo, quod
tacetur, etiam lempus); neque enim ex nobig primum initium sumpsit. Qui poluitTNimirum nos reTera besierni sumus, quemadmodum dicit Job sal-

, ,
; ,
. ( \
)" .
(88); ,
6 , ,
. ,
xix,
Rom. vni, 26.

15.
" Job
Eccli. xuu, 55, 54. * Luc. xn 10. " I C o r . x i , 2. " I I Thess, n 14. " Deul.
f
v i i i , 9
(84) . Ita mss. quinque. Edili .

(85) . Ila Reg. secundus. Quod
quidem, ut Basilii consuetudini loquendi magis
appositurn, secuti sumus, qtiamvis alii quaiuor
mss. babeant . Unus cum edilis .
(80) Qv . Ita mss. quinque. Edili

.
(87) . Iia veteres libri quatuor.
Edili . Non mi'lo oost mss. tre*
.
(88) . Reg.ficcundus ; .
SOi
LIBER t)E SPIHITU SANCfO.
202
, tem ei tam longi teraporis, quod huic consuciudini
, aequale est,faabealurratio. Equidem ipse, si niodo
par sit mequodroihiproprium est dicere, vocem hanc
, ' \ , \ tanquara paternam quamdam baereditalem conscr (89). * Y O , acceptam a viro multum temporis in serviiio
Dei versato, per quem el bapiizatus suin, ei Eccle - siffi minislerio admoius. Caelerum cum apud me
, reputo, an quis veterum ac bealorum virorum bis,
, quibus nunc reclamalur vocibus, usus sii; multos
* , - reperio, et ob anliquilatemfidedignos, ci accuraia,
, non sccundum bos bomines, ecienlia ornatos;
, - quorum alii pracposilione, alii conjunclione in glorificaiione serinoncm copulaulcs, uibil diversum
, (90).
sane qood ad reclam altinet pieiaiis inlelligentiam,
existimaii sunt facere.
72. , \ ', 72. Irenaeus ille, et Clemens Romatius, et Dio~
xz\ ', nysius Romanus, el Alexandriims Dionysius, id
;, \ ,, quod etiam auditu mirum est, in secunda ad sibt
*; cognominem epislola De aceusatione ac defen
(91) . sione, bunc in modum fmivit sermonem. Tran . , , scribam auleni vobis ipsa hominis verba. His msactr ,
,

(92). .
/<
, .
nibtts, inquil, congrutnler et nos, forma eliam ae

regula presbyterit, qui ante nos vixerunt, aecepla,
coneordibus vocibut cum Ulis gratia agentes, tandemnunc vobis scribere desimmus. Deo autemPatu
et Filh Domino nostro Jesu Christo cum sancto Spirilu gloria el impenum in swcnla satculorum, amen.
Nec quisquain Q f dicere possit hsec correcta fuissft

'. ac iromulala. Neque enim ila sermonem confirmas-'
, Q set, dicens videlicet accepisse se formam ac rcgu
, (93)
lam, si in Spiritu dixisset :rfujusenim vocis ust
. ' creber est. Al illud erat, quod egebat defensione.
. \ Qw quidem et in medio scripti, sic loquitur ad*?? - versus Sabellianos : Si eo qmd tres sunt hypostam
V , ,
, ,
4 \

$es, divisa* esse dicunt, tres sunt etiamsi volint :

aut dhinam Trinitatem prorsus e medio lollant. Ac
rursum, Divinissima enim ob td etiam post unitatem
fcix ,
\, , -
concupiscenlias, nullum habenUs divini Spiritus

desiderium, merito Aposloiut carnaies vocat* .
Trinila* est. Sed etClemcns simplicius, fivit, in*1 . ' \ (94), quit, Deus et Dominus Jesus Chrisius et Spiriius
2j, , 6 , , sanclus. Irenseus autem, qui vicinus fuii apostolo . (95), rutn teniporibus, quomodo facial meniionem Spiri , tus, disputans adversus hxreses, audiatmis. Eos
, . vero, inquit, qui effrenet sunl, ei fernntur ad $nas
1
"Cor. , 5.
9) . Ila mse. quatuor, Editi - D (94) . Sic mss. codices el edilio
prima Basileensis. Alise .
(95) . Edili addunt , quod in
(90) . Editio Basileensis ^m, quaf leclio ntillo prorsus reperitur in codice veteribus libris non legilur. Mox Regii lerlius ci
î sed lamen eam seculi sunt Erasmus ct Cor- quartus , in
ttrjos. Paalo posl editi . Libri tua iptorum dedecora. Sed rcpugnantalii codices et
eres ui in lextu.
veius interpres Irenaii, qui sic reddil: dejtciuntur
(91) . Post lianc vocem addit Regius tn sua desideria. Curo autem idem intcrpres ibidem
Meiuidus . Ibidem Regii primus et secundus liabeal, nullam habentes aspiralionem divini SpiriTP*rJ pro eo qood erat in edilis .
tus; merito observarunl erudiii Tiri eurn legisse
JJz) . Iia quatuor nis. Edili - , uon, ut apud Basilium, :0. Ibi
^.
dem duo codices . Primum auiem bec
h\^
*&*
Edilio Parisiensis lestimonium legiiur in libro quinto Irenaei cap. 8,
u. 2; alteruui, cap. 9 ejusdem libri, n. 5.
^. Sed repugnani iDSti. codict*.
P A T R O L . Ga. X X X I L
203
S. BASILH
204
9
tlibi dicit idem : Ne expertes faeti divini Sptritus, roc , fruiiremur regno coslorum, inclamat Apottolus**, .
quod caro non potsit hcereditatem capere regni cozlo- " ,
mm, Quod ei cui et Eusebius Palaestinus propter , ,

multipHcem experieniiatu idoneus videlur, cui ha- ,
beamur fides; et ex illo voces easdem ostendimus .
%
in dubitaiionibus de priscorum mulliplici ronjugio.

Loquiiur enim bunc in modum, se ad dicendum
,

excitans : Sanctum prophetarum Deum lucis auclo- \ .
rem per Satvatorem nottrum Jesum Christum cum
tanclo Spiritu invocantes.
(96).
73. Jara vero ei Origencm in muUis Psalmorum

exposilionibus deprebendimus, cum sancto Spirilu
gloriam deferentam Deo, virum qul non omnin*
aalias babet in oronibus de Spiritu opiniones;
niiiloroinus el bic multis in locis reveritus consuetudinis robur, pias voces emisit dc Spiritu :
qtii quidem in sexto, ni fallor, libro Enarrationum
73. \
(97) ,
\ \ , *
,
\ . * , , ,
in EvangeUum Joanni$, eihm adorandum Spirhum
evldenter pronunliat, ita scribene ad verbum: Quo-
, ,
niam aquw lavacrum significat purgationcm animm \ " -
ab omnibus matitice $ordibut abiutce, nihilo tamen ,
mlnut et per teipsum ei qui seipsum prasbet divini-

(08)"
tati adorandcB TrinitalU, per virtutem invocationum^ *
donorum principium ae fonlem habet. Ac rtirsus
in commentariis quibus exponit Epislolam ad

Romanos, Sacra, inquit, virtutes capaces sunt . \
Unigenili et tancti Spiritut dtitalh. Ad bunc mo- ' ,
f
dum, opinor, traditionis vis eaepe compulit homi C \,

nes etiam suis ipsorum dogmatibus contradicere. . , *
A* nec Africaoum historicum talis glorificandi
forma pneleriii. Siquidem constat in quinto libro (99) (U temporibus Epitonks, et ipsum ad bunc loqui . '' '
iQOdum : No enim qui et Ulomm 62 verborum .
modum didicimu$, nec ignoramus fidei gratiam, >
gralias agimu* Patri, qui nobis tuit creaturis preebuil \ *
9
uniifcriorum Salvalorem ae Dominum notlrum Jesum (1) ,

Christum, cuigloria, majettatcum lancto Spiritu in ,
ictcida. At decaeteris fortassis dubitaripossit, aut (2)

credi possint immulata eam rationem babcre, ut
irausaegre deprebendi possit, cum iu unica syllaba ,
positum sit discrimen. Verum quae pluribus verbis

dicia citavimue, ea nec insidias admittunt, et ab
ipsis libris paratum babent lestirooniuro. Porro ^
quod alioqui fortassis humilius forel, quam ut n
medium adducalur, eed ei tamen qui de novitate
accusatur, perutile propter temporie antiquitaiem,
. \ , \
, |
&
, \ ,
* .
iCor. xv, 50.

(96) .
Reg. qtiartus -
(97) . Reg. quarius , et

. Paulo post edili . Codices
mse. ut textu. Locus aulem Origenis quem citat
Basiltae nou iQ sexto, sed in oclavo libro invenitnr, sive memoria effltixerit Basilio, aive alia fuerit
oliro bomm distribuiio librorum.
(98) '.
Ita mss. ac ipse eiiam
Origenis coniextus. Ediii .
(99) ^. Ita codices nostri mea. Edili

.
() Tres mss. (.
(2) . Sic mss. quinque. Editi
x
. Qui prabuit noslris palribut omnium Ser-
vatorem, elc. lbidem bae voces, \ ^),

desunt in tribus mss. Mox edili \ .
Codices mss. ui in lexiu. Paulo post Reg. secundus
... .
LIBER DF. SPIRITU SANCTO.
105
200
, boc quoque niiac Naajicimos. VUum est patribus

&; nostris, tesperlini luminis gratiam haudquaquain
, . ailentio accipere, seil mox ut apparuil agere gra lias. Quis aulem fuerit auctor illorum verborum,
(5) , ' - qwe dictinlur in gratiarum aclione ad lucernas,
. \ (Siccre non possumus. Populus tamen anliquam
; , - profert vocem, neque cuiquam unquam visi suut
, \ : impietatem commiUere, qui dicunt, Laudamus
- , Patrem el Filium ei Spiritum sanclum Dei. Quod
, . \
quis etiam novit Albeiiogenis bymnura, quem
' , - tanquam aliquod amulelum discipuiis suis reliquit,
ptov (4) , festinans jam ad cousummalionem per ignem; is
, \ novit et marlynun sententiam de Spiritu. El IUEC
quidem bactenus.
.
74. , \ 74. Caeierum Gregorium Magnum, et illius voces
; ' \ quo loco ponam? aunon cum apostolis et propbe ; ; tis ? virum qui eodem Spirituquo illi versalus, qui ( 5 ) , que san<:torum vesligiis per omnem vilain inhxsit,
, \ quique evangelicac conversationis vigorem, quan diu vixit, pra&liiil. Equidem boc dixerim : Injuria
. - affecerimus veritalem, si non animara illam annu , mcremus iis qui Deo juncti sunt, qui velut insign is
yfv , * magnaque lucerna in Ecclesia Dei resplenduit, qui
- e Spiritus ope tremendam habuil adversus daciyo{* nes poteslalem ; tantam vero scrnionis graliam
acceperat ad obedicniiam fidei inter genles, ut
acceplis non plus sepiemdecim Cliristianis uni"; , , vcrsum populum et urbanum et raslicanum per
, ^ agmlionem adjunxerit Deo. llle ei fluminum aquas
. in diversum veriit, praectpiens iliis in magno no \ (6) , miue Chrisli, et paludeni exsiccavit, belli causam
) * prsebentcm fratribus avaris. CaHerum praedictiones
>. de fuluris ejusmodi sunt, ul uibilo sit infcrior c# . - leris prophetis. Sed omnino perlongura fucrit viri
^ , - percensere miracula : qui propler donoruir. excel;. \ lentiam quae in ipso operabatur Spiritus in omni
* 5 - virtute ct signis ac prodigiis, ab ipsis veritalis
, boslibus alter Mpses 63 appellabalur. In lanluin
\ \ , in illo in omnibus tum dictts tum factis, quae per
^ ' - gratiam peragebantur, veluti lumen quoddam reful, (7). gebat, cceleslis virtutis indicium, quse ex occulio
(3) . regione horum ver- gpicantur ac Atbenagoram, qoi apologiam obtulit

wuu crtptuni est in niargine Kegii quinti \ . Aurelio. Nililur hc conjeclura ievi lioniinum
**> ? , quod in ipsum contexlum Regii D simililudine. Libentius crcdideriro euindem hic me
îirrepsiL
"
morari, quem Mariyrologia
ad diem 10 Julii cum
IJ) . Habent edili aliis noDnullis Sebasliae sub Diocletiano passum
fteWe . Quamor ntss. - csse testantur. Exstant eliam illius acla apud Sutonquam aliud aliquod vaiedicttonis donum. Sirium. Parvi refert, quod his in aciis capiie plcxits,
ciu magi: arrideal vulgata scriptura, liiem non apud BasUium igue consamptus dicilur. Sunt cuim
o*bo. Sed Uicen longe polior videtur scripttira acU ilia prorsus insincera, nec fldem merentur.
pnrai, quam in contexium recepimus. Basi- Vide Addenda.
W3 supra cap. 10 profesaionera fldei, quaa fit in
(5) . Dao codices îsma, servandam esse docet instar tulissimi . Paulo post illud anie non reRSidii, . ldem drcit de peritur in qualuor mss., sed quia Basilio famiiiare
* i5 D
PrwnP*
ycrbum, homil. 16,
esl, ac praierea Regius secundus iliud babet, nibil
M. Praierea Dutaeus, cui leclio codicis Regii visum est muiandum.
Jj ^ iilutl minus coinmode usurpari
(6) . Regius lertius .
:pL . nisi addatur . Sic Basilius in epist.
(7) '. lla quaiuor mss., quorum la^ *' ail Christuin dedisse discipulis / men in uno legilur . Edili f^, txiremum munut, nempe paccni suam. Uunc . Ibidcm Reg. secundus*
*jwn Alhenogenem Baronius in Martyro!. 16 Jul. Paulo post edili . Tres inss.
Ûcmomiua lom. II, p. 672, euuidem esse su- Quibu$ favent duo alii in quibus iegiiur *
t
Tai
e r a t
203
S. B\S1L1I MAGNl
*07
aftseclabalur illum. Hujus adbuc etiaminnn magna esiapudejus regionis bomines admiralio, novaqiie , ,
ac semper recens memoria sic inflxa est Ecclesiis, . \
ut nullo tempore obsolescai. llaque non faclum , \
aliquod, non diclum, non riium ullum mysticum, , \
nltra quain ille reliquit, Ecclesise adjecerunl. Qua- . , ,
propler etiam multa ex his quae apud illo* aguntur, , (8) ,
imperfecia esse videnlur, propier instiiutionis .
antiquitatem. Nam qui in Ecclesiarum adminisira- '
tionem successerant, nihil ex bis quao post illum .
excogiiala sunt, loco addilamenli voluerunt reci-
pere. Unum ilaque ex Gregorii inslilutis est, eliam '
ille ipse glorificalionis modus, cui nunc conlradi- .
citur, ex illius Iraditione in Ecclesia custodilus. ,
Nec multum fuerit negotii, ei, qui iter breve susce- .
peril, super bis ceriitudinem accipere. Hanc fidem \et Firmiliano noslro fuisse, lesianiur libri quos . \
reliquit. Insuper et Meletium illum admirandum in eadem fuisse sententia, narrant qui cum illo (9). \ (10) \
vixerunt. Sed quid opus esl velera coinmemorare? . \
sed et nunc in Orienle, nonne boc uno potissimum ; \ (11)
eos qui pie senliunl agnoscunt, bac voce veluli \ ,
quodam signo suos ab alienis 'dijudicantes ? Ut ,) ;
adlem ego e quodam Mesopolamio audivi, viro et * (12) ,
linguae perilo, et senlcntia incorrupto, ne fieri qiti- \ , dem polesl ut aliier lingua vernacula loquaniur, ,
etiamsi velinl: sed necesse illis est ut per sylla- , , , ,
bam et vel polius per voces quae idem pollent , ,
quod illa, juxta proprietatem lingiue regionis illius ,
gloriftcationem proferant. Quin et Cappadoces sic . \ juxia regionis morem loquimur, jam lura in lin- ,
guarum divisione, diclionum ulilitatem providente
Spiritu. Quid porro Occidcns totus, propemodum . , ,
ab Illyrico usque ad fines nostri orbis ? nonne banc * vocem luelur?
; ;
75. Qui fil igilur, ul ego sim innovator, el recen75. , \
liorum verborum arcbileclus? cum tolas naiiones, , \ , \
civilates, et consuetudinem omni hominum memo- ,
ria velusiiorem, insuper et viros Ecclesiae columnas, , \ oDini scienlia ac virtute Spirilus claros, duces ac , \
patronos hujus vocis exbibeaiu ? Ob haec boslilis ; \ (15) illa acies adversus nos coramoia est, omnisque civi- * .
las, vicus, et omnes exiremi lines pleni sunt nos \ , \ \ ,
calumnianliura vocibus. Molesta quidem haec ac . \ Ittgenda cordibua quairentium pacem : verum quo- *
niam est magna patientix mcrces, toleralas pro '
ilde aflliciiones seoutura, praeter hjuc et gladius \ (14), \
splendescai, ei securis acuatur, et ignis ardeat , \ ,
Babylonico illo vehementius, el omnia supplicio- , \ 6
1
(8) '. Sic libri vcteres. Editi .

(9) . Ita mss. Editi .
(10) . Cocus dum luelur Erasmi senlenliajn, qui Basilio magnam parlem luijus libri, itempe a capitc decimo quinlo abjudicaverat, boc inter
alia coaimenlo ulittir, quod Meletius, qui Basilii
scqualis, et Basilio supersles fiu(, inler anliquos
numereiur. Sed jamdudum explosaj ab omnibos
fuerunt inane tiug;f, nec quisquam ignorat Melelium hic memorari Ponticarum regionum ejriscoptim, quem Easebius Rist. lib. vn, cap. 52, uiel
Altfcum rocart eolitum, ac plurimU sauctiuiis et
doclrinae ornamenlis pnediium fuisse dicit; seqe

illius consuetudine, dum persecutionero fugiens in
Palxsiina degeret, totis septem annis usum fuisse.
(11) . Edili \ , sed
arliculus nulio tegitur in codice ras.
(12) * . margine duoruro codicum
observatur Ba&ilium loqtii de S. Ephrem Syro.
(15) . Ilic incipit caput trigesimon
ii> quatuor ms. Mox editi
. Mss. ut in textu.
(14) . Hanc vocem addidimus ex qualuor
mas.
%
210*
909
t<? cpo- rum inslramenU in nos rtoveanlur; quod ad me
, & quidem altinel, nihil arbilror formidabiliue, quata
. noti formidare roinas, quas Domtnus in Spiritum
blasphemias jacientibus 4 intentavit. Igitur apud
, cordalos boroines ad purgationem mei sufliciunt
\ (15) , bsec qua dicta sunl, quod recipimus vocem adeo
II ' gratam ac familiarem sanctis, insuper et tam diu , - tinousu confirmatam. Nam ex quo tempore e$t
* , annunliaium Evangelium usque ad prasens, osten*
. - dilur in Ecclesiis usiiata fnisse r et quod ast oinniom
, - maximum, pium ac religiosum sensum babere
; (16) demonslralur. Caeterum apud magnum illud t r i , - bunal, quam nobis excusalionem apparaverimus?
* Nimirum quod induxit DOS ad gioriam Spiritus
( - primum bonos illi habiius a Domino, in baplismate
- ' * Spirilum adjungenle sibi et Patri
pnelerea,
, quod quisque nostrum per lalem initialionem ad
\ . Dei cognilionem insiiiutns est: super omnia verb
\ ; terror minarum arcene omnem indignilatis et huroilioris oplnionis cogUationem. Adversarii porro
; (17) , . quid landem dicluri suni ? quam blaspherai* excu * , eationem afferent ? qui neque bonorem, quem Do^ \ . ' roiims tribuit Spiriltti, reVeriti sunt, nec rcinie
* iliius deterriti. lstis quidem iiberum est de euo
, coneuUare negolio, aut eiiam mutare consilinm.
* * , \ Ipse vero optarim maxime quidem, ut Deus bonus
(18) , \ dct suam pacem, quae iia in cordibus omnium prae * - sideat, ut isti qui in nos fremunl, et in nos atro , ' titer conglomerall insurgunt, in Sptrilu lenitaii
* . ,
charitatis compescanlur. Quod si prorsus effe6 ati sunt, nec mansuescere poesunt, certe del nobis
xatetv , illorura facta loleranter ferre. In eumma, qui mor (19) \ lis senlentiani in aese babent, his molesiuin non
est pro fide aiOigi: sed maxime intolerabile est
(20) pro ea non certasse, quandoquidem albletis non
. 1 , perinde grave est in ceriamine plagaa accipere,
. - quam ne admilti quidem omnino in eladium. Aut
, forlassis boc erat sileniii lempus, juxta sapientem
8, ' - Salomonem . Nara quid prodest revera claoiare
, , , adversus Tenlam, cum lempesUs adeo violenta , - tam occupet, a qua mens quaelibet eorum qui verbow initiali sunt, ut oculus in quo pulveris aliquid in , sidel, ila raliocinationum falsarum errore oppleta,
;
confusa est; quaelibet aures gravissimis et insolilis
D sonis 'obtundunlur, turbine vero circumaguntur
omnia, sunique in pcriculo ruinee ?
. '.
CAPUT XXX.
(
e t
76. u
Mattb. , 19.
(15) .
Expositio pr<Bsentis EccUiiarum itatu**
76. Cui igitur comparabimue prsesentera slatom?
Eccle. , 7.
Reg. quarlus \ -
(16) . Reg. quarlus , et paulo

^sl idem codex
^.
(17) Tc . Legilur in uno codice .
(18) . Ita noetri codices mss.
Edili . Confirmatur nosira emendatio

ex Epist. al. 79, ubi Basilius eadem voce iiliiur, ut
niala adversariorum consilia designet.
(19) . Edili . Scd deesi prapositio
in vetcribus libris.
(20) . Sic codiccs inse. Edtti
.
11
& BASILU MAGNI
11
Profecto eimilie praelio navall, qaod ex veteribus ; \ ,
ofleneis viri quidam bellis nauticis assueti ac bel- , *
laces, dum roullum inler sesc odium alunt, susci- , ( 2 1 )
tarunt. Nunc tgitur in hac imagine mihi specta .
classeni tifrinque advcrso itnpetu horrenduni m
moduni ingruentcm mox ira jam eo erunipente ut , &it immedicabilis, congressos diinicare. Pone, si , .
via , viotanlo (urbiiie circumagt classem , caligi- , \ ,
nemque densani e nubibus incumbere, adeoque \
obscurarc oimies rerum visibilium species, ul ntilla , \
65 J
amicorum et boslium discretio, pro- , ' plerea quod ob confusionem symbola militaria sint .
ignota. Ruic imagini cvidentiae ergo addamus etiam (22)
mare intumesccrc , alquc ab iroo sursum ferri, ac , \
vcbementem iinbrcm c nubibus dcorsum crnmpere, , \ borribilemque procellam ingenlibus ac decumanis
'
fluciibus exaurgere: posl baec vcnlis undique con- , cursanlibus, toiam classem inter se cum fragore , \ \
collidi, atquc cx iis qui in acic slant, alios quidwn , \ '
easlra sua prodere, alqueflagrantepraelio iransfu-
gcre; alios vero cogi, ul pariter ct scapbas impel- bnt a ventis actas, et occurrant irrumpentibus, , \ (25)\
eescque mutuo per sedilionem irucidcnt: quam ,
gedilionem partim invidia adversus prseslantiores, , \ parlim qnae singulis adest vinccndi cupiditas exci- (24).
t a y l . Ad haec cogila confuso quodam ct indiscreto \
aonitu universum illud mare compleri, partim c (2) ,
ventorum strepilu, partim e coiiisione navium, , \ , \ 0pnriim ex undarum impelu fervcnlium, parlim ex , \ .
vociferatione pnclianlium, varias voces ob ingruen-^ ,
ifa mala emitientium, ut neque nauclcri, neque , gubernatoris exaudiatur vox, sed sil ingens qua- , (26) dam perlurbatio confusioque, incredibili quadam , ,
malorum magnitudine, ob vitae desperationem, ,
omnein eis peccandi licentiam afTerente. Adjice . \
iisdem et immedicabilem quemdam morbum, glo- (27) , (28)
riae adipiscendae insanam copidiiatem, adeo ui nave , (29)
jam in fundum prolabente, ipsi veclores de prima- .
lus contentione nihil remiltant.
77. Transi jam ab imagine ad ipeum mali exem77. '
plar. Annon olim vidcbatur quodammodo Aria- . \
nuin scbisma, in advcrsariam Ecclesisc Dei partem , separatum , in hoslium acic ipsum per se soluin ,
obsistere? Yerum posleaquam e longa alrocique ;
cmilentione usque ad manifestum certameu in nos D \ inslrucli sunt, lum deniquc bellum iu mullas ,
partcs juxta modos innumerabilcs dissectum est, * \
sic ut partim ob cominuncm eimuUalem, parlim , \ , ob privatam suspicioncni omnibus odium implata- .
bUe essct. Haec vcro tempeetas Eccleaiarmn qua
t
a m
S l t
(25) .
Ila mss. quinque. Edili (21) 'Ardpttq. ITanc vocem addidimus ex mss.
cocticibus. Mox quatuor codices . .
JPaulo post editi . Quinque
(26) ETvat. Hanc vocftm ex veleribus libris addimss. ui in lexlu.
dinius. Paulo post cditi . Libri veteres iil in texlu.
(22) ... ctucvcar. Ila quinque mss.
(27) . Reg. qnartus .
Fdili ... . Mox editi (28) . Tres mss. .
. S'd inelior visa est ^-iplura Rcgii
(29) '.. Hanc vocem addidimus ex vciequarli quem seciili siimus
ribus libris, in quibus eliam Icgilur paulo posl *
(25) . Codiccs nonnulli .
(24) . lia mss. codices. E<liii - , pro co quod crat in edilis ' Afoi
Regius terlius
214
LIBER DE SPIRITU SAMCTO.
'; - tandem marina procella est atroMor? In qua
tot, 06 \ ui omnes Patrum termini loco raoti sunt, Ua omnO
. fundamentum, et ei quod dogmatum munimentum,
) * convulsum esC. Yolvnntur insuper et quassantur
, ' ,. omnia, putii basi innitentia, dumque alii in alios
, . vicissim impeium facimus, alii ab aliia eubvertimur.
, ^ (30). - Et si te prior non percusserit hostis, h qui auxilia , tur, vubierat. Quod si ille ceciderit icius, commi . , lilo jam in&urgit. Taniuro inier nos habemus so . \ , cietatis, quantum commoni odio adversarios pro ,; gequimur. IJbi porro pneterierinl hostes, jam nos
, inter nos hostes videmus esse. His de causie quis
enumerare possit naufragiorum muUUudinem, vel
, eorum qui bostium impressione demergunlur, vel
, - qui ex occullis sociorum insidiia occidunt, vel qul
,
i p u i a m ducum pereunt; cum Ecclesia una
(31), - cum ipsis bominibus, haereticonim dolis velut
, \ . eub aqua latentibus scopulis illisae, perditie eint:
- alii vero ex bostibus saluliferae passionis, qui gn \ bernaciria occuparunt, circa fldem naufraglum fp (32) ; cerint? Caeterum (urbae ab bujus mundi principibus
U (33) \ proficiecentes, qua non procclla, quo non lurbioe
, , borribilius subvertunt populos? Ecciesias vcro
, - caligo quaedam adeo planc trislis ac mtesta occa. pat, videlicet luminaribus mundi, qu$ Deus posue , rat ad illuminandas populorum animas, doffio
, (34) profligalis. Porro immodica jara inler ipsos vincendi
. \ contentio, cura jam imnpineat lerror mimtans rui , nam universi, adimit mali sensum. Nam privata
simultas plus est quam commune publicumquo
, bellura, dum adversarioe vincendi gloria praefertur
- publica omnium utilitali, quibus praesens tempora. , riaque gleriae yoluptas prior ac polior esl prsemiis
, in posterum repositis. Eoque oinnes pariter quo. - cuuque possunt modo interfeclrices manus eibi in , \ , vicem afferunt. Acerbus auiem quidam clamor eo , $- rum, qui ex contentione sese mutuo collidunt, coo , \ fusaque vociferatio, indislinctua sonitus e nunquam
silentibus tumullibus, tolani prope jan> Ecclesiam
. 01 \ iroplevit, per excessus ac defecius reclum pietalls
, \ - dogma eubverlenlibus. Nam alii quidem ad Ju daismum, ob personaruin confusionem, alii contra,
* ad paganismum per nalurarum conlrarietatem de , feruntur: adeo ut nec divinilus inspirata Scriptura
. inter illos sequeslram agere possil, nec aposlolica
, * * \ Iraditiones illos inier se conciliare valeant. Sed
, unicus a m i c i t i a 3 finis est ad gratiam loqoi: ac euf. ficlens est inimicUia? causa, opinionibus dissenlire.
. Porro errori similitudo res est quavis conjuratione
, \ - firmior ad sedilionis socieialcm. Theologus vero
(35). quilibet esl, is eliam, qui maculis innumerabilibue
. - animam habeat notatam. Hinc rerum novaloribus
113
p e f
er
(30) . lla Regius eecundus,roultomelius

qnam edili . Tres alii codices .
(31) . Ua ope Regii secondi
emeadavimus quod in editis legebalur
, non ex stylo et moreBasilu, qui Spirilom sanclum nusquam app^llat. Cnde
CombeOiiui legendum pulabat .
(32) . Reg. eecundus .

(33) , ua inss. codices. Edili .
(34) . Reff. secundus
Paulo edili . Mss. ut in iexiu. Sub
inde Reg. secundus
(36) . lla mss. quatuor, Editi -
13
. BASlLil MAGNl
216
multa copia eimul excUanliuin sedilionem. Jiaque xa\ qui aeipsos suis elegere suffragiis, quique aflectant ,
princvpatum, Ecclesiarum praefecturas sortiunlur, . \
repuisa sancti Spirilus administralione. Jamque ,
prorsus evangelicis rilibus ob sublatum rerum or- \ ,
dinem confusis , ineflabilis est ad praefecluras ir-
ruptio, unoquoque eorum qui ambitione laborani, .
sesefindignitales per vim intrudenie. Jam verogra-
vis quaedam anarchia ab boc principattis amore \
populos invasit: unde irrifce sunt prorsus ac inanes , , praefectorum exborlaiiones, dum nemo se magis (36)
alterl auscullare, quam aliis imperare debcre , ob .
fastam ex inscitia conceptum existimal.
78. 78. Has ob res silere utilius judicavi, quam loqiw,
tanquam bomiuis vox per tantos tumultus exaudiri g ,
non possi!. Nara si vera sunt quae dixit Ecclesia- > .
stes , verba sapientum in quiele audiri, plurimiwn - ,
abest, ui in hoc siatu rerum de his loqui conve- ,
niat. Me vero etiam illud propheticum dictum re- . \
primil: Intelliqens in tempore illo tacebil: eo quod ,
tempus malum f , in quo alii quidem supplan- (57) xcu(ant, alii vero insullant lapso, atii vcro applaudunl; ,
sed qui 67 labascenli manum ex misericordia ,
porrigat, nullus est; quanquam juxta legcm vete-
rero , ne is quiderti qui vel jumenlum inimici sub , , '
onere collapsum pralerieril, caret reprebensione. (38)
Sed non itidem fit bisce temporibus. Quinam ficret? . '' \
quando rcfrigerata omntum cbaritale, sublata cst . ; , fralrum conspiratio, concordiae vero eliam nomen , ^ ,
ignoratnr; sublatae sunt aulem eliam amicae admo- C - \
niliones, nusquam viscera Gbrisliana, nusquam la- ^ (59),
cryma ex commiseratione. Non est qui inltrmum \m .
fide suscipiat. sed tanlum odium inter tribules ,
cxarsit, ut quisque magis de proximi lapsibus, ,
quam de propriis recte faciis exsullel. Quemadmo-
clum autem in contagiis pesltlenliarnm eliam ii qui . " summa cura servant viclus rationcra, lamen iisdeni \
morbis quibus alii laborant, dum ob consueludi- ,
Ttein eorum qui corrupti sunt, opplentur ipsi aegro- ^ (40)
latione: ilidem nunc omncs similes inter nos facli
sumus, a contenlione, quac nostros aninios occupa- ,
vit, ad malorum semulatiunem pcrducli. Hinc im- placabiles et amari scdent erratorum examinatores, . \
iniqui vero et malevoli recte factorum judices: ac \, tantum, ut videtur, malum nobis insedit, ut ratione ty \
deslttuamur magis, quam ipsa animalia brula: \ , , ,
tiquidemilla quae sunt ejusdcm generis, inter-eese \
consociantur, at nobis atrocissimum bellum est adversus domesticos.
,
.
> r
Eccle. , 17.
1 1
Amos , 13.
Ezech. , 5.
(56) . Ita codices nostri omnes. Edili

.
(37) . Haec desunt in Iribus
mss. Legitur etiam jn nonnullis codicibus
* .
(58) . Sic mss. codices. Edili
.
(59) . Sic veteres libri. Editi .
(40) . Duo Regii codices addnnt
. Non roullo post edili . Godices msi*
ut in texlu.
17
218
79. , 79. Itaque propter has omnes causa silendum

' (41) , erat, sed in diversam parlem retraxit cbaritas,
>, \ \ non quaerens quod ipsius esl", ac vincere cupiene
. \ omnem leroporara ac rerum diflicultalein. Quin
: , * ct pueri qui fuerunt in Babylonia docuerunt nos,
^ xfj , * eliamsi hemo sit qui pietati suffragetur, laroen
privatim quod ofiicii noslri est peragere : qui
., * ( - qiwdem ex incendio medio cancbant bymnos
, * , Doo , haud roputantes multitudinem aspernan-.. lium vcritatem , sed siDi invicem sufficienlcs,
, cum essent ires . Quapropter ne nos quidem
, {$ - dcterruit hosliuni nubes, sed fixa spe in prae:. . * - sidio Spiriius , com orani fidutfa vcritatem an, nuntiavimus. Alioqui forel omnium miserrimum ,
(42) - eos qui convioiis incessunt Spirilum , lam facile
rixi , \ adversus piam doctrinam animo eflerri ac inso. (45), lescere : nos vero qui talem babemus prolecto?; rem ac patronum , non audere doclrinam tra . 2 dere, quae ex majorum tradilione perpetua me - moriae serie ad nos usque servata fuit. Magis
TTJOW \ \ . tamen excilavil impetum nostrum igneus chari ^ latis tiue non ficlae fcrvor, morumque tuorum
, ' - gravilas ac laciliirnilas : quae res spondebant fore,
cia: . \ ut. ea quae dicturi essemus non prodirenl in vul. \ , - gus : non quod digna sint quae celenlur, sed ne
, . roargarilae projicianlur porcis. Et haec quidem
^ , baclcmis. Quod si libi de bis salis diclum id^^^ , ' - tur, sit bic sermonis finis : sin minus, nulla inX?J . ' vidia est, studrose insidentem inquisilioni, p6r
, * (41), inlerrogationcm a conlcnlione alienam aliquid
pwjw C addere cognilioni. Dabit enim Domiiius aul per
.
nos aut per alios, eornm quse dcsunt complementttm, juxta srjentiam quae dignis subminislratur a Spiritu.
"lCor. xm, 5.
%
Dan. in 12.
7 Sic mss. codices. Edili .

(42) . Sic oinncs noslri codices, exceplis
la:ieuRegio secundo cl Colberlino, in qtiibus detunUliquoi folia. Conlra in editis legebatur.
(45) . Oeest ca vox in qualuor iliis co-
dicibus; sic tamen ul in oraRegii quarti legatur.

(44) 7), ' . Iia noatri codicea
mss. Edili ' , ' . Mox duo COdices , aiii duo .
& BASILII MAGNI
219
EJN
SANCTI PATRIS NOSTRI
BASILII
EPISTOLJE
68*69 SECUNBUM ORDINEM TEMPORUty NUNC PRIMUM DISPOSITJE BT IN TfiES CLASSES DISTRIBUTJB
C L A S I S T. Conllnetipistolas anle episcopatum scriptas ab anno 557 ad annum 370. Quibui adduntur dnlte,
ôia videntur ad hoc leropus perlinere.
I I . Quas eplscopus scripsit ab dDoo 370 ad annum 578.
. Epistolas nuila lemporis nota sigoalas, cum plaribus dabiis et spariis nonnnllie.
CLASSIS P R I M A .
'.
EtUSTOLA .
Fingit Bariliu sese, dum Euslathium fruslra qwerit in variis regionibvs, jpene dubitasse aimen fato aut (or
omnia /ianl, $ed itlim iiUeris recreatum mulasse scntentiam; luec, inquam,fingitut refellat aculius, et pro
ttaiwil.
Eustathio philosopho*
i.
(45).
Jaro me animo deflcieniem ob illatas ab ea

' qaep. dtcitur forluna injurias, a qua semper ali , (40) , *
quid impedimenti* exslilit, quoroinus tecuro con- ,
f rederer, litieris miro quodam modo recreasli . \
ac consolatus es. Jam enmt apud me ipse quodam \ * ,
modo versabara, annon forte T e r u m sit, quod a ,
pluribus dictiialur, necessitale quadaro ac falo \ \
res nostras sive parvas sive magnas regi, nec * \
ullius rei nos bomines esse dominos; aut si res ,
ita ae non babet, fortuna quadam huroanaro vi- .
tam prorsus agilari. Atque his cogilalionibus ,
plurimain dabii veniam , ubi causas, quibus ad . ' , .
eas adductus sim, didiceris. Ego reliqui Athenas
ob luae pliilosophias faraam, contempiis quae illic , . '
Alias CLXV. Scripta anno 557.

({) . i.odi?x Reg. primus aic
babet: ",
dixeris, nonne necetsitatis? Neque etiani Anliochia

ortus videtur fuisse, sed Cappadocia, ubi spes tllitis
videndi et antea Basilium Atbenis redeunlem lenueAd Enttathium presbylerum Autiochice. Codex Vali- rat, ct tunc eliam Alexondriae aegrolantem tenebai.
camis et Coislinianus recenlior, pl Regius secundus : Undc merilo idcm esse credilur Eustaibio illi, quem
", pluribus laudal Eunaptus, ot Cappadocia orlum te , Ad Euslaihium philoso- etaiur. Si quis aulem his verbis
phum ab Aniiochia, priusquam presbyter crearetur, significari velil Basilium Antiochiae scripsisse : ne
Basuitis videlicel. Inde videtur derivala codicis id quidem veruin eril.Tunc enim, ut ipse declarat,
llarbpani mendosa leciio : '- Alexandriae morabatiir. Id unuin ex citatis codici , Eustathio pliilosobus erui potesl, Basiiium haec ecripsisse anlequam
lio Aniiochim de iacerdolio. Sed bis litulis paritra presbyler creareiur.
oc loco iribuemluin. Nam nec presbyier erat Eu(46jf deest in quinque codicibi
aiatbius ille, sed elhnicus, ut indicant bacc Bastlii oon vetusliesirais.
verba : Haie quato, nonne *unt opera fati, uli tu

t
EPISTOLARUM CLAS81& I . EPIST. I .

8 u n l
, , \ '
Prelerii aatem dtius Hellesponti cWiUtem
. \ , quam quisquam Ulysses Sirenum canlus. Et Asiam
(47) . quidem admiratus suin ; ged ad bonorum, quae in
\ , \ easunt, metropolim properabam. Postquam au ; , iem veni in pairiam, teque ingens lacruin in ea
' \ \ - quaesilum non inveni; hinc 70 ^ deincepe raul . , tas variaeque occaatonea inopinaloruin oborue aunl
* * - impedimentorum. Vel enitn segrotandum prorsue
{ * fuit, teque idcirco carendum ; vel necesse fuit te , curo abeunte in Orienlem prollcisci non posse ,
t . et cuin landem aliquando iiinumcris laboribus in
!: * (48), Syriam pervemssem, pbilosopbi, qui in JSgy- * . "' ptum abierat, congreseum non assequi. Kursus
: , igitur proficiscendum fuit inJEgyptum, iongoet
{, difficili ilincre, ac ne illic quidem assequendum
( * quod crat in oplalis. Sed tam infauslo amore catw ), \ (49) p.ebar , ut aut ad Persas eundum mibi essel, et
, . , , ad cxlremos usque barbaros siraul proiiciscendura
, (siquideui illuc etiam vcneras : usque adeo obsi^, (50) slebat daenion), aut bic sedendum Aiexandriae :
" , \ ' id quod et contigit. Pulo euini nisi pecudis in , . slar praemonsiratum rainuiu sequendo defaligalus
; essem , Juluium fuisse u( vel ultra Nyssam lndi\ (51) - cam actus pergeres, ac si quts exlrcmus orbis no, ^ * siri locus , in co eliam errares. Sed quid inulla ,
, opua est referre ? Nunc poslremo cum in palria
. - yerseris, tecum esse non conligit, eo quod
, ; diuturnis morbis delinear : qui nisi deiuceps
; \, , \ mitiores fiant, ne in hieme qtiidem prudentiam
(54); luam conveniemus. Haec, quaeao, nonne sunt
', , , \ opera fali , uli lu dixeris ? nonne necessilatis 7
> . \ - hxc noniie propemodum poelarum de Tamalo fa; (3), , bulas superarunt ? Sed, ut dixi, ex litteris luis
. 3 \ melius me habui, nec jam araplius in eadem sum
(54) , ' - scnlentia. Censeo aulem oportere Deo bona larr.2 ' gienli gralias agere , procraslinanti vero non suc, . censere. Ei sane, si nobls dederit lecum esse ,
, (55), oplima haec aimulque jucundissima pulabimus :
.
si rcni differat, damnum leniter fercmue. Nam
nelius profeclo, qoam nos ipsi eligere possimus, nosira moderatur.
t
il
(47) . Liquet urbem in Hellesponto

lilam esse Conslanlinopolim. Asiae aulem mclropoUin non Epbesutn videtur appellare Baailius, sed
Cxsareaai; illue enim menle ct animo fenbatur;
hic illius \ finis; el duiii hiinc ei lilulum Iribuit
ob rerum bonarum ornainenla, saiis indical jure
delHtniu non fnisse. Paulo post legimus cnm anliquis codicibus \ pro eo quod cst in edilis
.
(48) " Urcu. Duo codices mss. t* Uvai, qualitor alii . Paulo
pusl voni a addila ex duobus codicibus niss.
(49) . Editi \ . Erraluin suslulijnns umtorilale codicis Coisliniani antiquioris et
n
v
ti et alii mss. \ , in eadem regione, id est, cum i i i eadem regione verseris, nec
jam locum ex loco mules. Codex Anglicauqa, in
quo perspicunm csl vocem assutam fuisse,
dal conjiciendi copiam, scripsisse Basilitnn \
, supplendo * in nonnullis autein
libris addituiD fuisse , hi aliis vero, cum ad
marginem scriplum esset , ul iiidicareiur
qno in loco morarclur Euslalliius, banc vocem in
contexlum migrassc. Caeleruin hanc conjeciuram
piaBlerre nolui anliquissin \s codicibus.
(52) . Sic quinque oplimi mss.
Edili .
(55) . Huc spectabat perelegans
Basilii ironia. Nam fingerc se in aliquain opinioiiein inolinassc, eed eam coacluiu esse rcjicere,
peracuia esl refellendi ralio.
(54) . Qualiior codices mss., in bis
Coisl. primus et Harl., , alius .
(55) /. Qualoor codiccs mss. nenipe
Angticanus el Valicanug cum Regio secundo el
Coisliniano secundo , meliu* quam noi
<50) ^nkxura dr . Sic codices anliqni septem;

malc in eiliiis , quod senteniiae acu
' prorsus fUdebat.
(51) . 'Sic duo velnstissimi
codices Coislinianus ei NedicaBiis. Sic etiam babuit
pHma iiiaiui alius aiiliquUsimus codex, olim biîothecie Harl#an:t, I I U I I C Sangermancnsis ex dono
illustrissimi senalus principis Harlaji. Codex Angli.
in\ , in emdem pairw.Edi- tosi providere potsimm,
& BASHJi MAGNI
1*4
r
EPISTOLA IP.
EnilTluAh B .
quid ipu
Gregorio nihil curanti de situ solitudinis Basitii, sed scire aventi, qvomodo ibi vivatur, expoml Batilivi
jneiat (Inmtiliter enim faietnr u non rmdtum proficere), sed quid faciendum sit: quanta tinl iolitudinis a
adjumenla, quomodo Scripturarum lectioni subjungenda oraiio, quid inumume el in inces&u, quid incib
veslimento, quid in somno observandum.
Basilius Gregorio.
4. Agnovi epislolani luam velct qtii amicorum

liberos ex apparenle in ipsis simtlitudine cum
parentibus cognoscunt. Quodenim ais, loci strucluram magni momenti non esse ad ciendum in
auimo luo desiderium aliquod vitas nobiscum
agendae, antequam de inatitulo ac vivendi ralione
aliquid didiceris; senlcniia vere lua est, luoqua
digna anUno, 71 qui terrena omnia nihil esse exislimas, ad bealiludinem nobis in pollicitationibus
repositam. Quid autem ipse in hac soliludine
itoctu ac interdiu agam , dicere pudet. Reliqui
equidem urbis commorationes, ul innumerabiliiim malorum causas : al me ipse nondum relinquere poiui. Sed similis sum bominibus in mari
sumraa difficullale, eo quod navigaitdi insolenles
sinl, laborantibus et nauseaiilibiis, qui navigii
rnagnitudiQem, ul vebemenlius euccutientem aegre
ferunt, indeque in lembum aut naviculain iranseuntea, ubique nauseant et in angusliis versanCur : iuia enim cam ipsis transit naiisea ac bilis.
Ad hync igiiur roodum se quoque nogira res babenl. IHam insitos animi morbos circumferentes,
ubique iisdem perturbalionibus sumus obnoxii.
Quare non magnopere adjuli sumus hac solitudiue. Quae autem facta oporterel, et unde nobis
darelur inhaerere vesligiis ejus qui salutis dux
(56).
1. ,
(57).
(58)
||
' , \
\ , ,
(59),
, . &
\ ,
. , ,
. * 0
(60)
, ,
,

(61) \ .
\ . /,
;.
, \

( , \, ,
fuil (Si quis enim, inquit, vult post me tenire, abne- , ,
get umeiipsum, et tollat crucem suam, et sequalur ), .
me**), baec eunt.

Q
2. (62)
2. Enitendum esl, ut mentem pacatam ac quietam babeamus. Qucraadmodura enim oculus cou- , * ,
linenter circumacius, et niuic quidem in obli- \ , ^
qua deflexua, nunc vero sursum ac deorsum fre- , quentcr contbrius, clare ac perspicue rem obje- (65) ,
ct&m cernere non potesl; aed aciem in rem visam ,
defigi oportct, si inodo peropicua futura eat vtsio : \ avOpwWJ
Ua et humana mens sexcentis mundi curis distra- Matlh. xvi, U.
* Alias I . Scripta inilio seccsstis.
(56) . Hunc lilulum eruimus
ex duobus veiujiissimis codicibus, Harla?ano et
Coisliniano primo. Legitur in iionnullis
, Gregorio sodali.
(57) .
lla veiuslissimi quiqne
codices. Editi . Unus ex Rogiis . Subiride veleres aliuuoi libri .
(58) Vide Addenda.
(59) . Hanc vocem addidimus cx tribus
vetustissimis codicibus, Uaii., Coisl. primo ct Mcdicn>o. Sic eliam babet Regius secundus.
(60) . Ope eorumclem qualuor codkum emcndavimus quod in editis legebatur
... .
(61) . Sie edilio Basileonsis, Coisl. primus, Valtcanus et alius a Conibefisio cilalus. Edi-
n
v
lio Parisiensis . Sed mss. codices fctê,

pavor, quae vox minus commoda videiur Corobpfisio. Paulo post codices nonnulli . Sea
Basilius praeposilionem post hoc verbum apponere
non Rolet. Subinde pleronimque codicum auclrilalc addidimus voculam , et delevimus po
.
, ..
(62) " . Ante bas voces legitur in cu>
lis , quod, cum ab oronibus nosiris absit codicibus mss., expungendura duxinitis.
(65) ...
veteres libri magnoconsensu. Edili \ ...

. Habent eliam \ ^ ^ ^
tiones Hagannensis et Basileensis. Mox ires cotiice*
. Ibidem deest post ifl
dice Vaticano el uno cx Combebsianis. '
EPISTOLARUM CLASSIS I . EPIST. I I .
(64) - cla, veritatem clari conspicere nOn potett. Sed

feta.
euro quidein qui nondum nupliarum vinculis
\ - constricius esl, rapidae cupiditaies, ac impetus
\ non facile superabiles, tt amorcs perdilissimi
Ss (65) conturbant : conjugio auiem illigatum alius cu - - rariim tumultus cxcipit; in orbtate desideriuot
8jaia* (66) prolis, susceptis Uberis, de his educandis sollici * , , tudo : uxoris cuslodia , domus cura , servorum
, , gubematio, accepla contractis in rebus danina,
c! : , conteftltones cum vicinis, forenses conceriatio , , nes, negoliaiionjs alea, agricullura labores. Una
. quacque dies oritnr suam ferens animi caliginem :
\ , quin et noctes diurnas curas excipienies, iisdcm
(67,, rerum speciebus meniem fallunt. llorum nutem
"; . una vitalio est, sccessus a toto miindo. Verum
Si , < . seccssus a mundo , non est corpore exlra ipsum
esse, sed anhnam ab affeetionum cum corporo
, consensione avellore, ac siue civilale esse, sine
/, ^, , , - doino, sine propriis rebus, sine amicorum socie(, , , , , tate, sine possessionibus sinc rebus ad vicium
dTjvaUsrrov, - necessariis , sinc negoliis , nullas res contrabea lem, bumanaruni disciplinarum expericai , pa . raium ad suscipiendas corde informationes, quae
ex doclrina divina ducunlur. Esl autem cordis
. pracparaiio, docuirenlorum ex prava consuetu , (68) -difie 72 Hlud praeoccupaninim oblivio. Nain nec iu
y; * - cera scribere polest, qui jam insilas litleras noi*
, - deleverit : nec animo divina dogmala mandare
^ . qui anlicipalas c consucludinc opiniones cx co
, rion suslulerit. Ad id autem pluriimim aiTeri adju ,
menli soliludo, qus vitiosos aninii iiosiri nioiiie
. ' consopit, ac ralioni oiium dai cos ex aniino peni (69), - tus exscindeudi. Quemadmodum enim bellux,.
hriii: \ \ , si demulceantur, f.icile vinci possunf; ila libiditiji , (70), nes, irae , pavores , mocroics , venenata illa ani-.
\ , - m maia, soMudine sopiia, ncc initamenlo jugi
. " eflerata, vi rationis iacilius superanlur. Eslu igi^ Y J V , lur locus aliquis bujusraodi, qnalis bic nosler,
, , ila ab bominum connnercio liber, ul religiosaa
k& (71) - exercitationis conlinuaiio a nullo exlranco inier . ' cidalur. Pietalis aulem exercitaiio aniinam divir.
. nis cogilationibus alit. Ecquid igitur bcalius ,
; quam in terra concenlum angcloruin iinitari; sta (72) , lim quidcm ac dics incipit ad preces surgcnlcnu
* \ ; | ) hyinnis el canlicis Creatorem venerari; cxindo
r
(W) . Ita mss. sex et editio Haganoensis Ediliones aliae .

(65) . Nonnulli codices , alii , unus a CoHibclisio
ciiatus . Sic eliaw nonnulli babenl
Wjyi, alii .
. (66) 'yqj xr^ceiêic. Sic mss. sex; nisi quod
in duobus tegiiur , el .
\ .
(67) . Haec scriptura, quae esl
codicum Goisl; primi, Yalicaoi et diiorum quos ciW Combelisius, visa esl praeferenda vulgatae ^6. legilor ia codicibus Harl., Med.
daobus Regiis > .
'ulgaU leclio apposiu ad marginem codicia Medirecenliore.
(66) . Ita ecptem mss. codices.
Editi . Paulo post in codice Medicaeo

. Sic etiam in ora Coisl. primi.
(69) . Tres codices a Combeiisi^
cilali . Sic etiam Harlaeanus secunda
manu. Coisl. priinus , sed pariler sdcunda manu.
(70) . Codex Renigianus .
, el sic auclor interpretationis,
quse est in ediLionibus Graecis et Latiriis.
. Sic mss. codices pleriqu^
Lditi .
(72) . Sic nise. codices seplem Editi
. Ibidein unus ex Regiie codicibus
. . Mox ibidem edili xal . Yoculam
perincommode poailam Hialuiiinus aucloiitaic
trium niss.
S. HASILII MAGNI
S97
ole jam clare dilucescente, ad opera con-/ersum, , ' ,

coniitantc ubique oratione, bymnis eiiam opera (75) , \
tanquam sale condire ? Siqoidem bilarem jucun- , , damque animae aquabilitalem hymnorum solaiia ; 6
conrerunt. Quies igilur principiiim expurgaliotiis .
auiniae, nec lingita loquente res bumanas , tiec ,
oculis nilidos corporum colores aut conctnnilates ,
circumspicienlibus; nec auditu animse vigorera \ ,
dissolvcnle per acromnia modorum ad volupiatem composituruin, aut per bominum faccloVmn (74) ,
ac ridiculurum verba : id quod niaxiine animi . , 5
vhn frangere solel. Mens etiim, quyD ad extcnta .
non dissipatur , neque per sensns in mundum ,
diffundilur, redit qiiidem ad se ipsa ;.per se aa- (75),
tem ad Dei cogitationem ascendit; >alque dccorc *
illo illuslrata ipsius etiam naturae oblivisciwr , R rep\ (76) - , \
necjam cibi cura distrabilur aut amictus sollici
* ,
ludine; sed terrenis curis vacna, omne siiun
studium ad xlerna bona adispiscenda lrai)siert; ,
quomodo colai temperantiam aique foriiludincm, ,
quomodo juelitiain , ac prudcnliam , ac reliquas (77) \
virlutes, quae, *iib haec genera dislributae, sin- *
gula decenter iu vita peragenda viro probo sug- \ *
\ , \ ,
gerunt
, (78) .
3. Maxima aulera via ad oDkii invesligationera
5. est et Scripturarum divmilus inspiralarum me- psffiv \ .
ditatio. In liis enim et rerum agendarum pwe- cepla reperiuntur , et bealorum hominum res , \
gcsloe liiteris Iradils , veluli aniiuala qusedam , vitae securidum Deuni inslituta? simulacra , ad bo- ,
noruro operum imilalionem proponunlur. Ac proin- . \ \ (79)
, de quacunque 73
quisque mendose sese
ipse babere scnserit; in illam tmilaiioucm assi- , , ^doe incumbeus, lanquam ex communi quadam . \ 0
medicinae officina, apposilum suae inilrmiiali medi- eanienlum invenil. Ac caslilaiis quidem amaior , \ *
bietoriara Joseptii assidua lectione evolvii, alque , ^
ab eo actiones lemperaiithe plenas ediscit, non , \ tolnm a volupiaiibus conliuenlem illum rcpericns, *
Md etiam babitu in viriule firmum. Forliiu- (80) , , *
dinem vero discit a Jobo, qui, rebus suis retro ,
sublapsis, ac egens ex diviie , orbus ex pul- jta\ $ pot^ cbr prolis parente teinpoii^ momenlo factus > , ,
non solum idem permaneit, infractos ankui sen- * *
eus ubique reliuens; sed ne ainicis quidem , qui * , ad consolandum venerant, insuUaniibus ctdolo- (81) \ , *
ret conjunctim inlendenlibus, ira coiniiioius esi. . (82)
n
111
r o
(73) . Ita Harl., Mea., Cois . pnmus, Yat.,

et alii plures. Editi .
(74) . Sic iidem mss. codices. Editi
. Ibideni unus ex Kegiis .
(75) . Duo mss. .
(76) irroiar. Sic mss. oclo. Edili
. edili
\ . Emendavinius ope unius ex Combettsiauis codicibus, el codicis Harlxaui, qui prima
manu habuit, uledenduiu curavimus.
(77) . Ita Harl., Goial. primus et piures
alii. Editi .
(78) * mss. .
(79) . Edilio Parisiensis addit ,
qîod dee&t in veiuslis ediiiouibue et omnibus nosiris mss.
(80) . Editi , repugnanlibus
mss. pleristjue oninibua.
(81) . Viliose in editis conlra omnium
mss. Hdcni.
(82) . Deesl vocula in codicibus Mcdicaeo, Harl. el aliis nonnullis; ooa Umeii in Colfl^
liuiaoo primo.
129
EPISTOLARUM Gl SSIS I . EPIST. .
,
,
, (85) 6\
,
.
(U) \ ,
,
} ' . \
, , xdvx; (85),
,
*

; (86) , (87) \ ,
, \ gfo .
4. \ ,

trfty .
(88).
' ,
.
,
, ,
6 , (80)
,
.
5. \
, *
tftrriv , \
? (90), , ,
,
\ * , \ * \ *
, (91)
orftit , *
.
,
&? , . (5,
. ,
(K) . Iia mss. eummo consensu. Edili
.
(Wj . Editi addiint , quod deest in
codicibtt* Harl., Med., Vat. et qualuor RegiU. LejiUir Umen in Coisl. primo.
(S5) . Ita Harl. et Coisl. nrimaa
wn tribiu aliis. Ediiio Parieiensis .
fbsileensis prima et Haganoensis . Legilur
u nonnoUis mss. .
) . Sic mss. summo consensu.
tdtli .
) Ttra .
Sic editiones
uiquae tura oronibos mss. Edilio Parisiensis .

W . Edili . Praeposilio in
fgo
Kursus quis reputans quomodo clemens simul et

magnanimus esse possit, iia ui animo in peccatum , clementia erga homines utatnr; invcniet
Davidem generosum quidem in bellicis facinoribu&, cleinenlem vero et placiduro in inimicia
ulciscendis. Talis et Moses, ingenti qtiidem Hle
animo in eos insurgens, qtti in Deum peccave
rant, sed leniler inflictas sibi calumnias perfe*
rens. Ac oninino, ut piclorcs, cnm imagines ex
imaginibus pingunt, crebro' ad 6xemplar respicienies , inde formam in suum opus translerre
conanlur : sic eiiam qui sese otnnibiie virtulis
parlibus absolutum perficerc sludet, ad sancloruni yilas, velut ad simulacra qusedain viva et
aciuosa , rcspicere debet, el quod illis inesl bon
suum iroilando facere.
A. Preces rtirsus leciionibus succcdcntes vegetiorem ac foriiorem aniinain amore in Deum concitalam excipiuirt. Est aulem oratio illa prseclara,
quae perspicuani Dei nolionem animac impriniit:
idque Dei inbabitatio est, inaidenletn intus Deuiu
memoria complecli. Sie Dei eflicinuir teinplum ;
cut nec lerrcnis curis perpetuus memorias tenor
interpellatur, nec improvisia commolionibua perlurbalur inlellccitis ; sed omuia fugiens Dei cultor ad Deum secedit, repellen* provocanlee ad
libidinein afleciiones , ac in aludiis ad virtulem
ducentibus immoratur.
5. Alque i l l u d quidem imprimis studio csse
debcl, sennone non inscile u l i , scd imerrogare
sine Jitigandi stuiiio, respondere sine ambitione ;
non iuterpellare disserenlem , qtiid dicat ulile,
nequc cupidum esse proprii sermonis ostenlatio*
uis causa interserendi; moduin teiiere loqiiendi
et audiendi; discere cliam sine verecundia, docere Hberaliier, nec occtiUare si 74 4 - * >
didiceri; velut improbse mulicres facere eolenl,
qus spurioe partus eubjiciunt; sed grato anitno
parentein docirinae pnedicare* Vocis rero sonus
D i e d i o c r i s praefcrendus est, ui nec exilior auditum praeierfugial, ncc nimia conteulione impor*
tunus sit. Expendendum tecnm priue quid diclurue ais, aique ila domum edendum et vulgandurn.
Adeuntibus affabilera esse oportet, atque in colui(
aiio
nostris octo mss. deest et in editione Hagan. Paulo

posl editi . Codices mss.
summo consensu ut in lextu.
(89) , etc. Sectiti eumus lioc
loco Coislinianum primum, Harl. et duos Recios.
Habct ciiam Medicaeua .
Vaticanus et alii nonnulli
. Editi .
(90) . Sic veleres ediliones et mss.
Edilio Paris. . Paulo post addidiraus
cx septem mss.
(91) . Coisl. prirons et Med. com
duobus Regiis .
151
S. BASILU MAGNl
loquiis etiavem nec voluptatem fecelis sermoni- *

bus aucupari; sed benigna adborlatione lenila-, ,
tem oblinere. Ubique asperitas, etiamsi objurgan- . , dum sit, rejicienda. Si enim prior te ipse per (1)2), . (03)
bumililalem abjeceris, hoc paclo ei, cui curatione ,
opus est, accepius eris. Plerumque vero uiitis . /.;;
nobis et illa incrcpalionis ratio a prophela adhi- \
biia, qui cum David peccasset, non a gemelipso , \
seiUenliani iuduxil condemnalionis, sed accersiia , ' *
persona ulens, ipsum proprii jiidicem peccali con- , (94) iSicj
sliluil; it,a ut cum in sc ipsc senlcnliam dixisset, '
nibil jam.succenscrct arguenii.
, >
.
,
C. " \
6. Gonaentaneus autem bumili ac deinisso sensui trislis oculus alque dcorsum vergens, babilus \ >
neglectus, squalida coma , veslis sordida ; adeo *>* ( ) *)1 ^, ,
ut quae lugentes dala opera faciunl, ea sua sponte p ' * nobis inesse videantur. Tunioa cingulo ad corpus , .
aslricla eil : cinclus neque ilia exsupcret, id (96) enim muliebre; neque laxus iia uMunica diffluat; , id euim molle. lncessus eslo ned seguis, nec aui* * ,
mum dissoiutum arguat; nec rursus vebemens ac \ , auperbus, ne stolidos animi impelus indioet. ' xal
tinus vesliraenli scopus, ul idoneum sit caruis ad , U!Wbiemem et aeslatem operimeiilum. Ncque vcro in . , colore floridum exquiraiur, neque in opere lenue \ .
ac molle. Elenim vesle pigmentorum inutilias (97) , consectari, uon abeimile esl venuslalis sludio, quo \ .
mulieres ducuntur, dum genas cl crines alieno \ ) Qors inficiunt. Sed et co usque crassa tunica sii, , , ^
ut eocia opus non babeat, ad cum qui induitur C \ . *A).U
calefacicndum. Calcearium auteui prelio qu-dera \ ,
vili, sed cui nihil dcsil ad usiim explendum. Et ut > fiemel omnia uno verbo compleciar, ut in veste . ,
uecessarium praecipue scclanduin : ita in cibo pa- . \ arajnis explebit necessUalem, aqua sedabil silira recle ,
valenli; quibus accedent quaecunque ex icguniim- , * \
bus pulmenla corpori vires ad necessarios usus , \ conservare poseuui. Edere aulem decei non bel- , \ ^
iuamium speciem prabentes, sed ubique mode-
$liam el mansuetudinem atque in voluplatibus con- . Linenliam retinenles, ne tum quidem animam a (98),
Dei cogilaiione babenlcs otiosam, sed ex ipsa \ \ alimenlorum nalura, et corporis ea suscipientis \
slruciura, divinaruin laudum maieriam ducenlcs, , ' quod varia ciborum gcnera qualilali corporum ^ ,
accommodala, ab eo qui omuia iDoderalur, in- ,
venta sint. Preces ante cibum iiant, quae donis
75
dignae sint, tum quae nuoc largilur, tum .
qua3 in futurum recondidii. Preces eliam posl
cibum, quae et gratiarum actionem pro acceplis , , \
1
9S
(92) . Ila Harl., Goisl. prinius

el Kegii tres. Legitur in ednis.
(93) . lla mss. septem. Edili .
(94) . Hanc vocem, qu& deest in dilis,
baoenl magno conseiisu codices mss. Ibidem editi
. Mss. ut ia texlu. Eadem de Natban verba
legimus in Commenlario in haiam p. 479, n. 443.
Paulo posl edili . Aaiiquissimi quique
codices ut in texlu.
(95) . Quatuor mss. hon lanien vctustissimi .
(96) Unus ex codictbus Combfr
fistanis . Duo alii .
(97) . (Jnus ex Combclisianis codicibus .
(98) . unus ex codicibus Ccmbe
iiaiaois . Duo alii .
EPISTOLARl/M CLASSIS I . EPIST. I I I .

. (99) - bonis l promissoruni petitionein habeant. Hora
\ una capiendo cibo destinata, eademque per cir. " ,^, cuilum reverlens ; adeo ut ex viginli qualuor boria
& diei ac uoclis, vix illa una ad curandum corpua
(1) insiunalur : reliquas asceta in animi exercitatione
iransigat. Somni leves sinr, ejusqoe raodi, qui ex ^ cuti facile pofisint, naturalem cuni tenui victna
. " , ratione necessiiudinem babenles : imo vero de in*> (2) dustrta magnaruiu rerum curis inlerrumpantur.
** - Nam alliore correptuin esse sopore, membris solu . - tia, ila ul facilis paleat aditus imaginibos a raliono
, (3) , alienis, id quottdiana* morti addicit ila dormien (4) , les. Sed quod aliig diluculum, id pietaiis cullori; . '' bus media nox : cum maxime ooctaraa qnies
; , otium animae largiaiur, neque oculis, neque auri , bus quidquam visu aul audilu exitiogum in cor
T XS lt ,
immiUentibus, sed menle sola per se cum Deo
rationem babenle, seque corrigenie per peccalo , (5) - rum recordationem et regulas sibi ipsi praescri , bente ad vitia declinanda, ac Dei auxiliuin ad ea,
,
quae studio babel, perficienda imploranle.
, * . ^ (6).
,J
EP1ST0LA .
Uuaol Bqiiliu$ Candidiam in honorum perfunctione moderalionem onimi el litterarum sludium : ejus prasid.kw
imploral advcrsus vxolenliam agrettit cujusdam, qui ipsius asdes invaserat et expilaverat.
.
1. , Mv . , - ^
e:ov , *
, (7),
.
, \ ,
' ,
,
. " ,
\ , ,
ciJi * ,
(8) -
Candidiano.
4. Gum in inanus sumpsi epislolam luam, contigit mihi quiddam auditu dignum. Reverilus sum
iilaui quasi publicum quidpiam annunlianlem ;
dumque ceram resolverem, inluens extimui, quantum uullusSpartiata reus Laconicam scyialem. Scd
poslquam solvi ac singula perlegi, subiil miii,
ridere/partini quidem prae gaudio, quod nibil a;i
direm novi; parlim vero quod cum Demosl!iem'.
rebus luas compararem. Nimirum posteaqumn ille
paucis quibusdam saluioribus tibicinibusqne suppediiassei, non amplius Demosihencs, sed chorngus
vocari voluii:tu vero idem ipse es, sive suppediies,
,
\ ,
m . Nomiulli codices inss.

.
{l)Mlav. Hanc vocem addidimus ex septem mss.
Niilo post legitur in Harl., Med., Coish
pnuio d. duobus aliis. Editi . Ibidcm edili
<. Harl. et Vat., cl alii nonnulli - D . Ha>o tibi nobis, dulce caput, fratermv
^ . Legiliir Coisl. primo ei Med.
charitalis narratio. Tu aulem pro nobis lua vice
c/oittv. In alio .
sancla* preces tuas offerre dignare, ut liberemur ex
) . Ila Harl., Med. ct plurcs alii. Edili hoc corrupto prcrsenti swculo, el ex malis hominibus;
" ^. Slalim Hemigianus - tunc ab omnipeccalo expediti, privsertimque ab hotie
. Oride inlerpres pascantur.
et insidiatore vitoe nostrce separati, corde puro Ueum
(3) . Deesl in uno ex Regiis, nec incor:- omnium manifeslo videbimus, gralia Domitti n< tiri
mode expuogereiur. Legitur in nonnullis ms. Jesu Christi cui gtoria et potenlia in necula swcu(4) . l u Harl., Med., Coisl. primus el lorwn. Amen.
Rejj. secundus. Editi .
(7) . Goisl. uterquc ct Reg. secun() . Edili , el paulo post , re- dus, v. Paulo post edili
pignanlibus vetustisbiinis quibuaque codicibus.
, sed deesl aller arliculus in veleribus libris.
(6) In codice Caesareo nuui. LXXVI insignilo (a) lbidem in tribus codicibus recenlioribus legitur
et ea epislola aliquanto auclior desinilque boc .
wdo...: > ' ,
(8) . Sic codices msg. Edili . Ibi
CUTJ , .
dem ires veiustissimi codices Harl., Goisl. priinns
& - el Medicaeus cura Valicano cl Regio primo babenl
&, ^ " .
\ , \ * Alias GLXXIII. Scripta in secessu.
(e) Lambedus, Commentar. de bibliotlicca Vindoboncnsi ed. Koltar. lom. IIT, p. 372.
P i m o L C.u. 1 1
i:>G
S. BASILH MAGNf
23S
sivc non (suppeditas aulem pluribus mililum denis ptdat ,
millibus, quam quot ille hoimnibus uecessana ' *.
subministrabal), qui quidem iiobis non pro digni- ,
taie* scribis, sed consueto more, nec quidquam
rcmiuis de litlerarum studio ; sed, ut ait Plato, , , \ (9) ,
in ipsa tempeslale ac aestu negotiorum, veluti sub \ ,
murtim quemdam validuro abscedens, nullo pror-
sus tumultu menlQ turbaris : imo nec alios, quan- , . \ ,
tum in te est, perturbari sinis. Ac res quidem liue \ , .
tales, magiue profeclo el admirandee bis qui per- (10)
spicere possunt; 76
aulem minime . " \ ,
admirandse, si qtiis eas cum lolo vilac instiiulo , .
comparet. Jamvero noslras audi, quae et niirabilcs
suni, el meriio nobis acciderunt.
2. Agrcstis qtiidani ex iis qui nobiscum Annesis
2. -
coifunorantur, nioriuo famulo meo, non se negolii ^ ^ (H). ,
quidquam cum illo habuisse dixil, non ad me ac- (12) ,
cessit, non conquestus est, non rogavil ul a vo- , ,
lcnle acciperet, non minaius est se vim faclurui, - , ,
nisi acciperel; eed subilo cum nonnuliis ipsi , temerilate similibus domum nostram invasit, mu- ,
lieresque quae eam custodiebanl verberibus con- , \
tudii, ac effractis foribus exporlavit oinnia, parlim , , ,
sibi ipse rapiens, panim ad diripiendum cuilibet . "'
proponens. Iiaque, ne extreinus iios infirmiialis ,
terminus simus, videaiuurque omnibus ad injurias \ ,
idonei ; quod sludiuin omnibus nostris in rebus ,
ostcndisli, boc idcm nunc ul impendas exorari te .
sinc. Hac uiin una re iranquillilas nobis serve- , (13)
tur, si strenuo tuo prassidio inslrucli simus. Eri- . *
, , (14) ,
mus autem mulla bac conlenti, si a pagi praepo
silo comprebensus, brevi tempore in carcere i i - .
cludatur. Elenim non ob ea solum quae perpessi - ,
.
s u m u s , indignamur : sed ba posterumfctiarasecurilaie indigemus.
'.
EPISTOLA I V .
r u r s u s
., qui doiia mitcrat,perurbam gratias agii Basitiu$ incusans quod oontobernatem $uam pauper
expulerit.
t
Olympie,
'.
, , ,
Ecquid agis, e praeclare, qui amicam nobis paupertaicm et philosopbiae nulricem solitudine expel-. , ;
lis? Arbitror enim fore, ut ipsa libi judicium |> *
iritcnderel unde vi, si qua ei loquendi. facultas (15),
* Alias CLXIX. Scripla in^secessu.
* posterior scriplura minus probabilis ; non enim ju(9) icUfl. Vat. el Reg. primus . dicium a Gandidiano petil Basiliue, sed pairocinium
Ibideni Val Goisl. secmidus et Reg. ulerque apud praposiluin pagi. Gonfirmalur nosira inler . Paulo posl iidem codices prctalio ex his verbis Gregorii Naz. Orat. 25^,
, exceplo tamen Vaticano.
. 441 : (10) "\. Hanc vocem addidinius ex Goisl. . Scio cui renuiuiavi et cui me adjunxi. Vidc
uiroque, Med. el utroque Regio.
Addenda.
(11) . Codex peranliquus Coisl.
(14) . Sic soplem J I I S S . codicee. Ediii
alius ex eadem bibliolheca cl unus ex admodum meudose . i i i aulem pagoruut
Regiis .
praepositi suas administrandae miliiaris aimonx
(12) . Deest negatio in editis et paries susiinebanl, ut paiet ex cod. Tbeod. lib. vu,
in plunbus mss. codicibus. Legilur in duobus aliis til. 4, leg. 1, et lib. xn, tit. 6, leg. 8. Unde nou
ei secunda manu in llarlaeano; ac prorsus neces- mirum si Basilius ad Gandidianum, cujus magoi
saria videtur ad orationis seriem ; quippecum agre- apud pagi pixposilura eral auoloriias, confugiL
stis ille anle Tacinus ediderit, quam ullam consilii
(15) . Miror C.ombeGsium censuisse lesui significalionem dedisset. Ibidem decst iu gcndum , cum noluiu sU el pervulgalum
tribus veiuslissiniis codicibus.
idem sonare ao accusan. Paulo poft
(1) //. Sic Harteanus cum Regio uiro- in quatuor iuss. .
que et Goisl. secundo. Editi . Sed baec
M
JEP1ST0LAR|]M CLASSIS 1. EPIST. V.
158
, accederet: Volui ego cum hoc homine una degere,'
tsauvoGvti, , , miric quidem Zenonem laudanle, qui amissis
', , , , - naufragio omnibus nihil non virile locutus est,
(16) sed> Euge, dixii, forluna, redigis nos ad detrilum
, , pallium : nuflc vero Cleanthem mercede aquam ex
8 ; , puleo haurientem, unde et ipse victitabal, et
. - magislris aera persolvebai. Quin el Diogenem nun, quara Uitermisit adtnirari, id sibi landi habentem,
^ * \ (17), ut solis nalura rebus conlenlus esset; adeo ut
poculum eliam projecerii, poslquam a puero didi . \ cit ravis manibus tnclinaiis bibere. His te et
(18) , - lalibus conliibernalis noslra incusaret, nwic nm . \ gnificitt douis expulsa. Adjiceret autem et aliquid
* , , minarum : Si bic le ileruro deprehendero, Sicalas
\ aut llalicas delicias priora exstitisse oslendam :
* . \ ita le aecurate copiis meis uteiscar. Sed de bis
|dv . " bactanus. Gavisus autem sum, cum audivi te
; xal (J9) jam remcdia aggressum esse ; leqwe bis juvari
. * * precor. Sacrae 7 7 ûtem luae aninue cunvcnerit sol(iui ,
lfcitudimim <et molestiarum expers corporis curatio.
4
EPISTOLA y\
Consolatur Ncctarium BasUhu umcifiliimorte afflioHim.
Ad Nectarium consolatoria*
(20).
I . Nottdum tertium aut quarittm diem iraduxe \

, \ ram intolerJbiKs casus audiiione perculsus; et
, cum adhuc ambigerem, quia ne clare quidem
, (21) potueral nobis molestae rei nuntius id quod acci , ^, deral enarrare; cunique rumorem vix reciperem
, -' quia falsum esse oplabaiu ; accepi liueras. episcopi,
. quibus accurate infausta res signilicabaiur. In
' , - quo quidera quaRlum ingemuerim, quanlumque
, ; effuderiin lacryraarum, quid allinet vel dicere?
, <- Quis enim adeo corde lapideo, aut omnino bn, , { inanae naturae expers, ut in ejusmodi eventu nibil
(22) ; - patialur, aul niodkum dolorem animo accipiat?
, , \, Domus splendidae.successio, fulcimenUim generis,
- patrise spes, parentum pioruro germen cuin innu, , - nieris volis educatum, in ipso %Uli$ flore ex mo (23) . diift patris manibus ereptum abil. H J B C quam ada , mantis naturam non valeani disaolvere, ei ad
; " , commiserationem adducere ? Qware uihil est magni,
\ , si et nos penilus hoc infarlunium perculit, qni
, - vobis prorsus sumns ab initio addicti; et gaudia
, vestra et mole&lias nostra facimue. Alque hacle , - nus quid^m pauca esse videbanlur quae vobis
vw (24), , molestiam aflerrent, imo pleraque ex senteotia
(16) . Anle hanc vocem legiturori
in duobus inss.
(17) 'Axopfiifai. Edilio Parisiensis addit ,
qn* vox deesl in aiiis editionibue et omnibus mss.
hulo posl legitur in tribus antiquissiQis codicibus, Harl., Med.et Coisl. Edili .
(18) . Sic Anglicanus codex cum Harl. ct
Ned. Edili . eleganthts deest in Angli<ano, nec invilus hanc vocem delerem.
(19) , Sic septem anliqui codices.
Edili .
(20) . Sic Coisl. anliquior et ediii.
Addit Harl. . Quatuor alii codices sic ba-
bent: , Ad *.*
ctarium qui /ilium amiterat.
(21) . Sic duo mss. et Harl. secunda manu.

(22) . Nonnulli codiccs ... .
(25) Or, . Edili , . Codices omnes mss. ul in lextn, nisi quod in quatuor
legilur .
(24)
Ita
Coisl. primus, Han. et unus PX Regiis. Godex Vat.

habei , clc. Qiiidam alii
, etc. Edili ... .
- Alias CLXXXVUI. & r i p u ia seceesu.
S. CA3ILII MAGNl
259
vobis fluere, sed subilo daemonis inviriia evanuil
tola iHa domus felicitas et animanun biiarilas ; ]
ac hominibus trislis hisioria facii suiuus. Igilur (25)
ei ob ea quse acciderunt lugerc, et lacrymas cffun- , \ dcre volumus, teropus vitae nobis non sufliciel ; . \ xoi
jiec si hoiiiines omnes nobiscum gemant, inforlu- , ;
nio planclam adaequare poterunl : imo eliamsi flu- , ' ,
viorum aquae lacrynue flant, nequibunt casus Ulius
(26) lamenta explerp.
,
.
2. Sed si velimus Dei donum, quod cordibus
2.
nostrie indidit, nunc promere, ralionem dico so- (27)
briam, quae et in rebas secundis moduin novit ani- ,
mabua nostris praesliluere. et tristioribus casi- ,
bus res humanas in memoriam revocare, nosque \ admonere eorura, quae et vidimus et audtvimus, , \ ,
vitam videlicel inforluniis bujusmodi esse refer- & , ,
tam, ac mulla calamilatum humanarum eese exeiu* , \
pla, ei praaler baec omnia inandaiuui Dei esse, t \ ,
qui in Christum credunt, non lugeant mbrtuorum ;
causa, ob spem resurrectionis; ac patienliae magnse
niagnas esse apud cerlaminuin judicem coronas \
gloriae repositas : si igilur ralioni penniseriinus ul
haec nobis occinat, licebil fortasse modicum ali- *
quod mali lenimen 7 8 invenire. Quare adborlor ,
te, ui slremium atbletam, m conira plagae magnt- . , *;
iudinem obtendaris, necsuccumlas ponderideloris, ,
neque absorbearis animo: persuagom babens, elsi \ , ralionee eorura quae a Deo dispensaniur, nos hueni; , ,
at profecio quod a sapienle nosque ainanle dispea- C satur, accipiendura, eliamsi molestum sit. Novit ,
enim ipse, qnomodo unicuiqae dividat qtiod ulile ,
est, et quam ob catisam inaequales viiae lerminos .
nobis pnesiituat. Est enim causa aliqua hominibue , \ (28)
indeprehensa, ob quam alii quidcin ciiius hinc .
abripiuntur, alii vero diutius in bac calamitosa , * ,
vita ad arumnas perferendas relinquunlur. Itaque \
in ffninibus adorare iilius in nos aniorem debe- . " .
xus, nec sgre ferre : memores magiuc illius et , celeberriroae vocis,quam magnus ille aihleta Job \ emisil, cum in uno eonvivio liberos decem exigua , 6 ,
lemporis momento oppressos vidii: Dominus dedit, \
Dominut abttultt; ticut Domino visum, ila et factum , e$t . Admirabilem illamvocem uoatram faciaimis : dpeUero ,
par merces a justo judice pana praeclare facla D . >'
designanlibus. Non sumus fllio orbaii: sed resli-
uiinus ci qui motuo dederat : nequc exstincta est .
Hlius vila, sed in melius transmutaia : nec humus ;,
îlectum nostrum obtexit, sed cocluin suscepil. , '
Paulieper exspeclemus, et una cum eo quero de- * ,
iderainus, erimus. Nequo longum est tempus se- ' . ,
1
il
"ob i,21.
(25) } . Sic Ires anliquissirai
codices pro eo quod eral in edjljs ,
fn iisdcio codicibus legitur .. , quod
in cdilifr Oeerat.
(26) ... . Sex codices babenl ...
4. Sed cum vulgaU Uctio exsWl iu tribus aiiie
veluslissiuiis, liibil mulandum censuimus.

(27) . Ediii adduui , auod deesl
in IIISK.
(28) . Deesl boc verbuiu in Iribus codicibus, acc necessariuia est.
EPISTOLARUM CLASSIS I . EPIST. VI.
ararfpsSa . junctionis, cum omnes in liac vka tanquam

;(29), via ad idem diversorium contendant : in quod
s<A; hic jain advenit, ille snpervenit, alter festiiiat:
^, , , fiiiis autem unus omnes excipiet. Etsi enim ci . tius viam confecit, eamdem omnes ingredie , (30) - mur, omnesque idcm manel diversorium. Tan^ \ . tum nobis conlingat illius puriiati per viituiem
* assimilari, ul inoribus doli expertibus eamdcw,
6$0 ac qui in Christo infanlss sunl, requiem conseaua-.
; - niur.
fjfv(3J).
.
EP1STOLA .
Bjsilius Nectarii uxorem iiinililer consolaiur.
(52) -
Neclarn cotijugi consolaloria.
.
1. Nolebam alloqui digniUlem tuam, eon&id** I. " ^ ,
, , \ lans, ul oculo inflammaio leniuientum vel lener (55) - rimum dolorem afferi, ita aniinae gravi mierore
&, \ - alllicue, etiainsi mulium solalij ferat oralio, mo, , Ieslaro lainen quodaimuodo videri, in ipso doloris
, articulo adhibilam. Ai ubi inibi iu mejiiem venit,
. (54) , . - scnuouein mibi cuni Cbrisiiaaa fulurum, jai&pri , dem in rebus divinis instilula, nec ad bumanos
fi;ta, \ , casus imparala; aoo exisiiinavi aequuin ea6 ut
', oflicio meo decssem. Novi qualia sipt niairum
'. viscera; cumque peculiariter coneiderq tuam in
c:iv \ otnnes beniguilatem aique uian&ueiudinem, conji, cio quaniuiD probabiie ait in praesenlibus walis
. , Q dolorem esse. Filium amisisli 79 Qwem vivenleui
, \ maires omnes praedicabant beatum, lalesque snos
, csse oplab nl : morluuro vere perinde luxerunt, ac
. . si suuiu quaeque bumo coulcxissei. Illius ir.or*
(55), plaga exstUil provinciarum duarum, el noslra, e*
\ . \ Cilicum. Cum illo magnum et illustre genus coii- , cidil, vehui fulcro snblato concuseum. incursum
^ .
mali daenioais, quantum poluil mali palrare
, ! U ,
terra taleui ooacta suscipcre casum ! Horruit forle
^ ! ipse soi, si (juis in eo sensus, triste illud speclacu , ; , - luiu. Et quis taalum dicere poierit, quautum inops
-5 . : , consilii anhnus suggerit?
;
2. Yerum hostra non flunlcitra providenliam, qucw1 ' , admoduni in Evangelio didiciuius, ne passerein qui ,
^ . ", - dem cadere sine voluntale Palris nostri
Quars i i
^', . quid conligil, volunlaie conligil CondUoris iiostri.
? ; - Quis auleiu Dei volunlali resistil? Suscipiamus quod
(56) aicidil;molesleeniin feicules,iiequeidquod facium
"Maiib. , 29.
(29) ...
. Deest lota
verhorum complexio in Vat. el Coisl. recenti're, ei in duobus Hegiis. Huic aulem cl sequcnli
cpktolae niulla insunt indicia hominis a rbelorum
i^nraiionibus recenlis. Nonnulla cliam, quae Baîlius apie ad religionem Cbrisiianam accoinmodat.
io Ptuiarcbi libro De consola iune legunlur. ls euim
docei vitam mutuo datatn esse boroinibns, ncc
nim videri debere, si reddenda sil: banc vilam essc
teluii viam, qua omnes ad ideni diversorium lendmnis: non higendos esse, quos brevi sequemur.
I3U) Ttyr . Editi adduiil , quod decsl
^ Si*pieni veleiibu& libris.
(31) ^. Ita tres vetuslissimi codices.

Edili .
(32) . Sic Harl., Val. et quinque alii.
Coisliniantts primus et editi .
(33) '. Sic Harl., Coisl. priiuus et quinque
alii, melius qnaJii in cdilts .
(54) . Sic codires anticjni septcni,
duoalii . Edili . Slatiui Bigol.
\ .
(55) . Sic mss. seplem. Edili .
(56) . Edili addunl , sed liac
vocula decst in sepiein mss. codicibus.
Alias CLXXXiX. Scrpia odeni iompore.
143
S. BASfUI MAGXf
esl reparamtis, ac praelerea nosmetipsos perdimua. , &.

Ne culperaus juslum Dei judicium. Niraium impe
.
riti sumus, quam ut arcana illius judicia explore , ^
mus. Tunc Dominus amoris in se lui periculum .
facit. Tibi nunc tempus est, ui per paiienliam par- ' . ;
tero roartyrum consequare. Machabffiorum maler .
septem filiorum morlem cojispexil, nec ingemuit,

nec ignobiles iacrytnas effudil; sed gralias agens , \ , ;
Deo, quod videret eos igne et ferro et acerbissimis * ' ,
verberibus e vinculis carnis exsolvi. Deo quidem , \ ,
probata fuit, celebris -vero babita est apud bomi- ,
nes " . Affiiclio magna, fateor ct ego : sed et magna , .
a Doraino praemia palientibus reposita. Matcr cum , * \
effectaes, puerumque vidisti, ac giatias egisti Deo; \ plane sciebas mortalem a te, cum morlafis sis. . " , \ , \
genrtum esse. Quid igitur mirum , si mortuus esl , , 3
mortalis? Sed dolet nobis, quod praeter teinpus. . ,
Incerlum, utrum boc non fuerit tempestivum : nos ; . ,
siquidem eligereqiue animabus utilia sunt, el pra-
finire terminos humanae vitae non novimus. Cir- , \
cumspice toium terrarum orbem, in quo habi- (37) .
tas; et rogilaorania morlalia esse quae viden- , ,
lur, omnia corruplloni obnoxia. Respice ad coe- , \ izohim; et illud ipsum aliquando dissolvetur; ad . ' (38) \
flolein, ne ille- quidem pcrinanebit. Stella omnes, * * (39)
animalia lerreslria ei aquatilia, terrae ornatus, . ,
terra ipsa, omnia corruptioni obnoxia, omnia paulo , , ,
post non aroplius fulura. Horum cogitaiio sil casus , (40) .
solatium. Cave calamitalem seipsa metiaris, ita
eniin libi videbitur inlolerabilis sod eam cum om- . *
nibus rebus bumanis comparans, inde reperies ; 3<
illius solattum. His autem omnibus illuti validissi- , *
B i t i m addendum babeo : parce mariio; alter alteri
. \ ,
solaraen eslote; ne facias ei graviorem calamita- (41)
tem, dolore te ipsa coniiciens. Omnino aiitem arbitror sermonem solalio imparem esse : sed preci- , (42). "
bus Sn re prspsenti opua esse censeo. Precor ilaque , '
ipsmn Dominum, itt gua non enarrabili polenliagO .
tangens cor tuum, cogilationibus bonis animuin , luuoi illustret, ut in leipsa consolaiionis babeas , ?) eou
arguroenta.
, ' ;
.
EPISTOLA Vir.
'.
Basilitusignifical [ulurutnse providisse, ut penurice verborum acauaretur, nec tamen idcirco constUenlibus
non ene. Horlatur Gregorium, ut totum se tradal veriiatis de[en$iom, nec se consulal.
(43).
Gregorio sodaii.
j
Ne luin quiaem ignorabam, cum scriberem

" II Mach. VII, i seqq.
Alias II. Scripla videlur in secessu.
(37) Duoveiustissimi codices,
Harl el Coisl. .
(3M zor . Harl., el Medicaus
.
(39) . Sicflarl., et Goisl. primuscum
iribus aliis. Edili .
(40) . Sic Harl., Coisl. uterque ei
trcs Regii. Edili \ .
(41) . Sic tres veliistissimi
codices Harl., Coisl. elMe.l. Editi .
(42) . (Jninqde codices non lamen vetuslissimi, (.
(43)J , Ua co.icx Yaiicanue et Coisl.
4
(44) , primus qui tamen addit . Godices omn

Gregorio Nazianxeno banc epistolam inscribunt,
sed in codice velustissimo Coisliniano posl liiulum
lcgilur eadem manu . .
tcriplum invenitur, Evagrto pretbytero. Sed ttnl
noii est ejusraodi observaiio, ui baec epistola Evagrio presbytero scripla poiius videalur, quam Gregorio, cui et veierum codicum lesiimonio et su.i
sponte oplime congmit. Signata est eniin manifeslis noiis mntuae illius opera;, quam sibi Grcgorius et Basilius iii sacris liiieris illuslrandis iradebant. '
_...
(44) . Sic quinque ms,s. codioes.Mui
. Ad bscc vcrba in codice Rcgio, quo sui
U5
EPISTOLARUM CLASSIS I . EPIST. VIII,
2J6
cr:t G</J, prudenlia; tuac, vocem omnein ibeologicaiu impa , rem esse cogitaiioni dicenlis, imparem inlerro( * gantis desideriis; propterea quod sermo iinbecil? . lius nescio quomodo solet cogilatis rebus inservire.
, , Si ergo infirma cogitatio noetra, et cogitatione
\ , \ \ iuferior lingua; quid exspectandum nobis fuil in
; iis quae disseruimus, nisi penuriam verborum
- objeclum iri? Ncque tamen idcirco polui silenlio
(45). , - pneteriuiliere quod quaerebatur. Nam prodilionis
\ periculum est, si non libenier dentur de Deo
. , responsa his qui Dominuin diligunt. llla igittir,
, sive salis esse videaiiiur, sive eliam accuraliorc
, . quodam addiiamenlo indigeant, lenipus proprium,
, , \ - t emendentur, poslulani. Quod autem nunc ad
, . rem ailinet, boriamur te, uli jam etiam bortali
; , \(46) - suraus, ul lotmn le verilatis defensioni, ac motibus
} - menli ad boxium slabiliendum a Deo impressis
, \ * - tradas, his conteiitiis nec amplius quidquam a no ?, bis requirens : qui cum multo inferiores simus
, * quam quis suspicari possil, imbecilliiate noslra
, - doclrinam laedimus magis, quam roboris aliquid
. ,
patrocinio noslro addimus veritati.
'.
EPISTOLA VIIl*.
tireulm easu mopmato Basilius, cum se ad Grcgoriwn recepistet, desiderium suorum his litleris lenit, eosqu
naulcaceant ab Arianis. Deum Patr&n, Deum FUiiim, Detun Spirilum sanctum confileri oporlere slatuil.
tfngenlibus respondel. Dewu nalura, non numero unurn dici : simile et dis&imile rejicil, idenliUitem sub
, Filium Piitri e$*&cousub$UuUialcm declarat Piura explanat Scripturw loca ab adversarm objecta
<px sancti Spirilus divinilaiem probat.
(47) - Apjlogia de seoessu ad Cwsarienses, et de fids
) .
pertraclatio.
G
I . , \. Sxpe miratus sum, cur eo silis in me aninio
, (48) affecti, q( unde voslcnuilas uoslra, eaque exigua
, \ ei modica ac fortasse nihil babens amabile, tanto^
, \ , pcre capiat; nosque sermonibua adborlemiiii, ami \ , citiam el patriam coaimemoraiites, veluli profugos
quusdain palernis viscciibus ad vos rursus conau - (49) . . tes revocare.
Ego aulem profugurn me esse
, \ * faleor, neque nega\eriui : sed jam causam, si cn ' . p i l i s , ediscclis. Maxime quidera re inopinata tunc
\, - porcitlsus/quemadmodum qui ob repenlinos atre , p i i u s illico expavescuni, non cobibebam cogitatio , ' , - nes, sed elongavi fugiens, ac tempore muUo a
' , - vobis abfuL Deiudc vero el desiderium quoddam
7
Kt Combefisius* scholiura quoddam declarat Basi- Basilius, scripla'; nec Basilius ex urbe' in solitudilium hac senteiitia uli, sed lusius, in Homilia, qnae nem, ut erudili viri haeleuits creJidcrunt, sed p o iascribilur, Cbrisli generatio. Legitur ba?.c bountia lius ia urbem ex soliludine discesserat. Pelil enitn
tom. II, p. 59; et quod in scboiio indicalum esl, uc sibi aliquandiu ltceat abusse, ncn quod in urbe
commoTQt'wnem inquit, ambiamu*, *ed quod versari
ftperiliir, n. \ et 2.
(45) /. Quatuor mss. non anti- cum sanctis longe ulilissimum jndicemus. Eral ergo
in aliqua urbe, videlicet Nazianzi CIIIU Gregorio.
quissiroi .
(46) Kul . Deest in duobua mss. R giis. Quod . auiem addit, bomines urbium desiderio a
tideiur delelum (uisse in Harlaeano codice, in <|uq nialigno dccipi, non congruebat baec admonilio cibsc epislola recentiore manu scripia cst. , vibus CsBsariensibus, sed polius monacbis, qnos
moiibus. Melius forte si reddatur, prmidin. Paulosaepe diabolus hoc artifkio retrahere e snliiudinc
legimus ex quinqne mss. pro lentabat, ul perspici potcsi iufra exÊpislola ad
. Duo ss. codices babent Cbilonem.
(48) . Sic Reg. el Harl. Editi .
ifyov.
ii<) . Quamvis bic lilulus Ba- Sic eliam Gregorius Naz. qui liujus epislola^ exordio utilur pro sno in oralione 27.
Mlii seiiU nlia3 ac verbis repugnet, eum lamen reli- (4>) .. PaLriam vocat Basilius lo.Buintus, proptfre-v quod reperilur in dunbus c o i l i cibusmss. Reg. et llarl.,exceptis ullimis verbis, \ cum in quo educalus lueral. Vide Not. ad epist.
p\ , quae dcsunt. Porro haec epislola non 67. Paulo posl edili ; iwss. nt IH Itxlu.
' Alias CXLI. Scripta aniiu 560.
Cxaarienscs, sed ad monasterium, cui praecral
1 1
247
S. BASILII MAGUl
1iS
subiit mibi gacrocum dogmaluni, el pbilosophiae , \:
^ qiiae circa illa versatur. Quoraodo enim possim, . (50),
aiebam, habitantein in nobis maliiiam domare? , ;
J Quis mibi fial Laban, liberans me ab Esau atque * ,
,
ad supeniam philosophiam deducens? Quoniam
autem, Deo danle, voti compotes, quantum licuit, ; *
facli sumus, eleclionis invento vase el puleo pro- , \
fundo, dico autem Gbristi os Gregorium : nobis ,
parumper, quaeso, parum, rogamus, concedilc , , ,
tcmporis; non quod in urbe coinmorationem am- biamus (neque enim ignoramus, homines boc pa-
rto a maligno decipi), sed quod versari cum sanctis longe uiilissimum esse judicenius. Dum enim .
de divinis dogmatibus aliquid dicilur, auditurque (51).
ffcqucniius, contemplationum quemdam hajnium, \ , \ " qui aegrc amitlatur, suscipimus. Et res quideni ^ pov , .
\ * .
nostrap, ita so habent.
2. ,
2. Vos autem , divina el omnium mihi cbaris*ima capita , cavete Philisiinorum paslores, ne \,
quis pnteos veslros clanculum obsiruat, et puram , ,
eortim, quae ad fidem perlinent, cognitionem ob- \
itirbet. Hoc enim eis semper studio est, non ex . ,
Scripfuris sacris doccre animas simpliciores, sed
sapinntia extranea veritatem circnmvenire. Qui , ' -
enim ingenitum eigenitum in noslrara fidem intro- .
ducii, doceique eum qui semper esi, aliquando , \
non fuissc, eumque qui nalura ac semper Paier , \
est, patrem fieri, el Spirilum sanclum non esse , \
icmpiiermim, nonne ille palam Philistaeus est, , (52);
invidens patriarcbx nostri ovibus , ne ex pura el Q ,
viiam xternam saliente aqua bibant
sed illud
propheUe oraculum irabant in semetipsos : Me de- , ;
reliquerunt fonlem aquce vhat, ac fodemnt sibi ipsis (53),
citternas oblritas , quos ncn poterunt aquam conti- ,
, 61
nere ; cum confileri oporleal Deum Patrem,
Deiim Filium, Deum Spiriium sanclum, oli elo- ,
quia divina, et qui ea aabUmiiis intellexere, do- , cuerunl. Gseterum ad eoe qiii tres deos nobis ex- , \ (54) probrant, illud dicatur : unum nos Deum non .
mimtro , sed natnra confueri. Quidquid enim ,
HJinro numero dicitur, id vere unum non e.si, ne- , .
que nalura simplex : Deum vero simplicem el in- , , ** }
omposiliira confltenltir omnes, Non igilur unus \ >
numero est Deus. Quod aniem diro, esl ejusmodi. .
Unum numero mundum esse diciimis, non tamen D ^ . " , ;.
, ' , ' *
unum nalura, ncque simplirem illum qnemdam.
Dividimue enim ipeum in elemenla ox qtiibus con- . ;
fital, in ignem , aquam, acrem el lerram.' Rursus , \ 5
bnmo tiims numero dicitur. Umim enim bominem \ . .
swpe dicimus, scd non simplex qiiidam ille esf, " . *
ciiin cx corpore et anima consiet. Similileret an- , <wvgeltim unum numero diciinus, sed non unum 82 . \ 1 1
* Joan. iv* 44.
i e
Jerem. n, 43.
(50) . Edili ilomm addnnt

(53) . Sic Rcg. et Harl. EdiU
.. S<d haec inelius absuut a duobus codicibus mss. .
PInre$ non babiiimtis.
(54) . Sic Harl. Ediii . Paulo p^j
(51) . Sic niss. Edili .
fx dnobus mss- lcgimus . M\
\52) .. Harl. .
.
UO
EPISTOURUM CLASSIS L EPIST. VIII.
2M
*, OAV xfj , nalura, neque simplicem : giquidem essentiam cum

- sanclinioiiia.hyposlasira angeli inlelligimug. Ilaque
. si quidquid unum esl numero, unosn natura noa
, ett, et quod natura unum ac simplcx egt, unum
, * numero non est, DOS aulem Deuni natura tinum
, dicimug ; quomodo nobis niunermn affingunt,
(55) \ quem prorsus a beata illa ac spiriluali natura
aroovemus? Numerus enim pertinet a^d quaniita*
} (56) tem : quantilas vero corporaJi naturce conjoncta
. - esl; numerug ergo corporeaeest natara. At Domi*
: . num noslrum corporum opificem eese credimua.
\ Quapropter et numerus omnis ea deaignai, quad
aterialem ac circumacriptam naluram gortiia
n l sunt; monas vero el unilas simplicig ac incom*
/ (57). - prebensibilig esseiui* insigne. Quiaquis igilur uu:; merum aut creaturam conAtelur Filium Dei, aut
fvjvjv \ . - Spiriluni ganctum, imprudeng roaterialem ac cir= , cumscriplam naluram inducit. Circumsoriplam au;ii'f/rt5p lem dico, non modo eam quae loco coniineltir,
; , ged eliani quara prsenotione comprebendit ig, qui
(58) . ipsam e nibilo producturus egl, quseque acienlia.
:, , comprehendi polest. Quidquid igitur sanctum egl,
, . babel autem naiuram circumscriptam, et advenii ;, , - tiam sanclilaiem, obnoxium esse potest inaiitae.
ffuoO, * * Filius autein, et Spirilus ganctus, fons est sancii; .
raoniae, unde ralionalis quseque crealura pro virlutis ratioue sanctidealur.
3. Nos, secundiim veram doclrinain, neque w3. , ,
IJ/M . milem, neque diseimilero Palri Filium dicitmis.
. " Nam aeqtie ulrumque horum repugnat. Enimvero
s i u i i l e e t d i s s i D i i l e , qualitatuni habila ratione d i w i * ; * . - cuotur : Deug aulem liber est a qualilate. Vcruro
ffiw; , \ , identitaiem nalure confiienics ct consubslaiUialo
. , * \ admiuimua, et composilionem fiigimus; cum is qui
' . gecundum essenliam Deus el Paier cst, Deuin se-.
. * rundum essentiam ei Filium geuuerii. Ex boc euiin
- * . consubsiantiale ostenditur*. Nam Deus sccundum
fe\ (59) , fssenliara Deo secundum esseniiam consubstaiilia * , , lis. Siquidem et homo dicitur d e u s , velul in boe
( * ' loco, Egodixi: Dii e*ti***. Quin eliam dy.mon appel , . latur deus, secundum illud, Dii gentium dwmonia "
- * \ . , Sed illi quidem ex dono, hi vero ex mendacio no~
. menaccipiunt. Deusvero solus esl secundum essen' 7*? , liam Deus. Gum aulem dico, solut, essentiaio Dci
-^ . , , D sanclaro cl increaUoi gigniflco. Nam vox ,
~ , , et de uno aliquo bomine, et de universa prorsus
".y.zyj , ^ , natura dicitur. De uno aliquo, velut cuin vcrbi
* \ - gratia dicilur de Paulo, golum raplum esse ad
'/>, (60) * ", lerlium usque coelum, et audisse arcana vcrba,
7/( . quae non liceat bomini loqui : de nalura vero
^, . universa, velut cum David dicit: Homo , skut fenum dies ejut". Hic enim non hominem aliquem,
.
/ , scd univergam naturam indicat: nam oninis bom
%
18
* Psal.
LXXXI,
6.
Psal. xcv, 5.
I I Cor. , 4.
) . Hanc vocem addidiraus ex duobus

m.
$) . Lege .
'5) . Sic uterquc codex. Edili t%
* Psal. cn, 45.

<58) 7/r . Mss. el edil. Basil.
(59) *0 . Arliculus addiius cx m .
deesl in edilis. Ibidem duo codiccg mss. ojfc
(60) . Sic niss. Editi
S. BASILII MAGNI
251
252
lemporarius el morialis. Sic inlelligimus de na- * \; Movqy , \ ,
tura dicla esse el iUa : Qui solut habet immorlali .
tatem"; et, Soli sapienli Deo"; el, N*mo bonus, ,
ni$i unui Deus . llic enim unu$ significat idem, \
quod solus. Et, Qut extendil coetum soius ; et rur* , \
sus, Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli *er- , . ttq \/*/
tnet ; el, Nonest Deu* prwter me **. Nam unus et (61) -
<oiu5 de Deo dicuntur 83
Scriplura non ad di- ,
fitinilionem a Filio aui Spirilu sancto, sed adver- ; , >
sus eos qui cum dii non sint, dii lamen falso no- , \,
ininanlur, ut esl illud : Dominus solus duxiteot, et ' \ ,
eral cnm ti$ deu* alienus"; et, Everterunt fi- vlol (62) ) <Uoj
lii Israel Bualim, et nemora Aslaroth, et terviebant
Domino soli". El. iterum Paulus : Sicut sunt dii " , -pict
mulii, el domini mulli, nobi$ tamen unus Deus, Pa- , , , ra
M
i n
'
ler, ex quo omnia, el nnus Dominu* Jesus Chri4H
, di c5
*, per quem omnia . Veruin bic quairimus, . , ,

quomodo cnni dixissel, Unu* Detts, ea voce non (63) , (
fueril coiitoiitus (di\imus enint, cum *olus el unus , \ 7 \ ,
de Deo divuntur, signilican naUtram), sed ei vo- \ , \
cem Pater apposuerit, el Christi feceiit monlio- . ,
neni. Suspicor i.aque exislimasse hoc loco vas , , ?eieclionis Paulum, salis non esse lantuinmodo ,
Denm Filiuin, el Deum Spiritum sancluiu praedi- , ^,
care; id quod per dicionent, Unus Dcm declara-
verat, nisi praelerea per adjeciionem Patru, eura
\ ,
ex quo omnia suiit, exprimeret; et per inenlione * ,
Domiiii, Verbum per qnod omnia sunt, significa- ret, et rursus, per Jeeu Clirisli adjitnclioueiii, in- (64), ,,
rariiaiionem annunliarei, el passionem poneret ob Q \ . , 'oculos : et resurrectiunem coinmonsiraret. Nam , .
Hlud, Jesus Ghrislus, noiiones lales nobis indtcat.
Quaprnpler eiiam Dominus anle passionem non \
vult dici Jesns Cbristus, et discipulis pracipit, ut , \ ,
ne cuiquam dicaut ipsum esse Jesuin Gliristum .
.
Pioposilum enim illi eral posl absolulam dispen- , \ 11
aaiionein ac rcsurreclionem ex inonuis, et in cfe- , aj
los assumptionem, lum denium ipsis comniillere, . \ , 7
ut euiQ Jesum Gbristum pra?dicarent. Ejusmodi , ?, xci b
eit el iltud : Ut cognoscant le solum verum Deum, * ,
4t quem misixti Jetum Chriuum ; illud ilidem :
, *
Creditis in Deum, et in me credile " : ubique cogi- ;
lalioneiu nostram prsemunieule Spirilu sancto ; ne , , ,
accedentes ad alleruin, alicro excidamus; neve \ ,
thcologiae inleiili negligamu dispensalionem; at- D ?
que in impietalem, dum in aliquo offeiidimus, inci- ,
damus.
4. Verba autem divinae Scriplurse, quae arrepla
4. ,
adversarii, et ad suam ipsorum sententiam detorta, >
nobis ad eversionem majestalis Unigenili obji-
ciunt, sitnili modo expendamus, nolionera eorum , (03),
%
1 9
ITim. , 16.
Rom. , 27. " Luc. , 19. * Job ix, 8. * Deut. vi, 13.
Deut. xn,
59.
ibid. 12.
" I Reg. vn, 4. * 1 Gor. T I I I , 5, 6.
MaUh. xvi, 20. ' Joan. xvii, 5.
Joan. , 1.
41
, 4
(61) . Editi addunt articulum, sed ^

(64) . Duo mss. .
deest ;in mss.
(65) . Sic Reg. el prima inanu Ilarl.
(62) . llanc vocem addimus ex Reg. Paulo
Edili . Ibidem editi .
post duo n i S 8 . . Editi .
(63) . Primam vocem addimus ex mss. Duo vclcros iibri tit in lexlu.
Paulo pobl in cod, Reg. legitur 1
KPISTOLARUtf CLASSIS I . EPIST. VIII.
254
txu . pro viribus explicantee. Ac primum nobis propofcivoiav. Kal , natur illud : Ego vivo propter Patrem Hoc enim
rdr . unum est ex jaculis, qiue in coelum vibrantur ab
(66) bis, qui eo impie utiintur. Illud aulem dictura hoc
. 0 - loco non ipsam anle saecnla , ul arbitror, vitam de, , ( ' signat (quidquid cnim propter alterum vivii, vila
, * ipsa esse neqnit; queinadmodum neque quod ab
* alio calefactum est, calor ipse esse poiesl: Chri\ ), stue autem et Deus noster dixit: Ego sum viia "),
*, -, sed vilam hanc in carne, et iii hoc tempore fa, . clam, quam propler Patrem vixil. Nam ipso volente
\ in vitam hominum advenil: neque dixil, Ego vixl
, ', propler Pairem; sed, Ego vivo propter Patrem,
, - aperte praesens tempus significans. Poiest auiem
. \ , - et vilam dicere, quam vivit Cbristus, Verbum Dei
, . \ ^ habene in seipso. Atque id ipsum esse, quod sl
, - (xiiflcatur, ex his quae seqiiunlur videbimus. Et
. JKoi , , . qui 8 4 wandttcat me, inquit, vivit propter me
, Edimus eiiim ipsius carnem, el bibimus ipsiue
, \ ganguinem, pariicipes facli, per incarnalionem et
! \ . sensibilem vilam, Yerbi et sapienliae. Carnein enia
- et sangiiinem toiam suam mysticam in carne con , \ versationem vocavil, et docirkiain ex praclica et
\ , ' nalurali cl theologica notione conslanlem declara; , \ vit: per quam et nutritur aniroa, el ad eorum qiHD
. \ sunl coDiemplalionem inlcrim prseparalur. Et bc
.
est fortasse illius dicti sententia.
5. .
5. Ac rursus, Pater meus major me e$t
Utun (67) \ 0 tur enim el hoc dicto ingratae creaturse, mali pro, . \ ^ genies. Ego vero ex hac etiam voce consubstanliaix lem esse Filium Palri credo denion$lrari. Compa \ . - rationes cnim scio proprie inter ea quae ejusdero
\ aaturae sunt fieri. Angelum namque angelo dici. , , \ inus majorcm, et bominem bomine jusliorem, e l
, volucrem volucri velociorem. Ilaque si coinparalio. nes inler ea quae ejusdem speciei suni, itiilituun, lur; Pater aulein secunduro coniparationem dicius
% . est Filio major; consubslanlialis Palri Filius. lnest
xs\ |&. - autem et alia nolio his verbis. Quid enim miruni,
, , si roajorem seipso Palrem confessus est, qui Ver \ , \ bum estet caro factus esl"*: cum et angelis visus
* , \ sit sccundum gloriam minor, et bominibus secun ; , \, dum speciem? Minuisli enim eum, inquit, paulo minus ab angelis"; el ilerum : Eum auiem qui moznp ' \
ar*i.lovc \ , , D dico quam angeli minoralut est ; ilem, Vidimu*
MI ovx , * eum, et non habebat speciem, neque decorem : ted
obzov . $pecies ejus deficien* prm omnibus hominibus " . Haec
autem omnia sustinuit propter mullam suam in
, - opus suum benignitalem, ut perditam ovein reeu (68), , \ peraret, et introducerel servatam, et euro, qui ab
, \ Jerosolyrais Jericbunla descenderat, ob idque iu , ciderai in lalrones, ad propriam rursus pairiam
. " \ sanum hicolumemque reduceret. An etiara praesepe
1
" Joan. vi, 58. Joan. xi, 25.

Hebr. li, 9. Isa. L I I I , 2, .
Joan. vi, 58.
Joan. xiv, 28.
Joan. , 44. " Psal. vui, C.
(67) . Sic mts. Editi .

(66) ". Sic mss. Editi . Habent
(68) . Sic libri veteres. Editi avciidem codices . Editi etc. Paulo post mss. pro habenl - . Paulo posl ex iisdera mss. codicibus legimir^
pro .
255
S. BASILII MAGNT
256
ei exprobrabit baeretieus, per quod cum esset ra- , ' ;

irone desiilulue, a Verbo nutritus est? an objiciet (69); \ , pa;perlatein, quod lecitilus defuil fabri lilio?Pro- ;
pierea Palre ininor Filius, quod tua causa factus , ,
cst iiioriuus, ul le a iiiorlalilale liberarei, et coe- , \
lcstis parlidpem vitai facerel. Velul si quis et ine- . " , \ du-uiii accuset, quod demitiens se ad morbos, par- (70) , \ ,
, (71), liceps fetoris fiai, ul sanei aegroianles.
*
6. Propier te el boram el diem judicii ignorat,
6. \
quanquam nibil sapienliam veram latet; oninia
enimper ipsam facta suni . Hotninuni autem ncmo .
unquam quod fecit ignoral. Verum id ila dispeii- . \
sal ob luam inftrmiiatein , ul neque ii qui pecca- ,
verunt, ob praefiniti lemporie angusliam in despe- *
rationem adducantur, quasi non relictum sil pce- , ' J
nitenliae tempus : neque rursus ii qui diu cum
adversaria polestale pugnant, ob temporis diuiur- .
nilalem aciem deserant. Ilaque consulit ulrisque (72)
5 P ignorationein quain prsc se fert ; akeri ,
quidein ob praeclarum cerlamen lempus conlrabens, alteri vero propter peccala poenitentiae lempiis . reservans. Quanquatn cum se ipse in. Evangelils , , inter eos qui ignoranl, ob multorum, uti dixi ,.
inflrniitatem, numeravil ; in Aclis apostolorum * , *
velul perfeclos seorsum alloqttens, non sintf sni ,
ipsius exce^lione dicit : Aan e$l vestrum nosse .
lempora vel momcnta, quce Pater posuii in sua
(73) ^poteslate * . Alque haec quidera prima aggressione .
dicla sint rudius. Sed jam inquirenda subliniior 0, , ;
dicti iiiLeUrgenlia, et pulsandae fores scienliae, si (74) ,
qno mudo possim paireuifamiltas exciiare, qui
apiriltiales panes pelenlibus se largitur ; quan- , ,
doquidem amici sunt et fralres quos convivio exci- .
*
pere cupimus.
1
er
7. Sancli discipuli Salvatoris nostri, cum ad

summutn contemplaiionis, quanlum hominibus
fas esl, perveniseent, el Cbrisli scrmone expur*
gMti fuissent, finem qtiaerunt et bealiludiuem
extreiuani nosse desideranl; id quod el a suis
angelis cl a seipso ignorari Doniinus pronuntiavit,
diem appetlans accuralam omnem eorum, quae de
Deo cogilantur, comprMiensionein : boram vero,
v
Joan. , 5.
61
* marc. , 52.
7.01 \
, \ , , (75), , \
,
\
(76)

,
Act. , 7.
(69) . Sic nota, quae nondum saeciilo quarlo prodierat, m d<v

duo IIISS. codioes. Editi monstrat Tillemontius adversus liarooiuni, toni. I ,
. Legil Coinbefisius p. 447.
(70) . Eodem exemplo ac tisdem ver , ac Regiuiti codicem sic habere leslatur,
unde con<Iudit sic esse reddendum : Qui Yerbum bis refellil Gregorius Nazianzenus inimioos Incarnationis inoratione modo cilala, p. 621.
brula nutrilus animante esl. Sed vir doclis(71) . Sic mss. Edili .
hinuis vidolur negligenlius legisse. Nam eodem codice usi siinius, nec lamen banc leclionein in eo Pauln posl ex iisdem codicibus legimus et
' . Edili el ' .
inveniiuus.ConiirDiiitnr scriplura, quam sequiuiur,
(72) . Sic mss. Editi .
lcsliinonio Nazianzeni, qui orat. 58 Hnsi(73) . Sic Reg. Edili
lii vesligiis sic Idqitliur : \ (74) . Reg. , Harl. .
, ' :
(75) . Respicii ad Cliristi verba.
pratepe adora, propter quod cum raiionis expers
tssei, Verbo nuiritus e*. pag. 623. Combelisii in- Joan. xv, 3 : Jam vos mun<Lft*ti$ prevler iermonem
It-rprelaiio boc eiiam viiio lal>orat quod nilalur quem locuiut *um Tobis.
(7) *. Sic mes. Editi ;.
vuigari opiuione de Clir.sto juter bovom cl asinum
%
EPISTOLARUM CLASSI5 I . KP1ST. .
. , unitatis ac monadis conlemplalionem , quamm

, scientiam soli Patri altribuit. Suspicor igilur Deum
; . dici Id quod est de seipso scire, et id nescire quod
, (77)
non est. Justitiam enim et sapienliam nosse dici\ \
tur Deus, cuni ipse justiiia et sapientia s i t ; inju \ . sliliam vero et malitiam ignorare ; non enim esi
; injusliiia neque maliiia, qui condidit nos Deus.
6 \, * Itaque si dieitnr Deus, id quod est de seipso nosse,
aique id neseire quod non est: non est auiem
, , Dominus noster secundum incarnationis conside , (78) > raiionem, et crassiorem doctrinain, extremum
. '' - illud bonum desiderabile : non igitur cognovit
Jci, , , Salvator noster iinera et extremam beaiitudinem.
: : . Sed neque angeli, inquit, *citinl * : hoc est, neque
\ (79) coulemplalio quae in ipsis cst, neque ratioiies mi . , \, nistenorum sunl exUreiuum illud bonuin desidera
" \ , \ bile. Naoi borum eliam scientia crassa esi, si
. " compareltir cum ea, quac esl facie ad faciem. So, , lus autetn Pater, inquit, n o v i i : quippe et ipse
eiV \ \ * \ est finis, et extreiua beatitudo. Gum enim noo
/ . amplius Deuru in speculis, neque per aliena ctgno? sceinus , sed ad ipum veluti solum et unum
, , accedemus ) tunc et exlremum finem sciemus.
; . ' \ Nani Ghristi regnum esse ferunt omnem materialem
xxl , \ , cognitionero ; Dei vero et Patris, iiumaterialem, et,
. - ul ila dixerim, ipsius divioitatis contemplationem.
; Aique etiam Doiuiiius nosler et ipse finis est, el
' - extrema bealitudo socundum Verbi consideratio; (80), nem. Quid enim ait in Evangelio ? Et ego resusci , ' labo eum in novissimo die * : resurrectionem dieixinsv . - ceMS iransilum a materiali cegnilione ad inimorlaautem novissimum
, , - lein conlemplalionem; 8 6 ^
\ . appellans eani coguitionem, post quam non est
'' \ , alia. Tunc enim mens nostra excilalur, et ad beawUw , - taiH sublimilatem erigitur, cum Verbi unilaieui ac
, monada contemplata fuerit. Sed quoniaiu mens
a^/j (81) nostra crassior effecta terrae illigata cst, et luto
, \ - admiscetur, et contemplalioiii nudae inlenia esse
, ' non potest; per cognatas corpori ipsius pukhrilu \ dines manu ducta, conditoris operaiiones conside. rat, eaque interim ex effectibus cognoscit, ut iia
**1 , ' \ , paulatim aucta, possint aliquando ad ipsam etiam
e t
e e
i e m
"'Marciiu,.
" ibid. 1 Cor. xm, 12. " Joan. , 40.
p~) . Sic mss. Malc in edilig DAitenim tom. I I , p. 320, angelos in divinam fa\ .
ciem conlinenter intentos .oculos babere. Idenn o(78) . Sic libri veleree pro , et paulo cet in Goniir.eiitario in Isaiam p. 51 o, u. 185, et
Po*i pro .
in libro De Spiriiu tanclo, cap. 16.
(79) etc. Tota baec explicandi ra(80) . Uanc voccm addimus ex inss.
lio non sua aponte deducta, sed vi pertracla mul- Ex iisdeai legimus pro
videbilor. Sed illud ad excusanduni difficilius, .
ûod ait Basilius angelorum scienliam crassam
(81) . Ait Gombefisius : Dura miki hic
si comparelur cura ea qux est facie ad fa- vox : sil pro , percognata corpori elemeniu.
cicm. Videlur subliiis explicalio, quani bic sequi * Sed bac in re minus vidii vir erudilus; nou eiiini
kr, uecessilaieiii ei imposuisse ila de angelis sen- idem sonat illa vox ac mundi, quasi plures ejustieuji. Nara cuni diem et borain 4dem e$sc slatuc- niadi inundos admitial Basilius; sed idem prorsus
ac exlremani bealitudineiu ; illud Scriplura , ac ornalus, sive ul ait Basilius in pisl. 6 :
^neque angeti iciunt, cogebalillis visioneiii iltam, , pulcliriiudines quas circa lerram.
qu* tii facie ad facieui, dtenegare ; quia idem de ln Commcniario in Isaiam n. 58, . 422, Ecclcsia
"'s non poleral dici ac de l i l i o , eos de seipsu
dicilur , *"reid quod sunt, nescire qtiod non suni. Quod venienlibus sibi ornatnentis inslrucla. Eadeiu voca
u henc hausil opiitionem ex Origenis lofUibus, qni ulilur Givgorius Nazianzcnus eptsl. 107.
plunbus locis eaiu insinuat, cerie cito d^posuii
9
259
S. BASILU MAGNl
160
nudam divinitalem accedere. In eamdera autem , ^ &

arbitror sentenliam dictum fuisse et illud : Pater . \ * |
\
major me e*l : illud ilidem, Non esi meum dore,
ted quibut paratum est Palre , Hoc enitn est \ , , ,
quod el Clirislus regnum tradere dicilur Deo et , , |
Palri * ; curo primitise, nou finis sil, secundum . " '' !
rudiorein, ut dixi, doctrinam, quae nostri non
ipsius Filii respeclu inlelligitur. Quod aulem haec
ita sc babent, rursiis discipulis j n Actis aposlolo- , *
rum interroganlibus, Quando restituet regnum (82), r
hrael, respondit, Aon est vestrum noste tempora . ,
vel momenta, quw Pater posuit in propria pole\ .
ttate . Hoc esl, non eoruni est, qui carni et 6 *
sanguini illigati sunt, talis regni cognitio. Posuil , ,
enim Pater coniemplalioneni istani in propria (83) .
potesiate : poleslatem dicens eos, qui sub ipsius \ ,
sunt potestaie ; proprios vero eos, quos rertim
inferiorum ignoratio non tenel. Nolim autem in- . \ lelligas tempora et momenta sensibilia, sed quae- . dam cognitionis intcrvalla a sole inlelligibili facta. * , Ira
Oportel enim isianr Domini nosiri precatioaem , , .
ad finem perduci ac impleri. Jesus enim est qui , ,
precatus est : Da *is, ut et ipsi in nobn unum tint, \ .
(84)
ticut ego et fu, Pater, unum sumut
Deus enim
cum unus sit, si in singulis fuerii, omnes unum . , efficit; et accedenle uniiate, perit numerus. Atque , \ \ ,
equidem sic aggressus sum boc dictum secundo \ .
tentauiiê. Quod si quis meliora dicat, aut nostra ' ,
pie emendet; et dicat, et eroendet, et eum pro (85) \
nobis remunerabit Dominus. Nulla enim apud nos * '
babilal invidia, ul qui nec conlenlionis, nec inanis ,
gloriie studio ad hanc verborum investigationem , ,
accesserimus ; sed propter fratrum utililalein, ne \ ,
lestacea vasa thesaurum Dei habentia ab bomini- ,
bus saxoo corde pradilis et incircumcisis, qui ex slulta sapieulia armali sunt, circumveniri \ i deaniur.
8.
8. Rursus per sapienlem Saloroonem in Proverbiis creatus est. Dominut enim, inquit, creavit . , , . \
me . Et iniiiura viarum evangelicarum iiomiiia- ,
tur, quae nos ad regnum coelorum ducunt ; non , " ,
secundum essenliaui crealura, sed secundum dis- . pensalionem factus via. Nam factum esse, et crea- , \ , . '
tum es&e, idem signiflcaxil. Factus esl enim quale- , \ , \ , >. , \ nns via el janua et paslor et nunlius et ovie, ac D^MTCOV, ^
> , \ *
rursus poniifex et apostolus; oominibus aliis (86)
pro alia considerandi ratione posilis. Rursus quid . \
dicat baereticus 87 de non subjeclo Deo, et pro- , \ *
pler nos facto peccato? Scriptum namque cst : ; "
Cum subjecta fuerint illi omnia, tunc et ip$e FUiut
,
*ubjeciu$ erit ei, qui subjecit $ibi omnia . Non . , ,
liiues, homo, cum Deus non subjecius appella- ;
lurt Tuaro enim subjectionera, suam facii; et , \
n
70
V 1
Joan. xiv, 28. MaUb. xx, 30.

22. " I C<n. xv, 28.
m
I Cor. xv, 24.
(82) H . Sic mss. Editi \ .

(83) . Mss. .
(84) >\. Melior videlur baec veterum codicum scriplura quain vulgaia
0.
* Acl. , 6, 7. Joan. xvn, 2!.
" Prov.
(85) . Sic mss. Editi . Paulo

posl cod. Rt-g. .
(86) ". Editi addunl , sed deesl in mss.
Paulo posi incod. Reg.;
Harl.
EPISTOLARUM CLASSIS1. 1SHST. VIII.
6*
wv , . quod reluctaris adversus virtutem, seipsum non

. siibjectum Dominat. Ita aliquando et seipsum dicit
, , , r/ / ; - esse perseculioni obnoxium. Ait enim : SauU,
33 (87), - Saule, quid me persequeri* ? cum videlicet Da . \ - mascnm curreret, Christi discipulos vincire vo, . lens. Et rursus seipsum nudum vocat,*st unus
, , , . aliqtiis ex fratribus niidus exstiieril. Nudus entm,
, . inquil, eram,et cooperuisth me
Item, cuiu alius
, \ in carccre versaiur, seipsum inclusum esse dicit.
. \ - Kpse enim peccala nostra lulit, et morbos porlavit.
" . \ Una autem ex iniirmitalibus est quod subjecii non
, sitnue ; elbanc portavii. Quapropler et rs adver - eas, quae nobis aceidunt, proprias suas facit Dominus: ob eam quam nobiscum babet eocietalem,
.
perpessiones nostras suscipiens.
\ , " 9. Sed et illud , iVon poiest Filius facere se
kavzvv , - quidquam *, usurpant Dei hosles ad audieiitium
. (& eversionem. Mibi auiem et boc dictum maxiine
{ declarat ejusdein naiura esse Filimn ac Pairem.
: . Elenim, si unaquseque rationalium crealurarum
* , (88) aliquid a seipsa facere potest, libere in pejue
\ , nieJiusve inolinans, Filius aulem non polest a
C ! ' 0 . semelipso quidquam facore; . Filius creatura non
& , , \ , est. Quod si creatura non egt, Patri esl consubiMt . stanlialis. Ac rursiis , Dulla creatura quodeunque
\ \ vull , poleet eilicere : Filius aulem omnia quae, . \ cunque voluit, fecit in coelo et in lerra : non eat
, - igilur crealura Filius. Et ilerum, creatura omm g
,, \ . aut constant ex conirariis, aul conlrarioium sunt
, \ * g capaces. Filius vtro esl ipsa juslilia, et a materia
. : , .
secreius : proinde Filius crealura non est. Quod
si crealura non est, consvbstantlalis est Patri.
10. ,
10. Sed jam quidem satis pro viribus propo/ ^/ sila dicla explanavimus. Jam dcinceps etiam ad
5 eos qui Spirilum sauclum oppugnant, sernionem
'y ) (89), aonveriamus, ut onineni anijni eorum alliludi*
^ aem, quae se contra Dei cognitioneui efferl , deji*
. ciamus. Spiriium sanctum crealuram dicis. Omni
autetn creatura servaest Creatoris : Omnia enim,
yp , <, . iuquit, sunt serva tua . Si vero servus est, adven, * 3 titiam quoque habet sanctitatcm : qutdquid aulem
, adventitiam sauclilalem habet, capax est malitiae:
, ' , al Spirilus sanctus, cum secunduro essentiam
^ sanclus sit, fons appellatur sanclitatis : non est
. , D igûr crealura Spiritus sanclus. Quod si croatura
^ ^ , , non est. consubstantialis est Deo. Quomodo au ; tem servum vocas, dic mihi, eum, qui te per
, \, -baptismum e servilute eximit ? Nam, inquh, lex
% (90) . Spirilus vitce liberavit me lege peccati *. Sed
' neque mutabilem audebis unqnaro ejus essentiam
, - dicere; si modo ad potenliae adversae naturam
7 1
71
7 7
71
An. ix, 4.
Matth. *xv, 3.
J. * Rom. v u i , 2.
Joan. v , 19.
7 e
II Cor. x , 5.
Paal. cxvm . 9 1 . " Roro.
(87) ". Addunt cditi , sed deest in

ifts. Paulo post edili - aliter in IOSSSubinde cod. Harl. pro .
(88) . Hac verba et qu?e seqanniiir usque ad ista, , addidimus
cod.jReg. cui consentU Harl., nist quod babet
\ \
^>
(89) . Sic mss. Editi >, Fon
nuilto post ex cod. Harl. addila sunt bec veiba,
.
(90) . in duobus m&s.
5. BASJLll MAGNI
respicias, qiue fulguris in morem t coelo lapsa est, , , , , -
el vera vita excidit, propterca quod aecilatn ex- , , *
iernamque sanctilatem babuit , suceessitque con- ,
silio malo inutalio. Iiaque posleaquam 88
. \
tate cxcidit, et angelieain abjecit digniiatem, ex , \ ^ <,
uioribue diclus esl diabolus, exsiincio quidein
priore ac beato babitu, excitaia vcro adversa itla \ ,
potenlia. Ad hsec si Spiritum sanctum dicitcrealu- . "
ram, circumscripiam ac fioilam illius naturam in- ' ,
ducit. Quomodo ergo stabit illud : Spiritut Do- .
t
U D i _
mini replevit orbem terrarum
79
? illud quoque, Quo ,

;
ibo Spiritu iuo ? Sed neque ipsum natura sini- ,
;
plicem, ut apparet, confilelur. Dicit emm ipsum

numero unuin. Quidquid autem uiium numero est,
id, ut dixi, simplex non esi. Si vero simplex non
est Spiritus sanctus, ex esseniia ct sanctilate conetat : quod autem est ejusmodi, coinposiium esi.
Sed quis adeo dcmens fuerit, ut Spirituui sancum
dicat compositum , ac noa eimplicem, ei Patri et
Filio consubstantialem secundum simplicitaiis rationem?
' ' , ,
. .
, . , .
,
* , .
,
, , \
\ \ ;
H . Qaod sl sermone progrediendum est, majoraque inspieiendu, hinc maxime divinam sanoti
Spirilus poiemiam contemplemur. Tria creationum genera in Scriptura nominata invcnimus :
utium quidem ac primum, cx nihilo produciiooein; secundum vero, ex pejore in uielius imjnulationera; lertium , resurrectionem moriuorum. In bis reperies Spiritum sanctum una cum
Patre et Filio operantem. Coeli enim producun-1
tur. Quid jam dicit David ? Verbo Domiui cati
11. 6(9) , \ ,
.

. \
\ . .
firmati sunt,
et spiritu ori$ eju$ omnis virtus
evrum**. Rursus creatur homo pcr baplisiua. Si
\ ;
&, \
.
<jua etiim in Christo nova 'creatura**. Jain quid
dicil discipulis Salvator? Euntes docete

omnes . ;
genie*, baptizantes eos in nomine Palris ei Filii
,

. %
et Spiriius $ancti . Vides et bic una adesse cum

Paire et Filio Spirilum sanctum. Quid autem dices
ei de resurreclione mortuorutn , poslquam defeceriimis , et in nostrum pulvereni reversi fuerimus? Terra enim sumus, et in lerram ibimus, et
niiilpl Spiritum sanctuni, et creabit nos , el renovabit (actem lerraj \ Nam quod sanctus Paulue
resurrectionem dixit, id David renuvaiioneiii appellavit. Rursu autem audiamus eum , qui ad
terlium usque coelura raptus esl. Qtiid dicit ?
\ .
\ \ ,
,\ ; , \ , \ , \
, \ . *1
,
.
Templum e*ti$ Spiritus sancti in vobit inhabitan- (92) .
i i s . Teraplum autem oinne, Dei templum est. ; "
Quod si tcmplum sumu& Spiritus sancii; Spirilus . .
sanctus Deus est. Dicitur autem et templum Sa- , .
lomonis; verum ianquam ejus qui exstruxil. \ , ' Quod si sic sumus templum Spirilus sancti, Spi- .
rttus sanctus Deus esl: Qui enini on.nia condi- , .
dif, Deui eit ; si vero taoquaui ejus, qui adora- '
, xsX
1
8 1
' Sap. i , 7 .
Psal. cxxxvm, 7.
Psal. xxxu , 6 .
Cin, 5U. I C o r . vi, 19 Ilebr. , i.
( i i ) . Mss. .
"HCor. . 17.
" Mattb. xxvm, 19.
" Psal.
(92) . Ilanc vocem aJdidimus ex uiss
28*
EPIStOLARUM CL
r51S 1. EPIST. TIIJ.
1C6
; , .
tiir, et inbabitat in nobit, confiteamur ipsum esse
,

. -
Deum. Adorabis namque Dominum Deum tuum,

et illi soli terviesQuod
si eis vox illa, Deu* ,
, .
' (95).
,
,
*
. ,
|5 , .
, \ 0 .
\ (94) (
displicet, discant quid boc noraen signiflcel. Nimirum ex eo quod posuerit omnia, vel spectet
omnia, Deus nominatur. Si igitur Deus dlcitur,
eo quod posuerit vel spectet oninia; Spiritus autem cognoscit omnia quae Dei stint, velul spiritus, qui in nobis esl, novit quae nostra sunt* : igilur Spirilus sanclus Deus esl. Ei rnrsus, si gladius
Spiritus verbum est D e i , Deus est Spirilus sanctus. Illius est enim gladius, cujus etiam verbum
vocatur. Quod 89 *^tiaui nomioalur Palris dex-

\, ,
, *
tera (Dextera enim Domitii fecit virtntem*;'el: Dex*

lera tua , Domine , percumt inimicos ; Dei au-
s i
8 1
, ( * , P lem digitus Spiritus sanclus est, sccyndum illud :

* -
Siego in digilo Dei ejicio dmnania *; id quod in
, , &
% )-
\ \ .
i l \ \
(95) \%). ^
:spi . ,
,
, \ \ , ,
. ,
xip- \ , \ \
, . , \ (97), ,
. , , (98)
,
.
alio Evangelio scriplum est ; Si ego in Spirilu Dti

ejicio damonia *) : Spiritus sancius ejusdem naturae acPaier et Filius.
12. Atque ista quidem nobis de adoranda et
sancia TriuUate in prssenti dicla sint. Nunc enitn
fleri nequit, ut laiius ralionem illis exquiramus.
Vos vero, acceplis a nostra bumililaie seminibua,
maturam spicam vobisipsis excolite, siquidem
et a nobis, ut nostis, exigiiur taliuiu usura. Confido autem Deo, fruclum allaluros. vos et trigecuplum et sexagecuplum, el ceniiiplum, ob verHrae vilee puriiatem. Nam beau mundo corde,
( .
quomdm \ipsi Deum videbunt *. Neque vero re-
gnum coetorum alind quidquam puletis , fratres ,

quara eerum quae suni conlemplaiionem, quam
etiam divinae Scriplnrae vpcant beatiludinem.
Regnum -enim ccelorum inlra vo$ ett '* Circu in - Urnum autem hominem nibil aliud quam coa-
,
. (99)
, , ,
\ ,
. " ,
^ , \
, \
. , ,
lemplalio consistit. Reliquum est igilur, ut contemplatio regnum ett coelorum. Quorum eniin
iiune umbras videraus quasi in speculo , posiinodura terreno boc corpore liberati, et incorruplo ac immortali induli , boruni an betypa
vidcbimus. Cernemus aulem,' si inodo vitam no
stram ad id quod rectum est, direxerimus, atque
recia fides curae nobis fiwrit, gine quibus nenio
Dominum videbit. Nam m malignam animam,
D inquil, non introibit sapientia , neque habitabii
* \ ,
\
(1) . \

, , -
99
in corpore obnoxio peccato . Nemo a-'tem recla

.net, dicens : Qui res anie pedes posilas ignoras,
de incorporea ct prorsus immateriali esseniia
nobis philosopharie. Illud enim absurdum j u dico, ut sensus quidem sinamus libere snis op-
Matth. , 40.
I Cor. , 10, 11. Ephe?. vi, 17. Paal. cxvn, 46.
Sap. i , 4.
.20. "Mallb. , 28. " Matlh. v, 8. Luc. , 21.
w
f l
Exod. , . Luc.
9 9
(93) . Has vocea et quae aeqBunlur usque ad addimus ex mss.

b.gplicci autero Gombefisio , ac legere mallel .
(94) . Sic mss. Editi ,
nissis \ . (Yide Addtsnda.)
(95) . lia mss. pro eo quod eral in cdiPATIOL. Gm. X X X I I .
tis . Non multo post edili . Mse. ut

in lextu.
(96) (Vide Addenda.)
(97) , . Ultima vox addita es rost.
(98) . Ita inss. Edili .
(99) Qv . (Jltima voculaex nias. additft
(1) . l u I D S S . Edili .
9
r
iC3
S. BASILIl
io'7
pleri maleriis , mens vero sola a proprta opera- . '

tione arceatur. Ut enim sensus sensibilia, ita , 6
mens inlelligibilia attingit. Simul autem et boc \ ,
dicendum , naturalia judicia documenti expertia . \
conditore nostro Deo indiia fuisse. Yisum enim iierao edocet ut percipiai colores aut figuras; , * \ , *
lieque auditum ut sonos et voces ; neque olla- \ ,
ctum, ut bene et male olentium rerum vapores ; \ , ' ,
neque gustum, ut sapores ac succos ; neque ta- \ .
ctum , ut mollia et dura, ui calida aut frigida. . ^*
Neque sane quisquam nientem doceblt iittelligi- , , \
bilia assequi. Et qnemadmodut sensiis, si quid $ \ ,
ipsis acciderit incommodi, egenl solum cura- ,
tione, et suum ipsorum munus explenl facile ; , \ ,
ita et mens carni iliigala, et ortis ex ea phantasit^ , xol
oppleta , fide indiget 61 recta vila , quafc pedes \ ( .
ipsius velut cervi cujusdara prseparant , eamque \
ad alta erigunt. Hoc ipsum etiam sapiens ille (2) ,
Salomon admonet; ac nunc quidem aobis objicit \ * non verecundantem opificem formicam *, ac per ).
eam nobis actuosam viam describit: nunc vero \ ^ (3) , j
sapienlis apiculx in flngendis favis organum : \ \
ac per eain naturalem coqtemplationem sug- gcrit, in qua eiiam de sancta Triniiate do- . ' (4)
cliina admiscetur; siquidem ex rerum creala- \ \ ,
rum puJehritudine 3 0 convenienter creator *con- * , \
sideratur. Sed jam graiiis actis Patri et Filio .
ei Spiritui sanclo, finera imponamus litteris : siquidem modus oronis, uC etiara est in proverbio.
optiinus est.
B
9T
EPISTOLA IX
W.
Laudcu Basilius tn Maxmo amorem primarwrum bonorum, tuum de Diamii Alexmdrini tcriptit judi
de timli tecundum euentiam. Irwital utad$e veniia (sibi e n i m ctgroUmti et latenli in $olitudme in
ewn ire), aut taltem uribat.
Maximo phiiosopho.
. . >
1. Iraagines vere aniinorum sunt sermones. Cognovimus itaque te ex litleris, quanlura, aiunl, ex un- , , ,
gulfcus leonem: gavisique sumus, quod inveneri- * \ ,
nius le haud segniter affectum erga primaria ac \ (3)
maxlma bona, dileclionem Dei et proxiini. Indicium , \
autem faciinus hujus quidein, tuam in nos buraa- .
nitatem, illius vero, siudium scientiae. Omnia autem , \
in his duobus posiia esse, nulli Cbristi discipulo . " , > \ .
ignouim est.
2. C&leram quae posUilas Dionysii srripla, ve2. * (6),
ncre ilia quidem ad oos , ei valde multa: sed non , \ -
adsunt libri, ei idcirco non misirays. Sententia au- , .
lem nostra haec est. Non omnia viri hujus admira- . . *
mur: imo eunt, quae prorsus etiam improbemus. \ . Nam fere illtiis qu nunc circuraslrepii, impieialis, ,
Anomoeam dico, ie esl, quantum qtdem scimus, ' , , ,
T
Psal. xvii, M . Prov. vi, 6. feccli. xi, 3.

* Alias XLI. Scnpla circa annum 361.
(2) . Iia mss. Edili
(3) dC . Ila mss. EdKi * .
(4) ' .
Prima vox addila
ross.
(5) . Sic codices mst. omnes. liti
\ . Sic dam infra a vettribus librW

discrepant editi, in quibus legilur
.
<6) . Oesunt hac io duobvs mss.
codicibus.
EPISTOLAKUM CLA 5SIS 1. EPIST. IX.
i * & (7) . I
Afciov , , , ipa .
(8) ,
. , TJJ
,
. \
.
, (9) (10) .
, ?
, ( I I )
,
,
, \ , \
, \ . "
, . ]
\ ,
(12) ' ' (151,
. (14)

, , \
. .
3. (15), ,
270
qui primos semina hotnmibus prsooerit. Causa

autem, opinor, non senteutise pravitas, sed vebemens studium Sabellio adversandi. Hunc ergo ego
arborum cultori soleo coinparare, detoriam recetitem plantam -erigenti, de'nde> immoderate relrabendo, aberranli a medio, et ad contrariam parlem
plaotam abducenti. Tale aliquid el buic viro coniigisse comperimus. Gum enim Libyos impictali occurreret vehenienler; non intellexit se nimio contendendi studto in contrarium makim delabi. Et
cum ei saiis esset non idem esse subjecto Patrem
et Filium demonstrare, atque ba?c adversus biaapbemum âlmaria tenere; ul mamfeslam prorsui
et rediindaulem vicloriaro babcal, non roodo byposUsemn alielalem slatuil, sed eiiam essenii
differenliam, ac potentiae gradus, et glonae diversitalem. Quare inde contigic, ut mutarit quidem
malum nialo, a recta anlein doctrina aberraril.
Hinc etiam non sibi constal in scripiis, nunc quidem lollens conau^stantiale 9 1 propier euro, qui
hac voce ad bypostases destruendas prave utebaiur;
nunc vero admittens in iis quae defensionis ausa
ad cognominem E c r i p s i t . Ad haec de Spiritu vocea
emisil minime dignas Spirilu, ab adorata illum
deilale sejungens, et in inferioribus una cum creal*
ac mimsira iiatura numerans. Yir igkur ille esl
ûsmodi.
Z. Ego vero> si mea ipsius exponenda sententia,
modi apud Diortysium occurrere. Forle Basilio

fucum (ecerunt lalsa ejusmodi testimonia; vel non
aniinadverlil vir sanclissimus si quid Dieuysio minii8 commode diclum excidissei, id el sua eponte
ab Arianis dictis distare, et ex aliis loois explicaA
(9)
. Nonnulla sunt in
bfc Basihi de Dionysio senlentla. quse nolata el debere, ut ab Aihanasio factum est, cujus t lucuinimadversa velim. 4 Faleiur Dionysium nori bratfonem i vidisset Basilius, non dubito quin
praviuic senientise peccasse, sed studio oppu- promptum et alacrem asseiismn prsebuissel.
(10) . Codicps Harl. el Med. curo uno
fnamli Sabelli, aiqne ut pleoam et redundautem Ticloriam obihieret. Hinc consubslautiale ab ex Regiis .
(11) . Duo codfoes , tt hoe
o admitti dictlin Apologia ad Dionytium Romapacio. Mox codices sex seculi sumus tn eniendando
IKI* ; in aliis autem libris non alio consilio rejici nisi ut adverseiur Sabellio hac yoce abulenli. quod in edius sic legebalur : , ...
* Fruslra quis ciim Tillemontio conjiciat, Basilium * \ .
(12) **/>% etc. Valde dnbium est quod hoc
" H i U s s e e e n l c n l i n m , etquud juoior dixeral, recanbsse in libro De Spiritu sanclo, cap. 29, ubi prae- 4oco asseveral Basilius, et a Dionysio aubfttiim et
Hirissimum Dionysii de Trinilaie lesliinoniuin pro- a Sabellio adhibilum consubstantiale. Ipso Dionyfert. Frusira boc, inquam, senienliae itnmulaue in- sius conluiavit accusatores suos, leste Athanasio,
toiuiu exisiimelur. Tum cum enim ciiat illud tesli- ibidem p. 255 : Qui eum mentiebaniur dixhte Finoaium, , mirubile auditu esse lium inler res creatas computari et neqnaquam esse
4icii. Quod argunaenlo est euin Dionysio ne tunc Palri eonsubstantiaiem. Quod spetlal ad SabiUiuin,
qoidcm magis favisse. Veruw, jam dixi, non probabile non est ei arrisisse cousubsianliale, quod
Wttos, aed verba dieplicebanl, unde magnuiu Dio- iion minus ipsi adversarittm esi quant Arianis :
ysiom dicere non dubitat in epist. canonica nusquam bac voce perbtbfMilnr usi esse Sabelliani.
prima : quod profeclo non commiftissel Bagilitis, si Scd cum ea Basilius sibi persuaissel abusum esse
wonysiuui Arianse impietalis aflinem judicas&et. Maroellum Anryranuni, facile adduclus est, ut Idem
^Nun i u vebeinens Basilii defensoresse velim, ut de Sabellio judicium ierrel.
(15) .... .
Sic consontienliwn hac in re nullaui prorsus culpani sustinere
coniendam. Elsi enim soia Dionysii verba vittipe- bus :nss. omnibus emeiidauna quod eral iu ediiis
^ i i c tamen ea vimperat, qitasi usitalis apud .... .
Ariaaos sermonibus non discreparent. Al profeclo
(14) . Conjiinclto addila ex qualuor
cxtra banc culpam fuit Dionysius. Multa dixerat mss. Statim Valicanus cuni Regio secuiido el Coiaqe* Arianaro bxresini penitus profligarent, non- liniano secundo , Voce* milolia qu favere viderenlur, miiil prorsus quod nimedignas homine spiriiuali.
n aperie exprimerei. FinxeruiH Ariani dixisso
(15) * . Hati. el Med. . Paolo poet
ônysiura, FUiu$ eum sil rei facta, non erat ante- tres codices recentiores . Mox praepositio
ffcre/,apud Alhanas., De Dionys., n.4, p. 246: addita ex 6 e p l e m mss.
probat Aihanaaiut neque baec neque alia ejus%
(7) . Decst in duobus mss.

(8) . Defest in scx n i s s . Eadem rnmparatioin re persiniiti apud Gregorium 37. oral. 29,
p. 489.
S. BASILII MAGNI
171
simiU iMiindum e$$entiam, ai modo Hlud, citra dif- ' ,

ferentiam ullam, adjanclum babeal, suscipio, ut , ,
eodem rediens ac conanbeianliate, eecundum sauam ,
videlicet consubstaniialis genientiam. Quod eum . " \ intelligerent Nicaeni Patres, poslquam, Lumen de (16) , \,
iumine, et Deum verum de Deo vero ,et aliis ejii9- ,
modi nominibus Unigenilum appellaruntconse- , .
quenter consubstaniiale adjecere. Neqire igitur lu- ,
minis a lumine, neque Teritatis a veritale, neqtfe ,
Unigeniti essenliae a Patris, esscntia, ulla un- ^ .
quara excogilari diflerentia polest. Itaque, si quis (17) , , , iia, ut dixi, aceeperit, admiilo vocem. Siquis au- . tein illud. eilra ullam differentiam, abscindat a , simili, id quod Constantinopoli factum est, snspe- , ,,
clpm habeo verbuin, ut Unigeniti gloriam imminuens. . \ \
Nam in imagiuibus eliamobscuris et qu* plurimum , \
ab exemptaribtts dissident, simile concipcre non , (18) raro solemus. Quoniam igitur consubstantiale ar- . \ 6
bitror minus esse fraudi obnoxium, sic el ipsc , \ .
profileor. Sed cur non accedisrad nos, optime, , ,
ut coram de ejusmodi rebus colloquamur inlcr iios, \ (19) , \
nec res lanti momenti inanimrs ruteris committa- . ,
mus, prasertiro cum alioqui nostra vulgare rion omnino elatuerinius ? Ne igitur el ipse nobis dii as ; "6
illud Diogenis ad Alexandrum, tantumdem esse buc ' \ ,
a vobis, ct istuc a nobis vias. Nos enini pne iniir- * * \ .
milate ferc, plantarum in morem, eodem sempcr (20) ^ , ,
loco detineraur; pratcreaque illud, laliiare in vita, \ .biter primaria bona ducimus. Tu autem vales, ut \ , , audio , et praeierea cum teipsum orbis terrarum ^ ,
civem feceris , aequum est ut huc etiam ad nos, ,
ianquam ad aliquam tuae patriae partem ventiies. , \ ,
Nam si vobis actuosis compctunt populi et urbes, . \
quibus recle facta ostenditi?; at nobis ad contem- \ , *
plationcm et menlis medilationcm, qita Deo con- *
jungimur, optima adjutrix requies : qijam muliam \ , '
atque abundanlem in hoc secessu melimus; quod ,
quidem cum ipso dictum sit, qui illam nobis sup- ,
pedilat, Deo. Quod si orouino colendi polenlatus .
sunt, ac nos qui bumi jacemus contemnemii; tu (21) , \
certe alia scribas, el ita nos exliilares.
,
.
EPISTOLA X \
.
BuHius Dionysium miuit ad ipsius mtarem, tU eam in solUudiiiem alliciat; velui columba cicur wi
ul ulius odore uUrnliat:
9 2 ^ viduam.
j)
Talis quaedam ars est columbas aucupandt. Post Alias CLXXV. Scripia in secesso.
(16) " ... . Iia Harl., Med.,
Coisl. ulerque, ct ulerque Reg. Editi ...
. Hal>ct laineii edilio Hagauoensis "...
^, Basileensis prima ... .
(17) . Ullima voctila ex sepiem mss.
addita. Ibidem editi^v - Deesl ullima
vox in septem mss.
(18l . Vaticanus codex com tribue recejiiioribus .
(19) . Ua ires vetiretissirai codices. Edili \ . Paulo post edili
. Seplem mse. ut in lentu.
/20) ' . Poaircniam voculam addi-
(22).
.
dimus <*\ HarL, Med., Coisl. ntroque el irtroque
Hrgio. Videtur aulem in editis fuisee deleta, ui b:ec
verborum coinplcxio cum pracedcnti conjungerelir, quasi dicerevoluissct Basilius :utne dkas, t i c .
Sed spe alias apud Basiltum haec loquendi rali%
^ , idem sonat ac nolidicerc.
(21) ... . Ope sex codiciim explevinms qu* deerant, et coirupta san.iviIIU18. Sic enim edili : .
.
(22) . Editi
Julitice viduas. Sed nomen Julittae nullo in codia
ice
ms. repeniur, nec vidua, ad quam scripsii bano
eptetolam BastUns, coufundi debet cum JuliUa, d e
i"3
tPJSTOLARUM CLASSIS I . EPIST. XII.
tli
- quam unam ceperunt qui ejusmodi rebus operam

{, dant, eamque clcurem ac secum vescentem effece- , mnt: tum vero, itlius alis unguenlo oblilis, ipsam
, . conjungi sinunt externis. Unguenti autem illius
& (23) fragranlia liberum illum gregem ei, cujus ipsa eicur
est, possessioiiem addil. Nam fragraniiam sequuniur
. - '(24) \ el reliquae, lectumque subeunt. Sed quo consilio
. - inde exordior epistolam? Poslquam cepi filiura
; ", Dionysium, olim Diomedem, atque illius animae alaa
, , divino unguento inunxi; misi ad tuam dignilatem,
, - ut et ipsa una cum eo convoles, et nidum pelas .
\ quem apiid nos is, queui dixi, compegit. Quod si
, - dum vivo, bxcviderim,ac dignilatem luani ad subliiv, * . lime vitae geiuis Iranslaiam ; roullis personis Deo
\ ?, , \ dignis opus roibi erit, ut ei debitum bonoreiu
, adimpleanqu
,
.
1
EPISTOLA XI.
tottm dkm feslum celebraverat cum flih wiim ex amici* *ui$, quem per eos $alulat, ac horlatur, ut *t curU
dono exsolvalur, tecum vilani traducat.
Sine itucripiione, amiciiiat ergo.
Postquam Dei gratia diem sanctum iransegimus

Tlj , \ - cum tiliis nostris, ac vere perfecta soleronia cele bravimus Domino, ob eximium eorum >n Demii
\ , * amorein, sanos pramisimus ad tuam prasUntiam,
, Deum benignissimum precantes , ul et ipsts detur
\ ^ - pacificue angelus adjutor ac viae comes, leque eajsiov \ , \ ' - num , et in omni tranquillitate consUtulum repc * C riant: ut ubicunque fueritis , servientes Domino,
, , \ eique gralia* agentee, Iseciliam nobis, ditm in hoc
, ,
mundo sumus, fama rerum vestrarum afleralis. Si
, ' . - vero Deus sauctus tribuat tibi, ut quam cilissime
(26) ab islis curis cxpediaris, rogamus ut nihil anli , - quius habeas, qnam ut vilara degas nobiscum.
' (27) . Existimo enim te non inventurum qui ita diligant,
, \ - et amorein veslrum tanti facianl. Quandiu igitur,
vou; * . Deo dispensante, separati erimus, des operam ut
*; , uos ad onineni occasionem litteris consoleris.
; .
EPISTOLA -.
Oitfmpium peruruqie hortatur Basiliut ul sayiut ad te.icribal.

".
Olympio.
,
\ ,
, .
\ ,
Scribebas nobis prius pauca, nunc vero ne pauca quidem : ac videlur breviloquentia, tcmpore
fte,il
progrediens, omnitio fleri laciluriiitas. 03
ilaque ad coneueludiitera, quaodoquideiu noii aai-
qua in pbiribus agk lilteris. Neque etiam in bac et

plaribus aliis Basilti epistolis nomcn propriuin est. sed viduam matronain designat. Sic
iregorius Naz. in epist. 147, Alyi ii, id
t*l viduam appetlat Simpliciam, quam ipsius
qvondain conjugem fuisae dixerat in epist. 146.
(25) . lta sex antiqui codiccs. Edili
.
(24 . Ua Harl. Edili qua bene oleni, quod minua veruiu cst,
cuw uiia tauluiii uugneuio vblila l i i . Dce*t ba,c
verborum complexio in anliquissimo codice Coisliano.

(25) EnX . Sic codex aniiquns instgnis
Ecclesi* Parisiensis, melius quam in edilis cl I r i bus aliis codiribue mss. \ .
(26) drtcc <^. Deest cod. Medicajo
el doobus receiittoribtis.
%
(27) * . Duo m$3. ' .
codex f.laromonlamis .
* Alias CCXXXIX. Scnpla sec^ssu.
" Alia^ CLXXl. Scripla videiur inscceftsu.
7 5
*
8. JBASJLII MAGNI
276
plius queremur, quod Laconice ad nos scribas; *
sed et breves lilteras, ut roagni lui amoris argu- , nienta, plurinii.faciemus. Taiitum nobis scribe.
, .
A
..
EPISTOLA \
IP.
Amica salulalio.
Olympio.
'.
Queniadniodum res caetera sua quaeque lempesiate malure proveniuni, vere quidemflores,aesute
vero spicae, et autumno nialuin : ita biemis Cruclus
sunt secmones.
"
, , (28), (29) .
EPISTOLA XIV*
'.
Basilius significat Gregorio sibi stalulum esse non exspectareUHu* adventuin, $ed statim proficisci ad suantPo
dinem : situm hujus loci plwibus describil, ac Tiberinam pro itlo lepide contemml.
Cregorio sodali
1. Ego cum fraler Gregoriu ad me scripsisset,

elle se jamprideoi nobiscura congredi, tibique addidisset ideni etiam sialutum esse; partim quia
saepe deceptus sum, segnior ad credendum fachie,
partim et negotiis distractus, exspettare non polui.
Mihj enim jam in Pontum roigrandum est, ubt
forte aliquando, Deo volenle, iinem oberrandi faeiemus. Nain, eum vix landem projecissem spes
ioanee, quas de te quondam babebam, imo, si verius loquendum esl, somnia (nam mihi probattir
qui spee vigiUntiumsomnia esse prouuiUiavil), abscessi in Ponturo vila insiitutuniquaerens.lllic mihi
Peus agruin osteodit cuniulate moribus meis congruemem, i l a u t q u a l e m ssepe f e r i a n l e s ac l u s i l a n l e s a u i i D Ofingeresolemus, t a l e i n reipsa videauius.
I)
(50).
4. , ,
(51) , ,
\,
(52)

, .
, ,
, (55).
, \-
, , (
),
. (54)
- ,
\
, \ (55)
.
2. " ,
2. Mons enim est allus, densa silva conlectus,
Irigidis ac lin>pidis aquia sepieiitrionera versus ir- , \ *
riguus. Hujus ad radices supinus campus subsler- ^.
nitur, humoribus ex moiUe defluentibus jugiler pin- , guescens. Huic auleiu silva sponle circumfusa va- . riariun omnisque generis arborum, ei est propeuio- ,
dum sepli loco ac valli, adeo ut exigua sit, si cura , , (56)
,
eo comparetur, vel ipsa Calypsus iii&ula, quam
emnium f)lurimum Houierus ob pulcbriludineni mi- " .
raius videtur. Parum eaira abest quin iasula sit, ,
quaiemis seplis in orbern undelibet claudiiur. Nam .
profundis voraginibus ex duabus partibus praeruplus j) ^*
esl: a lalere vero anniis e prsecipiti iabens, est et ^, c
* Alias TLXXII. Scripta videtnr secessu.

*' Alias XIX. Scripta pos( au. 560, anlequam esset presbyier.
(28) . Ila quuique mss. Edili .
(29) . Medicaus cod. .
0) . Jla Coisl. primus, Yal.
cg. sccuudus. Alii . Qutdain
, Ad magnum Gregoriujn. Edili adduut
, qnod in nostris mss. non reperilur.
(51) . Edili , sed id repugnal senleutue et omnibus codicibus mss. Paulo post edili
et . Codices mss. ut in conlextu, nisi quod cod. Goinbefis. habet .
(52) . Edili adduiil , qu vucula
reclius deest in Vat., Harl. eitribus Regiis. lbidem

Harl. , tree alii .
(55) . Harl. . Mox codex Comber.
. Ibidem editi . Codices
mss. ut in contexlu. Paulo post uuus ex Hegiis
.
(34) . Unus ex Rcgiis /...
. Ibidem alius ilidem Reg. .
Mox duo codices .
(35) . Sic antiquissimi codiccs
Harl. et Coisl. cuxn duobus Regiis. Edili
.
(56) . Nonnulli codices non felustissimi
.
t
577
EPISTOLARDM LASS1S I . EPIST. XV.
78
\ . ipse murus continuus, aseensuque diflicilie. Mons

TOJ (37) , autem ulrinque extentus et per curvatoe anfractus
, voraginibus junctus, per vias monlis infinias par . tes intercludit. Habent autem inflmae ilhe partes
* , . aditum unum,' cujus nos domini suinus. Porro
, habitationeni alise quaedam fauces excipiunt, 9 4
, altara quaradam cervicein in vertice erigentes, sic
, \ - ut campus ob oculos expassus pateat, liceatquc
\ $ * e sublimi fluvium etiara circuinfluentem intueri :
, (58), ,. qui, tit milu quidem videlur, non minorem oblef, (39) - ctalionem affert, quam Strymon ex Ampbipoli
. (40) aspicieutibus. Hic eniro fluento 'entiore restagnans,
( , , etiam pra quiete flavius esse fere desinit: ille
* ,, vero oraniura, quo&ego viderirn, fluviorum celer , rime fluens, ex vicina rupe non nihil Qt asperior ;
* ' , a qua sese refundens, in profundum verticem con * (44) \ \ volvitur; atque adeo mihi et cuivis intuenti aspe\ , - cluro omnium jucundissimum, incoltsque corome*
, ditalem uberrimam praebel, ac piscium innume . rabilem copiani in veriicibus nutrit. Quid attinet
\, ; exhalaiioaes a terra manantes, aut auras e fluvio
, commaniojrare ? Flopum sane aut canoraruin aviam
* multitudinem alius. fortasse roiretur : sed mibi big
. *0 animum advertere non vacat. Quod autem niaxi , , - mum de hoc loco dicere possumus, illud est, quM
' , cuin ob silus opportunitalem ad omnes fructuj
(42) * proferendos idoneus sit, unum omnium roibi ju * cundissimom quietem ac tranquillitatcm alit; non
' solum quatenus ab urbanis tumultibus liber cst,
tf.pav . C *
"*
viatorem quidem ullum ad no?
\ * \ , Iransmittit, si eos excipias, qui inlcr venaiidum
, ! ' \ nobiscuia miscenlur. Nam praeter reliqua feras
, , \ eiiain enulrit, non ursos aut lupos vestros (absilt),
. *' . ' sed cervorom atque silveslrium caprarum gre , , ' ges, leporesque, et si quid bis simile. Num igitur
? , - cogitas, quo ego periculi slultus >veneriin, cum
; ? . bujusmodi sedem Tiberina, oAis terraruin ba ' raibro, commutare cuperem? Queia ad loeum
nunc properanli veniam dabis. Nani profecto nec
.
Alciiueoa inveulie Echinadibus amplius oberrare
voluit.
'.
EPiSTOLA XV*.
se<
e t i a , n
Busilius Arcadio cominewlal ciVes metropolis.

*7 .
])
Arcadio comili privatarum.

Dedere majus beneiicium quara accepere metro , polis nostraa cives, cum mibi litlerarum ad tuam
. dignitalein occasionem oblulerunt. Ulis enim bu , - manitas, cujus causa epislolam acceperunla nobis,
' , \ (43) . eliara anle lilteras nostras parata erat, ob consue \ lain et libi natura insilam in omnes comitatem.Nos
(37) Elrat. Deest in sex mss. codicibus.
(^) Aoxstr. Sic Harl. el duo Kegii. Editi .
(5!^) . Sic Goisl. primus cuui uno ex
Kegiis. Harl. et Reg. secundus . Editi
.
(40) ^. Codices quatuor . Non
fgii codices '
mullo post duo Regii
. liabel eliam ' llarl.
\}\) Wlazqr. Potl iianc vocem addit Coislinia-
nus primus . Mox editi . Sx codices

ut in textu. Ibidem ex duobus codicibus legi inus . Edili . ldem Coisl. post
addit .
(42) . Sic Coisl. cum duobus Regiis,
meliusquam in editis .
(43) . Reg. secundus
.
" AUas CCCCXV. Scripta in tccessu.
IIISS.
*79
t80
S. BASlLli MAGW
autem oceasionein sakilande probitalis tua

imitabilie iu maxjmo lucro duximua : precaotes (44) Deum ganetum, ul te ei magis ac magis placente, ,
et rerum luarum splondore majorem in moduni
crescenie, cum ipsi betemur, et cum his qui ex tua \ \ poteslale beneficia percipiunt, gaudearous.: tum , ,
I eiiaro aliquando eos qui noslras libi liUeras in
roanus tradiderint, ila redeuntes excipiamus, ut (45)
cum omnibus. lenitatein 9 5 tuam laudenl, sem- ,
perque perspiciani non inutilem sibi deprecatio~ \ (46), nem nostrain apud tuam exijniapi beneficeittiara ,

tx&lili&se.
.
f
EPISTOLA XVI?.
<7
JUfeihlur Eunomii temeriias divina naluras comprekentionem $ibi arrogantis, cum ne minulissimo
cognitionem investigando assequi posset.
Adversus Eunomium hasretieum.
tf
(47).
Qui eonun qtiae sunt investigationem compa
xari poese dicit, is procul dubio via quadam et or-
dine meolem euam ad eorum quae sunt, cognitio- (48) - &\
nera appulit; et in rebue captu facUibus el minutis \
exireitattis, ita demum per hanc cogiiitionem, ad (49) , \
eam quoque quas cogilationem omnem superat, * <?auara comprebendendi facullalem promovit. Qui . \ . igilur eorum quas suol cognitionem apprehendisse > ,
se gloriatur, is animalis minutissioii ex iis qua* in , , ,
conspectum cadunt, natitram explicet, et quae sit , *
formic* natura dicat: an spiritu el anbelilu con- \ *
tineatur ipsius vita; an corpus ossibus disttn- (50) * \
ctum; an compages nervis atque ligamenftis firma- \
ao miisculorum et glandularum ambilu conti- (51)' ...
J..H
:_-..
.. _ J - .
_\ -
\

neatur
nervorum situs; aa
medulla
a sincipite
ad ^
caudam usque una cum dorsi verlebris prolen- (52)
datur; an meuibria quae movenlur, ex nervosar ,
iceoibranaB complexu motam imprimat; an sit in
ipsa jecur, et hi jecore vas quoddam, quod fel , \
auecipiat; sintne renes, et cor, et arleriae, et venae, \ , \ ,
et peHicula, et diaphragmata; sitne animal nudum * . , an piloeum;. ulrtun ungulas indivisas, an pedes (53) ,
inullifldos babeat * ilein ouaiito tempore vivat, et * , 6
r
* Alias CLXVHI. Scripia imperanle Juliano

fice ipsi epistolae, quam perspicitur adrersus Eo(44) . Ueg. secundus - nomium scriptam esse, vel ex aliqua Basilii ad.
versus Emiomiuin clucubralione excerpiam fuiese.
(45) . Haec verba ad Ba&ilium ne- Addunt Reg. secundus et Coisl. receniior : ,
eessario referuntur, qui optabat ut oives. rebus. fe- ^ ,
liciter geslis redetuHes exciperet. Verum ista, D , placide aspicere et di-. Quod, cum ne formicw quidem naiuram
mittere, ad Arcadiiim spectaui, et cuni totum bunc cognoscaly de polestaiis omnem intellectum supe
locum peuitus defonneut, nec possint, incolumi ti* natura disserere ttntaverxL
aententia, retiiieri; ea ex fnierpreiatione, ut per(48) . Ita llarl. et Med. Editi peram in conie*tum injecU, eliminavi, DOD lainen .
ex ipso lextu, quia nou favent codices m&g. Con(49) . ita tres vetustissimi codices cum
Unuaiur haec explicatio ex epist. 448, quam simili- duobus abis. Editi
ler concludil Basilius sibique ait in opialis esse,
(50) . Tres. codices vetustissimi
ut eum, quem Trajano cominendabai, ipsius laudes .
videat pnedicanieia.
(54) . Sic mgs. seplem. Edili .
^ (46) . Conjunctio addita ex Hed.
(52) . Sic mss. sex pro eo quod eral
Coisl. uiroque et Reg. sectindo.
in eililis .
(47) . Sic mss.
(55) . Conjunclio addila ex plnrisor, nisi quod in duobus deest. Edili . buer"*" * nost editi \ . Mss. ul iii
Tiiulus queui cxhiben\ msa. codicea congmit niiri- textu
EWSTOLARUM CLASSJS 1. EPIST. .

i p t o ; - quoniodo aliae auas gignant; quandiu gestelur
r-iTXsTot , felus, et quomodo neque omnes formicae pede ^, , ' slres siiit, neque omnes alatae, sed repen.
1\, . tibua humi aliis, aliae per aerero ferantur. Qui
ergo de eorum qiiae sunl cogoilione gloriattir, tnte * ' - rim forniicae nobis explicel naturam; alque ita
. deiuum ejus poleslaiis, quae inleUectum omnein au perai, naturam scrutelur. Quodai ininuiissirase
, formicae uaturam nondura cognilioae apprebendisti, quomodo incomptehensibilem Dei naturam
'
imaginatione tua comprebensain esse gloriaris?
12*.
EPISTOLA x v i r .
touial BnUnu Origenu teripta et sutceplam veritnliidefetiswnem : pertecutorum pradicil exitium: Origem emqu$
filus protpera omnia precatur.
(54).
Oriffeni.
, \
(55)
. \ ,

, * (56)
.
, , , \
, , .
\
. ' \
, \
.
, , \ , \ ;
.
C
Et dum audiris, oblectas; et duoi legeris, per

scripta majori nos aflieis lajliiia. Ac Deo quidem
optimo graiise mullae, qvi fecil, ut nibil delrimenti
acciperel verilas ex eoruin prodilione, qui surainam videlicet potestalem babeut : sed pcr vos defensionem doc.lrinae veritalis 96 impleviL illi quidem velul cicuta aut aconitum, et si qrta est alia
exitialis herba, brevi tempore cumfloruerint,illico
exarescent. Vobis vero Dominus mcrcdem efflorescentem ac semper novam ob ea, quae pro ipsius
nomine locuti estis, largielur. Propterqiiae del vobis Domimis et prosperilatem omnem donieslicaro,
et in filios filiorum benedtclionein iransraittaL Cteruiu liberoe tuoa nobilissimos, expreseam bonilaiis luae effigiem, vidi libenter atque amplexus
bum, precorque illis quidquid ipse pater precetur.
'.
EPISTOLA XVIIl".
Bertatw Basttau. Macarium et Joatmem ut spe regm ceelestis quce sola non fallii, nec potentium minis, tiee falsoru
anucorum vituperm pietate deierremlw.
Macarxo et Joanni.
(57) * .
,

, (58)
,
(59). *
\
. *, ' ,
* . ^
, \ , * . (60),
(54) . Editi addunt ^, qnae
deesl in sex, mss. et corniple in codice msignis
Ecclsue Parisieiiftie sic legilnr ^.
(35) . Sic uterquc Coisl., Harl. ei
duo alii. Edili .
{56> * . ' Harl. et Coist. primus.
(57) . Quioque codicce, nempe Harl.,
*>. sûndus, Vat.. Paris., Coisl. secundus Ma. Reg. primus . Sed tamen quia vuleata* seriptura exstat i n antiquisaimis c<HUcibus
Co.sliaiano priino et Uedicaeo, uihil mutaviiuus.
58) . Hane vocem addidimus ex codici-
Neque agricolis agricultur novi sunt labores,

neque nautis pelagi tempestas jnexspeclata, nequa
operariis mercede conduclis acstivus sudor insolitus; nec profecto bis, qui piam vitam elegerunt,
mundi bujus afflictio improvisa. Sed unicuique eorum, quoa diximus, proprius ac notus artem exercentibus adjunclus est labor; non ille quidem propter se eligendus, sed ad bonorum exspectaiorum
perfruitionem.
Spes siquidem, quae bominum om""" *
nem couiinent ac consociant vitam, insilaln unicuique barum rerum diflicultaiera consolantur. Alque
ex iis quidem, qui pro lerne iructibus aut rebue
bus Coisl. primo, Med. et Clarom., sicque legit
Scultetue.
(59) ... . Harl. et tres codices recenliores ... ^. Sic eiiam
paulo post retinuimus bas voces, , quaj
dtsideranlur quidem in cwlice Har). et qualuor
recenlioribus; at in velustissimis Goisl. et Med.
nou desunt.
(60) . Displicet Combeftsio
poelrema vox, ac legil , sed prorsus imf
merito.
" Alias CCCLXXXIV. Scripia hnperante Julianc.

Alias CCXl. Scripta videtur sub Juliano,
M
BASILll MAGNT
terrenis desudant, atfos spes omnino fruslrattt sunt, ,
cuin cogilatione tenas exspectatis potiti essent :
quibus autera etiam ex sententia processit eventus, * ,
iis spe allera iterum opus fuil, praeterlabcnte ac ,
mareescente celeriier priore. Vcrum iis so!i3 qui . ?{ |
pro pietale laborant, nec mendacium abolevit ex- (61) :!
epeetattonem, nec Onis labores labefactavit, stabili , (62),
ac ftrmo excipiente coelorum regno. Vos ergo non \
conturbet mendax calumnia, nee ininae terreant eo- . ^
rum, qui sumniam potestatem habenl; non risus (63)
contrislet aut contumelia iamittarium, nec condem- \ , ^
nalio ab bominibus curam et studium prae se * ,
ferentibus, a quibus foriissima ad decipiendum (64) ^
eeca praetenditur, simulata adhortatio, quandiu ve- , *
rilatis doctrina nobis palrocinabitur. His autem (65) . {
omnibus oblucietur recta ratio, defensorem sibi ,
advocans el adjotorem, magistrum piolatis Domi- >
iium nostrum Jesum Christum,. pro quo ec pati , .. ,
dulce esl, et niori lucruni *.
..
88S
EPISTOLA XIX*.
16^
Per Petrum Basilius rescribitGngorio, cujus Lacamcatin epiaolas jocatur.
/.
97 Gregorio sodali.
" , ,
Litlerae venerunt mihi non ila prideio a te, plane
tu, non tam indiciis roanus, quam propriis episto- ,
l& notis. Pauca eniin erant verba sententiam ube- 1 . TOArem exbibentia. Ad quas staliiu non respondhnus, . *
quod nos quidem peregre essemus; tabellarius , \
vero, cum epistolain uni familfariutn noslrorum (66), ;
dedisael, propere di&cesserit. Sed nunc per Petruui C , . *
alloquimur te, aiinul el salutalionig persolvenles
, ;
debitum, et occasionem alterius epistolae praeben- ,. tes. Omnino aulem nullus labor epislolae Laco- . \ uicae, qualcs sunt, quae a te subinde ad nos per- , *
veuiunt.
.
EPISTOLA X X "
'.
Jmke objurgat Leonlium Basilius, quod raro scribat; eumqiie probat inexcusabilem esse utpo
casiombus scribendi, ac pralerea $ophistam; sibi vero excusationem petil. twn ex crebris occ
Jam eo utitur dkendi genere, quod ploceat sophistu. Miuil sua advenus Bunomium opera.
Leontio tophhlce.
.
Rara quidem tibi et a nobis lillerae; non lamen
\ * -
r;:riores quam luae; idque, cum niulli conlinenler , \ \ wva vobis ad oos venerint; quibus singulis si ordine D *
iitleras coraraisisses, nibil impediret quoiuinus (67) , fy
videremur uoa lecum esse, teque perinde frui, ac ,
;
Pbilipp. i , 21.
* Alias III Scripta videtur Ctt&aros, cuui esset

presbyter.
Alias LXXXIII. Scripta anno 564.
(61) . Coisl. primus et Med.
(62) . Sic Coisl. primus et Medicseus
et Claruni. iumargine; alii . Edili
. Paulo post editi . Harl., Coisl.
primus el MeJ. et alii n o n p u l l i ql in lextu.
(65) . Saepe alias Basilius bac
voce iniperalorem designat.
(64) . Sic uterque Coisl., Harl.,
Paris. c( UIIUJ* ex Regiia. Editi .
Ibidem in Iribus mss.

.
(65) . Edili
. Secuti sumus antiquos codices, Coisl.
Med. et Uarl. cum pluribus aliis. Slalim leginiu
cunt quinque mss., quorum in iiumero Harlaj
et priina manu Coislinianus anliquior,
, etc. Edili . Desunl in qualuor mss.
voces, \ .
(66) .
L>
(67) . Ita sex libri vitercs. Editi TPr

.
Si5
EPISTOLARUM CLASSIS I . EPIST. .
m
si adessemus, et tecam versaremur adeo C Q I U U
. niia fuit multitudo ad nos venientium. At cur non
; (68), scribis, curo quidem negotium nulluin sit eophist
gcribere? Imo si mamis pigra est, ne scribere qui, - deniopus eril; alius enim tibi dabit operam. Lin , - gua autem sola opus est, quae eliamsi nos D O I I
,>* * alloqualur, at profeclo unum ex iis qui tecum sunt,
, ' alloquetur. Quod si nemo adstt, secum ipsa loque , ] - lur; tacebit aulem uequaquam, cum sit el sopbisti & , ca et Allica : non roagis, quani lusciniae, quando
. (69) - eas vernuin lempus ad caiteudum excitavefit. Nobie
; , , enim crebrae illae occupationes, quibus nunc disli * \ nemur, excusationem fortasse afferant, si Htteris
efod & (70) desimus : et quaedam veluti sordes ex coutinuc
- vulgaris sermonis usu jam contracts non immerilo
*J6U - deierrent, quomious vos sophislas alloquamur; qui
, , \ nisi sapientia vestra dignuin aliquid audieritis, io~
. dignabimini, nec perferetis. Te vero contra sequum
, - est tuam vocem ad omnem occasioneai promul , , gare, cum sis maxime omnium qoos novi Graeco; , rum ad dicendum idoneus : novi enim, ul puto, qui
&( . \ inler vos sunt celeberriini : quare nolla excuaalio
. \ taceuti. Atque hac quid^nj baclenus. Misi aulem
, , - ei scripta adversus Eunomium, quae quidein ulrum
&, (71) lusus dicenda sint, ao lusu paulo graviora, tibi
, , ipsi judicandum reiinquo: qui quod attinet quidem
ad luam ipsius personam, his, opinor, 9 8
"
: - plius indiges : sed adversus perversos, in quos
, ' iucideris, leluni libi non iiiflrmum futurum spero;
& \ non quod iia muUuiii scripli robore confldarous,
. \ C sed quod probe sciamus idoneum le esse, qui ex
, ^ . paucis argumenlis raulta invenias. Quod si quid
T*? (72) , Ubi inGruiius, quam esse oporlebat, videbitur, re|^'3 & , darguere HC pigreris. Hoc enim polissimum arai^,
cus ab adulatore diflerl, quod hic quidem ad deJeclaiionem loquitur, ille vero ne molesla quidem
ratennitiit.
n 0 Ma m
KA\
EPISTOLA X X I \
kcmatvt bi ntperiore rpisiola Leontius, quod nm scribtret, videtur in ipsum Batilium crimen converlisse, el Julia
accutasse quod lilleras tvmnon reddidiuel. Unde perurbane Basilius et $e et Julianum dc[endil.
.
Leontio *ophi*tce.
Tidelur
aliquid
e i communi rerum statu in pro
irw3 . priis suis bonus Julianus percipere. Reposcitur
\ , \ , D enim et ipse,*et accusatur vehementer, quando
\ quidem nunc omnia iis, a quibus cxigitur, quique
. \ , * accusaniur, redundant. Non tamen iribulorum
. (73) , debiliones B U D I , sed epislolarum. Quanquam, quo** , * mudo debilor sit, ignoro. Semper enim epislolam
d \ \ dedil, atque banc delulii. Nisi ioite et apud le cele(G8) , Tia septem ross. et editio Haga- eis scriplura, quam in contexlum induximus.
(70) . Pxo bis voribus legiBoensis. Aline ediliones . Cum auleui i
o>nibus codicibus mss. el edilis legatur - tur in Coisl. ulioqne, Vat. et Regioprieum quidtm negotium nullum sit sophhlee,mo.
niji a/ scnbat; nihil equidein in comexlu inutavi. (71) . Coisl. primus ;.
(74) . Editio Parisiensis
^ Umen, quia pugnal hsec sentenlia cum bis quae
îiniur, veLdelenduiu illud , vel scribendiim . . Sed praepositio decst io quinque mss. et \e169) T6 xvxrov. Quamvis non inale in edtlis le- tusiis ediliouibus.
^, moleslia occupationis, praeferenda (75^ Kwoi . Sic mss. Edili \ .
* Alias CCCLXXill. Scripia anno 564.
^fflea sepiem codicum
et ditioois Haganoen-
257
S. BASILII
berrimum illud quadruptum primas oblufwt. Neque (74) . enim tanti xsiimavereTetractynPyihagonei, quanti (75) , /
suiic quadruplum qui pecunias publicas colligunt. . Et forle cuntrariura fleri par erat, ut qui sopbista , , &\
es, ac lanta dicendi copia affluis, mibi ipse qua- , . ;
drbplo solvendo obstriclus esses. Nec me existimes . \
haec succenseniem scribere. Oblecior eniin tuis . xil,
etiam reprebensionibus; siquidem a pulcbris aiunt
oronia cum pulcbritudinis accessione Ucri; adeo ot
et dolere et irasci non eos (iedeceat. Libentius (76). "
sane viderit quis amicuia irascenteni, quam aUum
colentem. Nunquam igilur desiuas lalia incusare. * .
Lillerae enim erunt ipsaj criniinaiioaes, quibus mibi . ,
nullus serroo carior, quique niajoretn ferat volu- , ;
.
ptaiem.
1
\
EPISTOLA 1.
Montutkm vite officia brevitet txponii Basilhis hon appesilis Scriptura Ustimonils, sed hac perlr
lempus dilata.
De perfectione citce monastkte.
(77) .
1.
l.Moltacums!ht,quaedmnitusinspirataScriptura
iis, qui Deo strident placere, observanda declarai; (78),
de bis solis inlerim, de quibus nunc apud vos com- ,
moia quaeslio est, ut didici ex ipsa sacra Scriplura, \ ' , ;
brevera admonitioneni
eubjicere neeessarium , esse duxi; ita ut de quaque re lcslimonium, baud ' ,,
eane ad percipiendum diOicile, agnoscendum iis \ ,
relinquam, qui in legendo exercentur el alios sub- &monere poterunt. Oporlet Clirislianum ea quoe , \ \ vocalione toelesti digna sunt, senlire, ac digriain . " erawpaEvangelio Cliristi vitain degere. Non oportet Chri- , \
gtianum animo evagari, neque ulla rea rrcortlatione . "
Dei, ejusque placitorum et judiciorum abditci. , .
Oportet Christianuro, jusiificaliones legis in omni- , *
bus iranscendenlem, neque jurare, neque mentiri. G . " ,
Non uportet bla3pbemare, non conlumelia aflicere: ,
noii pugnare, non iemeiipsuin ulcisci, non nialum , . " pro malo reddere, non irasci. Oporlet quacunque - ,
laesum injuria paiieniem esse, aique tempesiive
eura qui laesil redarguere, non propriae vindicla . " *ciudio, sed correcliouis fralernye secundum manda- , (79) , \ >
* Alias CCCCXI. Scripta videlur anno 564.

1S04. Coisl. secundus , quod posiluro
(74) . Suspicalur Gothofredus telra- errore librarii pro . Edili .
platn ive quadruplum, de quo Basiliws in bac epi(76) . Mu.lo.aplior b*c ecriplurJ
aloia, esse peusiunem quadriiuenglruani, vel qua- codicis Uegii priini el Bigol, quam vuigala ^
drupli panam ob non solula iribula, vei potiut <*b
.
superexaclionem. Sed liquct bic lilleras IIOII reddi- (77) . Exstai hic tilulus in una
las cum Iribulis non sotusis comparari; sicque ex Bcgiis codicibua el in Coisl. primo, ni&i
Basilium cum Leonlio jncari, quasi is quadrupluin in Coisl. legilur . Aliler iu Coislinian
lillerarum reposceret, ut quadruplmn debilorum eecundo et iribua a Combeftsio citalts: *;
tunc passim reposcebalur. Lucem afferet Annnia- D . ^ ]
nns Marcellinus, quo tesle, Pelronius soccr Valen- , Sine intcripiionelia: Ad nudandot tine discretione eunctos immanUer
curata regula uscelici tecunduni Chrisli. Evav
fiagrans, nocente* pariter et insotiles post eiquisita
instituti.
tormenta quadrupli nexibus vinciebat, debila jam
(78) . Posi hanc vocem delevi tr>
inde lemponbus principh Aureliani perscrutans
et
ancioritale
cod. Reg. el Bigqt. Paulo post
impendio tnaretu, $i quemquam absolvUset iudemCoisl. secundo et nno ex Regiis "^"
nen; lib. xxvi, cap. 6. Est ergo quadrupluni boc . In priino Cpisl. deesi
loco non quadrimenslrua pensio, nou superexaclio, , unde conjici pos&el banc voiero rddiia
sed debitonun, quae soluia non fueraul, crudelia fuisse, poelquani librarii posueranl pn*
inquisitio, et quadrupli pcena bis, qui solve- .
rant, imposila.
(79) . Duo mss . Taulo posl i^*
(75) . Ua Harl., Coisl. priimis et aiii ixa duobus Regii. Edili .
DODiiutli c;im Clenatnle Alei., Sirom. i , p. 505 #t
101
EPISTOLARUM CLJ SIS I . TPIST. XXII.
290
,
&, *
, . "
uif , ,
. " . " . "
o-j , . "
, ,
/ \,
(80)
, '
fcvxtov, \
; ,
; zfc ,
. " ' (81)
.*, , \

. "
\ *
xdfiou .\
6 . "

,
37; , ^
, , $. " ,
> ,

&;, \ , * .
taro Domini. Non oportet in absentem fralrem quldquaro dicere, iilius traducendi consilio, quod quidem obtrectatio est, etiamei vera sinl quae dicuntur.
Aversari de fralre detrabeniem oportet. Scurriiia
non proferenda. Non rideiidtim, nec perferendi dicaces. Non loquendum oliose, aliquid proferendo,
quod nec ad ulilitaiem audientium pcrlineat, nec
ad necessarinm el conceasuro iiobis a Deo usura:
adeo ut et laborantes sludeant, quantum fleri potest, eilentio laborare; bonos autem ipsoe sermones
iie proponant, quibus comniissum est prudenler
dispensare sermoiieiu ad aidiflcationem fldei; ne
sanclus Dei Spirilus afljciatur tristitia. Non cportet
ut quisquam ex supervcnicntibus libere acccdai ad
fratruin aliquem aut colloquatur, anteqnam ii quibus cura disciplinae in omnibus servand* commissa
est, expenderinl an ila placeat Deo, ut aliis prodesse possil. Non oportet vino inservire, neque
carnis leneri desiderio, nec ullo prorsus in cibo
aut potu voluptatem quserere; nam qui certat, servat temperanliam in omnibus. Mhil eorum qus
utenda unicuique tradunlur, oportel habere ut proprium, aut reservare; sed tamen quod speclai ad
ciiram et solliciludinera, omnibus, ut ad Dominum
pertineniibus, attendentem', nihil eorum quae projecla aut neglecla sunt, si iia acciderit, praelcrire.
Non oportet quemquam vel suiipsius dominum
esse, sed velut a Deo tradilum in servitnlem fratribus unanimis, ita et senlire omnia et facere;
unumquemque tamen in suo ordine.
1 " ,
;
\ (82) . "
, , ,
,
. "
. " , , *
xfci \
. " ,
\ 5) \ / ,
6 hal , . "
,
tep \ . "
. "
> ,
fep . " ,
\ . * # . " .
'0 ,
2. Non oportet murmurare, nec in rerum riecessariarum angustiis, nec in operum labore, quandoquidera unumquodque judicii est eorum, quibtit
comroissa rerum iltarum potestas. Nec clamor fieri
debet, nec quaevis alia species , aut molus ex quo
signiiicetur iracundia, aut animi aberraiio ab bac
persuasione, Deum esse presenlem. Oportet voccm
usu metiri. Non oportel petulanter aut contemptim
cuiquaro responderd, aut qitidqitam facere, sed in
omnibus modestiam atque rcverentiam erga omnea
ostendere. Non oculis innuendum est cum dolo;
nec alia quaelibet species 1 0 0 adhibenda, aul
membri motus qui fratri afferat trislitiam aut contemptum indicet. Ornatus in vestibus aut calceia
quaeri non debet; quod quidem vana osieniatio est.
Viliora quseque adhibenda ad usum corporis. Nihil
ulira id quod necessarium est, aut ad magnificentiam insumendum; quod quidem abustis esl. Honor
exquirendus non est, aut arabiendus primatus.
Debet unusquisque caeteros sibi anteferre. Nou
oportet ioobsequentein esse. Non oportet oliosnm
|80) . H daje voces addita* exCoisl.

Keondo ei uno ex Regiis. Duo Combef. habenl
.
(#1) . Additur in duobus Corobef.
* Coisl. tecundo et uno ex Regiis. Sed ea vox
m legiiur in antiauissimia codkibus, nec neces-
saria est.
(82) . Cod. Vat.
. Forle addendum , ut paulo infra additur:
sed tamen supra legitur
.
?. BAS1LI1 MAGNl
291
comedere eum, qui laborare potest: sed et qui oc- * cupatur in eorum aliquo, quae ad Christi gloriam , ^
preclare iiunt, vim sibiipsi facere debct ad sludium "
operis pro viribus conficiendi. Oporiet unumquem- (85) xd
que, praepositis approbaniibus, cum ratione et ani- , \
mi persuasiene ita omnia facere, usque ad ipsum \ ,
etiam esum et potum, ul ad Dei gloriam referenda. " '
Non oponct ab uno ad alium laboren* iransire, ci-
tra approbalioneiu eorum qui sunt rebus ejusraodi (84)*
nioderandis praposili; nisi queinpiara ineluctabilis |
necessilas ad auxilitini debilioris subilo vocaverit: . " .
debel tinusquisque manere in eo quod ipsipra- , \ , , t crlptum est; nec propriam mensuram transgre- , *
diens, aggredi non prsescripta; nisi i i , quibus baec $ ..
commissa sunl, aliquem auxilio indigere judicave- " '
rinl. Non uporlet reperiri quempiam ab alia oflicina . "
in aliam abeuntem. Nihil ex conientionis studio
aut ex simultatc cum aliquo siiscepia faciendum.
5. " ,
3. Invidendum non est allerius laudi, neque cujusquam viiiis lalandum. Oportet in cbariiate Chri- . " -)
ati dolere et aHlictari de fratris viliis, gaudere vero \
ob illius recte facta. Non oportet indifferentera csse , \ ,
erga peccanles, aut silentio eos lolerare. Oportet . " \ ul qui redarguit, cutn omni commiseratione redar- , . "
guat ex Dei Yimore, et eo consilio ut converiat . - (85) ,
peccantem. Oporiel ut qui redarguilur aut incre- \ , patur, Hbenler id accipiai, suam ipsius in increpa- * . " / tione ulilitatem agnoscens. Nen oportet ut, cum ,
aliquis accusatur, alius coram illo aui coram aliis . " , ,
nonnullir conlradicat accusanti. Quod si quando ^
accusalio videatur alicui a ratione aliena, privalim .
coarguenlem interrogare debet, atquc aut pcr- , '
suadere, aut persuaderi. Oportet unuinquemque (8G), .
quantum in se est, ei qui adversum se atiquid ba- " , ,
bueril, mederi. Non succensendum ei qnem pec- ' . "
casse poenitet, sed ex corde condonandum. Oportet \ , ' cum qui peccati poenilere se dicit, non compungi . " ' '
solura ob peccaium adnussum, scd fnictns eliam
' ,
poenitenliae dignos facere. Qui pro prioribus pec- " . "
catis correptus est, ac veniam consectilus, is si \,
rursus peccaverit, deterius priore comparat sibi- , ,
nietipsi judicium irse. Qui post primam el alteram . "
admonitionem permanet in delicio, suo indicandus \
preposito, si forte eum a pluribus correplum pu- *
deat. Quod si ne sic quidem einendatus^ fuerit, ^ , deinceps exscindendus est, ut scandaluni, atque . , babendus pro etbnico ac publicano ad securilalem ,
eorum qui obedientiam sibi studio babent, secun- *
dum id quod dictum est: Impiie cadenlibus, justi , ,
timore corripiuntur. Sed et deflendus est, ut mcm , .
brum a corpore 1 0 1 abscissum. Non oportet in ' , ^
iracundia fralris solera occidere, ne nox utruinque . "Cht
separet, ac in die judicii crimen ineluctabile re- , (87) *
(84) ... . Sic Reg. et CoisU
secundus el duo Combef; Edili ....
. Coisl. primus et alii nonnulli habent
.
(85) 6. Edili addunl , aed in toullo cod.
ms. reperimus.

(87) . Bigot. . Coisl. seciindiis ej
alii dno a Combefisio cHali ] *
JVe nox uirumque transferat. Sed relinenda visa es
scriplura vulgala, qme in autiquissimis exstai codicibus Medico ei Coisl. priroo. Salis esi emm w
Basilii sensum, ut metuendom sil, ne vox uirumq
M
TPISTOLARITM CLASSIS I . EMST. XXIII.

3
fj , . linqual. Tempus non protrabendum ad sui emen*
. " daiionem, eo quod nonconstet de crastina; quippe
rjj , cum mulli post mulla coneilia, crastinum non adepti
sp\ \ euni. Non oportel ventris salielate decipi, ex qua
riptov . " imagines nociurnac nascunlur. Non oportet distrahi
pmtsix , ' - opere immoderato, nec debet quisquam frugalitalis
{ . - termlnoe excedere, secundum Aposlolum dicentem:
, , Habentes aulcm alimenta, et quibus tegamur, ktt
' - contenti-eTtmu* ; proplerea quod copia ultra ne, ,
- cessitatem perducta imaginem avariii exhibei,

Non opor- , , avarilia idobilatriae nomine damnatur
, tet argentl cupidumesse, neqiie ihesauros colligero
. " , in resinutiles quae non conveniant. Oportet ut qui
& " - ad 9eum accedit, paupertalem ampleclatur in omtpvo[uvov - nibug, et conilxus sit limorc Dei, secundum eum
, xx\ , * qui dicii: Confige timore tuo carnes mea$ ; judi*
1
ciis enim lui$ timui\* Det aulem Dominus, ut qua

* -
diximus cum omni animi per&uasione suscipientes,

*!%(88). , - ad Dei gloriam dignos fruclus Spiritus, l)ei bene , placito, atque Domini nostri Jesu Chriali auxilio
5 , ostendatis. Amen.
flaw
. .
EP15TOLA XXHI*.

bnqmdamin&loco, ubi tunc erai Batilius, motmticam vilam ampleeti vellet, ditlulit eum Basilius, voUns eum in
wmtiirio tno smctpere; sed rmnc mutato consilio eum miitil, ac prweipil wsenon exspeclato uucipiatur, eique a/i, qtem ipu elegeril, praficiatur vilw umctiorii magisler.
(89)
Commendatilia ad monachum.
(90), ,
Ille, ul ait, condemnans vilae hujus vanitatem,
(91) , \ , ^ atque exptoratum habens prsesentis vitae oblecta menia hic finein babere, materiam duntaxat aeterno
/, \, igni praeparantia, et cito iranseuntia, convenit me,
, , - votens ab hac misera valdeque luctuosa vi(a se'; - xedere, ac relictis carnis voluptatibus deincepe
, , viam ad Domini mausiones deducentem ingredi.
^ \ Quoniam ergo, si instituti vere beati sincero deaiWJ . , - derio lenelur, habetque in sua anima bonum ac
' (92) laudabilem amorem, diligens Dominum Deuoi^x
^ * \ toto corde, et ex totis viribus et ex tota menle,
| , necesse est ut illi ob oculos vestra pietas arclae ac
^ , , \ coangustatx via incommoda et asperiiales ponal.
Tim. , 8.
Coloss. , 5.
* Psal. cxvm, 120.
jqret allcruirhis morle; nec videlur dixisse mewndum ese, ne nox ulrumque transferat. Id eniui
sod in hunc modum: CuztodiiUum aui prcsdicatvtn
minus nalurale ac dictu proclive

(^) (Vide Addenda.)
. Sic omnes codices ms*. Editi
^. Sex codices el editi addunt V ^ . Harl. ,
renuntiavil el viiam monasiicam
pkiui tti. Sed in his lilulis diligentiam requiro.
>4D enim unum aliquem privatim, sed totum monacborum conventum alloqnitur Basilius.
(90) . In interpretanda bac voce, quae
pe alias occurret, secutus suio veterem niorem.
'ituperai Cyprianus, in epist. xi, libellos a confesnbus datosbunc in modum, Communicet Ule cum
Obeervat Baluzius i Notig sic solilos esse
Kniiere aniiquos pro eo, quod poslerior aelas l i l ^nn N . adhibuit. Epiphanius in Epistola ad Joahftn Hieroaolymiianiim, ex inlerprelalione UieroT*, negat se pro Joanne in sacrificio solitum sic
n
ptcari: Domine, praita Jonnni ut recte crcdat,
ritaiem* vel certe ita, Tu prmta, Domine, et custodi, ut ille verbum proedicet veritaih. Atqiie ita
uidem anliqui, si quem tacito nomine designareni.

SHiebantur
in aulem dominum domus ac praepotentem virum,
bac voce , velul Pylhagorei de ma-
gistro, , ipse dixit. Quodidcirco nolatum

amvolui, quia ex bac observalione enitescit locus Basilii non difficilis qui tamen lorsit inlerpretes. le
exstat in Comment. in haiam p. 498, in not. Ubi
Basilius observat eos qui in privaiis doinibus auctoritale praecellunl ipios vocari solere.
) . Deest ea vox induoLus ross.
(92) . Designatur hac voce încerum et
simulationis expers desiderium. Sic apud Albanasium iri Epislola ad Epictetum, qure peraguntur, iis quae , , , id est ticte
ei simutale ac sola specie fiunt, opponur.tur.
Âlias CCCLXXXIII. Scripla videtur Caesarefli
cuni esset presbyier.
\
* BASItU MA6K1
m
eamque constituat in spe bononim, quae nunc non- , *
dum videntur, sed in promissionibus reposita sunl \
his qui 1 0 2 Donino digni fuerint; idcirco per , (95|
pisiolam adbortor incomparabilem vestram in , 3
Chruio perfectionem, ut eum, si Oeri potesl, insli- -
(94)
l u a t i * , elslne me renuntiationem illi a e c u n d u m Dei
beneplacilum conficirtis, ac infonnetur el elemen- , ,
(95)
i i s i m b u a t u r s e c u n d u m ea quae a Patribus s a n c l i s
gtatuta et scriptis mandata *unt; deinde ei p r o p o ^ , \ (96) |
, ' *
n a n t u r omnia ûaBCunque ad vila asceticse accuralam" rationero atliucnt, et sic a d m i U a t u r , laboces (97) }
pro ptetaie sponte suscipiens a c sese s u a v i Doraini ,
Jago submiltens ; et ad imilationem ilKus qui pro- (98),
, \ ^
p l e r noe egenus fartus est * carnemque gcsiavit,
, \
v i i a m insliluens, ac secunduro propositxiin curretts
ad vocalionis supernae preaiitim, laudem a Domino $V # \
consequatur. Ego enim illuin bic amoris erga , \ 4
Deam coronam aocipere stndentem distuli, volens , 3
ipsum cum vestra pietale inungere ad ejusinodt .
certamina, et unum ex vobis, quero ipse petieril, *
magisiruro ei praeficere, qui eum praeclare exerceat, , *
et inlenta ac beaia solliciludine spectatum alhleiam &))
efliciat, principero lenebranm hujtis saeculi et spi-
ritualia nequitis, quibuscum nobia secundum bea- , \ turo Aposlolum luclaesl , vulneranlem et prosler- \
jienlem. Quod ergo volcbam vobiscum agere, , \
(99) ,
vealra in Cbristo dileciio eliam sine me perflciat.
, ' . "
' , \ .
e
\
EPISTOLA XXIV*.
Megal Batilius te calumnus facile credidisse; hortat&r AUiaruuium, td nullvm illis det locum
diligat.
AthanastOy Athanasii ephcopi Ancyrce patri.
C ' (l)
.
Ut hominis vita calumniis euperior sit, id ex

rebus difficillimis unam esse, ne dicam ex iis quae , tlm
tteri non possunt, et mihi persuasum esl, el tuae , \ 3 ^
probitati dubium arbitror nou esse. Sed nullam (2)
ex se ansam, neque iis qui rfts accurale obser- , "
vant, neque iis qui injuriae causa tapsibus noetris , '
#
I Cor. vin, 9. Epbes. , 42.

* Alias LIV. Scripta ante annum 569.
iam Tuiese, nt fratrwm nnmero post legitimam pro(93) . Ita vetustissimus codex Coisl. baiionem ascribereiitur.Nibil aliud exigiiur in Rfg '
Edili .
lis fusioriims, inierrog. X, ubi modus rccipiendornm
(94) xpapunr. Deesl in veltistissimo codice fralruin praescribiiur. Iri cauone aulem 19 ^
CoisL et de industria in Harl. deleium luil. Paulo professioneni lacitam vocai Basilius; sed satiusesse
posl desunt in duobus cadicibus bse voces, slaiuit, ul deinceps ipsi eliaiu viri inierrogentnr (w
.
gnim non omiilebalur in sacris virginibus), ei eo(95) . Hnec oodicis Hartoani scriplura vul- rum vola conceplis verbis cxcipianlur.
gaiae visa esl praferenda.
(99) . Ha*c desunl in codice Medico
(96) . Edili addunt , ouod recle et utroque Regio ac uiroque Bigot
deesl tn se\ veleribus libris.
(1) ', etc. Edili post vocem *
(97) . Ita w.tem mss. Edili et Coisl. addunt , quae vox elsi in nullo codice wprimus .
a nobis invenia, probabilis tamen conjeciura esi
(98) fiid).Cnm nonnulla in hanc Athanashim illtiin episcopuni, cujus ad pairem scr'epistolam irrepserint, suspicor illud, , ex eo- bit Basilius, non aliitm esse Atbanasio Ancyne epiruin numero esse, quae perperam addila surit. Nam scopo, quicum Basilius amicitia et fainiliariiaie cou*
la queni commendal Basilius, volebat reminliare jum-tus fuit.
, sirculo, ut est in titulo cod. HarL Quomodo
j2) . Mulli codices , ct pa .P??{
ergo rogat Basilius eum ascribi ? Pei spicitur . Ibidem sex libri veteres .
Aulem ex hoc loco professioneni virdrum in co ei- .
u
anc
n
u
,0
07
EPISTOLARUM CLAS5I3 I . PIST. XXV.
298
, \ , \ ineidianlur, prabere; id et fieri polest, et homi (3) lium est prudenter et accommodate ad ptetatis nor . mam vivenlium. Nos aiiicm oon adeo facilee esse
, , arbilleris, aut adeo credulos, ut sine examine a
quibusvis obirectaliones admittainus. Meminimug
^. enim spiritualis praecepti, vanum rumorem ad, - mittendum noo esee admonenlis'. Sed lanien quo . ' niam vos ipsi, qui dicendi arli dalis operam, ea
, , quae apparent non apparentium sigua esse dicilis;
, ( illud censemus (nec raoleste feras, si 1 0 3 <I >
, (4) - a nobis docentium more dicetur : nam infirma
' * mundi el abjecta elegit Deus , ac saepc per luec
, \ ' - eleclorum salutem dispensat) : quod, inquam,
)* dico admoneoque, Ulud est: ut sermonem omnem
^ \ , et omneui decoram actionem considerate exsequawvov, - mur, et secundum Apostoli praeceptum , nuliam
demus ulla in re offensionem. Decere enim arbitror,
, \ . ut qui multum in doctrina percipienda exsudavit,
, \ gentiumque el urbium gubernacula tenuit, ac ma , \ gnam progenitorum virtulem aemulalur, ipsius vita
; , in virlulis exemplum proponalur. Porro amorem
, - erga liberos non verbis nunc demonslrare debes,
. \ qui ulique jampridem demonstrasti, ex quo pater
, - faUu8es;nec naturali solum amore uti, quem
, ' , - etiani bruta animaiuia fetibus suis exhibent, uti
, \ - et tu dixisti, et experienlia declarui: sed dilectiv, ! \ , nem etiam animi inductione et volunlate inlenoux , dere, eo magis quod eos tales esse vides, qui pa, , - ternis volis digni sinl. Quare non opus est bac
. " ^ nobia persuaderi, cum satis sit lestimonium quod
ex rcbus ipsis pcrcipitur. Illud autem veriiatis
. - causa non inleinpeslivum adjicere , fratrem Timo , tbeum chorepiscopum non e&se, qui rumores ad
, nos detulerit. Nam nec coram, neque per, liilerae
. , - parvi quidquam aut magni, quod calumniaB afljue
- esset, de te loculus deprebenditur. Quamobrem
. " aliquid nos audivisse non negamus : sed affirma'(). mus Timolbeum non esse, qui libi struxeril ca . lutonias. Oronino autem audientes, si nihil aliud,
, , illud certe Alexandri faciemus, ut calumniam pa*
, - tienti alieram aurem integrain rescrvemua.
^ (6) .
EPISTOLA XXV*.
'.
u
Jbmca et eharitath plena exposhdauo cum Alhanasio Ancyrano, qui Batilium nec per litlerat admonilum, nec per commnem aliquem amicum, palam el aperte insectabalur ei minabatar, ac omnibu* Catmea venienlibus dicebat noxag
qmdam eo scritri el componi.
' (7)
1.
, \ (8)
Athanasio epncopo Ancyras.
1. Nunttanint mihi quidam ex his qui Ancyra

ad nos veniunt, multi auletn sunt b i , ac ne ntfme-
' Exod. xxin, 1 . I Cor. i , 27. I I Cor. ,

$). Sic Harl.,Coisl. ulerqueet uterque
Rcgius. Ediii .
(4) Elxt sr. Sic Harl., Med., Coisl. uterque et
Heg. primus. Editi . Paulo post sex codices . Edili .
(5) Mtru. Sic mss. sex. Editi .
() . Sic ope Coisl. i et Beg. 2
nfiidavimu* quod erai in edilis .
(<) . Addunt duo codices Goisl. tePATROL. GR. X X X I I .
cundus et Rcg. 222, a Combefisio citatus :

'
. Vt stbi significet unde commolus fueriL ut
wgritudinem adversum se tusciperet. Initio cod. Vat.
.
(8) . Edili \ . Sed hac cula deest in iribus optimis codicibus Harl., Coisl.,
Med* Alias L l l l , scripia anle an. 369.
JO
S. BASILII MAGM
299
300
rare quidem facite sit; uno autem ore omnes re- (, .

ferentes, te cbarum caput (quomodo verbis ular ( ;)
lenissimis?) non suavissime nostri meininisse, ne- , qoe pro luis moribus. Me vero nihil rerum hbma- .
narura, probe ecias, percellit , nec cujusquain ex , , *
omnibus inexspeciata iinmulalio; cura duilum na- , \
lun imbecillUatem et in contraria mutabililatem (9).
perspexeriin. Unde neque, si quid rerum noslra- " ' , \
rum retro sublapsum est, et ex prislino bonore
oonvicia atque injuriae nobis nuiic fiunt, id magni (), . '
facia. Sed illud roihi revera praeter opinionem et (11) \ instar monMri visum est, eum le esse qui ita erga , ,
nos aflectus sis, ut irascaris nobis ac succenseas, \ , \
iino eliara jam minas aliquas intentes, ui referuni , .
qui aadivcre. 1 0 4
quidem omnino (ve \ ( ) ram enim dicelur) irrisi. Equidem essem omnino ^ ' , puer, si ejusmodi formidarem terricula. Hoc vero * \
mibi cl terribile el mulla dignum solliciiudinc vi- , ,
sura esl, quod ifitegritas Itta, quara inter paucos , \
tnm rectae fidei firmamenlum, tum vcleris ac verae dilectionis semen iii solatiuin Ecclesiis servari cre- (12), \
dimus, usque adeo praseutis rerum slatus parli- (15) ,
ceps sil, til quorumlibel homintim caluniniae plus apud te valeant, quam longa nostri experieniia, ,
et ad rerum absurdarum suspicionem sine argu-
meulis abducaris. Quanquam , quid dico suspicio- . ; nem ? Qui eniin indignatus est ac minatus, ut de \ \, ,
le referunt, non suspicantis , sed jara clare et ex- , ^ ploraie persuasi videtur quodara modo iracundiam .
declarasse.
Q
2. ', , 2. Sed, ut dixi, in boc lempus caosam rejicimus. Nam quanli laboris erat, adrairande, in . \ , brevi epistola, quibus de rebus velles, velut so- , , \ ,
luro cum solo colloqui: aul si litteris resejusmodi ,
non crederes, nos ad le accersere ? Quod si ba?c (14) , ;
oninino renuntiare oportebat, ac dilationi spa- ,
* '
I I I H H non dabat difficilis ad coercendum iracundia; at certe unum aliquem ex familiaribus, et ad , \ ^ ,
tegeuda arcana idoneis licebat sermonis ad nos :perferendi minisiruui adliibcre. Nunc vero qirs . \ \
esl ex iis, qui ad vos qualiumcunque negoiiorum ' ,
rausa proUciscuotur, cujns aures hoc sermone non circuinsoiiucrinl, noxas qttaedam a nobis scribi (15); ^
A c
m 5 n a s
Med., quanquam addiia esl secundamanu in Harl. D . Editi

, lbidein in edilis. Harl., Coisl. uterque . \
-
- .
et uterque Reg. ut in lextu.
(5) . Ita Harl., Vat., Coisl.
(9) . Sic edit. Hagan. et prima Ba- secundus el alius a Combefisio ciiatus. Deleia sunt
sileensis cum Harl., Coisl. primo et tribus aliis. hrcc verba in Coisliniano primo. Edili Referlur videlicet boc participium ad , quod . Veriendum puiat Combeiisius, ac contcnpaulo ante praecessit. Edit. Paris. et Basileensis, bamm, id est, ac si aliis socii et adjutores simut.
anni 15,
Faieor mibi non probari banc inlerpreiationem.
(10| . Coisl. primus .
lllud enim nihil aliud hoc loco desi(11) . Addunt quatuor mss. - gnal, nisi libros el perlractaliones, el addiium vi, nempe Harl., Yat Coisl. primus et Reg. se- delur ad explanaiioneio praecedenlis vocis
cundus.
, quae cum accipi posset de litieris ad amicos
(12) . Tres mss. , scriplis, aliam adhibebat Albanasius, ul Ba&iliuni
nempe HarL, Coisl. secundus el Reg. secundus.
pateret non incogilaniem et imprudentem noxas
(13) . Coisl. primus et Med. \ scribere ut interdum lit in episloiis, sed data opera
. Paulo posl idem Coist. . libros in hoc genere componere. Hinc Basilio ha?c
Ibidein Med. KaV .
audienli suk>iit vereri, quod ne opus bxreiicum no(14) ... . I u sepiem mss., mini sqo afficlum fuisset. Confirmat haoc ioierprcnisi quod in tribus recentioribus legitur - talionem illud Basilii de Eustathio dictum ia eoist.
501
EPiSTOLARUM CLASSIS I. EPIST. XXVI.
502
c( > . , \ el coraponi? Nam islo tc vocabulo usum esse aiunt,

, qui totidem verbis tua referunt. Me autem multa
; . " \ a n t m o et cogitatione versantem, nihil q u i d q u a i n
d e consilii inupia exirait. Quare et aliquid tate
mibi \u m e n i e m venil, n u m quis bacrelicus dolose
ITJTOO ,
, suig ipsius scriptis uomen meum a B c r i b e n s , re9< . xtiludini IUSD molesliam civarit, atque a d vocem
' - istam emiltendam adegevit. Non enim iis quae a
\ \, nobis scripla sunt adversus eos qui Filium et
\ Deum Deo et Palri secundum essentiam dissimilem
, dicere ausi sunt, aut adversus eos q u i Spirituni
, sanctum creaturam et opiiicinm esse blaspbemo ore
. docuerunt, contumeliam banc facerevoluisses, q u i
(16) ' , - magna illa ac celebria cerlamina pro recia fide per * lulisti. Liberabis autem nos ab hac sollicitudine,
.
si m o d o volueris qu;e te a d hanc in nos offensionem commovcrint, aperle significare
<7'.
105
EPISTOLV X X V I \
Camkm Banlius, in eo itxtcb motu qui Nlcaam etertit, mirabititer servalum hortmur, ut grulia re et opere Ve
solvat, ac eamdem semper meniem retineat quam in tpeo pericuii articulo Jiabuerut,
Ccesatio Greguru (ralri.
(17).
Gratia Deo, qui mirabilia sua et in te ostendit,
:, \
5-; (18) , \ - teque ei tati morte servavit patrwe ac nobis aniici*.
\ . Reliquura jam est, ut ingrati non videamur, nec
, * indigni beneficio lanto, sed pro viribus enarrenius
, - Dei miracula, et quam rc experti sumus benignita - tem, eam celebremus; nec verbis tantum persol , , vamus gratias, sed et opere talcs simus, qualem
rjrry \ et nunc esse te persuasum babemus, facia ex nii
, , ris in te editis conjeclura. Aique ut adhuc magis
, êo servias horlamur, accessionibus semper 1'IIDO . \ rem augens, et ad perfeclionem progrediens, ut
, - prudenles dispeusaiores vilae nostrre deprebenda, \ (19), miir^ ad qtiam nos benignitas Dei reservavit. Nam
, , si omnibus nobis prsecepUim esi, ut exhibeamns
W . nos Deo tan(|uam ex mortuis vivenles
quomodo
xri ' non id magis prseceplum iie, qui cx porlis inortis
, \ , > erecii sunl? Id autem maxime, ut mihi quidern
; persuadco, praesiilerimus, si velimns ea;ndem
' , , sernper reliuere menlcm, quam tempore periculo, - rum habebamus. Oinnino cnim venerai nobis in
votav, fy \ . menlem vilae vaniias, ac nibil fiduni essc in rebus
(20) - humanis, nibil slabile, ul quae lain facile mulcn"ov, \ ) , tur. Subieral eliam nos, ul verisiimle est, quaedan
, ^ (21) . prseleriionim pamitcntia , et de fuluris promissio,
- Deo, si servaremur, inserviendi, ac nobie ipsis
\ diligentia omni invigilandi. Si quam enim nobis
, , , \ cogitationem moriis periculum immincns injiciat,
"Rom. , 15.
130: * , , etc. quinque codices . Sed tres antiquiskriptu contra nos vel potius eomposuil longossimi
ser-ut iri edilis.
*wei convicio omni ei ealumnia referlos. Eodem(19) . Slc rass. sex. Ediii ^
r.sa nsorpalur illud verbum in epistolis 151,223, .
*U x51.
(20) EUrftet. Sic etiam sex libri veteres. Edili
(40) . Sic quinque mss. Editi . Pau- .
^posl editi * . Plerique mss. .
(21) . Codex Bigotianus a Combefisio
(17) . Destint haec in laudatus babel (5, et paulo pust idcm
quinque mss. Leguntur in tribus velustissimis.
.
Kalkr aol. Praepositio addila ex codicibus
* Alias CCCLXU,>cripta an. 368.
Hsrl./uoUI. primo, Med. et nonnullis aliis. Ibidem
503
S. BASILII HAGNI
504
haec te arbitror, ut his quam simillima cogilasse. (22) ,. FI
Quare iiecessarii cujusdam debiti solutione obstri-
cti sumus. Haec simul laetus ob Dei raunus , simul , , !)
' ct de futaris sollicitus, perfeclioni tuce subjicere . "
ausus sum. Tuum aulem esi verba nostra aequo et .
leni animo accipere, quemadmodam el coram in ,
\ \ (25),
colloquiis solebas.
.
, ' (24).
'.
EPISTOLA XXVII*.
Basilm ex morbo sanalus hieme impeditur quominus mvisat Ensebiwn. Properaturum se pollic
et per [amem liceai.
Etiubio, epucopo Samosatorum.
.
Ubi Dei gralia ac presidio ttiarum precum pau" \ 5
lulum emergere ex morbo visus sum, ac recollegi meas vires, lunc hieras superventl, domi nos in- , ,
cludens, nec loco sinens moveri. Etsi enim solito , , \
longe roilior occurrit, mihi lamen salia vehemens .
fuit ut impediret, quomimis non modo eo vigentc '
iter ingredi, sed nec paululum quidem ex cubiculo , '
106 prospicere possem. Sed neque boc parvi (25), ' duco, quod dignus habear, qtii cum tua pietate . ,
ptr Hlteras colloquar, jamque in anlecessmn spe
responsionum acquiescam. Quod si et tempeslas si- , \
itat, et vit nobis adhuc supersit lempus, nec im- . \ , ;
pervium nobis iier fames efflciat; cito sane pre- (26) , \
cum luarum subsidio voli compotes esse, teque (i7) >
domi invenientes, in multo otio magnis tuae sa- , *
\ , pienliae thesauris exsaiia/i possimus.
^ ;
.
EPISTOLA XXVHP'
'.
Coruolatur Neoccesartenses morle ephcopi sui afflictos, et hortalur ut tranquiltum *ta/tim, quem
referre debent, nimium lugendo non amillunt, *ed diligenter caveant lupis, pro u quitqu
gere sim.lem iis qui Gregorii lempore usque ad fuuic beatum ecclesiam rexermit.
Eccle$i(P Neoccesariensi consolatoria.
4.
1. Posiwlabant quidem quae acciderunt nosiram
ipsorum prssenliam, tum ut bonorera beato viro , (28-29) ; vobiscum, qni ei conjunctissimi eslis, una persol- , \ \
verein, tum m moeroris, quem casue attulit, ex ' (50) <w*
ipso rerum tristium spcctaculo pariiceps forem,lum , \
eliam ut de nccessartis consiliis vobiscura commu
\ >
nicarem. Sed quia corpoream conjunclionem inulta & ,
interpellant, reliquum erat ut per lilleras vobiscuin .
partirer praesentia. Miras igitur viri dotes, proptcr , ' \
* Alias VI, scripta anno 568.

(26) . Sic antiquissimi quinqueco*
" Atias LXII, scripla anno 568.
dices. Editi .
(22) . Harl. ei Coiel. primus (27) . Sic anliquissimi codices wt
. Editio Paris. secunda .
Med.,Coiel. cum uno ex Regiis. Ediii
() . Duo codices
(28-29) . Harl. et Med. , et
.
paulo post \ .
.
(24) Ur . Vocula deest in quinque mss.
(50) ' . Ita Vat. et quatuor alii. Editiei
codicibus, non lamen in tribus antiquissimis.
ires vetustiesimi codices ' . Sed
(25) . Hanc vetuslissiini codicis Harl. recte. Nam locus gemellus in epiat. 86 babet e* |
scriptHram, quam tainen recentior manus corrupit . Ex reriw
addendo , substituere non dubilavi subabsurdae spectarum evidentia. bac ecriptura consentiu|
edilorum leclioni ' , per meip$um iter tn-omnes mss. codices.
gredi.
50C
EPISTOLARUM CLASSIS I . EPIST. I W I I I .
305
- (51) , quas eliain maxime damnum nobi* intolerandum
ok' , \ accidisse arbitramur, nee epistobe monsura capiai,.
, el alioquin intempestivum de praeclare factorum
\ . multitudine sermonem instiiuere, cum adeo conci: , derit animus noster ob moerorem. Quodnaro enim
, (52) j illius factum tale est, quod aut e nostra mctnoria
excidat, aut silentio jure ac merito prxiermiUalurt
%& Fieri enim non polesi, ul semel omnia dicaniur
-. * acervalim : ex parle autem dicere, vereor ne pro dilionein babeat veritalis. Interiit vir omnium aequa;6?, , , - lium in omnibus simul humanis bonis praesiantisio: \ , simus, columen patriae, Ecclesiarum decus, co-'
, , luiuna el fulcimenlum veriiatis, Grmameotum fidei
, , - in Cbristum, soortini tutela, adversariis inexpugnabilis, legum paternaruin custos, novilalis inimi
. , oTov , ^ cns, ostendens in seipso priscam Ecclesia? speciem,
? , ' ad veterem statum, vcluli ad sacram quamdam
, - imngineui, Ecclcsise sibi commissae Ibrniam elfin gens, ila ut qui cum eo vixerunl, una cum iis qui
. anle ducentos annos et ainplius luminarium instar
(55) resplenduerant, vixisse sibi videanlur. Adeo nihil
-, , de suo, nec uilum rocenlioris mentis invenium vir
- ille promebat: sed, secundum Moysis benedictiu~
, , \ nem, proferre noverat ex cordis sui arcanis, bonis
!> . \ Acilicet Ihesauris, veiera veterum, et vetera ante
faciem novorum .107 ^ '
P no loco non ee, ' , cuiiduiii selatem in coiivenlibusepiscoporum dignu&
\ . babebalnr, sed eupra omnes erat sapientwe anti , \ qnilate, primas communi concessu oblinens. Quania
, . , Q aulem talis inslitutionis utilitas, nemo requisieril,
;, (54), - modo in vos oculos convertat. Nam soli quos noi:w \ verimus, aut cerle cura paucis admodum, in tanta
. rerum tempestate ac procella tranquillam illius
, gubernalione vitara egistis. Non enim vos alligit
\ . bxreiicorum venlorum aestus, submersiones iin& ^ , , / portans et naufragia animabus facile mutabiltbue.
, (55) Neque vero attingat unquam, universorum Do , mine, qui famulo tuo Gregorio, a quo basis Eccle, . * - siae ab iniiio compacta, tranquilliialis longissima
/. , \ iminus dedisli. Quam vos hoc tempore amillere
? , nolile, neque iuimodicis lacryrais, ac totos voa
*' . ' - moerori dedendo, remm uecessariarum oppoi tuni ( (56), - lalein insidianlibus prodatis. Quod si omnino lu& (57) ), gendum est (ita sane non sentio, ne in boc iis qui
11
11
n c l
Lcvil. xxvi, 10.
(31) . Edit. Basil. secunda el Paris. . D duo Regii. Editi .

(55) . Ediii ante banc vocem adduni
Alixetsexross. . lbidero tres vetuslissiini codices et duo Regii babenl pro eo quod , quod in bcto mss. desideratur. Slatim pro
eo quod eral in etfUis- , ie . Illud, ' , idem valet
. Siroile exemplum habes supra in epist. ad ctionem ocio codicum mss. apposuimus.
(56) 00 . Deest negalio in Iribus mss., e e d
Mnimum el infra in ep. 68 ad Alhanas. Quod cum
[ibrarii non iitlelligerent, alii necessaria videlur ad senteniiae seriem, ac miror
[sicenimin nonnullis mss. legitur), alii i v eam a Combelisio expungi. Nam perabsurde dixis-^ posnerunl. [Qaod pncstat.]
set Basilius lugendum esse, ne sijnilcs simua big
ioi) . Addunt edili , qui spem non habenl. Paulo posi addimus post
^llisecdesunt i n septemmss. Paulo p o s t e d i t i codicibusllarl.,Hed.,CoisL utroque et un>
îwov et . Codices Regio.
wio nass. ul in lextu.
(57) . Sic codices mss. oclo. lidera
) . in Vat. et Combef. panlo post babent . Edili
Panio pogi legimus cum seplem uiss. - et . Editiones ilagan. et duae Basiediii .
leenses babenl .
3i) 'Er''.Ua Harl ,Coisl. primus,Val. et
807
. BASILII MAGM
epem babent, similcs simus), VGS, si videlur, , ,

postquam veluli lugubris quidam chorus proprium , '
vobis duccro praefecerilis, concinnius cum ipso ca- .
sum deflete.
2. \ '
2. ACqueis quidem, elsi ad exlremam senectutem
flon pervenit, at certc quod ad tempus, quo vobis ,
prafuit, aitinet, satis vilae habuit. Corporis aulem , .
tantura particeps fuit, quanlum necesse erat, m ,
animi conslanliam in iilius doloribas perferendh \ . .;
oslenderel. Forte atitcm vestrura atiquis exislimet, , ,
tempus commiserationis esse incremenlum et amo- \ , ris accessionem, non autcm salietatis occasionem (38), , \
b:s qui experti eunt, ita ut quanlo longiori lem- ,
pore esiis beneficium experti, lanto amplius orbila- (59) \
tem scnliatis; calerum corporis justi vel umbram . npud pios quovis bonore dignam essc. Alque oplan- ^ (40) (
dum quidem ul inulti ex vobis sic animo affecli )
eint (neque enim ego ipsc dtxeriin virum ease ne- ' .
\ ;
gligendum) ; sed boc consilii do, ut dolorem btimaniier perferaiis. Etenim quxcunque dicere pos- , . (41)
zint qui damniim deplorant, neque a meipso ,
ignoranlur. Silet quidem lingua fluviorum in mo- , (42) ,
rero aures atluens : cordis autem profundum, a , ,
nemine haclenus comprebensum, somniis debilius, . (45)
quantum sane ad bomines altinel, avolavil. Quis ; :
illo ad futurum praevidanduin acutior? Quis in lam ;
::,
etabili ac firma animi imlole idoneus fuii, qui ftilgure citius res aggredcrelur? civilas mullis ' ; w
quidein jam malis praeoccupata : sed tamen nullo ) proraus in partibus ad vitam necessariis sic laesa! ^ * , ,
Nunc defloruit tibi ornalus pulcberrimus, conli- ,
cuit Ecclesia, convenlus irislcs eunt, consessus , ,
sacer corypbaium desiderat, sermones mystici 1 0 8 , ,
explanaturein exspcciant, pueri' palrem, senea , , (liw
sequalero, optimates principem, populirs patromim, pauperes nutriloreiD; omnes nominibus maxime , *
propriis ipsum vocanles, in propria calamilale luctum sibi quisque proprium atque cenvenientem (44). ' edtint. Sed quo mibi serflio prae lacrymarunr vo- ; ;
luplale rapiiur ? Non evigilabiimis? non scmetipsoe ; colligemus? non respiciemus ad communem Domi- , , ;
oum, qni poslqitam unumqifemque sanctorum aetali ,
euae sivit inservire, congruis temporibus ad se ;
rursue revoeavil? Nunc in lempore illius verborum \ 'recordamini, qui cum concionaretur apud vos, , , , ,
1
(58) . Iia Harl.et Coisl. primus. EdHi

.
(59) .
Ita Harl. et Med. Edili
.
(40) . Sic mss. sex. Editi .
(41) . Editi addunt . Sed poetrema vocula abest ab omnibus mss.
(42) . Haec vocula addiu ex oclo niss. IbU
dem tres vetuslissimi .
(45) . Ua ires vetustiasimi codices
ciim aliis qualuor. Subaudilur , quod paulo
posl sequiiiir; cui quidein ciim minus atlendcrent
librarii, crrdo eos scripsisse, ut est in edilis,
. Quod aulem paulo post ait Neocaesarearo
nmUiejam malis praeoccupatam fuisse, non videtiir id referri posse ad famein de qua Basilius in
prxccdenti rpistola. enim malo eoniacia
mn fuisse Ponli civitates conjicimus ex Gregorio

Naz., qui famem eo graviorem fuisse dicit, quw
non possint Gappadoce, u( maritimse civiiaies, ei
ea quibus abundant exportare, et quibus indigen*
invehere. Respicit ergo Basilius ad illam potissinuim calamilaiem qua Neocaesareatn Gregonos
Nyssenus sua aelate amiolam fuisse leeUlur, cum
ingenti terraemotu aedificia omnia turo pubnca IUI
privaia ruinas Iraxcrunt, ac solum lempl" fl
a Gregovio adificaliim fuerat, illaaum et i" "
permansil, Vil.S. Greg. tom. 111, p. 554. EumJJJ
eventura referunl in Chronicis HieroBymus ei i "
pbanes ad annum 544.
(44) . Quatuor mss. recenliores
Sic eliara aecunda nianu Harl., sed initio habucrai
.
1
11
lacl
l(rt
309
EPISTOLARUM CLASSIS I . EPIST. XXIX.
310
. ol . ; semper adnionebat, Cavete canes, inquiens, cavete

* operario* malos " . Canes non pauci. Quid dico
, canes? Imo vero lupi graves, qui sub ovium sp^cie
. , dolum contegenles, ubique t e i T a m m gregero Gbrisli
. " divellunt: qui vobis vilandi suni vigilantis alicujus
, * pasloris pnesidio. Hunc vestrum quidem estpetere,
, animis ab omni contentione atque ambilione re purgalis : Domini vero, ostendere, qui a magno ilkr
, ' - Ecclesiae vestrae duce Gregorio usque ad bunc bea (45) \ \ , tiun, allerum in alterius locum sufliciens, semper (46) , que adapians, velul ex quadam preliosoruni lapt . " - dum commissura, mirum ornamenlum Ecclesiie
. * vesine largitus est. Quare nec de successuris de * sperandam est. Novit enim suos Dominus, ei pro.
ferre in medium polesl, quos forta&se non ex^ spectamus.
5. Dudum me volenlein sermoni' Gnem inipo*
. *
" * ) nere, dolor cordis non sinit : sed oblestor vos per
, , Palres, per reclaui fidera, per hunc beatum, eri , , gaiis aninmm, proprium sibi quisquc id quod agi , \ tur ducenies, et rerumia ulramque pariem exilua
' participes se in primis fore exisLimantes, ila ut
, , rerura communium curam, plerique solent, iu
, - proximum non rejicialis, ac poslea unoquoque in
, animo suo res negligenie, omnes sibi ipsi perln , curiam proprium malum imprudentes accersant.
. Haec autem sive ul victnorum commiseratiorieii),
, - sive ut idem senlienlium commuuionem, sive
(47), \, , ftliam, quod verius est, ut cbariialis legi obse , \ Q qnenliuni, el periculum silenlii declinanlium,
, omni cum benevolcniia excipile; persuasum illud
' , , - babenles vos esse nostram gloriationem queraad \ , modum et nos vestra erimus iu Domini die : nosque
xal \ proul paslor vobis dabituf, vcl arctius charitatis
, vinculo vobiscum esse conjuogendos, vel prorsus
, disjungendos, quod quidem absit, ueque Dei
,* * gralia fiet, neque sane ipse nunc coniumeiiosi
. , , quidquam dixerim. Hoc aulem scire vos volumus,
etsi bcaium illum ad Ecclesiarum pacem concur (48) , rentem non habtiimus propter quasdaro, ut ipse
, , ' ' nobis aflirmavit, anlicipalas opiniones; sed tamen
, \ * idem cum ipso senlittidi, eumque semper certami ; , nuin adversus haerelieoe participem advocandi, nos,.
\ l)eo leste et hominibus qui nostri periculum fecc .
D runt, nullum tempus inlermisisse.
'.
1 0 9 EPISTOLA XXIX*.
Basilm Ancyranis tignificat acceptum ex morte eorum episcopi Alhanatii dolorem, cujtu tumma de ecclesiis
aical. Hortatnr ut caveanl, ne rursus in electione episcopi du&ensiones ruucanlur.
Tq ' (49).
Ecclesim Ancyra* consolatoria.
Diuturnum nobis silentium imposuit animi ste11
Pbilipp. , .
%
(45) . Sic octo codices mss. Editi '

!
(46) . Sic sex mss. Edili . Paulo

posi ediiio Parisiensis * . Aliae editiones et
mss. codices septem * .
(47) ... . Sic velusti codices,
melius quam in edilis . Sed
poslulat sensus utlegalur ... .

Editio Haganoensis conscntit cum mss. codicibus.
(48) . Ila mss. seplem. Edili
.
(49) . HSRC T O X addita ex scx mis.
" AliasLXVH^ scripla anno568 exeunte.
S. BASILH MAGNI
311
por ex gravissimo irislis eventus nunlio. Postquam * .

vero paululum quodam motlo ex laciturniiate nos ,
recotlegimus, qnam velul i i , quorum aures vehe- (50) ,
menti Conilru perculsae sunt, passi sumus; neces- eario nunc de eo quod accidit, ingemuimus, et in- , *
ter lttctus epislolam hanc ad vos misiraus, non , (
consolandi gratia, (quis enim sermo inveniatur \ ;)
taniae uaedicus calamiiatis ?) sed cordis nostri do- , *
, , .
lorem, quanlum possimus, vobis bac voce signifl , \
cantes. Opus nunc mihi essent Jeremiae lamenia (51) tiones, et si quis sane alius ex beatis bominibus
. ,
calamiiatem maximam modo commovendis animis
*
idoneo lamenialus est. Cectdit vir, vere columna
(52) *
etfirmamentuinEcclesiae, vel potius Ipse quidem
, ad bealam vitam sublalus a nobis abiit : non lcve
,
autem pcriculura est, ne mulli subiracto hoc fun . , /*damento corruant, et quae in nonnullis putrida (551 \ * eunl, manifesta fiant. Glausum esl os, et justa di- .
cendi liberiaie, et gratiae verbis ad fratrum aedifl- , (54) . H
cationem scatens. Abierunt menlis congilia, qu* )
vcre in Deo commovebatur. quottes mibi (accu- ,
sabo enim me ipse) indignari subiit in virum, quod ,
totus in eo desiderio ut discederei, essetque curo ' .
Christo, permanere in carne propler nos non pra> (55)
tolerit". Cuinam deinceps Ecclesiarum curam ; ;
deferemus? quem adjungemus molestiarum so- (56); "
cium? quem laetitiae participem? gravera t r i - ! alemque solitudinem! Quomodo plane similes facti ; eumus solilario pellicano ? Sed tamen juncta in- , ,
ter se Ecclesia membra, velut ab anima quadam, c , \
ab ipsius regiraine in unam consensionem et ac- , \
curatam communlouem compacta, et servaniur
constanter per. pacis vinculum ad spiritualem coag- , ,
roentationem, et servabuntur semper, Deo id lar- , \
giente, nt firma ac immota maneant beatae illtue , animae opera, quxounque Ecclesiis Dei exantlavit. . *
Verum eertamen non parvum inctimbit, ne rursus (57) ,
lites ac discordiae in prasulis eleclione nascentes, , omnem siroul laborem ex qualibet dissensione sub- ,
vertant.
-.
u
11
Philipp. i , 25. " Psal. c i , 7.
(50) ol. Sic omnes antiqni codices. Editi

. Ibidem in tribus mss. paulo
posl deestin tribus, iiec necessaria est bsec vocula.
Paulo post Basiliua in his verbis, \
... , videlur rcspicere ad versum antiqui
poetae, quem ciiat Plutarchus initio libri De conso^
lalione, \ , Animos
agrotantit tuntmedici sermones,
(51) . Vaticanus codex cum

Regio B e e u n d o el Goisl. eecundo . Siatim in duobus mss.
,firmamentumveritatis.
(52) . Vocula addila ex Hed. et Goisl.

primo.
(55) ^ , etc. In bis et sequen-
tibus vocibus secuti sumus quinque veteres libros,

nempe Reg. utrumque, Goisl. utrumque et Vaticanum. Plures aulero quam sex non babuimus.
Deest enim baec epistola in codice Harl. Edili ^ ' . Habetetiam
Mediraeus cod. * .
(54) "Er . Deest praeposiiio in duobus veluslissimis codicibns Gotsl. et Med. Non mulio
post Medica?us !, qu^
ex verbo conurniatur inierpretatio quam secuii
sumus.
(55) . Duo codices Regiiet Coisl.
secundtia .
(56) . Sic uterque Reg. et uterque
Coisl. Male in editis .
(57) ' . Sic auinque codices. Edi
. Ibidem addilum ex quatuor mss.
Legitur paulo poet in Yaiicano, Regio secando
el Coiel. secundo
, lites et dhcordice quce in defuncti eUcltone
lua
ezorice fuerant. Sed ulravis leclio probetiir,

seinper ex his verbis^ ne rursus Ute$ etc, concwdere licet, electionem AthttBasii inlerpellaum ouseusionibus fuisse.
t
EPJSTOLAKUM CLASSIS I . EPIST. XXXI.
313
A\
514
HOEPISTOLA XXX*.
Trtfermorbot hiemem el negoiia, ali<g cautce BasUium prontouere od Eusebium proficisei. Matrem amisil, u
tn$ recruduil. Ecctesiis non mclius cst qwmi ipsius corpori. Narrat electos [ui$se Ancyrce et Neoccesarew ep
Preabu Eusebnacceplum refert, quod wbnkorum imidtas effugerii.
.
Eusebio, epi$copo Samosatorum.

t
! '
/ , \ ; ; . *;
hrsxvwv .
(58), / , \ urdn (39) . \
{. , \
^ (60). \ ^ ; Iwiiw ; . ; . ^(&, %\ \
; , \ (61)
/
.
, ,
^. (62) \
,, \ . '
>*
; Ptfynv.
, .
'^ -
Si omnes ordine scriberem causas, quibus in

hunc usque diem dctentus sum, quanquam ad
tuam pietatcm proflcisci omnino cupiebam, hisloriae seriem inGnitam pertexerem. Morbos quidem
alios aliis succedenles, biemis molestiam, negoliorum coniinuilatcm oinilio dicerc, cum nota sini,
et jam prius indicata prestanliae tua. Nunc auteni,
quod unicum babebain vii solaiiuni, nialrem
ciiam ob mea peccata amisi. Nec me derideas, qui
id aetatis lngeam orbitalem, sed ignosee mihi, separationera animae patienlcr non ferenti, cui nibil
comparandura in reliquis rcbus video. Rursus igitur milii reversi sunt morbi, rursusque in leclo
d.ctimbo, exiguis prorsus viribus flucluans, et
' lantum non singtilis horis necessarium vilae finem
exspectans. Ecclesise auiem non alio fere modo ac
corpus meuni affectae ftunt, bona quidem spe nulla
affulgenle, rebus vero scmper in deterius sublabentibus. Inlcrim Neorxsarea et Ancyra visa? sunt
babere successores eorum qui obierunt, et huc
nsque conquiesciml. Sed nec iis, qui nobis insidiantur, ut aliquid iracundia aua el acerbitale dignum facerent, bactenus concessum est; nosque
ejus rei causam tuis pro Ecclesiis precibus palan
tribuimus. Quare pro Ecclesiis precando et Deum
exorando ne detasseris. lis qui digni fucre, qtii
tuae eancliiali niinistrent, dic salulcm plurimam.

^,, \ (65).
.
'
EPISTOLA \
frnw imdum sedata Basilium detinet, quominus comUetur Bypathim consanguineunV suum. Bunc sanare co
*m furai hu qui dotui curatiotmm habebant. Quatnobrem eum coinmendut Euscbio, ul vel [ralre* religiosis
ctrsti, qui ei medeanlur, vel iptum ad illos cum litleris mitUU.
(64) .
-
\ , (65)
Eutebio. eviscooo Samosatorum.
Nonduni nos fames reliquit; quapropler in civitale remanere necesse babemus, vel dispensalio-
W\ '. Sic anliqui sex codicce. Editi siquidem Basilius, ul in prioribus, excusat famem,
cur ad eum non venial. In pluribus codicibus nms.
-^.
i^) . Haec indicaverat in epist. conjuucta est epislola cum aliis ad Eusebium scri^ : oempe praeier biememel morbum, ipsara etiam plis : eam atitem proxime in ouniibus codicibus
kmem, qoac pluriiDum ei dabal negotii in suble- scquilur epistola 146, qua? inscripia est ,
wndis pauperibns.
nempe eidem Eusebona?, quamvis ad Anliocliuui
) . Deest illud pronomen in Eusebu fralris aul sororis filium scripla sil.
65) . Id est. ut pauperes adjuvem,
quatuor ross.
vei saltcm commiscralionem illis iiupendatii. Saepe
D apud Basitium dicilur id quod pauperi(62) Vide Addenda.
(63) Tbr . Post has voces editi addunt , bus disiribuitur. Yituperat in Coiiinienl. in J*a.,
p. 418, praesules qui inale parlam pecuniam acciqowl deest in sex mss.
. Quamvis codices sex habeant - phmt vel ad suos usus, , vel per cau': xjv5, iino auiem, nempe Vaticanus et alius in^gnis Ecclesi* Parisiensis, - sam dislribuendi pauperibu* Ecclesiw. in epislola
^''ôv, non umen mulandum duxi quod in edilis 92 Orieniaies inlcr mala Ecclesiae illud etiaui del^pbaiur. In codice Medicaeo, qui est veiuslissi- plorant, quod ambiliosi prsesules
'"^, receiilior manus apposuit illud . Ex , pecunia* pauperibu* deslinatas iu euos usus
iiiorum tamen codicum auctoritate conjici non
converiaut
ifDineriio posset, Eusebium Samosalensem Euse* Alias VII, scripta anno 569.
jwcara apud Syros suos dictura fuisse. Ai non dii- ** Atias CCLXVll, scripta aimo 569.
bt\un q i j m
scripia iuerit bsec epistola;
f
a (
u m
315
S. BASILII MAGNI
II
tiis causa, vel commiserationis in âflliclatos. Unde , .

ne nunc quidem polui comitem me viae prebere , ;
colendissimo fralri Hypatio, quem non lantum lio- (66), ,
,
noris 111 causa fratrem appellare possum, sed
propler naluralem quae inler nos inlercedit ne-
cessitudinem : consanguinei enitn siunus. Quali . " ,
ille morbo laborei, neque luam praestantiam fugii. * , ri3a:.j
Doltiinus aulem, qnod in eo spes omnis abscissa " ' , :
sil levanienti, quandoquidem iis qui sanalionis *
dona habent, niliil in illo eomm quae solent, opc- .
rari roncessum est. Quocirca rursus precum lua- . -
rum auxilium implorat. Tu aiilein exorari le sine, , \ \ ;
ut opcm solitam non deueges, tum ob liiam erga , \ *
grotanles conimiseraiioncm, tum noslra causa, , ,
qut pro eo precamur : el si fieri' poiesi, fratres (67)
religiosissimos ad temetipsum accersas, ul in tuis ,
ipsius oiulis ei medela afleraUir; sin hoc iieii ne- , :
quil, illuni cum litleris dimitiere et frairibus ultra , \ :
commoranlibus commendare digneris.
.
EPISTOLA 1.
'.
Ca>s<triu$ moriem sua onmia pauperibm legasset. ejut patev et (rater quidquid reliqmtm
expilata fucrant, id sUilim in puuperibus niolevandi* el debiloribn* absolvettdts imuntpser
mutti prodierunl. qui pecumnm u Ccesariwn accepme dicerent. Unde Gregorimn molesliss
Basilius Sophronio commendat.

Sophronio magi&tro.
(68).
1. " \
\, Parliccpsesi lemporis ct Dco dilectissimus fraler nostcr Gregorius episcopua. Dolei enim cum .
omnibus el ipse injuriis conlinuU, velut inexspe- (69
cialis quibusdam plagis pcrculsus. Nam bomines \ .
Deum non limentes, forlasse eliam et magnitudine C 6 , -J
malorum coacli, caltunnias illi inferunt eo noinine, ,
quod Gxsarius pccunias ab ipsis acceperit. Nec , ' '
damnum molesium cst; dudn.m enim didicit pecu- , \ *|
nias contemnere; sed quia cum exiguam omnino * , *
partein .acceperinl iltius bonorum, eo qtiod res , \ &
ipsius pcnes servos essent ac bomines servis ni-
bilo inriole meliorcs, qui, liberrime preliosissima , )
qussque parliti, paucissima omniuo eis reserva- , :^
runt; haec ilii exisiimautes nulli obnoxia esse cre- (70) dilori, mox in egenos insumpsere, tum ob suam , , xa^
ipsorum propensionem, lum ob deftincli vocem. ,
Fertur enim dixisse inoricns : Mea omnia volo e$se . ,
pauperum. Ilaque ui dati a Gxsario mandali mirii- . *slri, statim liaac dispensarunt uliliter. Et nunc . ' ("*)
Alias LXXXIY, scripta anno 569.
D
convertant. Hmc in Regulis fusioribus, Inlerrog. 9,
et in epislola proxime sequenli bona
pauperibus.
(66) . Sic citaii a Combefisio codices et
Harl. et alii plures. Editi . Paulo posi edili
. Antiquissimi codices Harl., Med^
GoisL el alii nnnnulli ut in lexlu.
(67) . In bac voce el alia quae paulo
post occurril, nempe , non consentiunt
codices mss., aliie accenium in penulliina, aliis
in antepenuUima, ul in imperaiivo par cst fieri,
babenlibus. Scd itnperalivo uti minus fainiliare
Bastlii, cum praesertim Eusebiumalloquerelur, quem
in parcnlis loco reverebatur.
(68) . Addnnt Hegius secundus el Valicanus , Gregorii
cphcopi causa. Inilio epistolae babeht omncs codi-
ces . Ilabiiimits anlem spptem in banc

epistolam, nempeUarl., Med., Val.,Coisl.uinimque
el Regium ulnimque. Sic eliani edili praeier articulum. Sed etsi magna codicum mss. auclonltf
qunnlum tanien illis hoc loco tribuenduro sil & '
2
minabiimia in Vila Batilii.
(69) ',.
recenlior .
,.
Reg. secundu&et Coisi.
(70) , . His in verbis el ^
uenlibus usque ad isla, , ?

ices omnes mss. habcnl pluralem numeram. Wiu
secum pugnanl, dum pliiralem nunierum sequuiimr
in big vocibus, ,
, singiilarem vero in istis , ^,
, , .
.
(71) . Quamvis sex codices wbeanl , Harl. , nolui W?JJ
mulare vulgatam scripluraui. Non enim hic
EPISTOLARUM CLASSIS I . EPIST. XXXIII.

; ajta . - circuiusiat Cbristiani quidem pauperta^s, unius 3u (72) , iem ex forensibus bomiiiibus negoliorum moles.
. - Quapropler in animuu) subiit haec omnia tuae om * iiino laudabili probitaii indtcare, ut el virum ho:, , \ - norans, qui tibi jampridem uoius est, et Dominum
glorificans, qui in se suscipit quae servis suis fiunt,
3;5 , \ et honorem nobis babens, qui eximio quodam modo
KWTW, (73) tui sumtis, cuni ea quae convenient, de boc viro
, , dicas Comili tbeâurorum, lum modutn excogiiee
|; , suaima H 2 tua prudentia, quo ab islie coiUu .
meliosis ei intolerandis molestiis liberetur.
1 ,
2. Omnino aulem nemo virum ita ignorat/ut
, , aliquid deeo suspicelur indecori, qitasi pecuniarum
, . amore haec (ingai. tist enim in promptu liberalis
^ . illius animi demonslralio. Quod enim reliquum
esl de Caesarii boois, id libenter cedil xrario, ut
, opes ipsius illic custodianlur, patroiius vero aerau (74)
rii respondeal iis qni adoriuntur, et probationes
-:?, \ , requirai, quia nos ejusmodi rebus idonei non su ; .
mus. Discere enim potcsi perfectio tua, n e m i o e B i ,
j u f c l v ?, , , (75),
quamdiu licuit, discessisse non compoicm eoruin
/ ,
quse volebat, sed nullo quemque negolio consccu * \ - lum esse quod pelebat, iia jit mtillos etiam poeni: , ' terct,(yiod non plus ab inilio petiissent, ex quo
. eiiam maxime plures facti sunt calumnialores. Dum
; , enim ad priorum exemplum respiciunt, alium alius
foo; . excipit sycopbanla. Adboriamur igilur gravilalein
luain, ut bis omnibug obsistat, cojiibealque, velut
( 7 6 ) ,
Ouenium quoddam, ac iniereidat maloruin continuilaiem. Nosli aulcm quomodo sis buic rci rcme .
-, * ' dium allaturus, ila ut minimc exspectes dum te
niodum edoceanuis : qui cum simus htijus vilae ne ' (77)
, goliorum inexperti, boc ipsum ignorannis, quomodo
5| . \ \ bis liberari po^siraus. llaque &is ipse et consilfariug
, et patronus, atixilii genug sumnia lua prudenlia
excogilans.
(78).
1
EPISTOLA XXXIIP.
Jdem Gregorii negotiuni Aburgio commendat.

*6(9).
Aburgio.
\ ^,
El quis ila veterem amiciliam novil bonorare et
, , virtutem revereri, et cum afflictis dolere, ut tu ipse?
fetef?e et praecepto Domini, sed de extremo Caesa-pugnat haec scriptura senlentia; Basilii. Non enim
ni mandato. Duas causas aflerl Basilius, rur bona hic agilur de iis qui a Casario acceperant, (quouesarii statim distribuerinl: prima est eorum pro- modo enim Caesarii liberalitas plurimos eo morluo
pensio sive slndium implendi de eleemosyna prse- ad petendura exciUssel?) sed polius de iis aqui<?pti: aliera, Caesarii moner.tis voluntasextrema, bus Caesarius mutuo accepisse dicebalur; quos
cui non parere neras duxerunl. Nemo auieni non cum Gregorius absoivissel, quamdiu superfuit unde
Iel. quam proclive fuerit librariis in his vocibus idfaceret, illius siinplicilas ansam sycopbanlis ad
injuriam dedit.
Kvpfoo cl labi ct erraro.
(76) . Hanc vocem addidi ex sex mss. Ibi . Medicaeus codex .
& wnc cirnimslat in Chrisliani pauperiale, elc.dem duo codices aniiquissimi Coisl. el Med.
I"3) . Sic codicuni ope emendavi- .
(77) . Ila tros vctustissiini codices
">lntum liunc lorum. qui.sic in editi$ lcgebatur:
^... cum aliis duobiisEdiu .
(78) . Sic Med., Goisl. prirnus el Ilarl.
-vr/j .
"*) . Ila codices Rex mss., editio Ha- Edili .
(79) . Ua tres veiusliseimi codicescum
f ; i prima Basilernsis. Aliae . '
(75) . Sic iidem gex codices , edilio duobus Regiis, Goisl. sccundo ct Bigoi. Solue Valicanus ciiin edilis ', qui lamcn codex ad
jlpK. ct priina Basit. Corruptc in secunda BasiK
;. Sed multo mendosius ediliones Parisien- episl. 195habet .
^' , guamdiu vixU Catarius. Re* Alias GCGLYUI, scripta anno 369.
D
Ti,
Jn
S. BASILII HAGNl
519
80
Ctim igitur Deo dilectissimum fralrcm itostrum *

Gregnriurn episcopum negolia apprebenderint, ne- (80) ,
que alias tolerabilia, ac maxime rooribus ipsius , \
contraria; visttm est nobis oplimum esse ad tuura , \
confugere patrocinium, el a le aUquam molestia- , \ *.
rum eoluiionem rcperire conari. jErumna enim (84) .
inlolerabilis e&t, negotia eum cogi tractare, qui ab
bis ei nalura el voluntate alienus est; et pecunias (82) ,
a paupere reposci, et in tnedktm prolrahi, ac , \ /,
forensem fieri, qni jampridcm vitam quielam du- \ (83) *
cere staluit. Sive igitur Goinitem thesaurorum allo- .
qui utile judicaveris, sive quosvis alios, id tuae sit ,
, .
prudenliae.
'.
1 1 3 EPISTOLA XXXIV*.
luget Basitius ecclesiam Tarsensem ab hmretici$, dwn cpiscopi cunclantur, occtipalam; sed dolorem leni
datione, quo nihil praHennissum ad ecclesia uliliUUem. Deum prccalur, ut ewn ecclesiis conservet,
cum ilio congredi concedat.
Euscbio, episcopo Samosatorum.
Quomodo sileam in boc rerum slatu ? aut id a

me iinpetrare non valens, quomodo dignain bis
quae eveniunt aliquam oraiioneiu reperiam, ut vox
nostra non suspirio similis sit, sed lanientationi
gravitatem mali abunde gignificanli? Perit nobis
et Tarsus. Neque id solum niolcstum est, etsi intokrabile : nam illud molestiue, civitatem tanlam
ac tam opportune sitam, ut Isauros, Cilices, Cappadoces, ac Syros per seipsam conjungal, unius
aut duorum bominum lemerilate, in perniciem nullo
negolic conjeclam fuisse, dum vos cuncutmini, deliberalisque, et vos mutuo respicills. OpLiimim
igilur fuerit, secundum solertiam medicorum (omnino autem magna mihi copia, ob morbum mecum
r '
(84) &
\ ; f| >
(85) ,
, ,
; xil
. \ ,
6 , (86),
, \ , '
,
, (87),
\ , \ .
, (
, #
" J
''
habitantem, ejusmodi exemplorum), qui cum dolo- , ), ,

ris magnHudo modum excessil, sluporem in labo- ,
ribus aegrolanti conciliant, ila quoque nostris ipso- , \ ^"-"
rum animis, ne iniolcrandis doloribus corripiantur, ,
sluporem in nialis precari. Sed tamen qnanivis , .
* Alias V, scripta anno 569.
(80) Tdr . Has voces e margine in
conlexlum irrepsisse probaviinus in Vita S. Basilii.
(81) . Hanc vocein addiditnus ex duobus vetustissimis codicibus Harl.et Med., ac prorsus necessaria videlur ad seiitenlise iiiiorem. Ibidem edili . Tres velustissimi
codires ut in textu.
(82) ... . Prima specie videtur
aptior vulgata scriptura ... , negotia
habere. Sed ea qiiam in lexlurn reccpimus, nilitur
aiictoriiate trium vehistissiinonim codicuin ct alioruiu nonnullorum, el explicari potest ex epist.
pnecedenle, itbi rogal Basilius ut advocatus aerarii
respondât \te qui adoriunlur, ,
elc. In Regula brev. 107 vetal Basilius eum qui
nionasterium ingressus est, resexternas ,
id est, tractare. Inlra ki cpisl. 41 :
, non addito episcopi titulo, in Reg. >utem el Goisl. post episcopi (iluhim addatur . Tres illi codices addunt , Ob Tarsum insidii$ petUam. Hanc
epislolain a Basilio presbylero scriplara iuisseronfirniai duorum aliornm codicum corrupla lectio.
Nam in MedicaBO legilur ^), el in Goisl. primo *
.
(85) . Sic Medicacus codex, Reg. pnmjis
et Goisl. secundus. Legitur in Goisl. primo, Harl.,
Vat. et Reg. secundo . Editio Hagan. et Bas.l.
prima \ , alia? \ .
(86) . Haac lectio, quae prima manii m
codice Harlaeano scripia Tuerat, ila ad Basilii sen*
sum videlur apposita, ul eam alteri praeferre uon
dubitem, qua postea in eumdein codicem muwl*
est, quapque in aliis exstat et iu editis, ubi legiiur
, causam apud Deum dicere.
, felicitatis.
\85) . Idem sonat ea vox ac in
(87) . Editi . Sed prior lectio et sei
epislola prrceedeule .
codicum mss. auclorilale nilitur, el Basilii condi*
(84) . Sic habel cod. Haii.: lioni, qui nondum episcopus erat, meliue congni.
. Emebio episeopo cum es$etpre- Non niullo post tres codices non vemslissinii v '"
tbyter. Sireliam cod. Yat., Reg. socundus acCoisl. . lbidem Hansitcundus, cxceplo quod in Val. legalur Goisl. seciindus .
8
Li
5!l
EPISTOLARUM CLASSIS 1. EPIST. XXXVI.
ZH
OJ , (88) , $ eic misere afllicti simus, una utimur consolalione,

. ^ - ut respicianws ad luam mansueludinem, ac lui
, \ \ cogilalione el recordalione dolorem auimi milige^ . " mus. Queroadmodum enim oculis, poeteaquam
;, - inlcnle ree eplendidas conspexere, recrealiouis aliquid aflert ad caeruleos ac virides coloree redire;
WSJJI, ^ \ 1? \ ita quoque animis nostris veluti blanda quaedam
, (89) conlreciatio doloreiu abigens, recoi datio luae lenitalis ac diligenliae est; el maxime cum omnia a le
diuvrpov , \
\ , pro virili facla esse considererous. Ex quibus et
. " abunde nobis hominibus, si de rebus aequo aniiuo
, (90) judicenms, nihil culpa lua periisse oslendisli; et
- , apud Dcum lui bona:uin reruin sLudii magnam
3:() * \ > libi lucrcedem comparasli. Ulinain autem concedat
. te nobis et suis ecclesiis Domimis ad utiliialem vitae
\ bominum ct emendationeni animaruoi noslrarum,
, ' \ - nobisque Uerqm dignctur luiim perutilein coiigres( i v , \ sum concedere?

\
EPISTOLA XXXV.
Commendat Leonlium Batilm tanquam alterum teipsum.

', .
Sine intcriptione, de Leontio.
De multis quidem, ut ad me periineniibus tibi

\ , ,
, \ . scripst: sed et de pluribus scribam. Nam nec fleri
, potest ut indigentes desinl; ucc inihi beneOcia de~
. , negare integruni. 1 1 4 Non est tarnen quisquam
^: ' - niihi conjunciior, el qui me, si quid ei prospere
\9) , - evenial, magis consolari possit, quam colendissi , mus fraier Leontius : cujus domum ita suscipe^
, , ^ quasi mcmetipsum naclus fuisses nen in ea paufco, ' , \ pertatc, in qua nunc divino beneflcio versor, sfd
. , opulentiam quamdam consecutum, et praedia
,, ' * , possidentem. Nam palara esl fore, ut pauperem
, \ - me non faceres, sed servares prasentia, aul copiani
; . augeres. Hoc itaque facias eliatn pnedktae viri
3 ' , domui rogainus. Eril aulem libr a me pro his
, \ omnibus cunsueta merces, preces ad Deum san
, \ - ctuin pro laboribus, quos suscipis bonum le ei
probum prebens, ac petiliones kidigentium ante.
vertens.
.
EPISTOLA XXXVP\
too* /*, ul pretbylero qui cum ipso educatus fuerat eique ad+ictum labore suo minitlrabat, nova percequ
noceal.
Sine inicriptione, auxilii causa.
', kX (92).
]>
, , Novisse jamdudurn nobilitatcm tuam arbitror,
h\ , \ \ - loci illius presbylerum una mecum fnisse educa:poco;. - tum. Quid igilur alhid dicendum mibi est, quo
, \ benignilatem luam exorcm, ut vidcas illum amice,
^, ; atque el ad negolia opem feras? Si eniin me amas,
tyftfcf , * ut profecto anias; non dubiuin quin et quos eodem
. Sic mss. sex. Eliti
) Olor. Sic eiiam mss. sex. Editi ota.
(901 Eor . Sic niss. sex. Editi .
5?*.
(91) ? ar . Corrupie in ediiis
& . Vulniis sanavimus ope
%
codicum Rep. secundi et Coisliniani aecundi. Deest

etiam negalio ante in antiquissimo Coisl. et
Med.. sed ulerque babct, ut editi, .
(92) . Edili contra omnium
codicum iidem.
* Alias CCXXXVI, scripla ante episcopatum.
" Alias CCXXVllI, scripu anle episcopalum.
523
S. BASILU MAGNl
52
loco ac meipsum habeo, lotis viribus recreare co- (95) !, ,.

neris. Quid igUur est quod rogo? Ui ei descriplio ;
antiqua servetur. Eninivero non parum laborat, . \
mibi ad victum ministrans, eo quod ego, ut ipse , ;,
scis, nibil proprium habeam, sed amicorura et pro- , ,
pinquorum rebus susteiitcr. Jtaque perinde ut \ (94). ';
meam, irao ut tuara habe bujus-frairis domum, et \ ,
pro collato in eom beoeficio pra?bebil Deus et libi, * \ >
et domui, et toli luo generi opem coasueuai. Scias \ , ,
autem mihi prorsus curse esse, ut ex penequatione (95).
, *
nulla buic viro injuria inferalur.
.
'.
EPISTOLA XXXVIP
Commendalur idem nretbyter, eademqm de causa.

Sine inicriplione, causa illiu$ qui jtecnm [uerat U ,
enutritu*. .
Suspectam jam habeo epislolarum muliiludinem.

.
Ac vehemenier quidem, nec pelenliuro importuni- , taiem ferens, clamare cogor. Sed laroen scribo, , .
cum aliam mei expediendi viam invenire non pos- ,
siin, quam *i dem illis litierasflagitantibussubinde
a nobis. Vereor iiaque ne, quia mulli lilleras per- * .. ,
ferunl, unus c inullis exisliinelur et fraler ille.Ego , enim multosmilii in patria amicos ac cognatos esse . ;
falcor, meque parenlis loco constilutum esse pro- \ \
pier dignilalera illain, in qua sum a Doniiiio collo- , , fiti
caius. Hunc anlem collacianeum babeo nutricis , &nieae ununi tilium, et precor, ut domus, in qua fui
enuiriius, in eodem statu penuaneal; ne benefica (96), , ,
iu omnes H 5 dignilatis tuae praesentia, huic viro \ , \
causa sil et origo luoleslix. Sed quia etianinum ex
eadem doioo alor, nibil babens meorum, sed cba- \ . *
rorura suslentalus facultatibus; precor ut buic \ ,
domu, in qita nulritus sum, ila parcas, ul mihi ali- ,
inenli copiam conservalurus. Pro bis te Dcusselerna , , f
requie rcmuneret. Atque illud eliam, quod omnium , \
verissimuin est, dignitaii tuae noluni esse volo, scr- (97). (
viliorum parlem maxiroam illura a nobis babuisse, . hanc mercedem alimenlorum meorum parenlibus ,
roeis suppedilantibus. Merces aulem illa non est '
omnino donum, sed usus per vilaiu. Quare si quid , *
gravc illis accideril, licel ei illa ad nie remitiere, et . .
ego via alia iribulis ac exacloribue ero obnoxius. D , . " , jtopy
\ , (98) , * .
4
* Alias GGXLYIII, scripta ante episcopalum.

(95; . Sic rass. EdUi . Paulo post
quinque inas. . Deest poslrema
vox in editis.
(94) . Ua codices sex. Editi .
Paulo post editi . Mss. ut in lextu.
(95) . Polior videtur baec
scriplura codicum Glarom. el Gombefis. quaro quod
babenl alii codices .
(96) " . Malein editis , , quodex sex
mss. emendavimus. Blox iidcm ediii , naelius in qualuor mss. . Sic euim babent
paulo post omnes edili el mss.
(97) . Sic Mcd.,Goisl. secundus, unus
cx Kegiis el Ciaroui. in margine. Idem codex i
textu . Godex Eccleshe Paris. "
secunda manu; al prinia manu babet cum
cdilis .
(98) . Sic quinque mss. Editi .
5
EPISTOLARUM CLASSIS I . EPIST. XXXVIH.
3B
'.
EPISTOLA XXXVIIP
Onnmeteret Bmlius, ne
Gregorius
ut oiif,
ihtdli
alii, esientiam
ah h\ non tath secerneret, exponit ei quid m*
yriu*
frater,frater,
ut ifodlt
etsenliam
ab hypostasi
tirtit irmr utrunique hypostases,
: ac ire* hypostases,
unam esseulmm
in TrinUale
unam menttam
m TrmiUUe
de\endu,1idque iUustrat exempto ex Iride pctilo.
Expiicai qto tensu PmUtu
spiendorem
etfiguram
hyposUuis
lendorem
glorteeglorioe
etfiauram
hupotlasts
dixerit.dixcrit.
(99) Gregorio fratri de discrimine e$sentice et hypottatit*
.
1. (1) \
1. Quoniam mulli essentiam, quae communis est,
: ? in mysticis dogmatibus non secernentes ab hypo: ixorrattojv , slaseto ratioiie, in easdem recidunt noiiones, ni hilque exislimant interesse, ulrum essenlia an hy
( - poslasis dicalur (unde etiam placuil noumillig sine
cw; * , - examinerescjusmodi adiniiteiuibus, ul unamessen, (2) \ tiam, ita et byposlasim unam dicere : el vice versa,
, ; \ qui bypostases tres profilenlur, eliam essentiaruin
, , divisionem secundum eumdem numcrum ex bae
; ) confessione siatuendath esse pntanl): propterea ne
r / , \ (3), tu quoque similia patiaris, brevem ea de re sermo : \ nem tibi cominentarii loco confeci. Harum igitur
. , , vocum, ul paucis rem declareoi, notio baec est.
.
2. Ex omnibus nominibus alia, de rebog pluribus

t \ \
(4) et numero differeniibus dicla, notionem quamdani
5 , - magis generalem habeul, velut homo. Qui enim boc
<jxcq. , dixil, communl natura per id nomen indicala, non
tw , circumscripsit hac voce certuin quemdam bomi
: , - nem, proprie isio nomine designatum. Non eniai
magis Pelrus bomo esl quatn el Andreas, et Joanftxrvov. ,
': , , \ . nes, et Jacobus. Uaque communilas rei significat
; , \ simililer omnes, qui sub eodem noraine recenseniô (5) , tur, comprebendens, subdmsioneni poslulal, per
; , * - quam non bominem gcneraiim, scd Pelrum aut
tanov,
- Joannem cognoscamus. Alia vero nomina magis
. peculiarem habent 116 notionem, qua non com, '
- ^ munitas n a l t i r a consideratiir
, ;
^ . , ,
*: , , ,
. < ; , (6)
,
.
"ihiv ,
\ ^ , \
'
,
6 ,
* (7)
i n r e signilicaLa, sed
cujusdain rei circumscriplio nullain habens cuni eo

quod similis est naiurae, in eo quod propiium est,
comniunionem; exempli causa, Paulus, aut Timotbeus. Non eniui jam ejusmodi vox in naluram C O I I K
niunein feriur, sed a generali significalione separans, rerum quarumdam circumscriplarum notio*
nem nominibus declaral. Iiaqne cum duobus aut
eljam pluribiis simul conjunclis, pula, Paulo, cl SiK
vano, el Timotbeo, inquirilur essentise bumanss
defliiitio, non aliam quis in Paulo rcddel eesenti
rationem, aliam in Silvano, et aliam in Tiinotheo :
sed quibus verbis Pauli essentia ostcnsa fuerit, eadero etiam aliis convenienl; ac consubsianiiale^
()/. Legilur baec epislola in!er Opera )10. Hanc vocein addidimus ex tribus vewgorii >ysseni toiu. III, p. 28, sub noinine Gre- tustissiuiis et duobus aliis mss. Jntribus aliis .
tm Nysseni ad Pelrum Iratrem De differentia et- (3) " . Tres mss. re< eniiores .
"* dhypottatU; sed eaui Basiliotribuuntomnes;. Legit slatim ConibeUsius
firi codices mss. Stylus Baailii felum esse cla- . S^d haec emendatio niiiiiine necessaria.
'"iiai: ac ipsa eliam synodus Gbalcedonensis pa(i) . Ha sex codices mse. Gorruple
'cDieio episiolae Basilium agnoscit, dum ait, main edilis .
|!IDID Basdiuui, graiiae minlsirum in epislola bypo(5) . Sic Harl. et Coisl. primus cum
^seoo diflereniiaai explanasse, concil. Gbalced. tribus Regiis. Editi \ .
^m,cap. 1, p.825.
(6) . Ita sex mss. et apud Nysaeiium.
<tj . Coisl. primus . Paulo Editiones Basilii .
(7) . Ita mss. oinnes et Nyss.
Nduo mss. . Gregorii Nysseni conuns i 1,^ priuioruio oiiruin in niodum cor- Editi* .
nipius.
- Alias XLIII. Scripta videtur anno 369 aul 37.
u
327
S. BASILII MAGNI
;g
inter se eunt, qui eadem essentise ralione designan- , \

tur. Ubi vero quis eo, quod commune est, intel- , ol
lecio, ad proprieiatum se coiiverterit consideralio- . , xotvh
uem, per quas allerum ab ahero separatur ; non jam , \ , ^
amplius ralio,per quam unumquodque cognoscitur, , ;
cum ea ralione, qua; de alio profertur, per omnia
consentiet, quamvis in aliquibus communitatem , xoivw
.
babere coitiperiaiur.
3.
3. Hoc igilur dicimus : quod proprie dicilur, id
bypustasis nomine indicari. Qui enim bominem di- ^.
xit, confusam quamdam ideain per indeiiuilam
signiiicatiouem auribus tnlulit, sic ul naiura qui- .
dem eo nomine ostendatur, subsislens autem res, , ; (
et proprie nomine designala, minime significelur. \ ij
Qui aulem Pauluro dixit, oslendil in re bociiomine . *
significata subsistentem naturam. Hoc igitur hypo-
stasis esl, non indefinila essenliae nolio, quae ob . ,
coinaiunitalem rei signiflcataenullara sedeui reperil, , .
sed quae quod coimnune in aliijua re et incircum- , '
scripluni esl, per conspicuae propriclates resirin- (9) \ !
git ac circumscribil; quemadiuoduni et Scriptura ?
ipsa solei siniile quidpiam facere, cum in raullis *
aliis locis, lum in bisioria Jubi. Nam quae ad
ipsum allinenl narraiui a, postqiiain primo id quod .
comnmue esl couimemoravil, cl dixit, homo; sla- \ , ^
tira dirimit per id quod proprium esl, addendo, qui- , , ,
darn *. Sed essenlise quidem descriplionem, ut ser- , .
monis proposilo niliil conducenlem relicuit: illud , >
aulem quidam piopriis nolis indicat, et locunv refe- , *
rens et morum indiciii, et quaecunque exlrinsecus Q
collecla distinclura illum erant, el a coinmuni si
, \ \ ,
gniiicatu separaiura; adeo ut perspicua in omnibus , ,
cssel illius, cujus res geslae narranlur, dcscriplio, <
,
cx nomine, ex loco, ex auiuii proprielaiibus, ex iis *
quae exlrinsecus in co conspiciebaulur. Quod si , , wi
esseniise dcdissct ratiouetu, nulla sane fuisset eo- , , ;
rum, quae dicta sunt, in naiura explicaiione men- .
lio. Eadem eniiu ra:io fuissct ac de Baldad Sau- (10),
cbila, deque Sopbar Miuiueo, el de singulis, .
quorum ibi raenlio Gt, hominibus " . Quam igilur in , \ \
nosiris rebus agnovi&li discriminis ralionem inter , , '
esseiuiam et byposlasim, eam el ad diviua dogmaia . *
transferens, non errabia. De Patris essentia quid- '
quid H 7 tibi suggeret cogiiatio (Cas enim nonesl \ , \ iu
ad cerlamullam ac deQnilam cogitaiionem animum , . ; ?
sistere, eo quod persuasum sit hauc essenliam eu, (*
pra oranem csse cogiUlionem), id et de Filio intel- (11)
liges, siniiliter et de Spirilu sancto. Nara jalio in- ,
creati et incomprehensibilis una et eadeu iu Patre ), >. \ ;, :
ct in Filio el in Spirilu sancloe>t. Neque enim aliud \ \ . 7*
inagis est incomprebensibile, aut increaium, aliud \ *
minus. Quouiam autem oportet per proprias nolio- \ \ '
1
"Jobi.i.
Iobii.il.
(8) . Duo mss. .

(9) . Sic mss. ouines el apud Nyss.
Ediii . Infra Ircs mss. .
(10) . Coisl. primus .
Paulo posl edili . Seplem codicee el
Nyss. ul in textu. Subinde edili , sed deest
in nostris codicibus, el editionibus Hagan*;

Basileensi prima. Mox duo mss. coi.
(11) . Deest in llarl. el alio codice, ne
necessarium vidctur. ln iibdem codlcibus W .
. Edili . Quiuque nis. ut
texlu.
l
EPISTOLARTJM CLASSIS I . EPIST. XXXVIII.
329
550
. - nes iuconfusam Triniiaiis dislioctionem babcre;

isov xat , . qnod communUer consideralur, quale e$t, quod in \ creatum dico, quod est supra omnem cogilalionem,
(12) , - aut si quid ejusmodi; id nequaquam una assuiue, , mus ad proprietatem dijudicandain, sed require , tl , - mus tanium per quae uniuscujusque notio dilucide
- et citra admisiionem ab ea, quae simul considern * \ tur, sejuncla sit.
\ .
4. Itaque non abs re esse mihi videtur hoc pacto
4.
. - rationem investigare. Quodcunqiie ad nos ex divina
, potestate bonum venerit, omnia iit omnibus efli * 6 , cientis gratiae opus esse dicimus, quemadmodnm
ail Apostolus: Hoec auiem omnia operatur unus
, .
*
Spirhus, dividens tigillatim uweuique
prout vult " . Inquircntes autem, an a solo san: to
, - Spiritu bonorum largitio originem habens, ita ad
, - dignoe perveniat, rursus a Scriptura hucdeduci mur, ut largiiionis bonorum, quse Spiritus sanctue
in nobis etficit, auclorem et caueam unigenitum
. * Deum esse credamus. Omnia enim per ipsum facta
, \ , esse , et in ipso consistere *, a sancta Scriplura
. " didicimus. Cum igitur ad hanc inielligenliam fue , - rimus evecti, rursus a dmnitus inspirato admini (13) , culo ceu manu ducti docemur, omnia ab illa qui ' demvirtute ex nibilo produci, non lamen ab illa
, sine principio; eed quamdam esse virlutem inge \ nile et sine prkicipio subsistentero, quae cairea est
, rerum omnium causae. Nam ex Patre Filius, per
. , ' C quem omnia, quocum semper Spiritus sanctua in*-, aeparabiliter iiUelligitur. Non enim potest quisquam
. de Filio cogilare. qui non sil prius a Spirilu illu . siratus. Quoniam igitur Spiritus sanctus, a quo
, * omnis in rem creatam bonoruro largitio scaturit,
, Filio quidem cohaeret ac conjunctus est, quicum
, aimul sirie ullo intervallo concipitur; babet vero
& -j (14) , esse ex ea causa, quae Pater est, connexum, unde
et procedit; illius secundum hypostasim proprietas
, boc signo declarattir, quod post Filium et cum
(15) \ , Filio cognoscitur. et quod ex Patre subsistil. Fitiue
. , vero qui ex Patre procedeniem Spiriium per sese
**> * \ * ac secum notum facil; ac solus unigenite ex inge, nita luce effulgit, nullam, quod ad signorum, qui^, , * > dignoscitur, proprietalem aitinet, cum Paire
; aut Spiritu sancto comrounitatem habet: scd iis,
- quac dixi, signis solus agnoscilur. Qui autem esi
. super omnia Deas, pnBcipuam quaindam H S
, , hyposlasis notam, quod Paler est, et quod nulla
a t a u e
id
g 1 J
" I Cor. xn, 11. Joan. , 3. " Colose. i , 17.

. Male in eilitie . Mss.
omnes utintextu.
(13) ". Sic mss. et Nyss. Editi
,
JM) . Duo mss. .
. Sic quatuor Kegii codices,
eicetiam prima roanu habuerunt Harl. ei Coisl.
pnmas. Editi , qu scriptura ferri
0Q poiest, cum idera prorsus sonet, ac id qnod
*eqxilur, .. Quo autem sensu posl Fin
PATROL.
Gn. X X X I I .
litim et cum Filio Spiritus snnclus, id infra explicat Rasilius cum ait, Consequenter quidem tecundum ordinem, conjuncte vero secundum naturam tre*
pertona* cognotci. Goniirinal hanc lectionem scbolitim ad margiiiem duorum codicum Regiorum, ut
observavil Combeiisius. Sod quod in eodem scbolio
legittir paulo post * * , per
teiptum ,et post scipsum, id frustra probatur Combe/isio: Repugnal enim omnibus codicibue mse.
nec ulla subest contextus iminuiandi causa,
11
f
8. BASILII MAGNI
351
fe
ex causa, solus habet; hocque rursus

* (16) , ;
indicio ipse proprie cognoscitur. Quapropter in
essentise commumtaie dicimus nec cohaerere, nec . |)
comrounicari posse qua* consideranlur in Trinitate \
indicia, per quae proprietas consliluilur traditarum , in fide personaruiu, unaquaque propriis indiciis .()
discrete iniellecla; ita ut ex diclis indiciis difle- , .renlia hypostaseo)ii deprebcndalur; at vero, quan- *
tum aitinel ad id quod immensuin esi, quod com-
prehendi non potest, quod creatum non est, qnod , , xel
loco nullo circum&cribilur, et reliqua ejusmodi , \ \ ,
omnia, discrimen nullum sit in viviftca natura : - ,
in Patre, inquam, et Filio, et Spiriiu sancto, sed , \ \
continua quaedam et indivisa societas in ipsis per- \ spicialur. Atque per quas quis cogrtationes maje- (18) . '
statem unins earum, quae in Trinitate creduntur,
peraonarum intellexeritêr easdeni sinc ullo pror- ,
8ii8 discrimine procedet, in Palrc, et Filio et Spi- , \ ,
rita sancto gloriam aique majeslalcm cernens: \ , \ ,
nullo spaiio inter Palrem, et Filium, el Spiritum \
sanctum intercedente, in quo mens velut vacuo . :;
obambuiel. Nihil enim est, quod inler ipsos nie- ,
dium inseralur: neque praeter divinam naluram ,
olla alia res est subsislens, quae ipsam a seipsa
rei atienae inlerposilu dividere qucal; neque spalii ;
ccjuspiam non subsietentis vacuiias intercedit, ,
qiue divinae essentiae harmoniam biulcam eflkial, , :'contimium interjectu vacui dirimens. Sed qui Pa- . '
trem inlellexit, et eum in seipso intcllexit, et Fi- * ,
Iium animi percepliene simul est complexus. Qui . ,
auiem percepit Filiunva Filio Spiritum non sepa- , ' ;
ravit, sed consequenter quidem sccundum ordinem, ,
conjuncle vero sccundum naturam, trinm simul
permistam in seipso iidem expressil. Et qui Spi- . ,
rflum lanlum dixit, comprehendit simul hac con- \
fessione et eum cujus Spirilus est. El quia Chrisli . \
est Spiritus, et ex Deo, quemadmodum dicil Pau- \ , (19)
lus : ui ex catena extremum unum qui appre- \
hendit, alterum etiam extremum simul attraxit ; , ;,
ila qui Spirilum aliraxit, ut ait Propheia *, et , ' \
Filium ei Palrem per ipsum simul iraxit. Quin . \
eliam Filium si quis vere apprehenderil, babebit , ,
eum utrinque, binc quidem Pairem suum, illinc , .
\
vero SpirUym proprium una secum addueeutem
Neque enim a Patre qui scmper est in Palre ab- D ,
ecinili poleril, neque a proprio Spirilu unquam . ^
sejungetur qui in ipso efticit omnia. Similiter au- \
tem*et qui Patrem recepit, simul quoque el Filium .
et Spiritum polestate recepit. Non enim polest ullo * ,
modo sectio aut divisio excogitari, ita nt aut Fi- , liu absque Patre inteUigaiur, aut Spiritus eejun- *
gatiir a Filio : sed in his ineflabilis quxdam et *
1
Rom. viii, 9.
Psal. cxvm, 131.
Bubsistit
1 0
11
(16) . Dcerat in edilis praepositio

quae legilur in omnibua mss.
(17) . Ila omnes mss. er. Nyss.
Editi , excepla lamen edilione Ilaganoensi et Basii. prima.
(18) . Harl. et unus ex Reaiis -
.
(19) . Harl. el tres alii '-.
Paulo post quidam mss. \
6. editi . Septem rose. d
Greg. Nyss. ut in textu.
EWSf OLARUX CLASSIS I . EPIST. X X W l I h
334
, incomprebensibilis dcprebendilur tum socictas,

, - tum dislinctio, neque hypoetaseiDn dilTere.iiiia na
- lura conjunciionem divellente, neqne essentiar
<) (). , \ - commuiritate indiciorum proprietalem confundente
\ , Ne mirerrs aiftem si idem et conjunclum ei disere
, , \ - Cum rsse dicimus, ct qnamdacn cogitamus, velul i i
, aenigtnale, novam H 9 et admirabilem discre
. - tionero conjunctam, et conjunctionem discretam.
(21) , Etenim si quis non ex contendendi ct caiumniandi
studio sermonem audit, potest etiam in rebus,
.
quse sensu percipiuniur, quiddaro einiile inveniri.
5. , \
5. Ac verba quidem roea accipite, ut excmplum
, el umbram verilatis, non ut ipsam rerum veri. - latem. Non enini fieri potest, ut omnino qnadrec
odijvxi id quod in exemplis speculamur, com iis, ad quan
> . usus exemplorum adhibetur. Unde igitur dicimus
\ (22) discreiura simul et conjunctum ex its, quae nostric
- sensibus conspicua sunt, spectari ? Jam olim arcua
; " in nube eplendorera verno tempore vidisli; arcum
* illum dico, quem communis loquendi usue iridem
, vocare consuevil: quero quidcm barum rerum
5 oi \ , perili dicunt confiari, tum cum ndmiscfelur humor
\, aliquis aeri; vi ventorum id quod in vapofibue
\ , humidum ac crassum est, effectum jam nebulosum,
, . in pluviam exprimenie ac resolvente. Feruni autcm
. fieri hoc modo. Ubi solis radius oblique id quod in
nebula densum et opacnm est, penciravir, deinde
\ , recta orbem suum in aliqua nube impressii; qui , ^ dam luminis quasi repercussns ac redilus ad
A , seipsum fit, splendore ab eo quod humidum et
\ - iiens est contrariam in partem refaxo. Qtiomam
(25). \ enim ea inest flammeis fulgoribue natura, r.t si in
, - , rem quampiam laevem incideriiit, rursus reflecian-*
, tur ad seraeiipsos, roiunda est autem solis figura,
, quae per radium in bumido laevique aere impriini tur; propterâ necessario secundum solaris orbia
\ iiguram, aer eiiam qui nubi proximus cst, per
splendescentcm fulgorem circumscribiiur. Itaque
. is fulgor et in ee continuus tt divisus ost. Multi, >. . (24) <;olor enim ac multiiormis ciim sit, eetum variis
xa\ , l i n c t u r s B floribus latenter commisceiur, colorum
inter se divcrsorum commissuram atque permi slionem ociilis nostrie, nemine seniiente, subri D piens ; adeo nt non agnoscatur medius inlercederis
WJ cruieum inter et rulilum locus, ac miscens per
(25) * \ se et separans dWersKalem colorum, aut rultlum
* , - kiler et pnrpnreum, ant istum inter el electrinum.
(2) . Onus Reg. . Paulo
Posi duo mss. *.
(21) . Sic Hark el Coisl. primus cum
tribus aliis. Editi . Nyss. . Aliquanlo
infra non male \n eodein Coisl. deesl posl . lliidem duo mss. .
(&I . H^c scriptura codicis Hari. et
Juorum Reg. longe praeferenda vulgat* ,
tiitor quidein bac voce Basiliits sub linem bujus
pistote; wA eam, ut sua sponte ininus comraom, lenit addendo . Paulo post editi *s. Duo mss. . Quiri(|iie alii et Nyss. in
(23) ^. Sio. mss. omnes et Nyss.

pro eo quod erat in edilionibus Basilii . Editio Hag. . Aliqtianlo post edili
el mss. quatuor ,
. Sed melior visa est ^cripiura codicis Harl. et
unius ex Regiis quam seculi sumus. Sic etium legilur apud Nyss.
(24) . Coisl. ulerque et unus Regius
.
(25) . Duo mss. . Legitur apud Greg. Wyss. shu .
535
% BASILII MAGNI
536
Nam omniuro spiendores simul conspecti, et mi- , .

cant, et dum signa mutuae conjuncrionis occuhant, \, , ,
jadiciura effugiunt, ila ut deprehendi non possit \ (26)
qoousque pertineat id quod rutilum est, aut sma- , , ragdimim in fulgore, et unde incipiat non jam l a l e , ,
esse, quale in fulgorc appai-. Quemadmodum ,
igUur in boc exemplo ct colorum discrimina clare (27),
dignoscimus , et allerius ab allero intervallum . " \
sensu deprebendere non possumus ; sic mihi, quae- ,
eo, exislima et de divinis dogmalibus rationem iniri posse; ila ut bypostaseojn quidem pruprie- (28)
tates, ceu flos quidam eorum quae in iride appa- \ \ *
rent, in singulis personis, quae io sancta Trinilate {29), ;
creduntur, effulgeant: nullum vero quod a d na- ,
turx proprietatem 120 attinet, inlelligalur alte-
r i u s a b altera discrimen, sed i n esscntia3 commu-
niiate proprielates per quas unaquxque persona , '
dignoscitur, in unaquaque resplendeant. Naro et .
illic in exemplo essenlia, quae muUicolorem illum
splendorem cmiitebat, et per solarem radium re- (30) ,
fringebatur, una erat : flos vero rei conspecla, . * &
erat multiformis : nimirum ratione ipsa etiam per (31), , ;:
rem oreatam nos docente, ttt in dogroaits ralioni- ;;
bus non conlurbemur, si qoando in qusestionem \ , ,
ad investigandum difficilem incidenles, in iis quae ,
dicuntur admiltendis quasi verligine laboremus. . "- \ ;
Queraadttaodtim enim in iis quae oculis apparent, :
fjoiior visa esl causae ralione experienlia ; i l a et in \
dogmalibus capium nosirum longe txanscenden- \ ,
tibus, percepliune quae raliocinando comparatur, \ , \ potior esl fides, et aeparaiionem in hypostasi, et ^ . \
conjunclionem ip essenlia docens. Quoniam igitnr , aliud commune, aliud peculiare i n s a R c t a Trinitate ,
consideravii noslra disputatio ; communionis qni- , f>
dem ralio referlur ad essenliara, byposlasis vero .
proprium cujusque signum est.
6. ' *
C. Sed fortasse puial aliquis non eongrucre ex
positam de hypostasi doclrinam cum srnlt-nlia
Apostoli scripturae, ubi de Domino dicil, eum " , ,
splcndorem gloriae ipsius, et fignram byposiasis \ ,
eese
Si enim byposlasim tradidtmus esse pro- . prietatum uniuscujusque conrursum, illud autem \ (32
confessum et exploralum est, quemadmodum in , , \
Palre aliquid proprie considcralur, per quod so- , * ;
lus agnoscitur, Ua idem eodem modo do Uuigcniio ^ , \
quoque crcdi; qui fit ut boc loco Scriplura liy- (33)
poslasis nomen Palri soli ascribat, Filium vero \ ;>
formara dical byposlasis, non suis, sed Palris insi- , :
gnibus et notis designatum ? Elenim si byposiasis , , *
" Hebr. !, 5.
(26) . Sic Goial. aterqtie ct duo
ftegit. Edili .
(27) . Hoc verbum addltura ex octo inss. et
Creg. Nyss.
(28) . Pro hac voce, qu est in octo
mss. et apud Nyss., habent ediliones Basilii
.
(30) '. Nyss. et quatuor mss. .
(Sl) Tcv . Sic omnes, et Nyss. Eilil.

Basilii . Subinde Harl. et unus Regius , qua? scriptura longe melior
quani quod legilur.apud Grcg. Nyss. , et in edilionibus Basilii .
^32) . lia septcm codices. Editi \
. Ibidcm cl iieruin paulo post editi . Sepiem mss. ut in contextu.
(33) . Legendum .
37
EPiSTOLARUM CLASSIS L EPIST. XXXVW.
238
: ^; - proprium ex9lstenliae nnkiscujusque sigmim est;

Patris autem proprium Hlud e3se, ut Ingenitus sit,
:, explorata res est, ac Palris tamen proprielatibus
, - Filius figuralur ac designatur; igitur non jam
- propruim illud Pairi manel, ut solus dicatur in ' , genilus, siquidem Patris proprietate ipsa etiam
Uuigeniii exsistenlia designalur.
.
7. '* ,
7. Sed nos hoc dicimus, ad aliud hoc loco pro , positom spectare Aposloli oralionem, ad quod
JUtauv , respiciens his usus est vocibus, gloriae splendo , rem, dicens, ei hypo&tasis iiguram : quod pro ' positum si quis diligenter consideraverit, nibil
, * ; rcperiet his quae diximus contrariiun, se<f sermo . Ofr nem ad singularem quamdam noiionem revoca-. lum. Non enim ut bypostases inler se ex si&nig
. , eonspicuis secernanlnr, apostolica insiituitur ora, * \ \ tio, sed ut genuina indivisaque et consociata Filii
ad Palrem relatio intelligatur. Quemadmodum
. , * - enim non dixit, Qui est gloria Palris (quanquam
Tfir ( ), , veritas ita se babei), sed, boc prsterimsso ui
'. , , exploraio, non aliam quamdam gloris speciem in
, \ Paire, el aliara in Filio cogilandam esse docens,
, ipsius Palris gloriaR splendoretn esse Unigenili
, - gloriam decernit ; ex lucis exemplo perficiens, ut
; (34) - 121 FUtoe cum Palre indivisc iulelligatur. Quem . admodum enim ex flamma quidem splendor, ne , ,que tamen flamraa posterior, scd simul ut efifulait
\ , * - flamma, eiiam lux siinul resplenduit ; sic vult
, ctiam ex Palre quidem Filium intelligi, neque
, tamcri ulla inlervalli distanlia a Patris exsisten \ lia IJnigenilum dirimi, sed semper una cum causa
, * \ id quod ex causa est concipi. Eumdem igitur ad
. niodum, veluli sententiam priue exposilam inler, pretans, eiiam hypostasis Oguramdicit, corporalibus
, \ (55), nos exemplis ad invisibiliuiu manu ducens intelligen ? - liam. Quemadmodum enim etsi corpus omnino in
. figura est, alia figurae, alia corporis ratio, ae si
\ , * quis utriusvig borum iradat definiliooem, neuti, quara in eara quse alterius est incidat; sed lamen
- etiamsi raiiune. figuram a corpore discreveris, na \ * tura non admitiit discretionem, sed allerum cum
, altero conjunciim inlelligiiur : ita rem explicari
, oporiere censei Aposiolus : quamvis fidei doclrina
- 0 inconfusam ac discrelam doccal byposlasen dif, \ - fcrentiam, nibilominus lanien Unigeoiti etiam cum
(36) , Paire col sereniiam ac veluti coucretioaam bisver \ \ bis declarat; non quod in bypostasi quoque non
- sit Unigenilus, sed quod in sua cum Palre con (37) \ . junclione.nibil raedium adiuiliat, adeo ul quisquis
, ' aniini oculis Unigenili cbaracterem inlente re: * spexerit, venlat eliam in hypostasis Palris inielli genliam ; non lamen mulata aut permista proprie1
(56) . Ila septem

(34) Tb . Coisl. primi:s mss. el Nyss. Editiones Ba&ilii .
(35) . lta sex mss. pro co quod erat in edi- .
tis . Paulo post editio ilaganoensis .
(37) . Ita mss. feptem. Editi. napAlia: . Quinque ings. el Greg, N.yss. ut in . Nyss. .
coDiexiu.
539
S. BASILII MAGNr
340
iate, qiue in ipsis consideratur quasi vel Patrem \ (38) ;
genitum, vel Filiuro ingenitum aniino flngamus, , ;,
*ed quod fleri non potest, ut si aller ab altero disjun-
gatur, jain id quod reliquum fuerit, per se solum , \ , )
uitelUgamus. Nam fieri non potesl, ul quis, Filio * nominato, etiam non cogilet de Patre, cum appel- (39), '
latio bxc per relationeui Patrem quoque eiuuil .
LndiceL
, ,
,
\ .
8. Quoniain igiiur qui Fllium videt, vtdel %l * 8.
Patreiu, ut ait in Evangelio Dominus
proplerea , ,
Unigcnilum liypostasis Palris characlerem esse ;
pronuntiaL El qiu> magis perspecla fiat baec sen- .
lenlia, el alias Apostoli voces adjiciemus, in qui- , \ 'bue Filiuiu iuiaginem Dei iovisibilis
et eum- JJ , ,
dem rursum bonilalis ipsius iiuaginem esse dicit,
uon quod differat imago ab exemplari, si invisibi- , & ;
iitalis bonitalisque babeatur ratio, sed ut perspi- (40) \ , *
cuuiu sit ideui esse quod exemplar, eliamsi aliud , \,
sit. Non eniui possit imaginis ratio servari, nisi . , |
per omnia couspicuam ac cujuscunque diflerenliae (41) .
experteui babeat simililudinera. Proinde imagiais
pulcbriludineni qui perspexit, exemplar meole .
coinplectilur. qui Filii velut formam menie ,
concepii, byposlasis palernae expressit efligiem, ,
ijluiu pcr buiic videna, non ingeniti rationem quae ,
Palris est, in efligie cerueoe (alioquin idem prorsua ( ' ,
essel, et uon aliud), êd pulchritudinem ingenilam ),
ingenita intuens. Queaiadinodum enimqui in puro . " speculo 122 impressam formae speciem perspexit, C ,
claram expressi vuhus cognitionem adeplus est;
tic qui Filiuin cognoverit, efligieni palernae hy-
posiasis per Filii notiliam animo suscepit. Omnia ;
eniin qua Pairis sunl, conspiciunlur in Filio, e.t (42). oninia quae Filii sunt, Patris sunt : quandoqui- ,
dem et toius Filius in Paire manet, et totum rur- \
siis babet in semelipso Pairem " . Quare Filii hypo- , \
atasis quasi iorma ac facies est, qua Pater cognosci- . " \ *
tur : et Palris hyposlasis in forma Filii agnoscitur, \ ;
jnanenie qae in illis conskicratur proprielate ad \ - ?5
,
daraiu bypostaseo>n dislinctiunem.
.
, %
EPISTOLA XXXIX*
Basilium inbUat Julianut ulad se veniat.

Julianus Batilio.
.
*/* bellum denunliat, ait proverbium : at ego \, '
addam etiam illud comoediae veleria : nuntium *Q xpvôrdf
xtrborum aureorum! Age igitur, reipsa osteude, ct . " , , x^
" Joan. xiv, 9^ "Coloss. > 15. " Xoan. xiv,
Alias CCVI.
|38) . Ita septem mss. Editi
. lidem mss. paulo post , pro eo guod
erat in edilis .
(39) /. Ua Harl. et qutnque alii et
Greg. Nyss. cum editionibud fiag. et Basil. prima.
Ediiio Parisieusis et secunda fiasileensis . lbideni veiustas ediliones et rass. .
Editiones Basileensis secunda et Paris. .

(40) . Unut cod. Reg.
,
(4) . Ua sex mss. el Greg. Nyss. Basilu
editiones .
.
(42) . Sic mss. sex Greg. Nyee.
edilionibus Basilii .
542
EPISTOLAKOM CLASSIS I . EPIST. XL,
Sil
* . . ad nos quampriiuum advola. Gerle aniicus ad
\ \ amicum venles. Publica ac assidua circa negolia
hxil (43) - occupatio videtur quidem quodaui modo molesta
esse iis, qui perfunciorie id aguot : qui vero dili, , , \ genliani adhibent, modcsti sunt, ut mibi persuadeo,
. ^, ac pnidenles, el prorsus ad omnia idonei. Quare
\ . sumo mibi jelaxationem, ila ut liceal uibil negli - genli eliara requiescere. Vivimus enim inter nos
, - non cum sola aulica simulalione, quara te credo
(44), ' hacteiuis experium esse ; ex qua qui laudant, ma, , jori odio prosequunlur, quam inimicissimos; sed
cuui decenti invicem liberiate arguenles cum opus
, esl el reprebendentes, non minus diligiraus iuter
. nos, quam qui maxime aiuici sunt. Ex eo accidit
, ) , (quod sine invidia dicere liceai) ut dum re.laxa ,* inur, seria agamus ; et dum seria agimus, mi\ \ nime faiigeuiur, et secure dormiamus : siquidem
, , . el vigilans, non pro me magis quam pro caeleris
\ , omnibus, ul par est, vigilo. Uaec apud le fortasse
( , - nugatus sum, et eflutivi levitate quadam aiiimi
), * , (meipsuin nauique, si.cul Aslydamas, collaudavi),
, , verumtamen ut libi persuadeara conspectum luum,
f , . sapientis videlicet bominis, raagis iiobis profutu , , . rum quam iinpedimenti quidquaiu allaturum, baec
' , scripsi. Propera igitur, ut dixi, publico usuras
, * , , cursu : cumque apud nos, quanlum libi videbilur,
fueris ; lum quo voles a nobis, ut decet, dimissus
^.
proficisceris.
123 EPiSTOLA X L \
'.
t
Jactat Juliamu lemtatem swm, potentiam ac dominatom, spem Sapori* sub leges jnittendi cum Indts et S
origmtm deniqueex Comlcaaw; et Btuilium impudentice accusul, quod uUem $e sptrnat. Lemler edici
CafutretLlrans&mti mille auri tibrce prcesto sini. Minalur Basilio, nm id [eceril. Afldit *e intellexiue qwe
amdemniuse.
JUHUHUB Basilio.
Iiisilam mibi a pueio lenilalein et bumaiulatem hactenus prae me ferens, otnnes qui eub solp
deguat in ineani poleslalem redegi. Ecce eiiim
barbar omnes nationes , quae ad Oceani uaqu
lixniies incoluut, ad meos pedet munera perferuut. Similher aulem et Sagadares qui ad Danu*
(45) .
G
\ ,
' .
5
(46)
.. (47)
(43) . Legendum putat Combeii- \ !

lius , Att qui rem operas . Jtiec -intlilnto, nec ingenio, nec dicendi
miki videntur dua %ilo& epistolat virh illi$
pretium faciunt, primasque in ea cura ponunt.genere
Sed
iton is eral Julianus qui reibpuhlicain serio a se quibu$ aicripto! sunt, convenire. Sed ea de re plurigeri negaret : a t i a i D prorsus de ie cq)inioneni in bu* iu Vua Basitii, ubi e l i a n i agimus de quinqUe
pnisiAla injicere
iniicere conalur.
ronaiiir. Quare
OnarA inaliiii
inaiim buuc
Unuo aliis sequenlibus epistolis, quse cuui Basilio iribuantola epistola
locum ID eam senteuliam accipere, quae cum tola tur, nec eo indignae ainl, idcirco ad baoc primaiu
oraiionis aerie cohaeret. Declarat Julianus rcipubli- dassein visae suiiiappingendae, quia, si Basilii sunt,
cae admiiiistraiionem imporlunum quidpiani videri verisimile esi aute episcopatum sciiptas fuisse.
bis qui perfunctoric id agunt : si quis autem iu Hujus auiem et sequeniis epistolae coniextus adeo
boc opus^ ut par esL, incumbat; nec relaxationi iu edilis mancus ej corruptus est, ut totum ex aucuoi auiicis locutn praectudere, nec relaxationem liquis codicibus describi necesse fuerit. Usi aumus
ftipublitte aduiinistralioni nocerc. Alque b*c a se lissinium codicibus Coislimanie, Medicaeo et Harea menie dici testatur, ue is, queiu ad se invital, laâno; qucrum magnus inier se consensus, ac 8i
liiolcsuiin se imperalori toi rebus occupalo veuiu- quid inierdum discrepent, id notare non pigebil
lum pulaiet.
(46) ". .Nunnulli mss. ,
(41) . Non ergo ad Basilium scripla sed poslreiua vox deesl iu Goisl. primo el aliib plukxc epislola, sed ad lioiniuem aulai vila baclenus, ribus.
iu esl sub impcralore, quem pja? se sperneb.l
(47) . Sic aiiliquissimi quk|ue codices.
Jutianus, expctlui, quod de Baaiiio dici oiuiiino Editi *. Ibidem reddit Scultetus Gollhnoon polest.
pacUocaiaroMurptii. Keg. secundus et CoisL secuiir
(45) . h\ codku Medicceo e regiooe li- d us .
luli luec ifgu. lur : , Aliaa.GCYJl.
, : : 3
543
S. BASILII MAGNI
bium habitant, pulcbrivaripuriformes , qnorum , ol aspectus speciei bumanae similis esl, sed , .
iorma prorsus efferata , i i nunc nieis pedibus
adTolvuntur; el quse meo iinperio conveniunt , (48) ,
facturos pollicenlur. Neque huc duntaxat feror : * (49) sed oporlet me quam celerriine in Persidcm ve- . \
nire, et Saporem illum Darii nepotem prodigare, ,
donec milii vectigalU ac Iributarius fiat: ac siniul (50) iaeliara vicina IndoruiD ac Saracenorum regio de- , \ ;
vastanda , donec hi omnes iuibi priraas conce* (5i) *
denles , veetigalia et tribula pendant. Tu vero ,
supra boruni polentiam sapis , pietate indutum le esse diciitans , sed prae lc ferens impuden- poi \ . ''
tiaiu , el ubique me Romanorum iinperio indi- * ,
gnum esse divulgans. Nonne ipse nosti me Gon- (52), \ slantii illius polenlissimi nepoiem esse ? Quamvis "
autem haec de te sic cognoverim ; non tamen . H ,
discedo a priore illa animi affectione, quam ego ; \ et lu adbiic atate juvenes communem inter nos (53) ,
babuimue. Sed plactdo ae sereno anirao libi edico, ,
auri libras mille mihi abs te miltantur cuin (34).
Caesarea Iransibo , et adhuc publicura iler te- . nebo, quam cilissime ad Persicum bellum con-
tendens; ac profecto, nisi tu boc feceris, paralus suin Gaesaream toiam deslruere, et anliqua (55) - ?illius ornamenta everiere ; ac ibi ct templa et * slatuas erigere; adeo ut omnibus perstiadeam , (56) , ,
ut morem geranl -Romanorum imperatori , nec *
efferantur. Itaque memoralum aurum numera- (57) *
tum , libraque , statera et irutina examinalum . '
tulo per unum aliquena ex iidelibus tuis fami- ',
liaribus 1 2 4
mittas, iJIudque luo an- \ .
nulo obsigncs; ul cognoscenle te landem ali- ,
quando, Hcet sero , nullum veniae locuna esse, ego 6
deliclis tuis placer. Quae autem legi, intellexi et ,' (58) *
condemnavi
, (59)
, / . " (60), \ .
EPISTULA X L I \
'.
Jultmti \mp\elaiem liberrime arguti Basilius, ridet auri summam hominis herbis vkenti impera
Deum se gerenli projtuuram legem in veneficos UUam. Denique pronuntiat etun non mtellexis
teliexusel condemnaturum non fuisse.
T
a t l
n i e
Basiliusad hmc Juliano.

\ . Exigua sunl tua prasentis forlunae praclare
.
4. -
Alias GGVHl et GCIX.

-quo narrat Lampridius itinerum dies publice pro(48) . Sic uterque Coisl. cum D poni solilosesse, ila ut edicium penderet ante men
Medicaeo et Regio 2897. Editi et Anglicanus codex ses duo*, in quo tcriptum esset: Jlla die, illa ho
. Harl. et Bigot. . ab urbe tum exiturus, el st dii votuerint, in prim
(49) . Tres codices mse. cum edilis - mamione mansurus : deinde per ordinem mans
.
deinde stativa, deinde ubi annona aecipienda
(50) . Qnidam codices wi, elc.
.
(56) . Goisl. secundus sic exhibet bunc
(51 j . Med. . Ibidem locum : \ , Hail. .
. Sed Goisl. priuius, HarJ.,
(52) . Harl. ad marginem - Med. el alii plures ut in texiu.
. Paulo post mss. . Unus ex Re(57) . Harl. et Bigot. giis .
.
(55) . Bigot. ..QuamvU hme
(:>8) . Posl haec verba, ,
de te dixerim.
addit Goisl. primus . Med. .
^54) . Addunl editi Harl. . Sed bac mliiioie necessaria, ac
, el cod. Bigot. . Sed baec desunt raelius vtdcniur deesse in Goisl. secnod.
in Ilarl., Med. et utroque Goisl.
(59) . Legendnm .
(55) ,. Videlur Ju(60) " , eic. Ita Harl. Sed- baec deliaaus imilati consueludinem Alexandri Severi, sub sunt in utroque Goisl. et Meds Sic legiluf in ^.
.
%
546
EPISTOLARUM CLASSIS I . EPIST. XLI.
515
- , - facU : improba vero qu contra aos egregie ges* \ * , * sisti, vel polius noti oontra nos, sed contra teb-jTtfj. , uietipsum. Ego euim contremisco, cum iu men (61) * tem venit te purpura indutum, ac tuum infame
U , caput corona redimitum esse, quse eine pielaie
, * non ornat iniperiuni tuuro, sed ignominia asper ^ (62). ' git. Tu porro excelsus et supra niodum magnus
, \ - effecius, posteaquam scelesli ac omiiis virluiis et
, bonestaiis bostes daemones le in boc pertraxexittv (63), runt, oon solum supra oinnem humanam natu\ ; , ram sentire coepisii, sed eiiam in Deum verticem
\ ' , - tollere, ac Ecclesiara omnlum matrem ac nuiri ceui injuria afficere, signiGcans mibi, homini
: * . \ vilissimo, ut auri libras mille ad te mittara. Et
, \ aori quidem pondus animum meum non perculit,
UOAATJ * quamvis valde magnum eit; sed amaras mihi la . crymas excussit, ob baoc luam celerrimam per * \ nitum. Nam mecum ipse considero, md et tuam
, 7r slrenuitalem sacras ac opliinas lilteras simul di. (64) dicisse. Miniiruin evolvimus uterque sancUs ac a
:; { , \ Oeo inspiratas Scripiuras, alque tunc nikil 16
5 , laluit. Nunc vero indecorus faclus es, ejusmodl
, - elaiione aniuu veluti caslris circuniclusus. Novekfei;. ^ , , * ra* nos nudhisiertius, serenissime, pecaoiarum
^ copiae cupidos non esse; et lamen nunc mille
auri libras a me pelivisii. Velis nobie, serenissinie,
* . - parcere ; qui tantum possidemus, quanuim , si
' , , bodie comedere volueriious, nobis oon sufliciet.
,, (65) Cessat apud nos, ut par est, coquoruui ars; nec
-
.
,
altingit.
'
r i - ,
i - r
^'
r corum culler aanguinem
o
" Ciborum
* ?(66) stroruni oplirai, quibus affluiiuus, berbarum foii -. (67) ' lia sunt cum paiie asperrimo, et vino acescente
^, , ne scilicet siupenles sensus nostri ob venlris iaif:u * * gluviem in vesania versenlur.
(68) ^ ' .
S. Nunliavit et illud mibi Lausus spectabilii
- '^^ \ f/i- , - tuus Iribunus, ac sincerus iDaudatorum tuorum
^, \ mioister, accessisse muliereui quamdam ad tuam
^,; ' - sereniialeni ob fllii veneno sublati interituin;
^ \ ' atque a vobis judicatum veneftcoe nusquam esse ;
(69), * si sint, e medio tolli : aut illos solos conservari,
qui contra beslias pugnant. Atque hoc quod 125
tyb. Ka\ , ' , a vobis recte judicatum est, mirum raibi visuiu
^ . - ^ et. Illud enim ridiculum est omnino , quo; modo magnos vulnerum dolores parvis reme3?'. . - diis sanare tenles. Dum enim Deum afflcjs inA
(W^ . Codiccs inss. exceplo Harl. Coisl. Alii . Habent iideio codices paulo
âm \ , quod eu re- post , si tamen cxcipias Goisl. secundum,
jek indmtntum.
quo legilur, ut in aliis nonnullis, .
62) BacUsiar. Edili habent , et addant:
(8) Mr\ ... . Ila co*' dex Harlaeanus. Alii ... ,
ttaud aulem tcio nemo magis quam
te
.
ibidem Cotelerius '
wculum qucmquam viderit. Sed haec nullo in.
cowJDS. vidimus.
(69) . Verbum verbo reddidimus.
.
". Iia Harl., Med. el Vat. Deest ea vox Nara siiuilia de delaloribus legunlur in Actis S. Cypriani : Legibus vestrit, aii Cyprianue, bene atqu*
eiroque Coisliniano.
) 6. Ita llarl. et Coisl. primus. utililer censuistis, delatores non e$*e. Sic eiiam Ba txi-spov Reg. et Coisl. secundus efc Mcdic. gilius epist. 55. Synodus Nicsena roanifeste sanxit
muiieres exlraneat non e$$e. Paulo post legifcur in
(W) . Marl. .
codice Bigotiajio , elc.
A?po<rir. Medic. .
. SicHarl., Reg., Med.el ulerque
13
347
S. BAStLII MAGNI"
3^8
juria , fruslra viduarum ac orphanorum curaiu , // .
gascipU : quorum alterum slullum est et peri- , *
culosum ; allerum vero bumani et misericor- (70).
dis. Gravc est nobis, qui privati sumus, apud ini- , * *.
peratoreni loqui: sed gravius tibi videbitur apud (71) . Deum causam dicere. Nullus enim Dei el hoim~ \ . (72)
uum mediator apparebit. Qua tegisti, non io- , ; ,. *>
tellexisti; nam si inlellexisses, non sane conderu- .
nasses.
'.
EPISTOLA XLI1\
v
ChUonidemonslratauctor epistolwnon $ati$e$se recte incipere, sed in. perseveranlia ommaeu

sotiiaricB vitas pmcepta, m hi$ ul non staiim ad summum perfeciionis se iutendal, $ed paulatim
durn imprimt monet, ne per $peciosam causam recie in swculo vivendi et spiriluales coiweni
fastidiuin obreptU.
Ad Chilonem discipulum suum.
(75) .
1. Salularisrei auctor ero tibi, germane fraler, 1. (7|

6 libenler a me consilium de rebus agendis acce- , , rap*
peris : ac de iis maxime, de quibus ipse rogasti * ;
ut tibi consilium daremus. Nam solitariam qui- . dein vilatu incipere multi forlasse ausi sunl: sed ^
rem , ut par csl, absolvere pauci profecto elabo- ,.;
raverunl. Ac omnino non in proposito solum \ (75)
consislil exilus : sed in exitu laborum fructus. , ' Nulla ergo uiiiiias, non properanlibus ad pro- . !
positt finem, sed inhio solo inoiiacborum vilam ,
circumscribentibus : quin eliam et deridendum *
relinquunt suum ipsorum proposilum, in ignaviae et levilulis crimen apud exleros incurrentes. Nam , \
et de talibus Dominus dicit: Quis volens domum. \ (76) \ \
*
, )
adificare, non priu$ teden* computal sumptum
,
habeal quibus opus tit ad absolvendum ? ne C
potltaquam potuerii fundamentum, et non po~
; ,
tuerit perficere , incipianl illudere ei prcetereun , , 6tes , dicentet : llic homo fundameiitum potuit
, * , -j
et non poiuit conjummare**. Inilium igitur ala iofye,

creui ac promplum in virtuie progressum habeat. .
Slenim generosissimus albleia Paulus nolens nos \ .
de vita bene anle acla securos oljari, sed quoti- ,
die ultra progredi, ait : Quce reiro $unl obliviscens,
(77) '
uJ ea vero qum $unt priora extendens meipmm,
, ' *::, I
juxla scvpum pertequor ad bravium supemce*
vo- , ' ^
1
16
Luc. xiv, 28-50.
' Alias I .
Regio 2895 ha?c Ieguntnr : < ;
, Quidamkane
/ oror
(70) . Bigot. .
(71) . Verlit Cotelerius, advertus Deum lionem sancli Nili esse dicuni.
terba [acere. Sed bac voce judiciuin designatur, ac (74) . Unus ex Regiis codicibus e&T '
oninium actionum reddenda ratio; statim euim . Unus ilidem Reg. .
(75) . Reg. secundus . lnfra duo ma.
addilur neminem nunc iuler Ocum et bomines mecodices .
diatorem fulurum. Yide Not. ad epislolain 55.
(76) rap. Voculam addidimus ex dujwi
(72) * , etc. Ilaec desumpsiinusex codice
Harlaeaho. Dcsunt enim in Medicaeo et utroque mea. Siatim Ilpgius secundns pro wv.
Coisl. et aliis a Combefisio et Colelerio citalis. Paulo posl ediii . Sed deesi ia
Narrai Sozomenus lib. v, c. 18, Julianum celeber- inss.
(77) . Hanc vocem addidimus ex *
riiuis cpiscopis scripsisse in haec verba : ,
dice primo. Secundus sic habel: ^
, , Legt, cognovi, condemnavi: eos
autem sic respondisse : , ' . ^ '
^'
, , Legisii, sed non co- ...
gnoiuti; nam sicognovi$$e$, non condemnatse*.
Ad- , etc. lnitium igtlur acriier propere
dil idem acripior hanc episiolain Basilio a nonnuliis recte [aciorumfinem.ld enim nos aW< P P L^
tutis exempio Paulus; ue scilicet de vita t* ?
DOII siue probai.ili ratione allribui.
(73) XLlojva. HJPC epislota in codice Ma- ucta securi aiiemur, sed quolidie ullra prvgredi
aarinao inacribilur etc. In codke dicens, eic.
5
01
rht
3tf
EPISTOLARUM CLASSIS I . EPIST. I L I L
350
e s t
, - cationii \ Nam Lalis 126

bomiaum viia
(78) . non contenta iis quae praecesserunl, sed nutriu uoa
*; , magis praeteritis quam fuluris. Quid enim prodest
f , homini besterna ventris satietas, bodie insita fame
, . convenieiis cibi solaliuiu non inveniente ? Sic igi*:\ . , - tur neque auiiuae iucrum ulluin ex recte facto be stemo,quodab bodierno operejusto deseritur.
; lem enim, inquit, reperio /e, lalem le judico.
xipoo; , . Otov ,
,, .
2. Itaque vanus est justi labor, inculpati item
1 , 5 , - euut peccaioria mores, Buperveuienle iramuta (79) tione; alteri quidem a virlule ad vitiuni, alleri
: , auiem a vitio ad viriutem translaio. Haec et Eze*
. chielem velut ex persona Domini docentem audira
&^ . licet. Si enim, inquit, justua declinaos deliqueril,
/ , \, , iion recordabor eorum quae juste fecit aniea : aed
- iu peccato suo moriehtr . Dicit autein idipsum et
(80) - de peccalore: Si considerans feceril justitiani, vi. \ \ * vet iu ipsa". Quo euim lot ac tanii labores fa- , imili Moysis, cum ipsum vel unius momenti conxJrj. Uadiciio terrae proiuissae aditu arcuerit? Quo et
:, (81) - Giezi cum Elisaeo coiivtclus, oum sibi lepram pe - cunix amore asciveril? Quid et &apieotie iiiulli; \ ludo Saloinonein juvit, lanlusque Dei amor prae , lcritus, cuui posliuoduui insano inulieruni amore
; \ delapsus sil in idololatriam ? Sed neque bealuin
, \ Davidein mentis aberratio inculpalum diinisit, ob
(82), admissum in uxorem Urise peccatum. Salis auteiu
; ' Q essct el Judae a virtule ad vitiuni lapsus, ad eum.
jexipiov qui vitani secundum Deum agit, cowntuniendtun:
(83) . qui lamdiu Cbri3ti discipulus, postca magietro ob
\ exiguum lucrum divendilo, sibi ipse laqueum pa , ravit. lllud ilaque perspectum tibi sii, iraier, non
kto , , - ewu qui bene incipit, perfectuin csse : sed qui
, bene desinit, eum esae Deo probaium. Ne igitur
ttisxoAov , - dederis, irater, somiium oculis, oeque palpebris
. (84), , tuis dormitaiionem
ut salvus fias velul dama es
6 , ' cassibus, et velut avis ex laqueis " . Considera per
, . medios (e laqueos iransire, et supra excelsum mu % , , - ruin ambulare, ex quo periculosus cadenti lapsus.
, Quapropier ne siatim ad vilae ascetics apicem te&, \ . , melipsum inlcndas : maxime vero ne tibi ipse
fci (&3) , coniidas. ut ne ob imperitiam ex summo ascetici
, ^ insliiuli labaris. Nara satius fuerit paulatim profi-.' . cere. liaque voluptates viiae sensini sublraho, tuam
a oinnem consueludinem delens, ue forle si subito
(6) , ' omnes einiul voluptates irritaris/libi ipse turbam
* ^. * tenUtionum accersas. Guiu auteoi uoum voluptatis
?
" Philip. u i , 13, 14.
, 5.
Eiech. xviu, 24.
("8) . Reg. secundus . Paulo post

ueodero addidi post .
. () . Sic duo I D S S . melius quam
$!.
i80) . Deest in Reg. secundo. Paulo
POit idem codex .
) . Keg. secundw
^%* cum momenlum conlradicliomi.
l^) . Recio obsenrat Combefi-
ibid. 27, 28.
Psal. cxxxi, 4.
Prov.
sius legendum , idque in inierpretando secuti sumus.

. Sic duo codices mss.Editi
idem edili . Duo codices ut in texlu*
lidem paulo post .
(84) ". Deeat in duobus rase.
(85) , . Sic duo codices, muoft
, . Editi , .
(86) . Sic duo mss. Editi ^^
551
S. BASILTI MAGNT
morbum vi superavem, accinge te ad voluptatem . ,
ariain debellandam ; et ita demum voluptales omnes , (8)
lempestivc domabis. Nam voluplatis quidera no- ,
men unum, sed res diversa?. Sis itaque primum, . *
fraler, in 1 2 7 tentatione omni paliens. Qualibus ]
autem lentalionibus fidelis probatur, damnis niuu- , \
danis, criininaliombus, mendaciis, contumacia, . |
obtrectationibus, perseculionibtis? His et simili- , . Towvvj
bus probalur fidelis. Deinde sis etiam quietus, nou , (88) $
praeceps verbis, non litigiostis, non in contenUo- .
nem pronus, non cupidus gloriae vauae, non effu- , , ,
Uens arcana, sed fida dignus, non in sermone , , , ;j
uiulius, eed esto semper non ad docendum, sed \ )
ad discendum paratus. Ne euriose de vila niun- \ , ; h
daoa inquiras, unde nihil libi accessuiura sit emo- , , ' , ]
Itiinenti. Ait enim : Ut ne loquatur os meum opera , , (89)
homirium Qui enim ea quae peccaiorum. sunl , \ ^
jens loquilur, cile in se cxsuscilai voluptales. Inio , . b
polius curiosus sis in vila juslorum exquirenda : , .
ita enim tibi ipse coiuparabis uiililaicm. Ne sis * " \
lui osiendendi eupidus, pagos aul domos circum- . ?cursans; sed baee nt animaruin laqucos fuge. Si * ;,
quis aulcm te ob imillam pielaleui, in doniuiu fm\
suam mullis de causis invitel, discai qui talis est . >|
iidcm ccnlurionis seqtii, qui, cuni Jesus curationis (90),
ergo ad ipsum properarei, deprecalus est bis ver- . ;
/
bis: Domine, non sum dignut ul inlres *ub tectum

meum, ted tantum dic verbum et tanabitur puer
-j, \
meus " . Gum aulem ei Jesus dixissel : Vade, sicut
crcdidisti, fial tibi **: puer illa ipsa hora sanalus ^
esl. H.oc ilaque libi nolum sit, fralcr, non Cbrisli ^ , , Uorte
prje&entia, sed pelentis fiJe liberatum fuisse aegro- , ptrci
tantem. lia et nunc precanie le in quo fueris loco, (91), .
el aegrolo credenle se precibus tuis adjutuui i r i , " , %
eveuient illi omnia ex senlentia.

, , , *
. \ , (02) , \ ;,
, .
5. Plus aut^ni quam Dominum propinquos luos . 5. "*
non diliges. Qui enim, , palrem, aut malrem,. , \, }*
aat fratres supra me diligil, non est me dignus , .
Quid vero sibi vult Doniini mandalum? Si quis, iu- ; , \, m
, ' pci, c
quil, non lollit crucem stiam, el tequitur me, non
polest meus esse discipulus . Quod si iis qui san- . -; 4
guine tibi conjuncli sunt, una cuin Chrislo usor- |> ,
tuus es, quid rursus vis cum illis versari? Sin au- ; &
tein quas destruxisli propler Cbrislum, rursus ,
aedificas propler cognaios tuos, p r a 3 v a r i c a l o r e m ,
leipsum constituis. Ne igitur ob affinium Itiorum ,;;
(
,e
"Psal.xvi, 4. Malih. , 8. * ibid. 15.
MaUb. x, 57. Luc. , 27.
(89) . Percommoda videtur Conibefi' (87) . Gombelisius inlelligit de confiueludine satcularium e.i maxtme mutieriuiL Al aii emendalio, qui legendura censel .
tiiulto satius visum est hc accipere de vilioruiti andiendi cupidu*.
(90) . Duo mss.
abolenda consueludine. Sic infra au( tor Epistolye
ad juniores suadel . Basilius Rog. peregrinandi cupidus.
fus. p. 544 :
. iVon tere autem illud certamen, mam iptiu$ consueludinem vincere.
editi
(88) . Reg. eecundu* .
33-,
EPISTOLAROM CLASSIS I . EPIST. XLfl.
354
wtiewew i x , sus a loco tuo receda*: recedens enim a loco

(95) . , fortasse a moribus tuis reccdes. Non amalor
*& ^, 1**1 . sis turba?, non ruris, noih civitatum, sed solitudi^, ' \ , nis : apud temelipstim manens semper citra ullam
<\ . menlis aberrationem; precationem et psalmodiaui
, opus tuum esse existimans. Neque eliam lccliones
(94), negllgas, Testamenti Novi maxime, propterea quod
\ spe ex Veteri Testamento oritur deirimentum :
, - non quod scriplne sinl res noxiae, sed quod eorum
. , qui lacdumur, niens iniirma. Omnis enim panis ad
-&6. \ alendum idonetis; sed nocet infirmis. Sic igitur
, - omnis Scripiura divinitus inspirata est atque wti , (95) . l i a , nec in ea quidquain inqninatum esi; nisi
; - quod quis inquinatum esso pulat, id ipsi inqui. , naium esl. 1 2 8 Omnia autem proba: quod bonum
. est, tene : ab omni specte mala abstine**. Omnia
, , , , - enim licent, sed omnia expediunt . Itaque Irig
, qaibuscum versaris nulla in re sis offrndiculo,
(96), - sis ketus, fratntm amans, blandus, bumilis, non
, exeidens bospiialUatis proposito per edtiliorum
* \ lautitiam, sed pnescntibus contenltis, nihil a quo \ , quam ullra quolidianum solitariae viiae usum acci . ptas : ac prasertitn fuge aurum velul animse insi dialorem, et peccati palrem, ac diaboli mini. - slrum. Te ipse avaritise obnoxium ne constitueris,
JBTI. (97)
obtentu minislerii erga pauperes. Si quis autem
, , egenorum gratia aflerat tibi pecunias, et aliqno*
:$ (98) >? , noveris indigere; ci ipei, cui sunt peconise, consi - liiim da, ut fratrlbus indigentibus distribuai, ne
forte conscientiam tuam coinquincnt acceptae peC euniae.
4. \
4. Volaptates fnge ! prosequere continentiaro;
ac corpus quidem lnboribtis cxerce : ahimam vero
(99). \ - assuefacito teiitaiioniboe. Pro certo tencns corpo^
iw , ris et animae dissolutionem mali cujuecunqiie esse
, liberationem, bonorum seternorum exspecla frni . (), - tionem, cujus omnes sancti effecti sunl partici, pes. Tu vero indesinenter expendens ac librane,
^ , \ ^ diabolico suggestui oppone piam cogitationem,
* ei velut in trutina momento lancis praepoiide*
/ . * ranti cedens. Et praesertim cum prava insurgens
% ; cogitaiio dixerit : Qnae ulilitas degendi in boc
; loco? quod lucrum secessus ab bominura so capa - cietate? An ignom constitutos a Deo episco (2) pos EccleaiarHm Dei cum hominibus ex more vi~
, \ - ^ vere, et spirituales indesinenlcr celebrare con"'~ , ventus, quos qui obeunt pluriroum percipiunl
; wtilUatis? Illic enim Proverbiorum aperiuntar
1
" 11 Tim. , 16.
I Tbess. T, 21. 1 Cor. vi, .
(9^ . Sic unus ex Regiis, melius

qeam edili . Paulo post editi *
^JV \ . Mss. ut in texlu.
J9i) . Reg. secundus
-,;.
1.95) . Sic unius codicw ope e:nendalur
^ in edittg .
(96) . Sic Reg. secundus. Editi era
). Sic Reg. aecundas, alius ;

Mox edili . MttS. ut in textu.
(98) . Sic Reg. secnndus pro

quod est in editis . Mox duo mss.
, edili .
(99) ". Duo codices a Combefisio citali
.
(1) . Edili his vocibus babeni ,
et paulo post . Vulnus eanatum
ope Reg. secundi, in quo euain legitur .
(2) , elc. Edili
^. Emendavinius ope Kegii secundi.
S. BASHJl MAGM
&
documenU
,
*
senigmata, expUcantur apostolica
eiponuntur evangelics eententiae, theologia au,
:
ditur; illic.congreseus fratrum epiriiualium, magnam occurrentibug ex vultus aepectu utilitatem (4), ;
praebenlium. Tu autem le ipse a lantis bonis ef- . )
fecieli alienum , atque bic desides belluarum tn , :^,
morem efleratus. Vides nim bic solUudinem .^
magnam, inhumaniuitm non modicam , penii- , )
riam doctrinse, disjunctionem a fratribus. ac gpi- , , , 1
ritum erga Dei niandaium valde inerlem ac so- \
cordem. Cum igUur talibus ac tanlig le sp*ctosis . " &>
ralionibus prava insirgens cogilatio frangere vo- bm
luerit; oppono ei per piam raliocinationem ipsins ^ (5), . ^
rei experientiam, dicens : Quandoquidein tu inibi , dicig bona esse qw in mundo sunt, proplerea *
ego illuc transmigravi, indignum meipsum judi- , ,
eans mandi bonis. Sunt enim mundi bonig mala . adraista, ac longe exeuperant mala. Nam cum ,
aliquando accessissem ad spiriluales conventue, . (6) r/r.i ii
in uaum fratrem vix tandein incidi, qui Deum , \ ^
timere videbalur; ged is lenebatur 1 2 9 *ub dia- , (7)
bolo; atque ex ipso audivi lepidos aermoneg, et , ,
conlictas ad obvios quosque decipiendos fabulas. ' , \
Multog post ipsum offeedi fureg, raplores, ty- .
rannos. Yidl ebriorum speciem indecoram ; vidi ' (8) , ,*
aanguinem oppressorum vidi quoque niulterum . ,
pukhriludinem, qua pudicitia mea torquebatur. (9) . \ *
Ac fornicationU quidem opus effugi ; sed virgi- , . \
nitaiem roeam cordis cogitatione inquinavi. tx
multos quidem germoneg anims uliles audivi; ^ i . \
"sed tamen
* nullum
"
magistrum
"
apud
reperi dignani * '&
sermonibus virtutem. Pogt hoc rurgus audivi in-
numerabiles tragttdiag, quas effeminaiie modis ,
animum subibanl. Rurstis aadivi ciiharam gua- (10).
viler resonantem, plausum saltantiuro, scurrarum , ( l i )
Tocem, stoliditatem tnulUm, facelias, turb im- , ,
mene clamorem. Yidi lacrymas spoliaiorum, , .
dolores eoram qui abducebantur a tyrannide, >, (ii
ejulatum eorum qui lorquebantur. Et vidi, et ,
ecce DOA erat convenlus spirituali, sed tnare . , \ *
ventis agitatum ac lurbaium, omnes eimul flu- , ^.
ctibus suis tentans obruere. Dic mihi, cogitaiio (15)
mala, et lemporariae voluptatis ac vanse gloria? . , , .*
daemon, quid roibi est lucri, si hapc ei speciem et ' \ ,
355
senus, qni in epistola de iis qni adeunt Ri^rosolf

ma, tom. III, p. 655, tesialur nullum esse impuritatis genus, miod non in locis Hierosolyniiianij
perpetretur : adulteria, furla, idololalrias et csfa
comniemorat, acnullibi tanlum furoris essc ad fuodendum sanguinem, non ex rumore aliquo, sedes
trutn spiritualium congressus magnam congredientibut
oculorum xuorum teslimonto asseveral.
ex intita ilih Spiritui gratia ulititatem ferent.
(10) . Posl banc vocem legiiur ii
(5) . Pronoinen a d d i t u n i ex Regio seReg. secundo , aed videtur obrepsisse prt
cundo.
(6) . Sic duo mss. Editi - quod ileost in boo cmlice.
(11) . Ita Reg. secundus. Edili
.
(7) . Sic Reg/ secundus. Editi . Ibident duo Codices . Pauli
. Paulo posl cod. Maz. . post legendum , ul hoc nomeu curn caelen:
pnecedenlibua consonet.
(8) ' . Duo mss. ' , cum eo.
(12) . Ua duo Regii codices. Edil
(9) . Auctor bujus epislolre, qucm in
Paiacslina vixisae non obscure perspiciiur, videlur .
(15) . Tla unu* codcx : $
horribili viliorum pictura hanc polissimum gentem
. Edili .
DOlare. llliua narraiioneio confiriualGregorius Mya*
(5) . Reg. secundus . Macarinaeus cod. .
(4) . Reg. secuodus

: Fra-
TPISTOLARUM CLASSfS I . EPI5T.
557
S58
, audiam, cum nulli eorum qaitas Injaria At, opem

? ferre queam : neque Hceat mihi imbecilles defenvi; , (14) * dere, aut errantes corrigere ; imo etiaro insuper
YSX; * - me ipse forte perdilurus eim ? Quemadmodiim
Aovr. (15) \ ; enim paululum aquge pura magna venti procella
ftjvov \ ac pulvere dissipalur ; sic quse nobis videmur
, & praeclare in saeculo facere, malorum nuiliiiudine
(16), - obruuntur. Nam iragoediae , velut pali, in cordi**. 11 bus eorum qui in saeculu sunt, per laetitiam ac
: ' gaudium infigunlur, ut psalmodiae purilaii leneOCTUV ^,
bras oflundant. Porro ejulalus gemitiisque hod * \ \ - minum injuriara a tribulibus palienlium proferun ,
lur, ut pauperuni ostendalur palientia.
fva .
5. \,
5. Quae igitur mihi alia utililas, nisi certe animso
JA2OT,; \ damnum? Ilaqtie eatn ob causam ego velui pas; (; ^ ger iransmigro in montes. Sum enim sicut passer
. \ - ex laqueo venantium liberatus . Eteniin >n bac
, , . solliudine dego, niala cogitatio , in qua Dominus
:6 (17) - versalus est. Hic quercus Mambre : btc scala fe^ , , rens ad ccelum, et angelorum castra a Jacob conojj - , fj specta ; bic soliludo, in qua populue purificalus
-^ , \ legem accepit, et ita demum jn lerram prorois (18) . sionis ingressus Deum vidit. Hic mons Carmelns,
, , in quo Elias commorans placuit Deo; bic cam,. pos, in quem cum Esdrae secessiseei, omnes l i ^, - bros divinitus inspiratos, Deo jubenie, eructavit.
; . , Hic soliiudo, in qua beatus Joannes , locustaa
, , edens, bominibus 1 3 0 pceniientiam praedicavii.
. , Q Hic nions OJivarum, in quem cum Christus ascen
6 , - dissel oravit, orare nos docens. Hic Christos sosxtov 6. litudinis amator. Ait enim : Ubi duo sunl aut tres
. " - congregaii in nomine meo , ibi $um in medio eoVtfirci , - r u m . Hic angusla et arcla via, quae ducit ad
tw (19). \ , vilam. Hic doclores el propbelae, in solitudinibus crrantos, ac monlibus, speluncisque el fo .
^, , , rarainibus terrae . Hlc apostoli et cvangtlista, et
monacborum scmota ab urbibus vita. Haec itaque
/, \ . \ , - ullro suscepi, ui consequar qitsc Christi mariyribus ei omnibus aliis sanclis promissa snnt; wi
. ,
vere ac cilra mendacium dicain : Propter verb.
. labiorum tuorum ego cutlodivi vias dura$ *. Novi
' - enim charum Deo Abrabam qui voci Dei ob
( . " socutus est. et in soliluilinem migravit; et Isaac
, \ D polentia opprcssum , el Jacob palriarcham percifr;iov - \ - grinantem; pudicum Joseph divcnditum ; pueros
xa\ * Ircs abslinenti invenlorcs , qui adversus ignem
^, pugnarunt; Danielem semel el iterum in fossam
, - leonam conjectnm ; Jeremiam libere loquentem,
pcv , ^ - coeni lacui addictum ; Isaiam arcanorum gpccta40
41
Psal. cxxui, 7.
4 1
Matlh. xvm, 20.
Hebr. xi, 38. Psal. xvi, 4.
(U) , etc. Ueg. secundua dus et Maz. . Coram homiui , but.

, etc. Cum nec iniquorum impetum (17) . Ita mss. Edili .
tqtllere valeam.
(18) . Hoc verbum addilum ex Reg.
(15) ... . Sic duorum secundo.
codicum ope emendalur quod erai in editig.
(19) . Reg. secuudus *
^.
.
(16) . Poai banc vocera addunt Reg. secun-
. BASILII MACNl
359
torem, gerra aectum abdactum in captivitatem (20) tx&

laraelem ; Joannem adulterii objurgatorem, ca-
pite truncatum ; mariyres Christi de meriio sub- %&>
latos. Et quid pluribus moror? ubi et ipse Sal- *
vator pro nobis cruuifiies est, ut morle sua vivi- . \ **
ficaret nos, t unuroquemque nostrum ad palien- ; \ ^
tiam incitaret ac Irabcret. Ad bunc fesiino, et ad , ^
Patrem , el ad Spiriurm sanclum. Legiiiinus in- ^,
veniri conor, indignum meniet judicans miindi . , \
bonU. Caetertim neque ego propter inundum, sed . \ (21).
mundus propter me. Haec igitur apud temetipsum , xiz'jm
reputans , eaque diligenler, ul libi diclum est, . ' , aa'J
exsequens , decerla pro veritale usque ad mor- ' . ,
tem. Eienim Christus ad roortem usque faelus \ , ,
st obediens. Sed el Apostolus dicii : Videte ne . \
quando *it in ullo vestrum eor pravum , ut desci- ^ . xfl
scat Deo vivente : $ed exhoriemini vo$ invi- krzm
cem , e* cedificute singuli tinguto*, quandiu di- , dd
citur'dtet hodiernui". Nam dis hodiernus si- (22) - xapaxcdfnq
gniOcat totum vitae nosira tempus. Sic igitur ,
vivens, fraler, te ipse servabis, nosque ex- ' .
hilarabis, el Deum gloriticabie in saecula saeculorum. . ,
, \ , xa\
Amen.
. .
EPISTOLA XLIIP.
BatMiu, $e* quivis aliiu epiUolce auctor, evmigelica pracepta tolikiriis breviterexpomt.
Admonitio od juniorei.
.
Disce lu qui solitariam vitam degis, qiiique fl- \ , \ ^
delis homo ac pietatis cultor es, et edoceie evan- Q . \ *
gelicum vivendi genus, corporis in servilulem , , ^
redaclionem, spiriium humilein, menlis purita- , . *
tein, irae exstinclionem. Coactus , iiisupir adde , ;
propter Dominum; damno affeclus, ne liiiges; * , * , >
odio habilus, dilige; persecutione appeliius, , .
susiineto; male audiens, obsecra. Sis peccaio mor- ,
luus; sis una cum Deo cruciftxus ; curain omnem ,
transter in Dominum, 1 3 1 ut reperiaris ubi , ,
angelorum sunl myriades , prtmogenitorum con- , , ^
venlus , apostolorum tbroni , prophelaruin prae- , . :
cellentes sedcs , scepira patriarcbarum , mar-
tyrum coronae, justorum praconia. Inler bos .
juslos ui tu ipse annumereris, conctipisce, . '.
in Christo Jesu Domino nostro. Ipsi gloria in SSR
cula. Amen.
1
'.
EPISTOLA XLIV*\
Lavso vwnacho auctor epittolae primum peccali magmtudinem, deinde misericordiam divinam anle
te veniat, benujne horlatwr.
Ad monachum lapsum.
(2).
1. Salutem non dicinius, quia non est aaiue im ,
9
" Hebr. m, 12, 15.

* Alias .
- Alias III.
(20*. >. Quae ab bac voce usque
ad leguntur, addila sunl ex duobus mss.
a Combefisio citaiis.
(21) . Ita Reg. secundiis.
Edili . Ex eodein codice legimus
, edili . Idem babel .
' ex duobus mss. Priroa \o\ dcesi

edilis.
(22) " . Sic duo mss. Deest prapcsil
in editis.
(25)
. Addil R
gins cod. 1908, sed manu recenliore, ', i
monachum lapsum Alexium. Cod. Colbert. 457
, Ad diaeonum (apsum.
5C!
EPISTOLARUM GLASSIS i . EPK5T. XLIV.
5*
taCinv (34). " , xa\ . Adbuc enim incredulue sum, nec in pcrlns
&t raeum intrat lantum nefas ac magnum fa< inus ,
\ , ef quod admisisti: si quidcra res , uti jam onuiibus
n . - manifesU est, ita sese habet. Admiror enim quo , modo sapientia tania absorpta ait, quomodo tam
- accurala vivendi raiio dissolula; unde circum*
, , fusa fucrit csecitas tanta ; quomodo nibil prorsus
. considerans, lalem ac lantam animarum perni , (25) \ ciem induxeris. Id enim si verum est, tradidisli
, el tuam ipsius animam baraihro , et oinnhim ,
. qui impietalera banc audiunt, robur exsolvisii. Ir, . ritam fecisti fidem; aberrasti a cerlaruine bono.
\ *. (26) - Quapropler dolco lua causa. Quis euira sacerdos,
; ; ubi audieiit, lua causa non lamentabilur? qnis
; ; ecclesiaslicus non plangil? quis laicus tristiiia
, n o n ailicitur? quis monachua nou moeret? Forie
! (27) eliam sul ob luum lapsum obscuralus esl, et v.r cjj . \ lules coelorura coinmoiu sunl ob exiiium luuni.
i j oij * \ \ Quin el lapides sensus expertes insaniam tuam
. - defleverunt: ploravere quoque inimici ob iniquiia ()! ! lis tuae magnitudinem. 0 magnam caecilalem! 0
miram crudelitalem ! Deuro nonUimuisli; bomines
. reveritus non es; non le amici moverunt; sed si4 \ , . mul omnium naufragium fecisu : simul spolia , . ins es orcnibus. Quocirca iterum causa tua,
; , miser, doleo. Qui regni violentiam aLque dif ,. ficultatem omnibus annunliabas, regno excidi9ti.
, . \ - Qui doctrinae roelum omnibus ioculiebas, Dei non
| (29), . habuisti limorem ob oculos luos. Qui sanctimoniajn
g prsedicabas, scelestiB deprehenderis. Qui de pau*, . perlale gloriabare, pecuniarum invenlus es raptor.
; \ ; Qui imminens a Deo supplicium disserendo oslen (50) , debas, libi ipse accersivisli supplicium. Quomodo
.; teltigebo? qtiotiiodo tua causa dolebo? quomodo
. ., - cxcidit lucifer qui mane oriebalur, et contriius est
wv , ; in lerra? Guilibet audienli auris ulraque linniet.
, ; Quoaioô Nazaraus auro splendidior, fuligine faclus
, est obscurior? venerandus filius Sion, quomodo
' . factus est vas inulile? Gujus in satris Scripluris
. legendis pradicabaiur memoria ab omnibus, ejus
. 01 hodie memoria cum sonitu periit. Qui erat ingenio
acri et vcloci, velociler interiit; praeditus prudentia
.
multiplici, multiplex peccatum perpelravit. Qui \ bus enim profuit doclrina tua, ii ex luo exitio
{ . ,
D damnum accepere. Qui aures colloquiis luis adbi (31), ,
buerunt, 1 3 2 obturavere pernicie tua audiia. Ego
4 , \
vero lamenlans Ifislcmque vulium pr<e nie ferens,
, ^, et undelibel exsolutus, et cinerem velul panem com- ,
edens, sacco in plagam meam injecto, libi ejua \ modi pwRconia recenseo, imq potius oralionem
,
B
$\6. Edhi . Scd naec prae- stri codices et alii a Gombeiisio citali. Edilio Pari^ i i o deest in Goish eecundo el in pluribus a siensis .
(29) .
Sic mss. Editi .
Conibefisio cilatis.
(30) . Sic duo mss. Edilt . Pauld poat'
m . Duo mss. .
(*i>i ". Edili addunt \ , sedtaecde- ex iisdem niss. legimus pro quod
in Kcg. secundo et Goisl. et aliis a Gombefisio erat in editis.
(31.) . Post banc vocem addunt duo
^tis, ac melius videntur deesse.
) . Sic Reg. Goisl. et Maz. Editi codices . Observat
eiiani Combefisius codices suos babere
3 .
(28) . Sic ediiio Basileensis et tres noPATROL. G B X X X I I .
303
S. BAS1I.1I MACM
501
ifuiiebreiu componen, consolationem nuHam, nul- ?, , liamque medelam admitlo; qtrippe abscondila est
. " .
ab oculis meis consolatio, nec est fomentum ap*
;
ponere, neque oleuro, neque ttgamenla. Est enim plaga inea doloris plena. Unde sanabor?
2. Si qua igitur adhuc spes libi snperest salu2. \ ;.
its; si qua exigua Dei record&tio, si quod deside- \ ,
rhim futurorum bonorum, si quis metus supplicio- , ruin, quae servala sunt non pocnitentibus, restpisce - ^/
velociler : attolle oculos tuos in coetttm, intellige, (52) ! &
deslste a tua nequilia, cxctitc eiremnftisam libi , ,
ebrletatem, insiirge in eum qui le prostravit. For- , ,
tiler conare e terra resurgere. Rccordare boni pa- 6 . " gtoris, qiii perseqnens eruet le. Etiamsi supersint g . ,
crura duo, aut auricube summitas, rcsili ab co qni . ,
te vulnera *U. Memor eslo miseraliounm Dci, qui , .
curat oleo cc >ino. Ne desperes salutem. Revoca (33) ,
in memoriam jgine scripia sunt, nempe Iapsum rc- \ . .
, 6 sergere, aversum tonverti
p6rciissum curari, a
bceliis captum libtrari, conGientem non rejici. Non , '
enitti vuli Beus morlem peccatoris, queraadmodiiai , ,
vtilt converii ip9um, i vivere . Nc contempseris, .
relut in inalenim profundum collapsus
Tcmpug , patieuliai eel, iempus lenitatis, tempus curationis, \ . (54)
tempus emendalionis. Lapsus es ? exsurge. Pec - . ,
, , .
casti? desine. Ne fcjes in via peccaiorum , sed
rcstli. Nani cum coiwcrou* ingemueris, tunc aer- ; . "; .
vabere. Est enim ex laberibu* eaniias, et salus ex , . "
eudoribus. Vide igilnr ne Ifprle, dnm servare vis C Y*P , .
, \ . "
quae cum nonnulHs. paclus cs, intta cum Deo
paeta, quae c o r a m mullis leslibus proCessiiN es, , *
transgrediare. Nfc igitur ob bumaaas quasdatn ra- , liocinaliones cuncleris ad me venire. Ego enira \ .
rpceplutn niorluum meum lugebo, ego curabo, ? .
efo amare flcbo super conlriiione flliae gencris ,
eL Exjcipjeut te omnes, o m n e s se tibi iaborum , \
ioftlos adjungeol. Ne despoudeas anirauni; me* ; . ,
raor aie djcrura adiquQrum. Est salus : ee( emen- . (35)
datio. Cojiilde, jie ^desperes. Non est lex ciira . " , fitopinisericordiam moxte condemnang, eed gratia dif- . , . fereoe painam, exgpecian* emendalionein. Non- , ).
iduai oerlus^ ftuni fores; audii eponsus : non , . * *
domuiatur jieccatum. Redintegjra denuo luciam
ne morerie, sed lui ipsius et onwium noslrum ^ . * miserere in Ghri&io Jesu Domjno nos^ro, cui glo
-, \ , *.
ria et imperium nuuc et iejjjper m 8$cula s^culo- (56) , > -
Wm. Aroea.
\ \ \ &
^ .
;
* lerem. , I .
Ezeca. , 52.
Prov. , 3.
(52) . Sic Irea mes. Editi . Paulo

post edili ). Mgs. ul in lexlu.
(55 . Sic ires mss. Edili
.
<54) Mh elr fiaBoc. additura ex Iribus
PsaU , 1,
mas. nostria praetcr Gombefisianoa.

(55) . Sic quinque codices mss*
Edili .
(56) '. Qua? sequunUir addiU ex Regio aecundo ei CoisL ecundo.
EPISTOLARUM CLASSJS I . EPIST. XLV.
566
*.
EPISTOLA XLV\ 1 3 3
Cm qmdam relictis magnU opibus monatueam vitam amplexm e*set, ac poslea ex twnmo pieialis fervort t
H im icelera tnaditul, auctor epittotcc* qui eum eo Biero$olymis eommoraltu fuerat, pcccaii et scandali m
* m et exponiL simulque spe misericordia* divitus, et exemplo Judaorum ac GatlUium, qui tunc ad Dei cultu
petltbantttr, ad certamen rewcat.
.
Ad monacbum lap$um.
1.
1. Duplcx limor subiit menlis raeae ginug tua
\ . " - cauga. Aut enira praeoccnpaus me immisericorg
; (57) quidara animi motus in crimen inlmmanitatis con * , j i c i l : aut rursus misereri volcnlem, eiiam ut ad
\ , vitia remollcscam, male convertil. Quare el hanc
(38). \ nieam epistolain exaralurus, nianum quidem tor , pegcentem ratiocinationibus corroboravi, sed vul, , tum, ex concepia propter te tristitia anximn, mucol , , tare non polui: lanto mihi, tua causa, incugso
\ (59) , pudore, ut oris eiiam flexus, labiis meig in lu , clum conversis, slaiim conciderel. llei niihi, quid
. , scribam, aut quid cogitem in Irivio constitutus?
, ; Simibi prioris luae vanae vivendi rationis veniat
mcntem, cum circumfluerent le diviliae , ac
, (40) , bumi repens gloriola, borreo : cura adulalorum
, - te gequereiur niultiludo, fruererisque brevi ac
, \ lemporaria voluptate, non sine maaifesto periculo
\ * ei iniquo quaeslu : el partim quidem inagisiraiuum
^ limor te de salule cogilanlem exagkaret : partitu
, vero publicorum negoliorura luraullus tuam inter, (41) ' turbarent domum, aique malorum frequentia mcn * tem tuam ad eum, qui opilulari tibi poleral, relor , qucrel: ciun paulalim Servatorem circuinspiccrc
, ^ medilarerts, limores quidem libi ad luam ulilila, , * tem inferentem, liberantem vero ac protegentem
te, qui ei dum in luto esses, illuseras : cum te ad
, - innovandos acquirendosque honestos mores exerce, \ res, periculosissimam tuam opuleniiam nihili fa. " (42) , Q ciens, reique familiaris curam ct uxoris coiiauetuxal , \ , - dinem refugiens. Quin etiam totus eublimis, velul
\ , \ - peregrinug et erro, agris el civilalibus peragralis,
, pelisti Jerosolyma, ubi et ipse tecum commoraiu*
- ob alhleticos te laboreg bealum prsdicabam, cum
, \ per aepienariog circulog jejunus perseverans Dco
, \ * pbilogopbarerig, gimulque congressug bunianog vel , uli in fugani conversus devitares, atque Iranquillo
(45). - ac golilario vivendi genere libi parato, civiles lu, \ - multus dcclinares. Praeterea corpus tuum ciliiio
, . aspero lancinans, et zona dura astringens lumbog
tuog, paiienter ossa lua alterebas. Quin ei ilia
* inedia concavans, ea usque ad dorgi partea la.va
, , (44) - effecisli, atque fascue mollis rejeclo usu, abdouieii
, - iiurinsecus cucurbila: in luoreni conlracluiit, rcui * - ^ bus adliaerescere cogebag. Ad ba?c, evacualo caruig
(37) . Coigl. primog ,

odn (ratrum.
(36) . Qnatuor msg. codices, non tanen anliquissimi, babent . Miror Combe*
ttsium legi veHe .
(39) . Duo codicea pro bis
ôcibug babenl . Golbcrt. et prirous
Coiftliniaoug .
(40) 0t8 ce. Codicea non pauci , unus
3. Paiilo post edili . Scx mas.
i& Jeitu.
m
(41) '. Sie Harl., Coisl. primug, Mcdic. et pluros alii. Ediii . Paulo post in
tribug codicibus recemioribug deegt aule
.
(42) " . Sic Harl., Goigl. primug et plureg
alii. Edici .
(45) . Ila sex mgg. noo ot in edilts
.
44) . Eiiti conira omnhim mgo.
licum Udeui.
Alias IV.
S. BASILIl MAtfl
368
lolo adipe, exsiccasli sircnue roeaius sub venlre ,
iios, et ipeo vetitre inedia coarctaio, faciebas ut , * costalae paries, tecitquasi quaedam eminentia, um- , , ,
bram inducerenl 1 3 4 partibua umbilici, atque (43) ,
rontracto toto organo, nocturnis boris confitcns , ;
Dco, lacrymarum rivis barbae pilos madefaclos ,
complanabas. Quid autem opus est recensere me . \ :
siugula ? Memineris quot eanctorum ora excepcm ;
osculo, quot sacra corpora ampleias sis, quot viri ,
nranus luas velut intamiiiatas foverint; quot servi , Dei, velut \enerantes, confugerint ad genua tua * , , coraplectenlcs.
.
2. At horum quis tandem Onis? AduUerii fama
2. ;
uuntiali crimen, sagilta velocius pervolans, aures . , , \
nostras sauciat, acutiore slimulo viscera noslra ,
coropungens. Quae tam arliBciosa prsestigialoris ^ . (46)
versutia in tam perniciosum casum te conjecit? (47) Quaenam diaboli sinuosa retia le conslringenlia, ;
virtulis nervos iinmobiles reddiderunt? Quo ab- , ,
lere laborum tuorum narraliones? Sed fortasse ;
awjuum non est his Gdem adhibere? Et quomodo ; * ; \
non ex manifestis ea etiani credemus quae hacle- , \
nus abscondila fuerunl ? siquidero animas qua ad ; (48)
Deum confugiebanl, juramenlts horrendis ob- ;, strinxisti, cum tamen noroinalim quidquid his
voculis, esl et non, amplius est, diabolo attribua- .
tur *. ltaque siiuul qiioquc exitiosi perjurii fuisii ,
aponsor, alque instituti asceiici charactere in coa- ,
tempiuin adducto, ad aposlolos usque ipsumque . 6 ;
Dcuninum dedecus ac infamiam transmisisli. De- ,
decorasli caslilalis glorialione;ni; labe aspers<sli * continentia3 votum, caplivoruin facti sumus Ira- .
goidia, a Judaeis et genttlibus res nostr in scc- , ;
nam et actus deducunlur. Discidisti monachorum \ ,
studia; diligentiores caulioresque in luetum for- * ;
midinemque conjecisli, adhuc diaboli poteslatera . , \ ,
admiranles; negltgentiores vero ad sequendum , ^, , inconlinenliae exeinplum iraduxisti. Dissolvisli, , (49) .
qiiantum in te fuit, gloriaiionem Cbristi, q*ii dixit: '
Confidite, ego vici mundum , ejusque princi- (50)
pera. Crealorem dedecoris miscuisti patriae. Vere * . , implevisti Proverbiura, Vdut cervu* sagitta iclus ,
in jecore . Sed quid jam? Non cecidit fortitudinis
-
lums, fratcr : non obsorduerunt correctionis ac . conveclionis remedia : nonoccluta est civilas perfu- Q * (51) .
gii. Ne in profundo malorum permanens, nec te ^ .
tradars bomicidae. Novit Dominus elisos crigere. Ne , .
procul fugias, sed ad nos recurre. Resume iteruin ,
labores juveniles, secundis recle factis humi re- \ (52) . '
pentem sordidamque voluptatem delens. Respice , }
91
* Maith.
57. Joan. xvi, 55.
8 1
Prov. ,;22, 25.
(45) . Coisl. primuft .

(46) . Suspeclae mihi sunt b voces,
quae desunt in duobus vetuslissiiuis codicibtis Harl.
el Coisl. primo.
^47) . Reg. secundus . Paulo
post cod. Clarom. .
(48) . Duo mss. .
(49) . Edili \
. Omnes nostri codices ut in texiu.
(50) . Sic emendavimus, ope

codicis Hari. ei aliorum duorum, quod erat in edius
.
(51) . SicHarl., Coisl. primuset Ires
alii. Edili .
(?2) . Sic cod. Clarom. et Paris., qorum scriplura vide(iir praferenda ei edilis in quibus legiiur , el aliis mss. parlim
babentibus, partim .
EPISTOLARUM CLASSIS. EPJST. XLVI.
37G
, \ - adfinjgdiein, ila vil* UDStrae VHUJnum ae propui , quum, et noece quomodo jam Judaeorum ci Gcnli * lium ftlii a Dei cullum compelluntur, nec otnnino
, , abnegee jnund Servalorem : ne te maxime borri , .
bilis illa compreheodat senlentia : NOB novi not^
quUam $itit*.
(55) <7'
EPISTOLA XLVI 1 3 6 .
' Urpwn vehementer
arqmtepistola,
auclor eamque virginitatU voto, qvod obUrktam
ter arguUauetor
negabat, vere
fui$uobt
ae*~.
wmstrai; ac dolorem
" " quod, Chritio tponso dereliclo, imphtm corruptorem
\um tuum
$tgmficat,
rit. Fostretnoelegerit,
morlit,
ptdicii ei cetena supplicii
t melu, ac spe misericordi& dtvmce
ad pcmitenliam
adducere conatur..
pcemlenlium
..
Ad virginem laptam.
1. , 1. Nunc fempus cxclamandi propheticum illud,
tiistv* , ac dicendi : Quis dabil capili meo aquam, et oculis
, meit fontem lacrymarum, et deplorabo vutnerato*
' (51) ,\. fitim populi mei " ? Quarovis enini illos allum siEi xa\ , \ - lentium leneat, jaceanlque semel malo obrulf, ac
, lelbale vulnugipsuin eliammali sensum abslulerit;
nog tamfen siiic lacrymig lanlum casuni prxiermit * * tere Don oporiet. Eleniro, si quoruni corpora in
. - bello percussa erant, eos Jeremias innumeris la cryinis dignos judicavii; quidnam quis dixeril in
* lanta animarum calamitale? Vulnerati tui, inquit,.
; 01 , , - non *unt vulnerati gladii, et mortui lui twn sunt
^^, mortui belli
Sed verje moriis aculcum defleo,
. , - peccalum grave, et igpiia raaiigni jacula, quae anl * mag mia cum corporibus crudeliter combussere.
, - Cerle scelere lanto in lerra conspeclo valde inge* . " (55) roueriol Dei lcges, quie interdicunt semp , ac
, \ clamani, olim quideni, Non concupisces uxoreni,
, , proximi lui " : per sacra vero Evaugelia : Quispb-Ov* QquittiderU muiierun ad concupiscendum eam, jam
clorcov* % , m&chatus eit eam in corde suo **. Nunc aulem
& (56) videnl adulleriujn irnpudenler oommitiere ipsam
& . . Doinini sponsam, cujua caput Cbrisius. Profeclo
9 . - el ipsi iugemiscanl sauctorum spiritus : Phinces
(57) , . - quidem zelotes, quod non etiani nunc ei liceat,
' \ (58) basta in manu sumpta, corporaliier scelus ulcisci:
, \ - , Joannes vero Bapiisla, quod non possit, relictis
, supernis sedibus, ui olim solitudine, ad redar * , guendam iniqqilalem accurrere; ac si quid pati
, , oporleat, capul potius amiltcre quam loquendi l i , berlaiem. Quin potius, siquidcra et nobis be.tu
. \ , - Abelis exemplo, licet moituus, adhuc loquilur,.
ctoi ^. (59) cliam nunc clamat ei vociferatur altius Joannes,.
, \ , ", 6 quam olim de Hcrodiade : Non licet tibi haber*
, ^ eam
Elsi euiin Joannis corpua, prout naltira
6 \ , necessariuin eal, divinam sentenliam exoepit, si . \ , , letque lingna; Tamen verbum Dei non est alliga
Lyc. , 27; " Jerein. ix, i .

Isa. xxn, 2. "Deul. v,21. "Mattb. v, 28. " Maltb. xiv, 4.
(56) ,'0 . Hic variant codices mss. Ha(53) Ruflini translationem aniiqnam Laiinain bu*
benl alii )^, alii , plerique
jus cpislolae habes t I I I . p. 740 seqq.
(54) . Sic mss. octo. .
(57) . Ila eeple;n mss. melius, quam
firfni . Habcnt lamen I U edili, duo
itiusiissimi codices Med. ei Coisl. priiuus. Sed qu edili .
^qnuiaurscriptiiram alioiuni codicum confirinanl.
(58) . Duo codices . Sic
Panlo post Coisl. primus , alins etiam Paris. in margine.
^, ires alii . Mox ideui Coisl. primus
(59) . Desunt baec in plerisque codicibu.s
^ 5 .
iBgs., in quibus legilur . Coial. primua et'
{&>) " . Sic uterque Coisl., Regii iresetMud. conscntiunl cum ediiis. Paulo posl noniiulli
erque Bigoi. Editi . Mox tres codicee \ codices . .
; ,
* Alias V.
H
9%
371
S. BASILII HAGNI
, '' ,
\ '
. , ,
^ , \
;
2. At tu, postqtum divinae illius conjunciionis
2. , (60)
abjecitti jugum, atque inlandnatum veri regis ^, \
llialamum fngiens, in turpem illam impiamque ,
corruplelam foede lapsa es, cum jam hon habeas ,
quomodo amaram banc acctrsalioncm eflugias, 136 nec ullo modo aut arle maTitm Hltid abscou- , dere qneas, prseceps in awfoeiajn prorampis. Et (61) , .
quoniam imphts, io profundum malorum lapstis, , ,
deinceps eontemnit, ipea etiam pacta cum vero ,
gponso inita abnegag, neqtie esse te virginem, nec J , ,
uitquam promisisse clamitans, qitamvis multa ae- , ,
ceperis, mulla demonstraverig virginitatis plgaora. .
Revoca tibi in memoriam praeclarain professionem, , \
qnaiu professa eg coram Deo, angelisque ei foomi- ^
. idbug. Revoca tibi in memoriam societalem vene- , ^
randaro, et sacrnm virginum cborum, ac coetum ,
Domini, et Ecclesiam aanclorum. Memineris quo- (62)
qtieanicuke in Christo aviae, quae virtute juvene- , gcit eliamnum, et floret : matris itidcm quae in , (65)
Domino cum ilta decertat, et novis quibusdam ae tv (64), \
insuetis laboribus consueludinem dissolvere cona- ,
l i i f ; gimiliter el sororis partira illas pro viribus , ?
Imitanljg, partim etiam vincere contendentis, et
. avita praecjare facta virginiialis ornamcnto supc- , , ,
rantfg, ei te gororcm, uti pulabat, ad simile certa- < iqen lum sermone, tuin vita haud ignave provocan- . ,
tig. Iloriim recordare, ei angelicae una curo eis ' ,
circa Depm choreae, et epiritualis in carne viiae, et
copleslis in lerra ingliiuii. Recordare dierum tran- . ,
quillorum, et noctium Ulmninatariim, el cantilena- , ,
rum spiritualium, el psalmodtae gonora, precum , , xal
eanctarum , Ihori casli atque Intaminati, virgi- , ,
fifii progressus, mcnsaa sabriae, ac praclare precan? ,
tis ut incorrupta tibi vlrglnliag gervarelur. Ubi tua >\ (65).
illa gravtg species et bonesli mores, veslis vilig vir- , ,
ginem decens, pulcher ex pudore rubor. el decorue , ,
ex absilneniia ac vigiliig efltorescens pallqr, alque , &
omni pulcbro colore decentiug elucegc^ng ? Quotieg. ,
Sn precibitg pro virginitale citra mactilam gervanda, ^ ; ,
forle lacrymas efludisli? Qitot liilerag ad ganctog (66) ,
jexaragti. per quas libi eoriim eiUagUabas prete$, ; trpof
II Tim. ! i , .
0
unt *. Qni enim, nuptiig c o i e m i vielaiis, -,

qnendilibertateni ad mortein usqoe perduxil, quouam esaet aninio futurug, *t tantam contumeliam ganclo Domini tbalamo illatam conspiceret ?
(W\ . Nonmilli mgs. .

(61) . Deeel in orfo msg. Paulo
>ftgt in gex deegl parjter dXr.Otvov. Sed ninimque
egitur in vetugliggimig codicibus Coisi. et Med. In
flarlaeano non exatat bape epiglola.
(62) " xaL Sic Coigl. primus et Med. Corrwpte
Ift editis &, .
<65) . Ita codicg mss. odo, melius quara
(sditi .
(64) . 6ic do antiqnissimi
COdiceg Coiel. ct Med. dili 6 ,
(65) ... &. Edili post hxe

yerba adduot ilerum , eaqne collocant ante
#^ .
Aliter anliqui codiceg,in primis CoisK et Med. quos
geciiti gtimug. Melius tamen videiur abesse a Bigoi.
nlroquc illud ... Crediderira
hag voceg referendas esse ad ea quse eupra de virginis sojore diounlur, ac inde excidtsse. lisdem
(odicibus freti legimus paulo pogt , pr
eo quod eiat in editig , et delevioios
ante .
tcnsueiudini* robur diuolwre. tAiu
(66) . Post banc vocem edili addonl
. Deest illud, , ki octo mgg.; quod deeat in mss. octo. Stalim edili .
* dno lanlvm babent , ntmpe CoifV. pri- Mss. gex , duo ^ .
B H I B et Cplb., quos eeu(i gupiug,
573
EPISTOLARUM CLASSIS 1. EPJST, XLVI.
574
(57) , oV ttt bumanas nuplias, Imo ignominiosam illam

, , - corruptionem assequereris, sed ut a Domino Je&u
, ' non excideres ? Qtiolies sponsi accfcpisti dona ? Quid
; opus est honores eliam illius causa ab iis qui ejus
1; \ * sunt, delatos memorare? convicium cum virginibfcivou ; ; bus? factos cum eisdem progressus? saluiaiioncs a
7) ; - virginibus exhibitas? laudes ob virginkalem? virgi \ ; neas eulogias, litteras ut ad virginem acriplas ? At
; ; spirilus aerii, qui nunc in filiis contumaciae operaVJV, ,, lur, exigua aura modo suscepta, abnegasli hatc
, omnia, el pretiosain illam ct dimicalione omni reti< * \ nendam posscssionem brevi voluplate coiiimu \ , - lasti: quae ad leinpus quidem giillur tuum illinit t i
, - exhilar.it, eed poslea felle ainarior comperietur.
, (68) .
. , ^ 3. Ad baec quis non ingemiscens dicat: Quonieretrix civitasfideliiSion ?
trfnro ; modo 137 f
(69) Quomodo auicm non ipse Doininua ad eorum, qui
wv , nunc in Jcremiae sptriiu ambulani, aliquos dicat ;
iacltfei * ; - Viifisli quw fecit mihi virgo hrael ? Ego de$pondi
* ipsam mihi ipsi in fide et intcgrilate, in juttitia et
/, , , injudicio et in misericordia aiqut miseratiombnt
, \ quemadmodum et per Oseam propbelatn ei pro) (70). - misi. Ipsa vero dilexit alienos, et vivente me viro
, , - aduitera audil, D C C veretur viri alteritis esse. Quid
, \ . vero sponsae dux divinus ac bealus Paulus, vetug
, \ , ille, et novus bic, quo sequeatro ac doctore, relicta
, \ , * - palerna domo, Domino conjuncta es? An non dicat
JtTtj \ , (71)
tanto malo dolens oterque? Timor enim quem lfw-ea, ; Q mebam venit mi/, et quem metueram , occurrit
* mihi . De*pon$avi enin} te univiro, virginem castam
br , , , - exhibere Chrhio : sed mcluebam seinper, ne quofynpi . & > dam modo, ut serpens Evam decepit verstitia sua^
dripl , ita aliquando corrunipereniur scnsus tui Qua^
1 \ , propler innumeris incanlanlentis seu pcr conahis.
Baviv (72) , sum aflectuum lumultum coinprimere, el innume , ris excubiis Domini sponsam custodire ct^ viiam
\ (75) - innupiae semper exponebam, quod inn\ipta soja.
psvov, curat quaB Domini sunt, ut sit sancta cprpore cl
el virginilalis digiiitatem. enarcabam^ el
\ \ , spirilu
te appellans, veliH aja addebain,
, * templum
* \ * \ alacrilate erigens ad Jesum; el per maH timofem
, \ - ad cavendum casum suppeuaa, ferebam, cun^ dicefpopstav, \ (74) rcm : Si quit templum Dei profanat, hunc perdet
acta
e s t
99
99
fc
99
99
ft
" Iia. , 21. Jerem. , 15.

* 1 Cor. vn 54.
Ose. , 17.
9 9
Job , 25.
* 11. Cpr. , 2. * ibid. 5.
67) . Edili addunt , D . Hox edili , aed raelius

d uieliitt deest in Coiel. primo. Sic eliain edili ahest illud, , a Med. et Coisl. primo.
panlft post, , sed praeposilio deest
(71) . Pleriqiie mss. Veiuslijtia oclo mss.
eimi tanien iioisl. ei Med. et alii noniuilli habent ut
(68) . Sic anliqui codices. Edifci (72) . Praepositio,addila ex eex
p . Ibidein post addunt editi
^ , et magi* acu? niss. Mox edilt aiue bas vocee. . , adduni
n* giadio ancipiU. Sed nsec desnnt in seplent mss. . Scd.hsc desunt iui
^sunl pariler in octo vetcribus libris quae pf>st hag^ omnibus mss. Ibidem editi ^)voces, , legunlnr in edhis, - , spirjitualibui incaiHatnetktit. Sed melius duo
*S , , antiquissjmi cudices Coibl. et Med., quos ia Vcxtu
secuii sumus.
- - quce olim plena judicio, tn qua juslilia
(75) /. Deest iniisdem djiobus codieibus.
puutbal, nnne autem homicidat.
(74) . Edili addunt , scd deesi Sn
(G9) . Sic omnes codices
plerisque mgs. Ibidem tres codices ^.
. Editi ,.
(70 'xT^d4ffl|f K^le in editis -.
875
S. BASILU MAGNI
JTfi
jpftes . Sed et praesidinm ex precibus mcis addc- ^ , \

&iv,i
bam, si qua ralione integrum libi corpus et aiiima , (75) rtr
et tpnuis possel cilra reprebensionein in advenlu , .
Domird nostri Jesu Clirisli scrvari. At frusia baec \ omuia in te laboravi, mihique amarus exstilit dul- , (7C) \ -jyJi
cium illorum laborum exitus, rursusque ingemendi \ Kupto
necessiUs ob eain, de qua gaudere me pporlcbat. .
Ecce enim deccpta es a serpenteamarulenliiisquam \^
Eva. Corrupta est uon mens tua soluiu, sed rliam \ .
uua cum menle corpus luuiu. horicndum illml * . -quod et dicerc pudet, nec lamen eilere queo (est > *
cnim velut quidam iguis in ossibus meis accensus ,
ct ardens, resolvorque undique et nou possum \ * \ ,
ferre), tollens uiique iiietubra Chrisii, membra fc- \ , \ (
cisti merelricis . Hoc iinum ex omnibus malum
\ (77)
nequit cum aJio comparari : boc novum est in viia I) , , \
facinus. Pertrantile, inquit, insnlas Chetliim, et rt),
lUle, et in Cedar miltile, ti considerale vehemenler,
. an facta sint talia. an permularint gentes deos
suos:
. ", 1el isli nan sunt dii
virgo auteni mulavit gloriam ,. \, ,
suam, ejusi|iie gloria esl iu turpiludine sua. Obslu- , ,
pml coelum ob hoc, el inliorruil lerra vebemenlius. , ,
Dicit etiatn nunc Dominus : Duo mala perpelra-
vit 138 virgo
dercliquit vcrum animarum
(78), \ sisanclarum sancluni sponsuin, et confugit ad ini- . \ , ^
pitim el iniquum aniinae simul el corporis corru- \ . (79) \ ;,
piorem . Defectl a Deo servatore suo, el prabuit nionibra sua serva immunditia? ci iniquitati
- ,
Oblita esl autein mei, et post aroalorem suum \
ibat , a quo non jiivabitur.
\ .
, \ \ . ,
, .
4. Expediret ei ul mola asinaria circa collum Q . (80) .
Spsius posita fuissel, et in mare projectus esset, ^ , ^ !
,
potius quam olTcndiculo fuis&et virgini Domini .
Quis scrvus contumax iia insaniit, ut in herilem . (81) ,
Iborum se ipse injicerei? aut quis praedo eo ainen- ^,; ;
tiae deveuil, ul ipsa Dei donaria contingeret, non \ ,
vasa inanimata, sed corpora viventia, et auiinam , /
inhabilantem babcntia faclam ad imaginem Dei? \
Quis unquam audiius esl in raedia civitate et se- * ; ' >>
rena meridie imagini regiae forroas immundorum \
porcorura inscribere ausus esse? Nuptias humanaa si quis vioiaverit, imroisericordiler, coram duobus ; ' , ^
aut tribus teslibus, moriltir. Quanto graviore sup- ^ \ ,
41
m e
71
7a
I Cor. , 17. " I Cor. , 15.

15 " Luc. xvii, 2.
Jerem. , 10, 11.
(75) . Huc transltilirous bancvocem ex ^

cod. Coisl. et Medic. Male in edilis legebatnr posl
.
"
(76) . Sex mss. ,
eed lamen vetustissimi Coisl. et Med. cum edigs
<^nsenliunt.
(77) . Deeat in sex mss., non lainon
ln Med. et C.oisl. primo. Unus ex Regiis .
Patilo post auctorilaie veterum codicum eitiendavimus quod viliose in editis legcbalur "
[, et infra .
(*8) >, . Ilaec desunt in oclo ms..
Ibid. 12,15. ' Rom. , 19.
Ose. m
non tamen in Medicaco ci Goisliniano primo.

(79) . Edili addiint, sed melins d*' <*}
in Med. el Coisl. primo. Non inullo post etbn *\
, el , .
Primum addiiamenimu abesta Coisl. primo et Med.,
allerum ab oclo mss.
(80) . Iia onines mss. Editi ^
.
(81) . Eflill addunt , quoda^sfa
mss. Deest cliam ibidrni in Coisl. primo*l
Med.
#>
37ft
577
EPISTOLARCM CLASSIS I . EPIST. XLVl.
, (82), , plicio, putatis, dignus ccnselitur qtii Filiutn Dui
i riv , \ vivenlis conculcavit, cique promissis obslrictam
^ ; \ spoiisam adullerio conlaminavit,* ac spiritum virgi; ; ' , , nitatis ronluinelia aflecil . At illa, inquil, volebat,
\ (83) . \ nec invitae vim iniuli. Scd ct libidinosa illa iEgyyap plia doinina pulcbri Josepbi amore iusaniebat;
'1. ' verum non vicil virlutem pudici furor iinpudic,
:5 , , \ nequc, illa nianibus vini infercnte, ad iniquitaiem
, - ille adacliis. Al illa hoc decreveral, inquii, ncc am*
. * , , - plins erat virgo; el si ego non voluisscm, iuiastt
: , - ab allero corrupla. Oportebal quidcm et Filiuni
iw (84). \ , bominis iradi : sed vae illi perqueni tradilus est ;
::, , * \ atque scandala venire ueccsse esl: sed va illi per
, ' \ ' - qurin veniunl .
Tt
TI
7e
5. \ (8), ; ii. Ad ba?c anlein, Nunquid qui cadit, non resurf/1 ; - tjh ? cfut qui se averiit, non converlhnr ^. Cur averlit
Civf , se virgo aversionc iutpudenli, lainclsi audivil Chri?
(86) slum sponsum per Jeremiam dicenlrem : Kl dixt,
. * postquam scortata fuit luvc omnia : Ad me revertere;
pk * . et reversa non est . Nunquid resina non ett m
cvz ; ; Galaad ? aut medicus' non eit ibi? Quare non ascen& 6 ;* dit sanatiofiliwpopult mei "? Ac mulla quiden>
. reperias in divina Scriplura iitali remedia, multa
, - ex inlerilu ad salulem medioamenta, de morte at \ - que resurreclione mysleria. de horrendo judicio
(87). \ \ - deque ailerno supplicio tesiinionia, de pceniicnlia (t
*:; veuia peccatorum dogmata ; iiiiinmera illa con versionis exempla, draclunam, oviculam, filium
^ , , qui consumpserai res suas iuin scorlis, perdiiuta
, C ot reperlum, niortuuni ct rursus viventem. Uiamur
(88), \ hisniali rcmediis: per b&c ainma: noslrse mcdea. (89) - mur. Cogita aulcm dicm cxtremam (siquidem 139.
,, . non lu sola Kseculmn rcleriiuin vives). anxietalem,
: ( suffocaiionem, ir,oriis boram, nrgeiitem Dci son ), , - lemiam,feslinanlcsangclos, animiim inlcrca grn, \ , - viier perlurbaluin, el loiiscicniia peccalriie amare
, , \ rxcmcialum, seque miscrabiliter ad ea quae bic
, \ siinl convertculem , ac ineluciabilem longnc illiua
(90) \ pctvgriiialionis neccssilalem. Describe mihi in
, \ - lnonle ttia cxireuiiiin comniunis vilae linem , cutu
* . vniel Filius Oci in gluria sua eum angelis suis:
* fwcvoix - \euielen\m el non silebit" : niniirum qiiando veniet
?, jiidicaiurus vivos ac morluos, alque unicuique sc . ' , - r.iinduiu opus suum reddilurus, quando ttiba illa
' \ , D magnum quiddam ac horrendum sonans excilabil
1
11
* Hebr. x,29. *Marc. xiv, 21. " Mallb. xvui 7.

t.ii. 2i. " Psal. X L I X , 3.,
(82) . Sic ross. codices. Edili .
38^, . Novem mss. ul inlextu.
(85) . Deftsl in oimiibus nisb.,
li excipias duos veluslissimo*.
(U) . Sic codices mes.
imtt*iii. lului .
8) . Edili addunt , aed ba?c
in uovem desuiii mss. In lotidem codicibus desiderjulur quae in edilis poat legunUir :
rip , \ , iYon
ttiin i i quit cecidit. debet et voluiari.
(8<>j , (,ces Combdisiani .
( ) . Sic codices I U S S . oclo.
7
Jeren. vm, 4.
TT
Jerem. , 7.
Te
Jeretti.
Editi .
(88) . Ila novcm niss. Edili
, lilud, , (oisl. primi el lli-d.
auoloiilale posiiimus anle .
(89) . Edilio Pari . prima .
Ibidem edili . Codiccs Coisl. piiniiiH 11
Medic%ns . Ex iisdciu legiinus .
Deesl vocula edilis.
(90j . Qualuor codirea ^. Ihidein duo codices . 1\l<> posl ediii el )
. Novem I I I S S . ul in textu.
S. BASILII MAGNl
tsoe qui ab orbe condilo dormierint, el procedent *\ afcw*
! bona fecerint, resurrcclioiiein viiae*, qui yero , \ ,
mala, in resurrectionem judicii. Revoca libi in mo- ' , \ >
moriam Danieli oblalam Dei visionem, quomodo ;,
noliis ob oculos jiidicium ponat. Aspicebam, inquit, ;.
donee tkroni posilisunt, et Antiquns dierum sedii.
(91), ,,
Vestimentnm eju$ candidum qua$i mx, el capillus
' . ', \,
capiii$ ejus quasi lana munda; rctw ejus ignis
flr- , *
dens. Flumen iquis trahebat in conspeclu ejus. Mille
. yjiar,
millia deserviebanl ei, et dena millia denum millium
8muitlebant ei. Judiciique locum cousliluit, et libri
, .
aperti sunt ; bona, mala, manifesla, occulia, ac- . eJlioncs, vcrba, cogilationes, omnia acervatim, ul ab *
onmibus ei angelis et hominibus exaudiri poasint, . ,
clare el aperie revelanlcs. Ad basc quomodo affectos , , ,
necesse est esse eos qui male vixerint? Ubi ilaque ^ , , ,
anima illa abscondeiur, quae in oculis lot spectato- , (92) %
ritm subilo visa fueril dedecoris plcna ? Quali vero \ \ ; mtsr
corpore infinila illa el intolerabilia perferet suppli- . ^jf
cia, ubi ignis incxslinclus, et vcrmis indeeinentcr ; puniens, et imuin inferi lenebricosum el borrendum, ,
et ululatus amari, et ejulaius ingens, ci ploratus, ;
ct slridor denlium , el ubi maia finem non habenl? \
Ab bis post inorlem liberari non rialur, nequc est , , \
Indusiriaulla, neqtie ars eflugicndi amarasupplicia. , \ \ .
', \ , \ \ , \ .
, , $ .
6. Hxc nunc vilare licei. Dura aulem licet, eri- C 6. . ,
gamus nosraelipsos cx casu, neque de nobis ipsi ,
desperemus, si a nialis disccsserimus, Jcsus ChrU (93), *.
elus vcnil in mundum peceaiores salvos facturus. ;!
Venile, adoremus ti procidamut ante illum, et p/o. , \ *
remus coram ipso . Verbum vocans nos ad pccni-, . 2|
lcntiam, clamat ac vociferalur : Vetiile ad me, om-
n$$ qui laboralit et oneraii estis , el qjo reficiam
,
vo$
Esl i g i i u r v i a s a l u l i s , s i n i o d o velimus. De- (94). "
, . ;,
g l u l i v i l mors p r a e v a l c n s : s e d p r o b e scilo, Deum
ritrsuiri a b s t u l i s s e l a c r y m a m o m n e m a b o m n i facio ' , *
. ilicvt
pOBnilenlium
. Fidelh Dominu* in omnibu$ verbh
. *!
sui$**. Non mcnlilurcum d i c i l : Si fuerint peccata
reitra qttati phcemceum, sicut uivem deatbabo:

si (95) * -|
.' *
Tero (uerint ut coccinum , ticut lanam dealbabo,
.
Paralus esi magnus ille animariim medicus wor- ^ , . " *;
biim tuum sanarc; qui noif (ui solius, scd eorum , \$)
omnium, qui p^ccaio in scrvittitem addicli sunt, , i
promptua csl liberator. 140 Verba illius suni: dulce \ .
illud ac salutare os dixil: Non opus habenl valenles |

vtedico, sed male habentet. Pion veni ad vocundum
ju$tos, $ed peecatores ad panitentium * . Quxnam
, .
crgo tua excusaiio est, aul alierius cujusvis, cum ,
11
1 V
Joan.
29. > Dan. vn, 9, 10.
Psal. xciv, 6.
13. " Isa. i , 18. ' Mallh. ix 12, 13.
CXLIV,
" Matlb. , 28.
" Ua. xxv, 8.
(91) . Editi ... ">, ,

. Codices mss. onines ul in lcxlu.
(9x) . Sic magno conaensu
niss. E(!i!i .
(93) * . Coisl. primu.
(94) ... . H;^c drsiinl in oclo mss. in
quibus 8ic logilur : ? " .
(95) . Editi addunt articulum, scddccsiwi

mss.
.1
(96) ... . Haec dcsnnt tf
octo codicibus.
.
(97) . Sialim in scx codicibus *
, caJeris omissis.
I
b
EPISTOLARUM CLASSISII. EPIST. XLVI!.

, , hscipee clamet? Vall Dominns pmrgm te a doloLr.u-iw
RatSlreat
K I J O I O C
ffs
^ ttenebras
A k ::
..^ ostenderr.
^;

rU
ris
plaga, ac
post
tibi lunten
, , \ , Qtiarii te paslor bonns, ovibus qti&non erravere,
, dereliciis. Te ipsa si dedideris, non cunclabilur,
. , , neque dedignabilur te suis ipsius humeris portare,
)tf (U8) Ixlus quod ovem suam perditam invenerit. Stal
, , - patcr, ac esspeclat luum ab errore redilum. Uever^rsv . , * lere lanlummodo, leque longe adbuc slanle, accurtyv . , rens cadel in colltim luuin. ei amicis amplcxibue
, jum poMiitentia expurgatam eoniplectelur. Quin , \ - etiam slola prima aniuiaui indurt, liomiite vetere
frr^nat . cum opcribus suis exutam, annuluniqiie manibas
, , (90) - moriis sangutne ablutis circumponet, et calceoa
, - dabil pedibus a via mala ad curstim evangelii paci*
|: * \ converais. Alque Isrtilise ac gaudii diem anmtnliabtl
, \ suis tum angelis lum bominibus, ac omnibus mo - dis aalulem luam cetebrabil. Aii enim: Amen dico*
. \ - vobi$, quod gaudium est in coelo coram Deo, tuper
\ - uno peccaiore pcenitente Quod si quispiam ex iU.
, \ . qoi stare sibi videnlur, vitio vcrleril, quod ciioW * -^fWt , , assumpia cs; ipne ille bonus pater pro le retponh d/, * debtt, dicens: Lxiandum est et gatidendum, quia
. : * - lixc filia mea morlua erat, et revixil, et deperdita
, oV eral, ct invenla est .
, \ , *>,
, \ , \ .
AA
"Lflc.xv,7. " i b i d . 32.

) . Toculam addidimus ex mss. lcxlu
Edili . Mss. ul in
CLASSIS
SECUNDA
Epistolffi quas S. Basilius episcopug scripsit ab anno 370 ad annum 378.

'.
EPISTOLA XLVIl\
nprm Tktotogi pater Eu$eotum samovnetnem, mitso EustaUtio diaeono, imiiat ad eleoiionem epUcopi Cwsarwuu
ul io adjuvwU BatiUut eiigi .
(1) .
C
&\ ;
{ , , \
!/ (* , \ { , ' triixv ; \
-'
w
Gtegorio $odali.
"Quis dabit mibi alas sicut columbae "*? aut quomodo seniura raeum renovetur, ui ad dileciionem
vestram iransire, et meuro vestri desiderium exsatiare possim, et moleetiaa animi narrare, cl a vobia
aliquod afflictationum levamen consequi? Nam
roorluo beato episcopo Eusebio, melus nos cepit
baud parvua , ne forte qni aliquando Ecclesiae me^
P I . L i t 7.
f
scriptam fuisse. Nam senem se esse declarat ancior

episiolae et tn Cappadocia episcopum, ul qui liueris
cleri ad eleciionero episcopi, et Ecclesix Caesarienais defensionem inviialus fuerii. Is anlem ad qucm
*tym sodall de obitu Eutebii epiicopi; et quod eeribit et eadem digriilate praediiua erat, et laboriuti pre firfrn ad epiuopale munus idobua pro Ecclesia susceplis clarus,
amicus Basiaw... Legt IMMI pote&l alienliud hxc epielola, lio, nec Cappadociae vicinus. Omnia in Eusebium
nn am non a Baailio, sed polhis de Basilio ecri- Samosatensem mirifice conveniunt, quein Bowlii
esse pawat. Plare^ tameq decepit (Uulus; ordinationt scimu^ interfuisse.
bodiQ inler erudiloa fere convenil eam a Gregqr
* Alias 1Y. Scrtpu anm) 370.
^ pire, fdii manu, ad Eiisebiuu) Samosaieusim
i\) * Hic titalos c babelur in eodici^Vai,, Med. i Coitl. primo :

^ * \
5S5
S. BASILII MAGN
Iropolisnostrae insiiluli suni, eamque bfcreticis zi- , ;

xauiis couiplere voluertiQl, nunc occasioncm nacii, , ^
twlam niullo labore in bominum aniipis pietatein , h
1 4 1 pravis suis doctrinis eradicent, ejueque scin- , !
daiu uniutem: quod el in mujiis Ecclesiis faclila- * iir.ii
runt. Poglquam aiilem el cleri liiiera ad nos.vene- , \
runt, exborianles ul ne ejusniQdi lentpore despi- * 'Exxbj
damus; circumspiciens quoquoversuin, recordalus . " \
suin vcslrae cbarilalis rectaeque fidei, et sludii . ,
quod sempcr in Ecclesias Dei adbibelis* Aique ea ,
de causa imsi dileclum Euaialbium condiaconuin , , \
qui veslram gravitalem adhorlelur, exptetque ul , |
xanllalis otiimbus pro Ecclesiis laboribus bunc . \ ; 4
quoque addaiis, simulque seniuin meum vestro re- ,
creetiscongreasu.acpercelebrcoi sana Ecclesiae pie- , \
laletn inslaurelis, praeOcientes fii una nobiscum (si ^
\
modo digni babeamur, qui vobiscum opus bomiro
adjuve.mus) pastorero secunduoi Dotnmi volunta- - \
lem, qui possit ipsius populum gubernare. Habemua , ' ( *
enim ob oculos virum, nec vobis ignotum : quejn
si obtmere possumus, scio acquisiluros nos nia- ,
gnain apud Deum flductam, alque in populum, qui . ' (3) *
nos advucavii, beneficium maximum collaluros. \ *
Sed ilerum atque ssepias rogo, ul oinni deposila , ^
eegnilie occurraiis el biemis diflkullates antevor- , ^
.
'
talis.
(4) \ \ , \
.
7
EPISTOLA XLVIH".
Hicmem excusat Basilius cwr scripserit. MiltU epistolas Antiochia atlalas. Narrat dt Demophilo nn
H$ et rectcefideiptm u ftrente, el de epitcoporwi, poU egreuum Eusebii, advenlu el scldsmulico animo. R
revitut vere ineunte.
\
Eutebio, episcopo Samosatorum.
Yix nacti sumus qui ltlleras ad tuam pietalem

deferrel, siqMldem nosiri homines Ua biemem exhqr^
reacuiu, ut ne paululuin quidem ex a;dibiis prospicere velinl. Nam tanla nivium copia abluli sumus,
ut cum ipsis aedibus coopcrti jaoi duos mensee in
spclnncis lalileraus. Prorsus itaque nobis ignosces,
*67,

. \ ' |1
,

, ,*
|^ (5)
a palre Basilii causa susceptos narral in oraiiom

Alias CCLIV. Scripla inilio episcopalus.
(2) '. Indicat Gregorius siriictas ab bus 49 el 26, facile perspicimus episcopos eleclio
Arianis itisidias Ecclesiae Caesariensi anno 565, eum num otiosos speclatores non fuisse, sed pluriH
Ya.lens in hanc urbeui venil cum suo Arianorum earum partes conciliando et adhorlando suslinua
episcoporum comilaiu. Tunc Basilius, qui se in so- se. Quin eiiam eleclio inlerdum penes episcopo
Iitudinem pacis luend-s causa receperat, ad succur- eral; el cum varia essent plebia ac cleri siudta
rendum episcopo suo advolavit, omnibus rebus Ec- ut in Basilii electione conligit, tunc ea pars Tiitce
clesi uiiliiali poslhabitis, ac praeclarum illuin bal cui major favebai episcoporum numerus. H;n
Iriumpbum reporlavit, de quo Gregorius orat. 20, cum ad canonicam Basilii eleclionem deesset uo
D ^piscopi suflragium, Gregorius Nazianzi episcopvj
p. 59.
(5) ' . Sic quatuor antiqui codicea et quamvis senio ac morbo coofectus, Osareani ad
volavit, uf eleetionem calculo tuo adjuvaret fyW
edilio Haganocnsis. Editi .
(4) , elc. Minime mirtim quod , Greg.Naz., oral. 49, . 3 H , ^
,
Kusebius jn reinolam provinciam ad electionem p. 54^.
(5) . Uaiuss. sex. Edili ei w\
episcopi voceiur. Nam, cura unus sil episcopatus,
el unus grex, saepe incidunt tempora ejUsniodi, ul vetustissimi codices Harl., Mcd. el Coisl.
rurain guam t sollicttudinem episcopi oxteris habenl . Quod quidem miran suwj
Ecclesiis debeani. Ul haeream in exemplo Eusebii Nam saepe alias in ejusmodi locis codices recenu
Samosatensis, iiemiui sancius ille niartyr in boc res accuaativum, veiustissimi nominalivum baw^
genere conceseii, ac in variis Ecclesiis pr^sbjrteros Quare satius visum est eam acripluram rcim^
ei diaconos, atque eliain episcopos magnu Eccle- rul sex codices hoc loco, ires vetuslissiini "
eife commodo ordinavil, ut leslaiur Theodorelus locis suffraganlur. Paulo ante in tribu velusii^
nm codicibus legilur .
Hiit. lib. iv, c. 15. Ex hac autem epistola et mnfiullis aliis ejusdein Gregorii, ei ex laboribus, quos
f
EPISTOLAtlUM &ASSIS II. EPiST. XUX.

. , tom et Gappadocum animi limidilaltm, et corpo (6) , rum torporem novens, si ciuus non scripsinws,
, - neque fecirous prasUniiam tuam eorum quae An^, * tiocbta allala sunt certiorem : quae quidem omni , & no tibi nola facere rancidum est et frigidura, ur
& \ , , qui dudum didioeris, ui verisimile est; sed tamen
'- ' nibil incommodi essc exislimanies, eliam cognila
, signilicare, misirnus allalas per lectorem epislolas.
. Ac de bis qnidem baclenus. Constantinopolis autem
fcwsoGwv. -jamdudum babel Demophilam, ul ei tlli ipsi narra *
douov (7), biml, atque ul procul dubio jam prius sanctitati
, tuae nuntiatum eat. Ac de illo quidem simulacrum
w. - quoddam rectae fidei et pielalis ab omnibtis adve nieniibus, 142 summo consensu jaclalnr, adeo
, . ut cliam dissidenles civitalis parle* coaluerint in
tvwv , \ - untim, atque ex vicinis episcopis noiinulli conjun . ciionem amplexi shU.Nostri auiem spe ei exspecta . lione non exslitere meliores. Nani cum statim post
^ , egressum tuum advenissenl* multa qtiidem trisiia
m b-jijpa, , - dixere, multa eliam fecere, ac tandem discesserunt
1, ^ . Grniaio nobis scbismale. Ulrum aulein melius aliIrijtttxi , , quid fuluruDi sil, atque lilrum ab improbilate dis^5\ (8). cessuri sint, nemini nisi Dco comperlum esl. Ilaquo
. res praesentes sunl ejtisinodi. Ecclesia aulem reli, \ qua per Dei graliam praeclare stat, teque exoplai,
, \ simu! ac ver prodieril, ileruni apud nos videfre, vt
&. per bonam tuam doctrinam renovari. Mibi aUleui
.
corpus solito melius non se habet.
feetv
EPISTOLA XLIX\
120 >.
wlhogntia$ agil Arctdio, qui conceptam asedeeo tpem ttgmficaverat. Promittit ei Baziliu* martyrum tedqviat, ad
ecclesiam ab ipso comlruclam, ti quas reperire possit.
.
9
Psal. xxv, 8.
Arcadio episcepo.
,
( \ f,v ' , ,
] | , \
,
. , \, wav , , \
, ,
piw, (9)
6 6 .
, \
.
*w , (iO) ,
.
Gratias egi Deo sancto lectis pietatis tu* Iit&eri

precorque ul et ego ea ape. quam de me concepieli,
dignus sim, tt tu honorls, qtiem mihi habes In nrtroine Domini Jesn Cbrfsti, merccdem perfediam
referas. Valde aulem laeiatus sum, quod cttram
Christiano dignam suscipiens , doirmm ad gloriam
nominis Cbrisli conslruxeris, ac vcre dilexeris,
sicul scriplum esl , decorem domus Domini *.' tibt
ipsi praeparans coelestem mansioneiri, destinatam
in requie diligentibus nomeb Cbristi. Quod si reliquias martyrum invesligare possim, cupio ot ipse
siudii lui adjutor esse. Nara si in memoria *tern.i
eril juslus % profeclo bonae illius memorix, quajn
libi^sanctus imperliel, erimua participes.
|
t
* Paal. cxi, 7.
. Ita HarK, Coist. primus, D (9) . Sic Coisl. ulerqoe et Reg. secunu>ninus, Claroni. et Bigot. alter. Edili dus. EditioOpaviav.
(10) . Anle banc vocetn edili atbltira
trt.
*) IIolhY xporor. Harl. et Med. cum duob. , sed baec conjunctio abest ab omuibus iitas.
* . Paulo post lcjjilur quos iu hanc epislolam habuiinns, nemp a AJcd.,
Goia . utroqtie, Vai el Reg. aecundo.
>n codicibUs Harl. et Goisl. pnnio.
* Alias GGCGVllI Scripia inilio episcopalus
fj . Coisl. ulerque et unu ex
.
1
S. BASILH
587
EPISTOLA l \
'.
Batithm gratiat agit episcopo cuidam tekxte et ptrtute venerando, qut prior ad eum $crip
Imwcentio episcopo.
( i i ) .
Eccui alii conveniebat et liinidis (iduciam addere,

et dormientee excilare, nisi lute domini mei pietati: , , | c?| w
qui luam in omnibus rebus perfertionem in boc ,
qnoqtie declarasli, quod tc etiam ad nos bumilcs ,
demiuere voliteris, ul germanns discipulus illius
qiii d i x i l : UUc *ijm in medio vestri* non lanquam , ety
recurabens, sed tanquam minUtrans . Nam et ipsc , , '
dignalus es noliis minislrare spirilualem tuaiu . ^
feuliliam , alque venerandis luis lilteris aninios , \ |
noslros recreare, el velut puerorum iofanliam ulnis (12) t\
luse agniladinis amplecli. Prccarc igilur (bonuai ;, pi
tuuin a n i n M i m rogamus), ut digni simus qui a . (& |
143 bis magnis viris adjiivemur, et os ac sa- ) xa\
pieniiam accip.areus, ut vobis audeamus Spirilum ^ ;,
eanctum ducem babcnlibus succinere: cujus lc \
amicum ac gtoriflcaiorein cssc audienics, niagnas ,
ob illam luam firroain ac slabilem in Deum dile- -
ciionem gratias agimus, orantes ul pars noslra , tntpffl \ totoj
cum veris adoraloribus invenialur, inler quos ci ^
luaixi perfeclioiieni reperiri persuasum babemus, -15)
cl magoum illum et verum episcopum, qui ioium , i
orbem auia miracuJis coniplevit, Dominum roga- , \

U1U8.
, .
91
EPISTOLA L l "
'.
RefeUil Basitiu* affictam sibi calumniam, quod Dianhan C&sariensem anathematizassel.
/ormna?Conslaninopoli Georgioatiatasubtcripiisset;%tdUimetiadejmcommunionemacceume,
xgrolantt accersiius, nihil emn contra Nicceimifidemsibi proposuiue cognovii.
Bosporio episcopo.
C
,
1 . Quoinodo pulas animum meum vtilneraiura
i . ; ,
fuisse audilione illius calumniae, qua me asperse- , (14) w
runt nonnulli cx bominibus non metuentibus Judi- . ftivj
cem perdilurum omncs, qui loquuntur menda- ; " wj
cium ? Ita ut nocte.n tolain ob dileciionis tuae ^ ,
verba pene insomoem Iransegerim : adeo mediiim (15) * \
cor meuirt letigerat moeror. Revera eniin secun- . " , ]
duro Saloinonem ', calumnia virum humiliat : nec * W
quisquam iia obduruit et percalluit, ut anirao non , ,
movealur, el humi non sternalur, si in ora incidat ,
ad mendacium prodivia. A l enim necesse est om- (16). '
0
* Liic. , 27. Psal. , 7. Eccle, , 8.

* Alias CCCCIX. Scripta initioepiscopaius.
D antiquos , magna urbt, vocalur.
** AKiasLXXXVI. Scripla initio episcopaius.
(12) Kal . Editi TIJW
(H) . Editi additnl '- Sed luec vocula non reperitur in rnss.
}, necaltler in omnibus noslris codicibus mss.,

(15) . I'a mss. quinque, ncmpe Jji
quo manifeslus esl error librariomm, cum con- Coisl. ulerque ei duo Regii. Pluree inhanc epis
eiat Dainasum, non Iniiooenliuiii luuc Roms prae- lam non habuimus. Ediii .
iuiase. Sed hoc erratum alio absurdiore emendat
(14) . Ita Med., Harl. et Coisl.Jj
orabeflsius, qui hanc epislolam ad Innocenlium mus. Edili .
iunc Ecclesiae .Romanae presbyierum suspicaiur
(15) .\, Medicasus cod. et prima fflj
ecriptain fuiase, et magnum illutn el verum episcoHarlseanus; quae sciiptura salis congruil stylo I
pum, fiit toluir orbem sui* miraculis complevit, silii,
I>a- ac forle boc loco a librariis nimio grauif
masura interpreiatur. Yidetur illusisse librariis tica etudio mulata est. In hac ipsa episiola
um innocemii nomen, quo nomine appellaium . Edili *
,
sciebant celeberrimum Roms episcopuui; tnm
(16) . Reg. secundue et Coisl. "^f
eiiam qnod idem Jnnocenlius in epistola 81 dict- dns . Ibidem editi
lur magnse urbi pnefuisse. Saepe eoim Roma apud . 1 rea aniiquissinii codices ul io textii-
EPISTOLARUM CLA
>IS I I . EPIST. LT.
3'JO
, - nia perferre, omnia sustinere, fiostraai Ip&oruiu

(17) , ttllionem perroillentcs DomUio, qui nos non de{tfci spiciet. Nam gui catumniatur pauperem, irfilai
xcdparta . ip$iu* Londilorem Cajterum qui novam illaiu
' blaspbcmiae fabulam adversum nos concinnaruni,
, \ \ (18) videnlur omnino non credere Donii::o, qui raiionem*
- noe in dic judicii vel do olioso verbo reddii.iros
; . , , - pronunliavilDic aulem, qnaeso, egone beatissi (19) ; niuni Dianium anaibcmalizavi ? Iloc enim de nobis.
(20). ; ; dictilarunl. Ubi? vel quando? coram quibus? quo
; ; praelexlu? nudis verbis, an scripto? alios duces
, sequens, an ipse incoeplor el auclor facinoris ?
5 ; " - impudeniiam bominum omnia facile loquenliuni 1
* ! " oonlemplum judiciorum Dei! Nisi forle com: ! mento suo banc etiam iragudiam adjicient, factum
(21), R ine cssc aliquando Ua demcntem, ut mea ipsius
\ , - verba non nosccrem. Nibil eitim ejusmodi, duin
:, rationis compos fui, aul fecisse me scio, aut om, , niuo facere voluisse. Sed poiius mibi bujus rei
. ' - conscius sum, me ab ineunie aetale educalum fuisse
, in illiue amorc, et inlucndo considerasse quaia
>, ^ , essei illevir aspeciu venerabilis, quanla majesute
, , ^ praeditus, quanium digntialia sacerdotalig ore pne{ . ferens. Postquam aulem mihi deinceps et ratio
14 , adfuil, lum vero et ex aniniae bonis eum noverai
ipsitisque 1 4 4 delectabar consuetudine, simplir/wii, (22) citalein ei ingenuilalem ac HberalUalera morum
, (23) perspiciena, ei quacunque alia propria erant virl
, , ornamenta, animi mansuetudo, magnaiiimitas sits \ , , , mul ei lenitas, decori aiudiuin, animus \rm expers^
9* . C hilaritas et aflabiliiaa gravilale permitta. Quaro^
' ipsum inier bomines virluie apectalUsimoe nume' .
rabam
1 \ ( 2. Sed lamen circa extremum vilae tempus (non
xptyopoi ) ' enim ceiabo veritatem) dolui de ilio iuconsola bililer cum pbiribus in palria Doroinum timentibut
tbv , quod subscripsissei fldei a Georgio Constanlino*&\ (24) poli allat. Deinde, ul ille pro sua morum leniuie
. , el tuansuetudine non gravabatur omnibus paterno.
*\ * peclore salisfacere, cum jam in inorbum, ex quo , ap~ etiam e vita diecessit, incidisset; nobis accersilitv
fwlav, ' , - dixil, Domino tesle, se scripto GonslaniinopolL
, allato in simpHcitate cordis assensisae, sed nihil
ad iidei Nicswe a sanclie Pairibna exposil cver , * sionein sibi proposuisae, neque aliudîn coruV
49 habere, quam quod ab iniiio traditum acceperai
imo eiiam precari se, ut oe separelar a sorte beah , - torum trecentorum decein et oclo episcoporum^
*Prov. , 51.
Mallb. , 56.
(17) .
Sic Med. Harl. et Reg.
primus. Edili et alii inss. ^. Sed scriW*n quam sequimur, Basilii slylo aplior, ul vittesiin epist. 126, 289.
(18)
. Coniunciio additaex quinque
mu.
(I9| iionor. lia omnes msa. Editi .
(* . Tres codices non antiquissit
ai
jp^T**v*lt<>c cnmennobit tntulerunt.

W . lla ireg vetuslissiml
codicee cum pluribus aliia. Edili

.
(22) . Roig. secundus el Coisl. secundus . Paulo post ex anliquis codicibu
addita vocula post .
(25) " &. Editi addunt quod deest la
tribus vetustissimis codicibus.
(24) . Reg. secundui et Coisl. .
S. BASILII MAGNl
571
#
m . Qtti enim, Duptiis coi servi violaiis, to-.

quendi libertatem ad moriem usqoe perduxil, quonam esset aninio futurus, fi tanUm contume
liam aanclo Domini tbalamo illatam conepiceret ?
2. At lu, postqnam divinae iltins conjtinclionis
abjecisti jtigum, alque iutaminalum veri regis
llialamum fiigiens, in turpem itlam impiamque
corruptelam foede lapsa es, com jam non babeas
qnomodo amaram baoc accusatiencm eflugias,
136
modo
mahim illtid abscondere queas, pneceps in audaeiam prorumpie.
qtioniam inipiiis, in profundum malorum lapstis,
deinceps contemnit, tpsa eliam pacla cttm vero
aponso inita abnegas, neque esse le virgtnem, nec}
unquam promisisse clamiians, quamvis mulla aeteperis, mulla demonstraveri rirginilatis pigoora.
Revoca tibi in memoriam praclaram professionem,
qtiam professa es coram Deo, angelisque ei bomitrfbus. Revoca tibi in memoriani societalem venerandaro, et sacrom virgiuum cborum, ac coetum
Domini* et Ecclesiam sanctorum. Memineris quoqtieaniculae in Chrislo avia, qtne virtute juvenescit eliamnum, et floret : matris ilidcm quas in
Domino curo ilfa decertat, et novis quibusdam ae
knsuetis laboribus consueludinem dissolvere conal u r ; simililer et sororis parlim illas pro viribue
imitajllja, pariim eliam vincere conlendentis, et
aviia praclare facta virginitalis ornamcnlo snperantis, et le gororcm, uii pulabat, ad simile ccrta- <
njen tum sermone, tum vita haud ignaye provocantie. IJonim recordare, et angelicae una cum eis
circa Deum choreae, et epirkualis in carne vitae, et
cwlestis in lerra instiluii, Recordare dierum iranquHlorum, et noclium illtfininatarum, ei cantilenarum spiritualium, el paalmodia sonora, precum
eanctarum, ihori casti atque intaminali, virgippi progressus, mcnsa* sabrlae, ac praeclare precan*
tis ut incorrupta tibi virglnitaa servaretur. Ubi tua
illa gravis species et bonesil mores, vestis vilis virgtoein decens, pulcher ex pudore rubor, el decorui
ex abstinenlia ac vigiliis efltoreacens pallar, aique
omni pulchro colore decenlius etuceac$ng ? Quoiies
in precibue pro virginiiate ciira niaculain êrvanda,
forle lacrymas effudisli? Quot liileras ad ganctog
ixarasti. per quas tibi eorum eflhgRabas pxecea,
n e c
a n t
a r l e
572
, ^ ,
$
*. *0 , ,
^ , (
;
2. , (60)
^, \
*,
\ ,
, (61) , .
\ , ,
, , ,
, ,
.
, \
\ . \ , \
, * \
\ (62)
, , \ (63)
cv (64), \
,
t ,
, , ,
. ,
* ,

. ,
, ,
, ,
, ,
, "
0( (65).
, ,
, , ,
,
; ,
(66) ,
; $
II Tlm. n, 0,
/60) . Nonmilli msfi. .
(65) ... $%. Editi post tiaec
(61) . Deeet in ooto ms$. Paulo verba adduot ilerqm , caque collocant anie
pnst in sex deesi paiiter . Sed ntnimqno .
fegilur in veluslUsimis codicibus CoisU et Mcd. In Aliter amiqui codices,inprimis CoiaK el Med. quos
jHarlaeano non exstat ha>e epislola.
aeciiti gumus. Melius tamen videtnr abease a Digoi.
(62) xaL Sic Cciisl. primus etMed. Comipte titroquc illud .,, . Crediocrira
ip edilis . .
hag voces referendaK esse ad ea quse supra de vir<63) ^ . lia codices mss. octo, meiius quaro ginis eojore dicunlur, ac inde excidi.sse. liedem
.
(odicibus freii legiimii paulo posl , pro
(64) Tit *. 6ic do antiquissimi eo quod eral in editie , cl deleviniua
Cpdices Coiel. etMed. Ediii 6( , anle .
scmuetudinit robur diuolure. editi
(66) . Post banc vocem edili addont
. Deeet illud, , ki octo mss.; quod deest in mss. octo. Slalim editi ,
l duo faniMi btbent , ntmpe Coiel. pri- llss. sex ^ , duo .
Vwp et Cplb. qttes eecuU suuu$
H
EPISTOLARUM CLASSIS 1. EMST. 1.

374
573
(67) , 6 e l humanas nuplias, imo ignominioaam illam
, , - corruptfonem assequereris, aed ut a Domino Je&u
, * non excidcres? Quotie* sponsi accfepisti dona ? Quid
; opus est bonores eliam illius causa ab iis qui ejus
&;; \ * suni, delalos memorare? convictum cum virgini ; ; bus? factus cum eisdem progressus? saluiaiiones a
; - virginibus cxhibilas? laudes ob virginitalem ? virgi\ \ ; neas eulogias, lilleras ut ad virginem scriptas ? At
; ; spiritua aerii, qui nunc in filiis contumaciae opera*YJ?, lur, exigua aura modo suscepla, abnegasli hatc
, omnia, el pretiosam illam et dimicatione omnt reli* * \ nendara posscssionem brevi voluptate couiimi \ - lasti: quae ad leinpus quidein gutlur tuum illinit t
7., exhilaral, scd poslea fellc ainarior comperielur.
, (68) ,
- 3u Ad ha?c quis non ingemiscens dicat: Quo3. \ ,
tjsVtro ; modo 137 f
nieretrix cmlatfideli*Sion ?
(69) Quomodo autem non ipse Dominus ad eoruni, qui
wv , nunc in Jcremiae spiritu ambulant, aliquos dicat:
; ' Viifisli qucc fecit mihi virgo Israel ? Ego despondi
- ipsam mihi ipsi in fide et integrilale, in juttitia et
, kr , , in judicio el in miuricordia atque miserationibns ,
, \ qtiemadmodum et per Oseain propbelain ei pro0$ (70). misi. Ipsa vero dilexit alienoa, et vivenle me viro
, \ , adullera audii, nec verelur viri alieritis esse. Qui<f
, \ . vero sponsce dux divinus ac bealus Paulus, veiua
&6 , , il)e, et novus bic, quo sequeetro ac doctore, relicla
: , , ' - palerna domo, Domino conjuncla es? An non dicat
| , (71)
lanto malo dolens nlerque? Timor enim quem Ji, ; Q mebam, venit milii, et quem melueram , occurrit
* mihiDcspomavi enin% te uni viro, virgmem cattam
h , , , - exhibere Chrislo : sed meluebam seinper, ne quo . * { > dam niodo, ut serpens Evam decepit versiitia sua,
oripl , ita atiquando corrumperenlur scnsus lui \ Qua
ti\ , proptcr innumeris incanlanlenlis senper conatus.
* (72) , sum aflectuum tumullum comprimere, et innume* ris excubiis Domini sponsaiu cuslodire el^ viiam
\ (73) - innupiae semper exponebam, quod innupta sql^
#, curat qiiie Domini suni, ut sit sancla corpore ci
et virginilalie dignilalem. cnarcabam^ et
\ \ , epirilu
, ' templum Dei le appellans, veliH ala addebam,
k[k * alacrilale crigens ad Jesum; el pur inaK timofcm
; , \ - ad cavendum casuin 6uppelia% ferebara, cun> dice, \ (7) rcm : Si quis templum Dti profanal, hufic perdet
acla
e s l
10
ai
fc
61
4 1
Jerero. . 13.
Ose. , 17.
Job , 25.
11 Qor. , 2. " ibid. 3.
, , 21.
* I Cor. , 34,
07) . Edili addunt , D . edili , aed raelius
ttd iiielius deest in Coisl. primo. Sic eliam edili aliosl illud, , a Med. et Coisl. primo.
(71) . Pleriqne mss. Velusti*panlo posl, , sed praepoeilio deest
' mi lamen &. et Med. el alii nomuilli habenl ut
in octo mss.
(68) . Sic anliqui rodices. Edifci edilK
. lbidem post addunl edili \
(72) . Prseposilifcaddila ex $ex
,, , et magtx acur mss. Mox editi anie ba voces, Ua.zoi-, adduni
fea giadio ancipile. Sed lisc desmit in sepleni mss.
. ScJ.baec desunt it
Itaunt pariler in octo veteribns libris quae posl bng^ omnibns mss. Ibidem cdili ^) , legunlur in edilis, * , spiritualibut incaulamcnjtit. Sed ineliiis duo
JJt , , anliquis$imi cudices Coisl. et. Med., quosmtexlu
^/ quie olim plena judicio, tn qua juslitia
secuii sumus.
, nune autem homUidaf.
(75) . Deeat in iisdem dnobua codicibus.
(74) . EdiU addunt , scd deest ia
(9) . Sic omnes codicea
plerisque ma&. Ibidem tues codiccs .
. Edili ^.
170) '.Tit7p<U4ffqr. Mîe in editis -.
M
375
57
S. BASILH MAGNI
Deus . Sed et praBsidiwn ex precibus meis addc- . , \

bam, si qua ralione inlegrum libi corpus ei anima
, (75)
et p *ilti8 posset cilra reprebensionem in adveniu , .
Domirii nostri Jesu Clirisli scrvari. At frusta baec \ omnia in te laboravi, niihique amarus exslitit dul- , (76) \
cium illorum laborum exilus, rursusque ingemendi \
necessilas ob eam, de qua gaudere me pporlcbat. .
Ecce enim deccpta es a serpenleamarulenliusquam * .6
Eva. Corrupla esi uon mens lua solum, sed rliam * \
uua cuin menle corpus tuum. El horrendum illud
* . ir.iquod el dicerc pudel, nec lamen silere <|iieo (esl
cnim velut quidam ignis iu ossibus nieis accensus ,
cl ardens, resolvorque undique et non possum \ \ *,
ferre), tollcns uiique meuibra CÎirisli, membra fc- \ , \ ( -
cisli merelricis . Hoc unum ex oinnibus malum
\ (77)
nequit cum alio comparari : boc novtim esl in vita I) , , \
facinus. Perlransite, inquil, inwla* Chelliim, et vi), '
dete, et in Cedar mittiu, el considerate vehementer,
. att facla sint talia. an permuiarint gentes deos suos:
> . ", Aiilei isti non mnt d i i ; virgo aulem mtitavil gloriam * \, , -
suam, ejusijue gloria esl iu turpiludine sua. Obslu- , , ?pmt coelum ob boc, el ialiorruil terra vebemeiilius. , ,
Dicit eliam nunc Doinimis : Duo mala perpelra-
vit 138 virgo : me dercliqnit verum animarum (78), \ !;>
sanctaium sancluin sponsum, et confugit ad im- . , \
piiun el iniquum animae simul et corporis corru- \ . (79) \ ;,
pioretn . Defecil a Dto servalore suo, el prxbuil \ * niombra sua serva immunditia? et iniquitati . ,
Oblila esl aulem mei, et posl aiuatorem suum \ \
\ .
ibat , a quo non juvabitur.
, \ \ , 1
, .
4. Expedirei ei ui mola asinaria circa collum Q 4. (80) , ispiipsius posita fuissel, el in mare projectus esset, ^ \ , ^^
, polius quam oiTcndiculo fuissel virgini Domini .
Quis scrvus coutumax ita insaniit, ut in berilem . (81) ,
iborum se ipse injicerei? aul quis praedo eo ameii- ^;
lias devenil, ul ipsa Dei donaria contingeret, non \ , vasa inauimata, sed corpora viventia, et animam , ^,
inhabilanlem babenlia factam ad imaginem Dei ? \ ,
Quis unquam audiius est in media civilale et se- ' ; * >>
rena meridie imagini regiae formas immundorum ^,
porcorum inscribere ausus esse? Nuptias humanas si quis violaveril, imraisericordiier, coram duobus ; ' ,
aul tribus lestibus, moritur. Quanto graviore sup- , \ \ \ , .
;
41
6 e
Ti
71
7 I
I Cor. , 17. Cor. , 15,

15. " Luc. , 2.
Jerem. , 10, 11.
(75) . lluc transtaliraus banc'vocem ex

cod. Co\s\. el Medic. Male in edilis legebatur posl
.
'
76) . Sex mss. ,
eed lamen velustissimi Coisl. el Med. cum ediijs
t^nsentiunt.
(77) . Deesl in sex mss., non tamcn
In Med. et C.olel. primo. Unus ex Regiis .
Paulo posl auctortlaie veterum codicum emeudavimus quod viliose in ediits legcbatur '
el infra .
(8) , . Ilaec desunl in oclo m*s..
Ibid. 12,15. Rom. , 19. * Osc.
non lamen in Medicaeo ci Coisliniano primo.

(79) . Edili addmit , sed inelios ^
in Med. et Coisl. primo. Non mullo posi edjii "
. el , .
Primum addiianieiiiuin abesla Coisl. primo el MeJ.,
ailerum ab oclo mss.
(80) . Ila omnes mss. Edili ?5
.
(81) . Editi addunt , quodabtsia
mss. Deesl rliam ibidrm in Coisl. pnmofl
Med.
e
577
EPISTOLAMJli CLASSIS I . ILPIST. XLVI.
578
flisy, Soxcftt (82), , plicio, putalis, dignus ceosebitur, qui Filium Di
drtvTlbv , \ vivenli conculcavit, eique promissis oljstrictam
\ sponsam adullerio conlaminavit,* ac spiritum virgi ; ' , , nilalis conluiuelia aflecil . At illa, inquil, volcbal,
- (83) . \ nec invilae vim intuli. Scd cl libidinosa illa iCgy plia doinina pulcbri Joscphi amore insaniebat;
* verum non vicil virlutem pudici furor inipudic,
rii ? , , \ uequc, illa nianibus viiii inferenie, ad iniqtiitalein
avrfc , - ille adaclus. Al illa boc decreverat, inquil, ncc ani. ' , \, - plius erat virgo; el si ego noii voluissem, fuiasit
: ' , - ab allero eorrupla. Oporlebal qiiidem et Filiupi
iov 5?0 (84). \ , bominis traJi : sed vae illi p^r quem iradilus esl ;
c?i\v, , * \ ' aiqne soandala venire neccsse cst: sed \x illi per
u: ' , ' \ ' - quein vcniunl .
Tl
7e
5. \ (85), * ; 6. J bac anlem, Nunquid qui cadit, non retur?! (J ; - ijit ? chil qui &e averlit non conterlilUT *] Cur averlil
, sc virgo aversioue intpudenti, lamclsi audivit Chrir
(86) sluin sponsmu pcr Jeremiam dicenlem : Et dixt,
t . postqnam scortata fuit /HVC omrtia : Ad tne revertere;
l<i . et reveria non est . Nunquid reuna non e$t m
cvx ; ; . Galaad ? aut medicus' non est ibi? Quare non ascen ; dit sanatiofiliiepopuli mei "? Ac niulla quidem
reperias in divina Scriplura mali reinedia, muU*
, - ex inlerilu ad salnlem meilicanienla, de rnorte at{15X1 \ \ - que resurreclione mysteria. de horrendo jndicio
(87), \ - deqne atferno supplicio tesliniotua, de pcenilenlia iX
* \ \ venia peccalorum dogmata ; inmimera illa coti " versionis exempla, dracbmam, oviculam, filiuin
, , qui consumpserai res suas cum scorlis, perdiltmi
:? , C ol repcrium, morluum ct rursus viventem. Utamur
(88), \ his mali rcmediis: por liacc anininc noslrse mcdea4<. (89) - mur. Cogita autem dicm cxlremain (siquidem 139,
,::, . non lu sola Kaeculum ajiernum vives). anxietalein,
61 ( snfloraiionem, ir.oriis boram , mgeiilem Dci sen ), , lemiam,feslinanlesangelos, animiun inlorra gra, \ , \ * - viier perlorbalum, el conscieniia peccalricc amare
, , cxcriictaliiro, scque tuiscrabiliter ad ea qnae bic
, \ - sunl converienlem , ac ineluciabilem longn illiisft
& : (90) pcrogrinalionis necossilatem. Describe mibi in
& , \ - liicnle lua exiremum coniniunis vitae Uneni, cum
*=3 . v niel Filius Hei in gloria sua cum angelis suis:
* ? - \'emelenim,cl non silebit : nimirum qiiando veniet
, jiidicalurus vivos ac morluos, aique unicuique sc . , - cmiduin opus suum reddilurus, quando luba illa
, D magnum qiiiddam ac horrendum sonans excitabil
1
TT
19
" Hebr. x, 29. * Marc. xiv, 21. " Mallb.

" , " Psal. X L I X , 5.,
XVIII,
(82) . Sic ross. codices. Editi .

^^, . Novem mss. ul inlexiu.
(83) . Deest in oiunibus nisb.,
ufcxoipiasduos veluslissimos.
iU) . Sic codices mss.
kuvnii. tuiiii .
&>) " . Kdiii a d d t i n l , sed ha?c
itovem d e s i i m itibS. In lolident codicibus desiderjulur quse in editis post legunlur :
> il , \ ,
tm liquis ceeidil, debet et volutari.
(8>) . Cod.ces Combdisiani .
(") . Sic codices iss. <xlo.
1
7.
Jeren. vm,
4.
TT
Jerem. ,
7.
T>
Jereiu.
Edili .
(88j . Ila novcm inss. Editi
, lilud, , (oisl. prinii el Mrd.
aucloiilaie posnimus ante .
(89) . Edilio Pari .prima .
Ibideui editi . Codki*s Coisl. priiiiuji
Medic&us (. Ex iisdrm lcgimue od.
Deesl vocula ediiis.
(90j . (Jualuor codices ^. lbidein duo codices . P.ubi poal ediii et *
. Noveni iuss. ul in Uxtu.
5. BASILll MAGM
580
tsos qui ab orbe condilo dormicrint, ei procedent xa\ ;

! bona fecerinl, in resurrcclioiiem vilae , qui vero , \ .,
mala, in resuneclionem jitdicii. Revoca tibi in mo- * , moriam Danieli oblalam Dei visionem, quomodo ,-,
nobis ob oculos judiciuiu ponal. Aspicebam, inquit, 3;.
(91), ^'
iionee tkroni po&itisunt, et Anliqum dierum sedU.
* . , \, |
Vestimemnm ejus eandidum quati nix, et capillus
capitis ejus quati lana munda; rclw ejus ignis ar- , / *. yjiar,
dens. Flumen iqnis trahebat in conspeclu eju*. Mille
xadamiltia deserviebant ei, et dena millia denum miilium
, . \
mtsistebanl ei. Judiciiqne locum couslhuii, et libri
nperti tunt ; bona, mala, manifesta, occulla, ac- . fiJa-1
lionca, verba, cogilaliones, omnia acervalim, ut ab
oimiibus el angelis el hominibus exaudiri possint, . , J3itoij
clare el aperie revelantes. Ad hxc quomodo affeclus , , , t4j
necesse esl esse eos qni male vixerinl? Ubi ilaque ^ , , , anima illa abscondeiur, quae in oculis lot spectato- , (92) ;*j
runi subito visa fuerit dedecoris plcna ? Quali vero \ \ ^ ovjxa-j
corpore inflnita illa el intolerabilia perferet suppli- . |
cia, ubi ignis incxslincius, et veraiis indeeinenlcr ; |
puniens, et imum inferi lenebricosum el borrendum, ,
et ululalus amari, el cjulaius ingens, cl ploralus, ; > |
ot slridor dentium , et ubi mala finem non babenl? \
Ab liis posi rnortem liberari non dalur, neque est , , \
industria ulla, neque ars eflugicndi amaraeupplicia. , \ xaV ,
', \ , \ \ , \ .
, , .
6. Hxc nunc vitare licet. Oum autem licel, eri- C 6. . " ,
gamus nosmelipsos cx casu, neque de nobis ipsi , areixU
desperemus, si a malis disccsserimus, Jcsus Cbri- (93), .
etus venil in mundum peceatores salvos facturus. ^,*
Venile, adoremut et procidamut anle Ulum, et .
plo- , \
remu$ eoram ipto . Verbiwi vocans nos ad pocni-, . f-V
lonliam, clamat ac vociferalur : Venile ad me, om- $
ne* qui laboratis et onerati eitit, el $go reficiam
',
vo$ . Est igilur via salulis, si niodo velimus. De- (94). "
glutivit mors prxvalcns: sed probe scilo, Deiun , . 6 ;,
rursum abstulisse lacryniam oinnem ab omni facic ' , ^
poenitentium . Fidelis Dominus in omnibus verbit
.
ittii . Non menliUircum dicil; Si [uerint peccata ? . 01 $
reitra quati phcemceum, sicut tiivem deatbabo:
ti (95) ?crero fuerint ut coccinum , ictif lanam dealbabo
.
,
'
Paratus esi magnus Hle aniiuaruni medicus inor- D , . " ^
bum tuum sanare; qui noif tui solius, scd eorum , I; ;96|
, 4
omnium, qui peccaio in servilulem adtlicii sunt,
promplus csl liberator. 140 Verba illius suni: dulce \ . $
\ ^
iilud ac salutare os dixit: Non opus habent valenles
^ UcrfW\
wedico, sed male habentes. A O I I veni ad vccunditm
. . ^
juttos, ifd peecalores ad poemlenlium * . Quxnam
cigo tua excusatio est, aut alieiius cujusvis, cum , ^ (S'i<
%
1 1
, a
, v
8e
Joan.
CXLIV,
15.
29.
Isa.
" Dan. vn, 9, 10. " Psal. xciv, 6.

1, 18.
Mallb. u , 12, 13.
8 1
(91) * Editi ... ", ,

. Codices mss. oniiics in lcxtii.
(9z) . Sic magno coitaensu
niss. Edili .
(93) . Coisl. primu*.
(94) ... . H;?c ilcsimt in oclo mss, in
quibus sic lcgitur : ? " ^5.
Mallb. xi, 28.
" Isa. xxv, 8.
(95) . Edili addunt articulum, scd dcesiii

mss.
(96) 'Oc ... \. ltec dcsnnt *
octo codi< ibus.
.j
(97) . Sialim in scx codicibus fu
, c&tcris omissis.
1
jI
EP.STOLARUM CLASSISH. EPIST. XLVII.
582
; efr OXH , , hscipee clamet? Vult Dominns porgare te a dolo; ris plaga, ac post lenebras libi lumen ostenderr.
, \ . Quxrii te paslor bontia, ovibus qus non erravere,
2 , , derelictis. Te ipsa si dcdideris, non cunctabitur,
. , , neque dedignabiiur (e suis ipsius bumeris porlare,
i (98) \ kelus qtiod ovem suam perditam invenerU. Stal
kjrijai , , - paier, ac esspcclat luum aberroie redilum. Hcver. * , lere tantummodo, leque longe adbncetanle, accur . , rens cadel in collum luum, et amieis amplexibus
\ ht , jam pomilentia expnrgatam eompleclelur. Quin , - eiiam slola prima aniinam induec, bomine velere
rrêrat . cum opcribits auis exulatn, annulunique manibus
, , (99) - mortis sanguine ablulis circttmponet, er calceo*
- dabit pedibus a via mala ad curstitn evangelii paci
jrcr \ convertis. Alque laetitiae ac gaudii diem annunliabil
5 , \ - ; tum angelis tum hominibits, ac omnibus mo[ dis saluteni luam cetebrabil. Aii enim: Amen dic*
ftiio-j . \ - vobii, quod gaudium est in ca>lo coram Deo, $uptr
\ \ - uno peccatore p&nilenle " . Qnod si quispiam ex ii*.
*, \ . qai stare sibi videnlur, vitio vcrleril, quod cilo'/> , , , asstimpla cs; ip*e ilie bonus pater pro le responlr * debit, dicens : Laetandum el et gaudendum, quta
. ; - lixc fdia mea moriua erai, et revixit, et deperdiia
mwi, 6 6c eral, et invcnta est .
vafi , \ , *>,
^,, \ .
8
i b i d . 52.
"LOCXT,?.
() . Voculam addidimus ex mas.

(99) Edili . Mss. ui in
CLASSIS
icxlu
SECUNDA
Epistol quas S. Basilius episcopus scripsit ab anno 370 ad annum 378.

EPISTOLA XLVIl*.
'.
ttprm Tktologi pater Etueotum xamovnmem, miuo BustaUiio diacono^ invilat ad ileotioncm episcopi CWMOnemu
ul to adjuvauU Baiiliut eligi pouiL

Giegorio todali.
(i) .
C
Qms dabit nnibi alassicut columbae ? autqno \ ;
biwtwwflfl , - modo senium meum renovctur, ul ad dileciionem
6 , \ veslram transire, ei meuro vestri desiderium exea^ * , \ - tiare possim, et moleslias animi narrare, cl a vobis
, ' - aliquod afllictationum levamen consequi? Nam
Mixv ; \ morino beato episcopo Eusebio, metus nos cepit
-" baud parvus, ne forte qni aliquaado Ecclesia me^
M#
Peal. LVf 7.
9
(1) rpnrcpUp. Hie titulae P I C habelur in codici- scriptam fuisse. Nam senem se esse declarat ancior
>s âi., Mcd. i Coisl. primo : epislola et in Cappadocia episcopum, ut qui lilleris
frt - \ cleri ad eleciionero episcopi, et Ecclesiao Ca?sarien , sis defensionem inviuius fueril. Is autem ad quem
wprio lodali de obitu Euubii epucopi; et quodscribii el eadem digriitate praedilus erat, el laboripr<r oeuHi ftfMfn ad episcopate murms idobus pro Ecclesia suaceplis clarus,
amicus Basi*>"... Ugi non poie&i aUentiua tuec epielola, Ho, nec Cappadociae vicinui. Omnia in Eusebium
Mn eam non a Basilto, sed potius de Baailio scri- Samosatensem mirifice conveniunt, quein Bowlii
PÎB esse pateai. Plare^ tameq decepit (ilnlus; ordinationi sciniuA interfuissc.
bodUj tnler erodilos fere convenit eani a Gregor
Altas IV. Scripia anno 570.
P^lre, filii inanu, ad Eusebium Samosaieiiscui
c
11
n o
5S5
S. BAStLll MAGN
38
Iropolis noslrae ineiiliali suni, eamque bttreticis zi- , ol -(3
xauiis couiplere voltterunt, nuuc occasioncm nacti, , [
ftalani imillo labore in hominum anhnis pietatein , 1
1 4 1 pravis suis docirinis eradicent, ejusque scin- , ?aj
dani unilaiein: quod el in mqllis Ecclesiis faclita- *
runt. Poslquam auteni el cleri liUeiae ad noe.vene- , \
runt, exborlanles ul ne ejusiiiodi teiitpore despi- \
<:iainus; circunispiciens quoquoversum, recordalus .
iim vcstra cbaritalis rectaeque Odei, et sludti . , rap
quod sempcr iu Ecclesias Dei adbibelis, Alque ea , xvx^
de cauea misi dilecium Euslalbium condiaconuiu , 4
qui vealram gravitalem adborletur, exptetque ut ,
exanllatis ouiDibus pro Ecclesiia iaboribus buoc . \
quoque addalis, eimulque seniuin meum vestro re- , ;
cteetiscongressu, ac percelebrcm sanae Ecclesiae pie- , \
Calem inslauretis, pracflcientes ei una nobiscum (si ^
\
inodo digni babeamur, qui vobiscum opus bonuro
adjuvenius) pastorero secunduoi Doinini volunta- * \
tein, qui possit ipsiua poputum gubernare. Habemua , ' (
enim ub oculos virum, nec vobis ignoium : quem ^
ei oblinere possumus, scio acquisituros nos ma- ,
gnam apud Deum flductam, alque in populum, qui . ' (3)
nos advocavil, beneficium maxiimira collaluros. \ *
Sed ilerum atque saepias rogo, ut oinni deposiia , #
eegnilie occunalis ei bierois diflicultalee antevcr- , ]
. 'Att
tatis.
(4) \ \ , \
.
1
EPISTOLA XLVIH'.
Hicmem excusat Basilius cwr scripserit. Miltit epistolas Antiochia allatas. Narrat de Oe
H$ et rectcefideiptm %e ftrente, el de epitcoporum, poU egreuum Eu$ebii, adventu el scUitm
revi$at rere ineunte.
*67, .
Eusebio, episeopo Samosatorum.
Q

Yix nacti sumiis qui lilleras ad tuam pietatem
deferret, siqjiidem nostri hominee ita biemem exhor* : \ ' m
rescuiu, ut ue paululuin quidem ex a;dibus prospi- , . ^
cere velinl. Naiu laiila nivium copia abluti sun>us, |
ut cum ipsis aedibus cooporti jam duos menses in , ;
spclancis lalilemus. Prorsus itaque nobis ignoaces, | (5)
a palre Basilii causa susceptos narral in orationi

Alias CCLIV. Scripta initio epiecopalus.
(2) . lndical Gregorius sinictas ab bus 49 el 26, facile perspicimus episi^pos eleclioj
Arianis ikisidiae Eccle&be Caesarieusi anno 565, eum num otiosos speciatores non fuisse, sed plunmai
Vai^ns in hanc urbeui venil cum suo Arianorum earum paries conciliando et adhorlando suslinui
episcoporum coinilatu. Tunc Basilius, qui se in so- se. Quin eiiam eleciio interdum penes episcojw
litudinem pacis luendie causa receperai, ad succur- erai; el cum varia essf.nl plebis ac cleri suidiaj
rendum episcopo suo advolavit, omnibus rebus Ec- ut in Baeilii electione conligit, tunc ea pars
cleeiae uiilitali poslhabitis, ac praeclarum illtun bat cui major favebai episcoporum nuinerus.
triumpbum reporiavit, de quo Gregorius orat. 20, cum ad canonicam Basilii eleclionem deesset
D episcopi suffragium, Gregorius Naiianzi episcop^
p. 59.
(5) ' . Sic quatuor antiqui codicea et quamvis senio ac niorbo coofectue, Ca?saream m
volavit, til eleetionem calculo$uo adjuvarei^^
edilio Haganocnsis. Editi .
(4) ' , eic. Minime mirum quod , Greg.Naz., orat. 19, . 311, eij
Kusebius in remolain provinciam ad electionem . 54^.
(5) . Uaiiiss. eex. Editi ei wj
episcopi voceiur. Nam,cura unus sit episcopalus,
el iinus grex, saepe incidunt tempora ejUaniodi, ui veiustissimi codices Barl., Mtd. Coisl. .pnwfl
rurain suam l &ollicttudiuem episcopi rxleris habent . Quod quidem nurari SUWM
Ecclesiis debeant. Ut haeream in exempio Eueebit Nam saepealias in ejusmodi locie codiceswcn
Samoeatensis, nemiiii sancius ille martyr in hoc res accusativum, veiustissimi nominalivuui wn
genere conceseit, ac in variis Eccleaiis prisbjrleros Quare salius visum esi eam scripturam reunerr
ei diaconos, ulque eliain episcopos magno Eccle- cui sex codices hoc loco, ires vetusiiesum "n
eife coininodo ordinavil, ul leslatur Theodorelus locis euffraganiur. Paulo anie in trik" vclusw^
mis codicibus legilur .
//fsf. lib. iv, c. 15. Ex hac autem epistula et mnfiullis aliis ejusdem (iregorii, ei ex laboribus, quos
EPISTOLAttUM &ASS1S I I . EPIST. XUX.

fcatv . , tom * Cappadocum aniifti timidiUtem , et coi (6) , rum torporem novens, ciiiug non scripsimus,
jupjTWOuaxbqTov , ei - neque fecimus pneslantiam tuam eorum qns An^, ' tiochia allata sunt cerliorem : quae quidem omni , & no tibi nota facere rancidum est el frigidnm, itt
\ , , qui dudum didicerie, ut verisimile esl; sed tamcn
; rlfy * nibil incommodi essc exislimaities, eliatxi cognita
, signilicare, misiimis allatas per lectorem epislolas.
rvvU5Tou . \ Ac de iiis qnidem hactenus. Conslantinopolis autcm
- jamdudum babet Demopbilum, u( el illi ipsi narra (7), \ bnnl, alque ul piouul dubio jam prius sanclilali
, \ tuae nuoliatum eet. Ac de ilfo quidera simulacrum
w. \ - quoddam rectae fidei el pielatis ab omnibus adve,' nienlibus, J42 summo consensu jaclalur, adeo
&', 1. ut cliam dissidetites civitatis partes coaluerint in
ttfiv , \ - uniim, atque ex vicinis episcopis noiinulli conjun
. ctionem amplexi sint.Nostri aulem spe et exspecta| . tione non exslitere meliores. Nam cum statim post
, egressum tuum advenissent* mulla quidem tristia
tov iuinjpa, , \ - dixere, multa eliaro fecere, ac landem discesserunt
jv, { . Grniaio nobis scbismale. Ulruin aulem meliuealsfctaui , , quidfulurum sit, alque litrum ab improbitate dish)a \ (8). cessuri sint, nemini nisi Deo comperlum est. Itaquo
. res praeeentes sunl ejusmodi. Ecclesia autem reli, xxl qua per Dei gratiam praeclare stal, leque exoptat,
, \ simul ac ver prodierit, iterum apud nos videre, vt
, \ per bonam tuam docirinam renovari. Mibi abten*
.
corpus solho melius non se babet.
EPISTOLA XLIX\
tolwgratw agit Arcmdio, qui conceptam atedeeo spem ngnificaverat. Promittit ei Batilius martyrum teliquias, a
ecclesiam ab ipso coiulruclam, $i quas reperire possit.
Arcadio episcopo.
.
C
,
Gratias egi Dt.o sancto lectis pietatis iu litleris,
, \ - precorque ut etego ea spe. quam de me concepiati,
X *> * , , \ dlgnus sim, t tu honons, qnem mihi habes fn no $ , \ mine Domini Jesn Cbrrsti, mercedem perfedtam
, - referas. Valde aulem laetatus aum, quod curam
, , \, - Christiano digrtam suscipiens , domum ad gtoriam
, - nominis Cbristi construxeris, ac vcre dilexcris,
, \ sicut scripium esl
decorem domus Domini: tibt
f , , ipsi praeparans coelestem mansioneiu, destinalam
*>, (9) in requie diligentibus noineb Cbrisli. Qttod si reliw - quias marlyrum invesligare possim, cupio cl ipse
wi 6 . siudii lui adjuior esse. Nam si in memoria wleriw
fswôi , \ \ erit juslus % profeclo bonae illius memorix, quaj
. libi^sanctus impertiet, erimus parlicipes.
MWV , (40) , { ^
N
Psal. xxv, 8.
* Psal. cxi, 7.
. Ita Harl., Coisl. primus, D (9) . Sic Coisl. ulerqac el Reg. sccun'M>riuius, Clarom. et BigoL alter. Edili - dus. Edil^paviav.
.
() . Anle banc vocem editi addunt
l*i Uolh' Harl. et Med. cum duob. xai, sed baec conjunctio abest ab omnibus .
5 . Paulo post lcgitur - qnos in hanc epislolam habuimiis, nemp a AJcd.
" in codicibns Harl. el Coisl. pnmo.
Cois. uiroque, Val el Reg. secundo.
* ^ . Coisl. ulerque et unue ex
Alia CCCCVlii Scripia iniiio episcopalua
.
t
587
S. BASIUI MAGNl
UJ
EPISTOLA L \
'.
Battihm gratias agit epitcopo cuidam cekOe et wrtute venerando, qvi prior ad eum uripura
inaocenlio episcopo.
( i i ) .
\
Eccui alii convcniebat et liinidis fiduciam addere,
et dormientee excilare, xiisi lusedomini mei pielati: , , cfj
qui tuam in omnibus rebus perfcclionent in boc , esaa
quoque declarasli, quod lc eliara ad nos bumiles \ , xa:a
demUiere volueris, nt germanus discipuhis illius \ 6
qui dixit: lllic $ in medxo vestri. non lanquam ,
recumben*, sed lanquam ministrans . Nam etipsc , , '
dignalus es nolris niinisirare spirilualem tuaiu . \
feuliliam , alqtte venerandis tuis lillcris aninios , rij
uoslros recreare, el velut pueronim infanliam uluis (12)
luse magniiadinis ampleciL Prccarc igiiur (bomiui , |
tuuin animum rogamus), ut digni simus qui a , / ( d
143 > bis magnis viiis adjiiveiTinr, el os ac sa- )
pienliam acoiplamus, ut vobis audeamus Spiritum
;, 4
eanctum ducem babcnlibus succinere: cujus lc
amicum ac gtorificaiorem csse audieiUes, magnas ,
ob illam tuam firroam ac siabilem in Deum dile- \
ctionein gratias agimus, oranles ut pars noslra , \ $ oxto
cum verie adoraloribus invenialur, inter quos cl
tuain perfeclioneni reperiri persuasum babemus, (43) ety
cl magnum illum et verum episcopum, qui toiuin , t
oibem auis miraciHis complevil, Dominum roga- , \ ,
1
uitts.
, .
91
'.
EPISTOLA L l "
Befellit Basiliu* affictam sibi ailumniam, quod Dianhan Cawiriemem anathematizatsel. F
formuesConUaninopoli Georgioatialas$ub$crip$ii*et; tedUimenadejuscommunionemacceuiue,p
jegrotaHte accersilus, mhit eum contra Nicxnam fidem $ibi propotuisse coguovit.
Bosporio episcopo.
C
.
1 . Quomodo pulaa animum meum vnlneratura
1. % , dxdi \
fuisse anditione illius catumniae, qua me asperse- , (14) w
runt nonmilli cx homiuibus non metuetitibus Judi- . f&
cem perdilurum omnea, qui loquunlur menda- ; "
cium ? ha ut nocte.n lolam ob dileclionis tuae \ ! ^ , &
verba pene insomnem iransegerim : adeo medium (15) * 1
c-or roeuiri teligerat moeror. Revera enim secun- . " ,
duro Saloinonein , calumnia viruin humiliat : nec * \
qui&quam iia obduroii et percalluit, ut animo non , ,
movealur, et humi non siernalur, si in ora incidal , 1
ad mendacium proclivia. At enim neccsse eat om- (16). '
Luc. , 27.
Psal. , 7. Eccle. , 8.
* Alias GCCCIX. Scripta initio episcopatus.

D antiquos , magna nrbs, vocalur.
AliasLXXXVI. Scripla iniiio episcopaius.
(12) . Edili ^
(11) . Edili addunt '- Sed hac vocula non reperitur in ross. J
, nec aiiler in omnibus tmstris codicibus mss.,
(15) . l'a mss. qtiinque, nempe
quo manifestus esl error librariorum, cuin con- Coisl. ulerque ei duo Regii. Plurea inbanc epis
eiai Damasum, non lnnocenliuin tuuc Romae prae- lam non babuimus. Edili .
fuisse. Sed boc erratum alio absurdiore emendat
(U) . Ua Med., Uarl. et Coisl.J
GombeJisius, qui hanc epislolam ad Innocenlium mus. Edili .
iunc Ecclesiae Roinanae presbyterum suspicatur
(15) .\, Medicaeus cod. el priroa
ecriptain fuisse, el niflonem illum ei verum epitco-Harlaeanus; quae scriptura salis congruii slylo!
pm, fttt iotmr orbem suit miraeulis complevit, Dasilii, ac forte hoc loco a librariis nimio gnim^
masuin interpretatur. Videlur illusisse librariis ticae eludio mulata est. In hac ipsa episioia
<-um Innocemii nomen, quo nomine appellalum . Edili *
,
eeiebanl celeberriinum Roms episcopum; ima
(16) '. Reg. secundus et Coisl. ^
eitam qnod idein Innocenlius iii epialola 81 dici- diis . Ibidem editi
lur magn urbi pr^fuisse. Saepe enim Roma apud . 1 res aiiiiqutssioii codices ui in texm.
J
U9
EPISTOLARUM CLASSI9 I I . EPIST. L1.
3'JO
, - nia perferre, omiiia suslinere, faoslram Ipsorum
^ (17) ,
ullionem permillentcs Domkio, qui nos nun de& spiciet. Nam qui calumniatur pauperem, irfilal
get^cavta . 01 ipsiu* Londitorem " Cacterum qui novam illaiu
' blaspbcmise fabulam adversuin nos concinnarunt,
, \ \ (18) videniur omnino non credere Domi.-.o, qui rationera
- noa in dic judicii vel do otioso \erbo reddituros
; . , , - pronuntiavil . Dic aulem, qitaeso, egone beatissi (19) ; muni Dianium anaihcmatizavi ? Hoc cnim de nobia (20). ; ; diclilarunl. Ubi? vel quando? coram quibus? quo
in ; ( ; praelexlu? nudis verbis, an scripio? alios duces
, \ sequens, an ipse incoeplor et auclor facinoris ?
xu ; "Q - impudeniiam bominum omnia facile loi|ueiiliuni t
]* |&! " 0 ooiUemptum judiciorum Dei! Nisi forle comfcov ! - mento suo banc eliam tragusdiain adjicient, factum
\ (21), R me cssc aliquando ila demcnlem, ut mea ipsius
xi\ , 0- verba non nosccrem. Nibil euim ejusmodi, dum
. ? rationis compos fui, aul fecisse me scio, aut ora, , niuo facere voluisse. Sed poiius niibi bujus rei
. '* - conscius sum, me ab ineunle aelale educatuin iuisso
, \ in illiue amore, et inlucndo considerasse quam
, \ ^ , esset ille vir aspeclu venerabilis, quanla majesute
^ , , * pradttus, quanium djgniiatis sacerdotalisore prae . \ ferens. Poslquam auiem mihi deinceps et ralio
\ i , \ adfuit, tum vero et ex aniniae bonis eum noverai*
ipstusque 144 deleclabar eonsueludine, eimpli*
fimfx, \ (22) ciutem et ingenuitatem ac liberalilalem morurn
, \ (23) perspicient, el quaecunque alia propria eranl virl
, , ornainenta, animi ntansueludo, magiiammiias si*40\ , , , mul ei lenitas, decori 6tudium, animus iraa expers>
\ . hilaritas et aflabiliias gravilale permiala. Quaro
" ipsum inier bomiues virtaie specialissimos nume' .
rabam
1 \ ( 2. Sed lameii circa extremum viue tempus (non
) ' enim celabo veritatem) dolui de illo iuconsola biliter cum pltiribue in palria Dominum limenlibus
, \ quod eubscripsieset ildei a Georgio Constantino \ (24) poli allat. Deinde, ut Hle pro eua morum leuiute
. , et niansueiudine non gravabalur omnibus paterno.
* ^ peclore gaiisfacere, curti jam in loorbum, ex quo; , - eliam c vila diecessit, incidisset; nobis accersiliK
(, * \ , - dixit, Domino teste, se scripto ConsUntinopolL
5 , allalo in aimplicitate cordis aeaensisee, aed ntlitl
ad fldel Nicsse a sanclie Pairibws exposil cver , ' j sionem sibi propoeuisse, neque aliud-in cord^
habere, quam quod ab initio traditum acceperati
* imo eiiam precari ae, ut ne eepareiar a aorle beab , * \ toruiD trecenlorum decein et oclo episcoporum^
*Prov. xiv, Si.
* Matlb. x i i , 56.
(17) . Sic Med., Hajrl. et Reg.

pirous. Edili et alii uiss. ^. Sed scriâra quam sequimur, Basilii alylo aplior, ut vireesiin epist. 126, 289.
(18) . Coniunciio addUaex quinque
Aidvwv. Ila omnes mss. Edili .
(2'J) . Trea codices non autiquisai, hoc crimen nobh tntulerunt.
(11) . l u irea veiustiesiml
codices cum pluribus aliis. Editi .

(22) . Rog. ftecundus et Coisl. aecundus . Paulo posl ex anliquie codicibua
addi ta vocula posl .
(23) " aXXa. Edili addunl quod deest ln
tribus velustissimifi codicibus.
(24) . Reg. secundue et Coiti. .
S. RASILH MAGNl
53!
qui piam illam doctrinam orbi annuntiarunl. Qaare

omni cordis dubttaiione ob hanc aeseverationem (25),
.soluta, ad ejus communionem, ut lumet eliaio
nos.lL accessimos, ei moerere desiimus. Igilur qtwe * , \ mbis cum hoc viro inlercessere, ejusmodi eunt. , \
Quod si qtiis dicat se nefartae alicujus in illiim (26), ,
conturoeliae conscium nobis esse, is non in angitlo . ^
susurret servililer, scd in apertam lucem prodiens, . ; (27) , *
libere arguat.
, '
, ^. ,
NB'.
EPISTOLA L i r ,
Curn rwnore* iniqui de Canonicis ad Basilium, <U BasUio ad canonicai perlali (uiuent, utrotgue
Mulia de ConsHbsUnuiali disserit Basilius, quod nonnullis rajicu palribus Anliocliem$ v
epttssiniwn tamen e*se coniendU advenus lucretes Arii ei SabeUii. He(elltt eos qui Spirilum sa
.
Ad canonica$.
1. Qtianluro nobis antea doloris attulit moleslus

1. "
rumor, quo aurvs nostrae circumsonuerunt, lanta ,
aflecil laetitia religiosiasimus episcopus fraler nostcr Bosportus, meltora de veatra pietate narrans. Dixil , \ (28)
*nh, Dei gralia, omnes illos ruroores horoinum . , ,
esse commenta non accurate veritatem rerum
eetrarum cognilam habentium. Addebal autem se , '
et caiumnias inveuisse apud vos de nobis nefandas, . (29) ,
qualtsqiit protulerint, qui non exspeciant se vel * " , ;,
otiosi verbi rationem reddituroa Judiei in die justo \
rclribulionis illius. Quare graiias egi Domino, cnm ipse sanalus ex noxia de vobis opinione, quam, (50). "
ut verisimile est, ex bominum calumnia guswpe- , \ * , ,
r a m ; tum eiiam vos audiens deposuisse falsas de Q , me suepiciones, ubi audislis 1 4 5 ' fraier ,
noster asseveravit: qui quidem vobis suam ipsius \ ,
tententiam dum exposuit, omnino et nosiram simul (51)
^kclaravil. Uiiaenim in utroque noslrum de fidc sen- ' (52) ,
tenlia : siqtiideni et eorumdem Palrum bxredea \ .
eamiis, qui quondam Nicaeae magnum pietaiis prje- ,
coniuni promulgarunt: cujus relii|uae quidem pnr-
tet calunmia nolli obnoxi* gunl; sed vocem Con-
substanlialis male a iionnullis accepiam, sunt qui (55) , *
nonduin recoperint: quos quis ei jure reprehen- , deril, ac nirstis venia dignoe judicaril. Matn Pa- , -
trum veeiigiis non insUlere, nec sua setitenlia ,
vocem illorum poliorem ducere, res est reprchen- .
sfeno digna. ut plena arrogantia?. Rursus aulem , \ (54)
TiluDeralam ab aliis vocem, suspectam haberc, D , ,
1
Alias CCC. Scripia inillo episcopatus.

(25) . llarl. cum duobus aliU
.
(26) . Haec addidiinus
ex tribus peranliquis cudicibus Med., Ilarl. ct
Goisl.
(27) . Ua Harl., Coisl. uterque el Reg. secundus. Edili .
(28) . Deest prsepositio in oclo veteribue libhs, iion lamen in Coisliniano primo.
(29) . Sic septcin mss. codices. Edili
.
(50) , lla Harl., Mod. Coisl. primus et
&<*g. sccundus. Editi .
t
(31) . Quinque mss. antiquissimi .

52) " . Harl. et unus ex Regiis
.
(33) . Hanc vocem, qu detsl fin editis,
babenl niss. decem, quorum in qualuor legilur
.
(54) . Sic codlees omiws
mss., et paulo . Contra
ediii
. Eorum voctpropriam
proprin sentenluni
praponere. Non aniniadvertemnt qni bunc loeinu
inuiavcY-c, negaliottem, qux praecessit, hic quoque
subintelligi
95
fcPISTOLAftUM
CLASSlS I I . EMST. L I l .
& 4
oMikta; ,(So) ' - videtur id quodam modo medlocrem illis excosa*

61;9 , tionie yeniam conciliare. Nam revera qui in Paull
t . \ Samosatensis causa convenerant, vocem hanC qnasi
(36), \ - male sonantem culparunt. bixerunt enim consubUnt; . staniialis voce exbiberi noiionem subsianiiae ct
^ - eorum quaeex substantia; adco ul divisa subsian * * - ' lia appellalionem consubstanlialis conciliet iis in
6 quaedivisa est. Quae quidem cogitatio locum ali & . \ quem babet in aere el in conflatts ex eo numisma' * tibus: at in Deo Patre et in Deo Fiiio subslanlia
{ * non est antiquior, neque ulrique superposita in , ' telligitiir: boc enim cogiiaie, aut dicere, omnem
6: * \ impietatis modum excedit. Quid enim ingeniu
. anliquius eil? Tollilur etiam bac blasphemia fidet
; " iti Patrem et Filium t nam inter se fratrum ratio^ > \ * nem habent quse ex uno subshUunt.
.
2. Et quia Filium ex niliilo producttim adhtrc

, - tunc erant qui dicerent; ul bahc quoqtie prsectderent inipieiaiem, consubstantiale usurparunt.
|? , .
Natn sine lempore est et sine inlervallo Pilii cum
. \ - Patre conjunclio. Demonslrant auiein el superiora
. - verba hanc iliorum esse menlcm. Postquam enitn
, \ dixerunt nimen de lumine, atque Filium ex Patrie
, \ , subslanlia ênilum esse, non vero faclum; his
, consubstanliale subjunxerunt: indicanles , quatn
? \ , t quis lurolnis rationem in Patre reddiderit, eam et
\ - . , JFilio aplam et congrueniem fniuram: siquidem
' '& , lumen vertiro cum vero lumine, secundum ipsam
. / , luminis notionem , dissimilitudinem ntlllam habe , \ - btt. Cdm igitur Paler lumen sit prtncipii expers.
(57), , Filius vero lumen geoitura, ac uterque lumeri ct
. lumen, jure consubslanlialem dixerunt, ut naiarse
sequalem dignhatero demonslrarent. Non enim qu&
'/ (38) ,
\ frairum inler se riiionem babeni, dicttntur con lyov , substanlialia, id quod quidain exislamajtt; sed cum
et causa, ei id quod ex causa eXsistenttom habet,
.
ejusdem 6iint naturae, consubslautialia dicuntur.
3. \
5. 1 4 6 Caeterum vox cadem Sabellii quoqtie
' - pravitalem corrigit: toltitfenimhyposiasis identha->
?;, \ tem, el perfectam personarum ootionem inducit.
'. , ' Neque enim quidquam sibiipsi consubstanllaSe est,
fc&ov * , xed alterum alteri: quare praclare ac pie ae habet
^ , illa vox, et bypostaseton proprietatem deflniens,
$ " (59)i " - D et naturae sine ullo discrimine similitudinem de-; , \ monstranSi Cum aulem ex Palris subsUntia Filium
^, ! , essedicimus, eumque geDildm, non^ntem factum;
t
cum Albanaslo, qui iii libro Det\ nodit n. 45

consubstanliale non a synodo AVuiochena, sed a
Panlo Samosateno exagitatum fnisse dicil.
(37) . QuatUor codices mss. pov.
IbideDi codices non pauci . Coisl.
primus .
b Semwrianh in qua nova CyHtli llierosolymitani (38) 'Oaopvcta. Post batic Tocem edtti addunt
^nim ediiio defenditur. Ibi probatur, cap. , opi iterum , quod abest ab omtiibus anliquis
Mm illud synodi AnliocbenaB decretuin, et iis codicibus. Hanc aulem Kasilii de consubslantiati
[H^Rnare quae paulo aule synodum inier ulrumque senlcntiam, oiiae variis conjecturis roaleriam dedit,
wonysiuin gesla sunt, et omnibus proreus, ne explanare in Praefalione Conamur.
Anaoii quidem excepiis, ignotum fuiese usque ad
(39) . Sic omne antiqui codices, ro#
taornn 558; uec ullo pror$u* teatimonio nili, msi lius quam in prima editiooe Paris. *
Scmiarunorum. NamBasiliuspugaatadversa fronlg
(55) . Diio mes. \ .

(5) . Ex boc Basilii testimonio Cui^ceU
\*n\ Quatern. dissert. 4, p^158, et Clericus Bibtioih., toro. X, p. 408, atisain carpendae aynodi
îcwiae arripiunl, quod rejeclam ab alia s)rnodo
ocfin adopiaveril; sed consuli potest Dissertntio
fmoL.
GR. X X X I L
19
S95
S. BASILII UAG.M
ne pto.abamur in corpsralca perpessionura cogi- .
lationcs. Non enim divisa est substanlia a Palre *
Filium : neque fluendo dilapsa generavit, neque , ,
proferens , quemadmodum arbores fructiis profe- , '
mnt: sed inenarrabilis et indeprehensus cogita- .
lionibus hominum divinae gencrationis modus. Hu- \ \
mi4is enim rcvera et carnalis esl mentis, caducis , \ ,
ac temporalibus assimilare aelerna, ac exisiimare, , ,
quemadmoduoi corporalia, iia et Deum parimodo *
generare^ cum oporieal sumptis ex contrario argu- , ,
mentis ad pielalem concludere , quia mortalia sic, .
iiuniorlalem non sic. Keque igitur neganda gene- , xaxappvralio divina, Jiec corporeis cogitationibus conta- .
ininanda mcns.
4. Sanclus autem Spirilus cum Patre quidein
4. \ \: *JVet Filio numeratur , quia ei supra rem crealam , -
esl; sed eo ordine nuineratur, quem in Evange- ,
lio didictmus a Doinino dicmie: EunUt baptixate
.
in nomiue Palrit et Filii et Spiritut sancti. "'Qui
autem praponil Filio, aut Patre dicit anliquiorem, 0\ (40),
resistil Dei ordinalioni et a aana fide alienus est: , ,
acceptum glorificalionis modum non servans, s&t ,
sibiipsi vocum novilalem , ut placeat boroinibue, , ' excogitans. Si eniin Deo est superior, ex Deo non (41), , .
est. Scriptum est enim: Spiritus auiem ex Deo , . ,
e*l . 81 auiem ex J)eo, qui fieri potesl, ut eo . ,
ex quoest, antiquior eii? Jam vero qnas insania, ; \
cum unus ftit ingenilus, aliquid aliud dicere inge- (42), , \
xiito superius? Sed neque prior est UnigenUo; ; *
quippe cum Jnler Filiom ei Palrem nihil niedium ^ * \ . *
. autem non et cx
._ Deo,
. . esl vero per Chri
fcjxtv , , oji *
sil. Si
stum; omnino non cst. Quare illa circa ordinem . " \ ;
noviiaa ipsius exsislentiae babet eversionem, et Hdei ,
lotius oegatio est. iEque igitur impium est, et eum . , \
ad reni creatani deducere, et aui supra Filium aut (45),
supra Paltem ponere, eive secundum tenipus, , ,
sive secundum ordinem. Atque baec quidem eunt, . "
quae a vestra pietate audivimus requiri: quod si ,
Dominus dederil, ut in unum vcniamus, forlassis ,
de bis fusins disceplabimus , ac nobis , quibus de \ \ , *
rebus cerliores fieri cupimus, aliquid quodsatisfa- * .
ciai et persuadeat a vobis exhibebitur.
147 EPISTOLA L I I I \
.
Demoiutrat Batiliu* chorepitcopis, sm epwopi* sibi tubdilis, quorum normulli pretio numus mponert
quania sit hujtu [acli turpitudo; ac declaral ab aUaribtu receuurum, si qui* poei nanc acceptam epis
piarn daignaveril.
(44).
* Chorephcopit.
)
(45), \ ,
1. Rei lurpitudo, dc qda ecribo, boc ioso
Mallh. X X V I I I , 19. I Cor. n, 12.
lllud, , excogiians, melius coogruit vocum
* Alias LXXVl. Scripla inilio episcopalus.
(40) . Sic pleriqueantiqui codices, novilali.
(42) . Sic oclo mss. Editi .
quorum iamen nonuulli habenl , uaus (45) . Sic mss. oclo.
, editi \ . Habeut
iidem edili * sed verbum illud posterius Edili rr,v .
(44) . Ila velustissimi codices,
abesi a plerisque uiss. Valde autem dubilo an ali*
qui exstiierint, qui Spiriiuro Pairi el Filio praepo- Harl., Coisl. el Med. Edili et tres mss.
nerent. Yerisimilius est Pneiimatomacbos bunc er- ' ,
rorera adversariis suis aflinxisse. Certc Basilius
ipse postca bujus errorts nomine accusalus a non(45) ... , flac voce interdum tarpealinullis fuil, ul videru est in epist. 251.
(41) . Sic Med., Coisl. primus et qnod faeinus apud Basilium designalur, vclut i n
Clarom. Edili , seplein mss. . epist. acqueni*
v
597
EPISTOLARUM CLASSIS II. EPIST. U I I .
59S
. (46) \ , in suspicionem omnitto vcnit ac sarmonem , dolore

- animtun meutn implevit: hacleuus sane visa csC
crcv. \ > niihi incredibilis. Quod ergo de illa scribo , qui
&> , sibi ipse conscius esl, accipiat ut medelam; qui
-* , * auleui non conscius, ut pnerounitionem; indif , . ferens vero, quod quidem deprecor ne in vobis
; (47) - reperiaiur, ut obtestationem. Quid autem est, quod
* dico? Dicuntur nonnulli ex vobis ab iis qui ordi. . nantur, pecunias accipere , idque pielalis- nomine
, inumbrare. Hoc autem pejus est. Eleitim si quis
* malum sub specie boni periicit, pocna duplici
, \ : - dignus est: quandoquidem el quod non bonum e&t,
% , (48) . facil, ct ulilur ad peccatum coiiuuiuendum bono,
, , - ut ita dicato, adjulorc. Haec si ila se babent,
6 \ deinceps non fiant, sed emendentur: siquidem
^, ^ ^ necesse est dicere argenlum accipienli, qnod ab
, apostolis dicium est e i , qui dare volebat, nt Spi.,* - riius sancli participalionem emeret : Pecunia tua
&, * tecum sit in perditionem *V Nam levius delinquit
. qui prse inscilia emere vuli, quam qul Dei donum
* \ , , vendit. Yendiiio enim facla esl; ct quod tu gratis
\ (49) , accepisli, id si vendideris, tanquam Sataiwe vendi . - tus gratia privabere. Nara cauponariam introducig
, \ *3 , in res spiriiuales, el in ipsam Ecclesiam, ubi cor \ . pus et sanguis Chrisli concredita nobis sunt. Haec
*. (50), . ila ficri non oportet. Quale autem sit artificium,
, dicam. Putant se ideo non peccare, quod non anle
. accipiant, sed post ordinationem accipiant. Accipere autem eet quandocunque accipere.
.
2. , Q 2. Rogo itaque, reditum illum, imo polius viani
, * , m gehennam ducentem relinquiie, nec manus
, ejusmodi muneribus contaminantes, indignos voa
(51) . eificiatis, qui mysteria sancta celebretis. Ignoscile
. (52), aulera mibi. Primum quidem tanquam non credens,
. ? deinde tanquam fidem adbibens, interminor. Si
, quis post hanc meam epislolam tale aliquid admi (53)* serii, ab his quidem quae bic sunt altaribug scce(
Act. viii, 20.

. Ad episcopos sibi svbdilot, ne pretio manu* post unus ex Regiis codicibus
imponaat. Liquet Basilium agere de episcopis sibi >. , \ . Dusubditis. Nam qui proprie dicebanlur cborepiscopi, plici pxna dignus est, dvplum malum admittent.
raamis non imponebajit, sed clero inferiores mi- Sed boc scholii inslar exislimari debet.
(48) . Goisl. primus . Pauto
nislros ascribebaal, ut videre est in epist. seqncDti. Sed tamen ipsi eliam episcopi, qui Eccle- U posl editi . Quatuor mss. ui in tcxtu.
(49; . Editi addunt , sed deestin mss.
sias metropoli subjeclas regebaul, tnterdum vocabaalur chorepiscopi. QueriUir eiiim Gregorius Naz. Non inullo posl edili , niss. sex .
(50) . Edili , sed de^st aria cannine De vita , quod a, Basilio, qui quinquaginla chorepucopos sub se babebat, vilissinu ticulus in Coisl. primo, Med. el liarl. Paulo post
unus ex Hegiis . Alius ilidem
ppiduli constitutus episcopus fuisset.
Reghis .
*
(51) . Sic Med., Harl. ei Coisl. primus :
.
alii et editi . Paulo ante Hed. et Harl.
fli* quinquie* me chorepisctpi* decem
.
bonavii arctus.
(52) ". Reg. scrundus et Coisl. seUoeexemplo confirmatur vetustissiraorura codicmn cundus adduol . Primum quidem, ut non
credent, adhorlor. Sed necesse non videtur conscriplura auam secuti sumus.
lextum iromutnre.
(46) . Sic mss. el ediliones Hag. et
(55) . Ambigi possil an non ilta ab
1 Basil. Aliae , quod restituimus. Paulo post akaribus secessio excommuoicaiionem aimul cum
<x)isl. primus el . Su- depositione includal. Non lamen videtur Basiliua
binde Iresross. .
graviorem depositione poenam intentare. Haec enim
(47) . Ila Med. el prima marni Harl. verba, gratia privabere, quccret autem ubi Dei docum duobus ^liis. Edili . Aliquanto num emens denuo divendere queat, nibil aliad do&i-
BASILfl MAGNI
401
.
det: quarct auiem ubi Dei donum emens dcnuo
\ '
divenderc queat. 148 ^
Ecclesiae
consuetudinem talem non habemus. Cseterum uno & . \ . I
addito desinam. Proptcr avariliam ista flunt. Ava- . !
ritia aulcm et radix malorum omnium est, cl vo- \ ,
caiur idololairia . Nolite igitur Chrislo pricferre . (54) * |
eimulacra ob niodicum argentum; nec rursus Ju- -.
dam imilari, quaeslus caosa ilerum tradenles eum, , {
qui semel pro nobis crucifixus est. Alioquin et . |
agri et manus eorum, qui hos fructus percipiuni, \
Aceldama vocabuntur.
(55) .
399
o s e n i m
a c
D e i
9 8
EWSTOLA L l V \
'
Renovat BatUius anliqutu Eccleuce lege* de clericorum in pagis eleetione, el prava* novito
abrogat.
Chorepiscopis
.
'
\
Permolestitrm mihi esl, quod jam canones Pairura
,
defecerint, ac disciplina omuts Ecclesiis abacla , \
&il; et timeo, ne paulatim, bac indiflerenlia progre- , \ , |
dienle, res ecclesiaslicae in summam confusioncm , ^
delabantur. Observaia olim in Dei Ecclesiis con- 5 .
suetudo Ecclesia3 minislros omni diligenlia proba- 3 |
tes admitlebal; ac in onrmem eorum vitam sedulo
inquirebalur : an non essent maledici, an non \ ebriosl, an non prompli ad pugnas, an juventulem , hlsuem frenarenl, ila ut sa&climontam, sine qua , , sfA;
Deum nemo videbit
exercere possent. Alque , ,
boc exaniinabant quidero presbyteri et diaconi, ,
qut uqa cuni ipsis babitabaut: referebant autem \ . \
ad cbcrepiscopos, qui cum suffragia testium vera- \ ;, >
cium accepi&sent, acepiscopum admonuissent, sic , ?,
aacratorwn numero niinislrum ascribebant. Nunc ,
aulem primum quidcm nos excludentes, ac nc rc- ,
ferrequidcm ad nos dignali, omnein in vosmelipsos (56). &
auctortialem translulistis : deinde rem negligentes, , , \ *
presbyteris el diaconis permisisiis, ut quos vellent, , ;
vita non examinala, secundum -anitni aflectionem, , ^/
aut ex consanguinilale ortam, aut cx alia aliqua , amicitia, in Ecclesiam indignos inlroducerent. , , :
Quapropler multi quidem ministri in unoquoque , ,
pago numerantur : sed dignus minislerio altartum ,
Col. , 5. Hebr. xn, 14.
gnant nisi abrogationem ministerii, quo nonnulli laicos. El can. 50 : "

ad turpem qusestum abuiebanlur. Praeterea in Ca ,
nonibus aposlolicta, quos sapc Basilius eequitur, D . oportei i*
ut infra videbimus, sola depostlio iufligilitr ei qui cratum vel clericum aut auetam in balneo cnm H
pretio ordinavit: qui autem sic ordinatus est, eiiaui Ueribus lavari, sed necuttum Chritlianumautla
a comrounione segregatur, can. 22.
Non aequuntur hujus synodi niorem ecclosiasiici
* Alias CLXXXI. Scripla initio episcopatus.
scripiores. Basilius, epist. 287, excommunicaia
(54) . Sic vetuslissiini codices omne cum $acrati$ commerciuin inlereludii. l i>
Harl., Coisl.etMed. Edili . epist. 198 iuielligil coeium clericorura,
Tres eosdem codices seculi legimu infra ciquc ascribil clericos qui epislolas episcopi perfe et pro eo quod erat in edilis rebant. Athanasius ad Rufinianum ecribeus, rogal
et .
eum ut epistolam legat ci populo. Grego*
(55) . Sic mss. et cdit. Hag. et Basil. ins Nazianzenus lectores sacri ordinis.
ulraque. 133 .
, parlem esseagnoscit in epist. 43.Noiandus
(56) . Minislros, sive subdiaconos, eliam canou 8 apoaiolicus, ;Ji
eacratorum ordini ascribit Basilius. Synudus Lao- ,
dicena inferiores clericos sacralorum numero non , eic. Si quit epuc*pu$ vel presbyter vel diaron
comprehendit, sed numerat sacratos a presbyteris tel ex sacro ordine. Haec visa eunt observanda,
usque ad diaconos, , quia pluribus Basilii locis, quae deiuceps occurreiUr
cau. 24. Difttinguil canone 27, , noR parum aikrent lucis.
, , tive tacratos, tive clericos, $tve
401
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. LY.
*04
JA ) ' U H U 8 qidem, ul ipsi letUOcamini, boiui, num penuria laboranles oleciionibus. Quoniam
!; (37), \ , igitur vkleo rem in tnalutn jam insanabile progredi,
. \ nunc pneseriim, cum plurimi militiae metu, seipsoe
, , in minislerium conjiciant, necessario accessi ad
Palrum canunes renovandos; ac vobis scribo, ut
} , - miltatis mibi catalogum ministrorum cujusque
\ pagi, et a quo quisque 149 introducius sit, elquae
ejue ait vivendi ratio. Jlabete autem et ipsi apud
, \ , vos catalogura, ut cum scripiia apud iios reposilis
veslra coirleranlur, nec cuiquam liceat eeipsum,
! . \
, ' cum voluerit, inscribere. Ita sane, si qui poet pri , \ raara indiclionero a presbyteris inlroducii fuerint,
, , . inier laicos rejicianlur. Eorum aulero examen de
, iniegro repetile, et si digni fuerint, suflragio vestro
tpisoVrfpwv , - suscipianlur. Expurgale Ecclcsiam, indignos ex
owiv. * - ea ejicientes. Atque in posterum exaininale quideiu,
, - qui digni aint, el eos admiuiie. : sed prius non
^',-. (58) , aacribile, quam ad nos retulerilis; aut.scitote lai, , \ eum fuiururo esse, qui sine noslro judicio in mim (59) * slerium fuerit admissus.
.: ,
.
1
'.
EPISTOLA L V \
(60) .
Paregorio presbylero.
Legi luas liUeras cum omni patienlia; srnnque

bfi-i;, \ , - admiralus , cur cum possie apud no& brevher et
; \ facile factis luis causam agere, in rebus repre, * , bensis persislere velis, ac longis sermonibus curare
. tenles insanabilia. Nec primi, nec soli, Paregori,
, , - sancivimus, ut ne una cum viris habitarent mulie . "* res. Sed lege canouem a sanctis noslris Palribus.
* edilum in synodo Nicaena, qui manifestc sancivit
, - exlraneas mulieres non esse. Vita autein caelebs m
^ (61) . (62) eo honestatem babet, ut a conviclu mulieris sepa , retur. Quarc si quis verbo professus, reipsa quai
^ (65) . - conjogatorum sunt facit, palam esl eiun virginita , - tis quidem boneslalem m nomine persequi,. &ed
ftn soijj, nequaquam ab indecora volupiale abslinere. Tanlo
brj , . * - ergo magis oporlebat le postulalioni noslnc facil
. cedere, quanlo le ais esse liberiorem ab omni cor , I) porea Hbidine. Neque enim virum septuagihla an , Ita tres vetuslissimi codices, pro Sic enim babent ad marginem ires codices modo
i quod erat in editis . Quod ait Basilius citaii, Coisl., Med. ct Clarom.
dtorepiscopos hominum penuna laborare in ele(61) . Sic oninee mss. Editi ciionibas, id de eleclionibus inferiorum ministro- . Inlerprelamur extraneas, non vcro ftibindunimaccipi nou debet, sed presbyterorum et diaco- clas quia sic Ilieronynius et Ruffinus et mulli alii
fiwnm, qoos episcopi chorepiscoporum tesliraonio veleres hanc vocem reiidideruni, observant post
Naios ordinabant.
Cujaciura Gothofredus, lib. xvi od. Theod , et Lu{58) . Editi addunC , quae qui- pns in canonem lertium Nicaenum. Eadem voc.fi
vocula deesl in nostris seplem mss.
ntiUir aiictor libri De tingularilate clericortnn, n. 50
ty ..* . Editi - ct 52. Vocatae autem sunt , extranetr,
' ^ . . . . Primain vocm irium Tetuslis- ul opponerenlur iia quas nalura dedit, maliibus,
^monira, alteram septem codicum auctorilaie rau- sororibns el amitis.
toimus.
(62) Vide Addenda.
(W) . Ila narl., Coisl. primus, Med.
(65) . Sic tres retustissimi cod'fcÛaroiQ. cum Basilii edilionibus. Al in sex aliis crs. Editi .
^wcibus m8S. et in Pandeclis legitur ^,
* Alias CXCVIIl. Scripta Inilio episcopatps.
t
405
S. BASILII MAGM
iK)snntumexistimoUbidinosehabitarecuminuHere: . :
uec quod turpe aliquod facinus futsselcdmissum, id-
circo con&lilui quae constilui; sed quod ab Apostolo , '
didtcimus oflendiculura fralri non ponere ad scan- & * *
daium *. Scimus aulem quod a nonnullia recte "
gerilur, allis occasionem esee peccandi. Quare (64). ,
praecipimus sanciorum Palrum decretum sequeo- ;
les, ut a niuliercula separeris. Quid igitur chorepi- (65).
scopum incusas, el veteris inimicilise facis oientio- , , iein ? Quid de nobis quereris quod faciles caluni- . , \ ;
uiU aures pnebeamut ac non potias <fe te ipse,
qui adduci non poles, ul a mulierifc constiettidi<ie ;
; * \ .
reccdas? Ejice igitur illam 150
dibus,
et in monasterio conslitue. Sit illa cum virginibue, (66) *-*
3t apud te serviani virl, ut ne Dei nomen propier ; aw,
vos blaspheinelur. Haec donec feccris, innuraerabi- (67).
ia quae per epislolas scribis nihil te juvabuni; sed , *
uorieris otiosus, ac reddes Domino rationem otii , ' ui. Quod ei ausus iueris ciira emendationem . " ' , ,
sacerdoiium tibi viudicare , [ analberaa eris onini (68) , populo; et qui te receperiul, excomniunicali pev , \
oinnem Ecclesiara eruni.
. ;;,
, , \ . \
.
9
e x
l u l s
EPISTOLA
<
Bu$Uiui querentem Perqnmium, quod tilteri$ tuis non respondiuet, placare conatur, seque no
orta, $ed tolitciludine, quu nunc dislringitur, adduclmn eue declarat, ut Pergamii obln
Pergamio.
Sam equidem natura pioclivis ad obliviouem, (]
sed accessit mihi el negoliorum imilliliido, qiiu
innalam infirmiUlem adaugct. Quamobrem elsi
non memini me Htteras acripere nobililaiis tuae,
tamen te ad me scripsisse persuasum babeo; non
eiiim mentiturum te prorsus fuisse. Quod autem
non respondi, culpa non fuit mea, sed illius qul
responsa non poposcit. Nunc autem ad te veriiunt
bae liiterae, quae et praeterita excusent el saltilaiionis allerius initium prsebeant. Quare cum ad me
scribes, ne alterum scribcndi ordinem a le incipi
opineris, sed bisce HUeris debitum persolvi. Quam-
(69).
\ , ,
. *, ,

.
, '
\ , (70
,
. ",
> ,
, '
' Rom. , i5.
* Aliae CCCLIV. Scripta inilio episcupatiiR.

t) el viryimbus hospitia separanda, pronuivtiat, n
(64) . SicHnrl. ol Coisl. primiis, 16. Canon. 19 Ancyranus vplal ne virgincs cui
quibus favel unus ex Regiis, in quo legilur viris, vehili cum fralribus deganl. Grcgorius Naj
incarminc lerlio, pag, 57, praecipil vkginibus
. Edili .
(65) . Sic iidem tres codices cl alii masculum oranem viteut, :
maxime rero extraneum. Hieronymns in Epislo
nonnulli. Edili .
(66) . Ita ires veluslis- ad Euslocbium, Calibem, inqdit, spemit virgo ge
simi codices cum iribusaliis. UutiSex Regiis manum, [ralrem qiuvrit extraneum, et cum in
. Edili el unus aul aller ms. proposito esse simulent, qwvrunl aliornm
tuale solatium, til domi habennt carnale comnu
.
(67) . Balsamon, qui vctusios Viînes el canonic: vocanlur cjusmodi mulien
canones inlerdum ex consueiudine aetalis suae in- in Orationibus Chrysoslomi adversus eos, qui
lerprttatur, Basilii decrelum i'i consilii, non in babent. Minime ergo mirum si Basihi
pracepli loco accipit, quia virginilalis legem invi- in monasterio collooandam esse ail, quae jam vi
I.R imponere severius juslo videielur. Sed minus giniiali sese consecraveral.
(68) ", Codices quatuor recenliores
Tidit Baleamon et exlraneas Ulas mulieres cl viros,
(09) . Medicicns codex quibuscum habitabant, virginitalis lege obslricios
(70) . Harl. ct Mcd. .
fuisse. Consenliunt ea de re veteres. Auclor libri
De iitigultiritate ctericorum, continentibus clericit
EPISTOLAKUM CLASSIS I I . EPIST. LYIl.
406
. \ , (74) - vis enim mea epistola pnoris luce sit remuneralio\

ci; \ , quia tamen plus duplo modum excedit, utrumque
*-. , ordinem explebiu Vides qualia nos cavillari cogat
(72) . oliuro? Tu vero desine, vir opliroe, paucis ver; ; * , bis magna crimina, quaeque nequiiia superari aon
Jpun, (73) ; ( - possint, inferre. Nam araicorum oblivio et conlem;, ^ . ptus ex poleslate orlus, oronia simul mala comyip , \ , plectunlur. Sive enim secunduni Doroini praece . ptum non diligimus, neque etiam iniposilam nobis
, notam et characterem retinemus. Sive faclu inaui
;. ei arrogantia replemur inflali, incidimus in dia\ , - boli judiciura ineluclabile*. Quaro si de nobis ita
(74) . ", senliens, his verbis usus es; precare ut improbi! , \~ , _tatem, quam in noslris rooribus deprehendisti,
^ , - fugiamus; sin autem consuetudine quadam inccnpiav, ' * siderata ad has vocea- devenit lingua, nos ipsi
\ \ >. , consolabiinur, luamque benigniiatem,. ut ex factia
, \ teslimonia proferal, rogamus. Jllud enim probe
- scias, hanc solliciludinem, qua minc dislringi. , mur, occasronem nobis factnm esse fiumittiatis.
. Quapropler tui tunc obliviscemiir, cum et nosmet e-, - ipsos 1 5 1 ignorabimus. Cave igilur, ncquanda
(75). negotia indolis ac roorummalorum indicium esse
ducas.
^ .
'.
EPISTOLA LVIP.
Veietim hortatur Basiliiu ut uppius *cribal el in magnis molestiis venantem comoieiur. Optat ut siH Ulum
yiando videre conlmgal;jamque huic cupiditati obsequerelur, nisi (ratres retiimu nl certis de causis, quas The
mnmabil.
(76),
Meletio, episcopo Antxochw
* Si quo modo Bola fieret pietati tuae magniludo
, (77) - laeUiae, quam niibi affers, quotiescunque scribis,
;:, , - scio le nuuquana oblatam scribendi occasionem
\ praetermissurum fuisse; sed et consullo nuhae
; - nobis subinde epislolas facturum, cum non igno^:, res mercedein consolationi afflictorum a benigno
(78j Deo rcpositam. Omnia euim hic dolore plena sunt,
-. ^ - ac una nobis est avocatio malorum, sanclitalis
, luae cogilatio; quam nianifestiorem nobis efBcit
; tuum per lilteras omni sapienlia ac gralia refertae
\ - colloqukim. Quare cutn epistolam tuam in manue
. ", - sumimus, primuin quidem modum ipsius intue^ , mur, eamque tantum diligimus , quanto uberior
" , \ - fueril ac copiosior : deinde legentes, semper quirv . (79) - ^ dem occurrenle oratione delectamur : flni vero
appropinquanies, afficimur moleslia; adeo quidquid
^, ,
' dixeris in lilteris, bonum est. Nam bonum est qaoil
^, . - a bono corde redundat. Quod si nobis contingeret
%
") Bl . Harl. \ \ . Val.

\ . Duo alii \ . Ibidem edili
^ i o v . Mss. ul in lextu.
(72) . Edili
. Legitur in septem codicibus mss. .
^ vocem , qua? maxime necessaria est
ad senienliai* illustrandain,in solo Harlaiano rcperimns. ibidein editi . Plerique mss. ut.
in leiiu.
("3; . Hanc vocem addidimiia ex Harl.,
Med. ei Clarom., ei delevimus verbum vi;,_quod erat edilis post .
. toa mss. quinque. Edili 4x^
(75) '. Jlft..-. \. Ita plerique

mss. Editi . ... .
(76) . Tuulus bujus epistohe et aliarum
dftinceps, qu ad Melelium scripia sunt, cx codire
Uarlaaauo sunipuis est. in quo episiola 245, alias
272, sic tnscribitur. lu aliis codicibus omi^tuur
vox .
(77; Hr . Duo mss. recentiores .
" '
(78) . Tree codices recentiores
.
(79) . Ita Harl., Coisl. primuset Uo*
alii. Editi .
AiiaaLVI. Scriota anno 571
m
S. BASILH MAGM
408
luis ptecibus, dura in lerra versamur, etiam co- (80) .
ram congredi, ct ab ipsa viva voce utilia docu- ' mtota recipere, aul aliqua tum ad praesens tura ad . ,
futurura sseculum viaiica; id certe judicaremus \ , \ * bonorum maximum, ac bcnevolenliae divinae prooe- , \ * *
mium repularemus. Jamque buic obsequeremur ,
cupiditali, nisi germanissimi ac in omnibus aman- ,
lissimi fratree cohibulssent : quorum propasitum ,
ne litteris evulgem, id fralri Theopbrasto exposut, . \ tit praeslantiae luae singula declaret.
, \
* >) (81) ,
* &.
EPISTOLA LYI1F.
\
Carpil Basitm simplicitatem fratris, qui falsam mminc amtneuli ephlolam attulerat* el aliam
misit. Cwn lerlia vemtset, merUo dubitavit Basilius, gui M* deceplu fuerat, sed tatnen resp
eral. Rortalwr fralrem ut sibi difficUem vitam ingresso adsit, seque venlurum promiltit, si
modo vocetur.
\
(82),
Gregorio fratri.
Quomodo tecum lilieris puguem ? Quomodo te
; ;
digne taagam ob tuara in ownibus aimplicitatem ? * \ .
Quis tcrlio, dic mibi, in eosdem incidii casses* ; , ,
Quis lerlia in eunidem incidii laqueum ? Ne bellua ;
quidem id facile coinmiital. Ficlain mibi episto- ; ' (85) {;
lam unajn altulisti, J52
perquarn vene. (84)
rando episcopo etcommuni noslro patruo. conscri- ,
plam, decipiens me, nescio qua gratia. Hanc ac- , , ' . cepj ut ab episcopo per le allatam. Quidni enim ? * (85) .
Ostendi amicis mullis prie gaudia, gratias egi Deo. ;
Deprebensuip est commentum, ipso episcopp pro- , , .
pria voce negante. Propierea pudore aflecti su- ,
mus: opUvimus icrram nobis dehiscere, fallacia . ' * e* mendacii ac fraudis probcis aspersi. Altam rur- Q , >
gus niibi reddiderunt, ut per famulum tuum Aste- \ (86) ,
riujn ab ipso epjscopo imbi missam. Ne hanc qui- ^ (87) , dem vere epiecopus ipse niisil, quemadmodura ', *
reverendissimua fraier Anihimus nobis renunliavil. . (88)
Ruraus terliaw aobis altulit Adaaiantius. Quomodo ,,
per ie luoaqua roiasam auscipi a me decebat ? Cu- " .
pivi lapideum mibi cor e*se, ut neque recordarer . piêterkorum, neque animadverterern prapsenlia, \ ;
iftt plagam omnem demissis in terram oculia. more (89) , v e l u t
Alias XLIV. Scripta anno 571.

post deest pariter in sex codicibus conjunetio ,
(80) " &. Sic quinque antiqjii codices. Editi quam edili addunt anle .
. Ibidem Vaiicanus codex babel .
(86) ". Sic inss. et velusia editiones. Alia
pro .
.
(81) . Hanc lectionem, quse exstat in
(87) . Sic quinque veieres libri. alius
Coisl. primo, Uarl. et tribus aliis, praetulimus vul- . Edilio Hagan. , aliae .
gal .
i i (88) , etc. Cum baec lec io
(82) . Tres antiquissimi codi- sua sponle sa,na sit, ac pralerea in codice llarl. ei
$es Harl., Coisl. etMed. sichabent: Coisl. priroo repeiiatur, sequi non libuit aiiam
\ . Gregqrio episcopo et fratri. Sed
quinqae codtcum lectionem.: ,
buic titulo reclamal ipsa epislola, in qua Basilius \
difficilem vitara ingressus ad auxilium et solalium ., ; .
auum fratrein inviiat, ul bominem episcopalibus Nfi hcec quidem vera fuit, ipse episcopiu lestat
curis iil>erum et solulum^
corain perquam venerabiU fratre Anthimo, ut
(85) . Harl. , Coisl. primua . nqbis retulii. Paplo post relimiiiQUs le&ioneiu vnl(84) . M*gs placet hflec leciio codi(-is galam, qu* exstat in codd. ârl. et Med., quamvis
Harl. cl Heg. priini, et Basilii senientiie uiagis viin ex abis codicibus eic legilur : (deest
detur baerere el conducere, quam vulgaâ - boc pronomen in qnaiuor codicibus)
. Paulo post addiinus ex codd. Harl. ;
(89) * . Sic libri veleres sepiein \
ei Goisl. primo.
(85) " . Sic codices anliqui aex. editi .
Rditi \ . Pauio
409
EPISTOLABUM CLASSIS I I . EPI8T. LIX.
410
, , pecudum ferrem. Sed qM faciam meo ipaiw ani* mo, qui post unum et allerura experimentuni n i : i . - kil inexploratum admiuere polesi? Haec ecripei ,
njjiov, \ - simplicitatem luaro perslringene, qqam aiioqoi
;
Cbristianis non congruentem , buie teioporl baud
, * (90) convenire video; ut saliem deineops lum ipse Irbi
, (91)
caveas, tum mibi parcas: eiquidem , libere emm
* mc ad te loqui oporiet, lalium miiiister 8 Mt
f^, , baud dignus* Verumlamen quicunque fuerint, qui
^ , gcripserint, eis, ut par erat, jam respondlmus.
. (92) -. Stve igitur tentaxnenmm mibi injicien, epistolam
:;, . - iHisisti, sivarevera accepislt ab episcopis, habes
^ ^ , . responsa. Te vero decebat alia in prsraerHi lempore corare, fraler cura sis , necdum natura obli?. , ,
tus, nequeroeinimici loco babeae : quandoquidem
, , vilam ingressi sumus, quae corpus nostrutn conte^, ' r i t , ac animam quoque conlicit, propterea qaod
( * Yires nostras superat. Caetenim quoniam sic itiihi.
(93) \ - bellum indicere staluisit, idcirco adcsse te nunc

. oporiebat, alque negoliomm esse parlicipem. fVe (94), tre$ enitn, inqnil, in nectssitaiibus utile* $ini \
, . '&- Quod sl revera nostrum congressum admiitunt
pd , \, . episcopi omni revereitfia dignissimi, et locum no bis deflnitum ct tempus indieent, meque per suosi
& , bomines accersanl. Ul enim patruo meo occurrere
, \ ' - 153
recuso, i u ntsi inodo congruenli voca . " tus fnero , non feram.
, ,
(95) ,
1
n o n
.
EPISTOLA L I X \
hanpil tUentium Basilius, ac dissensionis causis in peccata rejeclU avunculum obteslatur. ul tandem aliq
i pacis
concilianda;
muliatem deponat, ex qka lotie civitates el populi Iwdwtur. Facturum se
promiltit
quidquidcausa
eip
wm fuerU eaie faciendum.
Gregorio palruo.
deUp.
\ . 5?7i. Num et semper sitebo, acampHus comI . . ,
) mittara * ut oiolestissimum silentii damnura conlra
1
Eccli. X L , 24. Isa. X L I I , 14.

(94) . Sic todices mss. sex.
(90) 'Hr ' . Contra in sex m ^ . codicibns, qui babent , Gregorii shnplicitatem Editi . Non siue ironia dicil Basilins
Chrisliano dignam cxistimal Basilius. Legilur in fratrein sibi bellum Sndkere, quia scilicet eo inviio
codicibus Med. eiHarl. . Equidem, elsi Gregorius in pacificationem seee inierpooebal. Ilac
ntmini concedo qui plus tribuat antiquis codicibus, enim est, nt fallor, bujus loci senienlia, Gregovulgalam taroen leclionem loco movendani nou rium non debuisse ejusmodi temponbus nova fratri
pulo. Nam pnmo elevat fidem mss. codicuin illud, negoita lacessere; sed tamefi quia l>el!um indicere
, codicum Harl. et Med., quod cuui erratum esse ei siatuerat, salvem Caesareara venire et curas euiit
videaiur, datcopiam suspiiandi aliani vocem, nempe fratre parliri dobuisse. Etsi auiem baec .Basilius
uadam potius urbanilale quain animi oflensione
otf, deietam fuisse, et illins loco substiluium
ixii, videtur tamen Gregorius offensuiri illius anifuisse. Deinde vero cum Gregorii illa simpliciUs meiulafu officiosi labe non caruerii, adduci non inuni judicasse, idque patruo communi indicasse.
possuro ut earo Basilium probasse, el Cbrislianis Ilinc Basilius in epist. ad eumdem palruuin rerooalioqui dignam jtidicasse existimem Ut niliil delU \et a se suspiciooes aninii iu fralrem irali, el belbem ex atiis operibus, cerie in bac ipsa epistola D ium sive iniinicilias cum propinquis, ut maguum
fratrem admonet, nt deinceps sibi ipse caveat, ne- nefas, a se deiestatur.
(95) 7/ . Negal Basilius se adfnlumfb,
duni illiua simplicilalem alias congruere Christia
nis crederet. Quineliam optasse se ait, ul sibi terra nisi decenter advocetur, id est, nisi miuanlur qni
dehhcertt, eo quod mendaciiprobris aspersus esset. eum in indictnra locum deduca^nt. Erat Basitius, itt
ip ejiis modi ofliciis exbibendis diligenlissimus, ita
Aden illi displicebat vel ipsa mendacii suspicio.
;(91) , Coisl. primus e( Harl. eiiam in reposcendis alteulus. Melelins AmiocheTiue ei Theodorva Nicppolitanus, cum Basiiiuni ad
* .
->
(92) . Sic mss. sex. Editi celebriiatem quamdam obiler advocasaenl per Hellenium Nazianzi Perxqualoreni, nec iternm misis.
(do) . Edili , qu senl qui de iisdem admoneret aut deducerei; disv
xcripiura, elsi sua sponte vitiosa non videiur, non plicuii Basilio perfoncloria invilandi ralio, ac veri*
lamen praeferenda sex codicibus mea. quos aeculi ius ne auspecctts illis eastt, ad^sse noluil.
* Alias X L \ l Scripta anno 574.
fumus.
411
S. BASILIIMAGNI
4
wetpsum obflrmem , nec ipae acribeos, nec alio- * (96) quentem audiens? Ego enim cuni bactenus in bac , ;
tristi sententia permanserim, videor mibl non im- , merito propbetae verba eiipse posse proferre : To-. \ *
Uravi $icut partutUns * : semper quidem concupi- * . scens aut congressum, aut sermonem, semper * . ,
autem prbposito excidens ob mea peccau. Non .
eoim ullam aliam eorum, quae Gunt causam ex- cpgilare queo, nisi quod.jttircuasum mibi est vele- (97) , - \
rum me peccatorum in dilectionis tuae Boparalkme , pcenas luere; ai tamen de ie separaiionem vel no- \ minare fas est a quolibet homine, nedum a nobis, , \ , ,
quibus ab initio patris loco fuisli. Sed peccalum < ,
meum nuuc, velut densa qusedam obducta nubes, . * ,
horum omnium ignorationem induxit. Guni enim , .
considero, praeler dolorem qui mihi ea ex re crea- " ,
tus est, aliud nihil inde consecutum me esse, , (98),
qaomodo non merilo nequitiae nieae ascribatn prae- ,
eutia? Caterum eive peccata sunt eorum quae ; ''
acciderunt causa, hic mibi molestiarum iinis eslo: ,
ftive aliquid consilii inlendebaiur, adinipletum (99),
oiunino est quod expetebaiur. Non enim modicuiu .
cst damni teropus. Quapropter conlinere uie am- . , , #
plius cum D O I I possem, p r i o r rupi vocem, obse- ,
crans ul et nostri memor sis, el tui ipsius, qui ,
per omnem vitam , raajorem quaio consanguinitas , .
exigebat, noslri curam osiendisli, uuncque civi- , \
tatem diligas nostra causa, non autem propler nos , ' (1)
.
le ipse abalienes a civitale.
4. Si qua igilur consolalio in Christo, si qua g 2. , cominunio Spiritus, si quae viscera et miseraiiones, ,
exple volum meum ; sisle hic trislia : inilium ali- (2)
quod affer reruru deinceps hilariorum, ducem te ,
aiiis pnebens ad optima, minime aulem alium ad , '
illicita scquens. Neque enim corporeus characier , * \ * & .
ila proprius cujusquam depulalus est, ut auiini luL pax et mansuetudo. Par igitur fucrit, cum (alis , ! ,ais, alios ad tc I r a h e r e , ac omnibus ad te acce- . () '
dentibjis p r a B s l a r e , ut veluti cojusdam unguenli , \ fragranlia, m o r u m tuorum lenilale impleanlur. , , .
Nam eliamsi quid nunc obsistat, lamen paulp .
post ipsum etiam pacis bonum cognoscelur. Quan- \ ,
diu autem ob 154 dissensionem calumniae locum . "
babebunt, necesse est suspiciones semper in pe
\ (4),
jus adaugeri. Sane ne illis quidem decorum esl ^ \ \ .
iios negligcre, sed maxime onmiuin, praestantiae ,
tuae. Si quid eniin peccamus, meliores erimus . \ ei-
admuniti. Hoc aulem fieri non poiest citra congres- , *.
9
Isa.
XLII,
4.
(96) * . Ita quinque mss. Edili *

. Paulo pot Uarl. .
(97) . Ila Harl. ei Goisl. primus
cuiu duobus aliis. Edili . Sic eliam
infra . Ibidem duo codices pro
babent . Paulo posl cdili , quod crralum ope qualuor codicum sustulinius.
(!)8) , ^ . lla sex mss.
Edili , llabenl /
Hag. el Froben.
, '99) . ld esl, si pvuiendi mei
causaid fecisti. Non mullo posl edili .

Sex mss. ul in texlu. Sic et Paris. 2.
(1) . Ua sex codices mss. Editi '
Ibidem edili . Qualuor russ. .
(2) . Sic mss. sex pro eo quod esl in cditis . Paulo post editi , \ *-' . Sex ross. ul in trxlii.Cod arl.
. Duo alii ' .
() . Ita Harl. et Coisl. priiuas eum bns aliis. Edili .
ii) '&. Ua mss. quinque. Edtti :/.
%
413
EPISTOLARUM CLASSIS . EPIST. LX.
414
. sem. Sin autem D i h i l f a e i m u s mali, cur o d i o h a , ! ; bemur ? Aiique haec quidem ad meam ipeius defeu (5) - sioaem profero.
/.
. Quid autcm Ecclesiae, qu nosiri dtssidii noa
5. " * ,
, ad auam utilitatem participes inl, pro seipsis
. 06 , , dixerint, melius quidem tacere. Non enim ul
(6), * . molestiam exhibeam, verba facio ; scd ut molestis
, - rebus finem imponaro. Tuam autem prudenliam
( ! , - omnino nihil fugit : sed roulto majora ac perfe , ! , ! ctiora quam quae nos cogUamus, ipsa tua nienle
) (7) , ! poteris excogilare, aliisque dicere : qui cerle
, (8) etiam anle nos Ecclestarum vidisti detrimenia,
) . ! magisque quam nos dole9, jaw olim edoclus a.
, Domino, iieminem ex minimia conlemnere. Nunc
! autem damnam non uno aut allero circumscribw
. ! lur, sed (oUe civiiates ac populi calainilatum no ! ! ; - slrarum participes sunt. Famam enim in remotis (9) provinciis quid vel dicere alttnet, qualis fulura,
* sii de nobis? Decet igilur ui tua magnanimitas
! * . * contentionis studium aiiis relinquat, imo ex i l . lorum etiam animis exlrahat, si iieri polest: ipse
! autem patienlia molestias superes. Nam uleiscL
, , ! se, cujusvis irati est : $ed ipsa eliam ira superio
. , 6 rena eese, boc certe tuum est solius, et si quis tibi
virtule consimilis. lllud aolem non dicam, eunx
. , - qui nobis succenset, in in&onles. iram imraillere, , Ilaque sive adveniendo ad nos, sive scribendo.
, (10). sive ad te accersendo, sive quocunque volueris
! modo, consolare aDimura nostrum. Nobis enim
, ! , ! in optatis est, ut in Ecclesia appareat pietas tua,
! et nos sitnul et populum lum ipso conspectu, tum.
C7j. , gralise tue serroonibus cures. Quod si islud tleri
, . polcst, eritopiimura : sivero aliud quid videbilur, et
illud amplectemur. Hoc lantuno a le certo impe -.
trem, ut quod prudentiae tuae visumfuerit, id oobis,
ftigniGce^
t
EPISTOLA L X \
2*.
Svjnificai Btutitiu u fratrU advenlu et lUterii avtmadi spcm pacis afferentiim* recreatum (uis$e. ProbaUtrtm
M ifuidquid ammeuio de congressta tempore el loco placuerU. fratri $e difidere testatur, ob ea qm prhu g
(uermiL
.
! .
C-JX , , ! ;
Kal , . (II),
& * , ! *
1
hregorio patruo.
Et anlea libenter videbam frairem meum. Quidni enim ? cum et frater meus sil, ct talis : et niibc
eodem afteclu suscepi advenientem, nihil meo
amore imminuto. Absit enim sic afliciar animo, ut
et naturae obliviecar, et cum propinquis inimicirias
geram. Sed et corporis inflrmitatuin. et aliorum
(9) . Tres mss. non antiquiesimi (.

(5) . Ita mss. seplem. Corruptissime
ftliii , unde interpres : meam iptius - Coisl. primus ^fi oi).
dem lanauam bicornem rationem prceUndo. (10) . lla codices
() . Post hanc vocein edilio Paris. ad- quatuor, quorum uuus antiquissiinus, nempe Coisdil , quod abest ab ouiflibus mss. el veiu^tis linianus. Editi ... . Sed si
poslremum verbum relineaiur, legendnm erit, ut
editionibus.
\l) . Ita mss. sex. et vetuslae editio- est in codice Harl. ... ,
nes. Aliae . Ibidein quin- eontolari dignare.
(11) . Deest ea vox in doobus m&e. reeen codices ! .
^ <) . Edili el mss. non pauci - lioribus. Paulo posl edilio Paris. . Ms. el
" . Sed mullo aplius codices Harl., Med. vetust* ediliones .
' Alias Xt.V. Scripta anno S71
-oisl. quos seculi sumus.
c
e i
S. BA8ILU MAGNl
416
auioiS dolomm consotalionem duxi esse viri pr. Vv* -

eealiam, tt 155 praeslantia lua per ipsum aiiaiis ^, ,
litleris valde sum delectalus ; quaa, quidem jamdu* (12) dum raihi cupiebato venire, non aliain ol) causara, * (13) *
nisi nt ne et no vitae buniana addererous tristem
historiara muluae inter propinquissimos dissen- , ,
, Totuplatem quidem inimicis afferenlis, amicis vero moerorem, ac Deo displicentis, qui in ,
perfecta dileciione cbaraclerem ac notam suorum - ,
discipulorum posuit. Quoctrca et necessario re- , ,
scribo, pro nobis ul ores obsecrans, et in reliquig
rebus curam nobia ut propinquis impendas. Qid .
autera sjbi velint qiiae aoia sunt, quoniam pne (14) ,
insciua iqleUigere non possumus, id staiuimus ve- . (15)
rura judicare, quod ips* nobis exponere dignatus , fueris.. Necesse esl aulem reliqua eliam a tua vov ,
prudenlia definiri, mutoum inier IH>S congressum, . lempds accommodum, et idoneum locum. Si igilur , omnino graviias tua ad nostram buuiililalem de- ,
scendere uon recusat, nosque aliquo sermone im- , . (16)
pcriire; sive cum aliis, sive privalim iieri congres-
suni volueris, morein geremus ; cum semel apod , ,
nosstalueriinus servire libi tncbaritale, acomntno ' ,
exseqtit qiue ad Dei gloriaiu a lua pielatc nobis ; , ', .
pracipienlur. Oterum fralrem perquam leveren- , (17) ,
dnm nencoegimusquidquam nobis viva voce dicen*,
quia neque antea ipsius sermo operum tesdmomo . conflrinabalur.
* (8)

EPISTOU LX.
'.
ftjBms respojidet Ulteris, qmbns Atlwmnu* txcommvmcaimn se [uisse Ubm ducem nuntiaverct. D
'Uteris Athatuuii sic Eulesiai^nnotuiue, ulnemo cum eo ignem aut aquamaul Uctum conunme
AthanaziOy Alexandrice episcopo.
Q' (19), '.
, *
Leg! sanctilalis tue lilieras, in quibits adversus
Libyae ducem, bominem nefandum, ingerouisti. Ac ^ (20), deflevinius quideni palriam noslram, quod talium , .
malorum maier sit ei milrix. Deflevirous quoque (21) ,
Libyam regioni uoslrae vicinam, malorum nostro-
ruin parlicipem, ac moribus ferinis Iradiiam bomi- ,
nis crudeliier simul elflagitioseviventis. Hoc igi- (22),
tur erat quod sapienter dixerat Ecclesiastes : .
a
Alias XLVII. Scripla circa an. 571.

, et musarum euloaiarum untenliam; quippe
(12) 1\. Post hanc vocem Med. et Harl. quia mihiperwnigmala valiaam precatuses seneciut
addnnt , uberrimum solatium.
(16) . Sic mss.Editi , in quibus
(13) r//u<frqroc.Coisl. prinius . Paido etiam pauJo post legitur . Deesl
post quaiuor codices recenliores . conjunclio in mss.
(14) . Deest pronoiuen in quinque
()1. lla mss. Editi , excepla
mss., nontamen in Harl., Med. etCoisl. pnmo. At cdit. Paris. 2. Paulo posi codex Harl.
paiilo posi MedicaBus, Ilarl. el Vat. cura duobus pro .
aliis . Qua3 quidem scripiura ei ]> (18) . Ita mss. sex. Edili .
probeiur, subinlelligenduni erit .
(19) ', etc. Sic legilur hic tiiulus in
(15) , lia omnes nostri oodicee codicibus Harl., Med., Coisl. primo ct Keg. utromse.cum ediliouellagaiioensi, e i l Froben. 1 que. Editi '.
, setnum lilterarum, ul iulcrpretandum (20) 7Vjc . Arliculus addilue ex quinqiie
mouel Coinbettsius. Coniextum immutarunt Ubra- m&s. Paulo aule editi . Harl., Med.
rii, cum minus iiitelligereiU, quamvis non valde el Goisl. ul in texlu.
aitobscurus. Ait eiiioi BasJlius proaurmna aua bu(21) . Ua ires vetusUssimi codices,
nianiiaie, se eorum, quae Uacteuus iniercesseranl, Harl., Med. el CoisL Tres alii , ediii
aeesufii iuielligere, id esl, quam ob causam . Paulo posl edilio Battil. et Paris.
facla fuerini, oiinus perspicere; sed lamen asaeve- , et . Editio Hagan. ei mss.
ânti avunculo credilurum. Similiier in epist. 232, noelri omnes ut in leiiu.
Miwri a*Um $ubit, ioqull, (22) . Coisl. Drinuis .
ErtStOLAlrtJM LASSf& I I . EPIST. .

418
m
- / , ,
fiftt, rtvttot, cujut rex junior est (est autem
( hic quiddam etiam molestius), et cujus principes
(25) ), Don a nocte comedunt, sed in ipso meridie lasci , viunt, pecorityis ipsis efferatius in alienas nuptias
, furentes. llliim quidem flagella manent a justo
! Judke, xquali mensura ipsi rependenda, quae prior
, - ipse illius sanciis inflixit. JnnotuU autem et Eccle, siae noslra ex litteris pietatis 156
abomi . \ nandum ipsum exislimabunt omnes, sic ut non
. , \ - ignem, non aquam, non lectum cum ipso commuue
*6 , (24)j habeant, si quid prosil bominibus ila animi impo~
, , tenlibus communis atque unanimis condemnalio.
^ - Satis autem magna illi infamiae nola, vel ipsae
9 . , \ litlera, dum ubique legunlur. Non enim intermil*
(25)
temus eas omnibus ejus et propinquis et amicis ct
\ hospitibus ostendere. Omnino aulem, eliamsi non
\ . , eum protinus langant infliclae poen, quemadmo , dum Pharaonem ; cerle aliquando gravem ei acer, ' \ bam ei remuneralionem in poslerum ferenl.
) (26) .
EPISTOLA L X I I \
'.
Pamtssenam Eeeleiiam^ cujus episcopus obtefal, ex antiqud more consolatur Bpsilm ,* .dentque operam Iwr
Deo pastorem sectmdum ejus voluntatem impetrent.
Tfj .
Ecclesice Parnassi consotatoria.
El morem sequentes anliquum ex longa teoipo
, nim serie vigenlem, et fruclum Spiriius, dile;, , , ctionem secundum Deum, vobis exhibcntcs, pcr
r/j , Hlteras pielatem veslram invisimus, ac dolorcm
' \ , vobiscum in boc evenlu, ct rerum qviae in nianibus
\ . C sunt sollicitudinem partimur. Ac de nioleslis qui , demrebus hoc lanlum dictmus, lempus esse ut
^ , - respiciamus ad praecepla Aposioli, nec moereamus
^ , * (Jt et cateri, qui spem non habent *; nec lan;en
* , hunc casum cilra ullum doloris sensum feramus,
, - sed damnum quidem scnliamus: at dolori minimc
'^, , succunibamus, paslorem ob illius obilum beaium
(27) , \ existimanles, ui qui in senectule pingui decesserit,
- et in maximis a Domino bonoribus requieveriL
. \ , De caeteris autm rebus, baec babemus qjuae adher , , * lemur, moerore omni deposito, ad sese redeundum
, \ esse, et ad necessariam Ecclesiae curam assurgen - dum, ut Deus eanclus suuni ovile curel, vobie (2S) , que donet paslorem secundum suam vohtnlatcm,
, q i tos cum scicnlia paacal.
' .
1
tl,ae
c l
Eccte. x, 16. I Thess. i t , 12.

(25) . Vocula addita ex qtialifbr mss. ticulum, et paulo post habet et -'
iisque vetustioribua.
et . Codices noslri ut
(21) . Liquet huncducem non solum a lextu. Quibus cuni eiiam conscntiunt editiones
eommunione etprecibus reniotum fuisse, sed ettam Hagan. et Froben., nisi quod habent
ab Ecclesia prorsus ejectum. Porro in Libya, ubi .
cum imperu liam excommunicatus versabatur,
(26) * Ediii , qu& ecripturar
nerao polerai eur.i in his, quae ad rem publicam etsi priraa epecie non hiconimoda videlur, wagi
pertinent, fugere, necvideiur Atbanasius edicere tamen arridet ea quam in contextu posuimus, ae
potuisse, nt nemo cam eo ignem aut aquam aut praeterea sex mss. eodicum ef editionum Hagan. ef
leilum commune baberet. At I S , si iu Cappadociam Frobenianse primse auctoritale nititur.
privatus rcdiisset, merito subiisset bas ignominise
(27) . Sic Coisl. priinus et Med. Edili
nolas. Siraili modo Basilius in epist^ 288 bominem .
ih viliis pertinacem excommunicat, ac jubet toti
(28) ". Sic iidem Med. et CoisI.Cua
pago denuntiari eum admiUendum non esse ad ullam
aliis nonnuUis. Edili .
rerum ad vitam pertinentium societatem.
* Alias CLXXXV. Scripla cirea a*. 371,
(25) . Edilio Paris. adilit ar*
0311*1 MAbni
4*0
EPISTOLA LXIIP.
I \
Ba$iliui perhonorifice salutal principalem Neocxsarece, quem ex fama tantom et ex coUoquih Btpidii Cd
noverat; petitque abeouiu
mmero amicorum adtcribai.
Principali Neoctesarece.
(29)
T6v , , Virnm sapientem, eiiamsi longe terrartim degat,
etiamsi nunquam oculis viderim, amicuni judico ; ' ,
sententia Iragici Euripidis est. Quapropier etsi \ . ", , , '
nobis ex congressu, qui coram sit, nonduin inagna-
nimitatem tuam cognoscere conligit, me tamen ,
libi amicum esse et familiarem dico. Ne putes as- , ,. ecntalionem esse bunc sermonem. Fainam enim , -;
amicitiae conciliatricem habeo, magno 30iiu res . *
luas omnibus hominibus praedicantem. At poslquam \ ^30) ,
et cum 157 digno omni reverentia Elpidio con- , gressi sumus, ita nobis innotuisli et lanlopere nos , \ ,
cepisii, ac si diu tecum fuissemusversati, ac longa
expcrienlia quae tibi insunl bona cognovissetnus. .
No enim desiit ille lua nobis ornamenta sigillalim ,
narrare : animi magnitudinem, altam el excelsam ,
raenlem, morui faciUlatem : rerum experienliam, , ,
mentis prudeniiam, vilae gravitatem hilaritate per- , (31)
mistam ; vimdicendi, et qinecnoque alia ipse qui- , ; ;
dem longo nobiscum colloquio receosuit, nobis . ,
autem scribere non est inlegrum, ne ultr* modum , ?
cpistolam producamus. Quomodo igilur Tirum .
lalem non amarem ? quomodo conlinere me possem, ; ,
qiiomimis exclamans animi raei affectum declarem? \
Salulaiionem Haque suscipc, vir eximie, quae tibi (; ,
x vera ac sincera amicitia adhibelur : longe enim , \ ;absunt a eervili ac illiberali adulalione mores mei: |
meque scribe in amicorum tuomm numero, lit- \ (32) ' a>
teris te frequcntibus ostendens el absentiam de- ,
liniene.
\
1
EPISTOLA LXIV*.
'.
cognoverai,
Perhonorifice salulal Hetyehium, quem
et o/tm et ex sermone Elpidii plurimi faekkk
Hesycmo
C
.'
Multa quidero me etiam b inilio cuin tua digni
tate conjungebant, communis litterarum aroor, , \ ,
ubiqtie ab his quae experti sunt pervulgatus, et an- (35),
tiqua noslra cum viro admirabili Terentio araicitia. (34)
At posiquam vir opiimus, quiqoe mecum omnia * \ \ , xd
necessitudinis nomen adimplet, omni honore dignus , frater Elpidius mecu sermonem babuit, ac sin- ,
gula virtulum tuarum ornamenla narravit (est (35) \ (
* Alias CCCLXXl. Scripta circa an. 371.

prorsus dissenticnte ms. codice.
(29) . Ducem Neocxsare intelligit vetus
(31) . Sic euiendavimus ope codici I
inlerpree. In titulo prorsus simili epistoto 306 red- Medicaei quod legebatur in editis . Godil, Prceiidi Sebtutue. Sed in utroqueMoco non dux dex Parisiensis Ecclesiae secunda manu liabetot
aut praeses, quorum potestas unius urbis flnibus Medicaeus. Ibidem editi , sepiero mss.
non continebatnr, sed potius prapositus urbis in- ut in lextu..
J
dicatur, seu primu$ curice, ut legiturin Cod. Theod. (32) . Conjunctio addita e* septem nss.
lib. xii, tit. 1, leg. 127,171, et 189. Erant cnim in Ibidem editi . Mss. ut in textu.
unaquaque curia principales, et inler principales
* Alias GCCL. Scripla circaan. 371.
nnug eminebat dignitale, ac regendx curiae et ur(33) . Codex Medicaeus.o^ttp*-,
bisgubernandaeplurimas partes tenebat. Prapositus .
I
pagorum similiter vocatur in epist. 86.
(34) . SicClar.,Reg. secundus el CoisL
(30) . Harl., Coisl. primus, Med. et Cla- secundus. Edtti . Deest hsec episloU i*
rom. . Medicseus prapmitlil vocem , coid. Harl. el Coi^L primo.
sed idein in seeueoti eoistola vocatur Eloidiue, niillo
(35) . Arliculnc additnc j
(
EPISTOLARUM CLASSIS. EPIST. LXV.

411
, : . , - aulem, eiquls alius, maxime idoneus, qui et virtu, \ ) * tem homiiiis spcctet, earaque sermone praedicel) :
\ , in me tantum lui accendit dcsiderium, ut le noslrie
, * aliquando antiquis laribus adesse precer : quo iion
, \ auditione sola, eed experientia eliam ornamenti*
.
luig fruamur.
EPISTOLA LXV\
SE\
Fr;or icribit Atarbio Basilitu, eique cedit quamvii natu maior, ac rogal ul et ipse deinceps ckaritatem mas te
cogiiet quanu interiU mutua concordia ad beUum repellendum, quod in orbem circuibat, ac landem ad eo$
rum erot.
(56).
Atarbio.
, ! ,
Ecqois erR sifenfii tinis, ei ego aelatis repoacena
^ , jura, e x s p e c t e m a te Heri i n i t l x M s a i u t a a d i , U i A
(37) , ^ autem dilectio diutius v e l i t in malo q r o f c w S
\ . consilio p e r s e v e r a r e ? Sed cum ego 158
l (38) ; ' , cilia vinci idem valere exislimem ac vincere, pro , iileor me libi concedere boc laudis et glorise in
- propria senlentia retinenda studium. Ipse autetn
* prior ad scribeiidutn accessi, non ignorans charita , , lem onmia sufferre, omnia guaiinere,nusquam quod
, , suum esl quaerere; quapropter nunquam excidit .
. ; Nam dejici non potest, qui se per cbaritatem proximo
. " aubiniltii. Fac igiiur et ipse sallem deinceps priOJV \ - mum et maximum Spiritus fruclum, charilalem
, prae te ferens, projicias irascentium trisiiliam,
, 30 ^ - quam nobis per siteolium declarasti, et conciplae
, , - corde laetiliani, pacem cum fratribus idem sentien , tibus, studium et solliciludinem pro Ecclesiarum
, \ C Domini perpetuilate. Noveris enim, nisi parem nos
(39) . * laborem pro Ecclesiis suscipiamus, ac san do<
, , clrinae adversarii ad earum eversionem et cumula , lam ruinam; nihil impedire quominus veritas ab
inimicis eversa pereal, ac conderonationis et ipei
, - parlicipes simus, quod non omni sludio atque ala (40) critate in mutua concordia ac in bis quae ad Deum
, \ - speclanl conspiratione, sollicitudinem pro virili ad
, } \ Eccleeiarum conjunciionem ostenderimus. Hortor
\ igilur, hanc optnionem ex animo tuo ejicias, le ne mine alio ad communiooem indigere. Non enim
(41). OJV, el viri secundum charilatem ambulantis, aut Chrisli
- , legem adimplentis, sese a iralrum conjunctione
. * abscindere. Simul aolem velim et illud cogitet bo (42) , nns tuus animus, belli malum quod in orbem cir . ' ^ cumagitur, taudem aliquando ad nos etiara per" venturum; ac si nos quoque una cum atiis injurise
, (43), participes siraus, non inveuluros, qui commise

an
I Cor. , 7 sqq.
appclivii, ut viderc est in epist. 126.
(36) . Godex Claromontamis .
(39) . Harl. addit .
(37) . Edili
(40) . Sic tres vetustissirai codicee cun
, sedillud poiexpunximus, quod et senienli*
miorem lanlil, et inanliquissimocodice Medicaeo et pluribus aliis. Editi . editi *
Coisl. primo deest, in aliis autem codicibus nunc . Codices modo cilati ul in texlu.
(41) . Med. , tutpoM , nunc pust ponitur; unde non
absurua suspicio hanc xoculara e margine in con- cipientes.
(42) . Sic tres vetustUsimi codices.
lexlum ad librariorum arbitrium iuductam fuisse.
(38) . Quinque codices mss. Editi .
, malo ealumniandi coruilio; sed Harl., Med. (43) . Sic msa. Editi . Ibidem ediii
ec Coisl. primus longe antiquiores babenl u( edili. . Tres vetusiissimi codices ul in texlu. LibenSic etiam Claromonlanue codex. Credo librarios ler legerem , ad nos perideirco baoc vocera in texlum imlti- tenerit. Sod non favent insa. codices.
xiase, quia Aiarbius maguis Basilmm calumuiia
* Aliae GCCLXlll. Scripia circa an. 371.
%
413
^' ~
5. BASILII MAGNl
rescant, e* qood tetiii tempore iis qui injuria \ , &.

afficiebantur commiserationis *ymbotam ero- \ ,
gaveriiuus.
,
(44)
.
EPISTOLA LXVP
2'.
Bogat Alhanasium Bmilius, lU Occidentales ad succurrendum Orienti excitet; el cum dissidium An
possii, hanc provmciam nucipiat.
Aihanasio, epitcopo AUxandnfB.
', '.
4.
1. Nemini arbitror lantom doloris afferre praesenlem Ecclesiarura staium, seu potius, ut verius , ,
loquar, confusionem, quantum praeslanliae tuae, , *
qui coroparag cum priscis prsesentia, quantumque , \
b&c ab illis dislent, inteliigis, ac illud etiam con- , e
sideraa, si res eodein impetu in pejus dilabanlur, ^ (45) \
nfhil prohibilurura quoininus Ecclesiac brevi in , ,
aliatn quamdam forroam penilus transmvtentur. :
Ilaec saepe mecum ipse cogitavi, si nobis adet . *
miserabilis Ecclesiarum depravatio videlur, quali , , ^
eum animo bis in rebus esse par sit, qui priscam ,
\ ;
tranquitilalem 159
Ade concordiam Ecclesiarum Domini experlus esl? At quemadmoduni *. \ ;
pluriina pars doloris ad preslaniiam luam perve- (4) ; ''
nit, ila deccre arbitrainur, ui e( sollicitudinis pro *.,
ticclesiis plurima ad tuam prudeniiam pertineat. \ Dudum novi et ipse, pro raediocri mea rerum
notilia, unam esse Ecclesiis nostris auxilji viam, . , 3
ai nobiRCum conspirenl Occidentales episcopi. Nam , :?.
61 voluerint, quod adbibuerunt sludium in uno G ' ,
aut allero, perverse in Ocridente sentire depre- .
hensis, illud etiam pro noslrarum partium parcecia , (47)
ostendere; forlasse rebus conimunibus nim niliil \ ^,
accesserit utilitaiis, impcralore muliiiudinis au- *
cleriiatem reverenle et populis ubique ipsos sine , ,
dubio sequentibusi Quis autein ad baec perficienda (48)
potentior esl prudentia tua? quis ad videndura , \ ^ -quiddeceat aculior? quig ad. periieienda quae pro- . -,
tant eflkacior? quie ad dotendum ex fratrum affli- ;
<lione propensior ? quis pcrquam reverenda caniiie ; *
tua Occidenti toti venerabilior ? Relinque aliquod ;
raonumentum morialtbus, tua vivendi ratione di- ; (49)
gnum, Paier in primis venerande. Innumeroa illos ; pro pieiate exanttatos labores boc uno facto exor- ,
na : milte aliquos ex sancia tua Ecclcsia viros in .
gana doctrina p o t e n l e s a d Occidentales episcopos: (50).*^
expone illis c a l a m i l a t e s qutbus premimur: suggere
!
e l i n
* Alias XLVIH. Scripta a n n o 371.

(44) . Sic iidera tres codices. Editi
.
(45) 'Yxofpkot. Ita sex mss. Edili ^.
(46) . Ila ires veluslissiuii codices,
Harl., Med. et CoUl. Edili .
(47) . ln ora codicis Regii se*
cundi legltur boc scboliam : \
; , \ \ .
(48) . Eadem voce i m p e r a t o ^
rem deeignat in episl. 68. Sic aulem interprelando
ngluliimis quidqtiid erat ambigui i n Grueco contextu. Illud e n i m , , non debei
ttferri ad i i o p e r a t o r e i D ; alioqui Basilius profuisset
, ut in epist. 'modo cilaia. PraPterea non untum sibi de Valente pollicebalur, ut eum populH
facem ad sanam fidetn sperarel oelensuruin; sed
baec referri debent ad Occidenlales. Atque in^
noslra firraatur interpretatio. Nain ctim baec verba,
et populit ubique ipsos *in dubio tequentibt
ferri debeant ad Occidertales; si bis vocibas, ^
, quae proxime anieceduul, DOQ unicam personam, sed plures designasset.
(49) , Tres ross. et 6 e c u n d a manu Me4t
csus .
. ,
(50) . Ita mss. septem : edili m
, confirma4
I
U5
'EPISTOLARUM CLASSIS II. EPIST. LXVH.
4fL*
modum opis Terendae ; fias Samuef Ecclesiis ; affli * - gere una cuin populis bello oppugnatis; ofler paci ^ * * ficas preces; pele gratiam a Domino, ut aliquod
* pacis monumentum Ecclesiis iimnittat. Scio epi (51)
slolas infirmas esse, ut res lanli raomenti sua.- , deatur. Sed neqije lu aliorum exborlalione indiges,
(52) . non sane magis quam generosissimi pngilea puefci , \ - roruni acclaraatione : neque nos docemus lgnoran.w . ' ' tem, sed festinanli impetum intcndimus.
, /- , ' .
2.
2. Ad, reliquas quidera res Orientis fortasse tibi
<al , \ - plurium etiaiu adjumento opus esl, atque Occi*tv . dentales necesse est exspectare. Sed praclarus
^ Anliocheuae Ecclesiae slalus aperle $x lua pielalc
i f ^ * * 66 (53), pcndet, iia ul in alios quidem t.enip$ramento ula , } - ris, alios vero compescas, atque Ecclesia? robur
(54) 64 . per concordiam resliluae. Tibi enim, sapienlissimo, , rum medicorum more, eurandi initiiim a praecipujs
, - partibus esse faeiendum, melius ipse auam quisquaiu
. ' alius perspicis. Quid auiem habeant orbis terraruip
- Ecclesiae, quod praferenduro sit Aniiocbise ? quajji
(55); - si XQQ cootingerei ad concordiam redire, ii'bU
feiv, , ^, impedirct, quominus velul caput corroboraturo
. universo corpori eauiiatem suppeditet. Revera
& \ aulem tua indigent sapientia et evangelica com ^* miaeratione urbis illius xgritudincs. quae non ab
}= , \ haerelicis modo scissa est, sed ab iis eliain, qui
. ideno ioter ee seniire se dicunl, dlscerpiiur. Haic
(56) - Q ero conciliare, el ad unius corporis barmoniam
\, redigere, illius est solius, qui et siccis ossibus,
ut ad nervos et carnem denuo rcdeant, non enar . rabili sua potesiate largitur. Dominus autem om . nino magna per eos, qui se digni sunt, efficit.
Rursus igitur et hic magnanimiiaiem tuam decerc
, - lanlarum rerum adminislrationero speramus, adro
cz: , ul populi qnidem tumuhum compescas, prserecluras
, , aulem particularcs abroges, et omnes sibi invtceni
-' ^ .
Bubjicias in dilectione, ac robur priscum Ecclesiae
resiiluas.
1
'.
EPISTOLA LXYU .
DmfAei aperim explicat Basilhu, quod priorihus mdicaverat litterh, sic Anliochice re$ componendas, ut M
as Bcdeuie eerpori prcesit, tn alios QtMem qecononm adfiibeatwr: ita mm el ipsis Oeadentqtibu* plocui&e, u
per beatum Sylvamm allakp tatanw.
A\kanauo episcopo Alexandrw.
*, '&.
D

MUri quidem satis esse videbaiur in prioribus
- lilierU, prae&Unli lua? tantuw indicare, quidquid
;
(51) . Ad orara codici$ Rewi 25 obserrî Combefisius boc scholium legr:

^jv ^ . Uarum
p.eificarum precum meminit etiarn \n mystici*
frru dicinv liturgiue magnus Paler.
{5) *Erapetrai. Ua sex mss. Edili .
Paulo poai edili ' . Sex mss. ut \a
lexiu.
5 i ) Olxoropijccu. Spectant h?ec ad Paulinum,
?aem cum providorel Uasilius litanler 4e suo
opioalo jure decessurum, aliquid illi ejusque cleri*ris deferri volebat, quod hanc Jacturaui ci)(npensaP A T B O L . GR.
XXXIf.
rel ac molesiiam leniret. Qarius baec indtcantur in

epistola sequenti.
(54) Tr\ '. Ita noss. sex, et pauto poel
. Editi et . IJabel
2 Paris.
prtci(55) '. Ua Med. et Goisl. primus
ac prima nianu Harl., quam leclionem confirmant
quatupr alii codices in quib.us legilur . Edili .
(56) . Coisl. yterque
duo
Regii .
' A(ias L. Scripla anno 57!.
rt7
S. BASILH MAGNl
4
cx sanctic Ecclesiae Anliucbenx populo in fide 0, ; (57) ^
firnvum est, in unam concordiam d miilalem ad-
ducendum esse; id, inquam, salis esse videbalur, \ , ;
ttt demonstrarem religiosissimo episcopo Meletio ,
oporlere., qua; in plures partes nuuc divisa sunt, .
adjungere. Sed quia idem ille dilectus condiaconus \
nosier Dorotheus clariorem de bio mentionem po-
stulavU, tiecessario testamur et universo Oiienti , , \ risj
io votis esse, et a nobis Melelio omniinodo con- * , \
jiinctis expeti, ut eum videamus Ecclesiam Domint , ,
gitbernantem; virum et fide inculpatum, et tum ,
vita nullum cum aliis comparationi locum relin- \
queritem ; tum quod ipse universo, ut ila dicam, , (58) , ,
corpori Ecclesrae praesil, reliqua vero sint velul , !
parlium stgmetHa. Quare undique necessarium ." *
simul et ulile, huic viro conjungi alios, velut \ .
fluminibus magnis minora : circa alios aiitem ), ;
aliquod lemperamenlum adhiberi, quod et illis conveniat, ei pacificet "populum, et prudentise tusa , , \ ,ac perquam cetebri solerliae siudioque competat. , \
Caeterum eximiain tuani prudeniiam nulto roodo \ . m
lalet, eadem jam et unanimibus tuis Occidenta- , \
libns placuisse, ut oslendunt lilicrae per beatum ew (59)
Sylvanum ndbis allalae.
.
1 6 1 EPISTOLA LXVIIP.
2'.
Cum Melelio agii Ba*iliu$ de Doroilieo Romam mUtendo. Xwitiat de Euippii advenln, ei alh
ciaitone.
Meletio, episcopo Antiochicc.
, .
Hacienus quidem voluimus relsnere apud nos C ' ;
reiigiosissimum fralrem Dorolbeum condiaconum, ,,
uteuin eub fiuem negotiorum dimitientes, singulas , ,
res gestas prasianiiae Uix per ipsum significare- ' }|
mus. Sed umeo quoniainy dum diein ex die difle- .
rimus, in loogum tempus proiracii sumus, siatiin , ,
atque oobis, ul in rcbus diflicilUmis, coDsilium , \ aliquod derebus agendis in meniem venil, misi- (60),
mus praediclum viruni, qui sanctilalem vestram , \ '
conveniat, referalque per se ipse singula, et corn- , ,
ineniariuin ooalnim o&lendat, ut ei uiilia videanlur , * quae a nobis excogitata sunt, ea in rem conferri , \ ^
turel veslra praestantia. Hc aulem, ut in summa . ' , ^
dicam, vicii senlentia, ut idem ille fraler nosler tovw
Oorolheus Hoinara proficiscalur, excitelque aliquos ^ , *
ex Ilatia qui nos invisant, mari utentes, ut inler- , |
pellalores devitent. Animadverti enim eos qui apud (61), ^
Imperaiorero polenlee sunt, neque velle, neque
posse iilum de exsulibus submonere : sed quod ,
riibil pejua in ecclesiis fieri videanl, id pro lucro (62) , ^
* Alias LVII. Scripta aniio 57i.
(57) " . Ita iriss. sepicm. Editi
. Paulo posl cdiii . Harl. et Coisl. primus cum tribus aliis ut in lcxtu.
(58) . Edili xa\ . Sed hoc erralum, quod
loti epislolae tenebras offundebat, sustnlimus ope
codicum llarl. el Coisl. ulriusque.Val. elReg. primi.
Paulo posl edili ... . Seplem iuss. ut
in tnxlu.
(59) . Ita sex codices el vetuslae edilionea. Parisiensis
(60) . Tres wiss. non anliquissimi , de rebus profwto?

editi , excepia edilione 2 Paris.ubri veleres ut in textu.
(61) . Codex Aledicaeus jfp^l*
. Paulo aule Med. ct Goisl. primus ^
.
(62) . Iia editio Hagan. et i Bani.eic
dices Med. et Coisl. primug cum tribus aliis.
exsiat in Uarlseano codice ba&c eoistola. Edil. *
sil. ei Paris. .
EPISTOLARUM CLASSJS I I . EPIST. IAIX.
130
jrijjov&fvevtafe - ducere. Igitur, ai et prudenliae tuse utile contiliura

. ) esse visum fuerit, dignabere et epistolas exarare,
jbfevpa , et commentarium diclare, de quibus, ct ad quos
, . ipsum verba facere oporteat. Atque ut auctoiila , \ (63). " tem aliquam babeant lillera, adjunges oronino
i/ , eos qui idem s^ntiunl, eliamsi non adsint. Hic
, . * aulem res incertae adhuc et dubiae; cum Euippius
6 , - advenerit quidem, sed nondum quidquam decla*
^ , . raverit. Minantur quidem et concursum quemdam
eorum, qui idem ac illi eenliunt, ex Armenia Tetf^ \ . trapoli ci ex Cilicia.
EPISTOLA LXIX\
\
Urtu Banliui Alluomii studium et curam omnium Eccletiarum: gratias agit ob missum ad te Peirum presbyter
ItermadeummiUil Dorotlteum, ul ejut consilii$ munitus Romam proficiscatur. Narrat visum esse Romam s
nrriettfonet Ugati m\ttanlur>ac placere nonnullis, ulliomani Marceitum damnent, iibique idem videri. Rogal d
aetiDorothewn ad prhnam mvigationem dimittat, et legato* ex Occidente advenienles moneat, quontodo
aadantac tn primit Ecclesia Antiocliena curanda.
Athanatio, episcopo Atcxandrice.
'&, .
1.
Quam
dudum de tttu preslaniia opinioneia
\. (64)
habeinus,
eam
terapus progrediens seniper con , kvl- fimiat: vel potius simul crescil ex eorum qu
. " singulalim flunt accessionibus. Nani plerisque
' - aliis satis est sua cujusque propria circumspicere :
\ , ' libi vero id satis non eat, sed lanta inest tibi
5 , \ omnium Ecclesianim cura, quauta illius , qii
privatim tibi a communi nosiro Domino concre * - dila esl: quippe qui nullum tempus inlermittar,
ptvo;, , , - disserendi, admonendi, scribendi ac subinde mil :> . \ tendi, qui oplima commoneant. 102 Atque nuiic
toA eliam dignum omni honore fralrem Pelrum e
sacro cleri lui coetu missum multo cum gaudio
bonum pcregrinationis ipsius con , \ cxcepimus,
(65) , - C siiium laudavimus, quod qtiidem prae se fert
' , - secundum praeslanlise tuae mandaia, conciliang
, . contraria ac divutsa conjangens. Unde et no$
' \ - curo aliquid in hujus rei studium conferre velI) , lemtis, cor.venientissimum inilium rebus daturos
8% , , duximus, si, velut ad universorum apicem, ad
, \ luaro conrugeremna perfecuonem, ac te et con /. siliario, el duce eorum quas agenda sunt utere \ > (66) mur. Hac de causa et fratrem Dorolheum diaco% - num Eccteshe, cui reverendissimus episcopue
- Heletius prxesl, bono reclae fidci studio uten^,, \ \ - tem, et pacis Ecclesiarum videndae cupidum, ad
, pietalem luam remisi, ut consiliis tuis obsequene
*^, , - (quas et tempore et rerum experientia, et quod
(1 \ , prae csleris babeas a Spiritu consilium, tutiora
- ac sCeariora eflicere potes) , ita dentum expeliia
X; , ), ac desiderata aggrediatur. H U I I C et suscipies v i B
|63) . Edili addunt \ , et quando, fuit librariis in bac voce errare. Nara in epist.21i.
boc additamentunt dee>l in sex nostris codici- ubi neccssario legendum 6 , halu !
s.lbidem . Mss. . Paulo posiediti antiquissimus cod^x Coisl. . Paulo post editi
\ . Quinqoc mss. ul in textu. \ . Harl., Coisl. primus, Med.
(64) '.* mss. recentiores . el Re^. secuudus , quae loquendi raiia
fiqoanio posl ediliones 2 Basil. el Paiis. usilatior Basilio.
(66) " ... *
b. Ilari. et Coisl. ulerque ei uterque Hegius
. Habent duo libri veteres . Edill
* |^v. Sic etiara Uag. et 1 Basil.
(6o) . Quanivis baec scriplura in duobu* aulem . Scd in sex m?s. legitur ntnm occurrat codtcibus, nempe Coisl. secundo . Similis occurrit loqueadi ralio iu epist. 9 ad
Heg. secundo, melior taineu vidctur quam quud Maximum, et 28 ad Ecclesiam Neocxsarieusem*
tteui alii mss. el editi , laborem. Proclive * Alias Lll. Scripla anuo 571,
1
2 . Requtritur autejp el illud a nonnullis qui

bic sunt, ac necessario quidera , ut etiam nobis
ipsis videlur, u( ipsi Jfiarcelli haeresim velut perniciosam, et noxianj, el a sana Gde alienam exlerminent. Nam bacienus in omnibus quas scribunt litlerie , Arium qiiidem infansti nominis
virum susque deque apathemale ferire, el ab Ecclesiis relegare aou cessaut : Marcello verp, qui
impietalem ei ex diameiro oppositam protulit,
et in ipsaro divinilaiis Unigeniti exsislentiam impiijg fuil, et Verbi appellalionem prave accepit,
nuHuin videnlur inlulisse vilupenum. Qui Verbum quidem dictum fuisse Unigenitum concedit,
ad iisum et ad tempus progrediens, sed riirsus
&d euin uod6 prodiil revertens, neque anle exitum esse, neque post rediiuin subsistere. Atque
bujus rei argumenia eunt servati apud nos nefar i * illius scriplionis J.63 HbrL Sed tamen nuequam eiim reprobare visi sunt; idqoe eo nomine
viiuperati quod eum ab inilio ex veriuiis ignoralione ecclesiasiicam ettara comnaunioqeiQ receperint. Igilur et illius, ut par est, fieri sienliunem res pnssentes posiulant, ut qui occasioneni
qu$runi, occasionein non babeani, dum sani
ad tuam se sanctitatem adjungunt, et qui circa
veram fidein claudicant , manifeati omnibus Guut ;
ita ut deinceps eos qui idein ac nos sentiunt,
agnoscamus , nec jam velui in noaurna pugna
iiullum sit amicorum et iniroicoruiu discrimen.
llortamur eolura, ut slatim ad primain navigatioBeiu predtctug diacontis raittatur, ut pessit
saltem anno gequenti aliauid eorum, qua3 preca-
MAGXl
. Ov \ fa.
, \ ^,
,
, ^^;
(67) , iiA . ", tiivwBo,
\ , ' cw.
&
, \ , Itk*
; (68), \ 1\0
' \ ^'
^ ^ (69) ,
* \ ,
, <flim
.
2.
, ,
>1
, \ >|
, (70). \ rJ
^ , ^

8

, \ ^
J , \ Aty
, ^
. " M<w
, \ \
,^
,
. \ * ^

. ' ; (
, \ , 6 I
* , ^
. (72)
, Sj
, ,
, \ ^
^ ]

, ,
\ . !

,
, .
(67) . Ita Harl. el Coisl. cum i r i bus aliis. Editi .

(68) . Ila Med., Harl. et Coisl. primus. Edili . Paulo post corftipiissime
iidem editi , quod vulnus sanavimus
ope quinque mss.
(60) 'Aptulror. Ila sex nostri codices
pro eo quod prave in editis legebalur -
, velut est in edilione Hagan. *\

(70) . Ita Med., Harl., Coisi. uierqi
Reg. secundus. Editt . Habenl ibi
Med. et Harl. .
(71) . Ila Harl. Med., (
prirnus. Editi . Legtlur <
in Rcg. secundu et Coisl. eccuudo.
(72) Vide Addenda.
431
S. BASIL
delicet, et inltieberis paeificis oculis , caiitque

precum gubsidio firmatum , ac litteraruro viatico munilum , imo eliam bonorum qui apud te
sunt nonnullis adjimclum , ad proposita deduces. Nobls autem operae prelium esse visum est
ad episcoptim Roiqx scribere , ut res nostras inVisat, el consilium dare , ut cuin illinc coinmuni
ac synodico decrelo aliquos milli diiBcile sit,
ipse boc negotium suo martc aggrediatur, eUgens
bomines idoneos ad perferendos itineris labores;
idoneos ad eos, qui apud nos perversi snnt, lenitale ac aniim conslantia corrigendos; apte et
allemperaie mcnles sermone, secumque babentes quaecunque post Ariminenae coucUiqq gesta
sunt, ad eorum quae per vim illie acta fuerant
dissolutionem; iique, nemine scieate, cilra strepilum per mare buc adveniant, ul opinionem
inimicorum pacis pravertaol.
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. LXX.
454
* & xat tpo (75) roef, perflci. Illud autem ante etiaiti quatn dica \ , , rtus, Ipse et intelligis, et curabis videlicet, ut
^ ), - ubi, Deo volenie, advenerint, nen immiitant
, $ Ecclesiis achismata : sed eos qui eadem sentiunt,
tl; { , otnni faiione ad eonjunciionem compellatit, eiiam (74)* si nonmitlos reperiant, qui privatas quasdasn
fcsp - - difccordiarum inler ee causas liabeant; oe popu
{ . lus orthodoxus mulias in pariee scindaiur, inia
Divw ! * cum prepositis abscedene. Siudiurii enim in eo
, - ponendum est, nt paci poslhabeantur offlnia. ac
, prae omnibus Ecclesift Antiochehae o u r a s u s c i \ . - p i a t u r , ne eana illius p a r s circa personas snlssa
, \ - debililelur. Scd magis heec omnia et ipse deineepa
, , ,- - curabis, posieaquam, quod opfaittus, adjuvatite
, (75) te Deo, oemes babuttrid tibi, quae ad Ecclesiarum
.
B Btatum pertinent, committerttes.
%
0 \
EPISTOLA LXX\
Orintii mtda griritii* coforibia depmqit Batilim, et Damasum rogtm, I ex tmre et tnslituio deeetsorum sutrum ou
/rant ferat, tnprimts Dtonysu, qui olim in Cappadociam miterat, caplivo* redimerenl.
Sim itacripione de .
Dilectionis
antiquae leges renuvare, et Paifum
/ , *
pacein,
coeleste
iltud Chrisli donum ac salotare
^/, \
cfpiov, , quod tempore exaruit, ad vigorem rtcrum revo , \ - care, necessarium quidem nobis ac utile; jucun, , dum aulem, sat scio, et luo Christi amanli animo
.. - videbitur. Quid enini flat jucundius, quam ho, - mines tanto locorum intervallo sejunctoa Cbarila (77) }| lis vinculo videre in unam meinbrofum barmc ; G niam in corpore Cbristi colligari? Omnis prope , ( iuodum Oriens, Pater colendissiine (dico autem
' * Orienlero quidquid ab Itlyrico ad gyptum uste), \ , que protendilur), ingenll lempcslate ac aeaiu ex'
- &)\ agitatui : citm dudum quidem sparsa bxresi9 ab
? *(, inimico veritalis Ario , nunc vero impudentei
3, \ 66\ ^ - emergeng, ae veluti radix amara fructum exiiio*'i:ov , sum proferens , jam domittetur; propterca quod
' sauae doclrine iit unaquaque paroecia signifeii
\ - per calumniatn ac injuriam exciderunt Ecclesiis,
WTjJuuv , - tradita autem bis, qui siibplictoruni animas cafcyji - plivas ducunt , fcrum potesta^. Horum 164
^" cam solulionem exspeclavimus , miseraiionis. ve ? ' - slrae visitationem : ac nos eemper consolala esl
^^ \ mirabilis veatra cbaritas pralerila tempore, et
- , \ - ^ laeto rumore allato, fore ut a vobis hmseremur,
^ ^ , anirais ad breve tempus corroboraii sumas. Posl ' . * quam aulem spe excidimus, non jam amplius fe^ , rentes, eo devenimus, ut vos per lilteras obee:-1 (78) , cremus, ut ad opem nobis fereudaiu exîtemini ,
- , \ cl cx bis qni idem ac nos sentiunt mittatis ali , - quos, qui vel dissidenies concilleiit, vet Dei Ec
(76) xepl
(73) . Ila s e x mss. Editi

, tbidem edili . Duo I U S S .
^ . Med., Coisl. primus, Reg. secundus et
prima matiu ilarl. ut in L c x l u .
. () .. Pro h i s vocibus lcgUur
Vaticaao codice ac Reg. secundo et Coisl. setando .
I) Vide Addenda.
(761 '. Hanc episialam perspicuutli

esi ad Damasum papam scriptani esse.
(77) . Ita Coisl. ulerquc, Clarom.
et ncg. secuudus. Edili .
(78) . Ra quiuqucm$s.; plurcs aulem in hanc cpislolain non liabuimus. Ldili
.
* Alias CCXX. Scripta auno 571.
S. BAStLII MAGiNI
4
Clesias ad amicitiam reducaot, vel saltem pertur- ,
bationis auctores vobis clarius indicenl ; ita ut , $
deinceps vobis inanifestura gil, quibuscum com- (79) $
raunionero deceal habere. Omnino autem nihil ,
exposcimus novi, sed quod el csieris olim bealig . *
ac Deo dileclis viris usitatum, el prapcipue vobis. (80) ,
Novimus enim ex eerie memorise a patribus ,
noslrts iolerrogatis el litteris eitamnum apud nos . , ,
asservatis edocli Dionysium beatissimum illum , \
episcopum, qui apud vos et recia flde et reliquis '
Tiriutibus enituit, invisisse Ecclesiam nostram , , Csesariensem , et patres noslros per lillcras con- , ' *
solatum esse, ac misisge, qui fralre* capiivos re- , 56dimerent. Nunc autem difficilior ac trisiior est
reruro nostrarum siatus , et cura majore indigeL ,
Nequeenim terrenarum sndium lugemus demoli- ,
tionem, sed excidiura Ecclesiarum; neque cor- .
porum servilutem , sed animarum captivitalem \ ' , \
quolidie ab baercsis propugnatoribus perflci vi- . otxofodemus. Quare nisi jam ad suppetias ferendas ex- , ' *
citemini, paulo post nee quibus manum porri- * , '
galis inventuri estig, omnibus subhaercsis potegla- * tcm redactis.
. ,
, .
f
'.
EPISTOLA LXfcl*.
Gregorio dolorem swm sigmficat Basilius, quod amidssimi $ibi homims cwdam calumniator
defcnsione opus esse: cnlpam rejicit tn Gregorium, quod tecum magnam anm partem non t
advenm imminenlem Iwilem certalurus veniat. Quo ex cerlaimne iperat u taltem exsilH laud
Gregorio Basiliui.
(81).
4. & (8J)
: t*\
, (83).
,
. '
,
, fffty
, (84) & \ , ^
, ^
.
i . Accepl pietatis tux litteras per Irairem sane

quam reverendum Hellenium : et quscunquc nobis
gignificaverag, ipse aperie narravit. Audienles autem quomodo aflecti fuerimus, nihil omnino dubitas. Sed quia decrevimus dolore omni poiiorem
facere nostrura in te amorem, acceplmus etiam baec,
ul pareral, ac precamnr Deum sanctum, ut 165
reliquos dics vel horaa, sic in animi erga te affeciione conservemur, quemadmodum el praelerito
hacfcnus temporc, in quonullius nobis ipsis neque
parvi ncque majoris delicti sumus conscii. Quod
4
Aiias XXXIII. Scripta annu 371.

cia pullulasse aitopera beali Eutychis.
(81) . Sic editi cl veliisl^
(79) . lta quinque codices. Editi
simi codices. Habent alii , Grtg.
(80) . Ita Reg. secundus et Coisl. rio iodali. Nullus ascribit tllulum presbyteri quefl
accundus. Edili, Coisl. primus et Paris. lamen Basilius omitlere non poluit.
, nihil intempesticum. . , nihil(82) . UaHarl., Coisl.pno
grave. Quod Basilius de Romanorum episcoporum ei Med. Ediii . De his Gregon
in alias Ecclesias benefirenlia narrat, lestimoniis litteris, Basilii responsione, et qnid Athanasius de
onflrinatur ei Dionysii Corinlbiorum cpiscopi apiid Basilii agendi ratione scnserit, pluribus dUscniiEusebium,
Hb. iv, c. 23, et bionysii Alexan- nius in VUa S. Basilii.
(83) . Sequimur boc loco duos anli
drini lib. vn, c. 5, et ipsius eliam Eusebit, qui
hunr morem in postrema persecutione servalnm a quissimos codices Med.etCoisl., quibus Harlasannj
Aomanie fuisse declarat lib. iv, c. 23. Meinorata idcirco non consenlire arbilror, quia hac episjoii
autein a Basilio calamilas sub Gallieno contigit, reccntiori manu in hoc codice scripia est. Haben*
cuin Scylhae Cappadociam et finilimas regiones va- aulera edili :
slarent, ul leslaiurSozomenus, lib. n, c 6. Alque .
(84) . Harl. addit . Ibidem ou
x lanLis inalis ntagnum boc bonum eruit l)eus, ut
iUirisliani a barbaris abducli victores suos caperent decst in anliquissimis illis duobus quos modo (iw
r l ad Ghrislum adducerenl. Unde Basiliua in epist. codicibus, nec ncceisarhini videtur. Non "
|64 prima pietalis semina aoud Goibos e Cnppado- oostedili *. Coisl. primus .
n
11
u,lle
EPISTOLARUM OLASSIS IL EPIST. LXXI.

37
si Hle, qui iiunc primum sese ad vitam Cbristiauo,
, - rum emergere proflteiur,
" ac sibi
" bonori alicui fulurum
puiat,
nobiscuai
conflictari,
ea eflingit quae
pctv & , \ . , non audivit, el narrat quae non inlellexit; nihil
. ' \ , mirum. Sed illud mirandiiin et ab opinione abbor rens, quod ejusmodi rerum audiiores babet germa* * , nissimos roihi apud vus- fratres; nec audilores
, . \ raodo, sed et discipuloa, ut videlur. Quod si alioquh
(85), mirum esset, talem esse eum qui docel, meque eum
, * essecui maledicilur; certe temporum infelix stalue
. nihil nosaegre ferrcdocuit. Nam jamdudum majores
his contumeUce familiares nobis factse sunt obnoustra
. , peccaia. Ego igilur, si necduro istitts fralribus mex
\ de Deo sententise experimentuni dedi, ne nunc qui (86), * ^ dem babeo qnod respondeam. Quibus enim longtjm
, - tempus non persuasit, quomodo brevis epistola
; ( , - pcrguadeat? Sin illa saiis sunt, nugae existimentur
* . quae proGciscuntur a calumniaioribue. Sedtamen, si
, , \ permiserimus effrenatis linguis et experiibus disei , plinae cordibiis, de quibus vohterint loqui, au\ , resque ad suseipiendum paratas babiierimus, non
, \ nos solum res aliorum secus accipiemus, sed no*atras eliaro alii.
.
2*. His aulem illud tn causa est, quod pridem
2. , , , borlabar nefieret,nunc auiem defessus sileo, quod
. non iina conveniamus. Nam si ex veleri pacto et
, \ pro debita nunc Ecclesiis a nobis cura, magnam
' , anni partem simul traduceremus, adilum non de ' , dissemus calumniantibus. Tu autem, si videiuiv
. il (87), , Q
Q
le dicito ; ipse vero exorari le sine,
iit nobiscum ad proposiiutn ceriamen allabore%

, - ac nobiscum occurras ei qui bclluin nobis infert.
' *" . Si enim tantum appareas, suppriines ipsius iinpe , , \ tum , eosque, qui ad patriae res evertendag conspi \ ranl, digsipabia, ubi ipsis notum feceris te, Dei
, - gratia, C O D I U S nostri ducem esse, ac onine os lo, * queniiuiu conlra Deum iniquitatem oblurabis. Haec
(88) 8f Aant, rea ipsa declarabit quis tui ad praclara
. " facinora seclator, el quis claudicans ao veritatis
, , doctriiue ignavue prodilor. Quod si res Ecclesiie
\ , - prodits sunt, parum mibi curse fuerit eos verbia
. convincere, qui tanti me faciunt, quanti facero
, (80) possinl qui nondum suo sc modulo metiri di^ce
runt. Enimvero brevi, Deo largienle, ipsis opertim
, D lestimoniis ealumniae arguentur; siquidem exspe . ' , clamus pro veritaiisdoclrina forle eliam nos majus
^ aliquid passuros ; sin minus, satlem omniiio ex
ecclesiis et patria cjectum iri. \QQ Sed, si nibil
>> venerit eoritm quae speramus, non proeu2 abest
c6a: - ,. \ Ghristi judicium. Quare si congresaum ob ecclesias
h l s
u i d e m
(87) . Iia Ftfed., Reg. priroug, Vat.,GIarom.

(85) Tbr . Edili addunt ;
Edilt \ .. Paulo post editi Tres
, ti mirum esset tale$ esse eot qui
hmnctoterant.Sed hac desunt in antiqirissimo co- antiquissimi codices el Reg. primus ut ia lextu.
(88) . Ua Med , Harl. et Goisl. primue.
dke Coialiniano, ac prslerea pugnant cum BasiHi
enientia, qui paulo anle dixil mirum esse quod Edili .
ules illft audilores babrrel : delendx ergo ha* vo
(89y ). Cotsl. primus . Paulo post
<ys viaa sunt. Panlo post edili . edili . Sed multo melius in edit. Hagan.
Utiinque mss. ut in lexlu. Mox Ipgiinus - el tribue vetusliseimis codicibus et CUrom., qnos
articulo aifdiio ex codlcibus Medicaeo, Coisli* seculi sumus. Ibidem edili . Trea anpra
piimo et Valicano.
dicii codices ut in texlu.
iW) . Harl., Yat. et Clar. .
*w
S. tfAgiLil MAGXl
exposcis, pnralus som, quocunque advocaveris, .

accurrcre; sin autem, calunmias diluaffi, fle bis , ^
fespondere uunc tnihi Hon vacat.
. ", ovvwyfavW
, (90) , &^
, \ .
1
EPISTOLA LXXIT.
\
Hesychittm roqat BasUiua tU sibi in placmdo CdiliMhene operam navtt.
Hesychio
:
f
Novi ctamoremin me Uium, ct rerum opliniarum

\ (91) , \
studiuin. Quare cuni mihi placaudus sil desidera . ,(
tissimus filius Callisibenes, exisiimavi, ai le sociuiu , ,
caperem solliciludinis, facilius me perfeclurum , (5 quod cupio. Succensel ille vir disei lissimo Eueto- .
cbio, nec immerito succenset. Servorum ipsius in >
se audaciam ac furonjm incusat. Hunc rogamus . xxr'j>
exorari se sinat, ut eo timore conlenius, quem et \ . ,
lemerariis illis et eorupi beris incussii, conteniio- (92) , ;
nem, venia dala, dissolyat. Nam hoc pacto utrum- \ , xro*
que consequetur, et bonestam speciem apud bomi- , . *ia
nes, et laudem apud Deum, si modo terrori velit (93) \ ; palienliam adiniscere. Tu igilur, si qua tibi cum , , illo viro iniercedit amicilia ac faiuiliariias, ab eo . ,
id beueficii posluia : et quos noria in civilate ido- (94)
neos ad euiu fleclendum, socios adhibe solliciludi- , * ,
nis, dicens eis rem mihi gralissimam fore. Quio et \ *
diaconura sic diniilte, ut quaruin rerum causa , ;, missns esl, bis perfeciis redeal. Nam pudet me , \
bomines, qui ad me confugiunt, niliil juvare . \ 95)
C . , ^possc.
, afccfc
(96).
.
EPISTOLA L X X I i r .
iMttdat Callistlienem Basiliut quod Euttochii servis irattu rci afbitrium tibi permiserit. Tetenti
[ecerant, abducantar, detQottstrat multa inde corisequi ihcommoda. Concedtl tu Susitna us
tU ubi vindicta permiUalur; ac juravit Caliitihenes tradilunqn se eot ad pamam secmdum
pmxa quam ECCUWB leget imponunt, et mililtm, qpem miserat, cito revoceL
.
CaUUtheni.
(97)
4. Gratiaeegi Deo lectis tuie gravttatis titteria
primum, quod hominis bonorem liberiter mihi ha- ,
benlis veniret ad mt saluiatio j siqtiidem virorum
prsestanligsimoruin coUoquiom piurimi facio; alle- \ 4*
rum voluptati fuit, recordationem bonam conseû*. ,
Sigiram a u l e m recordationis Ktterae, qua obi ac- D . *.
c e p i , ac e a r u m s e n s u m
rolellexi,
miratns B i i m , , \ ^
Harl., Glarom., Paris., Beg- secundo ei Coisl.

* Alias CCCLI. Scripta circa an. 371.'
cundo.
Alias CCCLXXXVHI. Scripla circa an.371.
(96) . Qnod non po$$im e*u
/90) . Ua Goisl. primuset Med. cum alio.
Editi . Paulo posl Goibl. primus - . utile; &\ vcrbum verbo reddatur. UlUur BasiJ
hac loquendi ratione in epist. 74, n. 3 : Tlfl
.
(91) . fta Coisl. primus ef Md. . Vel enim erii ,

ulilita* communibus rebu*. El n. i : ?
Edili \ .
(92) , . Med. et Goisl. . Librarii, cum D
primus . Slatioi niss. essent stylo Basilii perspictendo versali,
runl boc loco , quae scrij
, vocula aberal ab editis.
(93) . Harlseamis codex cum recenlio- reperilnr in Iribus receiUioribus insa.
(97) . Editi adduiil , sed hxc
iihus aliis qualuor . Paulo post duo mss.
sunt in omnibus mss. quos quidem vidimus
.
(94) . liliima vocula e x mss. quinque posl plures mss. ,
prirmis .
addita.
(9?) . Edili addunt , quod deesl in
1
EPISTOLARUft CLASSIS II. EPIST. LXXHI.
,442
1 sfcuv *
quomodo vere, ut omniuro erat opiirio, patcrnam
, (98) milii reverentiaro exbibuerint. Qtiod ehim fesiuang
*. , 167
i^lus et ad ulciscendos inolesttoe auctQrtg
, paralus, multuin remisisli de impetu, nosque rei
, dominos fecisli; id mihi locuradedil in te lanquam
*3, - in iilio spirituaU Iselandi. Pro bis igiUir quid alind
. superest, nisi ut tibi bona precemur? ut amicia
quidem sie gratissiraus, inimicirvero formidandue,
; , - et omnibns pariter rcverendus, ut efe qui aliqua iit
, , ro ofltcio suo defuerint, cogutla tua lenilate culpeut
| , se Ipsi, qupd *m te virum taietn deliqurcrint,
* , ,
'. (99) .
2. Sed quia jussisli famulos in loctim, ubi lur1 ()
..-xN , bam ac turoultiip) excitarunt, abduci, scire velitn
, ' - quid tuae boniwti hl requirenli propositum sit. Si
*. , - enira aderis ipsc, et facinoris poenas ipse repetes,
(2) , adcrunt pueri ; quid enim aliiid IWiendtim, si id
(ih * , libi statulum est? Sed nescio ego quid jam bene; ' ficii accepero, ei pueros ex aupplicio eruere non
, - valeara. Quod si te negotia per viam detimiennl,
(5) . quis homines illic suscipiel? quis pro le illoa ul , ciscetur? Quod si videttir ul libi in conspectum
i- ; prodeant, idque omnino siatutum, jubo Sasimos
; ' usque sistaulur, ac ibi ostende leniiatem moruni
, tuorum elroagnanimilaiem.Posiquam euim in po , tesiatem acceperis eos qui offenderunt, ei boc
\ - paclo demonslraveris non contemptui babendam
. - esse tuaro dignilalem illaesos dimitie, quemadmo?;, - dtim prioribus lilteris rogavimus, gratiam a nobis
(4) , , C j i
D racli mercedem exspeclane.
t; , ,
,
3. , 5. H*c aulem dico, non quod res ita perfici
^ , debeat, sed cedens commoiioni luae, ac meltiens,
WJ, ne quid iracundiae nunus coctum resideat, et
&>;, \ \
quemadmodum oculis infiammatis vel moltissima
medicamenla dolorem ferunt, ita et nunc oralio
, \ uiea acceudat te magis quam compescat. Illud
fj . , enim inaxime decorum forei, ac libi maximum
C/. , \ \ ornamentum afferrc posset, niibique non parvam
apud ainicos et aequales meos gloriae materiam,
, . si vindicta mibi permilterelur. Omnino aulem
\ eliam si juraveris tradilurum te eoa ad supplicium
, " - D secundum lcges; neque animadversio nostra ni \ , nor est ad vindictam, ncque divina lex ignobilior
observatis in sseculo legibus. Sed fieri poterat, ut
. * , - hic ex^ lcgibus nostris, in quibuset ipse spcm sa^ , lulis posilam babes, punili, et le juris/urandi tieksioa (5) , cessiiale solverenl, et ipsi paretu peccatis pocnam
t
e t
(!>8) . Editi . Tres niss.

retTHliores . Hail., Coist. priimis et Kled.
in toxiu, nisi quod in varite Mcdic&i Utctlonilusnon obeervata fuit Secundae voeis varieias.
(9> Toiovtor. Sic mss. sex. Editi .
(1) . Iia HaH., ftfed. et Coisl. priDB*. Edili .
(2) , ha ms^. stx. Edili .
) . Iia mss. septeui. Edili -
e n S t
e t
e 0
. Non mtlto post edHi . Oclo

iliss. \it \u loxhi.
(4) fijc . Ita mss. octo. Edfti .
Aliquanlu iufra edili . ss. sex ut iutextu.
Moxedii. . Hari. et M*d. C U H I fribua alita
.
(5) . Ita vrlcres libri strmmo cortsensu
^lale in 'edtlis . Paoio posl edili .
ilirt. et Coisl. prunus cl alii ui in texlu.
4f3
S. BASILII MAGNT
W4
eiplerent. Sed rursus episloiam loRgtus produco. ,
Nam dum baec libi persuadere velieinenter eiu. .
deo, nihil eoruai qus in mentem veniimt, pr- .
terive possum; veriius scilicet ne ideo irrila sit ,
nea precaiio, quod aliquid in doeendo praeier- *
miserim. At enim, culendissime ac gem:ane Ec ,
clesiae fili conGrma spes meas, quas in te nunc , .
positas habeo, et consenlieniia 168 oiniiium de ', > .<6) \ ina animi moderalionc el lenilate lestimonia; ac {, ,
militi scribe ut a nobis cito discedat. Is enim ; , \
bactenus nibil odii aut conitimelia*. omisit: qtiippe . , \ cum malit le nioleslia non afflcere quam omncs ,
, ,
nos familiares ac amicos babere.
*
..
t
?.
EPISTOLA LXXIVI
Basilitu malorum patrice detcriptione Mnrtinianvm adducere conetttr, ui imperatorem adea
Cappadocia consequantur incomnwda denmstret, vet sallem uribendo opem (erat m Umta ca
.
Martiniano
i . , '
1. Qtianti me arbilraris, quanlt aestimalurum,
ui in imum aliqtiando inler nos veniamus, lecuni- ( ,
que diutius verser, adeo ut oinnibus bonis quibus , b
ornatus es, perfruar? Si euim plurimum valet ad ; erudilionis testiiuotiiirtn, mutlorura horoinum vi- , \
disse urbcs, et mores nosse; Id existimo brevi '
lcmpore tuum congressum praslare. Quid eniin . ,
refcrl ulrura multos aigillalim videas, an unuro (7) ;
qui onmium siiuui cxpetientiam adeplus sil'? Iiuo
vero maxime prastare dixeriin, quaecunque re- ,
rum optimarum cognitionetn sine labore conci- ,
lianl, el puram ab omni vitii pertnisiione scien- . tiam virtulis colligunt. Enimvero sive facinus , , (8)
prseclarissimum , sive senlenlia memoralu digna, *
. V A 4# ^ / > l * l i m
/ \ e n n A V . n l S i i m
net i l n t n
rxttn t n ^
..
f.
_
.1 .

*.
#1*
sive virorun) alios
superanuum instituta,
omnia
. "
;
in animi lui ihesauro reconduntur. Quare nou , (9) Oouwto,
atinuin lantum, sicut Alcinous Ulyssem, sed per * ,
toiam vilam meam audire le exopiarim, camque ,
longam hac de causa fleri, quamvis mihi gravis .
sit et molesta. Sed quidego nunc scribo, cum ' , ; " (10)
adessc oporterel? Quia me affliclala patria fesli- . 0?
nauter ad se vocat. Qualia autem patialur, non , ^ ,
ignoras, vir optime. Eam ennn, veluii Peniheum, , (11), &
vere Maenades quidam, daemones , discerpsere: . .
aiquidem eam secant alque rcsecanl, vulnera, im- , SAXIJ
perilorum medicorum more, per inscienliam suam * .
reddentes graviora. Ilaque, cum laboret dissecia, , ,
reUquum est ut ei lanquajn aegrotanti medea
.
mur. Scripseruut igilur ac nos urgent cives, atque * ,
Alias CCCLXXIX. Scripla anno 371.
(6) . Tn*s mss. recenliores .
Paulo post duo mss. .
(7) Tbr . Sic Cotsl. primus et Reg. gecundus : ediii . Paulo post ejusdem
Coisliniani codicis ope emeiidavimus quod prave in
ediiis legebatur .
(8) . Coigl. primus . Paulo post
3odem codice nixi et Harl. et Med., niuiavimus
quod erat in edilis .
(9> '. U: Harl. ctim duobus aliig: edili
. Paulo p<sl edili .
Coisl. primus cum aliis nonnullis ut in tcxtu. Sie

etiam Harl. prima manu.
.
(10) " . Sio mss. Male inedilione \ rm
. Tree antiquissirai codices Med. el Cow.
babent .
(11) . Quamvishanc vocem habeantomnes veteres libri, videtur laraeo c margine in
lextnm irrepsisse. Erit enim multo praclanor
silii sententia, si bomines quidam, vere Maenaa^
palriam discerpsisse dicantur. Hanc auiem oostfvaiionem debeo dociissimo Anlonio Maii SnWnn ,
qui codiccui Medicsetrm erudila sua maini wnw*
US
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. LXXIY.
, - accedere neccsse est, non quod rebue aliquid 1 . , laturi simus auxilii, sed ut. dereliclionis expro , \ braiionem effugiamu*. Nesti enim proclivea eeee
, \ ad sperandum qui in angusiiis sunt, proclives ei
.
ad conquerendum, semper id id quod praetermiaeum est, culpam conferentea.
9. \
2. Equidem et ejus rei gratia convenire (e deot **, \ - bebam, ac consilium dare; vel potius obsecrara
\ ul strenuum quiddam ac prudeniia tua dignum
, \ excogiles, nec patriain noslram in genua pro , - lapsam despicias ; sed in aulam proiioiscens
, (5 liberlale tua utens denuiUies eia, ne sibi videan \ . lur d u a 9 ex una possidere provincias: neqne enira
ex alia quadam terra alteram barum IQ9 induxere:
* , sed idcm fcre egeruni, ac si quie equuni aut beivcr ( ) , -
possidene, deinde duaa in partcs divident*
, duos pro uno habero sibi videaiur; non enim ef, \ \ tecn duo$, sed U J I U I I I c inedio suetulit; ac demoa*
, sles etiam iis qui plurimum possuni, iioperiam
, , ' Don boc pacto adaugeri, neque enim robur ia
numcro, sed in ipsis rebus positum esse: siquidem
, nuuc arbitramur alioe quidein fortasse veriiati
(&, \ , ignoratione, atios vero eo quod nolinl verbis mo . lesii essc, alios parvipendeotea, ea quae fiunt ne , - gligere. Si igiiur imperalorem ipsum adire poe, (15) - ses, id el rebus commodifiaimum forel et praclaro
. \ , vilae tuie instiluto dccorum. Sin aulem boc alio , , qui grave est tum ob anni tcmpestatem, tum ob
(14) setatem qna>, uli lu ipse dicia, comilem habet pi . , - gritiani; at sallem acribendi nullus lal>or Quam*
, obrem, si iillerarum prasidiuni patriae iimpcrlias,
, - primtim quidem conscius tibimelipsi eria, xiihil
* \ , quod in lua polestale situm essei, a te fuisse omrs , . sum; deindc affliclis etiain, ipsa conimiseraiionia
* , specie, salis magtium affcrcs solaiium. Sed uii, . napn fiert possct, ul interesses ipsis rebus, ac oculis
, * iuis mccstitiam videres. Sic enim forlc ex rerura
, conspeclaru") cvideolia comniotus, vocem. ali*
, \ . quam et animi itii magiiituditie et civilalie affli * - ciiune dignam eiiiitleres. Sed tamen narranlibus
, , nobis lidero ne deroges. Revera Simonide, aut
. aliquo simili pneta indigeremus, evidenter eeienii
; , calamitales lugere. Scd qujd dico Simonidem?
, iCschylum diccre oportuit, aut si quis alius ei
'., .
D eimilis, calamitatis magnitadinem dare exponena.
voce alla lamentatus esl.
. . \ , *
3. Nam coelus ilii, senwonesque et erudilorum
* , \ virortim in foro colloquia, ac quatcunque civilati
(15) nostra3 antea nonien cl ianiam pepererant, hot
. * \ \ deseraere. Quare erudilorum et eloquentium bo roiDum rariue nunc quisquara ad forum accedere
' , deprehendatur, quam olim Aibenis infamia nolis
. iimsii, aut manibus tion puri. Iniroducta est auv
! Ar . Oeest secunda vocula in miitlis

cfMiicibo, in quibus etiatu paulo post legilur ^.
(15) . ItaGoieh primus, Mcd., Harl.,Clarcni. Edili . Paulo posl edili , sed
uresi coiijunclio i'u iuss.
(14) ,... . Ita vetusliseimi Ircs
mes. ei paulo poet iidem babent . Edil.

... et . Ibidem
deest in Bigot. et Keg. priroo, nec necessarium eet.
(13) ndJir. Ila I U S S . Ediii , lideni edili
paulo posl habenl el , Nss. ut iii
(exiti.
417
&. BAiJLII MAGNt
44S
tein hoftim loco Scytbarum quorumdam aut Mas- (
fcagfciaruui in*ciiia. Una autem vox e$t exactorunl,
, , \
et eorum a quibus exigliur, quique Qagellis ras- . \ ' fo.
Aimlifr.' Pofticus ulrinque lugubre qulddam per- (16), . ^
sonantcs, velut p r o p r i a m v i d c M U f vocem edere, .
de bis quae fiunt ingemcntes. Ocduaa atjtern y-
m n a s i a et nocles nofi illustralas n o n siirit aliquo
(47) .
nos i n n u m e r o habere ipsa de v i l a soltititudo. &.
Non enim l e v e periculum est, ne amotis optiifia- , :;.
tib\is, vehit fulcris cofruenlibuft, simdl e v e r t a n - :*;
lur omnia. Ecquis autem setmo exprimendis io- , *.
stris malis par fueril ? Alii abierunt fugienles, , .
pars senalus nostri, non ignobilior, perpetuuin . " ,
exsilnim Podando praferenles. Cum a u t e m Po- (4), danduni dico, Ceadem me Lacomctirti dicere puta; ,
aut sicubi naturale baraibfum vldisti; quse loca , vwe*
nohnulli ChaJ-onia, nomine sua iponle occurrenti, (19) . \ ,
nppellaruiit, 1^0 exitiosam auram exhalantia. \ . ,
Ejusiftodi loco persimile existima Podandi malum.
Ex Iribus igttur parlibus, alii cum uxoribus ac fo- ,
cis fogtdnl, a1>i abducuhlur ut capiivi, maxima , ,
pars optitnatum civiiaiis, misefandum amicis spe~ >
ctaculum, inimicorum vota explentes ; si qtiis (a<- . >imen omnino exstilit, qui nobis tanium mali im- . , ()
precareinr. Terlia jam relicla pars est. Hi aulem , amicorom ac famili&ritim non ferentes secessum, , ( .
aintulqiie inflrmiores quam ut rebus necessarils
provideanl, vilatn ipsam oderunt. Haec bortainur \ ^ ,
irt nota omnibus facias, loa ipsius voce ac ju&ia , , {
dicendi libertate, quam libi viia conCiliat; clare , ' \illud praBdicens, nisi cito consilium mutent, ti^n (21). 5?
babitu^ id quibus bumanitaiem ostendant. Yel , ^
enim atiquid aoxilii laturus es communibus re- (32) *
bus, Vet sallenfi idem facturus, quod Solon, qut, , , wto
cnm civefe deielictos defendere non posset, arce (25) ,
jam occupaia, annatus ante Tores sedebat, bon , .
Spô babilu declarans, ee bis quaB fiebanl non as- ' , , \ *
64nltrL. Hoc autcm pro cerio scio, oliam si quis , (24) ?
.,.
MXfit s^hlekitiam tuam noii probct, paulo posl
(t) . Med. . Pauto post

edili . Quinque uiss. ut in lextu.
Rrant ha3 noclurnae lucerns inier ornamenta civilatafti, sed in luctu pnblico tnterniitii solebant.
Uftde Libanius in Orat* ad Antiocfaenoa de knpera- b
loris ira, suadet civibus, ui has lucernas taniisper
Kcponanl, vel rarlores arcendanl. Vjde Ammiantim,
llb. xiv, c. l , e l notam Yalesil, ex qua baec dcbbatlmtiB.
(17)'Uepi $. Ua Med., Harl.,Vat. el Coisil.
eecundus; edili \ . Ibidera deesl
ame in eodem Bigoi.
(48) Ke4oav... . Sifc toabair aptrd
Lacedmnoiiios borrendiim illiid baralhrmn, iw quod
iuaximorum criininum reos dejicere solebant, tcste
Pausania, lib. iv, p. 280.
(19) . Ita Ires veiustissioii codicê :
rdHi . Jnlius Pollux el Suidas docent
<;barontam vocalant fuisse Albenis unam carceris
j a i m j H t i ^ per qiiam rei ad lnorlem ducebaniur.
(20) . Mcd. , ek paulo
poal . lirumque Harlxaims sic
vidclur babutsse.
(24) . Ita tres vMusliMimi codis

eum ddobus aliis : editi . Paulo poii
quinque codices, sed non anliquisaiaii, *
.
(22) . Addom edlli .
mss. , sed hc in aliis desunl.
(25) . Tres antiquissin codi
bahent , quod cum de urbis porto
imelligatur, m i n U s h u i c loco convenU. ld eninilonetn pro foribus domus suae fecissediscjmusex
Pbiurcho, qui rem pauloaliter narral ac.Basiiius
ia Iibro, An teni gerenda sit respublica. Ail
ubi deprcbeusum init FisUiratum, gratiam poplarem captando, lyrannWom moliri : nemme rwsiere audeuie, Solonein eiia arma extuliBse, ei *w
domum proposuisse, uW*
, ac cives ad defensioiwm
beriaim esse : cumquc afd eura mieissel r\W
ras, qnirogarenl quanam re frelus taet
cuni rwpondisee, wnectule frtium se eew.
(24) . Deerat pronomen m
addilum cx lodicibus Harl. et Mcd.
{
eD
JD
EPISTOLARUJI CUSSIS ft. EPIST. LXXVl.
jwv
JW*.
45
^ - benevolentiae siroul et pruderili* njaximaro lûdem libi d&turura, cum revi4eri| iu ut prpdipv?
fuerant, eveoire.
EPISTOLA LXXV.
OE\
qwd patrimrfetatf,fymquetiiflu malonm pictyra permovere commr l wtoriM

qd opem civibut ferendam.
Aburgio.
(25L

Cura multa sim, quibus indole? tua super tlio*
, Gkov , eminei; nihil lamen libi tam proprium esi, quapt
pi * patri amor, repeftdeut* t# justas illi vicee, ex
, , qua ortus lalia evasisti-, ut clarius lua per toium
etvai orbem terrarvm celebrttm. Uaque illa ipsa pairia,
. , - que le proge*uit *e anutrivit, ia veterum bistoria*
Tum incredibilem sUlura devepit nco quisqu*m
5\ , * (26)* & in urbem uoetf^m adveaieoe, eUamsi sit ex i i *
tft , , quibus maxine nota est, illam agnoacal. Adeo I R
(27) (. omnem aoliludiaein aubim iransmutafa est; plwri , * bus qnidera jam antea roagistraMbua ei abUtis,
, , - nunc autera fert omiul>u'Podaiidiii iraosfetis. Ab
. flv bis avulsi qoi residui auiit, in omnm el ipei d*r
, \ \ eperaiionem ineiderunl, ac oipniuei anireoe i u i
(28), \ - fregeruat, ui jam rari aint eiiaa incola in ivitale,
, * atque bic ingene facta l i t salitudo, m&Mrnidum
{ , \ * quidem amicis spectaeuln, valde autem jecuiMlym
* , et gratura insidianlibus dodum nostro casui. Cujus
, yapav \ est igitur manum nobis 1 7 1 porrigere? aut cujus,
. lacrymas comiaiara(ionis nostra cau$a profundere,
; ' (29) nisi clemcnlise tua3, quem eliam aliena? civitatls siîhai , * \ ,
miliier aDicts roala tangerent, non niodo illtus.

quae le in lucem edidit? Ilaquc si quu polles po, ; ientia, eam in praesens tempus nobis ostende.
Ef , Magna profeclo babes a Deo adjumenta, qai te
. nullo iempore dereliqitlt, tibiqut mulla dedit be*
, ' nevolentiaa suse argumenia: lantum vebs omnlno
, ' ad curam nostri suscipiendam exatiiêre, atqye
(30) - auctoritatera qua vales, ad* opem civibue fereidam
, adbibere.
*
6idp .
i a r g q * Jtorftiu
Wrtar
EPISTOU W X V l " .
0(7'
tonmt infirma valetudine ei Eccletmwni cura detmetur Batilius, quommu* m aulam profieucatar. Sed mtartM
liUera* cm[ugti ad Sophronim in tummo patria commtptit exitio
Sophronio maghtro.
.
D
Magnitudo qaidem calamitaium, quae patriae no
(31), etrge acciderunt, memetipsuin in aulam proflcigQi
, * cogeret, et magnanimiiaii tuae moerorem, quo cWi , \ tas nostra afficUur, exponere, caeierisque quicun%
(25) 6. Sic vocatur IUe vir ib omnibus

noslris codicibus, Harl., Med., Coisl. utroque, Keg.
otroque,yai., Clarom., Paris., Bigot. et Cooibefls.
dili .
(26) &. Tres mss. .
(27) . Med. et Coisl. primus . Paulo
infra deest post in eodem Coisl.
(28) . lta tres velustissimi codU
ees: ediii . Non multo post duo ex
his codicibus \ .
(29) ' . Ila sex mss. Harl.
. Corruptissimetedilio prima^Paris.
' . Sectmda editio . Paulo post editi . Pleriqiie msa.

.
(50) ' . Ita Harl., Coisl. prifmis, Re|.
primus el Bigot. Editi * . Paulo posl edtti
. Tres velustissimi codicea t in
textu.*
. (51) . Edili poH bane votem adduiH
, sed bsec vocula deesl I H ulroque CeieJ., Harl.,
Med., Reg. aecundo et Bigot. uiroque.
* Alias CCCLXI. Scripla anoo574.
Alias CCCXXXl. Scripta anno 571.
5. BASILU MAGNl
que phnimam in relnis poleslis. Sed qoia et corpo- 6<iot &ris inflrma valeiudo, et Ecclesiarum me cura drti- ^ [*,
net, inlerim per epistolam lamentari apud luam , 6
rnagniludinem fesUnavi; declarans nec naviculam
in mari vebemenlibus venlis immersam ita veloci- * ,
ler ex oculis unquam evamiisse, neque urbem ullam terrae motibus excussam aul aquis submersam , ,
Ua eubiio periisse, ui civitas noslra hac nova rerum (52)
adminislralione absorpta in exiliain funditus inci- ,
dit. Atqae adeo noslra in fabutam cessere. Actum
est eniin de civtiatis orditte; omnis airtem civilis . .
ccelus ob ea, quae magistraiibus acciderunt, animo (33) (34)
concidens, urbanis aedibus desertis, per ngros et , rura divagatur. lam defecil rerum necessariarum ,
Iraciatio : ac omnino speclarjiJum foedissimiim fa- . (35) \
cta est, qnae prius lum de luteralis viria, tum de , ndiquis bonie, quibiie opuienla? uibes abundant, *
gloriab&lttr. iJiium autem duiimus, ul in malis, \ , notalium, cahmitates noslras apud luam clemeu- .
liam deflere, ac obsecrare, si quid poles, ul civi- ,
taii in genua provolutae porrtgas manum. Modutn , \ ,
vfcro quo rebus opporlune subvenias, equidem ipse , indicare non possum. Sed tibi omnino et invenire . * (36)
ob prudentiam iacile, et uli inveniis ob dalara tibi , "
,
a Deo poiestatcm HOD difflcile.
(37) ,
, .
'.
172 EPISTOLA LXXVIP.
Yidetur hanc emttolam Basilius ad Elpidium prctsidis Therasii auessorem scripsisse. Horlatur
dat, $ed tanlas curas, quce ex divuione Cappadocia superveneranl, cttm eo partia
Sine inscriptione de Therasio.
Illud etiam ex bona praefeclura magni percepimus Therasii, quod facundia lua crebro apud nos
venerit. Veruin boc ipsum amisimus praeside pri*#ali. Sed quia quae nobie semel a Deo concessa
iunt, firma maoent, alque in nostris invicem animis per memoriara insident, etiamsi corpore disJungamur, saltem frequenier scribamus, et inier
nos de necessariis rcbus loquarour: maxime auiem
praesenii tempore, quo hieras hasce inducias br*
vissimas nobisctim fecit. Spero aulem te nun diseessarum a viro in primis admirando f herasio, decere exisliraanlem cuui eo lantas curas partiri, ne-
.
*Ev \ (38)
,
. toUn
. ''
jii*
6, ^
, , (39) , aUi
* , !
. 11
,
* Atias CCXXVI. Scripta anno 371.

(35) Vide Addenda.
(32) , eic, Edili sic habcnl bunc lo- 0 (36) . Frustra edili addunt i*f>
cum : / quod decsi in utroque Keg., utroqnc Goisl., Med.
... . Tres vetu- el utroque Bigol., n^c in Harl. legiiur nisi alia
lissian codices ut iu texlu: quos qiiidem eo liben- manu. Eadeui loquendi raiione ulilur Basilius in
lius R P C U I U S suiu, quod haec loqucndi ralio, epislola 216 : \ ...
, , minus visa est Basilii stylo con . Omnia protpere cedanU
gnire. Legitur in Ecclesuc lconiensi.
aliie sex codicibus mss.
(37) . Ila Harl., uterque Coisl. eiRef.
(53) . De civitali$ ordirte, id estsecnndus et Bigot. aller. Edili .
de ruria, qna?. ordo vocari solel. Unde illud Am(58) . Gonjunciio addiia ex sex BMmiani de Gailo G;e&are, lib. iv, c. 7 : Antiochensi$Ibidem Goisl. semndus et Rcg. secundus
ordmii veriices *ub uno eioqio jussit oecidi. Yide. Ibidem Glarom. ,
Cod. Theod. t.IV, p. 356.
el ad inarginein vulgala leclio.
(34) . Yal. . Paulo post editi
(59) . Ope Ueg. secundi et Coisl. se. Coiel. primus, Ilarl., Reg. secundus et cundi hoo verbum el sequons repoClarora. , quat acriptura non paruai suimus, ciim antca legercnlur in indicalivo.
anrideu
Paiisiensis secuuda babei
J53
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. LXXIX.
454
tu v*pt , (40) \ que etiara fruslra occasionem amplectenlem, ex

(41) qua libi et aroicos videre et ab ipsis videri liceai.
, * . Mulia autem cum halieam dicenda ei de imiltie, iii
& \ \ , congressum disluli, non tumra esse exislimans
- <epislolis rcs ejusniodi commiltere.
.
9
'.
EPISTOLA LXXVIIP.
20031 Baulm ut Eipiditu vir maXime idoneut qtii Cappadocke affliclii rebut succurral, remanere in hac proma
jubeaiur.,
.
ine intcriptione pro Etpidio.
Oux
me lalet bonum illud sludium, quo erga co lendissimum sodalem nostrum ELpidium aflireri*;
- qtiomodo pre Uia consueia prudenlia hiinianilali
. - osiendendae occasionem praefecto aubminisiraverie.
(42) , \ Nunc igiliir ut boc beneticium abaolvas, per episio lam le rogo, ac prsefeclum rooneas, ut peculiarl
mandato palrto noslrae virum bunc prseJictat, ex
. " qno lota pene publicorum negoliorum cura depen \ det Quamobrem multas poteris ac spectoeas sug , gerere causae praefecto, quibus nece^sario adduce . , \ tur, urillum in nostra pairia reinanere jubeai.
, CaMerum quo in slatu res nostra sinl, ei quam vir
) , - sil rebus gerendis iduneus, profecto nibil opus esl
ii .
te a nobis edoceri: com boc ipse pro tua pruden*
tia plane intelligas.
1
*.
EPISTOLA LXXIX \
Gnmagti Eustalkio Ba$Mu$. quod ad se certammi exposttum tcripseriU et Eleusimwnoptimwn conunilUonm m
Narrat se cwn prmfecto et cubiculi prapotito jamjmgnasse.
Eustathio, epitcopo Sebatlia.
(43), .
G
El anlequam liiteras iuas acciperem, haud igno ,
, rabam quantum pro quavis aninia labores, maxtme
, - ero pro nostra humililaie, eo quod buic certa \ (44) mini exposilus sira : et postquam 173 reddidit
3 , \ liiteras perquam colendus Eleusinius, ipsumque
, praesentem conspexi; Deum lawdavi, qui nobis
&, , adjutorem talem ac comrmlitojiem per spiriluala
toi ausilium in certaminibus pro pielale subeundis
fifuit . - concessit. Noscat porro summa lua pieias uobis
jam pugnas altquas cum maguis pote&Utibus fuiese,
, \ easque vebemenles; cum el praefeclue et cubiculi
, (45) \ \ prappositus ex propria animi aflectione pro adver (46) xariis nostris dispuiarent; sed nos bactenus animo
inconcusso assultum omnem susiinuisse misera^xofietvai , (47) D lione Dei, quae nobis suppediiavil opem Spirilus,
\)&t - ac per ipsum imbecilliialem nostram corroboraviu
*
.(4) . Cum hic locus corruplissimus , quae vocula reclius deesi in duobue msB. Harl.
, oee sanando vulneri conducanl mss. codices, el Med.
(45) . Legendum . Loqiittiir
qai cnm editis conscntiunl. legendum puto nou
kKohabili conjeclura, , pro enini de pnierecio pweiorii, ul esl aptid Gregorium
oral. 20, pag. 520.
WMVOV \
(46) . Edili \ . Sed haec
(41) . Ila Clarom., Reg. eecundus el Coisl. secundns, melius quam edili et alii conjunclio deest in Harl., in quo tamen seuuuda
nianu addita fuit, sed p r o r s u 9 immerito.
Mires .
(47) . Reg. secundus el CoidU se<(4i) . Sic Med. et ulerque Coiil.
cundus , el paulo posl >
tt>'u_aliis nonnullis. Edili .
(45) * etc. Hunc (itulum exoerpsimus . Sed vctuslissimi codices hoc loco non dieu ciHlicihuft Med.etCoisl. primo. Uarlaeanus habel crepanl abeiiiis.
Alias CCXV. Seripla anno 571.
tootun .
Alias CCGVUl. Scripia anno 57L
(44) . Posl bauc vocem editi addunt
4
S. BAglLU MAGNl
455
454
EPISTOLA LXXX\
Q.
Speral Batiim EccUtia* Atlumam precwus e> consiiHs ex tempestate horrenda strvtiri potse. Bortolur ttf
ctmU nec icribere. Prmtermwm eo vrikendi wsauionem doi&: mognun\ sibi tolplium Dco accepisse x
$i Atfumotium videre contingeret.
, '.
Athana$io Alexandriv tpiscopg.
" ^
Quo magis Ecclesiarum morbi ingravescunt, eo
magis omnes ad tuam conv$rlimur prestanliam, , ^ unum nobis malorum solaliuin superesse creden- ,
tes, totelam luana; qui et virtule precum, el rerum oplimarum in negoliis suggerendarum scien- * (48) ,
lia, servare nos posse ex bac borrenda lempestate pud omnes pariter, qui vel lantillum aut auditu ,
aut experientia pnestaniiam tuam noverunt, exi-
stimaris. Quare ne cesses el precari pro aniroabus
nostris, el nos per lilteras excitare : quarum si ). (49) \ ;
acires quanta sit ulilUae, minquam sane oblaiam , libi ad nos scribendi occasioneip pratermiaisses. * ,
Quod si precum luarum haberer dignus, qui
viderem te, ac iis quae in te suni bonis perfruerer, ;.
aique ad mese vit bistoriam congressum C I I I Q tuo h
rere itiagno aposlolico anim* attyicerem; pro- , )
feclo mibi viderer rumnis, quas in nrmi mea 6*
vila perpeesus wim, paren a Dei benignitale cou- * (5U)
& .* $ | ,
so&alionem aecepiste.
^ 0 *
.
EP1ST0L,A LXXXI
'.
f
nooatnt abiwmmto Rasiltus ut, eo mortoo, imius Ecc.vttce curam mscipial, tanlum omu u deprecatur.
iUm peMxom ItbenUr annuens, offurl ti pretbytevum omni virlutum genere ornatum, ui *um tuccesso
gnet. Aitum peUeral Innocenitut, bonm iUm qnidw, ted proBdklo tr* longe inferiorem.
Innocenfr epwopa.
ixurxoxv (M).
Quantum gavisus suro acceplis dilectionis lu * " litleris, tantum dolui quod mihi solticiludinis, quae Q , , 0,*4
meas vires superat, onus iroposueris. Quomodo . ?
enim possiro ex lanlo inlervallo lanium muiiue , ^
sustinere? Quandiu enim vos quidem possidet Ec- ; "
desia, tanquam in propriig fulcris quiescil : si ,
iero de veslra vita Dominus quidpiam slatuerii, *
quosnain binc vobis parcs 174 ^ fratres cumn , (52)
dos rpittere valeam? Quod speciut ad petiiionem tuain, quam per lilterae signiflcasli (recle quidem ; " (55) *
et prudenter faciens, ut vivus videre velis enm, , , &
qui electum Domini gregem posl te gubernaiurus
est, id quod et beatus fifoses et exoplavit et v i - * *
dil); cuta igitur et locus amplus eit, cl celebris; *
tuumque optis apud multos clarbm, ac tempora , diflicilia, magno indigenlia gubernalore ob couti- , ,
a
* Alias XLIX. Scripta anuo 571, aut 572 ineunte. D Paulo post editi . Sed deest
Alias rrrxiY
CCCXIX. Scripia anno
572.
(48) * xal... %. Goisl. primue et Med.
(55) "Oxep . Difficilis et subobscura bsc ter ... .
borum complexio, tum quVa lougior est, lum quia
(49) drfic. Sic magno conaensn rose. et edi- superfluum videtur illud , quod legitur po>i
tio Hagan. Ai Parisiensis . Paulo post . Luceijo afferre conalus sum adbibila pareuodili " . Goisl. primns et tres alii ut in t**xtu. thesi in interprelalione. Quamvis autem boclnpo(50) . lla iidem mss. Edili . lbi- cenlii consilium cuin canonibus minus conseoiiai*
dem editi . Mss. septem e ediiio Haga- illud tamen Basilius eliam aique etiam probai ei
Uoensis .
laudat. Neque id roirum videri debei. Nam lempo51) . Poslrema vox ad- rum molestise et impcndentia ab Arianis pericala
dtta ex quinque I U S S . Addil Clarom. ', sed necessiiaiem afferebaul de canonum severiiaie reprorsus absurde.
mitiendi.
(52) . Ua mss. omncs. Editi .
i o
o m n i b u s
m s S e
IST
EPIST0LAR13M CLASSIS I I . EPIST. LXXXU.
45S
, - nuas procellas, el insurgentes in Ecclesiam fluctus;

!) lutum animx niese cssc non piilavi rem pcrfuncio ] rie tractare; maxitnc cum l i a b c a m in nioiiioria
, quod scripsisli, tc mihi coram Doniino advers.Uu , - rum, liles ob Ecclcsiarum incuriam intcnderitcm.
, Ne igilur lccum in juilicium vcniam, scd potius
, socium te rcpcriam tr.cx apud Cliristum defensio (54) , nis; circiimspiciens in prcsbyierii urbis conscssu,
, elegi preliosissimum vas, alumnum bcaii Ucrmo , - genis, qui magnam illam aiqne insupcrabilem U (5) , dem scripsil in magna synodo; presbytcrum Ec, (56) clesias a inullis jam annis, gravibus ac conslaniibus
moribus pradilum, perilum canonum, bomincin
. , a c c t i r a U B iidci, i n conlincnli ct ascelico insiilulo
, , , baclerms dcgenlem, c l s i illius j a m carnem con (57) ^ sumpsit austcrioris viue rigor : paupcrem ac nulxa\ los in hoc mundo rcditus possidfuitem, adeo ut no
- (58) * , panis quidem copia ipsi suppetal, scd manmtm
(59) , labore una cum fratribus, qui cum eo sunt, victum
, - sibi comparct. Hnnc libcl millere. Si igilur viro
. tali indigcs, non vero juniore aliquo, ad boc lan \ . tum idoneo ul niiltatur, ac ncgolia peragat extefch; , riora; cito ad me pritna accasione oblala scriberc
(60) - e graveris, ut lmnc libi vinim niiltam, electum
. , Dei, cl buic rci aplum, revercndtim adcuntibus, ct
&i , in mansueludinc adversantcs crudiculcm. Queni
2 , slalim etiam polcrani mittcre : scd quia ipsc prior
Beo-3, , cfflagitasli homincm, caciera quidcm probtiin ac
^, - iiobis dilcctum, sed nominato viro longc infcrio3:. * Q rem; tibi meam ipsius senicniiam notam cssc ac
' , perspeciam volui : ul si indigcs ojusmodi viro, nut
, - unum aliquem ex frairibus miilas, qui ipsum circa
, jejunia assumal : aul mihi scribas, si neminem
^61) habes qui ad noe usque itineris laborem perfcrre
\ , possit
, , (62)
.
*.
175 EPISTOLA LXXX1P.
Cafugit ad AUianamim in snmmis Eccletia malit, et rogat ut communem ephlolmn icribat pluribu* episcopis
mmiionem appetentitm*, $ed milium ab eo fieri volentibus: aui tisuspecti sint epitcopi, eum ad se mitlai: no
tilmiradiiurum, quam responsa ab episcopis acceperit.
', .
Alhanasio, episcopo Alexandrice.
" (65),
Cum qutdera ad res ipsas respiciraus, intucmnrxa\ , * D que diflicullales quibus boni quaclibet effeclio quo^(54) . Ila tres velustissimi codices Mcd.,
Coisl.et HnrL cum Clarom. Ediii . Paulo post
dfesUo-j in Val., Coisl. secundo ct
Ke*. secnndo, et Bigol. allero.
(55) . H.irl Med. el Clarom^ {uov. Ihidem male in edilis , unus codex antiqnas . Med. . Yocatur ille
presbyier Herniogeiiis alumnus, quia ab eo ordinalos Tuerat. Unde tstlius in epist. 257
tixvx vocat episcopos ab Euippio oriiiuaios.
(56) "Afifaxror. Coisl. primus, Harl. eiClarom.,
tyfcw, inenarrabilem.
(57) . Hanc vocem addidimus ex septem mss.
(38) . Coisl. primus, Uarl. et Claiwn. .
() . Harl., Med. et Clarom. PATIIOL. G R . X X X U .
. LcgUur ad marginem in Med. cadcm manu.

(60) , Coisl. primus . Ibidcm denei iii ileg. ulroquc, VaU,
Goisl. secundo et altero Bigol.
(61) . Ila Harl., Med. rt
Goisl priinus, elClaroin. Etiiti
. cdilto priiua Paria. . Sccuuda cl
mS8. .
(62) Med., Val.,Paris., Beg. socundus et Goisl. secundua. Conlra editi .
(65) ". Qualtior mss. anii itiiaeimi . cdiii . Trcs velu*
Biissimi codices Harl., Coisl., Med. ui in lextu.
-* Alias L l . Scripla anno 571 excunle, aul 571
inennte.;
15
S. BASIUI MAGNI
dain quasi vinculo impcdila delinetur, lura vero in summanv de nobis ipsis desperaltonem veni
,
mus; sed cum rursus in tuam gravitalem conjici

mus oculos, cogitamusque te medicum morborum, , \ ; ;
quibus Ecclesix laboranl, a Domino nostro reser- vatum; animos resumimus, el ex desperatione, in * ,
quam lapsi fueramus, ad spem erigirour mcliorum. *
Dissolula esl Ecclesia omnijs, quemadmodum neque (64) .
prudentia tua ignorat. Ac vides prorsus ex mentis , . Kal
contemplalione, velut ex alia quadom specula, quae , '
ubique gerantur : quomodo velut in pelago, roaltig (* ,
simul naviganlibus, fluetus violenlia omnes gimul , , fa;
intcr se collidantur; flalque naufragium, parifen ob (65) oxlernam causam mare vJolenler exagHanlem, par- ,
liin ob naviganlium sibi mutuo nbslantium ac se ,
tinpellentium periurbalionem. Satis est in hac si- ^ (66)
mililudine sermonem concludere, cum nec sapiemia .
lua quidquam amplius requirat, nec rcrum status ,
det nobis dicendi liberlalem. Ad baec autem quis , ;
idoneus gubernalor? quis fide dignue, qui Domi- ^.
num excilet, ut inctepet veitlos et mare? Quis ;
alius quain qui a puero pro pieiale in certamiDibus ;
dimicavil? Quoniain igilur vere nunc propendet
quidqoid inter nos circa iidem sanum est ad eo- ; \
rum, qui idem senliuni, communionem atque uni- #
latem, fldenler patientiam tuam rogatum venimus, , ût nobis omnibua scribas epistolam unam, quse (67) *quid agendum sit admoneai. Sic enim volunt a te , .
initium sibi fleri colloquiorum ad coramunionem . fr
periineniiura. Scd quia lorlasse suspecti videiilur.Q tibi ob memoriam prxierilorum, boc velim, fa- . cias, Pater religiosiesime, epislolas ad episcopos (68) $
niibi milte, aut per aliquem eorura quibus istic - ,
fldem habes, aul eliam per fralrein Doroibeum
condiaconum noslrum, quas cum acccpero non ,
prius dabo, quam ab eis responsa accepero; sin ,
minus, Peccalor ero in U omnibut diebut viias
, (69)
mew . Hoc profeclo majorem metuin incutere non (70),
debuit ei, qui id primus dixit ad palrem, quam .
nunc mibi ad te patrem spirilualem dicenti. Quod (71) ;
si bocomnino apud te desperatum esl; saltem nos
in boc ministerio crimine libera, qui sine dolo et .
artiflcio, pacis sludio el muluae inler nos, qui de , * lr.
176Domino idem sentimus, conjunctionis, ad , ;.
boc legati et inierpreiis munus acoessimus
D
, *
.
f
Genes.
XLHI,
10.
(64) . Valicanus, Reg. ulerque

et Coisl. secundus . Ibidein Reg. secundus
eC Goisl. secundus .
(65) . Deest ulliraa in quinqiie
mss., non lamen in velustissirais. Paulo poet ediii
. Sex mss. ut in textu. Inslituta
ic comparaiio uberius multo pertractatur.iii caoile
ullimo libri De Spiritu sancto.
(66) . Gpisl. primus el Harl.
*/.
(67) . lta Coisl. primus ti Reg. p '-
mtte, cum Med. et Harl. Edili ^, exrepu

edilione Haganoensi, qua babet ^.
(68) . Sic Harl. e* Vai. cwntn
bus aliis. Ediii . Patile posC w
, sed dcest pronomcn in mss. Ijjl^
liarl. el Coisl. primus .
(69) 6. lia mss. seplem. Edil^
(70) . Deest ulliiua yombi mduoN-
|lr
DS89
(71) , lia sex mss. EdiUoOol

.
EPISTOLARUM CLASSIS H. EPIST. LXXXIY.
EPISTOLA LXXXIII*.
.
Catsiiorem hortatur Basiltus, tti miseree Cappadocice calamitatet suoievet, eique commenaat umu$ ex am
tionem quamdant, quw circa Cliamanenem iita erat, et IrUmlit premebatur.
.
Censitori.

Mihi quidem consuetudo cum lua nobilitate et
\ ' coram congressus brevis admodum exslilit : eed
, ' accepla ex auditu cognilio, qua multis viris insi , , . gnibus conjungimur, nec exigua, nec contemnenda.
\ An vero et apud te ex fama Sn aiiquo numero
, . * * snmus, Spse melius noveris. Tua quidem existi (72). matio lalis apud nos est, qualem diximue. Quo' - niam aufem vocavit te Deus ad munus bumanilati
, ' demonstrandae idoneum, per quod poles pairiam
, noslram oinnino solo aequatam instaurare ; decero
, ' me arbitror tuam bonitatem admonere, ut spa
- divinae remunerationis talem te exbibere vclis, ut
, imraortalem roemoriam consequaris, et requiei
, aeternje haeres evadas ob allevatas calamitosis
, - serumnae. Cum autem et mibi quaedam sit circa
. Chamanenem posseesio, eam aeque ac tuam luea (75), ris rogo. Nec mireris si mea dicam, quse sunt ami*
, . , corom; naro curo reliquis virtutibtis el amicUiam
, didici, ac memini illius qui eapienter dixit, ami, , cum este alterum seipsum. Hanc igilur posseaHJUor . sionem, quae ad illuin pertinet, velut meara tua
, - dignitaii commendo; ac rogo, ul considerans
\ , - dornus moleslias, des illis el preleriiorum tempo , rum consolationem et in fulurum oplabilcm c i i
, \ habitationera istam reddas, qu ob tribuiorum
, imposilorum mullitudinem fugienda est et despc
\ - rata. Sed et ipse operam dabo, nt cum tua urbani
. tate conveniena de singuHs ptenius disscram.
*, - Q
.
EPISTOLA LXXXIV
'*
44
TtttudmCappadotxct, mtm'BHam e**ecredimuperhonorificetaitaai Bamim, epuque (aclumdutr
satis cujutaamnepolem armos qutUuor natum curice addicU, tpwiro ienem inwiera
tn nepole
rursus pro
ad
pu&lica
traxerii. PUtribu* probat muiandum esse quod decrtium imque fuerat.
PrtMtoV.
.
4.
Fere
incredibile
est qiiod scrtpiurus sum ,
L ,gcribetur
lamen
veritaiis
causa. fcisi cupidilate
,
^, , omni lenebar, quam possein saepissime cum lua
, probitate colloquendi; poslquam laraen banc lit , , *. lerarum occasionem naclus sum, non accnrri ad
. , lucrum, sed haesiiavi ac m6 rclraxi. IHud itaquc
& (74), ea in re mirabile cst, quod qnse contingere cupie . , D bam, ea ubi contigere, non aum amplexus. Hoc
, - autem fuit causse, quod pudcret me videri nou
. purse amicillae causa, sed aliqtiid utililalis aucu( , panlera gubinde scribere. Sed illud mihi in men lem venil (quod el lu considerans velim exislimcs
), me non quaeslus magis quara amiciliai causa in
. colloquium venire), 1 7 7 aliter praesides alloqiii
- decere ac privatos. enim nobis eodein juodo
. (72) . Sic ope codicis ClaromOntani muUvimusquod erat ediiis, .
|75) . Medicaeu? ^^ post
Coisl.ioritoujB #*'
(74) . Coisl. primus et Med. ,

* Alias CCCCXXVil. Scripla anno 572.
* * Alias CCCLXXXiX. Scripta anno 572.
4(8
8. BASILU JfAGRI
464
adeunduY est medicus ac plebeius; neque etiam * praeses eodem modo ac privalus : sed danda est ,
opera, ut liujus arle, illius auclorilate ad noslroe . "
usus perfruamur. Quemadmodum enim ad solem ,
ambulantes, velint nolint, umbra omnino sequi- *
l u r : ila el cum magislraiibus colloquia quaesius ,
'qeidam comitalur, levamen afflictoruin. Primam .
igiiur epistote causam adimpleat ipsa magnanimi-
iatie luae salutalio; quod ip*um, eliamsi nullum * ,
lliud ecrlbendi argumenlum suppeleret, causam (75) , equara esse puiandum est. Saluteris igitur a nobis, . (76) , & ,
vir oplime, ac omni bominam generi custodiaris, prae- ' , ,
fecturas et pracfecluris gerens, et alios atque alios .
ua administratione adjuvans. Id enim et mibi facere ,
orosest, et libi debetur ab iis, qui vel tantillum tuam
ia admintfilranda provincia virlntem experti sunt.*B ,
3 . Post votum illud, meam quoque pro misero
2. , w>
sene precatlonenvexcipe, quem diploma regium ,
imineribus publicis exemil; vel polius cui et ipsa *
ante regem senectus immunitatera necessariam dederat. GonGnnasti et ipse beneflcium regis, na- .
turam rcveritus, et publicis rebus providens, oi ,
mihi vtdetur, ne quod periculum, bomine propler , ,
aetatem desipiente, in rem publtcam invctaerelur, (77) .
Quomodo aulem illum, vir admirande, alia rursus ,
Tia iropnidens in media ncgolia protraxisti? Quod ; (78)
cnim illius nepotem nonduin annos qualuor natum , , coriae addixisli, quid aliud est quam senem in ,
nepote rursus de integro ad publica munera per- irabere? Nunc auteui rogo aelalis atriusque mise- Q ;
,
rearis, cl utrumque liberes ob ea quae insunt utri
que miseraiione digna. Alier quidem parcntes .
oon vidil, nec cognovit, sed per alienas manus in banc (79) , * , )
vitam ingressns est, slalim a cunabulis pareiHe ' ,
uiroque orbatus ; alier vero landiu in vila reser- ' &
vatua est, ul nullum calamilalis genus effugerel. ,
Vidit enim filii morlem immaluram ; vidil et .
domum successoribus destitutam : vidcbii auiem * &
nimc, nisi quid lua bumanitale dignum cogiles, ,
solaraen orbitatis in occasionem sibi innumera- , ,
bilium malorum converti. Non cnim puerulus i * . U J
curalium album ascribetur, aut tribula colliget, ,
aut mililibus annonam suppeditabit : sed rursus ,
necesse miseri senis caniliem dedecorari. Goncede '
igilur gratiam et legibus consenlaneam, et na- ^ .
turae congruentem : jubens ut alteri quidem us- , '
qoe ad virilem aeiaiem concedaiur, alier auiem in
lecio mortem exspeclet. Continua autem negotia et ,
ineluctabilem necessiutera alii excusenl. Neque .
enim tui moris est aul calamilosos spernere, aut .
leges parvi facere, aut amicis non cedere suppli-
canlibus, etiamsi le ab booiinibus circumsteterint , ,
, (W)
negotia.
.
t (75) . Harl. et Hed. .
.
(79) . Ifss. contentiunt in hac voce.
(76) . l u novem mss. Editi Edili . Paulo post Coisl. primos *
1COIO.
(77) ... Sicmss. summo . Harl. el Med. ' .
(80) , Sic ros. codices wwm coeconsensu. Editi ... .
(78) . Sic mss. octo. Edili . Pau- sebso. Edili .
lo posl Goisl. prirous et R*g. secundus
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. LXXXVI.
'.
178 EPISTOLA L X X X V .
QjodmptH mcorventibuselinpritmtis cottoquiis rogaverat Basiliu$, ui rustwt ot> tectigaliajurare non cogeracwr,
idem nunc oer titterat obtesUUur.

fietr (81).
De cavendo jurcjurando.
Non desininuis in omni conventu conleslari, el

, privalis in colloquiis idem inculcare, ul rustici ob
, pnblica vecligalia ad jusjurandum ab exactoribus
non adiganlur. Rcliquum eral, ut eiiam per litleras
. (89) \ de iisdem coram Deo ct bominibus conleslaremur,
\ - consentaneum esse, ut mortem bominuin anima, bus inferre desinalis, et aliquos alios exigcndi mo , dos excogitetis, ac per vos bominibus liceal animas
, a vulnere integras habere. Ad te baec scribimus
is non quod indigeas, ul te verbis hortcmur (babes
. , - enim domeslica Domini metuendi incitamenla),
( sed ut per le discanl omncs, qui ex te pcndenl,
(83) Sanctum ad iracundiam non provocare, et rem
), * veliiam mala consuetudinc indiflereijlem non fa , - cere. Neque enim eis ullo pacto ad exaclione
- prosunt juramenia : et malum eerlissimura in
. animo suscipiunl. l)bi enim hominee in perjuriis
, - exercilali fuerint, non amplius solvere properant,.
. sed fraudis inslrumentum ac dilaitonis ansam sibi
(84) , invenlum esae jusjuraiidum exislimant. Sive igilur
, Dominus celcres pconas inferat perjuris ; non taa. bebunt qui in jus vocati respondeant consumpiis
. snppHcio debitoribus : sive palienti auimo eos
, tolerct Dominus, quoniam, ut prius dixi, qui pa , tienliara Domitii cxperli sunt, ipsius contemnunt
bonilalem; ne fruslra legem violent, neque iu
, , seipsos Dei iram accendant. Dixi quae debui, vide bunl immorigcri.
, ' . .
.
n q \
EPISTOLA L X X X V P V
f
Petit Basilius ut per quos direptum Dorothei presbyteri rumentum, per eotdem restiluatur.
(85).
Prwposito.
(86) ,

.
.
, ,
,
. Scio maximum et primum ptaesianli tuae studium esse, ut omni ralione juri faveas. Alterum,
ul et amicia benefacias, ei eos qui ad luse magnanimitatis palrocinium tonfugiunt, tueare. Concurruut ilaque omnia in causa presenti. Nam et jusla
res est, pro qua deprecamur; et nobis pergrala,
quos inter tuos amicos numerare dignatus es; et
eis debita , qui consiantise tuae auxilium ad inju-,
(81) . Verbum tiliimum addidinusex Coisl. pritno et Med. Tres alii codices, Harl.,
Reg. setiimlus ei Coisl. secundus, sic exbibent lilu*
biui: '
- Ut pu-
(85) . Sic cum edilis tres anliquisslmi codices Harl., Med. ei Goisl. In aiiis tribus
nempe Reg. secundo et Bigot., bc adduulur, ,
(82) . Reg. aecuodus

.
(83) . Ua velusli codiees quioqae:
ediii .
(84) . Edili , qnod
tmendal Harlaeanus.codcx cum iribus alii.
Basilius, quemque idcirco palriam appellat.

(86) . Editio Parix.
. Sed pnepoeilio melius deeai in sex mas. e|
in edit. Basil.
* Alias CCCV. Scripta anno 372.
* Alias GLXXIX. Scripta anno 572,
commendalUia presbyteris ob [rutnenit direptio,

H*c*rnm pecumiarum tzactom dumani injutjuran* nem. Palet ex epislola sequenli banc acriplam
i*m digere vectigaies.
D fuisse ad praeposilum pagi, in quo educatus fuera^
S. BAglLII MAGfii
rias quas acpeperuiu propulsandas Implorant. (87) *

Frunjj^tui enim quod duntaxai ad necessarium
vil cisum optalissimus fraler Horotheus habebat, . ,
quidam ex iis ,. I 7 9 quibus rermri publicarum
adminislraiio concredita esl , in Berisis diri- , (88),
pueruni, sive sua sponle ad banc violentiam, sive , '
ab aliis inducti. \eruni nulla ex parte res culpa ,
caret. Quid enim minus laedit, qui ex se malusest, . quam qui aliorum minislrat improbitali? siqui- . (89)
dem idem dammim his qui injuria afficiuntur. Pe- ;
timus igilur, ut per quos hic spolialqs esi, ab bis . , '
ffumentum ablatum recipial, nec eis liceat facioo- (90), , ris culpara in alios rejicere. Quanti auiem mo- * hm
menli est rei frumentariae penuriam effugere, tanti (91)
faciemus tuae magnanimitatis beqeficentiaqi, $i ,
eara confcrre dignalus fueris
, .
EPISTOLA LXXXViP.
'.
Eadem de re tcribil Vatilius ad pronidem, qvem Etiam e*se credtom.

Sin& intcriptione de Hsdem rebus,
(92).
Miralus sum quomodo le sequestro lanlum ne*

, , fas perpelraium sit in compresbyteruni; adeo u i (93),
quod unicum habebat suslentaodx vil prasidium, , id ei ereplura sil. Quod autem gravissimum est
. ,,
jllud est, quod qni boc ausi sunt, facinorU cul-
pam in te iransferunl: quem par erai non raodo (94) ,
non permittere, sed eliam toiis viribus iropedire ,
quominus baec committantur, maxime quidem in * ,
quosvis bQmiqes: sin minus, saltem contra pre- , , \
ebyleros eqsque quotquot idem ac nos sentiunt,
. W wv
ac eamdem pielalis viaqi inun(, Iiaque, si qua ^ , tibi cura est ut nie recrees; fac pito quae acta .
sqnt corrigantur. Poles enim, Dei dqno, e% baec , et his adbuc majora pcrflcere, quibus consultu (95).
volueris. Scripsi autem et ad palriae Praepositum: (96), , ' (97) *
ut si sua sponle aequa facere noluerint, judicio- , * *
.
rum aueloritê facere coganlur.
t
secundo. Habenl alii , de uliione. Editl

* Alias CCCXC. Scripla anno 372.
(7) . fied. et Coi&l. pjimus corrupte , Coisl. primus .
(93) . Med. et Coiel. pnnui
. Paulo post Coisl. priiuus et fteg. secundus
.
, etc.
(94) Or . bis vocibus pnemittotf
(88) . Goisl. primus .
Pairis. et Bigot.^v . "
"
. Qua praeposilio legi^r etiaro in codicibus te(89) . Nulla hoc loco varietas inter luslissimis Coisl. et Med. Sed in bis codicibus <le<dilo$ et manuscriptos codices; sed tamen poslu- sunt praecedemia verba . Harlaeanum cum
lat seulentia, ul legamus, aliis quaiuor aeculus sum.
, ;
(96) . Palriam suam vocat Basilms
tyuid enim mtuus lcedit quam qui sua tponle malu$
locum, in quo educalus fuerat apud aviam suatD.
e*i, qui atiorum minisirat improbitqli? Occurrit
enim Basiliqs excusaiioni, qua videt anlur auclores Eomdem locum sirailiier designal supra initio epivnjuriae usiiri, si culpam in alioe transferre pos- slolae 8. AU in epistola 51 se, com pluribus ia paseut. Ibidera editio Paris. . Deesl tria limenlibus Deura, insolabiliter doluisse, quod
Dianius formulae Constanlinopoli allata subscnin septem inss. nt edit. Basil.
(90) . Editio Parie. addil psisset. Hunc autcm presbyteruro, qui inpalnaBa , sed ha.-c desunt in septein mss. et in silii degebat, non aliuni esse perspicitur ei prcsbjedil. Basil. iu qua legilur, tero qui Baeilii collactaneas erat, ac demum, m
. lbidem tres mss. , per quos spo- qua Basilius educalue fuerat, cerlis condiUonibue
commissam adminisirabat, ut patet ex epistolftoo
liati iumus.
(91) " ... . Sic Harl., Med., Coisl. et 37.
(97) '^' . Ita sex mss. Editi '.
prinms com duobus aliift. Editi ...,.
(92) . Hunc titulum desum- Mox Coisl. primus el Med. ,
pîiuus ex codicibus Harl., Goisl. secundo el Regic
v
499
. EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST.LXXXIX.
470
EPISTOLA LXXXViir,
Horttiu fuirat Basilius chritatem ad syptbolam aurt comparatitii, $ed cum magiHratut plerique essent in agrit, pc$luiai
pra&ide, i vel de auri $umma aliquid mterim remiltat, vel tempu* praslilulum proroget.
, .
Sine inscriptione, causa exactoris pecuniartun.

(98) *
, ,
\ , \
,
-'
.
,
,
& ,
" , . ,
.
,
^,
,
,
.
Quam difOcile sil aumm comparalilium cogere,

omnium maxime prastanlia lua novit: neque ullum pauperiatis nostrae testem lam locupletem
Iiabemus, quam lemetipsum: qui summa buraauilale et nostri misertus es, el 180 bajctenue,
quanluui in te fuit, indulgenter nobiscum cgisli,
nu&quam a leni illo morum tuorum siatu discedens
ob melum eorum, quae a sublimioribue potestalibus
imminebanl. Quoniam igitur reliquum est nobis
de tola summa paiiiulum auri; ac illud ex symbola, adquam civilatem miiversam hortatl suraus,
necesse esl colligi; clemeniiam liinni rogamus,
nobis praesiilutum lerapus paulisper proroges, ui
et qui ab urbe absunt, admoneanlur. In agris eniin
sunl plcrique magisiraluum , ut ne ipse quidem
ignoras. Quod si ita miui potest, ut tot librse desint, tantumdem enim nobis reiiquum est, boc ut
fiat, te rogo; et reliquura postea milietur: in
autem omnino necesse est illud simul transmilli in
tbesauros; id quod ab inilio efflagiiavi, ut tenipufvindictum nobis producas.
EPISTOLA LXXXIX**.
'
tokm tolatar Basilius desiderium videndi Meietu, eumque pcr Vorolheum outetiatur tif pro se oret, et n ad Otetdenlala tcribendum $it, Ulleras dictel: se enim jam scrlpsisse per Sabinum, sed Umquam synodo mtltenaum tpa
Ifaem perferat. Negat se apud Athatmimn quidqmm promovere irnst ni*i Meleiio ew*aue sociis tnttaroifiatcommmom AUumasio offermdce.
1
Meletio episeopo Antiochia .
.. , (99) I . Bonus Deus occasiones nobis salu.landae di^ , - ^ gnitatis lua prabens , vebemenliam deaideriLd*> . mulcet. Nam teslis ipse est desiderii noslri, qiio
, fiagramus, valtus tui \ivendi, ac bona lua et*ulili
to (1) , animabus doctrina perfrucndi. Ntinc aulero per
. religiosissimum ac oplimum frairem Dorolbeum
condiaconum advenieniem oblestor te, iu primis
& ut depreceris pro noibis, ne populo simus.offen ^, diculo, neque precibus vestris impedimenlo qoe , 'minus Dominum placelis. Oeinde suggcrirous
- etiara , ut omnia pcr praedictum fratrem digncris
ordinare: ac si ad Occidenlales scribenduru est,
* () propterea quod lilterae sunt necessarLo eliam ab
, uno e nostris perfereudae, bas ipsas lilteras dictes.
, Nos enim nacii diaconum Sabinum ab illis missuni
. scripsimus ad Illyricos, et ad llali et Galliae epir
(98) . Aurum illud - esse non levibus de causis exisiimamus., scriplam

cabalur comparatiiium^ quia idcirco conferebalur,esse mense Martio ac non longe aute Pascha, quod
Qt inde vestes militares compararentur, u l obser- boc anno 572 incidit in diem octavuro Aprilis.
at Gothofredus ad lib. vn Cod. Theod;> tit. 6, (99) . Edili addunranle banc va>eg. 3. Nam provincise Orientis, exceplis duabus, cem arliculum , qui deest in Coisl. uiroque el I r i nempe Osroene et Isauiia, non vesteni ipsaui mili- bus aliis. Deesl bsec epislola in codicibus Med. et
Ureui prsebebant,sed aurum compensalionis gralia. Harl.
Porro Yalens in lege secunda ejusdem tituii, quse
(1) . Sic qualuor mss. pro eo quod eral
Marcianopoli data est anno 368, jusseral Omnem in edilis .
cmonm vestium ex Kat. Sept. ad Kal. Aprilis /ar- (2) . Voculam addidiraus cx sex mss.
9iiionibtu tradi: proposita Rectori provinciai vel ejus
Alias CCXLIH. Scripta anno 372.
offcio condtmnatioms poena. Unde paiet bajic Basi Alias CCLXXIII. Scripla anno 372.
pistolam ed Reciorcni CappadocLae, qacni Eliaiu
#
471
S. BASILU MAGNI
scopos, et quosdam alios, qui privaiim ad nos , ' , *

litteras dederanl. Consenlaneum aulcm, ut tan- (5) \
quam-st communi synodi imltaiur aliquis, qui lit- (4) ,
leras secundas dcferat, quas ipse jubclo exarari.
,.
() , " .
2. Qtio:l jam ad revcrendissimum cpiscopnm
2. AUiaiiasiinn atiinct, probe scientcm eximiam tuam
prudcnliam monebo, fieri non possc, ul meis l i l - , ' leris aliquid promoveatur, aut quiJquam eorum (6) ,
quac oportel perficiatur nisi et a vobis, qiii tunc
' , ipsius communionem procrastinaiis , hanc ipsam , .
aliqtio paclo accipir.t. Aiunt enim ipsum omnino ,
propendeie ut nobiscuiu I g J coujungalur, et , ,
quidquid poterit, collalurmn; sed dolere, quod et , \
tunc dimissus sil sine communionc , et eliamnora . '
promissa maiteanl irrita. Res aulem Orieni-aHum
quomodo sc babeant nequaquam profecto latel ' :
aures piclaiis luae : ac pcr se ipse accuralius . "
omnia pradiclus fraler enarrabit. Quem quidem , &
dignare sialini post Pascba dimiUere, quia ro- ^
eponsa Samosalis cxspcclal: cjusquc ct propen- , , : i
enm voiuntalem apppoba , et prccibtis tuis cor- .
roboratura ad res proposilas agendas dimilte.
EPISTOLA XC\
V.
f
Verlarat Basilius guantnm IwlUia* perccpcril, ex Ihteris Occidentalinm. el ex adtentu Sabini; edoctos
dejeim Orienlh tandem auxilio veuturos speral. Quod (juidcm ul impclrel, OrienUdis Ecdes.ce calumita
Hn qua: canonice Occidcnie (jesiusunl assenliri se profiiclur.
SaTiciissimis fralribus ac epucopis Occidentalibus.

.C

\ \.
tr
. Deus, qui scmper affliclionibus conso1. ,

lationes admiscel, nobis ctiam nunc largitus est ,
inler muHos dolorcs, ul modicum aliquod solalium (7)
itaiitisceremurexlitteris, quas a vestra inlegritate ,
reverendissimue Pater tiostcr Athanaeius acceptas
ad nos iransmisit, fidei reclx leslimonium et ia- (8) ,
violabilis veslrae concordiae atquc conspiralioai ,
arguroenlum babenfes, ita ut et pastores Palrum ' ,
vestigia sequenles, cl Dumini populum cum scientia (9)
pascentes cxliibeant. Uxc oninia adeo nos exhila- ,
rarttnf, tit nircrorcm nostrum solvercnt, el exiguum ' . qucmdam risum animis noslrisconcilarcnt, cx tristi , 92'
Loc rerum slalti, iu quo nunc versamur. Auxit au- **
tem nobis solaincn Domimis pcr religiosissimum xa:*ilJium cl condiaconum Sabinum, qui et ea qu (!), . ^/
apud vos praeclare geruntur, enarrans accurale,
aluit aiihnas nosiras; el de rebos noslris experien- , , *
2
lius, magnum illum esse episcopum Alexandnnum.

Rem expcndemus in Mta BasUii; ncque eniuinotis , tnisimu$, quod pugnal cum sen- tarum angusiiis conlineri possil.
tenlia Basilii.
(7) . Coist. primus .
(4) . Ilaec desunt in Vat., et Reg.
(8) . Deesi noroen Albanasii in uirosccuudo el Coisl. secnndo, nou in Coisl. priino, ct que Regio.
licg. primo et . aiiero.
. Reff. sccundus et Coiei. se(5) 'Asto xoirov. Sic merque Reg., et uterque
us . Ibidem edili *.
Coisl. cum Bigoi. altcro. Ediii . Dicilur Sed articulum primum sustuliinus, qui nielms *
auleni boc loco commune tynodi, velui apud Cice- delur deesse in tribus mss. licei non veiusiissuins.
ronem rommune Asicc.
Deest etiam in cdilionihas Hagan. ct Ba^rt.
(6) " . Ita SPX mss. Editi .
(10) . Quaiuor mss. non l>"jen te;
Infra . Coisl. primus luslissimi . Paulo post editi *
. Reg. priinus etCoisl. secuudus ut in lextii. , etc. Coisl. prirous cl MNegat Tillemoiilius Atbanasiun, dc uuo hic Basi- ut in lcxiu.
Alias LXI. Scripta anno 572.
(3) .
lla niss. Ires : male in edi-
vl
EPISTOLARUM CLASSISII. EPiST. XC.

*74
415
wp' , Ua edoctus, perspicuevobis eniintbbit; ulpritoum
, - quidem constanli el vebemenli ad Donainum prece
6, , nobiscum decerteiia; deinde vero ut et pro viribus
solatium Ecelesiis affliclatis afferre ne recueetis.
, Nam bic omnia fatiscunt, fratresreverendissimi; et
(II) - deflcit ad continuos adversarioruni assultos Eccle^ ia, non secus ac navigium quoddam in medio
. , - mari fluctuun) impulsibus sibi invicem succeden, tibus agitalum; ni&i Dei nos bonitas cilo v i 3 i t e t .
, Queinadmodtun igiiur proprium ipsorum ;bomim
- ducimus, veslram inler vos concordiaiD el unita!4, tem; iia et rogamus , ut nostrarum vos dissensio . " num misereai; nec, quia locorum situ disstlt su mus, nos a vobie sejungalis, sed quia Spiritu
^ , - comniunione coajimgimur, nos in unitis corports
) * , concentum adiiiiitatis.
} , \ , '. }
, ^ .
1 / , ,
2. Nolae aulem calamilates nostra, vel nobis
({2) tacentibus: siquidem per totum lerrenum orbem
. 1 8 2 J
personuerunt. Conleumuntur Palrum
(43)* dogniata; nullo nuiucre babeutur aposiolicae iradi: - liones; novatorum invenla regnant in Ecclesiis:
* , de caetero homines verbomm artilices suni, noii
* tbeologi; primas lenet mundi sapienlia, cxpulsa
, . crucis glorialione. Abaclis pastoribus introducunlur
, , lupi graves, qui Christi gregem discerpant. Domns
. (44) - oralionig desliiuls concipnaloribus, aolitndinea
, lamentantibus refertae. Seniores lugent, dum anii . , Q qua comparant cum praesenlibus; juniores misera * biliores sunl, qualibus privali eint, ignoranies.
:, . Atque haec qoidera apta ad eorum commiserationeiu
(45) covmovendam, qui Cbrisli dileclionettt edocli sunl;
, - sed comparatus cum rerum veriiate sermo tonge
(46) ab ipsarum magnitudiae abest. Si quod igilur sola . - lium dileclionie, si qua communicalio Sptritua, si
% i - , qua comrois^ratioDis viscera, ad ferendas nobis
, . - suppetias coitcilemini. Auipile sludium pielalis:
, D08 e x bac lempestaie eripile. Proferalur et apad
, * ^^ noi libere bona ilia Pairum promulgalio, iBfamem
* , - Arii bsresim evertens, Ecclesias vero in sana do* , - ctrina sedificans, in qua FiliuraPalri consubstantiapyv (17) ^ ^ lem conliteraur, atque Spirilus sanclus pari honore
< simul ei numeralur, et adoratur; ut quam vobis
, -1) Domibus dedil pro veritatc libertaiem, et in divinae
salularisque Trinitalls confessione gloriaiionem,
^ ,
banc ei nobis per vestras preces opemqae vestram
(48) largiatur. Caelerum. ille ipse, quem jara dixi, dia'^
conus singula dileclioni vestrae nuntiabil. Omnibus
tti . . - autem qaae canonice a veslra praeslanlia acta swal
a r a
() '. Tres velUBiissimi codicee . Deest

m in quatuox aliis mas. Paolo post edilio Pa
- velusUssimi codices , deeat vocula
in aliis quaiuor mss. el edilionibusHagan. et Basil.
(H) Actacr. Deesl ca vox in quatuor mss. non
anien vetusciasimis, ia quibus etiam legilur -
(15) . I u iret mse. vetuetissimi : editi ilc .

(16) . Deest pneposilio in utroque
Regio et Coisl. secundu. lbidem editi
. Mss. ut in contextu. Paulo posl Reg. olerqu*
el Coisl. secundus .
(47) $*. Ua Coisl. primus el Med. ctun
1*5) . Tres Regii codices ej Coisl. tribus aliU. Edili . Harl. cura uno ex Re*<$ , . PauL giis .
W Med. ei Harl.
(\%) , ltasepleni mss.Edili .
lUj Vid. Addenda.
ns
S. BASILli MAGNI
475
47
aesensi sumus, apostolicum vestrum recta doclri- (4&/ .

n& 8ludiiffn laudantes.
!) . \
, ' .
'.
EPISTOLA XCP,
Valeriam Ititeru respondei, eumque per Sabinum taltttat, ei obleslatur] ut oret pro kniseris Bcctesue Ori
quibus sanandit necessarium e$se doctl\Occident\* auxilium.
,
Valeriano, Itlyricorum ephcopo.
(20).
(21),
,
, \
, (22) osfc
. " Proverbii illius: Ut animas sitienli aqua frigida, ita , " $%
Grates Domino largienli nobis, ui dileciionis veleris frucl^m in lua purkate videamus : qui scilicet
adeo corpore sejunclus, uobis te per epistolam
conjunxisti, nosque spirilualt tuo et sancto desiderio complexus, non enarrabilem quemdam amorem
animis nostris indidisli. Nam reipsa vim didicimus
nuntius bonus de terra longinqua * \ Magna enim est , \ h
apud nos fames cbariiatis, fraler colendissime. Causa (25). *

autem manifesla, nimirum eo quod multiplicaia sit , . \ \>,
iniquitas, mullorum refrixit cbarilas. Eam ob causam (24)
et litteras luas plurimi fecimus, et vices rependimus .
tibi per eumdem virum religiosissimum condiaco- , ^
1
n i n n nostrum 183 et fratrem Sabinum: per quem
et tibi nosraet notos facimus, el le obsecramus, ut * h>
in precibus pronobis invigiles, ot tandera aliquan- ,
db rebue noslris Deus sanclus tranquillilatem ac
quieteni imperliat, et veotum hunc ac mare incre- ,
pet; i u ut liberemur ej illo aesiu el perlurbalione \ )*
in qua nunc constituti suroue, gummam semper ,
submersionem exspeclanles. Sed id nobis magnifice fj , (2)
.
Deus in praesenti indulsit, ut vos audiremas sum
mo consensu et itniiate inler vos esse conjunctos, , axotev
c veriuiis doctrinam sine impedimenlo apud vos !
annunliari: siquidem aliquando (si raodo non jam , ' *
oonclusum est bujus mundi tempus, sed adhuc vilae * (
huraans dies supersunl) necesse esi, ut iidem re- ,
novetis Orienli, et bonorum quse ab eo accepisiis, *
remoneraiionem eidem in temporc pefsolvatis. Nam ' '?
* ,
aana apud nos pars, quaeque majorum pieiatem
tuetur, non parum faiiscit; diabolo mullis ac va- .
riis arlificioruin assullibus pro sua ipeius aslulia ,
eam conculiente. Dlinam aulem vestris precibus', , , \
qui Dominum diligilis, exstinguaiur prava illa et -j
'
populorum deceptrix erroris Ariani baeresis; relu- .
ceat autem bona Pairuin noslrorum doctrina, qui
Nicxam convenerunt, adeo ut consenlanea salutari
]
baplismali gloriftcalio adimpleaiur beatae Trinitati
, , f*x .
1
Prov. xxv, 25.

* Alias CGCXXIV. Scripta anno 572. Quara dulccBasiliocum episcopis longe reinoti^charilateconjungi.
(19) . Haec el quae sequunlur
oeaunt in pluribus .niss., non tanien in Iribas vetustissimis.
(20) . Harl. el Reg. secundus ac Goisl.
secundtis . Perspicumn est Aquileiaiu
liic designari, cujus episcopus erat Yalerianus.
(21) . Godices uonnulli .
(22) . Coisl. primus cl Med. ep

.
(25) . Hed. el Harl. cum aliis qa
habeni .
(24) . Tree vetustissiroi codicee W
, re(rige*cet.
luor
(25) ...
. ll?
1
stissimi trcs codices cum duobus afiU. Ediu x^ *

... .
477
EPISTOLARUM CLASSiS I I . EPIST. XCll.

Iflt/
478
EPISTOLA XCHV
Otia&rt ad tcribeadwm mpeUit non tolum totaiium m narrandis cerumnit; ted etiam $pe$ illa, Qccidetttales tandem
nxMo ventoros, ubi de rebus Orienlis ex Satmw cognoverint. Descritnmt calamitate Orientis, ut hit pemmti Ocridauakt epiuopi mitlant, qui el hceresi* progremu coerceanl et pacem inter iptot caUiolicos reconciliem.
.
* lialoz et Gallos.
1.
/ , , ,
, , , , ,
, , , (26), ,
, , , , , , , , ., , , , , ,
, , , , ,
bpifc) .
6 ,
fiapwv , (27) ,
1. Religivsissimie ac sanctissimis fralribus comminisiris in Italia et Gallia unanimis episcopis MeleUus, Eusebius, Basilius, Bassus, Gregorius, Pelagius, Paulus, Anlbimus, Theodotus, Vitus, Abraauiius, Joviuus, Zenon, Theodorelus, Marcianus,
Baracbua, Abraamius, Libaniue, Tbalassius, Joseph, Boethus, latrlus, Theodotus, Eustalhius,
Barsumas, Joannee, Cbosrhoes, Isaacis, Narses,
Maris, Gregorius, Dapbnus, in Domino salutem.
Affert aliquid solaiii affliclis antmis ipsum suspirium ssepius ex iroo corde ductum, ac lacryma
tmropens viro affliclionie repellit. Nobis autem
non, ut suspirium et lacrymae, solaiiura afferl mala
Mosira cbarilali vesirae uarrare : sed prxterea nus
f o r e ul
fovet raelior quaedam spes, forsitan 184
* 81 doloree nostros vobis denuniiaverimus, excite , , Dius vo8 ad ferendam nobis opem, quam quidem
^ , (28) EcclesiisOrientalibus a vobis adfuturam jampridem
& , speravimus, necdum tamen sumus assecuti; Deo,
' - qui omnia in sapienlia moderatur, omnino secun, (29) , diun arcana jusliiiae suae judicia, ul in bis tenla (30) , tionibus diutius detineamur, dispensanle. Non
, enitn (ignoraslis, fralres reverendissimi, res noetras,
quarum fama ad extremas etiam orbis terrarum
. ' partes pervenit : neque certe affeclum omnem
^, , - exiiistis erga ananimes fratres, cum discipnli sitis
(31)* Aposloli, qui proximi dilectionem legis compleSJJ , - menlum esse docet. Sed, quod jam dixiraus, inhib:i\ , bwt vestram alacrilalem justum Dei judlciuin,
- quod constitutam ob pcccaia noetra afOictionem
. ', , nobis plene admeitlur. Yos lainen adhorlamur, ut
, nunc saltem et ad verilalis studium, el ad riosiri
commiaerationem excilemioi, ubi omnia didiceri (32). , \ tis, eliam quaecunque antea aureg vestras effugere,
, , a religioeissimo fratre oostro condiacono Sabino,
, , qui polerit vobis ea quoque, quae epistolam prattl , tereant, per se ipse enarrare : per quem exhorla%) . Sic Harlaeanus cum ulroque Goisl. episcopos numerarent; Parisiensis, quse lacmiam
rt Reg. secando. Yaiicanus . Edili explevit. iinmeriio relinuit, quod in aliis ob viiium^
. Paulo posi ires codices, nempe Vat., Coisl. quo carebat ipsa, addilum fuefat.
secundas ei Reg. eecundus, babent pra
(27) , . Regitis uterque el Goisl. sccun^'-. lideni Goisl. secundus et Rcg. secundus dus . Paulo post Yat., Reg. secundus ei
^ non . pro leGoisl. sccundus .
fitor in Reg. sectindo. in Goisl. aecundo.
(28) /. fta Med. et Goisl. primus.
Barl. . De episcopis, qiiomm nomina huic Duo alii . Harl. . Editi
eptstolae praescribunlur, agemus in Vila S. Basilii. D~
.,
^ iulerim observabo post ullimum nomen, quod
9) . Ila mss. sex. Editi .
cu Daphnus, uiale in edilis addi , et
) . Edili
tdiqui: quibue ex verbis colligil Tillemonlius mul- . Sed decsl in Harl. et Goisl. primo. Deesi
tos alios subscripsisse. Sed baec desunt in Coisl. etiam in Yat., Reg. primo et duobus aliis^
iroque, Hati., Keg. secundo el Yat. Leguntur in et edilione Haganoensi.
Kfgio primo, sed causa in promptu esl. Gum eniiu
(31) ... . Ila tres vetustissimi
a boc codice iria uutum priora noinina recensean- coaices, et paulo post . Edili ..*
Jjjr, moueDdum fuit alia fuisse prsetermissa. Simi- , el . Editio Haganoensis .
Wer ia codice Medicaeo poal oclo episcoporum no(32) . Ita sex mss. Editi
îna, additur, , et qui cum . Hagan. ..
"< tmres. Hinc perspicilur nuomoda error obre-i
Alias LXIX. Scnpta anno 572.
Nain cuni relustae cdiiioncs tres tauluiq
479
S. BASILU NAGNI
ttt
mur vos, ul viscera indtatis mieeralionis, omni- 1*

qrfe deposUa segnilie laborem dileclionis suscipia- , \
tis, et nequa viaj longiludinem, neque donmticaa ' * ' ,
occupationes, neque aliud quidquam bumanum (35),
cogilelis.
\ , Se *
* , ' , (34) *
.
2. ,
2. Neque enira Ecclesia una periclitatur; neque
duae aut ires in gravem banc teinpestalein delapsa. (35). Nain ferme a Onibus Illyrici usque ad Tliebaidera
haeresis malum depascilur. Cujus prava semina prius quideui infamis Arius jecil: allis aulem ra- .
dicibus lirmaia a pluribus, qui Arium inier et * & (
nostram aelatem ihlerjecii impielatem studiose ex-
coluere, nunc exiliosos fruclus proluleruni. Nam , piclatis eversa sunt dogniata: confusx Eccleei* (36). ' : i
leges. Ilominum Dominum non tiracniium ambilio , ^
in praefecluras insilil, jamque aperle praemium impie- . Kipt
talis principatus propositus est, ila ut qui graviores * \
blaspheinias ructatug est, dignior babeaiur, qui
populo episcopus prasit. Pcriil gravilas sacerdota- (31)
lis : defecere qui gregem Domini cum scientia . pascanl: ambitiosis pauperuro pecunias in pro- '
prioi usue el in munerum largiltone* semper in- * drokriaumeolibue.fevanuilaccuraia canonum disciplina ; \ <3|
peccandi multa liberias. Nara qui bominum studkis . :
ad principalum devenerunt, iu boc ipso studii gra- .
tiam rependunl, quod omnia ad voluptatcm indul- (39) \
geanl peccanlibus. Periit judicium aequum: quisque % 5, w
ex suicordis voluntate ambulat. Nequilia modum C (40) ^.

nullum habel: exlegcs populi : deest praepositis
dicendi libcrlas. 185 ^
eorum,'a quibus . , !
collaium beneiicium, qui bominum opera sibiipsis , }&*3*
dominatum compararunt. Jam quoque et illud , '
inului belli (elum a quibusdam, defensio videlicet . |!
doctrinae sanas, excogilatum est: et dum privala \ \ *, fe-l
odia occullani, pro veritate se odisse simulanl. , * *
AUi vero, dum fugiunt oe turpissimis criminibu* ,
arguantur, populis furorem ad mutuam discordiam . , 14
inspirant, ul eomrounibus malis res suas obun* , #
brent. Quapropier et implacabile eet boc bellum : ' , *C
Sis qui mala egere, communem pacem, ut occulta ' .
ipsorum dedecora dctegcntem, metuenlibus. Ob ,
haec rident increduli, fluctuant qui firmiter non , ^
credunt:fidesestambigua, offunditur animis igao

, . '*
ralio, eo quod veritatem imilenlur, qui doctrinam ,
in malitia adullerant. Silent enim piorum ora; so- , ^
luta vero blasphema omnis Iingua; profanata tunt , (41)
eancla; fugiunt precationis doraos populi saniores, . ? * ^
ut impietatis scholas, ac in solkudinibus ad Domi- ^
r
e n i r a
511
(33) . Ita quinque mss. Ediii . Paulo post edili . Med., Harl.,
oisl. primus et Keg. aecundus ui ia textu.
(34) VideAddenda.
(35) . Ita tres veiustissimi mss.
Editi . Non multo post editi . Coisl. primus, Harl. el Reg. secuudus
(36) . Ita Medicaeus codex, accufatiuf quam editi .
(37) ^. Sic roes. et ediUo Bagaeoee.

Aliae .
. . . . n<w
(38) A*l. Pro hac toce habeol Hed. et ^
.
. ^.
(39) *8 . Ita ires
simi codicet. Ediii .
(40) 'Erdtdorat. I u Harl.cum aliis. haiti W>
(41) . Med. , so ***
veritatem, elc.
%
EPISTOLARUM CLAS81S . 18. .

, num in coelis inbabitantem tum gemitilrae et lacrytnig manus attoliunt. Pervetierunt autem pro ol
fecto et usque ad vos quse in plerisque civitatibus
6 \ - geruntur. Nimirum populi cum uxoribus liberiaque
tpiMkiv . (42) - et ipsis senibus pro moenibus effusi, sub dio preu; xal ces fundunt, ferentes omnes aeris injurias mulla
* (43) cum patientia, et auxiiium a Domino exepeciantee.
\ , , , ', ,^.
. Quae lamentatio his calamitatibus digna?
5. ;
(44); qualea lacrymarum fontes fais malis parcs erunt?
, ltaque, dum adhuc nonnulli videntur stare, dum
, \ adbuc veteris status vestigium servaiur, priusquam
; (45) , curaulatum Ecclesiis supervenial naufragium, fesii^ , ., \ , nate ad nos, jam festinale, ila precamur, fratres
. germanissimi: in genua provolutis manum porri^ ' , gite. Fraterna veslra viscera commoveantur iôslra
. causa, profundantur lacrymae commiseraiionis.
Mediam orbis parlem ab errore absorberi ne sina , tis : nec fldem apud eos feralis exsiingui, apud
. quos primiim illuxil. Quid igilur facio opus sil, ut
w , rebus noslris subveniatis, ei quoniodo commisera (46), ' lionem ostendatis erga divexalofe, nidlo modo a
tfjKi (47) * ' nobis necesse eril vos drecere : sed sanctus ipse
Ipw . Spirilus vobis suggeret. certe celeritate oput
, - est ad eos, qui supersunt, servandos, et plurituui
, - fratrum prasentia, ut synodi numerum expleant,
, qui huc advenienl, ut non solnm ex eorum qui mi*
, \ serint gravilale, sed etiam ex stio ipsorum numero
fijwu * pondus atque auctoritatem ad res emendandas ba^tv bcant: qui et fideni in Micsea a noslris Patribus
fcv , - scriplam instaurent, et hscresim pruscribant, et
I (48), - Ecclesiis loquanlur paciiica, eos qui idem senlium,
*, (49) ad concordiam adducentes. Hoc cnim profecta
. , omnium maxime dignum cst miseratione, quod et
' " ea pars quae videiur esse sana, divisa 186
, , seraetipsam : ac nos circumstant, ut verisimile
" - cst, similes calamiutes bis, quae olim nierosoly> . - mis, Vespasiano obsidente, acciderunl. Hli enim
^ , simul et exlerno premebaniur bello, et domestica
. Iribulium seditione absumebantur. Apud nos au tem, praeter aperium hsereticorum bellura, aliud
* (50) , prelerea ab iis, qui videntur recie senlire, excita . ' D tum, ad extremam debiliUlem Eccieeias perduxit.
xa\ ' - Ob quae ct maxime indigemos auxilio vesiro, ut qui
, apostolicam proflientur fidem, excogilata a se scbi
e s t
{ t i
() . Ita tre3 vetastissimi codices: . Paulo post Regius ulcrque et Coisl. primus
itt . Ibidem additum ex quin- .
pss. Editi . Plerique mss. (48) . Ita tres veiustiftsimi codices :
.
j
tres alii '.. Edili , eradicaiio) . Ita Harl., Med. et Coisl. primus. bunt. hac aulem vetustissimoruni codicum scri* . Ibidem edHi . Sex mss. ptura patet similiter legendum eese
nlexte.
el , quod lucem aflert verborum comW)]Ap*icovcir.\utre* vetustissimi mss. Qtta- plexioni.
r alii . Editi .
(49) .
Harl. et Coisl. primus 1*5) '&. Dterque Regius et Coisl. primus . posiediti . Septcmmss.
.
ut in tcxtu.
(50)
Harl., Yat. et Reg. primad
)* (. Goisi. primos el Harl. crci- .
6
. *l)Ma0iir. I u trei telofliasimi m . Edili -
S. BASILU HAGN!
483
smata dissolventes, deincepe auctoritati Eccleeise , & (51) ,

subjiciantur, ut perfectum fiat Cbristi corpus jam '
in omnibusroembrisintegritaii restitutum; ac non , >
eolum aliorum bona laudamus, id quod nunc faci- * :i
mus, sed eliam nostras ipsorura Ecclesias in pri- ' , rm.
,
stinum rectae fidei decus restiiutas videamus* R*>
vera enim laude summa dignum est, quod a Do- a-ahtoroino pielali veslrae dalum est, adullerinum quidem . i
a probo ac puro discernere, Palrum veroftdemsine 6 Ityto
ulla dissimulatioue praedicare : quam quidem et ;
nos susccpimus, agnoviwusque apostolicLs nolis , 0
signatara : eique et caeterie omnibus, qua? in sy- \ ,
noJico scriplo canonice et legiiime statuta suni, ju
, \ \
assenlimur.
(52) \
.
EPISTOLA XCIU*.
^*
Docet Basiliui bomm cue et perulile quotidie communicare : observat gualet singulis hebdom
etiam sapius commmicare.fiespotuielalteri quaMioni an pertevutwm tempore tiuat comtmmio
si nec presbytei- adsil nec dtaconus.
Ad Cwtariam patriciam, de communione. (53) , xoirwWef.

Singulis eliam diebus comraunicare, ac partici ' ,
pern esse sancti corporis et sanguinis Cbrisli, \
bonum est et perutile: cum ipse perspicoe dicat: , \ * ^>
, xai xirvr^
Qmi comedit tneam carnem, ei bibtl meum sanguinem, habet vitam atfernam . Quis enira dubilat , . &,
quin viue continenter esse parlicipem nibil aliud (54f
sii quam roultiplici raltone vivere? Nos quidem \ ;
qualer siogulis hebdomadibus communicanws, ' , ),
Oominica die, quarla die, in parasceve el SabbaU, , , et aliie diebus, si sancti alicujus menioria recola.- , ,
lur. Quod auiem persecutionum temporibus cogi- (55) . raup*
tur qute, absenle sacerdote aat 1 8 7 diacono, , Joan. vi, 55.
Aliaa CCLXXXIX. Scripta circa ann. 372.
(53) . Colbertinug codix
(51) *A . l U Coisl. ct Harl. Editi , . In quodaai
codic^ Regio occurrit fragmentuni bujus epi&ift*
& .
(52) . Exstat synodica illu epi- sic inscriptum :
tola, Graece quidem apud Sozomenum et Theodo- . epistola ad Ccetarium.
-(54) . Quidam niss.
retum, Latine vero in colleciione Romana ex vele(53) . Ita duo codices Goisliniani, Vai.,
ribus monumentis descripla. Sed cum synodus in
hac cpistola doceal Patrom et Filium el Spiritum Paris., Clarom., unus Regius el unus Colb.N*
sanclum unius esse hypostasii et e&*enli(B legilur
baecepislola in codice HarIaano. Editi
, quomndo Basilius et , quam leclionem luelur Combefisios, et Scul;
cuui co pltires alii, qui unain in tribus hyposiasim teluni casiigat, quod reddideril, alieujut wa<
ferre non poierant, omnibus tamen, quse synodi lit- cum eoli inarlyres illis lemporibus colereuiur. Sed
teris conltnentur, declaranl se assenliri ? Magnum Jie id quidem Combefisio coiicedi polest, mattyre*
eane indicium banc vocem subditiiiam solos lunc coli solitos fuisse, Narral Basilius in
esee et assulam. Sed huc accedit cuin ipsa epistola epistola ad Ambrosium, Dionysio Mediolaneiet
b Holstenio ediia, in qua legilur lanlum Palrem eumdem ac mariyribus honorem delatum fuisse ^
incolis illius loci, in quo sepultus fuerat. Ncc niet Fiiium unius esse tubstantice, tum maxime ipsius
Basilii lesliinonium, qui in epist. 214 docet ipsos ndr fuil Gregorii apud Neocaesarienses cclebrius.
eliam Occidenlales dicrimen intcr essenliam et hy- Alhanasii el Basilii dies fesios nemo nescii suiwi
postasim subindicasse; siqaidem in iitteris suis, post eorum morteni celebratos fuisse. Alqueeuncum linguce suce inopiam tuspeclam haberent, eiun- D | (jemus Gombelisio quod coutendii, non
iiw nomen Graca lingua ediderant. Non ergo dixemutandus erit contexius. His enim vocibus, ^
runt Occidentalee Pairem e^Filium ejusdcm esse sancli alicujus memoria recolatur, nihil vetfl
, sed tantum ejusdem stolos et martyres inielligcre. Sic enim Pauinm ^
, omissa bypostasis voce. Aique inde etiam col- signat Basilius iu episl. 204, sic designantur sacn
ligilur eos non Grsece scripsisse, nec episiolam, scriplorcs in libro secundo adversus Ennomim
qiae est apud Sozomeuum ei Tbeodoreium, prima- n. 8. Sed quod niilliua prorsus dilficuluii lociw
rium esse el germanisaiuium exempUr, ut erudilus relinquit, Gregorius Nyssenus, Orat. in tatdet fle
editor litierarum summorum ponliticum coulra Til- silii, pag. 485, negat celebriiatem fllius diei NIP^
lemontium et alios conlendit, sed potiori jure banc rem videri debere aliis sanctorum fcstis diebus, w
laudem editae ab UoUteuio cpistolae Latinae i r i - \ .
tbueadam.
9
4S5
PlSTOLARUtt CLASSIS I I . EPIST. XGIV.
, \, communionem soa ipsins manu accipere, id grave

^voi , \ non esse supervacuum est oslendere; quia boc
* diuturna consuetudo ipsis cebus confirmat. Omnos
. - enim in soliiudinibusroonachi,ubi non esi sacer> (56) , , dos, communionem domi servanles, suis ipsorum
, ' . manibus sumunt. Alexandriae aulem el in iEgypto
% unusquisque etiam de plebe ut plurimum babet
\ domi conimonionem, ei quando vult, per se ipse
, \ (57), fit illius particeps. Postquam enim semel sacerdoa
. " T V sacriflcmm absolvit, ac porrexit : qui illud, ut
!: , totum simol accepit, is dum quotidie participat,
; , * , merito credere debet se ab eo qui dedit participare
& (58) et accipere. Enimvero eliam iit Ecclesia eacerdos
. \ \ - porrigit partem : quara qui suscipit, cum omni podiaV

,

| > testate retinet,' et
sic ori admovet propria manu.
I
.
I
~
' , \ Ilaque idem valet, sive quis parlem unam a sacer . dote accipiat, sive mullas simul.
in\ ,
, .
,'.
EPISTOLA XCFV*.
D
amplumwm adificium comlrveret Basilius, inde Ulhu aectuandi arrepta catua: huc accesserunl ab epiuopig
iusidentUms aliee criminatione. Primam accusatUmem repellii, ac tedipaum suum imperatoris mdicio compro , ei rei jmbtiae tdtie eue docet. Caeterai digert m aliud tempus. Inlerim preesidem rogut ut AUxandri factum
(59)
" \
,
* ' ^
,
, . Q
, ,
ov-i, \
fiov (60)
* (61) ,
. * , , \
(62) , \ -
Heliccrectori provincue
Yolebam et ipse tuam digniiaiem adire, ne ob

absentiaiu minus aliquid habftrem, quam qui calumnianlur; sed quia iafirma corporis valettido
probibuit, solito ionge vebementius ingrueos*, necessarto ad scribendum veni. Ego. igilur, vir admirande, cum nuper una cum tua praestantia verearer, volebam et de oiunibus meis exterioribus
negotiis cum tua prudenlia communicare; volebam
et de Ecclesiis ecrmonem inslituere, ui nihil poslea
calumnije loci relinqueretur. Sed roe repre&si,
omnino praeposterum esse existimans, ac iminode
ralum sludium, viro lanta negoliorum multiludine
onerato euras adhuc, easque non nccessarias, inji-
Coisl. secundo, Paris., et secunda manu in Har(56) . Hulti mss. .

(57) *, ctc. Ha:c deeunt in dilis, keano.
(60) filor. Pronomen quod sequilur,
at leguntur in codicibus Med., Goiel. primo, Vai.
refcrri debet ad . Non enim dicit
ei pluribus aliia.
(58) . Nonnulli mss. Basilius, quod ab eo dicium cxislimarunt erudili,
. Ideni ex Tbeodoro Sludtta quaeeilum cuni voluisse se tolius vilae suae rationem Heliae redessi i , non idem responsum dedit ac Basilius. in- dere. Dislingtiii enim negotia illa, de quibua voterrogaius enim an per se ipsi monacbi et mo- D luerat <5um Helia communicare, a negoliis eccleaiales Eucbaristiam accipere possint, respon- siasticis, id est ad iidem et disciplinani pertimntidet in epist. 219 libri secundi, pag. 748, ne sacra bus. Nequaquam antem poierat vit;e suae ralionem
qoidem donaria tangere licilum esse, reddere, qtiin aimul de rebns ecclesiasticis agerei.
, t i i qui sacerdotii llla ergo sunt negotia exlefrtuipet non siini, nec, niei forte neceuilate tir- riora, sive, ut vocanl, temporalia. In epist. 81 difcnle, si desit presbyter vel diaconu$, per seipium gniorem episcopatu exisiimat senem omnibus virtumere Eucharitliam. Quomodo autem tunc .MI- tutibus ornaiitm, quain juveneni ad lioc lauliim
neada sil, sic prescribit: , idoneum ut mitlalur et exleriora negotia perlraciet,
, - \ .
, - Eodem sensu usurpanliir in episl. 195,
, .
. Editi , sed deest
iW ' Posito sacro libro, extensoque pnro UnUo, articulus in omnibus mss. Pauio post editi **l ucro velamine, depotita priut illic e manu eum . Quinque rosa. ul in texto.
metu tacra Eucharislia, posl hymnorum recitationem (62) . Iia mss. onines : edilio prima
am debet. Potlea, qni accepit, abluere os vino Paris. xa\ . Paulo poal Goisl. primus \
debet.
.
Alias CCCLXXH. Scripta anno 372.
(58) HO/g,elc. Deeet Heliae nomen in codieibus
^ Coisl. orifflo: reperilur in Reg. uiroque,
487
S. BA5ILII MAGNl
488
cere. Ad baec, dicetur eiiim quod res est, et alia*

timui ne forte in necessiutem veiiiremas vulneran- . (dm mutuis altercalionibus aniraae tuae, qu pura . ),
sua fn Deum pielate perfeciam religiosi cultus mer- ,
cedem percipere debet. Nam revera si ipst le ad , -J xafiopi
nos abstrabamus > parum tibi olii ad res publicas : (horelinquemus; ac idem fere faciemus, ac si quis . , r.fo
nauclorum, 1 8 8 qui navem nuper compactam in (63)-, ,
roagna gubernal tempesiaie, aarcinis novis prse- * -^
gravel, cum aliquid delrabere oneris, el quanlum , , ;
fieri potest allevare oporteat. Unde mibi videiur et ,
magnua imperator, ubi noslram banc solliciiudiuera , > perspexit, veniam dedisse, ut Ecclesias per iioe , . "
ipsi admini&lraremiis. Jam vero eos qui ainceris ,
Juis auribus obslrcpunt, imerrogalos volo, quid a , ' -
nobis rebus publicis allaiuni sit detrimenti ? quid . .
parviim magiiumve in rebus coinmunibus nostra ,
Ecclesiarmu gubernalione kedalur? nisi quie dicai ' ;
daiiiiuiui ab oo rebus aflerri, qui precationis domum
magutQce exsiruclam erigii l)eo nostro, et aedes (64) ;
circuiu illam, aliam quidem libeiali specie, epi- , '.
fcopo privalim addictatn, alias vero iuteriores Dei * tew
faniulis ex ordine dialribulas; quarum usus coni- , , |
munis vobis recioribus, et veslrocomiiaiui. Ecquem (65) , 66;;
injuria aflkiiuus, diun peregriiiis, sive hac trans- ,
euiiltbus, sive ttiedda aliqua ob inorbum indt- \
geuiibue liospUia construimus, alque sic ne- . , xx>
cessarium coiisiiluimus solaliuin, segrorum cura- , lores," medicos. jumenia, deduclores? Quibus ,
necesse fuit ei artes adjongi, tum quse ad vitam ^ , }
tunt neccssariae, tum qu* ad honeslius viiae inslitu
, , w:;
tum fuerunt excogilatae : alias rursus sedes ad , , (66);
facienda opera idoneas, quae omnia ipsi loco orna- , '
tum, et rcctori nosiro gloriam ferunl, laude in euro ,
redundante. Tu certe non idcirco ad nos regendos invitue adductus es, quod solus animi magnilu- , ,
dine possis opera collapsa jnstaurare, loca non , *
babitaia incolis complere, ei uno verbo solitudines . "
io urbes transforraare. Qui igilur ad baec se adju- ,
lorem praebet, eum abigere el injuriis aflicere con- ^
sentaneum, an honorare ac colere? Meque exisli- (67) , ,
roee, vir opiime, verba tantura esse quae dicimus : .
aiquidem jam in opere versamur, cum maieriam .
baclenus comportaveriinva, Haw igilur ad nostram, , ; <)
coram rectore defensionem dicta sint. Qux autem , , *
par est adversus accusalorum querelas, ut Cbrislia- | ^no et amico existimationera meam curaa habenii, .
respondere, ea nunc necesse est praelermiuere, ut . "
et epislolae modo longiora, el aliunde iuanimis epi- ,
1
<
* (63) . Ila mse. sumrao consensu.

Edili ^.
(64) . Haec addiU ex novem
ross. Paulo post editi * msg. summo
consensu .
(65) . Haee ecriptura, quamvis in
editis Unlum ac Goisl. primo occurral, videiur tamen ei pracferenda, quam habeot alii mss. . Paulo posl edili , pro quo e& mtt.
posuimua .
(66) , Dednctorei. eat, eos
qui obviam ibant, et abeunles deducebaol. Yidelur
bonoris eausa hoc munns clericis saepe commissum fuisse. Nam Basilius \u epist. 243 lesialur
Arianos sibt omnia ecclesiaslica inuma arrosare.
in bis ut dedncant proftciscenles. Querilur ID
epist. 98, quod ae Meletius et TbeodotiHS perfunciorie invilaverint, nec quemquain miseriut. qui
iierum admonerei aut deducerei. (Yide Addenda.)
^(67) . Ila tres vetusliesimi codiws,
Harl., Med. ei Coisl. primus. Sex alii mss. non iia
vetusli pro bis vocibus habent . puu
utrumque babent t t .
EPISTOLARUM CLASSIS 11. EPIST. XGV.
490
, stolis non tulo coramilleiuia. Sed ne ante congres

, sus noslri lempus nonnullorum calumniis induclus,
, - aliquid de tua in me benevolenlia remilterc cogaris,
. " - fac idem quod Alexander. Nam et illum f e r t i D l ,
, , cum quidam ex familiaribus calumnia appelere > , lur, aurium quidem alteram accusatori prabuisse,
. , - alieram vero diligenler raanu occlusisse : dcmon , stranlem, oportere ul qui recte judicalurus est,
, non iotus statim a praoccupantibus abducaiur, sed
, dimidium audilus integruin ad defensionem servel
abscnli
'. ,
.
1 8 9 EPISTOLA x c v \
liaitatnsa MekUoel Theodoto BusUius ad diem feslum, medio mense Junio celebrandum *cripseral ad Etuebium per
Theopltra&tmn diacomun. Quomortuo anteperlulas lilleras, cum dieslanum iriginta superessenl, liiteras ilat ivisil
BasMus EusUitltio, ut cilo perferrenlur aa Busebium. Declaral Batilius se ad hunc locum et diem venturum, $i ipse
aiam veniat Eusebhu: secus vero, tiequaquam ilurum, $ed potiut profecturum ad ipsum Kusebium.
t
, .
Eutebu, episcopo Samosatorum.

Gum dudum scripsissem pietali luae luin aliis
, - derebus, tum ul in unum veniremus, spe excidi,
, non perlalis in raanus dignitalis luae lilteris, quas
, bealus diacomis Tbeopbrastus acceptt qtibfein,
dum necessario ad circuilum quemdam conficien - dum peregrinamur, sed minime iransmisit ad luam
(68), pielatem, eo quod iilum roorbus, ex quo mortuus
, / ' - est, anteverterit. Unde tam sero veni ad scriben. " dum, ut ob summas lemporis anguslias nihil sit
^ , ulililatis ex his liUeris exspeclaudum. Nam religio , sissimus cpiscopus Meletius e( Tbeodolus mihi
: . praecepere ut ad ipsos proflciscar; tum ad amoris
significalionem congressum offerenles, tum edam
, ^ emendationem aliquaraeorum, quae nunc niolesliam
, (69) afferunt, ficri volentes. Indixertml aulem nobis tein . pus quidem conveniendi, medium menseni Juiiium
proxime sequentem ilocura vero Pbargamiim, locum
, - insignem marlyrum splendoce, ac frequenlissinio
(70) , - conventu singulis annis ab ipsis celcbralo. Cum
( (71) autem mibi, poslquam redilu meo didici beatum
* . , diaconum obiisse, el lilteras apud ine incrtes
: jacere otiandum non esscl, eo quod adbuc tri , ' ginta tres dics nobis ad diem conslilulum super , , sint; misi celcriter ad reverendissimum frairom
: - Euslatbium comininislrum nostrnm bas liitcras,
, ul ipsius opcra Iransniitlanlur ad (uam gravitaiem,
ac cito rursus responsa ad nos refcranlur. Elcniin
- , 8 si ficri potesl, aut alioqui placilum libi, ut oo >e (72), D s s quoque veniemus; sin lninus, nos certo,
. , Doo volenle. congressus debitum ab anno pru>. , , \ * rito contracluin persolvemus ; nisi rursus impediii & , , , mentum aliquod nobis accidcril obpeccala: congres * sum verocum episcopis in aliud leinpus diflereuius.
, " .
nia
(68) '. Ita sex mss. Edili - Basjlio communio laedebat Tbeodoium.
(70) . Coisl. priinus .
. Ibidem Uarl. .
(7ij . Ila mss. sex. Edili .
(69) . Conjunctio addita ex sex
(11) . Ita octo mss. Edili .
rcis. Quod autem ait Basilius Meletium et Theodo* Alias GGXLI, scripia anno 572.
lom emendalionem eorum, qus molesta erani,
ewpiasie.id referri dcbet ad Eustathium, cujus cum
16
1'ATBOLC G B . X X X i l .
S. BASILII MAGNl
EPISTOLA XCV1\
48
HCT''.
DertioMtral Basilius quantum afjlicla Cappadocia damnum [ecerit, ablato ei vrwstanlissimo prcetide
illum Sophroiiius commendet Imperatori, et HlaUu ei criminaliones diluat.
Sophronio magistro.
Ecquis ila civilaiem suam diligens, ac pairiam, a

, ; >
qua edilus in lucem el nutriius seque ac parentes , ; ^
bonorans, uti tu ipse, qui el urbi univets;e gene- , '.
ratim et cuique sigillatim bona precaris, nec pre- , \ , :
caris solum, sed vola eliam per le ipse confirmas? ;
Haec enim potes , Deo danle , aique ulinani possis , -.rrv,,
quam diulissime, ila benignus ac clemens. Sed la- . '* \ roen, hac le potestale pradito, pairia nostra 1 9 0 , *->
per somnium dtlala est, viro quidem commissa, qua- ,
lem non alium diount, qui res nostras anliquissi- * \
mas stiunt, in recioris sedem coirsccndisse; sed (73) :
cilo eo privata improbilate nonnullorum, qui ei ,
illius Kbero et nescio assenlationis animo ansam
belli ei inferendi arripucrunt, et calumnias ei in- JJ , atruxcrunl, clam luae pracslanliae auribus. Quapro- , . 1 ,
pler omncs universe lugemus, rectore ablalo, qui , 5
solus poierai jam in gouua provoluiam urbem no- , :
sirani denuo erigcre, acqni sincoro custudc, aflabili , (74)
injuriain patienlibus, lenibili delinquenlibus,scqua- ^, , ;
bili el eodem paupcribus el divilibus, et quod inaxi- , \ \ , \
muna est, res Chrislianonim ad antiquum decus ,
revocanle. Quod enim a inuneribus omniunt quos . , ;
scimus bumiiium maxime abhorrtiii, nec cuiquam , \ (7 j)
proler jtis graiilicaliis est, id ul exilius csuleris , &-?;
illius viiluiibus praelennillnnus. ttxc quidem sero . tit :si
leslificaniur, nosmelipsus more eorum, qui nacnias , *
cantitant, consulantes, nibil rebus auxilii iercnles. (7G) ,
Sed tamen nec ilhid inulile, ul viri memoria ia ,
magno tuo pectore recondatur, eique ut bene de C
palria meriio graiiam iiabeas; ac si <jitis ex iis, qui , '^sc jusiiliae poslbabilos fnisse molcste ferunt, i.i * : ipsitni insurrexeril, luearis ac defondas, omnibusque , -"
apefle demonslres eum a le inier necessarios a- , ,
scribi : salis causx esse pulans ad itecesMludincni, ,
lum bonum de eo lesimiomutn, tum tpsam rerunt
experienliam, quse lempoii minime rcsponJet. Nair , ,
quae ne mullis quidem annis ab alio fiant, baec brevi . "
lempore ab eo perfecla. Porro salis magnum nobis * ,
beueficium. ac eorura quae acciderunt solamen, si * . '
ei ilUim commendes imperalori, et illatas ei crimi- , \ , :/-:
naliones diluas. Hxc libi universam exislima pa- , ^
Iriam una voee mea dissererc, ac commune omnium . ? ;
volum esse , prastantiae tuae opc aliquid huic , x*t
^ , ci
viro proepere ac feliciier cedat.
.
;
* Alias CCCXXXII, scripta anno 372.

(15) Tardpxtxar. Ita Coisl. uterque, Harl.,
Reg. aecundus el Bigot. aller. Editi
. Sed hujns scriplura videnlur auclores
fuisse librarii, dum meluunt ne praeposilio minus
recie cum geniiivo conjungatur. Eam lamen &imili
ler cum genitivo conjungil Basilius in epist. 58.

^74) \. Sic Harl., Med., Coisl. primuscl
Clarom. Editi , accurato otqux custodi.
75) . Multi codtces .
, l u septem mss. Edili .
EPISTOLARUM CLASS15 I I . EPIST. XCVII.

\'.
494
EPISTOLA XCVll*.
Bximim pacis ttadium declarat Basiliu* in vehemcnti illa dissemione, quas ei cum Antldmo ob Cappadocia* dwmonem
tuperveirit.
Senatui Tyanorum.
Qni occnlta revelal, el cordium cousilia in lucem

,
, ? proferl, Doniinus largilus est vilibus et abjeclis
, , . iiHclligenliam diQkiliuin ad deprehendendum , ut
, nonnulli putant, macbinationuiii. Nihil igitur latuii
* ' , nos, nec quidquana eorum quae facla sunl, occul^ (77), lum fuil. AUamen nos neque videmus, neque aedi . , mus quidquam aliud, quam Dei pacem, et qu ad
, , ' cam ferunl. Nam etsi alii polenies sunt, ei niagui, '
, (78) ei sibi ipsis fldenles, lamen nos nibil sumus et nul , lius prelii; quare nunquam lantum nobis sumeraus,
> - rl in soliludine videamur nobis negoiia couGcere
, - posse: qnippe cum probe sciamus, magis nos
9 - uuiuscujusque 1 9 1 frairum auxilio indigcre, quam
. manum allcram allerius ope: siquidem et ex ipsa
corporis nostri constitutione -societalem necessa . " riam esse Dominus nos docuit. Cum enim b;cc ipsa
(79) , ^ noslra membra considero, quorutn nullum slbi ipei
, - ad agendum salis esl: quomodo mihi ipse videbor
; ad vilie negolia sufficere? Neque enim pes tuio
, gradiatur, non suffulcienle altero: neque oculas
, recle videat, non babens allerum consorlem, et
, ' cum eo socialiter bis quae videnlur, inlentus. Audi . ' lus accuralior, qui per oirosque 'meatits voccm
, - suscipit, et forlior apprebensio, digitorum conjun . clione. Et in eumma, nihil neque eorum qua?. nalura,
' neque eoruoi quae libera voluntate perficiunlur,
^ cilra conspiraiionem eorum quae ejusdem generis
sunt, periki video; cum et prcces ipsae, si desinl
- qui conspirent, longe sinl seipsis debiliores, ae
, Oominus inter duos aul Ires, qui ipsum concorditer
(80) - invocaverint, mcdium se fore promi&erit. Sed et
. - dispensationem ipsam Dominus suscepit, ul per
, sanguinem suae crucis sive lerrena sive coelestia pa cificarel. Qitare. ob hsec omnia. in pace manere
. ", , reliquos dies noslros oplamus, in pace fieri obdor mitionem noslram precamur. Slatui pacis causa
- n e c laborem u l l u m pra?termiltere, n o n h u m i l e dictw
: quidquam aut faclu , non ilineris longiludinem
> , , vereri, n o n quidquam aliud molestum refugere, u t
, mercedem paciiicationis adipiscar. Quod si quis
(81) , DOS viam ad Iiaec monstramcs sequilur, b o c opli . (82) mum, et voli finis esl: sin autcrn in contrarium
, , I r a b a L , ego c e i t e n e s i c quidem a m e a senteiitia
* (83), recedam. Unusquieque aulem operum suorum in
. rcmunerationis die fruclus agnoscct.
.
(77) . Ediiio Paris. addit , quod D Edili . Trcs velustissimi codices

abesi ab omnibus iit>slris mss. et aliis editionibus. .
Paulo pust iiterque Beg. el Coisl. secundus
(80) . Tlanc vocem addidimus ex tribus
.
'
vetustissimis codicibus.
(78) " , etc. Sequimnr hoc in
(81) . Coisl. primus, Harl. et Yal.
loci), ut iu pluhbus aliis, tres vetusiissimos codi- .
ês IlarL, Med. el Coisl. Editi sic babent:
(82) ". Ita mss. sex. Edili .
oi , .
]83)< . Ita sex inss. Mox iidem
iSunquam nosmetipsos tanli a>stimabimus, ul, elc.. Editi el . Legitur etiam
(79) . lla niss. sex. Editi . Paulo in editionibus Hagan. el Basil.
pwl Regius utcrque et CoisK ulcrque * .
* Alias LXVill, scripla anno 37i
S. BASILII HAGNI
1%
EPISTOLA XCViir
'.
Hationes exponit cur Nicopolim non iverit. tturum se dicit in hanc urb$m, ut cum Meletio coiloquatur; ve
eodem'Samo*ala venlurum. Indictus cum episcopis secwidas Cappadocice congrmus; ilem alius cum Eusk
sutione utilur, cum mhtas non sint ad Eusebium Ixtlerai ephcoporum. Per&tat in suo cotailio ut Gregoritu si
Nmtua Palmatium Maximo ad persecutionem mmislrare. Bogal Biuebium utad u veuial
Euiebio, episcopo Samosatorutn.
1. Cum tycopolim menle animoqtic ferrer, posti. .

quani urbanilaiis tnae lilieras accepi quibus venlu- (84)
rum le uegabas, relaxaius suni ex mea cupidilaie, ,
sinulque lolius me inOrmitalis recordalus. Yenil (85), \ .autem uiibi in mentem et eorum qui advocaveraul . ;perfunctoria invitandi ralio, qui cum me pcr ho- , ,
noratissimum fralrem tlelleniuin Nazianzi pcrae-
quatorcm in transcursu vocassenl, qui iterutn de (86) ,
iiadeui submoneret, aul me deducerel, non dignati \ (87), :*
IHU mittere. liaque cnni ob peccata noslra simus
, . \ ir.
ipsis suspecli, tiniuimus ne illorum 1 9 2 conven- , .
lus teliltain prxscnlia nosira obtiirbaremus. Nam ;
cutn maguaniraiUle lua vel ad magnas lentaiioncs .
>accingi non pigramur; absque te aitiem vcl inluen
dis lcvibus aeruuinis imparcs sumus. Quoniam igi- ^
iur de rebus ecdesiasticis futurus eral milii cuni ;
illig oougresstis, celebriialis quidem lempus piaBter- .
iuiei, congressum autcm in quielum ac expers per- , ;
iurbalionU t e n i p u s disluli; meque satius essc duxi ,
Nicopolini venienlem dc necessariis Ecclesiarum , xal
rebus cum religiosUeirno cpiscopo Meleiio colloqui, si Sainosala pergere recuset: sin aulem non recuset, sinml cuin eo advobibimus, modo id mibi ab utro- ,
que declaretur, videlicet ab illo ipso nobis de bis (88) , (89)
rcscribenle (scripsimusenim), alque a lua pietate
, *
, ( ),
.
2. Eramus eliam cum episcopis sccunda* Cappa2. 2
^dociae congressuri : qui poslquain allerius provin , ; ciai nomcn habuerunt, subilo exibiimaruul se cx C , \
4lLa -ac nos natione et gente esse, tamnmque nos * *
igiiarariiul, quanluin qui imllum prorsus pericu- ,
)um feccre, nc unquam in colloquium venerunl. (U0), (91).'.Exspcctabalur auteiu et alius congreseus cum re- '/J
verendissinK) epistepo Eusialbio, quocuin congressi , . :
umus. Nam quia mtilii clamitibanl aliquid ab eo ,
in fide adulierari, vcnimus ei in colto<juiu:n , eum- , -
que invenimus l)ei ope ad omiieui rectam fidcm ,
bono animo asseciaiiioin. Porro episcoporuni lit- .
lerae culpa illorum ipeorum, a quibus nostras o-x
iransmiiii oportebat, ad dignilaiem tuam missae , ' <^'
non sunl: sod et mc fugerunt, c memoiia ob ssi- ,
duas curas elapsae. Caeterum fralrem Gregorium .
Aliquanto infra edili , Ires velusiisslmi
* Alias CCLIX, ecripla anm>372.
(84) ". lla tres veinsiissimi eodices, D codices ut in lexLu.
quse scriptura videlur praeferenda vulgatae (88) . HarL .
.
(89) . Sic Hari. priina hianu, qtiam sen185) . Editi pturam in i^xtum indiicere non dubilavimus pio
, animo defeci. Harl. eo quud vitiose legebalur .
(90) . Ju inss. *-i paulo posl iw^
. Solns Medicaeus .
. Edili et
(86) Vide Addenda.
(87) .
Sic mss. sex : habet IIal>et tamen editio secuuda Paris. .
Hatiteamis codcx . Sic eliaui editio
(91) Vide Addenda.
priina Paris. At in secuitda k-gilur
437
EPISTOLARUM GLASSIS . EPIST. XCIX.
493
(9fc) vellem ot ego Ecclesiam gubernare ingenio suo

. parem. Ea autem erat Ecclesia omnis qu sub sole
iv * 193). esl, in uniim collecta. Cum autem iieri id uon queal
, , episcopus sit, non ex loco ornamenlum accipiene,
* sed loco ex sesc addens. Nam viri vere magni est
. nou magnis lantum parcm esse, sed cliam, qux
, parva snnl facullate 6ua magna facere. Quid autcm
. (94) ?, - facieudum Palmalio, qui posl lol ac lantas fralruin
, admoniiiones adhuc ministral Maximo ad perse^ ; * caliones? Sed lamen ne nunc quidem litleras ad
illuin miltere gravantur : nani quominus veniant
\ et corporea invaleludine el doniesticis negoliis
. , - probibentur. Novcris porro, Paler \)eo diiectissin.e,
, (95) res noslras tua ommoo praesentia indigere, ac ne cesse esse tit venerandum senium adhuc semel mo : , - veas, quo Cappadociam jamflucluantemet castii
: proximam suslenlcs.
.
v
1&.
1 9 3 EPISTOLA XCIX*.
Ttrentio erpomt Bastlms, quomodo detertus Tlieodolo perficere non potnerit, quod ex mandato imperatori* el litter
Terenttt tusceperal. ul epitcopo* Armcnue daret. CaHtrum cura: sibi /II/JW, ut ephcopot pacificarel. ac trndta non rec
fienwlthi m Armemn emendaret. Accepiste etiam se Salalensilms su/fragia, quibus rcgabulur ul eis tpiscopmn dar
ac ae tnfl ciu Cynllo Armenim episcopo calunmm cognovisse.
.
Terenlio Comiti.

i. Cum diligenter admodum in id incubuissem,
, ul exparle siltcm ei imperatoris mandalo obiem , perarcm et amiciesimis dignilalis tuae liUeris, cijva
- cgo serinouem omnem omnemque senlenliam vo
, - C lunlalc recla ac bono consilio plenani esse certo
*iv (96), scio , slndium meum ad opus ded;icere niiln non
\ licuil. Catisa autein prima qiridem el verissima ,
, , - peccata mca,qu% ubique occurrunl iuihi, ac ntcos
giessus subverlunt : deinde ctiam episcopi, qui
dalus adjulor fueral, anirni a nobis alienalo.
. - Neseio enim qr.id passus revercndissimua fraler
, noslcr Tbcodotus, qui ab inilio promiseral nuiluam
, se nobis operam in omnibus daluruin, nosque l i (97), benlcr Gelasis Nicopolira adduxerat, ubi nos vidU
: , (98) in civitate, sic aversatus sit, sic peccala nostra
, ) , melucrit, ul ueque ad maluliuas preces,neque ad
vesperlinas nos volueril assumere : ae.qua ille qui , dem faciens, quod ad me allinel, ac vilae meaecon , , - veuionlia, sed non ulililer rommuni Ecclesiarum
D iranquillitaii consulens. Ilorum autein causani
. ,
b i afferebal, quod non gravareinur revcrendis0
(92) Tor * . Edili addiint , ,

(97) . Sic mss. sex. Editi ,
fratTem meum, qtiae quidem unde snmpta sint nePromiseral se Nicopolim deduclurum. Nam videlur
, cum in nostris novem coriicibus desinl. Qnin- id promisisse Tbeodolus, aut cerie non perfecit,
eiiam ad ma"g'mem legiiur in Regio primo elHrl. nec Basilius ea de re queriliir. Guin aulem dical
\ , de theologo. Ibidein Harl. - infra Basilius r c U c i u i u s e f u i s s e GeiMsis a Tbeo*
.
dolo Nicopolim redeunle; quod ail hoc loco ee
(93) * . Med. . Bigol., Reg. se- Gelasis ab eo Nicopolim fuisse adductum, sic inCOiidus el Coisl. secundus ' . Allrrulrum lelligi debet, ut id Tbcodolns mn comiiando, sed
nabuil llarl. prima manu. Paulo post edili perbAmaniter invilando pcrfecisse dicatur.
ii, pleriqne mss. ut in lextu.
(98) . Addidimus ex tribus velustissimis
(94) Ti >led. .
codicibns hanc vocem, qtiae forle in aliis omissa,
(95) XPQ&t- Ua mss. seplem : edili quia cum paulo aule pr.ceesseril, niiniis coiumode
iepi ti videbalur.
[%) . Ila mss. septem. Edili
Alias CLXXXVIl, scripta anno 372.
.
k
S. BASILU MAGNI
ti|
mur vos, ul viscera indtatie miseralionis, omni- *,

que deposita segnilie laborem dilectionie suscipia- , fco
tis, et nequft vi longiiudtoem, neque domeslicas '
occupalionea, neque alTud quidquam buraanum (33|,
cogiletis.
, 8 ii
\ , ' , (34) ' avOpurcivw
.
2. , $
2. Neque enira Ecclesia una periclitatur; neque
duae aut ires in gravem banc tempestalem delapsae.
(35). :
Nain ferme a flnibus IUyrici usque ad Tbebaidera
haeresis malum depascilur. Cujus prava semina prius quidem infamis Arius jecit: altis autem ra- . !
dicibus lirmala a pluribus, qui Arium inler cC " * &
nostram aelatem inlerjecii impielalcm sludiose ex- ii
coluere, nunc exitiosos fruclus prolulerunt. Nam , xappiclatis eversa sunt degniata: confusx Eccleei* (56).
leges. Hominum Dominuin non limeniium arobilio , ^
in prafecluras insilit, jajnque aperle praemium irapie- .
talis principatus propositus est, ila ui qui graviores _$ \
blaspheinias ruclalue est, diguior babeaiur, qui
populo episcopus praesit. Periit gravilas sacerdota- (31)
lis : defecere qui gregem Domini cum scienlia .
pascanl: ambitiosis pauperuro pecunias in pro- ' xoijivs
prios usue et in lnunerum largiliones seroper in- * >*
sumeatibue.fevanuilaccurala canonuai disciplina ; (5Q
peccandi multa iiberias. Naro qui horoiiium sludiis . *
ad principalum devenerunt, iu boc ipso studii gra- . %
liam rependunl, quod omnia ad Y o l u p i a t e m indul- (39)
geant peccanlibus. Periit judiciuin aequum: quisque % , $
ex sui cordis volunlale ambulat. Nequilia modum C (40)
* >
nullum habel: exlegcs populi : deest praeposiiie
dicendi liberlas. 185 $
eoruro,a quibus . , d
collaium beneflcium, qui bominum opera sibiipsis , ^^***
dominatum conipararunt. Jam quoque et iilud , *
wuiui belli (elum a quibusdara, defensio videlicet . |
doctrinae sanse, excogitalum est: et dum privala
odia occullant, pro veriiate se odisse simulant. , * *
Alii vero, dum fugiunt ne lurpissimis criminibus , 6
arguantur, popalis furorem ad uiutuam discordiam . " , W
inspirant, ul comrounibus malis res auas obttn* , #
brent. Quapropter et implacabiie est boc bellum ; ' , *
iis qui mala egere, communem pacem, ut occulta * .
ipsorum dedecora dctegcntem, meiuenlibus. Ob , w*iP*
baec rident increduli, fluctuant qui firmitcr non , ?3
rrpdnnt
ibles esl
PJLL ambigua,
nmhiatm offundilur
nfrnnrliliip animia
igno
innn.
/>^.Ti
*k ,
AI<TM/I\JW<.
.
credunt:fides
ratio, eo quod verilatem imtienlur, qui doctriuam , ^
in malitia adulterant. Silent enim piorum ora; so- , ^'
luU vero blasphema omnis Iingua; profanala sunt , (41) **;
sancla; fugiunt precalionis domos populi saniores, . ? ^ * *
ut impieiatis scholas, ac in solitudiaibas ad Domi- itteP"*
1
e r v i
e n i r a
^ M H W * ^
(33) . Ila quinque mss. Ediii

. Paulo post edili . Med., Haxl.,
Coiel. primus et Reg. secundus ut ia textu.
(34) VideAddenda.
(55) . fta tres vetustissimi ms$.
Edili . Non multo post editi . Coisl. primus, Harl. et Reg. secundus
(36) .
lta Medicaius codex, accuratiua quam editi .
081
(37) . Slc mes. el ediUo Bag '

Aliae .
J
(38) . Pro hac toce habcot Med. e t
B
(39) . IU <*
eimi codices. Edili

(40) .IUHarLcumaliis.
M**E
(41) . Med. , eo ***""*
veritatem, etc.
EPISTOLARUM CLAS81S . EPIST. XCII.
. 481
num in coelis Inhabilantem eum gemiiibue ti l a crytois manus atlollunt. Pervenerunt autem pro ol
feclo et usque ad vos qase in plerisque civitatibus
\ - geruntur. Nimirum populi cum uxoribus liberisque
ptav . " (42) - et ipsis senibus pro moenibus effusi, sub dio pre* ces fnndunt, ferentes omnes aeris injurias multa
h &* \ (43) cum patientia, et auxilium a Domino exspectantee.
, , , 9 ', $tv .
5. Quae lamentatio bis calamiutibus digna?
J. ;
(44); quales lacrymarum fonles liis malis parcs erunt?
Eu;ovv , ltaque, dum adhnc nonnulli videntur slare, dum
, \ adbuc veteris status vesligium servalur, priusquam
; (45) , cuniulatum Ecclesiie superveniat naufragium, fesii, , , \ , nate ad nos, jam festinate, ila precamur, fratres
. germanissimi: in genua provolutis manum porri ' , gite. Fraierna vestra viscera commoveantur iôsira
. causa, profundantur lacrymae coromtseraiionig.
(iiTj * Mediam orbis partera ab errore absorberi ne sina\ , ' lis : nec ftdero apud eos feralis exsiingui, apud
. quos primnra iliuxil. Quid igilur facio sil, ut
h , \ rebus noslns subveniatis, ei quomodo commisera0 (46), ' lionem ostendatis erga divexalofe, nullo niodo a
, (47) * ' nobis necesse eril vos drecere : red sanctus ipse
. Spiritus vobis suggeret. At certe celeritate opug
, \ - est ad eos, qui supersunt, servandos, et pluriniui
, - fratrum prasentia, ut synodi numerum expleant,
h , qui huc advenient, ut non solnm ex eorum qui mi
, serint gravilale, sed etiam ex soo ipsorum numero
* \ pondus atqae auctoritalem ad res emendandas ha| , bcant: qui et iideni in Nicsea a nostris Palribus
brv , xaV - scriptam inslaurent, et hacresim pruscribant, et
(48), - Ecclesiis loquanlur paciilca, eos qui idem senliunl,
, (49) ad concordiam adducenles. Hoc cnim profecta
pfaav. , omniutn maxime dignutn cst miseratione, quod et
\ ' * ea pars quae videlur esse saua, divisa 186
^ , , semelipsam : ac nos circumstant, ut verisimile
- cst, similes calamiiaies bis, qu33 olim nierosoly*
> - mis, Vespasiano obsidente, acciderunl. llli enim
* , gimul et exlerno premebanlur bello, et domestica
| . tribulium seditione absumebantwr. Apud nos au*
\ tem, praeter apertum hsereiicorum belluio, aliud
(50) , praelerea ab iis, qui videntur recie senlire, excita| . ' D tum, ad extremam debiliUlem Eccleeias perduxiU
*t ' - Ob qus ctmaxime indigemos auxilio vestro,ut qui
aposlolicam profllentur fidem, excogitata a se scbi^(*
e s t
. Ita tres vetaslissimi codices:

* st.)
. Ibidem additum ex quinEdtli . Plerique mss. -
t n
. Paulo post Regius ulerque et Coisl. primus

.
(48) . Ila tres veliieiiftsimi codicee :
tres alii .* Editi , eradica() . Ita Harl., Med. et Coisl. primus. butit. hac auiem velustissimorum codicum scri . Ibkkem edHi . Sex mss. ptura patet similiter legendum esse
loiextu.
et , quod lucem aflert verborum com^' vetustissimi mss. Qua- plexioni.
*alij . Editi .
(49) . Harl. ct Coisl. primus vfy '. Dterque Regius ei Goisl. primus . Paulo posl editi . Seplem mss.
ut in tcxtu.
^*?. Coisl. primos el Harl. (50) '. Har!., Vat. et Reg. primod
.
. *)*. Iu trei teiaelissimi mts. Edili -
483
S. BASILU MAGNI
smata dissolventes, deincepe auctoritali Eccleste , & (51) ^

eubjiciantur, ut perfectum fiat Cbristi corpus jam ^
in omnibus membris integritati reslilutum; ac non 6 , |
aolum aliorom bona laudamus, id quod nunc faci- *
mus, sed etiam nostras ipsorum Ecclesias in pri- ' , TSWO^
slinum recue Gdei decus restilutas videamus. Re- , ^
vera enim laude summa dignum est, quod a Do*
roino pietali vestra daluro esl, adullerinum quidem .
a probo ac puro discernere, Patruin vero fidem sine Kupiq
ulla dissimulatioiie pradicare : quam quideni et ^
nos susccpimus, agnoviniusque apostolicLs notis ,
sigaatara : eique et c&lerie omnibus, qu in sy- * \ , a
nodico scriplo canonice ct legilime stalula sunt,
, ; I
assentimur.
(52)
*
EPISTOLA XCIir.
,
Docet Batilnu bomm ct$e tl penUtle quotidte commumcarg : observat qualet tingulis hebdom
eliam scspm commumcare. Btspondet aUert qmttwni an pertMaioms temport iiceal commum
nec pretbyler ad$u nec dtaconus.
Ad Cmariam patriciam, de communione. (53) , xoirw^
Singulis eliam diebus comraunicare, ac parlici " , xa
pern esse sancli corporia et sanguinis Cbristi, *
bonum esl et peruiile: cum ipse perspicue dical: , \ *
Qmi cotnedit meam carnem, el bibit meum tangui *0 ,
nem, habel viiam atfernam . Quis eniin dubiiat , .
quin viUe contiiienter esse participem nihil aliud (
sit quam raultiplici ratione vivere? Nos quidem ;
qualer singulis hebdomadibus cominunicaimis, " , , |
Dominica die, quarta die, in parasceve et SabbaU, , ,
et aliie diebus, ei sancti alicujus memoria recola- , ,
lur. Quod amem persecutionum leinporibus cogi- (55) .
tur quie, absenie sacerdote ant 1 8 7 diacono, ,
9
Joan. vi, 55
Alias CCLXXXIX. Scripta circa ann. 372.
^
^ v ^ * , . u Colbertinatf
. ^ u . . .
wcodex
u c * .
.^
(53)
.
(51) " . lla Coisl. et Harl. Ediii , . In quodai
codic^ Regio occurrit fragmentuiu hujus epistofe
.
(52) * Exstat synodica illa epi- sic inscriptum :
tola, Graece quidem apud Sozomenum et Theodo* . epistola ad Cwsarium.
(54) dJUo. Quidam mss. .
retum, Latine vero in cotleclione Romana ex vele(53) '. Ita duo codices Coialiniani, Yai.
ribus monumentis descripia. Sed ctim eynodiis in
hae cpistola doceat Patrem et Filium et Spiriium Paris., Glarom., unus Regius ei unus Colb. >a
legilur haec epistola in codice Harlaeano. Ediii
ganctuni uniiii es$e hypoitasit el estenliie,
, quomndo Basilius et , quam lectionem tuetur Combedsius, ei Scul
cuni co plures alii, qui unam \\\ iribus hyposiasim telum casligal, quod reddiderii, alicujus taiuti
ferre non poierant, omnibus tamen, quse synodi lit- cum soli marlyres illis teniporibns colereuiur. Se
teris coniinentur, declarani se assentiri ? Magnum Jie id quidem Coinbefisio^concedi polest, niartyre
eane indicium banc v o c e m subdititiatn solos lunc coli solilos fuisse/ Narrat Basilius
esee et assulam. Sed buc accedit cum ipsa epistola epistola ad Ambronium, Dionysio Mediolanens
ab Holslenio cdita, in qua legilur tantuin Pairem eumdein ac martyribus honorem delatum Tuissc ai
et Filiuin uniu$ ezte iubsiantia, tum maxime ipsiusincolis illius loci, in quo sepultus fuerat. Nec nt
Baeilii leslitnonium, qui in epist. 214 docel lpsos nor fuil Gregorii apud Neocaesarienses celebrius
etiam Occidenlales dicrimen intcr esseniiam et hy- Alhanasii et Basilii dies fesios nemo nescii S U I U J
postasim subtndicasse; siquidem in litleris suis, post eorum mortem celebratos fuisse. Alqueeuaoi
D si
demus Combellsio quod coutendit, non idcin
cum linguce tum inopiam tuspe.ctam haberent,
esseniias nomen Graca lingua ediderant. Non ergo dixemutandus erit coniexius. His enim vocibus, 5
runl Occidenialee Pairem et'Filium ejusdem esse sancti alicujiu memoria tecolaiur, nihil velal ap
, sed tantum ejusdera etolos et martyres intellicere. Sic enim Paotuin de
, omissa byposiasis voce. Aique iiide etiam col- signat Basilius in episl. 204, sic designantur sacr
ligiiur eos non Grsece scrtpsiese, nec epistolam, scriptorcs in libro secundo adwrsu* Eunomiun
qnas esl apud Sozomenum ei Tbeodoreium, prima- n. 8. Sed quod nuUutii prorsus difflciiltaii locnn
rium esse el germanUsitnum exeiuplar, ut erudilos relinquit, Gregorius Nyssenue, Orai. in taudtt B*i
edilor litierarum summorum pontilicuiu conlra Til- silii, pag. 485, negat celebrUatem fllius diei mw*
lemontiuin e l alios conlendit, scd p o l i o T i j u r e banc rem videri debere aliis sanclorum festis diebus,
laudem editae ab Uolstenio cpistolfie Latinae i r i - \ .
bucndam.
r
V M
IS5
PISTOLARUH CLASSIS I I . EPIST. XCIV.
pu, , communiofiem soa ipsins manu accipere, id grave

r!vai , non esse aupervacuum est ostendere; quia hoc
/ * diulnrna consuetudo ipsia sebus confirmat. Omoes
. - enim in soliiudinibus monacbi, ubi non esl sacer (56) , , - dos, communionem domi eervanles, suis ipsorum
vfav , ' . manibus sumunt. Alexandriae aulem et in iEgypto
unusquisque' eliam de plebe ut plurimum babet
uv domi communionem, et quando vult, per se ipse
, (57), fil illuis particeps. Postquam enim semel sacerdoa
" . " *" sacriflcium absolvit, ac porrexit : qui illud, ut
hpim; , totum simol accepit, is dum quoiidie participal,
, * , merilo credere debet se abeo qui dedit participare
& (58) - et accipere. Enimvero eiiam in Ecclesia eacerdos
. - porrigit partem ; quam qui suscipit, cum omni po/3 , \ - testale retinet, ct sic ori adroovet propria manu.
*
. .
"
' ,
.
rjj ,
, .
,'.
'
~.
Itaque idem valel, sive quis partem unam a sacer

dote accipiat, aive multas simul.
EPISTOLA XCFV*.
ampHsmmm adificium cotulrueret Batilitu, inde Ulhu acauandi arrepta catua: huc accesserunl ab epiuopii
diuidentibus cdice crimmationes. Primam acciuationem repellit, ac cedifiaum tmm imperatorit mdicio comprotatnm, ei rei jmbiicm utite eue docei. CaUerm digert ttt oitW lemjnu. inlerim pratidem rogul ut AUxandri factum
Heliccrectori provincue
(59).
Yolebam et ipse tuam digniialem adire, ne ob
" , absentiatu rainus aliquid baberem, quam qui ca ' ^ lumnianlur; sed quia infirma corporis valetudo
, probibuit, eolito longe vebementius ingmens*, iu>
, . Q cessarto ad scribendum veni. Ego.igitur, vir admi, , rande, cum D i i p e r una curo tua praestantia versa, rer, volebam et de oronibus meis exterioribus
pov (60) negotiis cum tua prudenlia comraunicare; volebam
f : - el de Eccleeiis sermonem instiluere, ui nibil posiea
(61) , calumnijs. loci relinquerelur. Sed roe repressi,
. '* - omnino praeposlerum eese existimans, ac immode, , raium studium, viro tanta negotiorum roultitudine
(62) , - onerato curaa adhuc, easque Don ncceesariag, inji-
Coisl. secundo, Paris., et secunda manu in Har(56) . MnUi mss. .

(57) clc. Ha:c desunt in edilis, Ixano.
(60) . Pronomen quod sequilur,
it kgunlur in codicibos Med., Coisl. primo, Vai.
referri dchet ad . Non enim dicit
Et pluribus aliis.
(58) . Nonnulli mss. Basilius, quod ab eo dictum cxistimaruiit eruditi,
. Ideoi ex Tbeodoro Studtta qussitum cum voiuisse ee lolius vilse suae ralionem Heliae redessii, non idem responsum dedit ac Basilius. ln- dere. Distinguii enim negotia illa, de quibus voterrogaius eiiim an per se ipst monacbi et mo- D luerat ftim Helia communjcare, a negoliis eccleliaks Eucbaristiam accipere possint, respon- siaslicis, id est ad iidem et disciplinaiu perlinenlilet in epi&t. 219 libri secundi, pag. 748, ne sacra bus. Nequaquam autera polerai vitse suie raiionem
oidem donaria langere licitum eese, reddere, quin simiil de rebus ecclesiasticis agerei.
, tts qui tacerdotii llla ergo sunt negoiia exleWTiicipe* non sum nei, niti forte necessitate ur- riora, sive, ul vocanl, temporalia. In epist. 81 dipnte, ti desit presbyier vel diaconu*, per $eip$um gniorem episcopatu exislimat senem omnibus virmmiere Euckariitiam. Quomodo autem lunc tu- tutibus ornaltim, quam juvenem ad iioc lanlum
enda sit, sic praBScribit: , idoneum ut millatur et exteriora negolia perlractcl,
, - .
Eodem sensu usurpantur in episl. 193,
, , .
(61) . Edili , sed deesl
' Potito aero libro, extentoque puro linteo, arliculus in omnibus mss. Paulo poat editi n t titro velambie, depotita priu$ ulic e manu cum . Quinque mss. ut in textu.
wutu tacra Euchariilia, pott hymnorum recilalionem (62) . Ila mss. ooines : editio prima
vrt um debet. Posiea, qui accepil, abluere o$ vino Paris. . Paulo port Goisl. primus
iebtt.
.
* Alias GCGLXXH. Scripta anno 372,
(59) Hl/a,elc. Deeel Heliae nomen in codieibus
Coisl. Drifflo : reperilur in Reg. uiroque,
%
487
8. BA8ILI1 MAGM
ASS
oerf. Ad bc, dicetnr euiai qood res est, et aliat 6 \

ttmui ne forte in necessitatem veiiiremus vulneran- . (d mului altercalionibus animae tuae, quae pura . ), \
sua jn Deura pietale perfeclam religiosi cultus mer- * :;
cedem percipere debet. Nara revera si ipsi te ad , $ 6
nos abstrabamus, parum libi otti ad res publicas ;
reliiiquemus; ac idetn fere factemus, ac si quis . ,
nauclerum, 1 8 8 Q navem nuper compactam in (63)-,
roagna gubernai tempesiate, sarcinis novis pre- - \ ^
gravel, cum aiiquid delrahere oneris, et quantum , , ;~
fieri polest allevare oporteal. Unde mibi videlur et , ^:;
magnua iroperator, ubi nostram banc solliciiudiuem , >perspexit, veniam dedissc, ut Ecclesias per nos , \ . " *::
jpsi adminislraretnus. Jam vero eos qui sinceris \ ,
Juis auribus obslrrpunt, imerrogaios volo, quid a , ' -
nobis rebus pubhcis allaluiu sil detrimenli ? quid . .;
parviun inagnunive in rebus coinmunibus nostra ,
Ecclesianim gubernalione bedalur ? nisi quie dicat * ;
dainnuiii ab co rebus afferri, qui precalionis domum \
maguifice exslructain eiigii Deo nostro, et acdes (64) ; ::,*
circum illani, aliam quidem liberali specie, cpi- , '.
gcopo privalim addictam, alias vero inieriorcs Dei
faniulis ex ordints dialribulas; quaruni usus coni- , , |
munis vobts recloribus, et veslro coniiialui. Ecquem (65) , ^;
injuria aflkimus, duui pcregrinis, sive hac lrans- ,
euniibus, sive ined*la aliqua ob inorbum indi- xtl
gentibue hospilia construiinus, atque sic ne- . , >
cessarium consliluirous solalium, aegrorum cura- , tores,* medicos, jtimenta, deduciores? Quibos
necesse fuit el arles adjungi, tum qu ad viUm ^ , * :sunt neccssariae, tum qiue ad honesliua vitas insttiu
, ;, ;
ium fuerunt excogilatae : alias rursus sedes ad , , (66);
facienda opera idoneas, quae omnia ipsi loco orna- \ , tfl; \
tum, ei rcclon nostro gloriam Terunt, laude in euro ,
redundanle. Tu certe non idcirco ad nos regendos ; invitue adductas es, quod solus animi magnilu- , ,
dine possis opera collapsa instaurare, loca non , * eibabitaia incolis complere, et uno verbo eolitudines . " *
in urbes trausforiHarc. Qui igitur ad baec se adju- ,
lorem praebel, eum abigere el injuriis aflicerecon- ^
sentaneum, an honorare ac colere? Meque exisli- (67) , \ ,
roee, vir opiime, verba tantum esse quae dicimus : \ .
siquidem jam in opere versamur, cum maleriam \ ,
bactenus comportavcriiims Hatc igitur ad noslram, \ , ;
coram rectore defensionem dicta sint. Quae aulem , , *
par est adversus accueatorum querelas, ut Cbristia- ,
no et amico existimaiionem meam curan habenii, . >
respondere, ea nunc necesse est praeierroiuere, ut . *
et eptstolae modo longiora, et aliunde iuanimis epi- , \
ui
* (63) . I u mss. sumrao consensu.

Edili ^.
(). Haec vox addita ex novem
ross. Paulo post editi * mss. SIUDOIO
consensu .
(65) . Haec scriptura, quamvis in
ftdilis tantum ac Coiel. primo occurrat, videtur U<
roen ei prasferenda, auain babent alii mss. *
. Paulo posl editi , pro quo e& mea.
posnimus .
(66) . Deductons, id eal, eos
qui obviam ibaat, el abeuntes deducebant, Videtur
honoris causa hoc munus clericig sa?pe commissum fuisae. Nam Basilius in epist. 243 lesbiur
Arianos sibi omnia ecclesiastica muiiia arro?are,
in his ui dedncant proficiscentes. Querilur ie
episl. 98, qtiod ae Melelius ei TheodoiiHS periunclorie iuvilaverint, nec quemquam miseriut. qai
iiervm admoneret aul deduceret. (Yide Addenda.)
s(67) . Ila iree vetuslissitui codices,
HarL, Med. et Coial. priuws. Sex alii mss. DOH w
veiugii pro bie vocibus babent . "
utrumque habent t t .
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. XCV.

, stolis non tulo commiUenda. Sed ne anle congres:, sus noslri lempus nonnullorum calunrniis induclus,
, - aliquid de tua in me benevolentia remilterc cogaris,
. " - fac idem quod Alexander. Nam ct illum ferunt,
/ , , cum quidam ex familiaribus calunmia appelere , lur, aurium quidem alteram accusalori praebuisse,
. , - alieram vero diligenler roanu occlusisse : dcmon , strantem, oporlere ut qui recte judicaiurus est,
, non tolus slalim a praoccupantibus abducatur, sed
* , dimidium audilus integruin ad defensionem servel
- absenti
6 ,
axipaiov .
^*.
189 EPISTOLA XCV
Inritatusa UekUoel Theodoto Busilius ad diem festum, medio merne Jurdo celebrandum *crip$eral ad Eusebium per
Theophrastum diacomun. Quo mortuo antepertutas lilleras, cum diestanum triginta tuperensenl, lilteras ila* ivisit
SatUm EustnUiio, ut cilo perferrenlur aa Eusebium. Declaral Basilius se ad mmc locum el diem venlurum, i ipse
eiiam venial Eusebhis: secus vero, neqiiaquamtiurum,ted potius profeclurum ad ipsum Eusebium.
t
Eusebu, episcopo Samosatorum.

Cum dudum scripsissem pietali luae luin aliis
, - derebus, tum ul in unum veniremus, spc excidi,
, non perlatis in manus dignitalis luae lilteris, quas
, bealus diaconus Theopbraslus accepit quirfem,
- dum necessario ad circuilum quemdam coiificien - dum peregrinamur, scd niinime transmisil ad luam
(68), pielaiera, eo quod illura morbus, ex quo moriuus
, / - est, antevertcrit. Unde lam sero veni ad scriben. " duin, ut ob summas teniporis anguslias nihil sit
, ulililatis ex his lilleris exspeclandum. Nam religio? , sissimus episcopus Mcletius et Theodotus niilii
. praeccpere ut ad ipsos proflciscar; tum ad amoris
significaiionein congressum offerenles, lum eiiam
: ,
emendationem altquam eorum, quae nunc molesiiam
ovrjvjav , (69)
afferunt, ficri volenles. Indixerunl autem nobis leinT2virta; . - pus quidem conveniendi, medium mensem Junium
proxime sequenlem :locum vero Pbargauuim, locuin
, - insignem marlyrum splendoce, ac frequentissinio
(70) , - conventu singulis annis ab ipsis celcbralo. Cum
(71) antem mibi, postquam edilu meo didici beatnm
* . , diaconum obiisse, cl liiieras apud me incrtes
: jaeere* otiandum non esscl, eo quod adbuc tri , * ginla ires dics nobis ad diem conslilulum super , , sinl; misi celcriter ad reverendissimum fratrem
\ - Eusiathium comuiiristrum noslrum has Iilleras,
, > ut ipsius opera Iransmillanlur ad luam gravitaiem,
? - ac cilo rursus responsa ad tios refcranlur. Eieniin
'- , ' si fieri polest, aut alioqui placilum tibi, ut oo \e (72), D nias, nos quoque veniemus; sin minu, nos certe,
. ,
Doovolenle. congressus dcbitum ab anno prtpepfixw , , \
riio conlraclum persoivenius ; nisi rursus impediti & , ^ , ,
meiituin aliquod nobis accideril obpeccala: congrea^^^ - sum vero cum episcopis in aliud tempusdiffereuiua.
,. * .
1
(68> '. Ita sex mss. Edili . Ibidem llarl. .

(69) . Conjunctio addita ex sex
mts. Quod autem ait Basilius Meleiium et Tbeodolom emendalionem eorum, quae inolesta erant,
cxopusse.id referri debet ad Euslatbium,cujus cum
PATROLr GR. X X X H .
Baeilio comniunio laedebal Theodolum.

(70) . Goisl. priiuus .
(71) Itepiparela. Ila rnss. sex. EdiU .
(72) . Ha oclu mss. Editi .
* Alias CCXLI, scripia aimo 372.
16
S. BASILII MAGNl
EPISTOLA XCVl\
n q *
Pemomtral Baiilius quantum afflicta Cappadocia damnum (ecerit, ablato ei prmlcmlmimo preeside (H
Ulum Sophrotdus commendet Imperatori, et Hlatas ei criminaliones diluat.
Sophronio magistro.
Ecquis ita civilaiem suam diligens, ac patriam, a

, <.
qua edilus in lucem et nutriius aeque ac parentes , *!
bonorans, uli lu ipse, qui et urbi umver&e getie- , ay3.j
ralim et cuique sigillalim bona precaris, nec pre- , , \
caris solum, sed vola etiam per te ipse confirmas? ; TCJ
Hasc enioi potes , Deo dauie , aique ulinam posis , ;,
quam diulissime, ila benignus ac clcmens. Sed ta- . '* ^men, bac le poteslate pradito, pairia nostra 190 , .
per somnium ditata esl, viro quidem commissa, qua- ,
lem non alium dicunt, qui res noslras anliquissi- *
mas sciunt, in recioris sedem conscendisse; sed (75) *
cito eo privata impi obit:ite nonnullorum, qui cx , 5
illius iibero et nescio assenlationis animo ansaia
belli ei inferendi arripucrunt, et caliimnias ei in- g , *
etruxcrunl, clam tuoe prxslantiae auribus. Quapro- , .
pler omncs univcrse lugemiis, reciure ablatu, qui , 5solus poterat jam in getiua piovoluiam uibem no- ,
siram denuo erigere, a?qui sinccro cusludc, ailabili , (74)
injuriam palienlibus, lembili delinquentibus, acqwa- ^, , ;
bili el eodcin pauperibus et divilibus, et quod m a x i - , , '*\
mum est, res Cbrisliaiiorum ad anliquum decus ,
revocanle. Quod enim a inuncribns omnium quos . , i o u , { - j o i
scimus humiiium maxime a b b u i T i i i i , fiec cuiquam
prater jus gralilicalus est, id ut exilius ca;leris , :
-
illius viiluiibus piu*tui'iiiillimus. Haic quidem sero .
i2
leslificamur, nosmetipsos more eorum, qui namias
cantilanl, consolantes, n i b i l rcbus auxilii lercnies. (76) , :
Sed tamen nec illud inulile, ut viri niemoria ia ,
magno tuo pectore recondatur, eique ut bene de C patria merilo gratiam dabeas ; ac si quis cx iis, qui , -sc jusliliae postliabilos fuisse molcsle feiunt, i.t ipsum insurrexerit, tuearis ac dcfondas, omnibusque , :
apefle denmnsires eum a le inier netessarios a- , , sciibi : salis causxesse putans ad necesailudincm, ,
tum bonutn de eo teslimoniuui, lum ipsani reruni
experieniiam, qiix tempori uiinime rcspondel. Nant' , ,
quae ne multis quidem annis ab alio fiant, bsec brcvi . ?
lempore ab eo perfecta. Porro salis magnum nobis * ,
beneficium. ac eorum quae acciderunt solamen, si * . " >
ei iilum commendes imperatori, el itlalas ei crimi- , ,
nationes diluas. Haec tibi universam exislima pa ,
triam una voee mea dissererc, ac commune omnium .
votum esse, ut praestanliae tuae ope aliquid huic , >
^ ,
viro prospere ac feliciier cedat.
.
f
* Alias CCCXXXU, scripla anno 372.

(73) . Ila Coisl. uterque, Harl.,
Reg. tsecundus et Bigot. alter. Edili
. Sed hujus scriplurae videnlur auciores
ftiisse librarii, dum metuunt ne praepositio ininus
recle cum geniiivo conjungatur. Eam lamen &imili-
ter cum genitivo conjungit Basilius in epist. 58.

(74) *0. Sic Harl., Med., Coisl. priwus cl
Clarom. Editi , accurato apqui custodt.
(75) . Mulli codices .
(76) . l U seplera rass. Editi .
193
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. XCVU.

\'.
EPISTOLA XCVll*.
Ezimium pacis stndium declarat Basilius in vehementi Ula di*$emione quw ei cum Anthitno ob Cappadocice di
t
supertenit.
Senatui Tyanorum.
Qtii occulla revelaf, et cordium consilia in lucem
,
, proferl, Dominus largilus est vilibus et abjeclis
>, , . inleliigentiam diQiciliuni ad deprehendendum , ut
, noimulli putant, macbinationum. Nihil igitur latuit
* , nos, nec quidquam eorum quae facta sunl, occul (77), luoi fuit. Attaiuen iios neque videmus, neque audir.fc . , nms quidquam aliud, quam Dei pacem, et qiiae ad
, , * eam feruot. Nam etsi alii polemes suut, et niagni,
, (78) - el sibi ipsis fidenles, lamen nos nibil surous el nul?/3 , iius prelii; quare nunquam lantum nobis sumemus,
^ * - rl in solitudine videamur nobis negotia conGcere
, - posse: qnippe cum probe sctamus, magis nos
uuiuscujusque 191 fratrum auxilio indigcre, quam
. nianum alteram allerius ope: siquidem el ex ipsa
corporis nostri conslilutione -societatem ittcessa . " riain esse Dominus nos docuit. Cum enim hxc ipsa
- (79) , noslra membra considero, quoruin nullum sibi ipsi
, - ad agendum salis est: quomodo mibi ipse videbor
; ad vilae negolia sufficere? Neque enim pes tuto
, gradialur, non suflulcienle altero: neque oculas
, recle videat, non babens alleruin consorlero, et
/ , " cum eo socialiter his quae videnlur, inlentus. Audi . * tus accuralior, qui per ulrosque nieatus voccm
, - suscipit, et forlior apprebeiisio, digitorum conjun >. clione. Et in summa, nihil ueque eorum quae nalura,
* neque eorum quae libera voluntale perOciunlur,
* citra conspirationem eorum quae ejusdem generis
sunt, perfici video; cum et preces ipsae, si desint
- qui conspirent, longe sint seipsis debiliores, ac
5 ,
Dominus inler duos aut tres, qui ipsum concordiler
(80) - invocaverint, medium se fore promiserit. Sed ei
. - dispensalionem ipsam Dominus suscepil, ut per
, sanguinem suae crucis sive lerrcna sive coelestia pa cificarel. Quare. ob hoec omnta. in pace manere
. ", , reliquos dies noslros opiamus, in pace fieri obdor - milionem noslram precamur. Slalui pacts causa
nec laborem ullum praelermillere, non bumile dictu
; quidquam aut faclu , non ilineris lon&iludineni
OJV , , vereri, non quidquam aliud moleslum refugere, ui
, mercedem paciiicalionis adipiscar. Quod si qois
'/ (81) , DOS viam ad liaec monstranics sequitur, boc opli . (82) mum, et voli finis est: &in aulein in conlrarium
, , Irabai, ego ceile ne eic quidem a mea senleutia
/ ; (83), rccedam. Unusquieque autem opcrum suorum in
. remunerationis die fructus agnoscel.
.
(77) . Editio Paris. addit , quod Edili . Tres vetustissimi codices <
abesl ab omnibus noslris mss. et aliis editionibus. .
Paulo pust iilerque Reg. el Coisl. secundus
(80) , llanc voccm addidimus ex tribus
.
vetustissimis codicibus.
(81) . Coisl. primus, Harl. et Yat.
(78) , etc. Sequimur hoc in
loco, ut i i i pltiribus aliis, tres vetusiissimos codi- .
82) . Ita mss. sex. Edili .
fwHarl., Med. el Coisl. Editi sic habent:
83), . Ua sex inss. Mox iidem
, .
Xunquam nosmetipsos tanti ceslimabimus, u(,.elc.Editi et . Lcgitur etiam
(79) . ila niss. sex. Edili . Paulo in editionibus Hagan. et Basil.
* Alias t X V l l l , scripta anno 37i
posl Rcgius utcrque et Coist. uterque ' .
S. BASILll HAGM
493
EPISTOLA XCVIII*.
1%
\R:
RMiones exponit cur Nicopolim non iveril. tlurum se dicit xn hanc urb$m, ut cwn Meletio colloquatur; re
eodem'Samosata venlurum. Indictus cum episcopis secundce Cappadocias congrcs&us; item alius aun
sutione utitur, cum missw non $ini ad EuseOiuni iilteras episcoporum. Perslat in suo consilw ut Gregori
Nuntial Paltnatium Maxitno ad perseculionem minuirare. Rogat Eusebium utad se vemat
Eu$ebio episcopo Samosatorum.
, .
\ . .
i. Cum tycopolim menle animoque ferrer, poslquam urbanitalis luae lilteras accepi quibus ventu- (84)
rum le negabas, relaxaius sum cx mea cupidilale, ,
rimulque totius meae inGrmitalis reconlatus. Yenit (85), ,autem mibi in mentem el eoruin qui advocaveraut . perfuncloria invitandi ralio, qui cum me per bo- , ,
noratissimuin fralrem llellenium Nazianzi pcise- ^
qualorcm iu iranscursu vocassenl, qui iteruin de (86) ,
iisdeui submoneret, aul me deduceret, non dignati (87),
wtt roiltere. liaqtie cuiii ob peocaia noslra sinius , . \ &ipsis suspecti, tinmimtis ne illorum 192 conven- ,
ius teliltain praesentia nostra obturbaronuis. Nam ;
euin magaanimilale tua vel ad magnas lentaiioucs .
accingi non pigramur; absqtie le auiem vcl inluen- % >
dis levibus xruuinis imparcs sumuR. Quoniam igi- ^
lur de rebus ecclesiaslicis futurus eral mibi cuiii
ollis oongressus, celebrilalis quidem lempus praler- .
iiiiei, cougressum aulcra in quieluni ac expers per- ,
lurbationU tempus dietuli; nieque satius essc duxi , \
INicopolim venientem de necessariis Ecclesiarmn , \
rebus cum religioswsimo cpiscopo Melelio co.Ioqiri, si Samosata perg&re recusei: sin autem non recuset,
simul cum eo advolabimus, modo id mibi ab ulro- ,
que declarelur, videlicet ab illo ipso nobis de his (88) , (89)
rcscribenle (scripsimus nim), alque a tua pietale. , *
, ( ), \
.
2. Eramtts etiain cum episcopis secunda: Cappa2. ^;
<docise congressuri : qui poslquam allerius provin , ciai uomcn habuerunl, subito exibtimarutil se cx ^ ,
alia -ac nos nalione et genle esse, tanlemque nos ;
igtiQrarutit, quanlum qui iiullum pror&us pertcu- ,
lum feccre, mc unquam in colloquium venerunt. (90), : (9)..
Exspcctabalur autem et alius congressus cum re- -j
vercndissinioepiscepo Eustalhio, quocuin congressi , . i : i
eumus. Nam quia mnlti clamitabant aliquid ab eo , rcol
in fide adulterari, venimus ci in culloi|iiiu:n , eum- ,
que invenimus Dei ope ad omnem rectam fidcin , &bono animo assectanteni. Porro episcopornni l i i - . ler* culpa illorum ipsoi um, a quibus nostras
iranemiili oportebat, ad dignitatem tuam missae , *
non sunt: sod et rac fugerunt, e memoria ob -assi- ,
duas curas elaps. Caeterum frairein Gregorium . *
t
* Alias CCLfX. scripta anno372.

Aliquanlo infra editi , tres vetusiissiou
(84) ". lia tres vetuslissimi eodices, D cudicos nL in lexUi.
quee scriptura videtur prafererida yulgalae (88) . Harl. .
.
(89) . Sic Hail. priuia manti, quam srri85) . Edili - pturam in lexlum inducere non dubilavimus p>o
, antmo defecL Harl. eo quud vitiose legebalur .
. Solus Medicaeus .
(90) . Jia mss. et paulo posi inlem
. Edili et .
(86) Vide Addenda.
(87) .
Sic mss. s : habet Ilabet Unien editio secuuda Paris. .
Harlteamis codcx . Sic eliam editio
(91) Vide Addenda.
prima Paris. Al iu secutida lcgitur .
EPISTOLARUM GLASSIS I I . EPIST. XCIX.

tf7
493
(91) vellem ci ego Ecclesiam gubernare ingenio stio
. pareni. Ea aulem erat Ecclesia omnis qu* sub sole
*3 ei; 195). est, in umim collecta. Cum autem fieri id nnu queat,
, , episcopus sit, non ex loco ornamentum accipiens,
, * sed loco ex sesc addens. Nam viri vere magni esl
. non magnis tanlum parcm esse, sed eliam, quac
, parva sunl facultate sua magna facere. Quid aulem
. (94) ?, - facieudum Palmalio, qui posl tot ac lantas fralnun
, admoniliones adhuc ministral Maximo ad persc^ ; ' cutiones? Sed (amen ne nunc quidem litleras ad
; illum miltere gravantur : nam quomirius veniatit
el corporea invaletudine et doinesiicis negotiis
. , prohibenltir. Noveris porro, Pater DeodHeclissime,
, (95) - res noslras tua ommno prasenlia indigere, ac ne - cesse esse ut venerandum senium adhuc semel mo
'
; , - veas, quo Cappadociam jamfiuctuantemet castii

proximani susienlcs.
^^.
1\
193 EPISTOLA XC1X\
Tnentto eiponit Basilius, quomodo desertu* Tluodoto perficere non polueril, qtiod ex mandato imperatori* et ittter
Terenlti $u$ceperat, ut episcopo* Armenim daret. CatUrum curw sibi \uh%e. ul episropos pacificarel. ac multanon
IKTitq.t!fi m Armema emendaret. Accepiste etiam se Salalevsibus wlfragia, quibus rcuubutur ut ei* tpiscopum dere
ac ae mfl.ciit Cynllo Armeidcs episcopo calunmnt cognovisse.
Terentio Comiti.
. Cuin diligenter admodum in id inctibuissem,

, ul ex parle sjltem el imperatoris maudalo obtom , perarem et amicissimis dignilalie tuae litleris, ci>jys
ogo serinoiiem omnera omncmque sententiani vo
, - C luniale recta ac bono consiiio plenani esse certo
(96). scio , stndium meum ad opus ded;icere mibi non
licuit. Causa autem prima quideni et verissima ,
, , - peccata nica, qu% ubique occurrunt mibi, ac meos
giessus subvertunt: deiiide ctiam episcopi, qui
datus adjutor fuerat, animi a nobis alienalo.
. - Nescio enim qr.id passus revercndissinuis fralcr
, nosler Tbcodotus, qui ab inilio promiseral muluain
; , se nobis operam in omnibus dalurum, nosque l i (97), benlcr Gelasis Nicopolim adduxerat, ubi nos vidit
, (98) in civitate, sic aversatus ail, sic peccala nostra
, , melucril, ut neque ad maluliuas preces,neque ad
; . vespertinas nos voltieril assumere : aequa ille qui 5 * , deni faciens, quod ad me allinet, ac vilae nieae con , , - veniontia, sed non uliliter rommuni Ecclesiaruin
'. D iranquillilaii consulcns. Ilorum autein causam
?>^. ,
bis afferebat, quod non gravarcmur revcrendis*no
(92) Tdr " . Edili addiint , ,

frairem meum, quae quidem tinde snmpla sint nescio, cum in nostris novem codicibus desint. Qnineiiam ad ma-pmem lcgitur in Regio primo et H\r\.
zzfi , de theologo. Ibidem Harl.
.
(93) ' ). Med. . Bigot., Reg. secundus et Coisl. secundus ' . Altrrulruin
nabuil Harl. prinia mami. Paulo post editl
ii, plerique mss. ut in textu.
(91) Ti Med. .
(95) narv &. Ila niss. septem : edili
\%) \. Ila mss. seplem. Editi
:.
(97) . Sic mss. sex. Edili

Promiseral se Sicopolxm deduclurum. Nani videlur
id promisisse Tbeodotus, aut cerle non perfecit,
nec Basilius ea de re querilnr. Cuin autem dicat
infra Basilius reliciuui se fuisse Gelasia a Tbeodolo ISicopolim redeunte; quod ait hoc loco se
Getasis ab eo Nicopoliin fuisse adducluin, sic intelligi debei, ut id Tiicodolns non comiiando, sed
periifimaniter invilando pcrfecisse dicatur.
(98) . Addidimus ex Iribus velustissiniis
codicibus hanc vocem, qnae forle in aliis omissa,
quia cum paulo anle pr.tcesserit, minus commode
repoii videbalur.
Aiias CLXXXVIl, ecripta anno 572.
499
500
S. BASILll MAGNI
simuin episcopum Euslnihium in conimunionem !
. recipere. Quod aulem eginius, esl ejusmodi.
* .
2. Vocati ad conventum, qui a fratre Theodoto
2. ,
habebalur, ac charilale impulsi, ut vocanti obse- (99), \ '
quercmur, ne congressura videremur irrilum et ,
iuiiliiem reddere, dedimus operam ul in collo- ,
quiura cum praediclo fratre Eustalhio vcniremus.
Ac illi quidera proposuimus qnsecunque dc fide . \
illum criminatur frater Theodolus; rogavimusque, , si reclara fidem sequerelur, manifeslum id nobis \ , .
faceret.ut cum eo communionem Iiaberemus: sin , ,
autem alieno esset animo, probe sciret nos cfuoque ,
ab ipso abalienatum iri. Itaqite ctim niultos sermo- , : .
nes inter nos.habuissemus, diemque illam totam ,
in bis expendendis insumpsissemus; flexo jam in
vesperam die , discessimus ab invicem , colloquio ,
nullam ad certam conclusionem perducto. Scd iie- ' ,
rum sequenti die mane considenles, de iisdem dis- . ,
seruimus , accedente jam ct fratre Poemenio, Se- ( ) , bastiae presbytero , et vehemcmer adversariam no- , ,
bis doclrinara defendente. Paulatim igitur et ea ,
dissolvimus-, quorum nomine videbatur me accu- .
sare, el eos ad assentiendum iis quae a me quaere- , , banlur adduxi, ita ut gralia Domini inveniremur . '
ne de 194 minimis qnidem rebus iitfer nos dissi- (2)
Jenles. Ua igilur circa nonam fere noram surrexi-
mus ad precandum, ac Doraino gralias egimus, '.
nobis largienli, idem ul sentiremus, idenique lo- ,
queremur. Ad hsec oportebat me cl scriptam ali- ,
quara confessionem ab honiine acciperc, ul et il-C , .
lius adversariis manifesta fieret lisnc assensio, et
caeleris idoneum exstarel iliius propositi monu- , ?
inentum. Sed 4pse volui ob plurimam diligenliam, ,
cum fratre Theodolo congrediens, libellmn fidei ab - .
' , ;
ipso accipere , eique quera uoniinavi viro oflferre :
iit duo consequcrer, nempc ut et ipse fidem rectam , '
conftleretur, et his satisiicret, nulluin babenlibus
conlradlcendi niateriam, post acccplas ipsorum ,
conditiones. At Theodolus , priusquam didicisset ' (), quam ob causam convenissemus, et quid ex collo- ,
quio consccuti essemus, non jam nos ad syno- * .
, '
dumvocandos judicavit. Sed e medio ilincre reversi
sumus, animum despondenles , quod nostroS pro , *

pace Ecclesiarum labores irrilos redderel.
. ' (4) , ,
.
5. Pi.stea igitur iniposiia raibi nccossiiate in D 3. , 1
Armeniam eundi cum nossem singulare hominis ,
ingemum , vellenique coram locuplele teste cum , )
ipsi ralioncm eorum quae egdiam reddere, tum t
(99) . Ila mss. nostri omnes. Edili

. lbidem Reg. secundus et CoisJ. sentndus , quod manifeslum est erratum.
lidein duo codices liabenl pro
.
(1) Vidn Addenda.
(2) \>. S.c ircs veluslissimi codiccs.
Editi .
() . Trcs niss. non lamcn anliquis-
siini .
..
(4) . Ita Reg. ulerque el Coisi.
ulerque cuin Med., Vat., Clarom., Paris. et Bijjoi.
Non possuin ciiare ilai-lacaniim codicem, i <l
folium deost boc loco, sed non dubium qui
scriplnra lot nixa libris auliquis prajfcrenua sii
vulgaUi , reversi S M M < .
(5) . . Nonnulli mss.
u0
501
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. XCIX.
vrjuOai, , illi eaiisfacere, veni Getasa in agrum religiosis['. - simi episcopi Melelii, ubi el ipse, quem dixi,
)*, / - Tbeodoius niecuro interfuit: sicque ibi accusatus
* \ , ab eo ob conjunclionein cum Eusialbio, dixi cx
(6; , congressu conseculum me esse,ul eum inonn.i:3 , bua idem ac nos sentieniem baberem. Cum auteio
. ' - - asseveraret Eustaihium negasse, postquam ab eo
. * . discessimus, suisque propriis ipsum discipulis afivx/ , firmare, se nulla prorsus in re nobtscum de fide
aJr.O ,, - consensisse, ad bacc ego occurrebain (ac vide, vir
; , ( in pritnis admirande, an non justissimas huic rei
, , (7; et inviclissimaa responsiones auulerinius), persua - eum mibi esse conjecluram facicnli ex reliqua viri
; ) , , conslanlia, ipsum baud ila leviter in coniraria
, - ^ circumferri, neque nunc quidem contileri, nune
>; , voro negare quae dixerit; hominem mendacium in
'/, * rebua minimis, ul borribile quiddam , aversantem,
, , - ncduro in rebus tanti momenti ac ila omniuni
: , fama celebraiis veiilati unquam adversari velit.
, (8), Qtiod si vera esse conlingat qtiae a vobis diclilan . lur, proponendus est ei libellus, qui omne recla;
' , fitlei specimrn compleclaiur. Quod si enm subscri- , - bendo asseniiri reperero, nianebo iu illius coro*);,-: , . munione: sin autem deprebendero recusantem, ab
, iliiusconjunclione discedam. Cum aulem bxc pro* , barenlur episcopo Melelio, et fratri Diodoro pre; . ' (9) sbytero (nam iis qu fiebant inlereral), itlic sane
, quam reverendus frater Thendotus asscnsus esl;
( ), - cumque adhoitaius esset, ut descenderemus Nico5>; , Q polim, tum ul Ecclesiani ipsius invisereuius,
, tiim 195
ipsum ilineris coiniiem Satalos usque
, babereiuus, ac nos Geiasis reliqnissei, ubi Nico - polim venimus, oblitus eorum qtiaeeta me audie, (10) , ral, el quae nobiscuin pactus fuerat, nos iis , quas
(11) , paulo ante retuli, contumeliis ac ignominiis aff ' (12), , - ctos dimisil.
, &
, .
4. Quomodo ergo possem caputpraBStantissiinum,
4. , ,
^ , - mandatorum quidqnani perilcere, et episcopos Arme ; nisedare? sicerga \w affecto curaruin socio, cu]u
, * opera sperabam me idoneos viros inventurum.eoquod
, in ejus paroecia non desinl ei religiosi, el prudeu , , tes, el linguae periti, et qui reliquos usus geiUis
, \ D proprios sciant; quorum nomipa cum seiam, vo ' , (13) lens lacebo, nc quid impedimenti nascaiur, quonii., nus alie saltein. lompore Armeniae niililer consula:) *. tur. Et nunc cum Satala usque cum tali corpore
pervenissem, reliqua quidem visus suni Dei gralia
, , conslituere; cum pacem composuerhn inler episco , \ - pos Armeniac, eosque, ut par eral, allocutus sim,
(6) . mss. \ ... .
Ibidt-m Coisl. primus el Mcd. .
Panlo post nonnulli rodices .
7) . Reg. primus et Bigoi. abor
\ . Paulo posl edili
ptrabsurde .
(8) . Ila mss. sex. Ediii .
(9) . Trcs niss. non velustissimi
addnnt .
(10) . Ila mss. octo.
Edili .
(11) . Quatuor ross. non velusiissimi v, sed minua commode.
(12) . Ua optimi qiiinque mss. .
. Paulo posi male in editis .
Mss. iit in tcxlti.
(15) . Ua plcriquc mss. Edili .
S. BASILH MAGNI
504
m deponerent ccnsuetam indiffereniiam, ac since- , >

rum pro Domini Ecclesiis studium resuroereni: quin ( U ) ,
ot regulas ipsis dederim de iis, quae indifferenler ,;
in Armenia peccabaulur quomodo illos deceret \ curam suscipere. Aceepi auiem et a Salalorum Eccle-
sia suffragia, quibus rogabar ul episcoptim ipsis
darem. Curae etiam roibi illud fuit, ut de aspersa , ; criminatione fratri noslro Cyrillo Armeniae eptscopo * .
inquircrem; ac Dei gratia reperimus falso cammo* , \ /
tam ex calumnia illius inimicorum, quara el mani-
fe&lc coram nobis confcssi sunt. Atque ulcunque \
Salalorum populum visi sumus ipsi placare, ita ut ,
non jam ab iliius comniunione refugiat. Quod si * .
baec parva sunt, el nihil: facienda, at nibii a nobis ,
amplius perfici poleral, ob mutuam iuler nos ex .
diaboli arlificio dissensionem. Atque baec quidem , , *
tacenda eranl, ne meaipsius probra vulgaro videar; ,
sed quia aliter causani dicere non poleram apud
roagnaniinilatem tuain, in necessilatem veoi eumis . (45-16) ,
rerum gestarum verilatis enarrandae.
* '
,
.
A
EPiSTOLA C\
.
Gratias agil Basilius ob lilteras ab Euscbio in vicina Armnis req':ov acceptas. Relmet anliquum enndi Sa
siderium, quamvi et (cger sit et neqotiorumrnoleoppre&sus. Inviial Eusebium ad diem feslum sancti Eupsy
teplimus Septenibrh. Sibi enim itiius comilio ad multa opus esse, m kti nt deiiberelde molesiiis tibi simplicii
gorii Nysseni exhibi;i$.
Eusebio, episcopo Samosalorum.
Stc vidi lilteras dilcctionis luai in rcgione Arme

uisvicina, quemadmodum videanl naviganle f3cem Q (17),
eu.imis in niari splendcntem, praesertim si ventis ^ mare intumueril. Nani natura quidem suaves, ac , (18)
plurimum habenles 1 9 6 sotalii lilterx gravitatis * .
luae: ged tunc maxime earum suavilaiem lenipus
auxit; quod quale fuerit, quanloque nos moerore , * (19)
affecerit, nonequidcm dixerim, cum semel statue- , ,
lim eorum, qua? niolestiam allulerunt, oblivisci, , , scd condiaconus noster pietati luaa enarrabit. Me
autiin retiquit oranino corpus, adco ul ne levissi- .
mos quidem molus possim sine dolore ferre. Scd ,
tamea precor, 111 possit milii antiquum desiderium . ' nunc sallem ope precum tuarum adimpleri; quan-
qtiam in mullas me diflicultates conjecit ipsa pere- *
grinalio, iandiu negieclis Ecclest-s nostrae rebus.
Quod si Peus , dum in terra versamur, concedere ,
dignetur, ut in Ecclesa nostra pietatem luam videa- . .
tus, certo bonas spes eliam dc futuris rebus ba- ; ,

l.ebimus, nos a Dei douis non omnino exclusos esse.
ffoc iiaquesi flcri polest, rogamus ul fiat in solemni ; ',
convenlu , quein singulis annis celebramus in me- (20) .
(U) 'Adtapcpar. Bigol., Reg. secundus elGoisl.
sei-undus . Paulo post edili .
Mss. ul in tcxln.
15-16) iSei. Sic ires vetuatissitm co<Ji< ^s. Edili .
(17) ". Ua Coisl. prlmus, Mpd ,
Harl. et Glarom. Edili '. Paulo
posi edili . HarL, Mcd. ct qualuoralii
ul in icxlu.
(18) . ka Coisl. prinius el Harl. cum pluribus aliis" Editi .

(19) ' . Coiel. primus el Hail.
* . Mox edili . Mss. omnes ul m
t
(20) . Ita Harl., Coisl. pnaius

cl Clarom. Editi .
Alias CCLVI, scripia anno 57?.
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. Gl.
505
506
, , nooria bealissimi martyrig Eupgycbii jam appropin, ' - quanle, die septima mensis Septembris. Nam cir (21) - cumstant nos dtgna soUicitudine negotia , quae auxi^ - Ho tuo indigent, lum ad constilmionem episcopo. \ rum, lum ad deliberationem et consideralronem
(22) , eorum, quae \n nos meditatur Gregorii Nysseni gimr. plicitas; qui synodos cogit Ancyrae, nec ullum no ' ^ bis bistdiandi modum pr^lermittit.
(25) , ,
tulvasiraiv.
EPISTOLA CI*
'.
fcdiix ex Armenia Baiilivt cum didichsel de morte insignis alicujus penotuB, cotuolalur liac epislola eum, quemprax*
tnte tioc eveiitu aflliclum sciebat.
Contolatoria.
(24).
, Uptandum erat, epistolam primam scribentibns,

>rv, - laeliorem babere litterarum materiam. Nam boe
:. , paclo res nobis PX senlentia successissent, quia om'/'. nibus voluinus pietatis institutum profilentibug,
> . * totain vilain ad prosperos successus perduci. Sed
^ 6 ^ , cum vilae nostra moderator Dominus pro non eoar rabili sua gapieutia , omnino ad ulililatem a n i i n a ^/ , ' ruii) nostrarum bos eventus dispensaveril, per qoos
1 , , libi quidem molcslam vitam conslituit, nos vero qui
; ] , - libi cbarilate in Deo coujuncti suinus, a fratribua
, , n o s l r i s , quo i n rerum stalu s i s , e d u c t 0 3 a d c o r o m i :; * , eeralioiiem adduxil; necessarium nobis visum est,
. solalium, quod in nobis silum est, libi afferre. Ita quc flcri si poggel, ulad eum usque locum, in que
v/j : , * G tus nobililali versari contingit, proficiscerer, uli ^, - que nibil prius feeissem. Quoniam veroet corporis
r/ , adversa valcltido, et ncgotioruin quibus disUnemur
fv 65 ' - imilliludo, 197 boc ipsum iier, quod subiimus, ad
*: * - niagnum Eeclesiarumnoslraruni damnum converfebii , - t i l ; per lilieras pneslantiani tuam invisere in ani, mum induxiinus, adwonenles caiamitales ipgag non
/ frustra Dei servis a Domino, qui nos gubernat,
, : accidere, ged ad probalionem verae in Deum condi . torem nostrum dileclionis. Quemadmodum enim
- cerlaminuin labor alblelas ad coronam, i u eliam
, (25) Christianos probatio in lenlaliontbns ad perfe , clionem adducit; si modo ea quaea Domino dispensaniur, cum dcbita patientia in omni gmtiarum ac^ >.'- tione suscipiamus. Domini boniiale gubernanlur
t
(21) . Ila tres vetusttssimi codices.

Editi .
[ii) . Artinilus addilus ex tribus
teiusiisiimis codicilms et Vat.
!5) . Nemo sane non miretur Gretoriuin ^yssenun concilia corgisse conlra Basiliom, eique insidias slruxisse. Sed quia Basilius id
>s nLit simplicitati Gregorii, faciie perspicitur
Eon malnni animum, scd polius immodcratuni fratrk juvandi sludium reprehendi. Nam cum essct
rregorius Iiomo minime astulus, et ad siispicandam in nliis fraudem tardissimus, nieriio metuchat
Basilius ne, dum is cuin bominibus vaferriniis con;.iiaiur, el se et fiatrem in res molestissimas conKerel. Non mullo lenius casligat illius siniplicitaem B^silius in epist. 58. queriltirque quod sibi
Jeilum indicat; quia sese iu pacilicationein, invilo
Hasilio, inierponeliat, et in compoReiido Baailium
uuer el avunculum dissidio minus caule versaba-
lur. Insidi* ergo illse el concilia adversus Basilium,

eodein scnsu accipienda, ac bclluin in epislola mox
cilala menioraiuiu, ulpoie ex cadciu profecla simplicitate.
(24) , Editi addunt
^. Qui quidem tiluius, unde siimplus sit
ignoro. Ilxc cuini desunl in omnibus, quos quidem
vklerimus, mss. codicibng, Goisl. ulroqtie, Harl.,
Med., Regio utroque, Vat., Clarotn., Bigntiano
ulroque. (juin eiiam lilulus nonnulloruni codicum
hanc episiolam non ad mulienni, sed ad virum
aliqucm scriptain essc probal. Sic enim habet Regius gecundug : . aliquem in wrumnas inexspeclutai lapsum. Sic eliaui in uno Bigot. : .
(25) . Edili addunt , quod D o n
legitur i n mss. codicibns.
Alias GGIl, scripta anno 572.
4
507
S. BASIUI MAGNI
50
omnia. Niliil eorum quac nobis accidunt ut mole- .
sluin accipere oportet, eliamsi in praesentia iufir- , xi
niilalein noslram langat. Elsi enim raiiones ignora- .
mus, ob quas uiiiiinquodque eorum quae contingunt, , '
veluli bonum a Domino nobis exbibelur, tamen
hoc nobis perguasum essc debet, oinnino ulile esse ' ,
quod evenil, sive nobis ob palienli inercedem, ^.
sive animae assuinptye, ne diulius in bac vita im- , * , , &
morans , vigenle in hoc mundo malilia repleretur. , ,
Si enim hac vila cirAimscriberetur Cbrislianomm * . {
spes, iion immerito sane moleslum videretur citius ,
a corpore disjungi: sin autem verae vilae initium est, *|
iis qui secundum Deum vivuni, animae e corporis |
vinculis solutio; quid iristilia afficiinur, sicut et ii |
qui spem non babent"? Facigilur hortatu meo, ul , , ]
doloribus non succumbas, sed his le celsiorem su- ;
perioremque ostendas.
, , xalusp
.
EPISTOLA CIP.
\
Certiores facil, prcemisso Nicia, Satalenses, $e eorum precibns adductum e**e, ut eis consanguwem
et populo caris&itnum, otnmbus rebus eorutn uiiliUili posUiabilis, episeopum coiicedere
Civibut Satalenis.
.
\
Ego luui veslris tum populi totius precibus com*
, ; \
motus, el Ecclesiap vestrae curam snscepi, et vobis \, \ ;2C) ^
c o r a i A Doiuino pollicilus sum, nihil me pralermis ' , ;
siBruin eorum qutt penes aie fortnt. Quapropler

coaclus sura, uli scriptum est, quasi pupillam oculi . , -ra i tangere . Adeo bonor q u e m vobis maximuin (27), rinhi
b;*beo, rei nullius rccordari nie sivil, non consan- ' oiforf;
guinitatis, non consuetudinis, quae mibi puero cum * , ,
viro e.\stitU> pr* vestris postulatis; sed omniuui
quae mibi privaiim curn eo ad conjuuclionem in- ,
terceduni, oblilus, non reputans gemiluum copiam, ; |
quain populus raeus islo praposito deslitutus edel, , :^
non lacrymas universae tllius cognalionis, non ipsius . , 5:?
iiiatris jam seuis, quae solo iUius auxilio sublevatur, , a
mcestiliam altendens; horum siinul omnium, quae ,
talia el lanla sunt, ralionem non babens, id unuoi \ \ * ^
speclavi, ut Ecclesiam veslram viri lanii pra feciura ram
ornarem, eique succurrereni, jain ob diulurnain (28)
preposili privaiionem in genua provolulx, et mulio ,
"
198
valtdo adminiculo, ul erigatur, indigenti.
Nostra ilaque sic se habent. Yesira autem j a m re- ^**
poscimus, ne minora videanlur spe nostra et fide, D , \ ^
(29). f ^ f j
q u a m viro dedi, illum a nie ad ainicos mecumque
conjunclissimos mitti, sed ut quisque vestruin . ' - ^
alius alium stio in yiruni studio ac amore superare ^, j
conetur. Oslendite igiiur praeclarani illam conlen- & , r.fc'*
tionem, ac magnitudine obsequii cor illius deniul- , ,
cete, ut eum capiat oblivio p a t r i a B , oblivio cogna- J W ^
lorum, oblivio popuii lantum pendemis ab ejus re- . " :*=^
gimiiie, quanlum infans recens n a t u s ab ubere ma- (50) , ysfj
terno. Prajmisiiuus a u t c i n Nicinm, ut ea quae acia ^
u
a c
:: a
" I Tbess. , 12.
11
Zacbar. 11, 8.
* Alias CLXXXIU, scripta anno 572.

(26) . Harl. .
(27) . Harl. et Med. vov. Paulo post idem Med. .
(28) . Med. .
(29) . Male in edilis . trra.

sustuli opti codiciiiu mss.
...
(50) " . Ua .
suiuoio consensu. Editi
WO
EPISTOLARUM CLASSIS i L EPIST. CIV.
510
, , 9 u M dignitati vestr nota faciat, et diem festum

t f i r v (51), ag tis in anlecessum, ac Domirto, qui opera no&lra
, vestrum votum adimplere dignatus eet, gralias re; . ,
pendatis.
, \ * .
'.
EPISTOLA CI1I\
Nuntiat Satalen&ibus virum prceslanlhsimum se episcopum Ulis concedi.
(5-2).
Salalcnsibus.
"
Perduxit ad exilum Doroinus populi sui peti, \ - tiones, eique per nosiram bumililatem paslorem
, dedit, dignum nomine, nec verbum, ut plerique
*/, , - ^ solent, caiiponanteno , sed qui vobis rcctam do (55) - ctrinam diligentibus , vilamque, Domini pncceplis
ra; , * consenlaneam profilenlibus , placere ntajorem i'n
(54), ' modum possit in nomine Domini, qui illum spi 5) ritualibus suis donis adimplevit.
.
'.
EPISTOLA CIV".
Ctm ad alias Cappadocia! calumilales illud acces&met, ut ornnes Ecclesice minislri cemui subjkerentur, rogat M
Busiiiu, ul immunitateai aliquam non deneget, eamque episcopi arbilrio commtltal.
.
Modesto pra'[eclo
, ,
'
VJJ; (56)
.
^
^ ,
\ , \
(57). " *
. , \ (58),
(59). 01 , -
Ad virum taiilum vel lilteras dare, elianiei

nulla alia sit causa, maximo est honorf intelligeniibus ; quia colloquia cum viris dignilate ca>
leros longe superanlibus , pluriinum splendoria
iis , quibus id obligcrit, aflerunt. Mihi autem pro
universa pairia laboranti necessaria est apud tuam
niagnaniiuilalem dcprecalio, quam rogo leniler
et tuo more perferas, ac pnirise noslrae jam in
genua inclinatx nianuin ponigas. Negolium porro
cujus causa le precamur, ejusmodi est. Eos qui
Dco nostro ministrant, presbyleros videlicet ct
diacunos, vetus census immunes retiquil. Qui auiem uunc recensioni 1 9 9 operam danl, i i , uf
(31) . Ua omnes nostri codices. Edili

^. Snb fmem corruple in edilis .
Hss. ul in textu.
. In codicibus Ilarl. et Coisl.
fffirao haic pisiola dicilur , sine inscriiione. lxi aiiis iribus legilur , iisdem.
qnam citat Hasilius, exslal rn codice Theodosiano,

tom. VI, lit. 2, p. 54. lbi Conslaniius iinmuiiilalem a sordidis inuneribus, a tollalione luslrali et
a censibus concedit non soluni presbyleris el diaconis, sed eliam aliis cleiicis et juvenibus, eorumquc coiijugibus et liberis et niiuisieriis. Hinc Gre-
e.m pwedeiiti; nec alium PaMiienio Salalensi

>\Mur dfsignarc Basilius, dum ait pastorcni nofiune dtgnuui populo daium fuisso.(35) . Ita sex mss. Edili \ .
(Si) . Ua Harl. ct Coisl. primus
cum akis pturibus Edilio Paiis. prima .
(55) ". Ila omnes mss. Edili (3.
(5b) . lia mss. Etilt .
Nnii iiiullo post qu.ttuor mss. receiiiiures ' .
(37) . Sio omnes ntss. pro eo qtiod
eral in eililis .
(3S) . Leguolur ba;c
in omnibus codicibus u>ss. Sed tamen videniur
pniiio apposiia ad luargiuem luisse, nt expJicarenir illnd , deinde, ul s^pe alias cuntigii,
II cotitexlum irrepsissc. 1 Basiuus bis vucibws,
'^^, , uon prcsbyleros sluiu et
iaionos, sed alios ciiam clcricos comprebendil,
ui observavimus ad cpist. 54. 2 Anliqua illa lcx,
gorius Nazianzenus in epistola 1CG quehlur quod

clerici, qui secnm eranl ei in donio sua, nmiuincs
non gint, cum in aliis civilatibus omnes qui circa
sacrarium versanlur \ , hoc
beneib:io perfnianlur. 5 Basilius, qui in liac epislola pelil ut coitcessa iiiimunilas judirio episcopi
dispensanda pennillatur, nonvidelur solispresbyleris et diacouis immiinitatem peiiisse; cum ipsius
iiiteressct ut ba*c liberalilas ad eos etiam clerico?
quos 'domi stiai babebat, el ad alios pauperrimos et
onmiuni egenos exlenderelur. Yidcntur ergo hae voces, , expungendae; nec
tamen niihi banc licentiam sumpsi, quia codices
mss. repiigriabanl.
(59) ^{. Male in edilis conlra omriiiim codicum ir.ss. fldem. lbidem Gultiofredus,
cod. Theod., lom VI, pag.J 55, legenduni pulal^c
, ul aueplo mandalo. Scd repugnani omnei
codices IUSS., nec levibus causis vutgaia sciiplura
liililtir. Nam Consiantii leîs non maxiiua crai
Alias CCXGVl/sciipla anno 572.
" Altas CCLXXIX, scripla amio 572.
Sicvera ha,*c eptslola buminam babet necessiuidinem
51!
S. BASILU MAGNI
51:!
nullo a subliroi tua polestate accepto mandalo,
eos recensuere, nist furte qfcidam aittinde ab (40), , ; &j
asiate inimunilatem baberetit. Rogamus igilur, ut .
hoc nobis luae beneficeiuiae momitneniu.n relinquas,
(41), ;
quod venltiro omni sevo bonain tui ineiroriam
conservet, nobisque concedas, sccundum legein , '
aii!i(|tiam census, sacros ministros; nec in per-
gonas eortim, qui nunc ascfipli M I I I I , conferalur xaV
reiuissio (sic eiiitn bcnoficiuin Iransitunim est ad ( toaoipj
successores : quos non seinper contingit ininisie- , (42)
rio sacro eese dignos), sed secundum libcra de- ), )
scriptionis formam , communis quaedam clerico- ,
rtini liat concessio, adeo ut qui Ecclesias gnber- ,
naut, quovis loco iniiiislraulibiis immunilaiein ;.
donenl. ilaec et tua; magnanimilali immorlalem . *
recle factoiMim gloriam conservabunl, el impera- , $
loris familiae precatores mullos comparabunt, et rae*
ipsis rebus publicis non parurn aflerenl emolu- , .'?.
nienti; siquidem non oinnino clericis , sed iis qui , , (3)
quovis lcmpore affligiinltir, immunilalis solalium *
praesiamus ; quod quideni,el cum liberi sumiis , (44) \ iz\
non praiermilliinus, ul perspicere poiesl quisquis , .
voluerit.
\
EPISTOLA CV\
Dolere xe iiqnfficat, quod Terentiifilia*Sanwsatft nonviderit. Laudat earurn in Trinitatis c
quamvit inmedio hnpielniis dcgnni; easquehortalur ul perseverenl, el eorum qui Fitii aul Sm
communiotiem et colloquium fwjiant.
(45),
Diaconissis Terentii Comhis filiabus.
Ego el cum Samosala adveuissem , speravi
cnturum me in scrmonem ritgnilali vestrae : et bujus rei conipos minime factus , aequo animo ,
daiunum non tuli ; considerans quandonam fu- o'Jvo lurum sit, iit vcl cgo possim rursns ad regiuncs ' , (46) ;
. ' :
V v S t r a s accedere, vel vobis ad noslras venire placeat. Yerum baec sint in Doinint voluntate posila. . , ]
Quod aulem nunc agitur , ubi inveni proliciscen- ,
lem a:l vos iilium Sopbrouiuin , laetus banc ei epi- (47) , ,^
slolam dcdi, quse et salnlalionem vobis perferai, ,
ct noslrain animi sententiam declarel, qni sci- ,
u
anctorilas : ipsr,,dfi en delraxerat per alias leges, et Petit aliauam immunitatem, episcoponim arbilrie
cle icos pr&diorum posnessoros censui addixerat. g"bernandam, iia ut no uinaiim non tribualtir rMagna eral in boc genrre varieias, ul rrodo vidi- 's quibusdam ministris, quiaeorum successoribus,
nius ex testimonio Gregorii; unde non mirum, si q i i fortasse indigni essent ministerio, transmittecensitores nibil BasiHo cuncedcre voluerunt, quia relur. Longe saiius ei videliir, ut descripiio siilib^D ra, el qui Ecclesias gubernant, immuniialein qwniandaliiiu a pnrfrcio non accpperanl.
vis loco niinislrantibus donenl, eorumque judirie
Alias CGCI, scripta anno 572.
crrnillatur, quinam censui addicendi, cjuive ba(40) . Coisl. primus etHarl endi sinl eximii. Hinc se immunitatein non onini. . lbidemquinquecodiccs nonveiusiissimi
no clericis, sed iis qui quovis lempore affliguniur,
.
(41) . Ita Ilarl., Coisl. primus et alii petere declarat.
(45) Yide Addejida.
nonniilli Edili .
(44) ". Sic mss. omnes. Edili
(42) '. Goiliofredus in commentario ad
legem modo ciialam Basilium pcterc exislimat, ut .
(45) . Septem ciulioe* aniic"
(encficium successoribus eorum, qui tunc erant,
pi-esbyicroruni eldiaronorutn, Iransdatur. Sed miiuis copiam dederunl emciidandifi ediloruin P * ~[
vidil lioc in loô virdoitissiinus. Quomodo enim Ba- ctionis . Addnnl quidam cwwn
s lius, si quidquam ejusmodi | eleret, bac raiione . Cod. Clarom.
.
ulereinr, quia non sciup^r comiiigil ecs miuislerio .
(46) " . Edili ! . Yoculam "
gicro dignos esso? Non cadit in Basilium ejusmodi
ratiocinatio. Piulerea poslulat ut ipsi cpiscopi hanc tum quia sententiara denorinat, lura quia decs4
i nmun lalcm dispensent; qiiod prorsus inulile fuis- qualuor mss.
47) . Sic mss. codkes eex
s t, fti rntum el fixum singulis clehcis beneficium
fufesei.YideturergoBafiliisentenlia sic accipienda: .
l
rar
iS
814
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. GVI.
33
, \ licei Dei gratia dcsinimus vcatri mcmiuis.e
ac pro vobis Domino gratias agere, quud radicie
Lupi(j>, ; ,
, ; bonae boua sitis germina, bonis operibus fe; . cunda, et vere tanquam lilta in medio spinaiv - rurn. Quod euim cum lanla perversiias hominum
^ , verilalis doctrinam 200 corrumpeniiuin vos cirtonoAixov cumstel, minime taiuen fraudibus ceditis, nec ad
\fa - vigenlem nunc novilatera reliclis apostolicis fl'' (48), * dei documentis Iransferimini; quomodo non di , - gnum sit, pro quo grates magnse J>eo agantur?
: ; quomodo non magnas laudes vobis merito con^ - ciliet ? In Patrem et FHium et Spiruum sanctum
rp. , credilis : cavete ne hoc prodalis depositum. Pa&y/j , , , trem rerum omniu n principium; Filium unige~
\ , * nilum, ex eo genitum , verum Deum , perfecttim
, , (49), ^ ex perfecto , imaginem \ivam , Patrcni lolum in
r^v , , aemelipso oslendenlein : Spiritutn sanctuin, exsiipcv , ' , sientiam a Deo babenlem, sanctitaits loiilem,
(50) , vim vitae conciliairicem, gratiam perfeclus efli , cientem : per quem honio in Olium adopiatur,
, \ \ et id quod morlale esl, iminortalilale donatur :
rsifw . conjunctum Pairi et Filio in onmibus, in gloria
, > et aclernitate, in potestale el reguu , in doininiu
W 51)
el divinitaie, quemadmoduin el ipsa bapiismaiis
, , saluliferi tradilio teslalur. At vero qui aut Fi \ , lium aut Spirilum dicunl essc creatiiram, aut
. omnino Spiiitum in minisiroruin ac servorum re , digtint ordineni, longe absunl a veriiaie; quo; ' ruin fugienda coimnunio ac aermones viiandi,
velut aniinaruin pernicies. Quod si unquam Do
; .
G mino laigiente in unum vcniamtis , fusius vobis
im defidedisscraui; adeo ut ex deductis e Scriptura demonstrationibus tum veritalis vim tum b
sjiilebiliialem pprsptcialis.
EPISTOLA CVl\
*q\
bmmaxunu virtulibus prccditum Ba$iliu$ in sua peregrintitione cognoterat. Nunc acceptce ab eo eputota respo
et ad perseveranliam hortulur.
Militi.
.
Gum pro niultis debeam grates Domino persol
,
& * , vere , qiuc ab eo in inea percgrinalioiie accepi,
^ - bonuin maximum judicavi, quod boni Domini
tow* - dono praeslantiam tuam cognovcriiu. Viruni enira
. , cognovi, qui in militari cliam vita perfectuui Dei
amorem et cbarilatem aervari posse , ei Glirisliafcr; * - num non ex vestimenti forma, sed e.\ animi habilu
* , * dignosci debere demonslrat. Et lun igilur liben . lissiine sum tecum congressus : et nunc , quolies
, recordor, maxima fruor voluplate. Itaque strenue
^ , age, et corroborare, et Dei amorein nulrire ac
^. ' , , augere semper stude, ut et tibi bonorum ab co co - pia accrescat. Nullo auleni indigeo argumenio, quo
fti * te mei memorem esse edocear, cum res ipsae perbi . " , - beanl tesiiinonium.
^ ,
* .
1
) . Hanc vocem , quae deest in .

(51) . Sic invenimus in Iribus veluslissimis
*K emi ex mss. quinque. Quidam codices hacodicibus et aliis nonnullis. Edili , Filiuia
ibideni , rana conunenta.
<*9> " . Quidani codices . el Spiritum.
Alias CDVII, scripia anno572.
W '* Sic mss. codices. Editi
S. BASILll MACNl
815
'.
EPISTOLA c v i r .
Juiiltam contolatur, quatn dunu exactor prorniw immemorpiemebat. Scripnsse se ait ad illum ei ad Heltad
prw[eclum mibere ausuninon esse.
JulitUB viduce.
Omnino dolut, leclis nobilitatis tuae lilleris,

7 !
quod eaedem te ilerum circumslent angustiae. Ec- , .
quid aulem facienduin bonunibus, 2 0 1 ^ versi- ) > :>
pelle oslendenlibos ingeniuin, ei alias aliud di- (52) , i)ia
renlibus, nec slanlibus in suia ipsorum pactis? , \ :;
Si euim post faclas corani me et coram exprae- ' (55) \ ^fectis poUicilaiiones, nunc quasi nibil dixisset, (54) , , , C3:L
iempue praeslitutum ita coarctat; videlur ille vir , 3~omnem erga nos pudorem abjecisse. Litleras la- . '
men ad illumdedi, pudorem iuculiens, eique sua , aJr/j
promissa in ncnioriain revocans. Scripsi autem . , o i x i J i
t ad Helladium, praefecli domeslicum, ut per , fva '
ipsum de tuis rebus cerlior fiat pracfectus. Ego (55). ^:
enim decere noa pulavi tanlum mibi licenlix su- ,
raere rum tanto judice; eo quod nondum ei de \ --.ulla re privata scrjpserim , verearque ne quo pacto , \ , ;,
rem improbel: quippe cum sumnii viri in ejus- >;
inodi rebus, ut nosti, facile irascaittur. Si ergo . , w-
aliqui.l inde accedet emolumenii, eril Hclladio
, \ rJ;
ascribendum, viro et probo el oplime dc roe sen- , \ , \ .
lienli, er Deum limenti, ct summam Iiberlalem . , 6:
apud preefectum obiincnti. Potesl aulem sanclus (56) , zb
le ex omni serumna exiuiere, si modo ex animo * *.
vero ac sincero spem in eo reponamus.
EPISTOLA CVIIt*.
'.
ta
Mirari serignificat.quod cum Julittw tempiu concessurum $e promi&is&el, nunc promista perficere nolil. R
vienionwn aliud promiswm de cluirtis omnibu*, $i aurum de. quo convencrai acceptssel, vidua! redd
Tulori hafredum Julittce.
Miratus sum, ubi audivi le bonarum illarum

* Alias CCLXXXVH, scripla anno 572.
* Alias CCLXXXVIH, scripla anno 572.
(52) . Coisl. uterque. Rcg. secundus
et Glaroin. , consilii non lenacem.
(55) .' . Sic niss. sex. Edili ' .
(54) , Exprafectis dicunlur
qui dignitate praeiecti perfuncti suni, vel illius ornamenla pt>r codicillos acceperunt. Quisnam ille sit,
de quo Basilius loquilur, el in Cappadocia an quigquam ejusmodi cxsliieril. plane nescio. Mullo libontius legerem , exprmidibus. Pra?sides provinciarum vocanlur infra in epist.
215 et242. llnde eiiam provincia didlur
Videiur Basilius aliquem bac dignilale periuucluiu D
designare.
, , ixzi<u
Unde colligitut nec voccm ita propri
esse praefecli pra^lorio, tit eum vi4 sola desiuntlj
nec dici debere eos quibns apud Laiintt
pncfecli tilulus nou deferrelur. Ha?c confirniar
possunt ex Dioue tiassio, qni de Ca?sare Au$;usu
sic loquitur iib. LV, pag. 555 :
. |
yal -)
, ,'. Tune autem pni
mum et pra>[ecto$ praHorianorum miliium d*os i

stituit. Sic enim et ego 7ios solos inter cc$ qui pr^
sunl alicui muneri, qmndoquidem ita usus obiin*H\
appello. Jam lum ergo ailaie Cassii prailorio pm

iecli proprio quodaiu lilulo designari solebaia. qd
cis miniine connuuuis esset cuiu aliis poieslalibus.
Nemo aulem id dixeril de iitulo. Lnde sri
(5>) ...
.
Legilur
el omnibua imslris inss., id quilur tilulum proprium esse pra:ledj
esi Med., Coisl. uiroque, heg. secundo, Vat. et prxtorio, ac culpandos essc librarios iu uiiius .ilirnj
Clarom., nisi quod Coislinianus primus babel iaunulalione; si qtiaudo /; veluli proprio l i i
. Sic cliain infra in cpist. 109 prap-ieclus tulo appelleiur, ul \i\ boc Dionis teslimonio. vi ia
prailorio vocalnr lum in editis, lum in locis Basilii cl in tilulo bistoriae Evagrii apud Vaie
quatuor inss., quibuscuiu illa cpislola fuit collata. ' sium, aul si reciores provinciarum et cutniies ve
Vatesius cum pluribus dociissiinis viris opinalur
ulramque vocein uullo discrimiiK' solilam usurpari,
Not. 1 in lib. iv De viia Contianttni. Sed lamen
discriinen perspicilur ex Notitia imperii el Codice

Tbeodosiano et aliis ejusmodi ittoikuuienlis, in quibus quolies praefectus lanluai dicilur, pisefeolus prtorio intclligiiur ; ncque bic lilulus recioiibus provinciannn aut abis polesialibus Lribuiiur, excepiis
bnefectis Urbis et praafeclo Anguslali iEgypti. Porra
Latiu voci non respoudel, sed .
appellat, oral. 20, pag. 555. Tilulus rd

siilucndtis in superiwibus locis, auleiu n
postîioribus. Vide Notarn pra^cedeiueui.
(56) . Sic codices uiss Priiua Parislc^
sis ediiiu .
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CIX.

513
517
xil -^ - promissionum ac liberaliiati ina? cenvenieniium
, \ oblilum , nunc huic sorori violenlissimam ac im: placabilem exactioncm inferre : et quid conjiciim
^, . ex his qu dicuuliir, nescio. Nam ei libi pturimam
^:: , eorum , qui lui periculum fecere, teslimonio libe - ' ralitatem scio atiribui, et piomiesorum memini,
' xil (57) quibus te corain me el SIIo obslrinxisti: cum dicetfiwi. , (58) - res lempus quideoi brevius scribi, scd te ampliug
rin , concessurum , eo quod te velles ad rei nccessila^ tem accommodare , et buic viduae iguoscere, qu
. tantam simul pecuni summam e domo sua emit\ : ' , lere cogiltir. Quaenam autem causa, cur mutatio
?OJX. , , - tauta coniigerit, ego intelligere non queo. At qu*. , cunque fuerit , rogo le, ui tuae litxtialilatis meRjv.ov - mor, et ad Dominuin bonae volunlalis remuncralo:*, rein respiciens , tcmpus
induciarum inilio
, , , promissum concedas : ut possint vendilis rebtts
*, . , , suis debittim dissolvere. lilud etiaro probe niemini
, , pollicitum le esse, si auruni, de quo convenerat,
ti , acciperes, charias onmes, turo eas quae coram j u /, (59), - dicibus, lum quse privatim cnnfectae, miilieri pne . , dictae tradilurum. ObsecTo ilaque, et mihi hono, xal rem defer, et inagnam tibi apud Dominum bcne, , dictionem compara, in menioriaiii promissa rcvo, , (60) cans, leque bominem esse ccgnoscens, ac tcm*
fcefoii pora illa exspeciarc debere , quibus ope divina
indigebis. Quam quidem libi ipse per prasentem
, ' duriliam ne inl<rcluseri$: sed misericordias Dei
, in leipsum convcrie, beniguilatem ouineiu et cleraeutiam affliclis deraonslrans.
teuixciav .
EPISTOLA C1X\
'.
hpt Basilhu Ueltadium comitem, w $ua apud proetytum gratia viduam tueatur, qum proetet sortem etiam uturas reddere cogebatur conlra pacttonum et promis&orwn fidem.
.
Ilelladio Comiti.
Quamvis benignilali tuae obstrepere refugiam ob

Urrj ' , JOJ, , magnitudincm polestalis luae, ne amicilia tua
* ullra modum iinpleri videar, tamen me rcs neces( . sariaa quiescere non sinunt. Hanc igiliir sororem,
, quse el sanguine mibi conjuncla esi, et ob vidui& , \ latem afflictatur, el res tilii orphant procural, ubi
, ' vidi jam ultra vires aerumnis iiilolerabilibus con^ , - siringi, misertus iliius, atque animo dolens, ro&, , gare tc feslinavi, iil si qua suppelat facullas,
, , ? , * inisô ab ea viro operam navare digneris; ut quod
, , ipsa praesens coram nie promiseral, co jam redttfcoOaa (61) * , dilo nulla ampbus ei iiat injiiria. Sic cniin pacla
fucral, ul si sortem solvcrct, remillereiUur usu .
^ rae. Nunc igilur qui res illius hasredum proeuranl,
.

pneter soiiem usuras eliara conanlur exigcre. Igi^,
tur ut perspcctum elexploralum babens Domirmm
57) . Non belle Combeftsitie leêndum
n ai . Indicat Basilius illum ^xprHiidibus. de quo in superiore cpislola.
(58) . Sic emendavimns ex codice Glarooontano. quod prave in Coisliniano phmo et edilis
îiaiur . Plures in hanc epistolam codices
n>n habuimus. Paulo post edili . iJterque
odex ul in lexiu.
(59) . Sic ulerque codet* Edili

.
(60) . Ilerum edili etCoisl. primus addtini , quae conjunctio melius deesse visa esl in
codice Clarom.
(61) . Bigol. alter secunda manu .
*Alias tDXXII, scripta auno 572.
S. BASILH MAGM
res viduarum atque brpbanorum suas facere : ila . ' ,,
siudium luum el operam impende huic negolio, in \
spem fuiura ab ipso Deo nostro mercedis. Exi- , $
slimo enim, si prafecii maxime admirandi cle- , ' $'
menlia sorlem solutam esse didicerit, lore ut . 3, .
illuin inisereat domus illius caetera serumnosae et
iofelicis et in genua provolulae, alque ad injurias, , , quae extriusecus inferunlur, imparis. Rogo igilur, ; ,>;
et neceesilati ignoscas, quae ul iibi niolesius es- , ; em coegit, et in boc iiegotium incumbas pro po- . , jvi^r j
testate, quam Cbristus l i b i , benignis ac probis , * ,
moribus predilo, t l bis quae accepisii ad oplima , ^ J
\ . \
quaeque lUcnii largilus est.
.
EPISTOLA CX\
'.
Basiliui data prafecto tcribendi liceniia ulitur, ut ei commendel Tauri incolas, quibus gravio
biuilur.
Modesto prafeclo.
JJ
.
Quanlum inibi bonoris ac liberiaiis concessisli,
" ,-, ?
morum leniiate veriltia le ad nos demiilere,
lania iibi alque etiam majora , quandiu vixeris, ,
a boeo nostro D O I M I I Q increruenla tribui splendo-
m precamur. Me aulem ei janipridem scribere, .
ei bonore, qui ex te percipilur, perfrui ctipien- , *
iem retinebal amplissim dignitatis reverenlia : , !
quippe cum vererer, ne quando libertate iimno- ;
deralius uli viderer. Nunc vero gimul el actepla . \
ab iiicomparabili tua magnanimiiate scribendi JW
licentia, siimil et necesearia res bomiiuiin aiDi- , ^*
ctorum conftdere coegit. Si quid igitur lenuis- . '
gimorum preces apud viros polentissimos value- (65)
rint : sifie te, vir in priims admirande, boc exo- , ,
rera , ut pro lua benigna volunlale, rusticilali C ,
roiserandac salutem largiaris, ac jubeas ul fcrri
;
tribulum iis qui Taurum ferri feracem incolunl,
fiat lolerabile, ne stalim obruanlur, sed publicis , aiw
usibus diu inserviant: quam rem omnium maximc.
curae esse admirands luae bumaiiitati persuasum *
.
babeo.
2 0 3 EPISTOLA CXP\
PIA
Commeiidal amicum, qui prcefecto accersifus fuerat ob iUaia* ei crimination

Modeslo prafeclo.
D
.
" ^ '
Alias quidem magnanimilaii tnae obstrepcre a,u
sus non fuissem, qui el inemet meliri, el poiestates , \ ,
dignoscere sciam. Sed nbi aniicum mibi hominem &w
vidi didicuUalibus implicatum, eo quod accersitus ), 'git, hanc ei epislolam praebere ausus sum, ut eam, , W
vcluli quoddam supplicantis insigne offerens, ali- (61) ;
4
AVias CCi.XXVIl, scripta anno 372.

** Alias CGLXXVI, scvipta anno 572.
(62) . Lcgenduro , ut supra
momtirnus.
63) . Coisl. primus .
! 64) 'ArS* . Reg. uterque el Coisl. secundus ' . llla auiem vox , qua
saepe alias ulitur Basilius, non idem hoc loco sonat
ac aiipplicatio, ul iulerpretes exisiimaruni; sed po-
lius id designat, quod supplicantes praetendcre SA-I

lebant, ut euni, rui sapplicabant, infleclereitl.
scrvai Cbrysoslomus, orat. 2 adversus Anomcei
plebeni, si quid pelal ab imperalore, ulivae ramts
pnetendere Bolere. Sedbunc Basilii locuro inp '
lllustrat Gregorius Nazianzenus, qui desertoreni
quemdam coinuiendat Olympio in cpist. 78, e i i n i ^
ait ad Olvinpium confugere, cl caniiiem ac ^ *
d)lium Gregorii, veluti regiam quamdam imat}
r,n s
521
EPISTOLAItUM CLASSI5 . EPIST. CXII.
. , t<! quid humanitatis congfequatur. Certe aulem, eisi

' (65) uullius prelii suuiua, moderatio ipsa prsefecloruiu
(66), bumaiiiesimum potest fleclere, el nobie veniam
, , - coaciliare; ut si vir nibil peccavil, ipgiug veritatb
, ' * benefieio ealvaa git et incolumis: si quid aulem
si \ , (67) * commielt, illud ei mea auppUcaniia cauea remilU . tur. Quo aniemin siatu ginl res noetrae, quie roe , , lius quam tu novit, qoi ea quse in unoquoque in * (68) , \ - flrma sunt, conaideraa, ac mirabili lua providenlia
;
omnia jnoderarte?
ojtot,
'.
204
cxir.
EPISTOLA
Cm dmitiams EatUH necessarhu m Andromcum, prmpotentem virum, peccauet, Bmithu hortatur Andromc
Dmttiato tn meto ei iqnominia degenti novum suppticium non infligat, calerisque qui eum iniuetttur, v$ne
jRj pritffiOwrumstt observantibtu, humanilatii taudandw maieriam prabeat.
Andronico ducu
(69) .
1 . SL corpore ita valerem, ut farile peregrinaiio. , , nem suatinere poe6em et biemig moteatiag fitm.
, , ' uon equidem ecriberem; sed ipse ad (uam raagna (70) mmitatem proflciscerer duabue de cauate; I et vewO ( lus promUsi debitum persolverem (nam pronigjgge
* , - ecio, venturuin me 6ebagtiani atqtie praaianlia
(71) - , tua fruiturvm : quod quidem feei, sed coogreeeua
, compos non fui, proptereaquod paulo poat loam
, probitatem adveni), deinde ul et legationem per
' , (72) me ipse obirem, quam roitlere bactenus reforroi , dabam, non lauti facieoe me, ut ejuemodi beneG * , eium consequar, ac illud eliam cogilane oemiaem
& eese qui vel principi vel privaio per litterag que
, - persuadere possit, ac &i ipse coram adsit, ei et
, \ (75) , C crirainibus alia diluac, pro aliie supplicet, aliis
, niaro precelur; quomra nibil facile fieri poasit pcr
' . epistolam. Sane bis omnibue uniim habens qund
, - opponaro, te ecilicel divinum capul, cui salie erit
, \ , noslram de re sententiam declarare; reliqua vero
wp\ , addes ex temetipso; rem sine cunclalioiic aggres , sussuro.
.
9
(69) . Coisl. primus addit

eblendere,
. ldemGrego- , pro presbytero. Sic etiam Yat. el Mea., nisi
riosoral.22, . 400, ait de Macbabasorum matre, - quod in utroque legitur .
() . Sicrose.wx. Edili
,
. Mox iidem codices, uno forte excepto, .
Fotendtbal canitiemfiliissuit el senectutem o$ten.
*
itbat telut ea quco ad supplicandam praitendi Editi
solent.
ftegia imago in priroo leslimonio adbibiia, probai . (71) Aac.lavcrai. Sic iree Telusiiesimi codicee.
ia altero esse signiun supplicandi, non Edili .
(72) . Contra editi , Legaoniioflem eupplicem, ut visum est Billio.
(5) . Ua CoisL ulerque. Editi tionem, quam sustinere haclenus reformidabam.
Quamvis autem gcriplura nitatur auctoritate triuni
.
veluslissimorum codicum, non possum umen boc
() . Coisl. el Med. .
loco non plue iribuere tribus aliis codicibus non ita
(67) ' . Unus e i Combeflsianis co- velustia, nerope Vaticano, Coisl. secundo et Regie
dicibus habel . Siroili commendaiione utilur eecundo. Kepugnat enim ut Basilius dicat ee baeieGregorius Nazianzenus epist. 185, narralqae olim nus reformiciasse banc legationem per se obire,
qneindain ita ad amicutn seripsiase : , cum conceplis verbis declaret desiderio suo golam
^ , , corporig debilitalera obslare. Idem probanl allalas
- Illum, ti nihil mati admisit, ob ju*ab eo rationes : prima, quod sibi non tanlum i r i ip**m *i aqmitalem abtohe; $i admuit, in noslri
boat ut in ejuamodi rebug per alios agai : a l l e r a ^
fratiam absolve. Liquet autem illud criiuen, cui Baquod gcribendo minus quam adeundo promoven
silius veniaui precaiur, non majeslatis aut aliud intelligal. Verebatur crgo legatioiiem miliere, non
gwissimum crimen fuisse, in quo tocus ejusmodt per se obire.
precibus non fuissel.
(73) . Quatuor codices non vctutt) * . l u Harl. cum duobus aliis. stiegimi .
Witi ' .
* Alias GLXIV. Scripia anno 572.
P t T R O L . GR X X X I I
17
S. BASILIl MAGNI
523
5il
At vides quomodo circuitione ular, dum ape-

2. * opfc \

rire vereor ac refugio, qiia de causa orationem
insiituam. Domitianus ille jiecessariue noster est .
ab antiquo ex parenlibus, sic ut nibil omnino dif- "
ferat a fralre. Quamobrem eitim quod vertun est . ;
non dicam ? Deindc causam edoctus, ob quam h;?c ' ,
pertulit, dignum esse dixi qui eic pateretur. Neque . enim quisquam eit, qui ei parum aut rtultum in , , >
luam virtuiem peccaverit, poenam effugiat. Sed (74), . '
quoniam yidemus hunc in metu et ignominia de- \ , \ } <rij
genteni, saluteinque ipsius in tua sentenlia sitam, / ,
satis illuni poenae dedisse judicavimus, et ut ma- *
gnanimura quiddam simul el humanum de eo cogi- \ '.les, obsecramus. Natn rebelles sub potestatem re- .
digere, et fortis est viri, et vere imperantis : at \ * &
benignum esse ac mansuelum in prostratoa, bomi- , nis est magnanimilate et clementia omnes superan- . *
tie. Itaque libi, si voles, in uno et eodem licebit
tnara et in ulciscendo el in servando ad arbitrium \ , (75),
magnanimitatem osiendere. Hic modus supplicii .
salis sil Domiliaiio, metus eorum quae exspeclat, ? ,
el quse se pati dignum esse novit. His nihil II11 ad , \ .
pcenam adjicias supplicamus. lllud enim considera dominos eorum qui laeserant exstitisse multos ex . \ ,
iis qui ante nos vixere, de quibus nullus ad po- ,
sleros transmissus 205 sermoiie; ai vero iram
remisisse, qui pbilosophia vulgus antecellueruni, quorum immortalis inemoria in omni avo perhibe- , (76) :
wr. Addaiur igitur et boc praeconiis tuis. Largire .
nobis, qui tua celebrare cupimus, ut bumanilatis . , ,'
exempla superioribus tomporibus decantata Iau- C
, > - |
dando superemus. Sic cl Croesus filii inleriectori . & \ - |
iram remisisse dicilur, seipsum ad supplicium of- , |
feremi: et magnus ille Cyrus huic ipsi Grceso \
amicus post victoriam fiiisse. Hos inter te numc- . ; |
rabimus, el pro virili haec pradicabimus, nisi exi- , , j
le quidam esse omnino tanti viri praecones existi- , .
memur.
3. ,
3. Gaelerum illud cxieris necesse est addere,
eos qui quidvis deliquerint, non ob ea quae jam i
admissa suni puniri (qua enim arle quae facta ( - |
sunt, infecta reddantur?); sed ut aut ipsi deinceps ;) ' ,' ,
meliores fiani, aut alits sapiendi sinl exemplum. , |
Horum aulem neutnim nunc deesse quisquam (77). dixerit : ipse namque horum recordabitur eiiam pov , ;

post mortem; retiquos vero, dum in hunc intuen
tur, metu mortuos esse puto. Quare quidquid sup- ;
plicio adjecerimus, nostrain ipsorum iram explere . "* ,

videbimur: quod muilum abesse, ut de le verum
&U, ego sane dix^rim, neque adduci poiuissem, ut \ ,
ejusmodi verbum iiHum proferrem, nisi inajori be- , *
neficio affici dantera quaui accipientes perspicerem. .
Neque enim paucis perspicua erit isia animi ma-
gniiudo. Nara Cappadoces omnes quid futurum sit . ^
t
(74) Ua Goisl. ulerque, Med., Yat.,

Rcg. secundus et Harl. Ediii , quod eodem redit.
(75) . Sic tres veluslissimi codices. Edili
* .
3
(76) . Vaticanus codex, Ueg. secundus

61 Goisl. secundus .
(77) . Reg. uterque ei Coisl. SCCUDdus .
EPISTOLARDM CLASSIS I I . EPIST. 1 1 1 .
526
, obsemnl, qui quklem opUverim ut inier reliqua

xo^ (78) . tua ornameata hanc quoque magoanimitatem uu , merent. Finem epistol imponere vereor, rattis,
{ - . - quod omissum fuerii, mibi darano fore. Tantum
, , boc adjungam, euiu eisi a multis episiolas babei
, * ipsius inoohimiiaiein ac salutem exposcenlibus,
, (79) no&tram omnibus poiiorem duxisse, cum nesoio
Upv . * unde didicerit jaos apud tuam prestanliam in aii , * , quo eese nuinero. IH igiiur neque eum spes fallat,
* - quam in nobis habet, et nobis liceat apud nostros
, , gUtriari; te domine perquam eximie, exorari eir
. - nas, ut nosirae annuas pelitioni. Profecto aulera
- , njullo deierius eorum qui iinquam philosophati eunt,
considerasii res bumanas. el nosli quam bonus
(80).
. thesaurus iis, qui omnibus egentibus operam suam
^ nrxbent, jam olim repositqs sit.
EPISTOLA CXI!l\
1.
fcmomirat BasUius in ruagna rerum ecclmastiearum perturbationc liberaiiier agendum es&e cum infirmio
amplm quidquam fratritms exposcertdum, ni$i ut futem Xicamam recipiunt, el Spirilum sanctum [aleatd
xm dici non debere, nec atm iis qui dicunl, commumcandum.
t
.
Prebbyterh Tarseribibu$.
, 6
Congressus cum illo, magnas habui Deo sancio
, gratias, qui ei me illius praeseutia ex roultia ango , ribus coiisolalds cst, et vestram charilatem perspi * . . cue per ipsum osiendil. Nara veslrum fere omniiuo
veriialis siudium in viri tmius proposito cognovi.
. * - Quse igiiur privalim inter nos loculi sumus, ea
' , (81 ) ipse vobis refcrel. 206 Q aulem ex me cbarita* , tem vestram par est cqgnoscere, baec sunt. Tem . - Q p pluriraum incumbit ad eversiohem Ecclefiia , rum, idque jam longo tempore perspeximue.
&) . iEdificaiio autem Ecclesiae, delictorum emendatio,
, , erga debiles commiseraiio, sanorum frairura de , fensio nulla prorsus est. Sed neque remedium ul . * ' lum, aut morbus prior curetur, aut impendens
(82) , caveatur. Ac profecto similis est Ecclesiae statug
. (ut claro uiar exemplo, etiamsi vilius esse videa ( tur) vetusto vestimento, quod facile qualibet occa , sione discindilur, nec polest iterum ad pristinuro
) , - robur redire. Ilaque ut in tali lemporc inagno
^(5, opus est sludio ac mulla diligentia, ut aliquid
. accedai emolumeoii Ecclesiis. Emolumentum est
, autem membra priua divulsa conjungi. Fiet autem conjunctio, ai veUmus, quibus in rebue ani>
. - ^ 8 non bedinms, in bb> nos ad infirmiores accom (85). ' , - modare. Cum igiiur ora mulla in Spiritum san*, , - clum apmta sint, ac linguae mullae ad jaciendas
. in iilum blaspbemias sint exacutae : rogamusvos, ut
, quaittum in vobisest.ad parvum numerum blaspbe - ' manies redigatis; ct qui Spiritum gancium creaturam
'. , ' (84), esse non dicunt, eos recipialis in communionein,
ut blasphemi relinquanlur soli, ac vel pudore
U5B
U S
M A
(81) . Ila mss. quinque, Edili (78) . Ila mss. septem. Editi ,
.
ucepta tamen editione prima Basileensi.
(82) . Med. .
(79) . Ua ires vetusti&simi codices.
(83) ._1>\ mss. , di*
' .
sperta.
(84) ' i)uTr. Ita ross. quinque. Editi '
(80) . Sic m?s. sex. Edili
, excepia tamen edilione prima .
* Alias GCliI. Scripta circa an. 372.
;*7
S. BASILII MAGNI
etiffusi ad verilatem redeant, T e l si in peccato manent , aucloritate careant o b paucitaiem. Nihil ,

igitar amplius exposcamus : sed volenlibus no- , -
,
b i s G u m conjungi frairibusfideraNicsenam p r o p o *
namus : ac si ei assentiuntur, illud qtioque exiga- .
roue, Spiritum sanctum creaturam dici non opor- ,
tere, et eos qui dicunt, recipi ab ipsis in commu-
nionem non debere. Nihil autem praeier b#c ,
exposcendum esse censeo. Enimvero p e r R u a s u m ,
mihi est diuiurniore inter n o s coneuetudine ac . (8)
' . ,
m u t u a ciira conientionem exercitalione, si etiam
quid amplius adjiciendum sit cxplanandi causa,
dalurum id Dominum, qui ipsum diligeotibus om- ,
,
itia cooperalur in bonum
.
EPISTOLA CX1V\
'.
Cum exorta esset m clero Tartenst altqua dutensw, Basilius pacis comtituendw cttpidm hanc Cyriaco condU
ui Nicamam fjdem nulla prorsus excepta voce recipial, et falealur Spiritum sanclum creaturam dici non d
cum :is qut dicwti commumcandum. Spondel pro fralribu nihil eos amplius ab eo petiluros.
Cyriaco, Tarti commoranti.
JJ
Kvpiaxor (86).
" ,
'Quanlum sil pacis bonum, quid opus est apud
pacis fitios dicere? Quia igitur magnum illud bo- ;
fium, el admirandum, et omnibus qui Dominura , ,
diiigunl maxime expetendum, jam pene ad nudam , !
vocem redactum esl, eo quod multiplicata sit ini- , ,
quitas, refrigerata jam in mullis cbaritate; hoc (87) ;,
unum arbitror iis qui germane et verc Domino !;
serviunl, sludio esse debere, ut Ecclesias variis , partibus muliisque modis inler se discissas ad ,
unilatem reducant. Quod et ego facere dum aggre- ' . "0
dior, immerilo curiosi hominis crimen sustineam. ,
Nihil 207
GbrisUani iam proprium est, . >
quam pacem conciliare : unde et hujus rei inerce
, *
dem maximam nobis Dominus promisit. Postquam ^ .
^
, \
igitur cum fratribus congressus sura eorumque
perspexi magnum in fratres ct in vos, sed el mullo majorem in Christum amorem, ac fidei iolegrita- , \
iem et Drmitalem; et utrumque ip&is magno esse \ *
studio, ut neque a vestra charilate segregentur, , ; neque fldero sanam prodant; bac eorum bona , *|
mente comprobata, ad vestram gravitatem scribo, ^
obaecrans omni cbaritate, ut eos vere et ex animo , ,
conjunctos omnisque ecclesiasticae curae participes ,
babeatis. Quin et Ulis spopondi rcclam esse ve- ; stram menteoi, ac vos Dei gratia pro veslro verila- ,
tis^tudio ad omnia paraios esse, quaecunque pro ve-
ritatis doctrina pati oportueril. Quae autem, ui raihi ,
persuadeo, neque vobis adversantur, el praedictis (88) .
fratribus saiis sunt ad integram persuasionem, D , ), , ^
e n i m
11
Rom. , 28.
Aliaa GGIV. Scripta circa an. 372.
(85) ...
* . Ila septem
msa. Editt ... * . Similem

prorsus ammi moderationem Gregorius Naz. iis
exbibel, qui Spiritui sancto divinitatem libenler
tribuebanl, Dei noinen Iribuere verebantur, orat.
4 4 , p. 710.
(86) , etc. ha Med. et Coisl. pri-
mue. Nonnulli alii \ Ku'

. Editi .
(87) . Prapositio addiu ex
Goisl. primo et alio ms.
(88) . Sic Md, el Coisl. primus com
nonnullis aliis. Editi . Paulo post cdili
. Goisl. primus et duo alii ut iii l t "
u>
EPISTOLARUM fXASSIS . EPIST. CXV.
530
; - hc sunt : ut fldm a Patribus nostns, qui Nicaea

?, , quondam convenerunt, ediiam protiteamini, nul lamque in ea vocem rejiciatis, sed sciatis trecen, \ , tos decem et octo Patres, qui ciira contenlionem
oU* , \ , - convenerunt, non sine Spiritus sancti afflalu locu*
, tos esse ; atque illud etiam buic fldei addatis, Spi* ritum eanctum creatifram dici non oportere, nec
6 , cum iis qui dicuut, communicandum, ul Dei Ec , clesia pura eit, zizanium nullum eibi admiglum
} , habens. Haec si illis vestra cbaritas ad persua*
. gionem proposuerit; ipsi quoque et consenla , nemn vobis parati sunt obsequiuro exhibere. Ego
enim pro fralribus spondeo, eo* nulla in re esee
. conlradiciuros, sed curoulatissime modesliam
, , oninem vobis exbtbiturog; si roodo perfectio ve& , g slra boc ununi quod a vobis expetunt, lubenler
' ipgig concesserit.
.
EPISTOLA CXV.
'.
Inamdm muHerem monet parum prodme sine putUia liberalitalem in pauperes : rogat ut se docere desinat, $ed pc
tm cooitel dejmdicio
wdicio Dei
Det.ubinec
tervitutuadenml,
Uties aderunl,
eumichi. llorwn vitia nativis colorttw dttcnbunlur.
tmcogiteldt
ubinectervi
necnec
eunuehi
t
Ad Simpliciam hoereticam.
(89).
' \
Temere homiues et odio prosequuntur mebores,
, \ . \ et diligunt pejores. Qoaproptei el ipse contineo
(90), linguam, contuineliarum mearuiu opprobrium si . - lenlio premens. Ego autem supernum judicem
, . exspecubo, qui novit nialitiam omoem in dne
(91) , uicisci. Nameliamsi quis pecunias arena copiogiug
, . *\ , ^ profundat, gi justiliam conculcat, animam guam
XpflC<*>v, , , laedit. Semper enim Deus gacrificmm, non quaai,
\ . " opinor, eo egeat, quaeril; sed preliosum sacrifl (92) , - cium, menCem piam ac juslam admiltit. Quaodo
. aetem quispiam prararicando se ipse proculcat,
, \ (93), , . ejus preces pro impuria ducit. haque de exirema
, \ die le ipsa commoneas, et nos si videbitur, 208
ne doceto. Noviraus plura quam tu, et internie
. spinis nop tam praefocamur, ncque paucie bouis
\ , , decuplaib malitiam admiscemus. Excitasli in nos
* (94) , etlacerlas et rubetas, besliolas quidem vernag, sed
(89) Irgamenluin hujus epistolae, scitu necessa
tur, pecuniam auidem ipti misit; sed ts, pecunia, qnct
rium ei publica luce dignum, quod in Operum sibi oblata [uerat, non accepta, scripsit hac. In edi
S. Basilii edilionibus deesl, exatat in codice Csesa< tione Operum divi Basilii Benediclina anni 1750
reo num. LXYll pranotalo ante inilium episloke argniiientum boc nostrum scbolii saliem vices
his verbis () : - obire poterat, nec videmus causam cur fuerit ne . . ^ gleciiim.
, (1*0) Ti\r . Editiones secunda Baaileen~% , ^ &ia el Pansiensis addunt , quod deest in Coisl.
^ \ - utroque, Harl., Reg. aecundoet Colb. et antiquiotara (b) * \ ribus editionibus. Non exstat hsec epistola in Me * - dicaeo et Regio primo.

(91) . lla eummo conaensu veleres iibri*
, , - Editi .
* . Hoc est: Ejusaem eptstola ad bim(92) ". Reg. secundus el Golbeit., el in
fticfam de eunuchis ipsiut. Il&reiica hac fuil; ideo- margiiie Coisl. secundus .
<pu cum S. Basitius ob adversam valetudinem lavandi (93) . Duo codices , et paulo
texsa intratset balneum, mandavil illa eunuchis acpost . Mox Harl. .
P*ellu suu ut ejus gabana fora$ projturent. Quo
(94) . Regius secundua et Geisl. secun\MQ $taiim ju$ta Dei vindicla nonnullas eorum quidus babenl in lextu cl ad marginero .perpetraverani suttulil. Simplicia igilur, nt per
.
upittionem Ulatce injuria S, Basilio reconciliure- * Alias LXXXVII. Scripla circa an. 372.
n
() Umbec. Commentar. de biblhlh. Vindobon., tom. Uf, ed. Kollar., p. 556
(*) Hoc e$t lintea balneiria.
S. BASILII MAGNf
531
iinmundas. Al e supernis veniet avig, quee hag de- \ , pascetur. Mihi enim reddenda raiio, ut tu , ' . \
exiaiiinas, sed ut Deus judicare novit. Quod ei et , ,
iestibtis opus erit, non sislentur servi, neque *\ , ,
eunucborum genus inboneglnm ac perniciosum, , * , ,
non, inquam, genus illud, neque femineum, neque , , , ;,
masculum, raulierum amore insaniens, invidura, , , , ,
mercede vili conductum, iracundum , fraclum, , , \ '
venlri serviens, avarum, saevuro, coenae ploraoe ; jaciuram, inconalang, illiberale, quidvia accipiens, . ,
insaliabile, furiosum, et zelolypum : et quid jam ;
nllra dicendum esl? siraul ut nalum est, fcrro . ' .
damnalum. Quomodo ergo fleri poleril, ul borum , *
mens recla sit, quorum et pedes distorti sunt? , \ *
, &
Hi caste quidem vivunt absque mercede per fer
rum : sed amore insaniunt absque fruclu, ob suam ipsorum turpitudineni. Non bi produceuter
judicii lestes, sed oculi jnstorum, et couspectus virorum perfectorum, quolquol tunc oculi* ea cerhent, ad quae nunc animi cogitaiione respiciunt.
EPISTOLA .\.
P i q \
firmimm etim attditsel BatUius, reitcta vilw ascetkas erercUalione, arma sequi, deiiortaiur ewn
auctor eil, ul beatos progenitores tnalit patria regenda, quam palerratm evtun armorum pro
.
Firmino.
\ , \ ,
Et rarae stinl liitene tuae et breves, sive segniiie
Bcribendi, sive alioqui saiieiatis, quae ex copia , ,
nasci possel, vitandae consilio ; sive quod etiam te , \
fipse sqfmonis breviiali assuefaciae. Nobis certe ni- .
tiil ealis est, sed etiamsi redundent copia, desi- , ,
derio impares aunt; eo quod velim singulas res \ , 6
tuag discere, quomodo tibi corpus habeai, quo- * ,
toodo pietatig cxercitalio ; utrum in iis quae \
i n i u o decrevisli, perseveres; an aliquid novi
, \ ,
congilii gusceperig, ut quseqne reg accidunt, iia
eentenliam immutana. Quod si idem permane- (95). (95')
reg, mtillitudineiii litterarum non exposcere- , }
mus : sed gatis nobis egset boc lantum : Ille , '
Uii : vekre nos scia$ et vale* Quoniam autem au- * ( ' \
dimog, quae et dicere nog pudet, le relicto beato- C & ,
rum progenitorum ordine ad avum palernuro , \ ;
traneiugere, et Brettanium fleri velle pro Firmino, , \ ^
tec ipsa avemug audire, et quibus railonibus ad ^ *
hanc vitae viaro ineundam adduclus sig, discere. (96), * '
Verum quoniam ipge ob consilii pudorem conti- \ . '
cuisti : DOg te adhoriamur, ut pudore digna consi-
lia non capias, et si quid subiit animum tuum, boc
tex menie expulso, iieruni ad te redeas, ac longo , \ ,
vale militiae armigque et casirorum molestiig 209 , ,
dicto, revertare in patriam> ealis ad vitae geciirita- \ ,
tem et ad omnem splendorem existimans, urbi, , itidem ut majores, pneesse : id quod tibi citra la- , \ 3
berem obventurum confidimua, regpicienteg tum
ad idoneas natilra; doieg, tum ad competilorum t
Alias CLXXIV. Scripta circa an, 372.

(94*) ". Editi ' , ged prima
vox deest in antiquissimis codicibug Coisl. et Med.
Deerat eiiam in Harla;ano, sed addila est ab alia
manu.
(95) , elc. Sic quatuor codices
et prima manu llarbeanus. Edili .
(95*) . Mcd. . Paulo poslcdili
' . Codices anliquigairoiOoisi.,

Med., Coisl. et Harl. ul in contextu ; gubinde
primns , Quce audimus pudet <ticat
(96) . Editio Parig. addii *xpa
, sed haec desunt in edil. Basil. el sei mss
rodicibug. Duo aulein codices, ncmpe Valicanus el
r.oisl. secundus, habent . Non
poslCoisl. primus .
533
EPISTOLARUM CLASSIS . EPIST. CXVH.
554
, - paucilatem. Sive igilur hoc consiliiim ab taitio

\ - caplum non est, sive caplum poslea rejectum est,
. , cito nobis signiflcato : si vero, quod absit, eadem
cfis , (96*) manent consilia, sua sponle nuniiaia nobis veniat
, , calamitae ; HUeris vero opus non babemus.
,
.
'.
EPiSTOLA CXVIP.
Tirnvmt respondet pracedenti epbtoUe, dolorem suum mgmficat, quod pielalit exercitalione dUcessissetpromittit
deinceputad priorem vitam rediturum; teque impeiraturum sperai ut dimiUalur. CcBterum Dei auxilio confuiit surnn
mgimlalU tervandw voluntatem regii* mandatis potiorem fuluram.
%
*)
Sine inscriptione, pice ae religiosce exerciiaiionis

causa.

Ego el alias tua me dignitali deberi puto ; el
\ , nunc illa solliciludo in qua versor, necessario
, ine (1) ejusmodi minisleriis obnoxium facit,
,
elianisi quivis e lurba praecepla tradat, nedum tu,
(97') ,
quem mulla mecum el alia jura conjungunt. Ila \ .
que praeterita expendere necesse non est; siquidem
dicere licet, causam me fuisse molesliarum ; dum
,
a bona illa pielatis exercilatione, et qu* sola ad
,
salutem ducit, pertinaciler discessi; unde et cito
buic perlurbaiiodi ad tenlalionem traditi sumua.
;* * Alque hcec quidem transierunt, nec caruere admo . ' , nitione, ul neilerum in eadem mala incidam. Quod
, aitinet ad futura, pietati tuae persuasissimum esse
, velim, ea nobis Dei dono facilHuie processura ;
, , cum res et aequa sil, nec quidquam grave habcat;
,^ , - et amicinobis mulli, qui sunt in aula, prompto ani \ , , , \ C
gratilicenlur. llaque delineabilur a nobis rogatio ad similitudinem dali libelli vicario : quam
(98) ,
. * quidem si nulla protrahat mora, slaiim dimillar,
, ex scriplo solulionem metus' afferens. Persuasum
aulem babeo in ejusmodi rebus ppliorem esse regis
, ,
mandalis voluntatem nostram, quam si inimulalam
(99) . ac immoiam a proposilovitae perfect exhibuero, Iti
expugnabilis nobis el inviolabilis Dei auxilio virgini , \ tatis erit cuslodia. Fralrera aulem mibi a le tradi , - tum ellubens vidi, et inter familiares habeo : quem
\ et Deo et luo testimonio dignum esse oplo.
. ,
, .
m
(96*) . Ila codicee mes. summo conferens, * metu omni te exsolvam. Necessariam
fenso. Editi . Paulo post editio Paris. et fuisse ejusmodi scriptara dimissionem ut onmi*
Kcamla Basil. . Editio prima Basil. et mss. roetiis solverelur, perspici polesl ex epistola 1^5
.
Gregorii Nazianzeni, qui Ellebichum sic alloqui(9) '. Nemo non vidct hanc epi- lur : ,
tiolam non esse Basilii, sed ad eum ecriplam ab ,
'Pso Firmino.
, . (97 . Sicduo mss,. melius quam , edilis, .
, . Mamanlem
(98) . Deest ea vox in codictbus Vali- leclorem, qui cum militem patrem habeat, Deo tamen
no et Medicaco. Paulo posl Reg. secundus et ob morum probilatem consecratus est, Deo ac nobis
u>wl. secundus .
missum fac, nec inter errones numera; atque liber(99) . Legitu r in Coisliniano primo tatem ac vacationem ei scripto consignalam tribue
D
*, re ipsa soiutionem metus afferes. Sed
toagis placuit vulgaia scriplura, id es(. scripio consignaiam dimissionem af-
ut ne ab aliis quidem per calumniam vexetur.
Alias CCXXXIV. Scripta circa an. 372.

(I) Vidc Addcnda.
13*
S. BASILII UACftf
210 EMSfOLA CXVlll*.
& '.
Jovxwan Basilm perhonorifict itoitatft/me tnvisat.

lotino, ephcopo Perrhes.
(2),
^ (S).
liabeo tc debitorem boni debili. Nam muluo

.
dtdi tibi cbarjlaiem, quain me cum fenorereci- , ,
pere oportet: siquidem et Dominus noster boc
fenoris genus nequaquam aversatur. Solve igitur, . ,
rharum caput, in noetrara palriaro veniens. Et , || .
lixc quidem gcrs cst. Qusenam vero versura? Quod . ;
ie vir ad uog veuturus sia, qui tanlo nobis praestas, ,
quanto parentes liberis siiut meliores.
, \ .
EPISTOLA CXlX",
Cuni dtio BialaUdi discipuli, Bagiliiu et Sophronim, perfidiam sUam horrendi* in Banlium calttmnm ae Ulib
ex ejus domo nuriaBsent; Baxilha EmtaHtiwn, misso ad tmguta narranda fratre Petro, obtecrat, iit mtprobu
aurem ntm prmbeai, ac uisjttncta magis astrmgere conetur, quam diisidium augere. ,
Euslaihio, episcopo Sebasticc.
*6*1*
Etiam per dignum oixni honore ac religiosissi- \ \

m fratrem D i e u m Pctruni tuam galuto dilectio- (4) neui, obsecrans sicul alia quavis in occasione, ita , (5)
ct nunc, ut pro me preceris ut, ex fugiendis his ac \ , ,
tioxiis moribus mutatua, tandem aliquando dignus (6; >
evadam Ghristi n o r a i n e . Profeclo autem etiamsi , .
nibil dicam, colloquemini inlervosde rebus noslris, , ,
ct quae gesla eunt, accurate indicabit, ut ne gjne \ * , \ >
exainine pravas conira nos gugpicioneg accipias, , quas probabita est eos strucre, qui tioe conturoe- * ,
liis et pneter Dei liiuorem et praeier hominum opi- & 5 ,
nionein vexaverunu Qualia enim nobie ostenderit
eximius Hle Basllius, quem veluli vitae meae praesi- . |
dium a tua pielate sugceperam, equidem vel dicere , \ (7) I
verecundor diaces autem singula a fratre nostro , *
cdoctug. Atque hasc dico, noo eum ulciscens (pre- ^ * :
* Alias CCCXVIII. Scripta anno 579 exeunte ge manum illam ferre posse, qu* sacraraenu pei
blaspbeiniara confecu suscepcrat. Tbeodorec bh.
ftul 373 ineunte.
*' Alias CCCYH. Scripta anno 372 exeunle, aut Iv, c. 15.
() . Voculani desumpsimus ex TC373 ineunte*
'*
(2) . tta cum editisGoisl. primus et Med tusiiseimo codice Harlaeano.
(5) . l u octo mss. Editi xaV
quibus adjungi potogl Harlaeanue codex, in ouo non
exslat quidem wec epislola, ged cum idem Jovinus .
(6) . Sic tres velustissimi codices. EdHI
jiominelur infra in epistola 127, vocaiur
io boc codice Vaticano. Sic eliam apud Theodore* , moribut detestandii. lbidem Coisl. ulertum, Hb. iv ffuf., cap , vocatur inedi- que, Reg. gecundug et Bigot. aller .
(7) . Hanc vocem aic interpretator
lione Sirmondi, ex uno codice Regio. At Valesius
edidit , qui sic reperit in suis codicibus Tilleinontius, quasi discipqlus ille Eugiaibii Basiingg. et apud Epiphamum Scbolagticum. Codices linm quodammodu consiLis rexiggct. Fieri quidem
Reg. gecundus, Coisl. gecunduset Paris. habent - potuit, ut Baailiug ejusnajxli congiliig uteretur, atCivrp et inlTa . Supra in epist. 92, cui que hiic forte referendura quod ait in epist. 223.
subscripsit idem Jovinus, Ooisl. uterque el Reg speculaloreg sibi sub gpecie auxilii ei amica? coow
munionis daloa fuisse. Sed big vocibus, *
secundug habent . Vaticanus ?.
(5) . Sic m a l u i m u s legere cum q u a t u o r , pnesidium designari exislimo, wagi*
codicibug Vat., Reg. secundo, Coigl. s e c u n d o et prcibus t ganctilaie bomiuis, quam illius conîPang., quam cum tedilis ^ aut cum Coisk lio et opera coikgtilutum. Niinirum Basilius opinatx
prirao et Med et e d i l i o n i b u a Theodoreti . digcipiiloruin Eugiaibii ganctiuii tanlum tribuebat,
ut quandiu eos domi guae baberet, lutum se a
F r o b a b i t i u s enim est, ut obgervat Tillemontius, J o vinum Perrhae in Syria episcopum fuisae, quam periculia fore crederet. Sic qui Dionygii Hfdiolaaul Pergae in Pampbylia, aui Kerrhee u r b i s prorgug nengig corpug servabant, boc deposiliim vibe
ignotae. Fuit enim Jovinug Hle amicissimug Lusebio praesidium esse ducebanl,
isamosaiengi, et in eadem provincia episcopus; si- , inira in epist. Basilii ad Ambroquidem mortuo Eusebio a d electionem episcopi vo^ fiium. Baailius in Iibro Dt Spiriiu tancto, cap 40,
catug fuii, et cum m a n u m Antiocho Eusebii guc- p. 22, docet profesgionem ftdei, quam in bapti^^
cessori una cum a l i i s episcopis imponeret, repulit dedimug, per lotam vilam
ejus dexlerani Antiochus, quia Arianorum conunu- , instar tutissimi prmidii gervandani. iejuuioneiD, licet exiguo tempore, a d m i s e r a l ; e u m q a e niiim vocatur bonuni animse , orH. i
in Jejun,
D n m e r o consecrantiem rcniovcri jusail, negans
k
EPlSTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CXX.
658
w . cor enim imputari ip$i aDomino), sed provibstvov ( - dene ul stabilis mibi a te dileclio perutaneat, quam
wi pi ), vereor ne calumniaram magniludine comnioveant,
w , quae iltos ad lapsus defeneionem credibile est ador , & nare. Quodcunque autem nobis crimen inferant,
- inlerreget eoe prudentia tua, an nos insimulave. "' (8) , rini,
an peccati, cujufr nunc noe iucusant,
api | , ! - eniendalionem posiulaverint; an oranino sui contra
m , (9) , nos doloris signiflcationea ddderint. Nunc vero sese
, vultu hilari ac simulatis dilectionis aermonibue
. , imiuensam quamdam doli et acerbitatis voraginero
? \ (10) - animo occultasse, iJliberali fuga oslenderunt. In quo
; # quidem quantum nobie moeroris altulfirint, quan\ , . - tura riaus movcrint iis qui semper piam vitam in
f; (11) . ' (12) misera bac urbe exeecranlur, el veluti artem ad
mipvm , fiderofaciendam, et simulationem ad decipiendum
6 , excogitari commentum pietatis affirmant, profeclo,
al / , \ euainai nos nequaquam narraverimus, noturo est
i; (13) prudentiab tuae ac perspeclum : adeo ot nullum jam
^ , , instituinm Lam sugjteclum sit ad improbi,, * tateiu his civibus, quam vil ascetifcae professio.
a:i,fcypa - Quse quidom quomodo curanda sint, tuae erit pru~
h , t denliae cogitare. Qu enim coittexuit in me crim. (14) , niina Sopbronius, bonoruni non sunt prooeinii,
(15). sed divisionis separationisque inilia, eoque ten'^ (16) dunt, ut eharitae etiam, qu* in nobis est, refri,* ; \ , gescai. Quem quidera ut miseralio tua a noxio illo
i i 5^ \ . impetu coerceat, obsecramus : ac lua dileclione
- coneris ea qtise disjuuda sunt, magis astringere,
^ , \ - nec eorura, qui ad dissidium erumpunl, intendere
fir,vai Tjj * - ^ separationero.
'., (17)
^, .
'.
EPISTOLA CXX*.
Wfua* Bmebio Basilhu scribendum esse ad Occidentales, nec reperiens qtiomodo scribat, nrittit commentarhan Me~
Sanctissimum. Sperta consilia de *e Anliodtice inita brevi ad exilum ventura. Nuntiat Faustutn, qui eU cwn
prefer emumes ordmatum fuisse loco Cyrilli: MeleUum rogat w id otimibus indkel.
,
,
wx;ip{ .
ap ,
s *apa . w ,
Meieiio, episcopo Antiochice.
Litteras accepi a religiosisfdmo epiecopo Eusebio, qiise praecip unt, ut rursits scrtbalur ad Occidenlales de rebus quibusdam e& lesiaslicig. E l .
voluit a nobis informari epistolam, eamque ab
omnibus commnnicatoribus subscribi. Quoniam
igiuir non inveni* quomodo scriberem de bis quae
(8) 6** dr. Medicaeus, Regius primus et D leslabilior videbatur iionnullorum aliorum impietas
^t. alter * .
et morum dissolulio, maxiimiin dolorem Basilio ac
(} . Ita ires vetuslissimi codices, et omnibus boitis inurens.
opost . Edilt ... .
(15) Harl., Coisl. nlerque et Reg.
.) . Tres codices non anliquis- sccnndus , humilUalU.
"J.^^.
(14) . Sic. Harlapanus codex, melius
Jii) *. Iia Med. et Harl. pro eo quod in quain editi " . Quinque alil codices
'^ ^^ iMberali silentio.
iien antiquissimi " .
\n)
. Hic locue sic Iegilur in Coisl. utro(15) . Vat. . Tres alii codicee
5; Vaiicano, Bigot. altero et Kegio secundo : ' non antiquissitni \ .
, etc. in
(16) ^^. Ita tres etitsiissimi codfw {jvdem quanlum risut cummoveamus hU> elc. ces. Edili . Hunc autem Sophronium
w auiem existimet Caesaream idcirco miseram esse credimus, quem supra Basilius iilium vocat
^, quod iropfeias ac vitia in hac urbe domina- 'cpist 105, cuique epietolam dedU ad fllias Te*
Hiir. Laudat in Caesariensibus ilclei fervorem
reutii.
ônusNazianzenus, orai. 5 et 19, p. 91, el 308 :
(17) . Ita Hari., Goisl. itterqne,
IMT '
Juliano niajora religionis Reg. secundus et Bigot. aller. Editi wiadeclaravii. Miseram ergo arbitror dici, quia .
rTOmajor crat iu plcrisque eivibus pielas, co de* Alias LVHI. Scripla anno 573.
ae|
a l , a
c i v i l a s
559
S. BASILII HAGNl
$40
praecepit, coiikff&iaftiim pietali tfae misi, , (18) , , j

6 0 lecto, et iis, qua? a desideratissimo fratre San- , !
ctissiino compresbyiero referentur, atienle audilis, (19) ipse de tiis rebns, ui tibi videbilur, scnbere digne- , ,
ris. Nos paraii sunius ei scriplum illud comprobare, (20) , \ , et cominiuiicaloribus cilo deferendum curare, ul cum \ (21), \
oinnium subscriplionibns 2 1 2 prottciscatur, qui ,
iturus est ad Occidcnlis episcopos. Gilo nobis quid
satictiiad tuae in mentem venerit, signiflcari jube, .
ut quae tibi visa fuerint, non ignorenius. De iis (22)
auteni quas struunlur aut eliam jaro strucla sunt ,
contra noa Anliochiae, dignitati luae ille ipse frater . \ (23) \ referei; nisi anlevertens reruro fama quae gesia * (24)
sunt uniiel. Nam spes esl fore, ut imnae ad exi- * tum brevi peivenianl. Volo auleni pietaleni tuam (25) TIO^STJ
scire, a fralre Anthimo Faustuin, qui esl ctim papa, . \ <
episcopuru ordinatum fuisse, ne suiTragiis quidem . ^;
acoepiis, et loco ordinaium reverendissimi frairia , ,
Cyrilli, ita ut Armenia sedilionibus referta sii. (26), ,
Quapropter ne in nos menlianiur, neve rerum con- , ^ iusio nobis detur criinini, haec dignilali l u * signi- (27) *
ficavi. Dignaberis aulem absque dubio ei ipse ea . (28)
reliquis indicare. Arbilror enim multos hac ordinis , \
perlurbaiionc afflictum i r i .
,
. , \ .

'.
EPISTOLA CXXl\
Theodolum hortAlur Ba$iliu$ ut Sanctisshno aures pruebeat; eumque (acit de ordinatione P

Theodoto, episcopo Nicopolilano.
, (29).
Acerba Itiems ac longissima , adeo ut ne littera-
, \ \ -
rum quidein solatiuua facile babueriraus. Unde
\ , ;
^8{. Sed Harl. et alii . Hagan. et

diift Froben. .
(25) . Ita boc loco et infra opiiriuni hunc Basilius non videlur composuisse, sed
accepisse ab Eusebio. Quoniodo enim composuis- nii quique mss. Editi in utroque loco
. Ibidem editi . Tres veluslissimi codtces
sel, qui non reperiebat quomodo scriberel?
(19) . Hanc vocem addidinius ex sex cum pluribus aliis ut in textu.
(26) . Coisl. aecundus el Reg. secundus
mss. Legimug amem cuin Harl. et
. Sed ulerque codex consenlil cuin aliis
Yai. Editi et alii mss. .
. (20) . Deest vocula in pluribus iu sequenti epislola, ubi de eodem agiiur bomifie.
mss. non vetustissimis. Ibidem editi . Quod si isie papa eptscopus fuit, videiur Faustus
unus fuisse ex clericis in illius doroo manentibus.
Mss. snmmo consensu ul in lexlu.
(21) . Editi Sic enim designari solenl ejusmodi clerici. Basiliu
, el tibi assenliri. Sed iliud deeslin sex in epist. 218 ad Ampbilocbium ealutal univers,um
veleribus libris, ac in edilione Ilagauoensi el prima . venerabilem clerum, \ AmpbiloJtasileensL Praeiereaquod addil Basiliusdaluium se ' cbio. Tbeopbilus CasUbalorum epiacopus misit
operam ut communicatoribus deleralur, argunienlo unuiii ex clericis, quos secum habebal/
esl eum de sciipto loqui, de Melelio. Paulo , qui Basilio mirum iu niodum couvi061 edilt . IJarl. et Mcd. cnm duo- ciaretur. Pltirima alia passiin occurrunl cjusmoili
usaliisut in textu. Iliud aulem reddi- cxempta. Gum aulem Basilius bunc papam nullo
mu8 communicatoribus, quia f.a vox apiid Lalinosprorsus honoris lilulo prosequalur, qui episcopom
scriptores ecclesiaslicos usiiaia. Ilhic in Episi. Eu- designet; vel is a Basilii commuiiione abscis^ns
tberii et Helladii ad Xyslum lertiuia Joamies Antio- fuit, si tnodo episcopus erat: vel vir fuit inter laicbenus Cyrilli communicator factut csse dicilur. cosopibus ac diguilale insignis, qui Fauslum bono(22) . Editi addunl , sed bxc vocula ris et amiciiiai causa, veL ad minislerium aliquod
deesi in omnibus noslris mss. ac in edilione Hag. ignobile conviclorem babebal.
(27) ... .
et prima Basileensi.
(25) . Ila edilio Hagan. et mss. Ila mss. sumino consensu. Editi vero \ - j
^ .
septom pro eoquod eral rn aliis edilionibus - ... .
(28) "Ira . Ita omnes nostri codiccs. Ediii I
. Legttur lamen in secunda ediiione Parisicnsi
I
. Scriplura, quam in conlcxlum rc- " .
t 29) ... . Ua Coisl. piim^
cepiinus. confirmalur ex epist. 226. lbidem llarl. cl
cl Med. Addil Harl. '. Codiccs noiutu
Vat. >.
, ei sic babent ediii.
(24) '. Uterque Coisl., Mcd. et Bcg sc
Alias CXCV. Scripla anno 373.
(18)
Commenta-
EPfSTOLARUM CLAS8IS I I . EPiST. CXXII.
m>i . " oUa raro me scio et ad tuam pielaltm serfpsisse, et

tnui; tf, , litterae accepisse. Sed quia desideratissiinus fra' - ter nosier Sanctissimus compresbyter ad vos usque
ftao; (30) iter guscepit, per ipsum et dignitateni tuam ea , ' \ (51) luio, et obtestor ut pro me preceris, et meraoraio
w , \ fratri aurem accommodes, ut quo sinl loco ree ec, \ - clesiarum , ab ipso docearis, aique pro viriii stu*
u \cd), ' - dium ac operam in res proposiias conferas. Scias
(55) \, \ - autem Faustum ad noe venisse babentem a papa
^ . , litteras, quae ut ordinaretur episcopus pelebant.
Gum autein pietatis tuae ei reliquoruni episcopoasi (34), .
rum posceremus testimonia, contemplis nobis abiit
(35) ad Antbimuni , et ab illo accepta, nobis non ad \ , monitis, ordinatione, rediit.
, \ ' \
9
'.
2 1 3 EPISTOLA CXXII\
mtiiad Petmauum BasUhu de ordinatione Fausti; ac rogal ui cerliorem se faciat, utrum ea res sanari necne pouit.
,
Pojmonio, epitcopo Satalorum.
Peliisli procui dubio litteras ab Armenis, cnm

(36)
, \ pcr tuam civiialem reversi sunt; et causam didi4, ' . cisti, ciir ipsis non dederim epislolam. Siquidem
, ex amore veriiatis locuti sunt, dedisti nobis tua
^ , sponlc veniam : sin autem occullarunl; quod eqtii^ (37) ' . dein non exislimo; saltem ex nobis audi. Egregius
& , ille in oinnibus Anlbiinus, qui jam a mtillo tem; , - porc paceiu nobi&cum pepigerat, ubi lempns opw " , porliiiiuiu invenit suam ipsius gloriain inanem
, - explendt, et aliquid molesliae nobie exhibendi,
\ \, - Faustum ordinavit, propria aucioriiate propriie, \ que manibus, nullius ex vobis exspecialo suffrai . , gio, ac nostra his in rebus irrisa diligeniia. Quia
\ , ' Q ergo disciplinam veterem periurbavit, vosque est
, aspernalus, quorum ego suffragium praesiolabar,
, ac rem fecit, ut equidem arbilror, baud graiam
, Deo; hanc ob causaro in illos indignatione com, . "* wolusâd neaiinem Armenorum litleras ullaa
& , dcdi, ne ad tuam quidem pieialem. Sed neque
, , Faiwtum admisi ad communionem, aperte lesti, \ - (icans, nisi veslras inihi iiUeraa afferat, cum me
:, \ (38) - alienum ab eo omni lempore futuruin, lum una- . - nimes meos, ut idem de illo sentiant, adductu
, - rum. Itaque si sanabilia sunt quae evenere, da
$ , \ operam ut et ipse scribas, tribuens ei testimo * , i i i u u , si vitam illius laudabiiem vides, el alios
** , adhorteris. Sin autem insanabilia e t boc intlti
ipwfveiv* , , - indica, ut eorum omnino nullam amplius babeam
h - - D rationem ; quanqaam , uti demonsirarunt, jam
v
). Sic Harl. et Yat. Qualuor

tn codices . Editi . Paulo
*j Harl. .
(31) . Coisl. prirous et Med.
^.
i^) . Coiel. primus . Ibi^ Harl. pro ... habet \... !! '
\ f>) Er . Ua Harl. cum duobus aliis. Edili

.^) . Ila tres vctustissimi cum duo-
bus aliis Edili .

(35) ' decst in Coisl. primo el Med.
(36) . Ha mss. seplem. Editi ^
.
(37) " . Ita Harlaeanus codex, mclius multo quam editi, " , quod equidem conjicio. Propensior erat Basilius ad bcnigne
inlerpreiandtim, quain ad malum suspicandum.
(38) . Coisl. primus
.
Alias CCCXIII. ScrioU ^nno 373.
543
S. BASHJl MAGNI
se in eam parlem excuaruns, ul suam ipcoruiu ^ ,
c o m m u n i o D e m ad Anlbiipum Iraiuferant, nobi*
, .
n o s l r a q u e Ecclesia, obsoJetia ad amichiam COB*
temptis.
EPISTQLA CXXIIP.
Vilorem significat Urbicio quod ad te tentatiotmm astufiagrantemnon venerit. Hortatur ut venial aut consok
aeauctunts.
.
Urbieio monacho.
( \ ^
Eras adventurus ad nos (et m proximo erat bopum) ut nos sumrao saUem digito tentaUonibus (39) , |
9iBtuantee refrigerares. Quid deinde ? Otbsliierunt . ;
-jea peccata, et impeium represserunt, ut sine , \ ,
idta medela laboremus. Quemadmodum enim in . "
fluclibus alius quidem desinit, alius vero insurgit, , ,
ei alius borrore nigrescit : ita quoque malorum * \ |
iiosiroriim alia ce&saveie, alia praesentia sunl, , ,
cxspeclantur alia, ac unicum malorum nobis, ut , \ ,
plurimum, reraedium, tempori cedere , nosque ,
persecutoribus subducere. At jam adsis nobis, . \ (40),
aut consolaiurus, aut daturus consilium, aut eliara , \ , \ (41)*'
dedueturus, ac certe ipso conspectu faclurug ot . w
ittelius me habeam. Et quod maximum est, precare , , \ , \
eltam atque eiiara, ut raiio noslra a 2 1 4 ^ '
et a fluclu non obruatur : sed in omnibus gralum (42) * '
Deo animum eerveinus, ne inler nialos servos nu- ,
ineremur, benefacienli quideni graiias rependen- , ,
tes, casliganti vero per adversa, roorem non ge~ *
renUs; sed potius ex ipsis aeruinois uiUitatem ea- , *
piamus, lum maxime ei credeotes, cum eo indige- Q ,
nius maxime.
m a
EPISTOLA CXX1V*.
'.
Slgnifical tuum amicorum desiderium, quibus cum careret inier arunum, vitam sibi prorsus injuamdum
videbatur.
Theodoro.
(43).

Dicunt DonnulU eoe quL antoris morbo capti
smit, cum violenla quadam necessltale ab amalis ,
WiTelluntur, ei in dileci formae imaginem intuean- , tur, morbi vehementiam oculis perfruendo com- ,
pescere. Ulrum aulem baec vera sint, necne, di- .
cere flon queo: sed qood mibi erga tuam probi- , (44),
tatem accidtt, ab bis non lotige abesl. Quoiiiara ,
cnim evenit mibi affeclio quaedam in sacram tuam ^ .
ac doll experlem animaro, ut ita dicam, amaloria, \ \
dttiderali* autem fruendi copia non est, quemad- ^ , * , ,
swdum neque ullo alio bono, ob peccalorum , ,
meorum ioipedimentum, mibi vieus sum imagf- uem bonitatis luae expmsitaimatn in religiosissi-
morum fratrum nostrorum pfaRsenlia videre. Ac
uiihi si conligieset cum tua ingeuuitale absque illie . \ \io\
* Aliaa CCCXLVIl. Scripia anno 373.
" 'Alias (XCXXVill. Scripla anno 373.
(30; . Ua HarL, Med., Coisl. prirous
el Clarom. Edili .
(40) xul . Ita qualuor iidera
codices. Edili \ .
(41) . Jla . plerique. Ediii /^.
(42) rcv. Quinque mss. nou tameii
Tclusiisaimi , malo Huclu.
(43) . Edili, Reg. secundos el CoisL

secundtts addtmt , quod deest in codictbu Med., Cotsl. primo, Vat., Clarom. et Re|.
primo.
(44) *H . lia Coisl. priinus cum aliis qualuor.
Editi , .
(45) . Hanc vocem addidimus ex sex ms^.
Ibidem editi . Nonnulli codices inss. Kij
. Melius Coisi. priraus et Med., quos set-
sumus.
145
EPISTOLARUM CLASSlS I I . EPIST. CXXV.
540
| jt} , eongredi, vieus eeeem miki el ilioe m te conspimi * , , cere; proptereaquod dilectionU raodus in uno , quoque vestrora lanlus esl, ut aeqtie quisqne su \ perandi sludiuro pre se ferat. Gratias de iis Deo
. gancto egi; precorque ut, si quod adhtic lem, , pus ad vivendum eupersit, flai raihi per le vita
, , jueunda: quemadmodum nunc quidem miseram
(46) rem esse vitaro ac fugiendam existimo, a charissi , - morum consuetudine separatam. Non est enim,
(47). , , mea eentenlia, in quo quis bono animo esse possit,
9 , si ab iis, qui vere diligunl, diajungatur.
.
1
'.
EPISTOLA CXXV\
Wcuattnu ad veritatem aut suspeclis Nicamafidesprmcribenda. secundvm sanam mterpretalumm. Nom Marcellus
eonsobsiantiali, ei quidam Sabellio orti hh vocxbuz ex alia esseniia v e l b y p o s l a s i abu$i sunt, quantvis synodus uon
idtmetse doceat euentiam et hyposlasim. Fides Nicama totident verbis refertur; sed qitia de Spiritu sunclo obiter
tortwn ibi acltun esl, illud tmnc necessario prcescribendum ut anathematiunlur,qui Sptritum crealuram aicvra tmt
xntiml, aul mtura sanctnm eue non confitentur. Glorificandwt est cum Paire et Filio: el ab eorum conununione reotdenftum, qui illwn diaml creaturam. Addiiur adversm calumnianles, nec genitum Uium, nec ingenitum dici. Anatkcmathantur qui enm adtmnistratorium dicunt aul FUio prccponwit, et Filium Patri.
f

Exemplar fidei sanciissimo Batilio dieta m, cui
subscripsit Euttaihius Sebastia tpistopus.

.
1. Qui aui alia fldei confessione prseoccupaU

.
'. sunt, et ad orlbodoxorum unitalem transire vo, \ lunt, aul etiam nunc primum ad insijlutionem
, .- doclrinae vertlatis cupluot 215 accedere " do cendi suol scriptam a beatis Palribusfideroin con( cilio olim Nicaeae coaclo. Hoc ipsum autem fuerit
. \ ulile etiam adversus eos, quos suspicio est dociri
nae sanae adversari, quique speciosis suis cffugiia
&, \ sensum opiniouis prav conlegunt. Nam his quo^ . \ que sufficit hsQc ipsa fides. Yel eniin emendabunl
. * suuin ipsorum occullum morbuui: aut eum in imo
occullantes, ipsi quidem fraudrs judicium fereiil,
, Q nobis vero facilem in die judicii defensioneni pa' (49), rabunt, cum revelabit Dominus abscondita lene*
- brarum et paiefaciet consilia cordium " . Sic ita:3 que suscipiendi sunt, ut credere ae confileantur
, \ - secundum verba a Patribus noslris edila Nicsese, et
\ft. secundum sanam his verbis signiOcalam senlen, tiam. Sunt enim nonnulii, qui in bac eliam fide
\ doctrinam veriiatis depravent, el illius verboruiu
& [ - aensuni ad suuro ipsorum arbitrium detorqueant.
. \ \ Siquidein ausus cst el Narcellus, cum in Domini
, \ - noslri Jesu Cbrisii hypo&lasim esset inipius,
tav - ipsumque nudum verbum easc statuerel, inde an. ' \ sam principioruro arripere, con$ub$lanlialis no , tionem male exponens. El nonnulli ab impia Sa , - bellii Libyensis haeresi, hypostasim et essenliaqi
(50) , D idem esse rali, ansam inde trabunt ad hdaspbemiae
11
1 Cor. iv, 5.
(46) 3 . Satie acute m eamdem
smieotiam Grecorlus Naz. in epial. 75 Sn mandaiis dai Amazomo, ul si quis quaerat, ubi nunc
Gregofius, el quid rerum agau respondere noo
dubiiei euro qolete et tranquille philosopbari. Quod
si rursos Idem roget, quomodo diejunctionem ferat
amicorum, non jain tidemer respondeat eum philowphari, aed aiiimo eeac adinodum iinbelti.
(47) . Uaiuss. Editio secunda Pari$. .
(48) . Ita Med. ei Coisl. titerque,

Vat. ei Regius secqndus. Duo alii . Ediii
. Deesl in Harl. et duobus aliis.
(49) .
Ua niss. septem, ac paulo
post totidem . Utraque vox in editis tempore praesenli expressa,
(50) . Coisl. seoundaa el Rcg.
eecundus .
* Alias LXXVIII. Scripta anno 373.
547
S. BASILII MAGNI
su& defensionero , quod ita in fide scriplum sit: . aafc^

Si vero quhpiam dixerii ex alia essentia aut hypo
,
itasi Filium e$se , eum analkemate ferit Catholica
,
ei Apoilolica Ecclesia. Non enim idem dixeruni ^
illic esseotiam et byposlasim. Etenim si una et , % , ' 4
eadem notio eubjecia vocibus, quid opus erat (51) 4
uiraque? Sed perspicuum est, aliis quidem ( F i - , ^
liuin) ex Patris essentia esse negantibus, aliis
. ! (52)
vero neque ex esseniia esse, sed ex aliqua alia \ . \
byposlasi dicentibus, illos ita demum ulramque , ;
opinionem tanquam a senlenlia ecclesiastica alie- , , ewaj
nam rejecisse. Nam ubi suam ipsorum declara- , , 4
bant sententiam, dixerunt ex esaenlia Patris Fi- (55), ' , ojJ
lium, non amplius adjicientes illud , ex hypottaii. , opw
Quare illud quidein ad eversionein posiium est , . '0
nequioris senlenliae; hoc vero declaralionein ha- ,
bel' salutaris dograalie. Confllendtim igiiur est . ,
consubstantialem esse Patri Filiurn, quemadiuo- . " '
dum scriplum esl. Confilendum eliam, in propria :w
byposlasi Patrem esse, in propria Filium, in pro- .
pria Spiriium' sanctum, quemadmodum el ipsi \,
manifeste exposuerunt. Plene enim et clare osten- , \
derunt, dicendo, lumen de lumine, aliud qutdem , , m
esse lumen qood genuil, aliud vero quod genitum \ \ (54) . :
est, lumen tainen et lumeit, ita ut una et eadem \ (55) ,
sit essentiae ratio. Apponamus autem jam el ipsam, , &
,
qu* Nicaeae conscripia est, fidem.
. ^
.
2. Credimut in unum Deum Patrtm omnipoten- C 2.
tem, omnium tam visibilium quam invisibiiium , )
faciorem. Et in unum Dominum Jesum Chrislum
(56) Xpiczcr
Filium Dei, gemtum ex Patre Unigenilum, hoc e$t,
& H(
ex enenlia Palris. Deum de Deo , tumen de 2 1 ,
6
,
lumine, Deum verum de Deo vero: geniium, nou
, , * i
'actum; con$ub$tantialem Patri, per quem omnia
' ,
faeta tunl, tum quce in cmlo, tum qu(e in lerra. Qui
, ' ijirr^
propter nos homines et propter noslram salutem
(57) fjj.
de9cendit el incamalus e$t, factus homo : passut

est, et resurrexit terlia die, aseendit ad cxlot, ven (58), ^
turus ad judicandum vivji et morluos. Et iu Spi, , ry f/
ritum sanctum. Qui autem dicunl, Erat aliquando,
, , ^
quando non erat, et antequam nasceretur non
. ayc
erat, el quod ex non extuteniibut, factus est, aut
. , ozs
dicunt eum ex alia hypo&tati aut estenlia csse , , ,
aul mutabilem , aul alterabilem Dei Filium, eos
,
analhemale percutit Caiholica el Apostoliea
Ec~ ,
cleiia.
, ^
" .
r
(51) . Sic Medic&us codex cum tribus aliis.

Harl. . Edili .
(52) . lta sepiem mss. Editi .
(55) . Toius bic locus perdifficilis; sed lamen eum explanare conabimur in
P^sDfatione, ubi sentemiam Basilii de byposlasi e x pciidemus. Intcriin o b s e r v a b o in uno ex codicibus
Begiis, quem ciiat Combefisius, lcgi
, qu scriptura plurimnm arridei Combeiisio.
54) . Nou inale Harl. et imus ex Regiis
icibus . Nam primum adverbium statim
ilerum occurrit niinus eleganler.
(55) . Ila mss. septem. EdiuelN

secunda manu \ . Editio Parisiensis secui
da in priore habel , in altero .
(56) . Edili addunl , quod decsl 1
aeptem mss.
(57) . Addidimus illud ex sex n
(58) . Edhiones Parisienses et *
cunda Basil. addunt , qux (
in octo mss. el veluslie editionibus. Paulo
deest in sex mss. articulus anle , quetf
men babebaat editi.
u
$19
EPISTOLARUM GLASSIS I I . EPIST. CXXV.
5. \ \ 5. Quoniam igitur hic caelera qttidem plene et

, \ * accuraie deftoiia sunt partim ad emendanda qtra
, laesa fuerant, partim ad praecavenda quae eubori \ tura prsevidebantur; doctrina aulem de Spiritu
, , aancto striclim posita, nec ullam disquisilionem
& , visa reqmrere, eo quod nondum tune esset hacc
i u - moia quaeslio, sed ine insidiis insita esset cre * dentiuiii animis de illo sententia : paulatim auleui
, & crescentia impietatis seraina, quae prius quidem
- ab Ario hsercsis aucfore jacta , poeiea vero ab iis
, qui illius errores improbe exceperunt, ad Eccleaiarum perniciem enuirita sunt, ipsaque impic-~
, tatis series in blaspbemiam contra Spiritum eru,
(59) - pit; propterea adversus eos, qui sibiipsis non
* , parcunt, neque inevitabiles minas a Domino uo , 6tro Spiritus sancti blasphematoribus iatetitataa
- prospiciiint, illud necessario proponenduw el:
(60), , oportere ul anathemate feriant eos qui Spirituin
$ % sanctum dicunt esse crealuram, ei eos qui sie
, \ , sentiuni, et eos qui non coofilenlur eum nalura
, sancium esse,sicut natura sanctue esi Paier, et
, , ' natura sanctus est Filins, sed ip$um a divina ae
efco . * beaia natura abalienant. Reclae aulem aeivieati*
arguinentum est, illum non separare a Patre et
( , - Filio (oporlet enim nos baptizari quemadroodum
* , accepinms , et credere quemadmodum baptizatt, , \ niur, glorifieare vero ita, ut credimus, Patrem et
), Filium et Spiritum sanclum) atque etiam ab eo, rum qui Spiritum creaturam dicunt, ut apert*
( ^ blasphemantium , communione recedere : hoc ex
), ploralo et ciira coniroversiam roaneiUe (nam
\ necessaria est ob sycophantas observatio) neqne
, ingemtum dici a nobis Spiriluni eamlum; unum
* enim novimus ingenilum, et unum reruni prin cipium, Palrem Domini nostri Jesu Clirisli: ne - que genitum; unum enim esse uiiigeniluro, in
, - fidei iradiiione didicimus : Spirilum aulem veri . \ tatis ex Palre procedere edocti, ex Deo esse con , iitemur cilra creationem. Praterea anaihemale
^, feriendi, qui administratorium dicunt Spirituni
. sanctum, ut qui iUum in creaturarura ordinem
\ , , - hac voce delrudant. Nam adininistratorios spiritovpyua

- tus creaiuras esse nobis tradidit Scriplura, ubi
*. , \ - dicit : Omfies sunt administratorii spinlus, in
, - . ministerium mmi * . Denique propler eos qui om*a#v nia permiscent, nec docirinaro in Evangeliis reli& xz\ ctam 2 1 7 custodiunt, necesse esl hoc quoque
, declarare, eos etiam qui ordinem nobis a Domino
(61) \ - traditum invertunt, ei Filium ante Patrem, el
. Sprritum sanctum anie Filium collocant, fugien ^ dos esse, ut qui aperte cum pietate pugnent.
, Inimotus enim et inviolabilis custodiendus ordo,
^ , , - quem ex ipsa Domini voce traditum accepimua,
r
uu
i e
Hebr. i , U .
(53) '. Coisl. ulerque et unus ex Re^.

[ty . Coisl. primus .
(61) .
.
Ita novera raos. Editi -
S. BASILH MAGNI
552
dicentis: EunU$ doctu omnet gente$bapUtan- ,

te* eot in nomine PatrU, et Fiiu ei Spirilns - , ,
.
9
SubseripUo Etttlathit episcopi.
(62)
(63) \ ^
, \ * 7r>
,
, \ (64)
, ,
Euslathius episcopus haec a me tibi Basilio lecta

agnovi; et ea qu supra gcripta gunt, comprobavi.
Subscripsi aulein una mecnm praesentibus fratribus, Frontone nostro, et cborepiscopo Severo, et
aliis quibusdam ckricis.
PKQ\
EPISTOLA CXXVP.
atarbium, qui advenitnte Nkopolim Basilio aufugerat, commonet Basiliut utad $e vemat, rathn
qwe conlra Basilium m Ecclesia, et conira pdem dixisae eum v t r t gram aueverabani,
Atarbio.
(65).
Cum NicepoHm usque venissem, gperana me el

*
tumullus excitatoa gedaturufti et quanlum fleri & xa\ ,
posset, remedium bis qu prater ordinem ac \ (68}
lcgem ecclesiaslieam acta fuerant, latnrum; dolui \
vehementer, ubi probitalem tuam non oflendi, (67), ;
aed le omni celeritale dWici excessisse idque
,
inedio fere conventu, qui a vobis habebatur. Qua- , \
propter neceaearlo ad scribendain epislolam veni, , * . ;
qua te ut ad nos accedag commoirco, ipse per , * ^)
lo moerorem nostrum lenias, quo ad mortem ,
ueque perculai sumos, poslquam audivimus le me- , 6ovr*j
dia in ecctesia ausum ea esse, quae bactenug au- , \ ;
ribug nostris inandita erant. Atque baec quidem
etgi rootesta ac gravia , adbiw lameu lolerabilia . \
sunt, utpoie in bomtnem gesla, qui vindictam eo- , \ , * , h
nini qeae passus esl Deo commiltens, lotus in eo , , i*
est ut conciliet pacem, nec gua culpa noxii quid- , ?;
quam populo Dei eveniat. Sed quia nonnulli ex \ (6S) ihii
honorandis et Qde omni dignis fralrtbus nuutia- . U .|
verunt nobis qiuedam in flde a te novari, ei contra \ >
aanam doclrinatn pronunliari; his magis commoli, , \ ^^
atquc magno stu agitali, ne prcter hinumera ,
Tulnera ab his qui in Evangelii veritatem pecca- (69)
9
>c
Matth.
XXTIII,
49.
* Alias CCCCLXIV. Scripta anno 575.

tem IHam accommddalioaem, w a uaus esi ii '*
(62) . Uarl. el unus ex Regiis \ - lerpretando iurejurando, qoo Cyriacum presby^
, et sub- rum Severug episcopus obstrinxeral. Sperabaierp
$crip$il Euslathius Sebailiee episcopus.
Basilius Nicopolim proGoiscens, se motus, quos
(65) . Editiones Parisienses cum 8 6 - Fausti prater caoones ordinalio conciUverai, aiicunda Baeileensi addunl ante banc vocem, sed quo lemperamemo eedaturum. Atque inde colhp
deest in nostria codicibue el in edilionibus anti- potest bonorificoin Fauslo tesiirooaium a rcuiie
quioribua.
nio tributum fuisse, quem Basilius supra in epi*u
(64) . Coisl. primus et Reg. se- 122 rogat, ut certiorem se facial utrum res aoan
cundus .
necne possit, nunaque laudabilts git Fausliritasi(65) . Godex Claromonlanus, qui reoen- gnificel. Quomodo rem lemperaverii Basilius pl'
tissimug est, , Atarhio iVico- nescio. Sed lamen aliquid communi consensu i)epolilano. Al id prorsus repugnat, cum Nicopolis creluni et constitutum fuiase, perspici poiesl ei
non aliuili tuoc habuerit episcopum, quam Tueo- epistola sequenti, in qua Basiliiig plurimum se
doiuiu. Godex Goisl. antk|uissimus el Med. ila hunc liiatis ex Jovini epiaeopt adventu, ac ipsuni Apiiiitituluro exbibenl: ' , Atarbio mum qui Faustum ordinaverat, jam sibi aoiicuo
Neocmarece. Haiic scripturam conOrinant non im- factum egge testatur.
robabiNum mtionom momeuta, de quibas tn Vita
(67) . Med. et Coigl, prirous . Basilii.
.
.,
(66) . Hac voce designatur lempera(68) . Legilur in Cois..
mentum quoddam et accommodaUo in rebus difli- primo. Ibidem edili . Harl. prima inano
cilioribus. Hinc Basilius eos, qui juraverant se plureg alii . codex Harl. "
ordinationem oon accepiuros, et posiea acceperanl, .
negat minisierio purfuugi debere, si nvlla prortut
(69) . Coisl. prirous \ .
$il rei Uniendas ratio, : editi . Sex mss. .
, can 4. lbidem voiat prudenn
D
EPISTOLARUM CLARSISIL EPIST. CXXVIII.
553
^, verunt Ecelesis tnfiteta adhtifi 218 etiam

, - malum aliud nascaiur, renovaia ac redioieg raia ve teri boslia Ecclesae Sabellu bvregfr (his nim fra (70), , - tres narraveruDt nobis afimta esse dicta), eam ob
- eaosam scripsiraui, ut ne graveris ad noe parvo
( ilinere confeclo accedere, ac pleno de big rebus
(71) ), satisfacicng, tum dotorem nosirum mitigare,
^, - tum Dei Ecclegias eolari, quae nunc ielolerabiU et
\ , \ - gcavi dolore el ob ea quae gesta gu&t el oi> ea qua
, - rumor est a te dicta esse, afficiunlur.
xoaltai, \ , \
\ .
9
EPISTOLA CXXVIP
'
Imd
u Xuvpoli
grmlibus moitUm
&,
laborantem, advertu Jovini recreatamfiiue;

sua ei catunmm causa (ortiler gettu
oolmdel.
cc
Stueehm
regai ut
eumpro
rctmt
Eusibio, epitcpp* Samosatorum.
Deus bemgniftsimtie, qui paria mojesiiis solatia

6
, \ inneclit et conaolalur bmniles, ne imprudeDU*
, nimia irietitia ab&orbeantur, ^qualera iia, qtt*
" , nobig Nicopoii obligerwnt, perfcurbationibus CODSQ* - Ulionein adjunxit, religioeiegicnum epUcopuia 4e, vinum intesnpareadducens : qi qvide qnam
, opporlune nobis advenerit , ipge exponaU Xos
. , enim, iie epislola. muliom proirahatur, taccbhoui*;
, \ tnm eliam ne videamur eog qui inuiaiig animi*
(72) amici nobis facti gmit, culpa commemoratiora
) . quodam modo o(are. Sed largiatur Deus sancuit,
*) 6 ^ ui in regiones nosirag adveniee, ui tuani gravita , tem amplecumur ac singula referaunus. SolenA
, , * , enim quodam modo quae iu experietido nioieeiiaiii
G nttulerunt, aliquam narrando cofigolalionem
(75) . habere. Csterum pro iie qua camulale quidem,
( irip quantum ad ip*ius in nog amoreoi attinei, pra, (74) \ cipue auiem ac foriiier, quantum ad accuraiam
fc caoonum obserraUonem, episcopus religiogigsiiuiie.
, \ - oonalug esl, lauda iUum; ac Daurino grttiae age,
^ , quol aluroni itij ubkftie virtutis inae eflfigiem re*
prgesenteni.
' .
z
EPISTOLA CXXVIII-*.
.
bubio, qm inter BtuUiwn et Emlathium sarcire volueral, rexpondel $asUm *e pro pnce mori paratu
tcdteram pacem quatrere, alque ut Bustatltius ctare et tine ambafibtu respondeal, optare. Affirmat eum n
motfi factanm, neque medti kaminto comiiio dbeetswmm. Unde condudil t n n debere cum eo comrmuiicar
aentgatam Euippio conumatioaem Euippii similibus reddere videatur. Quid agendvm cum uiitifidemPatnun
opmafm exponii
,
1.
^ (75) ^^
Eusebie, episcopo Samotatorum.
i . Ego meuin ad pacandas Dondni cdeiag

giudium re quideio demon^rare soodujn digne po-
70) '. Med. et Bigot. - Novem mss. ut in lexlu.

VJVTWV.
(74) . Gombefeta ân.videhtr apia
[) '. lta Med. et Coigl. primne; taiis vox ae tequenli cohcerens. Unde l e g e n d u i n cowJ"aloor alii . Edili , Eox j M i , a$pere ef fasiwm; aioi>)m ipfo
îsl. primos .
i n t e r p r e l a t u r . Vir d o c t u g non inlelligit apertiaat*
ffl>) . Codtce* duo vetostigsiroi Me- inam senlenlum. Jovinua cum suo tu Baeunim
diueus et Coigl. primue habeirt , qui a m o r i salMfeoerit. pnecipue tamen in capotMim
enid nobit fhmt, ex quo geqiierelur, luin cuin haic defensionei, ttt ohariorem ipso BaaifKo, ifieubHit.
scr berct Basiliaa, nondttm ei omniiio cum Ambimo Cur hoc ecirpo R o d u a q u j w r a t o r ?
Bmiesiiarum auclore oonvenigse, sed laiiiimi de
(75; . Uuatuor mes. iKWiTeiflalittSî
agi copptom eese.

03) vsra, PoUrem vox aodita ex
' Alias CClMh SteWpta MIBO 575.
fcrl. et Claroin. Ibidem edili
" Alias CCLXV. Scripla anno 575.
.
PITBOL. Ga. X X X I I .
13
t
15
S. AS1L11 MAGNI
SSG
tui; sed cordi meo tantam incsse hujus rei cupi- oOmo tt .
diuteiii d i c o , u l meam eUam libentcr vitain pro- * ,
fandain, ui odii ftaroma a maligno accensa exstin-
gnaiur. Ac nisi pacis aludio non abnegaTertm te- . \ (
m i h l
nlre Goloniam, non paciflcetor S10

Veram cquidetu Ulara pacero, qux uobis ab ipeo , '!)omi*o relicta esl, exquiro : et quod volui mihi (76) .
ad persuasioneiu d a r i , bominis esl n i b i l aliud ' -quaiti veram pacem desiderautit, quamvis alitcr * \ (77)
nonntdli veiilalem pervertenles i n l e r p r e l e n l u r . , Uiaittur igiiur illi suis l i n g u i s , ul volunt; naia ,
.
profecto illos aliqttando boruro verborum pami ' '
-lcbil.
.
. Cttterum sanciiuiem iuaro oro, ut eorum quae
2. 6 :
initio proposila fuerc mcminerit, nec decipialur , \ *
ulias pro aliis qusesliontbits responsiones excipiens, * (78).
meqiie tim ei pondus addat eorum cavillationibus, *
qhi sine dtcendi facultaie, ex eolo aniroi sui propo* *
sHo oinniuiu noquiseiine veriiatem depravaul. Pro- . >
poui unim simplicia et clara ei facilia ad recor- \
dandum verba, utrum eos qui non recipiunt Ni- (79)
oenam ttdem, arceamus a cotnmunione, et utrum , \
cum iis qui crealuram dicere Spiritom sanctum
audent, partem habere noiimus. llle.atitem, cum . , ;
ad verbum qua&ionibus respoiidere debuisset, ea ,
nobls quae misisli coasarcinavil, idque non men- ^ (80) *
lis impticiiaie, ul aliquis suspicelur, neque ob , * (81),
hstnc causam, qnod conaequentia animadvtrtere . * m\i posact. Sed itlud ci in m e D l c m venil, gi mget
^ ^ ,
qtKfe privponirans, fore
ul
t
... se ipee populis
: aperiai et \ -
irodet ; sin aulem nobis assenlUur, difcessurum sc , ,
ab illu medii bominis consilio, quo nihil haclenus . ;
amiquius babuii. Eueum ergo nobts mn facial, ,
Qd|He cum aiits tuam eliam circumvemat prtiden * U^n
tiaiu, ted breve nobis responsum miUai ad quae- . , alionem, aul conlitens cooomunioneni cum fidet ,
hoslibue, aut jiegaiis. Hiec ei si persuaeeris, et . , ; *
miseria inibi redas, el quales precor, responsio- , , *
jies; ego sum qui bactenus omnia peccavi : ego i l - &
lam omnein culpam in ine recipio , tunc a me bn- '
mililatis significalionem rcposce. Quaiidiu auicm . " * borum nihil Ael, ignosce, religiosisstme Paler, si , , , -non poasim cum simulatione ad Del arara aecederc. Niftl enim boc nietuercm, cur roe ipse ab Euippu D (82). , hv&
communione sejunxissem, viri adeo lilleris , rxfi
eicellentis, adoo Ute provecti, ac tol ct tanta , (85) , 5
amiciti^ jura mecum habentis? Quod si hsec recle ; *
1 |
t f
(76)
**
.
Legitur Coisl.
prtino.
(77) xapenaJUca. IU ross. sex. Editi
.
(78} .
l u Harl., Ned. etCoisi. primus.
Edili . Ibidem deest in Regio
priino. ln uno autem codice, quem cilal Combef.,
lcjjitur * ,
(80) "Axsp . Quamvie baec scripiun

aolo Goisiintano prinio nilatur, ntx eiaiuere pustim
an in aliis oceurrat, eam tamen non dubiio pneierendaro esse vulgat , qua uripshii
(81) dr . Ita HarL, Med.. Clawn.
el alii a Gombeikrto cilaii. Edili .
(82) . Ua Goisl. primus et Harl. cum
duobus aliis. Edili . Kegiue aecuudus ei
ultas pro aliis
quwslione$.
Goisl. secundus .
(19) . Sic ope codicum Coisl.. Med.,.
(85) . l u Ires vetuslissimi codices, mHius
Harl. ei Regii ulriusque emendavimue, quod prave quain edili . Ibtdem edili \ &. Ms6.
ia edilia legebaiur .
sex ut in Jexiu.
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CXXIX.
558
xa\ . \ el, ut pnr eral, pro veriUte ges9tmug, ridkulutti

, tilique fueril cum iis, qui cadera ac ille dicuni, per
- liosce perpoIUos aclepidos homincs, qui medii videntur, conjuncium videri.
(84) .
5. Non tamen mihi omnino faciendum videtur,
3. / , - ut nos ab bis, qui fidem non recipiuut, alienec6at (85) mus, sed ul aliquam illorura curam aecunduin
, \ aniiquas cbarilatle legee suscipiamus, 220 'P*'**
, ' - que scribamus unanimi coneensu, omncni conaola/ , lionem coni misericordi visceribus adbibenlcs, ac
, Palrum proposita flde ad communionem illos pro , * voeemus; ac si eos quidem ad assenliendum ad~
, , - duxerimus, no* cominunilef cum illjs conjunga*
, mug ; *in aulem id non assequamur, nobis inter
, nos conlenii simus, et aUernanteiu illum animum e
16.* , ^
norlliue aiaovcaraus, revocanles evaiigelicam el doli expertem disciptinam, in qua vivcbant

.
, * , qui ab inilio accedebani ad fldem. Erat enim, in
, \ 41111, crcdentium tor unum 4t anima una . Iiaque
libi si auecultaveriul, id oplimum est ; sin loijius,
Mtsw
agnoscile belK auctoree, ac deinceps de reconciiiatione ad nos Tuteras dare desiuile.
1
l i 0 s l r i s
1 T
EPISTOLA CXXIX\
hferi Basilhn abturdum quoddam Apolinarii

testimenlum, cuju* ut auctor ipse Bastliut exitiimaretur,
Scbatieni
fueranl machinati. Nunliat qwe de se apud aulamslaluta
[uerant, el postea re*ct$*a vel dilatu. Agit Hiam de
Smtctiuwte
ac de liueris ad Occidentcdet mUendh,
quoi rogandos putat ni communionem wam non tine deiectu
concedant.
".
Meietio, epiicopo Antwhue.
i. ^,

. \
> (86)
, \ ,
, ,
. Sciebain uovuin auribtis praslanliae tuse

gum iri, quod nunr. infertur critnen proclivi ad
omnia dicenda Apolinario. Nam nec ipse anle hoc
tenipus euro accuaari noveram : scd uunc Sebagleni alicunde illa perscrulati, in mcdium protulerunt, ac scriplum, ex quo niaxime ons etiam irt
eadem seniieiilee coiidemnanl, talia babens vei ba
^ "
, rosir

. "
, ,
d . , , ,
(87) *
rtr , .
(88) ,
cireuinferuut: Quare ubique conjuncte, magis rero

unile atietali inlelligere necesse e*t primam idenlitiiem; seeundam et terliam eamdim dicentes. Quod
enim primo tti Pater, hoc est tecundo Filiut, et lerlio Spiritut sanclut. Iiursus auUm, quod primo est
Spiritus, hoe ucundo Fi[iu$, quatenus etiam Dominui esl Spiritui : et leriio Pater, quatenu* videlicei Spiritus t$t Deut. Ei ut vhlentius tignificetur rex
nou enarrabilis, Pater paleme Filiut est, Fitiun
vero filialiter Paier. Alque umiUter de Spirii*;
!t
Act. , 52.
(SV; ... . llirnm videri possit, D catholicam fidem proflteri noilel. Qiiamobrem si
cor Basilius comniunicare cum Arianis sibi viderc- ciim Eueiathio commiiiiicasset, vieus sibi fuisset
<ur, ii cum Euslalbio coinrounicaret. Naio Eusla- Arianam baeresim fovere, vel sallein tokrare : at
<bus nondum cum Arianis cooimunicabat, neque ideni in incommodum non incurrebat, cum iis
toc iacinus aggressns est, nisi anno 575 exeunte. coimnumcans, qui te ab Eusiatbio nondum disjuu*
pse Basilius, postquam communionem Eutaibio xerant.
rttniniiavit, noti se ab omnibaa Eusiailiii coiiiinu(85) '. Eadem pacis conslituencbe raflicalionibus disjunxit, ut patet ex epislolis 245 et lio propoatiur a Gregorio Nazianxeno, orat. 42,
ioO, ad Tbeopbiimn et Pairophitiini. Cr ergo vieus p. 205.
bi fuisset cum Arianis per EusUlhium conjnngi,
(86) . Sic msa. sex et anliqn* edtliones.
flt umen cuin Aria^s non cominunicabat: cum Legilur in Frob. aecunda ct Paria. -..
ipso antem Etistaihio conjungi per eos sibi non vi(87) . Haec
^baiur, qni cum Eiteuibio coraiuuiiicabanl? Aliud addidimus ex septem mss.
ûss wse non puio cur ila ae gesserit Baeiliua,
(88) . lla Harl. ciijus ope siistulimuf
|si quod Eueiaibii eommnnicatores nequaquam corniplissimain lectionem vulgalaiu .
'ilius sentenliae ascriptores et astipnlalores essenl:
* Alias LIX. Scripla auno 575.
Luuaihios veio Arianoruin erroreui damnare, et
S. BASILII MAGN1
59
q-iaienut sant unu$ Deu$ Trinilat ttt. Haec sunt , &

qu& divulganlur, quae quidem nunquam possum ,* efc
crederc commenla esse circumfercniium, quamvis . , < \ eorum in nos calumnia intail illoe existimem Don audere. Guro enim ad quosdam ex suis scri- (89), (90)
beienl, postquam calomniam in nos effudere, haec
addidernnt, haerelicorum quidcm verba essc as- . * ,
severantes, scripti autem parentem tacentes, ut (94) ' ,
apud vtilgus nos existimentur auctores esse. Sed , (92),
lamen non eo usque, ul verba comminiscerentur, ,
..processisset eoram astas, ut miht quidem ipse .
'
.persuadco. Unde, 2 2 1
criminationem in nos
invalescentem propulsaremus, et omnibus ostende- , . ",
remus nihil nobis cum hts qui boc dicunt com- \ mune esse, coacti sumus viri illius, ut ad SabelHi , ,
impielatem accedentis, mentionem facerc. Et haec * ,
,
ijaidera hactcnus.
. \
2. ,
2. en*rt autem ex aula quidam nunlians, post
primam iinperaioria motioiiem, ad quam eum ,
impulerunt qui calumnias nobis inferunt, latam (95) ,
case alleram quamdam eententlam, ut ne dedere- ,
mur accuealoribus, neque illorum traderemur vo- ,
luntali: id quod initio fuerat decretum ; sed inle- .
ritn fieret aliqua diiatio. 8i igittir aul ifta ita ma- .
neant, aul aliquid aliud humanius siatualur, pie- ), ,
xalilua signiiicabimus. Sin autem priora vincent, . ,
>ne hoc quidem te latefeit.
.
3. Caelerum frater Sanctissimus a multo sane
&
'iempore apud vos eal, ei quid requirat, praestan- Q ' , \ , ](
iue lu innotuit. Ilaque, si quid necessariuni ha
. ^
bsre videatur epislola ad Occidentales, eam a te , wxaratam ad noe mittere digneris, ut ab unanimi- (94) ,
bus subscribi curemas, ac paraiam babeamus sub- , \
crlpiionem in cbarta aeparata, quam possimus , (95) onneetere cum charta qus afratre nosiro com- , presbytero circumferiur, Ego enim cum in com- (96) .
mentario nibil invenirem quod rem causamque , (97)
cominerei, non habul qua de re scriberem Occi- ,
1
u l
e t
(39) . lla sex mss. Edili (90) " . Tree velustissimi codices t\
. Similiter Dasilius in epist. 265 non audet Eu- Reg. primus ' . Sic etiam ediiio Hagan.et
atathio tanium faeinus aiinbuere : at hc verba 1 Basil. Sed tamen nibil mutandum videtur.
sint Apolinarii, merum SabeHianismnm esse pro*
(94) . Goisl. secundus et Reg. secve.nuniiat. Gilaniur, ut Apolinarii, a Timolheo prc- dus .
sbytero Gonstaniinopolitano in libro De receptione> j (92) *. Ita aex mss. Eilhi
hwretieorum, apud GoCelerium, tom. 111 Monument.
.
Crac.,p. 595. Sed tamen in Apolinario licenlia
(95) . Ila veleres libri pro eo quod vitiose
tnagis scribendi, quam Sabelliana impielas vitu- in editis legebatur .
peranria. Id enim videntur indicare Orienlales, dum
(94) ... . Ita veieres
ui epiat. Basilii 265 queruntur. quod Apolinarii dt libii quinque. Editi ... . Ediiio
thcologia, id est, de personis divinis, dnputationes
Haganoensia babet . Paris. secunda non petitit e Scriptura probationilnts, sed humanis
.
argumentis nitantur. Plurimum *e amabanl Apoli- (95) . Addidimus hanc vocem cx
narist de calbolica Trinitatis flde, ac de bujus sex mss.
dogmaiis defensione, ut videre est apud Gregor.
(96) . Male ii> edilione Pari^.
Nax., orat. 51 Neque banc laudem Apolinario dene- additnr
, qood in editione flagan. et in
f at Epipbanius, b;eres. 77, sed doletquod âm ira- priroa Basileensi
deest, el in omnibus mse.. nec
piis de Incarnalione moribus perverierit. Adeo conciltari polest cuiii
Basilii senl^niia, a quo Saa
autem non laborabat Sabellii morbo Apolinarhih, Ciissimus paulo ante nominalus
est.
i i l interdum in Arianam haeresim ferri videretur,
(97) . Ila Coisl. prhiius ct Med.cora
gradus in Trinitale lingens, ei magnum, majorem
el nraximum indocens, ut ei exprobrant Gregorius duobu* aliis. Ilarl. ..., .
Naxiaiix., orat. 54, et Theodoretus, lib. V Hist., c. 3. Edili
m
EPISTOLARUM CLASSIS . EPIST. CXXX.
5*2
] . * 1 denlalibus. Neceasaria enim praoccupata gunl:
. guperflua vero gcribere prortus TanuiB eet. De
; iisdem aulcm molesiiam exhibere, nonne eiiam r i , dicolom fuerit! llla autem mibi visa eet velnl Inta (98), , cta eeae roaleria, locumque littorig dare, si ipsoe
adhoHemur, ne sine jadicio recipiant communio * - ncs ex Orienle venientium, aed semel una parte
, - electa, reliquo* comeunicatonim leslimonio ad * \ \ milianf, nec cuilibet fidei formulaio gcribenti, sub
* - doctrinae orlbodoxse oblenlu asseniianlur. lta enim
0. - reperieiuor cum homimbtig Inler se pugnantibut
commuuicare: qui verba quidem gsepe eadem pro, , ferunt, sed pugnant inter se, quanluro qui maximo
. "* \ dissentiuol. Itaque, ne magig bseresis accendaiur,
(99) dum qui inler sc dissenliunt, acceptag ab ipsia
* (4), litleras sibi mutuo objiciunt, rogandi euni, f
, \ cum judicio communionee peragant,'et eas qur.
(2), \ ura accedenlibus ad ipsos, et eag quae gcriplo se,- - cundum Ecclesiae normam Qunl.
.
C
'.
222 EPISTOLA CXXV.
fcprthensus Theodoio Busilms quod nitiil icripsisset de Etutathio, respondet te idcirco non tcrip$t$te quodre$ omniha nota sti, non quod parti (aaenda. Neque enim Euttatliii discetsio eommtmione BasilH, convicia tn Bisilhun adjtaatve Theophilo Citice, /ides Ariuna Gelasio data in Cilicia, tcripta m Basilium cahanmis referta, reordimtto, tmum
fachm de Bustalldo nunliutum, videri letia postint, ut quidam Basilio videri dktabanl. Duas causas affert cur Eusla
responderit.
t
Thcodoto, episccpo Nicopolilano.
4. \ , 4. Recte atque conveitieoter JIOS teligisti fralor

: \ , colendissime prorsus ac desideralissiroe, quod ,
> \ C quo a (na pieiale lunc diaceasimus, fereates Buaia , ibio Ulas de fide propositfones,. nibil libi neque
. * parvttm neque maguum de jlliws rebue siguiOcave. () rirous. Ego au(ero non quod facile oontemnenda
* * gint, quae ab eo iu me comim&aa sujit, neglexr:
* - sed quod faroa apud omneg jam hooiineg pervulgaU
, \ * sit, nec quemquam araedoccri opus sit, ul h o a i i nis proposilum cognoscat. Huic enim rei et ipae
. \ , providit, quagi m e l u o K l na paucog baberet l u a
seoientiae te&les, episiolas contra me conecriptas io
&3
, remotisaima q u ^ i e loca iransmiiiens. llaquo
(98) . Ua mss. quinque. Edili . cunaum Eccitiia normam fiebaut, sive litterae ca(99) '. Ita Ifarl. el Coist. priraus cum nonicae. Sic enim appellal Basilius in eadem epigt.
224, ubi, commnniunis cum Apolmario intt gutribus aliis. Ediii .
(1) . Haec TilleinonUus inlerpretatur de gpicionein wpellens, negai se unquam liuerag cadiversis Melelii el Paulini parlibus, nec uon de Mar- nonica ad eum dedisse. Unde conbnnari pqleat,
cellianis el Apolinaristis. Sed iidem designari vi- quod in Vita S. Cypriani povac edit. probalum est.
deoiur haeretici, de quibus agil Basilins in epistola cpistolam Stepbani papae ad Cyprianum, non esse
prcednU : idque accuratius in Vila S. Basilii exr cerliggimum commiinionig arguinentum, ei eonira
quam videiur TUlemoniio, post neâiani legalie epipendelur.
[i) . Duplicem coramunicandi ralio- scopis coramunioiiem scribi poluisse. Una aulem
nem esse ex boc loco el ex epist. 224 perspicimus, ex notia, quibus ejusmodi cpisiolae dignoscebantur,
iilteraui cum iis qui coram acoedunt, alloraiu per ea videlur exstilisse, ut is ad quem scribebaiur,
liileras. Priina aul ad sacram Eucharistiam, auiad. tpiscopus salularetur, si bac dignitale ornatus epreces admitiendo fiebat. Iraius Thcodoins* nl su- sei. Discimug enim ex epist. 240, Tbeophilum apra vidimus in epist. 99, quod Basilius ab Eusla- stabalorum epigcopum, cum nec aperlc conjungi
ibii communione non discederel, contumeliam eo cum Basilio vellet, nec aperie diejuiigi, scribere ad
perduxit, ut illum nec ad maiutinas, nec ad ve&per- euui uoluisse, ne ul episcopum aalulare cogerelur,
Unas preccs assumcret. lpse Basiiius adversarios Basilius poslquam se ab Eusiathii cnminunioe diaprovocai in epist. 224, ui aliquein a se ex clericis junxit, nunquam illura episcopiim vocat.
Apolioarii ad coinmtinionem aut ad preccs admis(3) '.
Ita Harl., Med. p\ tre
sum foisse demonstrent. Quod epectat ad allerum alii. Editi .
Cflmmunionis jgenus, non oinnes liuer* signum
- Alias CXCVI. Scripta anno 373.
raiit c o m c i u n i o n i S j sed qu, u l ait Basilius, M *
n
D
563
S. BASiLII MAGNI
564
ipge a nosira commanione abgcidit, nequc in con- * .

tiitulum locum convenire itobigcum rn ammutn in- ^ ,
doceng, neque diecipulos guog adducens, ui pn>- niiserat: sed me dtlacerans una cura Theophilo , ,
Cilice in frequentissimis conventibus, nuda el * \
aperia criminalione, ut aliena ab 4pgiug dociritia , , xat
poptili animis dogmata inserenlcm. Haee quidcin , >
eaiis magna erant, ul noslram oninem cum eo coit- (4) junciioiteiii dirimerent. Postquam vero et in Cili- .
ciani venil, aiqae Gelasitim quemdam coiiveniens, (5).
eidem iidrtni expeauit, quam conscribere erai Aru , \ , \
ftoliua, cl si quis germanus iltius discipulus; tum \,. , (6) *
demum ittagis cliam m digjuntlione obftrmati gu- "

mug, illud ammo coniiideraiiieg, neque JElbiopem \
pellero suam unqaain mutalunim, neque pantberam , %
,
r
R '
iiiacolag
suag
*
,
neque
hon>inem
in
perversig
nu,

tritum dogmalibus baregig vitittm deierere posse.
.
2. His audax facinus addidil, iil in noe ecri2. (
berel vel poiius componercl longos scrmones , (;
oinni contidu ac calumni* rcCertus : quibug iiihil *
mpeediflnig haotenus , propierea quod edocli su- ,
mug ab Aposlolo non noemetipgos ufxisci, ged , ,
locum i r dare ; tun> etiam quia cura congide* ,;
rareuiug dissimulationig profundum, qua sese no- , ' *pwbig omoi tempore insinuavit, muil quodam roodO , ,
pr stupore eflfecti suraus. Verum eliamsi nibil \ , ,
bortnn eseet, id quod recens attsug est,vcuinam ,
borrorem et bomiitig delesiationent ponittig non ; ,
iageneret ? Qtii videlicei ul audio (gi modo verug Q ( * \ /umor, cc commenlHm esl ad calumniam ex- ), \ tOgilalum), etiam reordinare nonnuHoa ausiis , , *
gt, quod bactemis ab baereiicorum nemine fa- .
clum videtnr. Quomodo trgo hac Ksniler ferre ,
possbnue, et sanabilia bominis peccaia existi- ; ,
inare ? Ilaque germonibug falgia ne abducamini, neque hoiniimm facile 2 2 3 omnia in malam par- ,
lem accipieniHiin suspicioiiibiis fidem adhibeaiis, (8) . , ^qnagi noa res bujiigmodi in iitdiffercntibus pona- * \ ,
IRU3. Hoc eniffi tibi peranadeag, vir nobig degide ,
ratissime ac colendiggiine, nunquam me tanium ,
doiorrs animo meo acceptitm scire, quantum nunc, . ,
Gum de ecclesiasiicarum legum perturbaliojie au- , *
divi. Sed gobiro precare, ul del nobis Doiuinus , , . " ^
nibil ex iracundia agere, sed cbarttaiem babere, ^ 5 ^ (9) 0 ^
quae ge indecore non gerit, nec inflalur*. Yide enim , :.
quemadwodum qui ea carent, supra mensuram (40),
bumanam ebKi sini, el indecore ae geranl, ea fa| y ,
clnora audentcs^ quocuui practerilaiu lompus noo
habet cxeropla.
i e
Jer. xiH, 15.
' Rom. n i , i9. 1 Cer. XIH, 4.
(4) . Tla ires vetustisstmi codices ciun

Regio gecundo. Edtti . Paulo posl editi
. Tres iidem codices cum Clarom. et
Reg. gecundo .
( \ide Addenda.
(0) Hr , l u Harl., Med., Coisl. uterque et
Reg. gectindiig. EdHi .
{) . Vide swpra noiae ad cpislolam
m
21, quac ad Athanasium Ancyranwn scripia l.

(8) ". Reg. gecundug el Coitl. gecundes
.
,
J
(9) Opa yag . lla msa. scx. Edill '
.
H0)
, etc. Bocrwrti-
naiionis facmus, qiiod rumor ad Basibem deltiicrav, noii îtleror cerlis indiciia fuisacconftTiuatuiP
5<&
EPISTOLAUCM CLASSIS II. EPIST. CXXXI.
5G6
EPISTOLA CXSXIV
'.
Sigmfical Bosilnu acceptom dolorem ex Etulathu eaiunanli. Bmc tribuii veccatis suh. Peclaral te nec trcs deo* a
m Apoimarii comnmtionem amplecli, quamvis ad eum anU plures anrm scripseril. Fusiut dUuet tinqidas c
Uona, st opns eril.
Olympio.
>(().
I . "
i . Idoneua ccrle rerum inopinarum auditus,
(12) . ul tmniium in ulrisqne bominis atiribus efliciat.
\ \ . - Quod et tuihi nunc conligil. Elsi enim maxime
, (13) j a i D exercilalis meis auribus acciderunt scripU
* * , iUa, quae in me circunifcrunlur, proplerea qitud
\ , el prius ego ipse cpistolain accepi, meis quidtm
;, - peccalis dignam, sed quam ab iis a quibus scri - pia est, nequaquam exspeclasseiu ; tamen po * Bleriora lantum mihi visa sunt in se babcre
$ , - accrbitatis, ut obscurarent priora. Quomodo
. emm ROII fere de meae mentis siaiu dejectus sum,
, cum in episiolara ad religiosissiinum fralrcm
(14) , Dazinam scriptam incidi, innuineris coulumeliis,
\ - intoleratisque. in me accusationibus el assul * . , libtis refertam , quasi in deterrjmis contra E.c - cle&iam consiliis dcprebensus essem ?. Scd et su*
c'.v ; \ - tim argumeiiia , ul vcra esse coniecla in nos
tei> * probra vidcrenlur, apposila sunl ex.scriptU ne . scio a quo composiiis. Ac pariem quidem agnpvi,
, , (15) faieor, ab Apolinario Laudicensi scriptam esse ;
* ,. * ncque lamen boc ijisum d. ta opera uoquam legj,
, * - sed ex aliis audivi narraniibus*. Alia vcro non. , & niflla regeri ascripia , quac. nec unquam Legi,
, nec alio referenle audivi; atque borum tcslis cst
. in coelo fidelis. Quomodo igilur, qui mendaciuin.
(10) , aversanlur, 224 " cliariiatem complenienluiu
, - legis esse didirerunt, qui debilium inftrmiiate
hU
, - porure se profilentur, adduci potuertnu
, Q os calamuiis appelcrent, et ex alieni* scriptionin
Nulla enim illios mentio inaliis Basilii epistolis, qu boc Georgii scelus, quod eua spoiue gravissinjm
advertus Euslalbium script sunt. Quod autcm erat, cuia mullis aliis sceleribus longe gravionbu
ppcctat ad alioe hxreticos, non accuratissimura vi- adjunclum esset, minus insigne exsiilisse, nec ad.
tfciur, quod ail Basilius nulla apud eos exstare re- Basilii aures perveuissc.
orutuaiiouis exeinpla. Nara extecrabiU* Ariani, ut () ". Harl, ci.Regius & *.
e>l io libelio precum Fausli et Marcellini, Biblioth. In Harl. autem codice praecedunt cpisioiae plurea ail
Oljmpium. At in Ri'gio praecedil epislola 325, qu
Pair. lom. V, p. 635, m parlibu$ OmntU et ruaxime
acripta est ad Magiiiutanum.
Agypio non [uerunL hoc solo contenli, ut episcopi,
damnalafideinieqra, in eorum impiam tenlentiam
(12) 'ArSfxlwQv. Heg. secundus Wgol.el Coisl.
declinarenl: led has ipsot qui primum fueratU eecundus
per
catholico* epucopot ordinaii, ubi pra eorum detide(43) . Ila Harl. etXoisL primus cuia
riis iubscripseruntt tn laicorum. numerum exigebant,
aliia oounollis. Edili .
et potua iterum eo$ iidenLhdtelici episcopot ordina(14) Aa&rar. Med. ei Clarom. .
bant ul non tolumfidenicalholicam damnave vide(15) . Sic Rcg. aecundus el Coi&l. <, sed ordinalionem [aciam per episcopot cathocundua, Paris. et Harl. secunda manu. Editi
Hcot. lu eodeui libello, p. 058 el 059, plebe Oxy- . lbidera editi * Aliler scribitnr
nrncbicoiumuiiionemepiscopi sui ex&ecraia dicilur, hoc noioeii. iu oplimis quibusque codicibus, quos
quia non soluiu iropje subscripserat, sed etiam 8e a v secuti surous.
(16) $> Praclare describitar specioia
Georgio laicum jieri, et denuo.episcopum ordinari
P3ssti fuerat. Iiiec canfirmari possuiH ex epistola illa pellis, qua 8 turpis iniroraum Eu&iatbiu* tcônslanlii ad Auxumitanoa principes, in.qua jubet gebai. ee enim ferebat iiiaxiinuiii amorem veônsiajilius
Fruraentius Auxumeoa episcopus ritatis, el mendacium vel ia minimis rebus, ui
quam primum iniUalur io iEgyplum ad bonoraiis- harribiU guiddam, averaari videbalur, nedum iu
siinam episcoyum Gcorgium et alios igypli epi- gravissimis velle menliri. Hoc ei testiiuonium iri*
&copos, quibiis ordinandt et ejusiuodi rca dijudi- buil in epist. 99 Basilius, qui, bis arlibua deceplua,
candi majoc incsl polesias, dl el exlola Eusuibii vita conjecluram faciens, per . . Addil poelea, inique lli notam aiendacii a Tbeodolo NicopoliUfio
* , inuri conlendebat. Unde eiiam Euslatbium sic
, ei ab eh tompellat Basilius ir. epist. 223 : vir amice \
comiiiuetur, si terus episcopu* juxlaque leges tati*.
ordi- qui mendacium diaboli fetum ase didimli^
natmhabtri velil, Albaiias., ApoL p. 313. Vidctur ' Alias GCCLXXXU. Scripta anno 373.
f
537
S. BASJLII MAGM
bus condemuarent, mulu mecum considerans , ' (17) ;

causam invenire posstim , nisi quod, id quod (18), * ,
iniiio dixi, hujaa etiam rei motesiiara, pcena- , ,
rmn, quae mibiob peccata debilae sunl, parteni esse , .
judicavi.
,
.
2. Nam primum quidem animo doKif, quod
2*
veritales a filiis homiuum diminutae sinl : dciudc
vero egomet mibi lirnui, ne etiam aliis peccalis \ ,
odium hoininum adjicerein, nihil esse fidei in ullo (19) \
prorsus homine existimans ; siquidem illi ipsi , , \
quibiis in maximis rebus confidebam, lales erga , '
me, lalcs erga Ipsam veriiatem sese praebuerunt. \ ,
Noveris igitur . frater, ei quisquis verftatis ama- . ,
tor, nec niea esse scripta, nec mihi probari, si- , , ^
quidem non ex mea senlentia coinposita fuerant. , (20) ,
Quod sl scrtpsl aliquando ante annos multos ad \ . *ApolinariuiB aut ad atiquem alium, accusari nou (21) '
debeo Nam nec ipse accuso, si quis ex sodalUio \, .
aliquo in haeresim abscissus est (omnino auleni (22) , .;
homiaes aovistis, tametsi nomirratim non appet- ( ,*,
lo), qua unusquisque sua ipsiue peccalo morie- \ ), *
tur. Haec quidem ad missum tomum rqspondi, .
et ipse veritatem inlelligas, et iis qui verita.- (23) &,
tem in injustUia detinere nolunt,. manifestam fa- . , \ ;
cias. Quod si fusius singulas criminaliones di- (24)
lnere oportuerit, ei boc, adjuvanle Deo, prae- \
slabo. NJOS , fraler Olympi, neque deos tres ,
, .. , diciraus nec cum Apolinarip communicamus.
, (25) , ''.
,.
EMSTOLA CXXXII*.
\
Cvmtartide Jibramio sermonet enenl, scritril adevm Basilius statim ac dmcilinatdibut Saturttin
veriori.
, Batrwr.

fyio i& loco pietas tua verselur ab autumrro
p*wsu& ignoravi. Elenuii kicertoa rumores repe- \ , . \
(25) . Spe alias hunc trinm deo* Alias CCCXV. Scripta anno 373.
(17) '* . Coisl. primtis * rum errorent Galholicis Ariani aflinxerunt. HUIHGregonus Naziansenus, orat. 1, et 29, . 1, d
.
(18) KataxpTrai. Harl., Reg. primus el Glarom. 489, refellit, ut a nonnultis propugnatum, quos oi, et paulo post , Hic antem niis orthodoxos vocat. Sed lamen, cuin nulla exapposila erat in edilis interrogationia nota, qnam atent saeculo quarto hojas erroris veetigia, credere
loflere satius esse existimavi; neque tamen con- inalim ita tocutnm esse Gregorioin. non quod ip
bnjus haeresis sectatores dcprehendissei, sed qnod
fendaro, st qurs appoitendam judieet
(19) . CJlerqne Reg. et uterque B*got. D a de re, quaerem catisamque non conlinebai, cnm
cum Coiel. secendo ... - Arianis liltgare nolIeL Sic Basilius inter ea, qnx
Eusiathio aubacribenda proponit in episl. 125
.
(20) '. Iia octo mss. Editi . omiuil fugiendos e$$e eos qui Filium Palri* *
niidem iree vetustissiuii codicqs . Filio Spiritum sanctum praponunt. At id Basilia
l&Mti , nec ex mea untentia compobilavidetnr polius concessis&e Euslatbio, quam sua
sponle necessarium duxisse. Neque enim probabile
fuis**
(21) JSriavtwr. Iia. tre& anXiquissimi codicea. est hoc crrore quemquam insaniisse : sed Eweutbiue et alii PneumatomachK hanc QoUm inurere
EdKi .
(22}. . Edit* addanl , quod deest in sex lentabanl veritatis deTensoribus, ac in primis Bas|noetris cedicibtta. llrc atttem videiur Bagilins Ho qui calnnmiam a se propulsat in epist. 251
Arfwn et Aetiura deaignare, quonnn prrmus Eu- Simtle exemplum suppedilant Apolinarisis, q'.
atalbil mdgistef, nlter diacipuhis fuerat, ul disci- catbolico dogmati invidiam crearent, duos fi|i' s
ab adversariie auis admilii et Mariam bomimp
tnut ex ^rislolie 223 240.
<23) . Editi posi hanc vocem addunt , mm dici flngebanl. Gregorius Nazianxenus bu^
eo msUus deest in trtbue veiustissimis codicibus.. errorem recens exorluui esse dicit m orat. l*i
(24) . Deest priona vecnla in mul- 221. Nyssenus vero nt commentitium el ab Apoti8 veferibus libris, non tamen in antiquissiimi.. rnaristis impudenter flctum explodil in epist.
Su9talb Him,loii]. III, p. 660.
Ibidetn tdAnk . b&* ut \n texlu.
Abramio, epitcopo* Balnorum.
,!l
519
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPISI. CXXXIV.
570
, - riebam, aliis te Samosatls commorari nuaiianii& - bus, aliis rure , aliis vero le circa Balnas ipsas-"
6, ' viaum a se esse aflirmantibqs : quapropler baud
* crebro scripsi. Nunc autem simul ut didici te Artld-. , , liochise versari in sedibiss coleudissimi 2 2 5 Saiv } - turniui coioilis, dedi epislolam libenter desidera, - tissimo ac religiosissimo fratri Saoclissiino com presbylero : per quem salulo dileciionem iuam,
(26), obsecrans ui ubicunque fueris, in priniis quidem
, , , memineris Dei, dcinde et noslri, quos ab inilio
: , , diligere staluisli, el inter maxioie neceasarios nu &, merare.
.
.
Fitntm uUulat et
I.PISTOLA CXXXIIP.
/, quemadmodum aeterarvm rerttm, ila ctiam Athanasii in u amoris succeswr

ternUalis ubique digkMB euram eodem Hndio, ac beatiuhnus iile vir, suscipiat.
horlatur,
$it, el / r o -
, '.
Petro, epitcopo Alexandrite.

Corporalis quidem amirittae conciliaiores sunt
::,\ - oculi, eamque diuturna consuetudo conflrmal. Sed
veram cbaritalem donttm Spiritus constiluil, coii , juugcns longo dislantia locorum intervallo, ac ami', , ; - cis prastans ut sesc invicem cognoscant, non
,, , corporeis notis, sed animae proprietalibus. Quod
(27) . " \ ' ipstim et in nobis Domini graiia perfecit, largiens
\ , ut te videremus animi oculis, teque amplectere ; , \ inur vera dileclione, ac veluti cobaereremus tibi,
, \ \ *, \ et in unam veniremus unionem ex fidci coramutso; nione. Nobis enim est persuasum te, viri talis
. alumnum, ei longa illius consuetudine usuni, C U , * dem incedere spirilu, eademque pietalis dogmala
ts:' , , sequi. Quapropler ct tuam saluto pnestanliam,
! ; ^. C testorque ul cum cseleris rebus ctiam magnj illius
, \ - viri in nos amorem excipias, mibique saepe de luis
\ \ - rebus scribas, et curam suscipias fralernilalis
twtv ubique difiusae, visceribus iisdem ac studio eodem,
* , \ quo et bealissimus Hle vir in omnes, qui Deum
* \eritale dibgunl, usus esl.
- 3 ^ (28), ij \ >.
.
tt
'.
EPISTOLA CXXXIY".
Groitat agiiquod nuper tcripmnU Bortalur ttl sccpius tcribaL Negat $e copiam habere tibrarii taU notarU.
.
Pwonio pre*byt*ro...
3
^ ,
* *te*K ^
, ' ,
. . \
(29) ,
*^Toy
^^ .
j ,
* | , \ J
l5t
di!f **<**
S
, n
Ediii addunl , quod
nihus codicibus mss.
fJijL^C . Sic Coisl primus et Med.

^ ** ** proprietatibus.
J.* ) . Ita iideui duo vetuslissimi
h(eL '
Q"
* hqu* u
scriptura legilurad marginem co4
rtut
m u , l
m c n
0111
a l i i
e l
e d i l
Quantopere me litleris oblectaveris, profeclo ex

lis qua scripsisti conjecturam facis: adeo paritas
cordis, ex quo verba iila profluxere, accurale
ex litteris perspiciebatur. Nam aquarum rivulut
fontem suuni indicai; sermonis aulem natura pectus, unde cmanavit, dcpingit ac designat. Quare
absurdum quiddam el a vensimtli longe aliennm
milii fateor evenisse. Cum enim luas semper litleras legere percuperem, ubi epistolam in nianua
sumpsi, ac legi, iis quae scripla eraat non suia
dicis Coisliniani.
(29) . Anle hanc vocem edili habent
, sed abesl ab aiiliquissimis codicibus el plurU
4
bu ! *,
* Alias CCCXX. ScripU anno 373.

" Alias CCt.XLI. Seripla anno 373
571
S. BASILH MAGNI
111
ddeclalus magis, quani dolui, jacluram conside- ,
raua, quanta nobis per silentii rempus evenerit. , , |
Scd quia ecribere coepisti, hoc facere ne intermil- , .
la*; nam magis delectabis, quam qui multas pecu- , (50) .
nias avaris miUunl. Scripior autem nullue S86 . ) *
mibi aderat, neque ex iis qui eleganlcr scribunt, . &1
neque ex iis qui velociler. Nam quos exercueram, , "
horum alii ad prtstiiium vil genus rediere; alii . ,
vero diuiurnis morbis abTtctali labores ferre non , 4
% ,
possuni.
.
EPISTOLA CXXXV.
*,
BasHm ingetme exponit quid de dwbus libris Dwdoro tompotitis tentiat, cl de dialogis $crib
observut
'
' ptura uripturum:
~" ipse vero tantum
*" 'se $cribendo,
'
' * quantum
"
w i . SpeivrJ Diodorum
vatetu
esse ticU.
dicU,Primum librum remiuit; alterum reUnet, voleus detcribere, nec copiam habens tacJ
Diodoro, Aniiochice prabylero*
, " (51). |
i . Legi niissos a tua praeslanlia Iibros Et se1. ?,
ctindo quidem valde oblectatus sum, non solum . \ ,*
proptcr brevilaiem, ul par eral bominem jaiu ad , ipy;
oinnta segniter et debiliter sese bahcniem ^ venim \ ,
cliam quod simul et frequens est aentenliis, ac \ , \
perspicue luro adversariorum objecta, tum eliam
objeclis responsa continet: et simplex nec elabo* \
ralum dicendi gcnus congruere nribt visuin est
Chrisliani proposilo, non tam ad oslenlalionem, (32) , &
quam ad communem utililalem stribenlis. Prior (53). &
vero, vim quidem eanidem ia rebus habens, scd , ;
dictione uberiore et variis flguris ac dialogorum ,
graliis exornatus, mulio mihi visus est et tempore \ ,
nd legenduin et mentis labore ad colligendas een
, * (5il,
lentias ac memoria tenendas indigere. Adversario- G \
,
rum eniin infertexue viiuperaliones, laudesque \ .
noslrorum, eisi quasdam ex dialogo suaviiales .
opftri videnlur aflerrc; quia tamen delinent el mo- , \ ,
rantur, roniinuationeni gentenliae divellunl, atque ; (55)
conlentiosae oraiionis firuiitatem relaxant. Illud ' \ ^
enim omnino soleriiae tuas notuni est, eos etiam ex , ,
philosopbis exieris qui dtalogos sci ipsere, Aristo- .
telem quidera et Tbeopbrastttin staiim res ipsas (36) ,
atligisse, quod conscii sibi essenl deesse sibi lepo- '
rea Plalonicos. Plalo autem ea esl dicendi faculiate, , ,
ui aimol et seoteniias tmpugnet, et personas ce- , &
inico more describat, Tbrasymacbi quidem lemeri-
Utem ac impudeiiliam viluperana, Uippis vero
levitateiu mentis alque ignaviam , arrogantiam , \
quoque el faslum Protagors. Ubi vcro indeiinilas \
personas in dialogoa inlroducit, ulilur quideoi per- , I
sonis dissereutibua ad rerum perspicuitatem, aed \ . 'Ocn
uibil alind ex personis adiuiscet argumenlis : id ;, ^
quod io Legibu* praeslilii.
^
(37), ,
.
;
J?
x a
* Alias CLXVII. Scripla anno 373.

(50) . Alulti codice* non velualis*
liini .
(51) . Coisl. primus el Med. ,
(32) Elrtn. Ilanc vocem addidimtis ex Med.,
Ilarl., Cotsl. priroo el utroque Regio.
^35) . Ua irce vetustissimi codi 8 . Editi
(54) ". Sic mss. aex pro eo quod en'

in edilis , vel ul in editione 2 Paris.
.
(35) ... . Med. et Ban
priina manu ... .
(3H) . Harl. . sed secunda mano
(37) &* Tres codiccs acnw
lustissimi ^.
n
&3
EPISTOLARUM CLASSiS II. EPIST. CXXXVI.
571
1 ist o3v 2 . Oporiei itaque et noe qui non glorke atudio

, - a<l scribenduin ducimup, aed documenla relinqucre
- uiHium xermonum fraieniiUii inatituimus, i quaiiT
, - otunibtis jam decanlalam e* morom pervicari
ki% (58), personam subjiciamus, nonntilla eiiam ex personae?# , indole orationi aiiexere; si tamen nobis omniitolirsp 6* , decorum est boinines viuiperare, febus omissis.
w aq&ydw* (39). ' Sed si indeflnitae 227
person* disserentes.
, '(40) 111 i adversus personas excursus intercidunl. coniU
, nuationem, ncc ad ulluni finem uliletn pertingunu
(41). $, Haec eo dixi, ut exploratum sit, te non misissc
, laboree tuos in aduiatoris manus, sed cum fralre
inaxime ingenuo conimunieasse. Dixi autein IIQIL
. ad eorura quae scripta sunt correctionemsed ad
, , .
eorom qu scribenlur, cautionem. Nam profecto*
qui tanu scribendo facultale et diligenlia ili *\ tur, non dclerrebilur a scribendo; quandoquidem.
(*2) . et qui suppeditant argumeula, minime cessanl.
* . Nobis autem satis erit veura lcgere ; tanlum.
^ (45), , , eoim abest ul scribere possimtts, quantum ferme , \ . \ - dixerim, ut valcamus, aut vel tnodicum oiiura
. babeamus a negotiis. Remisi aulem nunc per lc \ , ctocum majug ac primum volumen, a me, quan& . (44)L tuni mihi licuit, perleclam. Allcrum vcro rei i
*, . , xiiii volene describeie, nec copiam haclemis ba
. bens cujusquam, qui velociter scribat. Ad lantam
^? * - . .- cnim penuriam invidendae Cappadocum res dcve*
.
nere.
r
s i n l
PACp.
EPISTOLA CXXXVP.
Morbm auan describU BatiHus, queritur res ecclesintiieat ditapuuOroditas.

e$se ei Jamdudum
iitt,
oui cum
wneumdeiinuisMetper duo$ maises Euslalhii diaconi morbus, ac
deiiide
< Basilio
pwfrewo ip$e Basilm.
, .
Eusebium
invisissct;
erunl, ayrolastentj
ac
Eusebio, episcopo Samosalorum.
l.Quoin stalu deprebenderit nos vir probus Isaa1, ces,

ipse tibi melius enarrabit, licet liugua illius
; (45), , \
, - par non sit, ut iragice exponat qua majowm in
. * |^- modum patiebar : lanta crat morbi magnitudo.
'; . \ , Sed lamen quid verisimile sit, quisquis m*t vcl
\ . paululum novit, pcrspiccrc potesl. Nam, si dum vi
debar valcre, iis, quorum despera(ur salus, inlir (
^^. , mior eram, qualis in morbo fuerim cognoscere
^. ( licet. Qoanquam pportebal (da enim veniam febri
), ineptienli), cum mibi morbus secundum naiuram
esset, in bac habihis mutatione nunc me in pra?* , (40)
^, . clarissima valeludine conslitui. Sed quia Domini
(
<38) . Post banc vocem eilili

fcldnui , qua vox cmn perincomittode posita
Uquia pnulo anle pnecewit, nec in Harl.
ôdicc reperialur, nisi secunda mann, merilo visa
idelenda. Ibidem Vat. el Goisl. secundns et duo
Kegii codicea : \ ^.
(^d) ^. Ita Ires veluslissimi codices
^niduolius aliis. Edili iminulalione prorsus inuttli .
(40) , lta Med., Coisl. itterque,

H^l. prinu manu et Beg. secundus. Edili (*1) . Posi boc verburo etlili addtint
. Sed b;ec desiml in sex mss. oi in priuia
ediUane Basilcensi.
(42) ol. Editi ... .

D êd sequi maluimus M-es opiiinos et vetustissimos
libros
(43) . Vocolaro addidimus ex Med.,
Harl., Goisl. utroque et Reg. secundo
(44) . Ediltoues Parisienses addunt
, sed baec in nullo codice ms. rejxirimug, neque eliani eccurrunt iu edilioniUus Basikenibus.
(45) . Ita Coisl. primus, narl., Med.
et Keg. primus el Btgot. aller. Editi .
Quatuor alii mss. .
(46) . Quatuor inss. non velu?tissimi
. cditi . Tres vclastissimi codices cuin pluribus alits .
* Alias CCLVH. Scripta anno 373.
576
S. BASIUl MAGM
575
flagelluro cat, quod accessiooibus pro meriio nostro ' \ ;

dolores intendit, in niorbum ex tuorbo incidi, adeo -'
tit quod inde consequiiur, vel puero maniCestum , \ *;,
.sit, noslrum illud integumentum necessario solu-
tuin i r i ; nisi forie Dei benignilas teropus nobis (47)
pro sua patientia ad pceniientiam concedcns, ,
efllriat eiiam nunc, ut saepe antca, solulionem
quamdam et exilum ex malis inexlricabilibiis. Atqne , \ , &haec quidem, ut * i gratum et nobis ulile, iia se , \
(48). , 1
tiabebunl.
.
t
2. Res aulem ecclesiastieae quomodo dilapsae et

proditae sint, dum nos propriae securilatis cauea .
quae ad proximuro atiinent negligimus, ac ne boc
quidem intelligere possumus, rebus communtbus
malc cadentibus, privatag eliam simul perire, quid
altinet vel dicere? Praeserlim 228 <* te, qut
cuncta longe anle praevidens et in antecessum leslaius es ct declarasli, et prior ipse exsurrexisli,
i>t alios excitasii, lilleras scribens, coram accedens, quid non agens, quam vocero non emitlens!
Quoruin quidem meminimus, ut quseque res evenil, sed inde nibil jam adjuVamur. Nunc atilem,
!si inihi mea peccala obslilissent (ac priinum
quidem religiosissimue ac dilcclissimus fraler oter Eusiatbius condiaconus in morbum gravem
delapsue, totos me duos meuses distinuit, dum
diem ex dte valeludinem illius exspeclo : deinde
qui mecura sunt orones aegrotarunl, quorum reliquias narrabit fraler Isaaces; posiremo landem Q
fgo ipse boc sum morbo correptus), jamdudum
apud luam praeslantiam forem, non rebus commuiiibus quidpiam aflerens cmolumenli, sed mibiwelipsi lucrum non parvum ex luo congressu concilians. Elenim staiueram extra ecclesiasika esse
fela, eo quod imparali simus adversus ca qux
slruuiUur ab adversariis. Servel le omnibus bominibus magna Dei manus, generosum fidei custodem, ac vigilantem Ecclesiarum defensorem , di~
gnosque nos cflicial, qiti tuo congressu ac collo*
quio anto ohilum ad animarum noslrarum ulililalem pouamur.
a
2. ,
,
, \ rjvopSviw, (49) \
' , \ ;
\ , , <5 , \ \ , !
, \ ., , , ,
^'
, '
. \
\ (50) \ ayam; , ; *>
,
, \ ,
^
xc>
\ *
, ;,
' -j
. \
'>
(51) . ^
\ \, ^
, ,
\
.
(47) . Ila mss. qualuor. Edili . Dc- diu absentibna imminere ait pluribus locis. Ra^
euntboc loco nuilise voces in Med., Harl. etCoisl. D nem ergo reddil, cur colloquium el conspecinm Euprimo, in qttibus legiiur , ac statim, oe- sebii non adcommunem mililalem, scd ad propriani
leris omissis, | .
profuturum speraret. Cum enim ei muluas
piecopi ad communem iitililatem non tradeieni.
(48) Aeirar. Coisl. pnmus .
(49) . Reg. secundtis et Coifl. eecun- imparem se videbav evertendis adversarionim wnsiliis, salisque magnum sibi faclurue videbaiurdus .
(50) . Ita mss. Editio 1 Parig. sibi ipse conaulen exira eortim lela essei, etq^
eorum siibdiicerel furori, id quod elian) (esî^
.
(51) $. Harl., Paris. et Clarom. eupra in epislola ad Urbicium nionacbum. Sic
. Ilujus loci, qui siibobsciirtia eet, ea mo affecliis Satnosatam cogilabal non comn><n*
videtur esse sententia. Non dicit Basilius sibi in eed propri* lililatis causa. Nihil prorsus vidiM
votis esse iler Samosatense, tit exlra tela inimico- hoc loco Combeflsius, qui sic inierpretanduni
rnm sit. Quomodo eniin iutior fuieset in exiera re- crl : Pulaveram e$$e me extra ecclfmsMO **
gione? Meiuendum potias crat ne in gregem eo Uia, tlc.
abttenle lupi irruerenl; qod periculum episcopie
<
sl,
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CXXXVIII.

'.
573
EPISTOLA CXXXVIP.
bn/rvs cum jamtotiunmenum aquis calidis curaretur. hac utitur excutatione, cur, Anlipairo (fubernaeula eapes
wit, adesse non possit. Rogat ul judiciwn de quodarn Palladias propmquas SUOB negotio tn adventum sumr
diftratur.
Antipatro.
Nunc mihi videor maiime sentire damnum

NJV ,
* , - qtiod ex morbo palior, quando, tanto viro palria?
, noslrse gubernacula capessente, ipse abesse ob cuh . ralionem corporis cogor. Jam enim lotum mensem
(52) - aqttis naiura calidis curor, ut inde aliquid uliliia (53) , tis acceplurus. Videoraulem frusira laborare in soH . "Eotxa \ ludine, vel eliam dignus esse quem plerique xidcant, ut qui ne proverbium quidem intelligam,
9 \
, quod morluos calidis non juvari dicit. Quapropteiv
. quanquain ila me habeo, pralermissis rebus om - nibtis, ad luam ampliludinem proflcisci volo, ut
* \ bonis quae in te sunt, perfruar, et domus me re , hus, per integritatem tuam, ut par est, corisu
lam. Propria enim mea est matris nosira eolen
h\. - dissima Palladise domus : quam non solunr gene
- ris propinquilas nobis conjungit, sed etiam morum
w; , probilas fecit, ut malris loco eam baberemus.
.. Cum igilur tumullus quidam circa illius domum
\ - commolus sit, rogamus luam magftanirn!latem> ut
r i, paulisper disquisiiionem difleras, adventwnque no, , eirum exspecles, non ut jas corrumpatur (millies
( enim mori mallem, qtiam ejusmodi grattam a ju , dice 229 legum jnrisque amanle exposeere), sed
\ ), ' iil ea qua a me scribi non decet, me reCerente ex
& \ , - meo ipsius ore discas. Nam hoc pacto nequc tu
. a veritale aberrabis, neque nos quidquam molesti
, - paiiemur. Rogo igitur, ut, cum persona in tuto
. , posila sit alque a cohorte dctinealur, hanc. gra 2? \ , Qtiam moleslia et invidia carenieoi nobis non do \ * negw.
'.
EPISTOLA CXXXVIll"
, $ tum quinquagesimus erat dies, exctaat, cur tn Syriom profidici non pouit, quamm hujtu rei
atpiiiimimu sii, ttf consdiis Biuebii ad muUa qua! seribere non licel, utaiur. liUerim nunliat ei guid Evugrius Rom
rtdmtproOosuerH. Narrai Sebastenos detecto ulcere Eustalliii ad se confugere, seque ab lconiemibm advocari
epucopm UU$ det, mortuo FauHino. HU de rebus coruilium exquiril Busebtu
t
Emebio, ephcopo Samotatorum.
. , 4. Quo me animo putas fuisse, cum episiolam

; accepi pieiatis tua3? Si eaiui ad eludium quod
, miht in episiola significasii, rcspiciebam, statim
- tit recta ad Syrog convolarem, incitabar; ein au , ' , tem ad corporis itnbecillilaiem, qua constriclus
| , \ D decurabebam, non modo id mibi deeese sentiebaro.
W . - ut volare possem, sed e t i a m ul me in l e c t o con^ ^ ^ ^^, ' vertere. Nam q u i o q u a g e s i r a u i n b u n c d i e m a g e b a m
V \ - \n infirmitale, com a d v e n i t n o b i s d i l e c i u s ac opii& mus fraler nosler condiaconus Elpidius. Muhum
^ , q u i d e m f e b r e eram confeclus : quae notriento mafjjft . Ua Harl. et Med. ctim non d u b i u v i , u t i n epistola teqttenti a d
nbos aliis. Decral \a edilis, etlegebatur - Eusebimn , o m n i b i i s codicibus niss. e t edilit
.
coMenlientibHS, legitur.
(od) . Deest ea vox in codicibua Med ct
* Alias CCGLXVI. Scripta anno 573.
ul' P " - Sed cum iliud, ,
" Alias VIILScripia auno 373.
W ett hi aliis mss. et ediiis, viiiusum sil, legert
r
no
579
S. BASILII
MAGMt
kiria destiluta, t 1 arida bac carnc velui in , $ , mm*

exusio quodam ellychnio circumvolula, marcorem (54)
ac longam aegriiodinem peperit. Beinde w o -anli- |& ,
qna mea plaga, jccur illud accedens, excltisii me , ,
a cibis, expulil ab oculis somnum, et !n conftniis , urw,
delinuii vitae ac niortis, laitlum vivere ftmens, \ , ^!
<jua*ium opus erat ad sentiendos dolore*, qoibus (55), ;
we exslimulabat. Quare et aquis usue sum naiura * " cri>
alidis, et nounulla a medicis rcmedia accepi. Om- , '
nia aulem superavft ingens itowd malum, quod . " %-m
quidein, si adsil consuetudo, forte alitis perferaC, * , , -j
tuibiio auteiu iiifliclum mdlus adeo adamantinus ut (56), , ^
ustineal. quo diu vexatus, nunquam lanttim . * ^
dolui, quaiUum nunc ab eo impeditus, quominits ,, , ,
m sincerae luae dilecUonis cengressum colloquium- * ;
que veniam. Quali enim sim animi volupiate pri- * . 07 (57) vaius, uovi el ipee, etsi exlremo digtlo dulcissi- , ! , ;>
inuin Ecclesiae vesire meUimopra3terito degastavu * ^
.
2. Mibi autem ei ob a.ia necessana negotia opas
2. \ êrat, tuam ut pietateoi convenirem, ac de mullis (58) &
eommunicarem, et multa discerem. Neque eniro , \ \ , m a
Iicel bic veram cbaritaiem deprebendere. Quod si . \ ;
quis eliam omir.io amantem invcniat, tamen uemo . " \ est, qui possit aeque ac perfecta lua prudentia at- (59), que ixperientia, quain ex muttis pro Ecclesirs la- ^ , ry
boribus conseculus es, consiliwn nobis de rebus
propoftilis dare. Ac cselera quldem scribere nou , \ .
licel: quae vero vel proferre lutuin sil, haec sunl. & * \
Prcsbyter Evagrius, Pompeiani Antiocbensis filtus* ^ , .
qui 230 quondain in Occidenlem cura beato Eu- ,. , -jvaebio profectus fuerat, rediil nunc Ronia, pelens a \ (5d*)
nbbis episiolam, ad verbum ipsa illa quas ab eis *,
scripla sunl, coniineniein (nostra autem nobis re- , ' >
tro retuiit, ut vlrts illic accuratioribus non placen- \ ( ' f ut.v,
lia), ac legaiionem aliquam per viros fide dignos ), :
celeriter luitli, ut spectosara illi occasioneni ba- ' beant nos invisendi. Qui Sebastiae hlem ac nos ,
eeniiunt, occulto pravae opinionia Eustatblt uleere .
deiecto, aliquam a nobis eccle&iasiicam sollicitu- , dinem exposcunt. Iconium civitas esL Pisidise, olim * , *
quidem posl primam maxhua, nunc vero et ipsa (60) .
prasidet ei parti, quae ex diversis segmentis com- ,
t
>
(54) . Ua Harl. et Med. Editi - ^

. fôisl. primus et Reg. ser.undus .
(35) . Ita mss., melius quam editi
.
(56) . !ta mss. oclo. Ediiio Hagan.
. Ali .
(7) . Sic duo antiquissimi codices Harl. el Coisl. primue. Edili .
Paulo posl quatuor codices receuiiores .
(58) . Harl. . Paulo post edili
\ . Sex mss. et edilio Hagan. ut in
lextu.
(59) . Slc tres vetusligsimi codices. Edili
.
(59*) . Quatuor codic^s non vetustissimi
addtint . Paulo posl ediiio Basileensis aecunda
vl Partsietises . Septem nisa. et
vcluiliore cdiiiones ui iii textu. Qui contextum
v
emendare volnemni, com minaa animadvertorfnt

illud referri ad vcibutn
quod p w c d i l , posiierunt pro . Luceoi aituHmiis ope parenthesis. Vidc Addenda.
(60) .
Parisiensis iMit
, qn vox melius et elegantius deesl in sbis
edilionibug el mss. Perspicimus ex epislola 151,
multos Sebastiae a comniunione Eustaihii seressisse. Hi ad Basiltum, ut primatum ih bas regiones
habenlem, confugerunt. Cura auiero eccleeiasiica,
quain a Basilio pelunt, inlerdum eo speclai, ut
pulsoepiscopo alius ordinetur; velut cum XystasHI,
epipl. U p. 4235, roinalur episcopig hajresi faventibiis : Eceletiarum ab ipsis occupatarum euram fcre.
ti non ip$i sibi consuluerint. At Sebasieni non
deiuur id peliisse; neque euhiL sub Yalenie frri

potuisscl; sed Basilio regendos se ac gubernandos
ui cpiscopo carentes, commisisse.
EPISTOLARUM CLASSIS I I , EPIST. CXXXIX.
, viv & xat * (GI) , p**tt propria provincue gtolitft et gtrbernaiiol tx , nem. Ipsa el nos iuvilat, oi ae invisarous, ut epi . (6$) * scopum ei demug. Mortnus eat enim Faustinue. An
, , - igilur ordinaliooes peregrinas oporteat noo deire . * clare, qualeraque oporteat dare Sebastenig respon , \ sionem, et quomodo erga Evagrii consilia aftel
, par sit, edoeeri ipse per me volebam, eoomlena
* luam praestandam : quibus omnibus pmeng mc
' , inlirmiiae privavit. Si quem ergo ntefoe fueris cito
(63) - ad nos venientcm, dignare de tnmibug mibi re. gponga miilere: sin minug, precare in meiUem
, \ - mihi veoial quod fuerit Deo acceplum. In convenlu
, autem mentionem nostrt jobe fleri, et ipse quoque.
, . precare pro nobis, et populum tibi adjunge, ut re , \ - liqtios dies aut horae peregrinalionts nostrai scr , (64), vire, ul Domino gratum esl, nobis donetur,
,
t
'.
EPISTOLA CXXX1X*.
lieuatnnoi oMata occasione Ruaenii monacki coutoialur Basilius. et ad eonstantiam gravissima pertecuiione vtxoto$ hortatur. Libenler eo$ inviteret, nisi morbo et luporum melu abesse prohiberetur
AUxandriuU.
'
i .
4. Ad nos quidem jamdudum perseculiouum,
\ qu Alexandriae ac in reliqua JEgypio faciao sunt,
( , , nimor ac fama pervenit, atque, ui par erat, animos
>. - noslros affccit. Pergpeximua enim agiuiiam beili
, (65) diabolici, qui, ubi vidit in hosiium perseculionibu*
(66) muliiplicari Ecclesiam ac magis florere, mulavit
, - C suum ipsius consilium, nec jam aperie belloiii
th (67), \ , gerit, sed occulias oobis insidiag slruit, obtegeng
, callidam nocendi volunlatem nomine quod eircuti. - ferunt, 281 ut et paiiamur eadem quae patrca
siv, \ , nostri, uec videarour pati pro Cbrielo, eu quod
ti\ , Cbristianorum nomen babeani ei ipsi perseculores.
\ . Heec consideranles diu sedimug, nunlio rerum ge ,\ \ - starum obslupefacii. Revera namque insonueruiii
(68) . \ ulneque nogtrae aures, cum didicimus impudeoiein
, - atque inbuinanam baeregim persecutorum vestro^ \ - rum, qui non setutem revcrili eunl, uon laburcg
* , vitae pie acla, non amorem populorum ; imo vero
(61) . Tres mss. non vclustissimi
? .
itii) KaJLsi. Hart. et Goisl. priraus . Med.0
.
(63) Qr . Harl. prima manu et Hcd.
.
(64) 8. Rogat Eusebium Baailius, ul
priter consuelas oraliones unam aiiquam pro e
mdical, ei populo ipse praeeat; velut cura Athanar
certe ita: Tu prcesta, Domitie, ut ille verbum prcedi-
cet veritalu. Non videiur Epiphanius ante bas preceg

populum admonuigge. Al Basilius rogal Euaebium
ut id non ouiiilat.
(65) Y>Ct .
Ita veluslissirai duo codiceg
Med. el Coisl. In Harheano n<in exslal baec epistola.

Editi ,
(66) . Vaticanus et qua(uor alii rodices babeut , gentium perseculionibui.
:us dicebai: Precemur pro talute relightmimi im- Sed Uinen quia Medicaeus codex et Coisl. priiuus
Ptrttmt Cofutantu : statimque populus una voce retinenl vulgaiam leciioneni, qus aua sôule viKclamavil : Chritte, auxiliarc Constantio. (ApoL ad liosa D O H eat, nihil mutandum exislimavi.
(67) Ila sex mss. pro eo
Cowitm., n. iO.lFiebanl interdum ejusinodi exlra
ordinem preces. Audierai Joannes Hierosulymitaiiiis qtiod erat iu edilis . Habei eliam
$ Epiphaoiiuii sic pro eo in sacriliciig sohtuin pre* / Vaiicaiius codex . Paulo post Goisl.
in : bomine, prxsla Joanni ut recte credat. Fate- prirous . Ibidem Coisl. selur Epipbanius in epistola ad eumdem ioannem se cundng et tres Regti .
(68) ^. CoiaL secundus et ires Regii
torde quidem sic eemprr orasse; eed negai ee ejusmodi preccs in alienaa aures prolulisse; sed tan- . Paulo posledili , . Med.
Nimodo in eomplela orauone ftecundum riium et Coisl. primus ut in texiu.
* Alias LXXl. Scripta auno 373.
"HMertorum ei pro oinnibita et pro Joanne quoque
f
^'îe: Custodi illum, qui pra-dicat veritatem, vel
583
S. BASILU MAGM
, ,
craciartnrtcorpora, affeceruntque ignominia, et in *v ttj
exgitium jecerunt, et quortim bona invenire po- \ , ,
iuerunt, ea diripnere : neque homimim veriii im- , \
probaiiepetn, neque borrendam justt Judicis remu- *
neralionera praevidentes. Haec nos perctilserunl, et (70) ,
propemodura menie emoveritni. Ad has atitem .
ogilalieneg itla eliam acccssil : Num Dominus , \ )*
Ecclesias suas reliquit ? num noviseima liora est, . ;
t defectio per hac ingredttur, itt reveletur lan- -
dem iniquus Mle, filiug perdiitonig qui advcrsatur, ;
cffertur adversus omnem qui dicitur Deus ,
,
aul numen ?
, , ^
' ;
2. Sed tamen sive lemporaria est isla lentalio,
2. 6 ;,
ferte illam, boni Cbristi alblet* : sive etiain rea , ol *
eummo interilui tradita sunt, animo ne coticida- \ $
mns ob praseitlia, sed exspeclerutis e ccelis revc- (71), , '
lalioiicui, et advenluni magni Dei et Salvatoris xxiia-j
nosiri iesu Cbrisli. Eienim, si creatura omnis dis- \ \
solvetur, et iransmutabilur mundi hujas figura, . 6
qtiid miriim est nos quoque, qui reruni creatarum ,:! j
pars suinus, cominuuibus malis affici, ac tradi af- , , s*
flidionibus, qua* pn> vmum nostrarnm modnlo , , i ;
infflfcU noMt jasluaJudex, non tenlari nos sinens (74) Irifti
gupra id quod possuinus, sed dam una cum ten- , mipae<K|v
talione exiluro, ut perferre possimus ? Exspe , ^
ctant vos, fratres, marlyrum coronje ; parati gunt , ; *3*
confessorum chori manns vobis porrigere, inque , \, '
2*um numerum rccipere. Meminerilis veterntn
sanctorum, qoorum nema deliciis inserviens, aut , \ $
Shiulalionibue delinitus, coronag patienlise conge- . ,
wiiug egi; sed omnes, per inagnas aflliclaiioncg , (73),
quasi per igaem teittaii, experimenlurn sui dede * , 6
runt. Alii enim ludibriig el flagris probaii sunl, (74), . 01
alii dUsecU gunt, alii denique occigione gladii \ ,
occubuerunt **. Haa sunt gloriationee sanclorum. (75) , ^'
Uealus qut digmis babetur qui patialur pro . ^.
Chrigio. Beatior qui majora patitur, quaadoquidem fflictionos tenporig praegeolift dignae non gunl . '
qtue comparenlur cum aloria qu* deinceps revela- sp&i
bilur nobis * .
(76) ; ^
11
II Thess. , 4. I Cor. , 13. * Hebr. , 35-37. Rom. , 18.

(69) * lta Med. ei Coigl. uierqiie cum duo(71) .
Ita Med. el Coial. primvi con
bug Kegiis. Edd. , labores tn canituôn
omnino pluribus aliis. Edili ,
displicel vulâU gcrtptura : confirmari enim posaet D (72) '. I u mgg. Ediiio priraa Paris. [
ex epistola Petri Alexandrini a p u d Theodoreium, In velustioribus deest. Paulo pogt editio \ Fî$///., lib. iv, c. 22, ex qua digcimug Arianorum , eecunda . i ^
furorem io D o v e m d e c i m presbylerog et diaconos, ultima vox quatuor mse. Med. ei Coisl. primo^
qnorum nonnulli oclogesioium annum cxcesserant, duobus Regiis et antiquis editionibus.
exaraiase. Sed praeferenda videiur codicum mss.
(73) . Ita lled. fti Coisl. pnauciorius. Hig enim verbis, non cetatem
reveriti
mus cuin pluribus aliis. Editi . ^
iil, galig indicavit Basilius nefaria bsereticorum cunda Parig.
faclnora in senes et puerog; nam ne pueris quidem
(74) .
IU Coial. uterque cu &
pepercerunl. Quamobrem legendum daxiinus Regiig. Edilio Hagan. . basil. et " ", labor$$ vilm pi$ itutitut*, id esl, vilae mo- . Ibidem Reg. aecundug ,
nastic sanctiUlem. Ex iig enim qut cugtodiap ceperunt.
.
mancipati, verberati, lactrati lorii, ad Pbennensia
(75) "AJULOL , eU. Sic Vat. et Coisl. xecundM:
ei Proconnesiaro^taliadamnati sunt, plerogque ino- cum iribug Regiig. Editt >
nacbog iuigae docet eptgtola nwdo citaU. Non d i s - , .
gitnulabo , de laboribua
(76) **&. Quatuor ross. în reipublicar adroinieirauone suscepiis intelligi . in triboe legitur , ti &* *
pog; aed icaglg placet prinia inlerpretaiio.
qitatuor .
(70) .
Med. cl Coisl. i .
ar
EPISTOLARUM CLASSIS11. EPIST. CXL.
5S5
59
fieri
5. oSv Ijv , 232 Q* * *

, ut ad vos ipwi
4v * proGciscerer, nibil praeiuliesem congressut veslro,
& , , ut et Christi- aibletas viderem ampleciererque, el
\ precum, ac donortim spirilualium, quaa in vobis
* sunl, parliceps fierem. Sed quia corpus meum
, jam diuiurno roorbo confectum est, adeo ut ne
, \ e lerto quidem possim descepdere ; et quia mulli
, , - nobis insidianlur, jnstar luporum rapaciuin, occa , - sionem observanles, si quando Chrisii oveu ra6 , pere possint, necssario vos per liileras invisere
* constilui : adhorUns vos, primum quideni, ut
iniente precemini pro me, ut dignus 6am, qtii re, liquos saliem dies aut boras Domino secundum
regni Evangelium aerviam ; deindc vero ut etiara
- igno&calis absenliar meae el buic liilerarum dila - ^ tioni ac morae. Vix enim eopiaro habuimus bomiTwv. , nis, qui nostro desiderio posset subservire. Dioo
. aulem iilium nostruin Eugeuium monachurit, per
& * ' quem obsecro vos, ul pro nobis ac universa Eccle sia oretis, ac nobis rescribatis de rebus veairis.
,, , ui bis cognitisteeiioresefliciamur.
/ .
EPISTOLA CXL\
'.
iriockem Banlbu ob corpous debilitatem iwrisere non potest, $ed eos per litlera$ tn mriannit consolalur et ad
horlatur. AppontifidemNicwnam, meniis sute (etus tradere nonaudent; addilqug Prmmatomachos
nimmncandoi.
.
1. , ;
Eecletitt Antiochence.
4. dabit mihi /, sicut columb&f et vo-
(77) , Q /& a d vos, ac cxplebo meum congr^diendi cum

sttov 8v - veslra charilatc desideriiitn. Nunc autem noo so,. Nuv\ 6 , lum alae mihi desunt, sed ipsum etiam corpue,
\ , dudum quidem mibi longa aegritudine debilila ^ , - tum, nunc vero molestiis continuis penitas attri . tum. Quis enim animo ita adamaniino, quis iUi
*, commiserationis omnis ac mansuetudinis expers,
: , - ut audiens geroiitim undique aures nostras ferien (78) , lem, velut ex iristi quoiam cboro communem
- quamdaro ac conaonam lamentationero edente, non
, , animo doleat, non humi procumbat, et non penittt , lus inexlricabilibtis his curis tabescat? Sed Dees
; " sancius potest nos ex iis qu.nc inextricabilia eiint
6 solvere, et aliquam nobis ex diutinis laboriboa
, \ respiralionem largiri. Quare et vos idem volo
ivsrvofv. " golaliura babere, ac spe consolationis gaudentes
^, praesentem afflictionum dolorem perferre. Sive
- enim peccatorum solvimus poenas, sufliciura fla. , gella ad avertendam deinceps Dci in nos iram ;
'avi\ (79) sive ad sustinenda pro pietate certamina bis tenU' * tionibus vocamur, juslus esl certaminum arbiler,
- ut non sinal teniari noe ultra quam ferre poeso (80), mus : sed nobis reddat pro toleratis jam laboribus,
- * palientia et spei ln ipsum noelrae coronam. luque
^ - ne defatigerour, obeundis pro pieute certaminibus,
(
'Pl. L I V , 7.
(77) . Unus Regias codex a Gom$ ciiatus .
) . Reg. secundus tt CoisK secandue
.
(80) *. Sie Afed. et Coisl. primos cum
aliie quatuor. Edili , confirmathut
Alias LX. Scripia anno 573.
* .
(^) . lia sex mss, Editi
11
P A T R O L . Gm. X X X I I .
#
S. BASILII MAGNI
5S7
581
rieque per dcsperalionem labores jam a nobis \ .

exanilaios projiciamus Non enim una res fortiter .
gesia, neqiie brevis labor conslnnliam animi de- , '
rlaral : sid qui 233 corda nostra probal, vult . , &
longa el prolixa probatione coronam juslitioc ,
cnnsequainur. Solum iniYaclus eervetur animns
nosler. inroncussuin ciisiodialur fiilei in Glirislum \
firniamentiim, el veniet cito adjulor nosler : ve- (8i .
niet, el non lardabil. Exspecta enim iribulalionem , tuper trihulationem, $pem snper spem : adfmc pa- rttm, adliuc parum. Sic riovil recreare promissione , \
futitri alumnos snos Spiritus sanctus. Spes eiiim \ . hi
post alflictiones, nec longe absunl qu speran- , ' ' , .
utr. Nam ciiamsi quis totam dical huiiiaiiam
viiam, brevissimum est omnino spalium, si con
.
feralur cnm iuflnito illo sxculo, quod in spe reposilum esl.
.
, ,
, .
2. Fidem auteai nos neque ab aliis scriplam no2.
l)is recenliorem suscipimus, neque ipsi menlis ,
nostr felus iradereaucLeimis, ne bumana facianius
pietalis verba : sed qu& a sanciis Palribus edoc.li , (82) smnus, ea iis qui nos interrogant, annunliamus. '
Yiget igitur a patrnm nostrorum lemporibus in , nostra Ecclesia iiJes a Palribus Nicscaa congregalis . " ; :
conscripla, quam arbilramur et apud vos eliam in
(83)
ore e&se: scd tamen non recusamus, ne segniliei ^
crimen siisiiiieamus, ipsa quoque verba in episiola \ ' ,
relerre. Haec auierii sunt: Credimus in unum Deum Q , aisvqPatrem omnipotenlem, omnium sive visibiliutn, sive , \ .
invmbilium (aclorem. Et in untun Dominum Jesum "
Chrhluin, Filium Dei. geniium ex Palre unigenilum, , dofdtw
hoc cst, ex etteiiiia Palris; lumende lumine, Deum . (81)
verum ex Deo vero : genitum, non faclum, comub- ,
slanlialem Palri,jper quem onmia facta stuit, et quas
* ,
in ctvlo $unl, el qucu in lerra. Qui propter nos homi- , Secc
nes et propter noslram saluiem descendit: incarnatus ,
estjwmo factus est, passus est, et resurrexit lerlia . * ,
die: ancendtl ad ccelos , venturus esi ad juthcandum . ^ orvivos et uiorluos. El inSpiritum tanclum. Qui aulem 'dicunU erat aliquando, quando non eratj el amequam (85) , ,
gignereiur nGn erut; et quod tx noncxsisienlibus fa- (86),
clus est; aut ex alia hyposiasi aut essetiiia esse , ^ {(
dicunt. aul mutabilem, aul allerabilem Filium Dei,* . . Tci^ &
e0$ auathemalizat calholica et aposlolica Ecclesia. , Hv . , )\
His credimjis : sed quia dellnila non est de Spirilu ' , " '
sascio docirina, nondum luiic pneumaioinaclns iirai,
1
8) .
Ita Med. el Goisl. uierque, ideo tamen Nicaena formttla Capsarea? nblitlerata, oi
ei Vai. I U I I I duobus Begiis. Edili . boc loc4> teslaitir Basilius : ac ipsius Dianii perhoISou mulio posl edili post adduni , noriQrum de hac lide ei de Nicaeuis Palhbus lesli*
moniuiii habenms in episl. 51.
qu;tf vox decst in quin(|iie mss.
(8) . EdilioParis. et Basileensis sectinda
(82) . iia seplem niss.; unde miror
addiml , quse vox deest in antiqiinribus ^lilegi tn cdilis .
(83) ' . Nicaenam formulam lionibus et codicibus Med. Goisl. primo el iribus
Gaesaream ailuleral S. Leontins, qui buic Kynodo aliis.
inteiTuerai. Ejusdem bdei accrriiuus dcfeneor exsti- - (85) . Editi addunt ,
lit Hermogenes, Leonlii sucossor, ul petspici po- quae (lesiderauliir in &ex msa.
(86) . Hauc vorcm addidi ex Med. 4
lesl ex epist. 81. Al Dianius q*ii Uermogeni sticcesbi, nou videiur ejua vesligiis eemper inslitjsse. Goisl. iiiroque,ei tilroque Regio.
ib\i pe eniin Arianonitt fonnulis subscriptil. Nou
k
'
EPISTOLAKUM CLASSIS I L EPIST. CXLI.
b90
j) rpextor, Yior , - apparentibus , anatbemalizandos eese eoe qui dircvc

cunt creaUe csse ac servilis naturae Spiritum san. . - ctum, sileniio praterniiserunt. Nibil enim omnino
4 , in divina ac bcaia Trinilate creatum est.
, *
.
.
'.
234 EPlbTOLA CXL1\
Cum quattu fuisset Eusebius quod Basilius ad se non veniuei. cumqne eum Itortatu* fuisset ai rerum ecdesia*tica+
rum defemionem , Butilius absetilium luelnr worbi excusatione; res ecdesiaslicas non sua cutpa artversurits iradi
dtmoiulr.il, scd episcoporum tibi commnnione conjnnctorum, ttd quos et Botporius twper a.xessit Narral quomodo
m hortalus sil, cwu ad urbem iptins morte audiia veidtieiU; *ed querilur, quod suuim ac recesserunt, ad ingetiium
redemtL
,
Eusebio, epucopo Samosatorum.
I .
. Jam duas lilleras accepi a divina tua et abeon\ lolissima pnideniia, quarum una nilide nobift dc , scribebat, qiiomodo a populo sub manti eaaciiiaiis
, luae consiUulo exspeciaii fucrimus, quanlumque
. iiittderimus doloris a sanclissimo convenlu abseti , , - tes. ASlera vero, antiquior quidem, ul e scriplura^
, , conjicio, sed posierius nobis redjita, dociimenla
, coniinebat le digna et nobis necessaria, ut ne Dei
^ , Ecclesias negligamns, neve paulalim negolia adver * sariis iradaiuus, unde res eorum augeanlur, no?' , glrae vero minuanlur. Ac milii quidem videor mri. - que respondtsse, sed lainen eliam nunc (siquidem
* ( - incertma est an ii quibus hoc minisierium conimu - suiu iuerat, responsa nuslra servaverinl) deiisdem
) * causam dico: quod quidcm ad absentiara atlinet,
-<
, ^ excuâlionem verissiinam scribens , cujus fatnam
r r u
\
n i v o t
rr\r ar.r
fiiaA l i n m usque
ad
t l ttuam
n . t m sancLiialem
finnrLif a f e m n
o r v o n i e c o pulo;
mif/\
O:UJ:
hsL&ZTVZCic

etiam
pervenisse
, ,^ , - quod morbo deleutus fucrim, qui me usque ad ip7?: - sas niortis januas perduxit. Imo cliam nunc cum
;. , , de his scriberem, adhuc ferens morbi reliquia?
:| ^ . scribebam. Hne autem sunt ejusinodi, ut alleri poe
, (87) sint esse morbus ad ferenduni difficilis.
.
2. Quod aulem non nosira segnitie res Ecclesia1 , 0 , rum adversariis Iradilse sunl, hoc pietati tuaj per , specium esse volo, episcopos nobis communione
, conjunclos, sive socordia, sive quod adhuc suspi , - cioso in nos nec puro aflecli sunl animo, sive dia ^ , - bolo bonis opci ibns obstante, suam nobis operain
^ (88) . prspslare nolle. Scd specic quidem plures inler noe
, ' , D conjungimur, adjuncto oobis et oplimo Bosporio:
* al revera nullam ad rem ex bis, qua* maxinie sunt
necessariee, nos adjuvant: ita ut niaxima ex parte
^ baec animi obslet griiudo, quoraimis vires resq" , mam , conlinenter niibi morbis ex vebementi IHCB - rore redeuntibus. Quid aulem solus facere possim,
. ' (89), , quandoquidem canones, ut et ipse non ignoras, uiii
(87) . Ita Harl., Med, Cois!.
V..L, Claroiu. Eilili . Nonms*. -)
(88) . ila trriS anliqnissimi codices
cvm piuriluis aliis. Edili .
(89) . Ua3c vox addila ex septem mss.
Cnnones illos, qui aposlolis atllcli fuere, nonnnnqnam cilat basilius in Epistolie canonicis. Vidctur
boc loco respicere ad vigesitnum septimum, ubl
Pncicribitor, ut in onaqiiaque provincia episcopl
primiK,
nihil majoris rei incipiant sine sentettlia illins, qui

inter eos primtie, ac iiiiusi|iiisqiie iis cnnienliis sii,
quse ad paroeciam suam pei tinetiL: sed nec ille
absqite oinniaiu volmiiale qtii Iquain facial. Ernt
B.isilius btijus canonis observandi sludiosus, et
quattivis noininis fama et sedis dignitate pluriimim
posset, nunquam ab eo coinmunionis restiiiilionein
impclraro
Alias CCLXII, Scri|4a anno 373.
4
ttl
S. BASTLll MAGNl
59!
minieleria ejusmodi non concedunt ? Jam vero <* ,

quodnam remedium non adbibui? Quodnam JudU ;
cium IpsU non revocavi in memoriam, parlim per ;
Hiteras, partim cum coram congressi esaemus? , \ ; /
Venerunt enim el usque ad urbein, audiio morlia ,
nie nunlio. Sed quia Deo visura e&l, ut me vivum . \ '
deprehendercnt, eos, ul par erat, sum alloculus. , ..
Ac pnesenlem quidem reverenlur, et omuia quae- ,
cmique officii sunt pollicentur : al siinui ut reces- *
. \
B t r u n L , iteruni recurrunl ad suam ipsorum seuienliara. In hts oos quoque communis rerum siafus ,
participee sumus, Domino 235 palam nos desc- ,
renle, quorum charitas ob muliiplicalatn iniquitalem refrixil. Sed nobis ad omnta sufficial mugna tua . "
ac potentissima apud Deum deprecatio. Forte enim . h
aui rebas aliquid proderirous, aut si oplalo exiiu (90), , aberremus, condemnattonem efTugiemus.
(91) ,
.
EPISTOLA CXLII-.
Rogal Basitiiu pauperum ktnpilia vecligalibus exhnanlur.

Numerario praaidum.

(92).
Convocavi ornnes ad conventurn oeau marlyris

(93) Eupsychii fraires noslros chorepiscopos, ut notcs
facerem diguiiati tuaa. Sed quia abfuisli, per littc- , ?) ras eos necesse esl sistere inlegrilati tuae. Gognosce * \ , &>
igilur frairem isium, qui dignus est ob Domini l i - .
morem cui lua prudcnlia fidem babeat. El qua- ,
cunque pauperum causa ad tuam bonam volunta-
lem retulerit, ei ut verum dicenti digneris fldem C . \
babere, aique affliclalos pro virili adjuvare. Digna- , /rberis autem procul dubio et pauperum domum ad , \
pa^gos ipsi commissos pertinenlem invisere, ac oin- .
nino vectigalibus eximere. Hoc enim jam et tuo '
collega visum est exiguam egenorum posscssjonem , \ -.
\
tributie eximere.
*
.
EPISTOLA CXLIH*\
.
Idem petU ab altero numerario.
Alteri numerario.
Mibi quidem si licerei dignilalem luam convenire,

per rae ipse prorsos reiuiiseem quibue de rebus D ,
aollicUus suiD, ei afBiclonim defensionem euscepis- , , in\
aem. Sed cnm me corporis inflrma valetudo ac ne- ( \
goliorum impedimenia retrabanl, mci loco hunc (94), '
frairem cborepiacopum tibi commendo, ut ei auree ,
impetrare potuerunt Marcelli discipuli, aulequam
Pelri Alexandrini aucloritas acressissel: el cum ab
episcopis in Palaeslina exsulanlibus non exspeclalo
aliorum episcoporum consensu restituti fuissent,
faciommolesle tulit<H libere reprebendit, episl.263.
* Alias GGGCXVIll. Scripla anno 373.
Atias GGGGXIX. Scripta anno 373.
(90) . Lrgendum pulo , ul jara
observavi ad episl 72.
(91) . Ita quinque msfr. Edili . Reg. sccundus el Paris. ..
(92) . Reg. secundus et Goisl. secandns . Sanxeral Valens anno 363, ul w

merarii consularium et prxsidum vocarentur dcioceps tabularii. Scd forte lex ilia niinus fuit observala : vel buic epistolae, ul pluribus aliic, noo *
Basilio, sed posl eum a librariis titulus prarfixus.
(93) . Coisl. ulerque el Beg. secun(Uis .
(94) . Iia sex codicee inss. pro eo
quod csl in editis . Paulo post ope
Coisr. primr ei Reg. secundi emendavimus quod
eral iri eduis .
%
EPISTOLAKUM CLASSIS I I . EPIST. CXLV.

5
; , , - sinccre accommodans, uians consiliario, tit
xal homine et auoore veriutis et prudeniia ad consl. * Hum de rebes danduna idooeo. Poatquam etiira pau [ perum bospitium ab eo gubernalum visere digtittut
, , , fueris (iitvises enim, sai scio, nec preeleribis: siqut; (93) ', , dein nec rei inexpertus es: sed, ul a quodam ad n e
relaium est, unum ex his qnae Amase constmcla
(96)], \ , sunt, ex bouis quse libi Dominus tradidit sustentaa),
^ . " \ ubi, inquam, et boc vidcris; concedes et orania
:* (97) qiift opus erniiu Jam enim et collega tuus atiquam
\ . , mibi erga egenorum bospitia bumantlatem polliciit
aito; ( est. Hoc auiem dico, B O H ot alium ipse imiterto
], ' , \ (par enim te aliis recte factorum ducera esee), sed
ul scias jam nobis ab aliis revereniiam bis in rebue
zal (98).
babiiam fuisse.
'.
236 EPISTOLA CXLIV\
Eamdem immuniiatem petil ac in duatnu prwcedenlitms epistolis.

- \
,
, \
. *
,
,
.
'.
Tractatori prccsidum
Cognoscis profecto illum ex mutuo in urbe coU

loqnio. Sed lamen enm tibi e! per liOeras sislo el
comAendo, ut ad multa, quae (ibi curae sunt, ulilem
fulurum, eo qnod pie ac prudenler possit agenda
suggerere. Quae autem mibi in aurem dixisti, ea
nunc lempus est exsequi; poslquam memoralus
fraler pauperum slatum tibi indicaverit.
EPISTOLA CXLV\
QnamU imrtUt mapwnu ratkme* Butebiwn prohiberc videautor, quomimu pertgreeat; non tamen desperat Basi*
Im am omnia impedtmenta superalwrwn. Quare eum rogat, ne spem Ecclestcs Ca*$arien$is irritam faciul, aum dt
epu adventu Basiltu* tamo prceterito Syria rediens atuderal.
,
Eutebio, epi$copo Samosalorum.
(99) ,
Novi innumeroe labores luos, quos pro Dei Ecirip^v \ clesiis exanltasti; nec negotiorum mulliludinem
rjxflo; , * - ^ ignoro, quibus detineris; commissaiu administra, - lionem non periuncturie, sed secundura Dei voluu. latcm gerens. Illum eiiam cogito, qui vobis e pro
(I), , pinquo iiuminel, 6 u b qno voa necesse est, veluii
^, ^^ aves sub aquila formidantes, iion longe a suo
). . ' quemque tecto excurrere. Horum tiihil me latet.
, \ , Sed desiderium res violenta, tum in iis eperandis
/ (2) \ quae parabilia non auni, ium in aggrediendi* quae
\ . lieri non possunt: vel potiut apea in Dotnino O I I H
, * \ ninin rerum fortissima. Non enim teroeraria cupn
, (3) ditaie, sed fidei robore exspedo aliquetn iulurum
(95) '. Uterque Coisl. cam Reg. secundo
et Paris. , /Von care$ (acuUatibus ad hoe
Beg. secundus. Editi .

(99) . Qusiluor niss. , lnfra Harl.,
opnt.
Med. et Clarani. .
(96) . Ita Coisl. uterqueet Vat. Editio
(1) . Quamvis boc verbum non omnino
prima Paria. . Paulo post editi , iiecessaritiin s i l : quia tamen legilur in codicibus
Cotsl. uierque, Med. ei Reg. secundus ul in lexiu. D Har!.,Med.,Claroni.,Coi$l.secun ,elReg.secundo
(97) *0 . Duo eraul numerarii in una recipiendum vtsuin esl in coritexiuin. Ibideni ediii
quaqne provincia. Non iainen coilega boc loco in- . Melius in Coisl. primo et alits nontelligiiur aller numerarius, cui euperior inscripta nullis quos secuti aumus.
tpi&iola. Huic enim Basiliua eimiliter di< k benefl(2) ^. Edili post hanc vocera addui:*
cium sibi in pauperes ab ipsius collega promissum , ged in nulio prorsus ex nostris oclo mss. reiaisse. Quare collegam utriusque numerarii inier- perilur.
preior tracuiorem praesiduin, cujus promissa in
(3) ' . Decst vocula in edilis, legitur in
epistola aeqiieDli reposcunlur. U cuoi inunus ad- onniibus msa. Ibidem editi . Harl. et
wiobtrarei magna cum numerariis neoeaaiiudine Coitd. primus ut in lextu.
conjunciuro, eoruro collega dici poterat.
* Alias CCCCXX. Scripta annn 373.
(98) .
Sic Coisl. secundus e
** Alias CCLV. Scripta anno 373.
t
5%
JJft
S. BASILII MAGNI
t m m in rebos difflcillimie exiium, teque omnia im- ,
pedimeitta superaturutn, ut Ecclesiarum amicissi- , \ ?6
mam videas, atque etiam ab ipsa conspiciaris : qiiod quidem omnium illi bonorum antiquissitnum , (4) , \
eet, vuUum itiuin conspicere, ac luam vocem audire. *, .
Cave igitur spes illius vanag ac irritas faoias. Anno . \ , \;
euim prxlerilo cum e Syria redit-ng, proinissum (5), ,
quodacceperara reportavi, quomodo eam pntas spe ,
auspensam a me fuisse? Ne igilur in aliud tempus ;
differas illiue vistialioncm, vir adinirande. Nam (6), .
eiiamsi fteri poaaii, ipsam ut aliquando invisas, , ' \ '
eed non etiaiu nobiscum, quos urgel morbus ab bac ,
.
landem rumnosa vila secedere.
EPISTOLA CXLVr.
PMCT-
Antioclium, manu sua salulem apposuerat, vicistim talulal Basiliut et hortatur, ul animce saluti animm
Antiocho.
*< (7).
*, |
Non possum le merlia? aul pigritiae accusare,
quod cuin lempus irfcidisset scribendi, conticueris. , (8) , - |
. " \ fc- |
tJnam enim veneranda mibi 237
salulem
misisti, banc pluris facio quam niullaa eptsiolas. , |
Te igiiur vicissiin salulo,ac exliortor, ul siienue ad . \ , *
anima* salutem incumbas, omnes cauiis aileciiones
raiione fivnaus, ac imlesinenlcr Dei cogitalionein , '
velul iu saiictisstmo quodam lcioplu ila iu animo , \ .,
tuo consecraiam babens: atque ut in aeiione omnl , / et in onini sernione atite oculos babeas Cbristi Ju- \ \
diciuai ; ila ul tibi opera singula ad accurattim " (9)
illud ac iremendum examen collecta, gloiiam indie ,
rciiiunerationis afferant, coram oiimi creatura lau- \
dem consequenti Quod si non gravelur ad nos us- , ;
que prollcisci magniis ille vir, parum non eril lucri ' , .
4e una cuiu ipso in nostra regioue conapicere.
, ' ^
.
u i a , i U
EPISTOLA C X L V i r
'.
Âburgxo Basilius Maximum commendat, ae roqat, ut hominem longe optinwm, qui Cappadociv prcete* fu
rebw spoliatum, el t n arumnis jacenlem udvernu calunmiam lueuiur.
Aburgio.
Fabulam baclenus credebam Homeri carmina,

, ^
cum peilegeiein alleram illius poesis parlem, in qua ,
Llyssis caJauiilates narral Sed fabulosa illa bacle- . 'AW
J I U S et incrodibilia, oninino nos probabilia existi- j)
&
maredocnit longe optiini Maximi calamilas. Nam '*
et hic praefuii gcnti non vUissimae, qneinadniodum . \
ille dux fuii Cepballeiiiorum. Ac Ulysses quidem , () *
* Alias CCLXVIII, Scripta anno 375.

Alias CCCLYl. Scripia anno 373.
(4) .
Iia sitinmo consensu veteres
ut a?qualem, vel forte eliam nalu minorem, ad pietalein borlatur.

(8) . Sic qnaluor veiusiissimi codireg, HarL, Med.. Coigl., Vat. et alii nomiulli.
Edili . Paulo posl auclohlaie q'Bque codkuiiu quoruiu iiomndli aniiquis&imi. traiisposuimus , cuoi legerelur ia edilis w-
libri. Eiliiio prima Paris. .

(5) Sir Harl. C I M S I primus cuni
plurihus aliis. Edilio I Paris. .
(6) . Hanc vocein addidiinus ex septem
mss. Harhranus codex .
\$*.
Sic pierique mss. codiceg. EJ
(7) '. Legitur iu omnibus ings. et edilis
, qma scilicet hsec epislota se<iuilnr epi- .
(10) . Addilti* arlicubie ex in
gtolam 34. aliag 207. Sed tameii pergpicuum esl
hanc ppislotam non inscriplatu itiiese Eugebio, vetustigsimis codicibui el iribug aliis. lbideai.
qtiem Bagiliug designat bis vnbis : Quod $i magnus secundug el Coisl. gecuadug ..
, elc, aed ipgiug fralrig filio, quem Bagiiius,
li
597
EPISTOLARUM
CLASSIS . EPIST. CXLYIll.
59*
?. \ , cum pecunitt piuriinum exportassel, midcrs reversua

" \ - est: hunc aulem eo res adversse redegerunt, ni
, ^ pene in alienis et taceris pannis domui suse visus
(11). , sit. Alque ha?c perptissus est, forte quia Laesirygo ' , \ - nas in se instigavii, ac in Scyllam incidit, babcn - (eni in muliebri forma caninaui imnianitalem ac fe . \ rilatem. Cum igilur vix ei licuerit ex ineluctabili
^ , ' illa procella einergere, lemea opera supplex rogat,
, , ut naluram cominunem reverearis , ac calamitati ' , bus, quas non mcrito suo passus esl, coinmotus
*, ' , de rebus illius non taceas, sed viris poteiilibtis
, \ nunties, in primis uL praesidii aliquid conlra slru (12) - ctam calumniam habeat: sin minus, ut proposilum
, illius, qui in ipsum debaccliatus est, divulgefur.
. Non leve enitn bomini injuriis aflecto solaiium.
eorura, qui ipsi insidiali sunt, improbilaiis decla*
.
ralio.
PMH\
EPISTCLA CXLVIll'.
Maxtmum Trajano commendat Basiliui, ac rogal uf ei injudicio patrocinitan impendat.

Trajano.
,
\ *
,
. \ ,
, (13) , -
Multnm afferi afflictis solatii vel posse deflere calamitales suas; inaxime, cum viros nacli fuerint
morum probiiate idoneos, qui eorum doloribus
cnrnmoveanlur. Unde 61 o m n i h o n o r e dignut frater
Maximus, qui pairiae nostrae praefuil, talla passus,
qualia nondum qnisquam bominum, et euis rebus
omnibiis tuin paiernis lum prisiino labore parlis
, , midalus, 238 binumeris afllictns corporis Jiieom\ (14) - modis, dum susdeque erral, ac ne ipsum quidem
, , civis sialum, cujtis causa liberi uibil inienialuni
() , relinquere solenl, ab injuriis inlegrum reiinens,
, pluribus apud nic casns suos lamenlalus est.
, ac rogavit, ut malorum suorum ltiadem breviier
\ , libi anle oculos ponerem. Ego autem cum aliler
* , - iliius aerumnas levare non possem, libeiiter iu
. praestiti beneOcii, ut pauca ex nniltis qnae ab eo
, audivi, diguilali iiiae referrem, quandoquidem eum
, ^ pudebat, ut milii videbatur, calainilales suas aperle
, " , exponere. Nam qnae evenere, si auctorem injuna?
, neqiiam esse dcnionslraiit, certe emn qui passus
. esi, maxiira miseratione dignuro ostendunl: siquidem illud ipsum in mala diviiiilus itumissa incidcre

(16), ' - D argiiinenlo esl quodammodo euin qui baec palilur
- afllictationibus esse Iraditum. Sed tamen salis e&t
ctu illi ad solaiiuni malorum, ut benigno illum aspicias
. ' (17) oculo, ac ubereio illam graliam, quam omnes expe riunlur, nec tamen possunt absumere (graiiam dicci
, lenitalis luae) eliam in illum exiendas. ln jndicio
, autein magno ei ore ad vincendura prasidio palro( ), * - cinium luum. nobis oninibus cerlo persuasuui est.
(11) olxoi. Sic I r e s v e l u s t i s s i m i codicet e t (15) . Ita Harl., Med., Coisl. pterqoc,
Cbrotu. Ediii .
Reg. ulerque et uterqne Bigot. Editi .
(12) .
Harl. et Clarom. (16) . Sic Iree velustissimi codiccs
.
ti alii noniiulli. Editi .
(13) . l u Harl. cum quinque aliis. Edili
(17) '. Male in edilione Pari6. cou.
tra veterum codicim (idem.
() . IIoc verbum addidimueex Harl.,
* Alias GCLXXVl. Scripta anuo 375,
Med. ei Clarom.
S. BASILII MAGfl/l
00
Alque omniura djgnissimus est lpee ille, qui meas . "
litteras, ul sibi aliquid profuturas poposcil, qucm ,
cum aliis videaroue lotis suae vocis viribue laudes .
gravilatis tuae praedicantera.
, ,
, (48) $ / .
EPISTOLA CXLIX-.
nd quem scripta esl hasc tpktola , viderat primordia mmmarum Maximi; ted pottea poence ac contmnetia
wflictce sunt, ac mcarius modo advenerat, ul msAa expleret. Homim mmrrimo opem implorai Baulm
Trajano.
(19).
Ipse oculis vidisti :alamitatem viri quondam

\ (20) xxxori- |
clari, sed minc miserrimi omnium Maximi qui , patriae noslre praefuer&t, alque ulinam non prae- ,
iuissel! Exislimo enim fore , ut muUi genlium , (21)! ;
gubernacula fugiant, si adminislraiiones ad ejus- ,
modi exitum rediiurae eunl. Quare quid opus est singula euarrem , ei quae vidi, el quae audivi, *. " ' >viro ob eximiam ingenii ajciera idoneo , qui ex , , ,
paucts faclis ea quae omiUuntur exislimei? Sed
tamen forle superflua loqui tibi non videbor , hoc ;
si dixero, cum multa et gravia anle luura adven- T , , tura in ipsum perpelraia sinl, qtise postea gesta \
eunt talia esse, ut superiora bumanitalem exisli~ ,
mare cogant. Tanlam contumeliae et damnt et ,
ipsius corporis incommodorum magniludinem239 ?. *\
habuere, quae in ipsum poslmodum a vicario ex- \ (22>,
cogitaia sunt. Ei nunc cum coborlalibus appari- toribus venil, reliqua sua mala hic impleat , G . \
nisi lu magnam luarn mai>um praelenderc velis ,
afflicto. Supervacanearn rem scio me faceie, qui . tuam clemenliain ad bumanitatem adborter. Quia . , lamen bunc virum cupio juvare, dignitalem luam . )'
rogo, ut innat tibi ad boiium propensioni ali- , quid mea causa adjicias : adeo ut manifesta sit
^
bomini meae pro illo deprecalionie ulililas.
\ * ,
\
.
e
* Alias CCCLXXVH. Scripta anna 373.

potius incommoda intelligi debenl, quae ab homine
{\H) Avrov. Hanc vocem addidimufe ex Harl., lauliori vilae assuelo, dum bonis omnibus spoliajus
Med. et Clarom.
fngit, abesse non possunt. Hinc in prac&tenti
(19) . Legilur in omnibus edilis et mss. D epistola, ut ex 0410 veieribus libris legimus, corcodieibus , eidem. Trajano gcilicel : ad p o r i s incominoda, quae Maximus sustinuil, ex illies
quem scripta superior epistola. Quare non ausus potissimum fuga et variis susdcque erroribus reMim hunc litulum niulare: sed lamen nullus dn- petuntur. Videiur aulem accusatus repciundarnm
bilo, quin baec epislola ad Trajanum minime scri- fuisse, el idcirco omnibus rebus spotiatus; qi
pla sii. Is enim ad quem scripla est, oculis suis etsi minime convictus fuit, per vini lamen ei invideral calamitales Maximi. Al Trajanos nihil pressionem vicarii, quadrupli p o B i i a m , quam leg
andierai de bis aerumnis; et ideirco Basi conviclis infligebant, coactus est persotvere. Hioc
iuin Maximus rogavit, ul eas Trajano breviier eliam civis sialu non onmino excidil, nec eum taexponerei.
men integruui el illaesimi reliouit, ut in superiori
(20) #?. Med., Reg. secundus et CoiaL epialola legimue. Nam judices rcpeiiindaruui coatecttndus .
vicli ablalii codicillorum imignibus, ei konort
(21) . Ita mss. eet. Editi exutif inler pt$*imo$ quotque ei pUbeios babebantur,
nt sancitur Cod. Theod. lib. 1 , iK. 27, leg. 1;

(22) . Hac voce non quaestionie tamen infameset inteslabileserant.ttl obserntuotormenta, quibus subjici non poierant praeaides Ibofredus ad eamdem legem.
provinciarum, uisi iii crioaioe majesUlis, sed ea
EPISTOLAHUM CLASSIS I I . EPIST CL.

PN\
EPISTOLA CL*.
6Dt
Uendidmeb Ampkilockio acauaiu*, quod wm tecum secederel in deserta loca,ul promiserat, plwitms refetlit hane
crmimiiwem. Exponu quid rerum agat in pauperum hospilio ad urbem Casaream; seque ab Amphilocliio tepatari
negrt, quamm locorum mtervatlo dhjunctu* sil. Refert deinde qwe pracepla Basilio acceperit: hortatur ui Ampliilockm ad BatUimn vemat, quo erudvri melius ciu ttaluil, quurn m detertis tocis vagari.
", '.
^
AmphiloMo, Heraclidce nomine.
!.
4. Ego et eorum, quae inter nos aliquando dla , \ , - seruimus, memini: nec quid dixerim , quid e i
, . \ generosa tua indole audieriin, oblitus l u m ; ei
vjv { . \ rnroc vita publica non distineor. Quanquam enim
, \ - corde idem sum, ac \eterem bominem nondum
, , - exui; lamen Spsa spccie, et quod longe a saeculi
xsav (23) , negoiiis recesserim , videor jam vilae secundum
, (24) Cbristum viani ingressus ease. Sedeo auiem ie
. , cuiu ipse, velut qui sese inari comiuissuri sunt,
, - prospiciens fuiurum. Nam qui navigani, venli
. indigenl ad felicem cursum ; uobis vero opus esl
, - qui nos manu ducal, ac lulo per amaros ril.e
>73 , \
fluctps irausvehat. Nam indigere me perspiclo,
>; . primum quidein freno adversus juvenUileiu;
ijiavrov ^ deinde stimulis ad pietatis cursum. Horum au, (25) tem conciiialrix ralio videlicel, nunc quidem tem. , perans quod in nobia incompostluin est, nunc vero
, animae pigriliam excitans. Rursus indigeo reiue**& . diis aliis , ut sordes ex consueludine conlractaa
Wpcuv, eluain. Scis enini nos, qui diu foro aseuefacli futfirav. , , - mus, uec parcos esse verboriini, nec cautos ad; ^, - versua eas, quae in mente excitantur a malign<\
, cogttaiionee. Vinciniur autem et honore , nec fa; (26) . cile de nobia ipsis magni aliquid senlire desini
% \ , \ ' mus. Adveraus bftc magno mibi opus esse ei
' . pcrito arbitror magistro. Deinde vero expurgari
* . " etiam animas ocuium, ul ouinibus ignoraiionia
: , tenebris qnasi lippilitdine aliqua liberalus, Qxo
fciv , Q inluitu pulcbriludincin majesiaiis Dei conspicere
'^,,, , possit, non parvi laborie fsse reor, neque paruni
*.
^so^t , ' ' afferre ulilUalis. Aique baec luam quoque pru*
& . " dcnliam perspicere, ac opiare ut aliquis delur
r./.olv, ad eam rem adjutor, exploraium babeo: ac si
(27) Deue aliquando dederit, ut tuam digniiatem C O J I > , vetiiain, plura cerie de qnibus sollicilum me eaae
1> par esl, ediscaiu. Nunc onim, 240 <I
3 - imperilia, quot et quauiis indigeam oe cognoscere

quidem possum; sed tamen oie priini conatus
, uon poenitel, neque labat et vacillat aoima ia
^ , proposilo vivendi secundunv Deum ; quod lpauoi
fcp , \, oiibi liinuisli, praeclare teque digne faciens, ne
TOIWV, , \ , converaus relrorsum , salis stalua fierem, quod
^>, , . D mulieri cuidaui contigisse audio . Sed adbuc me
1
liaB m
ae
26.
(23) . Hanc vocem addidimus ex no-
(26) . Quinque mss.

. Sed Goisl. primus el Medicasus consen*
W) ddov. Kegiua qaidam ms. , liunl cum edilis. ln Harbeauo autein codice non
**tn\ngrmu$ : quae quidein scriplura vakde arri- reperitur haec epislola.
(27) . Med. el Coisl. primus *rei, 8i faverenl alii codicee, aui vitium inesset
îo contexiul. Paulo pogl Coisl. priuiua - .
(28) ". Coisl. prinnie et quidara Reg.
(25) . Quatuor msa. . Paulo . Infra idem Cois). ei tted. .
P*H edH* ) . Vocula dwst in quinquo vete* Aliaft CCOXGII. Scripla anno 373.
libHs, noo umen in aDtiquissimis.
WD niss.
l0
S. BASILI VAGNI
m
"* I t i xa\ ,

(29) *
, .
2. , \ >.
, ;
, , \ ;
. (30), !
, |
. ^
a)j.i/c.;,
. 'fte
, \ |:
, \ , > ) ;
; ^
' :
* \
:6
, "
.
( ) ;
, \

,
::^:;
(52)' ',
^33) : i
, \
, (54) 1)%
, ? : w:'.*
,\
.
. , *
, } rMnfi
, ^;,
. * xri

(35) -^
. , ; *
' (6) , .*5
. *
,
(*)
.
ceulis : Qui habel duai tunicas , dtl tion habeuli** I: , " ?-
aliud auleifi Doinini vetaniis, ne discipuli duas ^
coliibent exleroae polesiaies , quasi magistratus .

deserlorem aliquem reposcaut. Detinel autem me
iiiaxime ineum ipsius cor, eorum ouae dixi sibi
coiisciuin.
2. Quoniam autem meminisli paciorum, leque
demmiiasii accusaturuni, niihi in bac mea Uistitia risum movisii, quod etiammini rbelor eis, nec
a timore inculiendo discedas. Ego namque ila
exisiimo, nisi oinnino ut iinperiius aberre.m a
veritale, unam esse viani ad Duminum ducenlein, el quicunque ad ipsuin pergunt, iiineris
ejusdem esse socios, el eodem vitae foedere progredi. Quare quo abiens separari a tc possum ,
liec lecutn simul vivere, ei lecum servire Deo,
ad quem simul confuginius ? Corpora eaini nosira
locis disjungcnlur ; sed prolecio Dei oculus ambos eiinul intiieiur; siqiiidem et vita niea digna
fuerit, quae a Dei oculis conspicialur ; hoc eniin
legi alicnbi in Psalmis : Oculi Domini iuper justo* . Equideiu cupio et tibi et cuivis alii proposilum luo simile habenli eiiam dorpore conjungi,
et anle Palrein nostrum, qui in coelis esi, tota
nocte ac dte lecum genua llertere, el si quis alius
est, qui rile Deuni invocet. Novi enim connminioR e m in precibus i n u l i u n i utililaiis afferre. Quod
si quoties niibi conligerit in diverso angulo jacenii iiigeiniscere, mendacium me omnino sequetnr; puguare non possum adversus ea quae a
dicla sunt, mequc ipse ut mendacem condemno,
si quid ejusmodi loculus sum se unduin piistinam indiffereniiam, quod me meudacii crhnineobsiringai.
5. Poslqt:am prope Caesaream reni, nt remm
sialunt pcrsptcerein, in ipsa urbe nolui commorari, sed ad proxinium patiperuni hospitium confugi, ut ibi discerem quae volebatn. Deinde cura
eo venissel ex niore rcltgiosissimtis epis< opus, reluli ad eum quibus de rebus niandaverat eruditio tua. Quae auictti respnndit, ea nec memnria
retineri polerani, et episiobe niodtnn superabanl.
In summa aulein de patipertalc bunc dixit esse
niodtun, ut exirenia tunica suam quisque posacssionem defluiat. Alque ex Evangelio lesliinonia
exbibebal : unum quidem Joannis B;iplisl di-
, T
17
Psal. X X X I M , 16 Luc. m, 11.
(29)
Ua mss. sex. Edili . Ibidem nou male Goisl. priuius el Med.
.
(30) . Deesl in sex mss., non
lamen in Goisl. el Med., quoturo in posiiemo legtl(ir .
(51) . lta Coisl. primus cum aliis
qnsiiiinr, qtiibus favcnl duo Regii, in quibus legilur
. Ediii .
(52) . Tres codices recenlioree .
() . Sic Coiel. piimus el Paris. el qui
dam Regius. Alhis apud Combcflsium . Ediii
).
(U) . Ediii addnnt ,
siis viliosc. Qitamnbreni cnm h#c vonila desil ii
iribus mss., delendam duximtis. Ibideni quaiuoi
ms&. I I O I I veluslissimi .
(55) . Iia Coisl. primus cl Med. cue
duolma aliis,
(6) . Deest in nonnullis m. nm
anliquisKiiuis. Legilur eiiani paulo posl io no*
nullis .
(37) . Coisl. priinus et Med. .
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CLT.
605
60G
/4 ' *, tunicas baberent

Addebat autem his el Hlud :
- (38) . - Si vis perfectut e$$e, vade, 241
Q
habes,
::9 \ , e( da pauperibus **. Aiebat el ipsam margarit pa<, ,
rabolam ad boc perthiere : quod qui margaritam
. " - perquam pretiosam invenil mercalor, abiens ven * . didit oiunia sua bona, el illam emit*. Rursus his
, addebaC, uon oporicre, ut qui3 sibi ipse rerum
:4 , . - suaruiu distribuiionom commiltat, sed e i , cui
r.fa: , boc munus creditum esl, ul res pauperutn dis , penset. Aique id ipsiiin ex Aclis conlirmabat %
(39). \ quippe quia vendila bona sua afferentes , ante
* , - apostolorum pedes ponebanl, et ab eis uniciii , que , proul cuilibet opus erat, distribucbatur.
>, \ ' , Dicebat enim experientia opus esse, ut is qui
. - vere pauper csl ab eo, qui ex avarilia mei.cucat,
'. , ^ sccernalur. Et quidem quisquis calamitono dat,
. dedit Dontino, et ab eo mcrcedem accipiet : qui
, * vero errabundo omni Iribuil, projicit cani, molesto
oirtoV - quidcm bb impudemiam, sed non miserando*>b in (40) * , - digeniiaro. .
feuv, .
4. Qtiomodo aulem nos quolidie vivere oporr
i. * ,
^ teal, de eo pauca dicere inccppH, pro rei niagni * ' tudine ; sed vellem ab ipso i!lo disceres. JNon
fs . enim a me oblitierari arcuralain docuiiienlorum
. diligenliaiii convenit. Miht aulem in oplaiiK < s t ,
, , - leciKii aiiquando illum adire, ul el memoria ac , - curale dicia retincns, tua eliam ipsius prudenlia
. (41) qu;e defuerint invenia*. lUud eniiii nieiiiiiii ex
, Q mirilis quae audivi, docirinam iltam qnomodo
(jv Cliristianuin vivere oporleat, non lanliiin iiitlityo-j, : gere sermone, quaniuui exetnplo quotidiano.
, , Scio aulem uisi le deiinerel vinculuiu fovendae
tw -, patris senectutis , nec te quidquatti aliud an? , ' - lepositurum episcopi colloquio , nec milii auctorem fulurum , nt eo reliclo in desertis lo5* .
cis vager. Spefimcae eniui et saxa exspoctant
nos : sed hominum snbsidia nobis non semper
. " , - adsuul. Qnare si me tibi coiisilium dare. patcris,
^^, persuadebis palri, ut libi a se ad breve tem* , {it) pus discedendi concedat facullatem, et vinim
fcui \ , adeundi, qui multa cum facto alioruiu periculo,
, liim sna ipsius prudfiUia et novit et iinperlire
.
adeunlibus polesi.
'.
EPISTOLA CLP.
btm ad uribendum, ac declarat nonnuUorum factwn, qui discesseront n commumone (episcopi sui Enstaihii), non
1 eue volupudi quemadmotlum nec merce* libenter navigunles ejiciunt; $ed tamen se non improbari, quia ver
maioriim nilttl Deo aniiquius.
(43).
D
Eustathio archiatro.
(44) ,
Si qna utililas litterarum noslrarum, nulluw
Ufe
"Mauh.x, 10. Malib. x i x , 2 l .
Maltb xiii, 43.

Acl. ii, 43.
(38) Mr\ ty&r. Negatio addila ex sex mss.
Sed Coisl. et Hed. cum edilis consentitint. Paulo
.' Si<: Med. el Coisl. ulerque anle legi posset , nibil laiuen mulavimus,
Piufee alii. fcditi . Jamiluduin quia cum editis coiiseiitiuiii codices mss.
(42) . Med. .
^râl lic>c insiiiulum in nionasleriis Basilii, ul
pailex Regulis niajoribus,' inlerrog. 9. Altcr Bi(43) . Ua Valicamis codex
. Iuira edili . Oualuor nmss. logitur lonice in llarlseano, Coisl. utroqu<et Rpg secundo. Alii cumedilis
(40) . Haec verba in quatuor (44) . Tres veluslissimi codices vl
flas dcsuut noii amiquissin.is.
Vaiicnou*
1*1) 'Exslrc . Qniiique mss. - .
* Alias LXXXl. Scripla anno 373.
tt
, l
607
S. BASILH MAGNI
608
teropus inlermiUe scribendi nobis el excitandi ad ,

acribendum. Ipsi enim manifeste laHiores eflici
.
mur, dum prudenlium viroruin, qui Dominum diligunl, epislolas legimus. Uiruna aulem ipsi apud * ;
oos aliquid, quod opcra pretium stt, invenialis, (45) * ,
nosse vesirum est, qui nostra legitis. Equidera .
nisi oegoliortiro mjulliiudinp abducerer, scribendi (46)
aasidue gaudio 242 non abtiinerem. Vos vero, * , !
quibus minua esl curaruin, quolies fleri poiesl, , },
liueris nos deinulcele. Nam puteos aiuni baustos
tueUores fleri. Yidelur autem tuarum adnionilio* (47).
miin, quac ex arie medica peiuntur, supervaca-
eus labor; cuin nos ferrum non adhibeamus, sed , (48) /,
in semeiipsos ruaui, qui facii suut inuliles. Haec .
est igitur Stoici sententia : Quoniam inquil, re , ,
uon liunl ul volumus, ut fiunt volumus. Ego au- , tem his quae fiunl, ex aniino assenliri non possum: (49) *
sed lauien aliquid necessarium a nonnullis praeler (50) * afaaniroi senlentiam fieri , haud iniprobo. Neque * &
eniiu vos raedlci, aegrotum urere, aut alio modo .
dolorem creare vuliia : sed tamen sape id facien- ^, , * iu'
dam exisiimatis, morbi diffictiltatem seqnenles. aSow
Neque naviganles libenler merces ejiciunt : sed .
nt naufragia effugianl , ejeciionem perferunt, * * ,
pauperem vitatn morti proferenles. Quare exisii- , *
ma ih)8 etUm separationem eurum, qai ee tepa- . " ;
ravernnl, moleste quidem et cuoi uberrimis la-
crymis ferre, sed ferre lamen : siquideiu veriu (51)* 6? * =.
tis amatoribtis, nihil esi Doo et spe in Deiim anli- ' ,
quius.
.
v
PNB*.
EPISTOLA CL!I\
Silentu xut catuam exponil Basilius, confidenter deincept tcriplurum se promittit. Graliat agit quod sua
preeet Y tctor anievertu.
.
Victori exercitus duci.
Q
,
Ad aliquein alium si non scriberem, forie non
iuimerilo sustlnerem segoitiei aut oblivionis cri- s;
men. Tui vero quomodo possim oblivisci, cujus , ;
noinen apud omnes homtiies praedicalur ? aut ; ^, ; ^x/w
quomodo le negligere, qui omnes fere in ierra-
rum orbe fasiigio digiulatum antecellis ? Scd silen- ; *?
lii mei manifesta e&l causa. Viro tanlo raolesliam . * (52)
Yaticaniu . Si qua utilita$ vestrarum titterarum.
ribits verbia, ted tamen atiquid nece$*arium *

nullis prcvler animi ienleniiam fieri, non imyreto,
Haec profeclo referenda ad separalionem eorum, <p

' Alias CCCLXXIV. Scripia circa ann. 373.
(45) , lla septeni mss. Editi . $e separaverunl. Huic eorum farlo non asseniiel*
(46) &. Non male Coisl. secundus el tnrex antmo Basilins, qiirmadmodum nec mtoVi
libenier urnnt, nec naviganles libenier merres fji;
Reg. secundus .
(47) . lidein duo codices et ciunl. St d tanien eos nou improbabat, quia urim
amatoribus nihil e*t Deo tl spe in Deum anitpw*
(43) . Tres codices non anliquissl- D Haecoplime congruuni Sebaslenis illis. qui, uivunii . Ibidem Harl. , ei Ueg. se- pravidimus in episl. 238, occulte pravte opinmt
Eustathii vulnere detecto aliquam eccletiaiticam
cuudus .
(49) . Ua llarl. et Med. Sic etiam vi- liciiudinem a Hasilio poscebaal. Unde Dasilin^ t>
delur prima nianu liabnisse Coisl. piimus. Edili sebium consulil, quid Sebaalenis respondendum $n.
6. Rt?g. secundus ei Coisl. secundus Eis autem Basilium comiuumoiieni el patrotnnm
concessisse perspiciinus cum ex bac cpisiola, i
.
(50) . Harl., Reg. primus et Vat. eliara ex epist. 255, ubi itarrai Basilius eos.
secum Sebastias cominunicant, curiae addiios >
.
() . Haec intelligt non debenl niosihene foisse, magnos auiem bonores
de Eusialbii eeparalione a cointounione Basilii, sed Euelalbii delatos.
(52) . Mulli codicesross..
poiiue de Sebastenoruin nonnulloruni ab ipso Eutiaihio disccssioiie. Toia res entieecit ex superioi
EPISTOLARUM CLASSIS II. EPIST. CLIY.
610
9nj?(u. ! exhibere vercor. Quod si ad reliquas virluU* tuas

, *
haec accessil, non modo litieras quac a m* mil, \ ,
tnnltir euscipias, sed eas eiiaro qu* non railtunUir,
? ^ (53), requiras; ecce el ntinc confidenter scribo, et scri bam dcinceps : Deum sanctum orans, ut tibi ho|| \ . norie, quem mibi habes, vices repcndat. Meas
, porro pro Ecclesia preces anteverlisti, cnra omnia
. feceris, quaxunque ego peliissem. Facis aulem
, non bominibus graiificans, sed honoranli te Ded :
;- , qni libi alia quidem bona in praseiili vila largilua
, ' esl, alia auiem dabit in fuluro aevo, propierea quod
; , } curo veritate in illius viis ainbulasli, ac cor luum
* ab inilio ad usque flnem in fidei inlegritate imraolum ac inconcussum servasli.
.
243 EPISTOLA CLIIP.
tif, ntc amorem ob ullam calummam immirmu.

Gratias agit Victori BasUius quod tui memor

,
*, , '
,

. | ,
,
.
'.
Victori ex-cSmuli.
Qaoliea mihi contingit Htieras legere dignilaii

tuae, tolies gratias ago Deo sanclo, quod persle*
et memor mei, et amorem, quero semel reclissimo
Judicio, aul bona consuetudiiie auscipere voluis:i,
nullani ob calumniam immiauens. Rogo igilur
Deum sanctum, ut ei lu permaneas in eodem erga
roe aninio, ei ego digmis sim bonore, quo me per
epistotam prosequeria.
EPISTOLA CLIV *\
aponte DasUius litlerit A&cholii, eujn$ laudat charitatem, ul rem maxime raram, ac stwtiunft* btatitsimxm Alharuuhan, ut certissimwn %am doclrmas argumentum. Bogai ut quatibel occasione obiata icribai.
Atcholio, episcopo The$salomcen$i.
' (34), .
C
Rccte fecisii, et secundum dilectionis spiritua ,
, , lis legem, quod prior ad nos acripseris, nosque
egregio exemplo ad simile studium provocaveris.
. Nam mundi amicitia oculis indiget ac congressu,
* , ut inde nascalur consueludinis iniliuni: sed qal
ftfy * spiritualiter amare sciunt, nequaquam carne ulunrftsiv tjj tiir amicitiae conciliatrice; sed fidei communionc
#, ad spiritualem conjunctionem ducuntur. haque
^ . grales D$o, qui corda noslra consolatus est, dum
, chariiatem non in omnibus refrixisse ostendit:
(55), sed reperiri alicubi terrarum, qui di&cipulorum
U'd*i , Cbristi propriam noiani prae se ferant. Ac res qui . dem vestrse persimiles roihi visae aunt sideribtis in
' - nebulosa nocle alias aliis coeli parles Hluslranli<>i . D bus : quoruin gratus quidem eplendor, sed eo gra^, , - tior, quod non exspccialur. Tales et vos eslis,
&ttpov . Ecclesiarum lamina , pauci adroodum l facile nu, , - merabiles, in bac trisli rerum condHione, quasi
xa> - in nocte illuni coruscanles, praeter virtuiie gra^'., , tiam, inde etiain quod rari silis invenlu, deside1
J^) . Sic uterque Coisl. cum aliis. , Ascholio monacho ei preibytero. Reg.
g- ^. Paulo posl edili - primus ei Bigot. habent UJilum *
3v Tres anliquissimi codices, Harl., lled., Coisl. .
(55) . Ita Med.. Harl. et Cotsl.
(54) , etc. Iia edtti et velustissimi co- primus. Editi .
*A!ias CCCCXXXVIH. Scripla aono 373. ^
[^- in Coisl. secundo, Reg. aecundo. Vat. et
Alias CCCXXXVII. Scripta anno 373.
TOt.sic legitur titubis
S. BASILII MAGNI
rium movenles. Gsclerum lilterse tuae tuum nobis ; , \ ,
animum abunde patcfecerc. Quanquam enim bre- , . .
es eranl syllabarum nuinero, al ex retta senlen- . vjj
tia idoneutn noliis tui proposiii speciinen de- \ , afti tj
dere. Nam bealissimi Alhanasii sludiosum esse, , !
argumenitiiii evidenlissiinum est sanse in maxi- . *
mis rebus senleiiliae. Pro accepla ergo ex litteris ^
Jaeiilia , plurimam babemus g atiam praelanlis- (56)
sinio iilio nostro Eupliemio : cui et ipse precor ;; swi
auxilium omne a sanclo coiitingere, el te borlor Eifli
ut meciini preceris ut cilo eum recipiamus cum * \
ornalissima conjuge ipsius, tilia noslra in Doniino. \ ,^
Ipse aulem exorari le sine, ut ne lselitiam no-
stram exordio circumscribas, sed oblaia 244 (57) ,
quovis teniporc occasione scribas, et amorem in . \ ;
nos luum colloquio frequenli adaugeas : ac de Ec- (58) , ,&|
clesiis, quae apud vos sunt, quomodo concordtam , ;
eervent, signiiices; p*;o nostris aulem preceris, ul |
eliam apud nos Iranqnillilas inagna iial, Domino (59) , :; fys
nostro ventos ac mare increpante.
,
, * ,
\ .
'.
EPISTOLA CLVV
Basilins Sorani Scylliia; ducit, propinqui
queretis rexpondet: rationem readii cur ad eum

siral se illius ooLivisci non posse, iiec in precilms eccletiasticit, nec prwaliin: el aseeta dior
liescio quum repellil. Ilorlalur ut per&eculioiiem pro Christo patienlibus pergal succurrere.
miilat teligwiis marltjrum.
*ttt,
Sine imcripiione cauta aliptce.
(60)
Epislola , quam primam et solam dignala est no ,

bis nobilitas lua saibcre, m u l l u 3 conlinenlur ac- G <
cusaliones, quibus incerius sum quoniodo respon- , (61
deam ; non juslarum rationnm inopia,,sed quia in ,
criminationum mulliludine dillicilis est praecipua- >
rum deleclus, el utide inUitim uobis medelas su- ^, &
meudum sit. Sod forle eodem ordine quo res scri- .
plye sunt, inccdenies, sic singulis occurrere de- (62) ^
bemus. Quinam biuc in Scyihiam proQciscerentur . \
baclenus ignoravi; ac ne de iis quidem, qui e '
doino lua prufecli sunt, admoiiitus suni, ui per ' (65) t j *
illos tc salularem ; quamvis omnino id mibi studio (64) * * riw w
habeam , ut dignilalcm mam quavis occasione
oblala salutem. Fieri aulem non polesl tui ut ' . U w
obliviscar in precibus , nisi prius noslrum illud , ip:
opus, ad quod nos Doininus destinavit, oblivioui , KJ.w;
Iradanuis. Nara profcclo meminisli ecclesiaslica- ^ (65)
rum prxdicalionum, cum fidelis sis Dei gralia , in , * c:
Zi
5i
*Alias CCXLI. Scripia anno 575.

(56 ' yeir. lla mss. omnea qiios quidem
viderimus. Edili . Paulopost iidem edili
iv, mss. ul lexin.
(57) '. Ila Ires aniiquissinii codices :
alii el ed.li ^.
(38) . Deesl prima vox in quinque
msR., non lamen in liibus aiiliquissimis.
(5y) . Ha scpiein mss. Edti .
(60) . Hanc epistolam Sorano Scytbiae dnci scripiaui esse probainus Vtta S. Batilu.
Vide Addenda.
61) . Duo mss. recentiores .
(62) aet . Haec scripiura etsi in duobus
lanlarn occiirril codicibus, nempe Coisl. eecimjl*

el Keg. secundo, non dukiiuin lainen quin p^ *
renda sil vulgaUe * .
(65) . Ila inss. qiialiior. Edill .
(64) . Vocula addila ex q*
mss.
(65) * . Eadem voce Firmilisn
Cftsariensis episcopus ecclesinhticas preies
gnavil in cpislola ad Cyprianuiu Nam in U"'
iiiicrpreiaiione ejusdem epislulae, qu esl mierty
prianicas 75, leginiiis muliereiii qiiauidaiii ^ ' ^
nus ausam esê, w/ el invocatione non eouUw^ j
ie
tllflr
15
0 1
tanctificare se pancm el Eucliarhliam facere

laret, et sacripcmm Domini non *ine afre
lolitw prxdicatioHit
offerrtt
wl
t!5
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CLVI.
eu
idp iv , \ quibus el pro frairibus peregrinantibus precamur ;

1< , \ el pro iis qui inter militares copias rccensentnr,
irip *# , \ et pro iis qui ob Domini nomen libere loquniitiir,
i ~ p ; - et pro iis qui spirilitales fruc.lus eiiunl, pre< es in
, [ samla Ecdesia facnmis : quorum oiiiniiio in pletv (66) \ risqne vel etiam in omnitms arbiiramtir luam quo - que pneslaniiam comprehendi. CuUeruiu qiii tui
: . , - privalim possem oblivisci, cuin tam mulla sint,
, - qnse commoveanl me ad rrcoidalinnem : lalis so', , ror.Jllti suroris lales, coguaiio inm egregia, lara"
* , , , - nostri anians, domus, domeslici, aiuici : quaj qui, * , , dem nobis, eliamsi noiinius, bonain iuam voliiiila
; lem in ineuioriam necessario revoranl ? Quod au 8 tem ad aliud allinel, ille frater niliil imlii inlulit
, * nioleslia, neque senteniia ulla fnit a nobis prolata,
. qnae illnni laederet Polorem ilaque in eos qui meni~i , dacia reliilerunl, convcrie, meqiie et chorepisco^ \ . pnni repreliensione omni exsotve. Quod si lilein
ixrv , iuleiidai Hle schulaslicus, itfbtiiialia publica et
\ . \ leges habet. Ilaque le rogo, ul de bis niliil prorsus
. , conqneraris. Tu vero quidqmd facis boni, lihi
h
WWTM * \ colligis : et quod levamen affers bis qui 245
;, D > n i u i no:iien persecuiioiieui pat.unur, illud
b . tibi ipsi in anlecessum iu die leniuneraiionie pra>'
k , paras. Reele auiem feceris, si el reliquias inar , , lyrum palriae mitlas ; siquidem ut nobis sciipsiUi, persecutio illic eliamnum Domino martyrcs
; .
facil.
:
.
EPISTOLA CLVP.
iartu BasUhu in Evaqrio et ipse pras se fert ttudium pacis; $ed eam concitiare difficUlhnum faletur me, nec iibi
\ongrure ul id solnt aggredialur; aim praitertim episcopns s l Antiochiai Meieliui, ud quem vroficisci y.an potetl;
iedtumenscripturum $e nd illuni promiUU. Declarut se uec purlium stuUiosum esse, uec aciumiiouilut, in quemqwim
frmcupatuni. Mirwn sibi accidisse dicil, qnod ex Doroiheo acceperal, Rvuynum noluizse Dorolhei coweulm esse
pariiapttn. Addit sibi mlenrum esse Ronunn muiere: aninuim suuni ab udverwrii* qtueri, nec lumen u quidquain
k m Rccletix de\endend& studio remmurum.
Evagrio preslrytero.
.
C
I. 1. Tanluni abCuii ul molesle ferrem longituili , \ nem lilteraniii, ut conlra hrevis niibi visa b\t
epislota prui legendi voliiplalc. Quid eniiu pacis
;. - noiuine jucimdius audilu ? aut quid sant tius et
';\ (67) Domiiio gtalius, quaiii dd rebus bujusmodi con-, - siliiiiu inire ? Tibi igiltir praeslot Dominus merce\ O J V ucm pacifUaiionis, lam p r a 3 c l a r a libi proponenli,
:, , \ - t l um sludiosc in rem, qu;u beala predicalur,
*>; iiicuiubenli. Nos aiiieiu exisiima, caput vereran^ j u l s , , duni, quod spedal ad voliinlaletn cl desiderium
^ videndi aliqttaiido iilius diei, quo omnes eunidem
*tav , - c o B l u m implebunt qui senlcntia inler se divisi n o n
, ^ sunt, nemini in lioc studio primas concedere. Pro . fetlo enini essemus veremorialiiim oiuuium absur; ; / , - dissimi, si scbismaiibus ac divisionibus Ecclcsia (68), rum obleclaiemur, nec conjunctioncin nicmbro^ rum corpom Christi inaxiinuiii bonorum ducere . " mus. Al qiianltini nobis ineel desiderii, lanluin
^û , - scilo facultatis deesse. Non enim ignoral perfecta
. (GC) *Er . Iia quitiqae niss. Edili
(68) Egn\6oii8rot. Harl. el Reg. ser.undus Jv . Codux a Comlieiisio ctialus ^.
<
f*vi;.
' Abas CGCXLIJ. Scripla anno 373.
(67) 77 . Deest in lled. el Hari.
9
S BASILll MAGNt
613
C1I
tui prudentia, lempore corroboraia mala primum * . ! ttquidero lempore indigore ui sanentur : deinde , * ,
forli ac firnia agendi ralione, si quig vclil ad 66
imum ipsum pertihgere , adeo ui agrotanlium (69),
morbi radicilus evellanlur. Non le fugit quod dico, ,
(&(& ^.
ac 8i clarius loquendum nullus limor.
, \ ; ,
6 .
2. Amoreni aui consuptudine diutina radicee
2. ^
in animis habenlem ncque vir unug exsiirpare (70) , otf
potest, ncc epislola una, nec lcinpus breve. Su- , . ;
epiciones enim ac contradiclionum jurgia, nisi sil aliquig pacis sequester aucloritate poilens, omnino }
tolli non possunt. Quod si gratiae rivi in me afllue- . \ inippti
renl, si ei sermone et opere et donis spiritualibus , \ tdf
idoiveus esecm, ut eos qui sibi invicem advergan- tur, flecterem, negotium tantum esset guscipien* (71),
dum. Furte.tamen ne lunc quidem nobis suaderes, * '
ul soli ad emcndalionem aggrederernur, cum epi- \ , \
SGopus sil Dei gralia, ad quem Ecclesiae ciira prae
, (7i>
cipue perlincl, qui neque ad n o s venire potesi, 1
nequc nobis inlcriiu ob hiemeiu percgrinarl facile, , \ \
vel potius n u l l o modo inlegrnm est, n o n soium ^, ;
quia corpns m i h i 246 inirinilaie diulina confe- , (73) W
ctum esl, sed eiiam quia Armeniacorum inontium ^^ , ' \
transilus paulo post ficl iiupenrius etiain iis qui

j B l a l e o m n i n o vigenl. Aique baec quidein ei per
(74) \ * hlieras aignificare non gravabor. Nihil tamen ex- . (75) gpecio ex lilleris alicujus m o m e m i evenlurum, .
lum viri accuraiam agendi rationem consideraiis, ,
ttim ipsam lillerarism naltiram, quia non solet ido- C *6 \ ; w
neus esse ad clare persuadendum sermo iransmis- * ;
sus. Nam multa opus e*l dicere, ac multa vicissim .
atidire, et qn objiciunlur snlvenda, et infcrenda \ , \ '7)
qtis goffulciunt, quorum liihil polest lilterarum , germo, iners el inanimug in charla projectus. Ve- , \ ^mmtamen, qaod jam dixi, scribere non gravabor. . \ , ()
Sciag autein, fraler vere reHgiosissime et nobis . ,
degideraiiftgime, nullam mihi com quuqtiam, Dei , */
gralia, privalam esse contentionero. Neque eniro -
stiemim me curiose inquirere crimina, qnibiis ,
quisque obnoxiug est aul dicilur. Quare sic vog , ^
attendere senienliae meae convenit ut bominig, ^
qui nibil ex propensione facere possit, neqtie acco- , xow
Eationibus in quemquam pncoccuoatus sil. Tantum- (78),
69) . lU mgs. octo. Editi . D (75) . Tree mas. non antiquissiow *r

Nec mullo posl editi . Deesl con .
junclio in iribus velustigsimis codicibus el Regio
(76) . Ccial. primus :
secundo
. Idem codex cnm Harl., Hed., Coisl. *
(70) Ari{p.Deegt in Goial. primo et Med.
cundo el Reg. babrt .
(71) .
Ila sex mgg. Ekiili
(77) . Ua êx mes. Editi ovf.
.
(78) . Nitilur hac gcriptura Bep*
(72) , lia Harl., Med. et Coisl. prtmus. gecnndo codice et Coisl. gecundo, el Harl. serunda
Editi . Paulo posl trea eosdem codices cuin inanu. Edili . Hic autem licei animM*
Kegio secuncjo eequimur in bac voee veriere gtimmam Basilii inter ipsag dissensioo
pro eo quod erat iit editis .
charilalem. Meletium ei causa ei ganclilate po *
(73) . Med. ei Coisl. primus et unus rem deserere non poceral; sed a Paulino illnisQ*
ex Hegiis .
gectatoribus, ut ortbodoxig fratribus, diiigen^
() ". Sic edrti et harl. gecunda manu; non discedebal. idque condrraat in epist. t\\ *
at in aliis geptem mss. legilur . Sic liain Terentium comitem. Eamdero antroi moderaiionc
babuii Harlaaanug codex prima manu. Grediderim prae se fert in epist. 258 ad Eptphanium, ubi
Baailiitni tcripgiase .
gtiiflcat se multa ouidem ex fraiHbus audivistt &
%
110
617
61
EPISTOLARUM CLASSlS I I . EPIST. CLVH.
^ . (79) modo, Dei volunlale, oituiia et institotis ecclesia \ - slicis et rite flanl.
8}
5. Trisiiiia autero noa affecit desideratissimus
3. (8) , \ filius DQrotbeus condiaconus, dum de pielate tua
, - nuiuiavit, refugisse le illius convenlus esse par. (81), ticipem. Atqui haec non erant, de quibus collocuti
. inter nos fueramus, si ego memini. Miitere auiem
, in Occidentero mibi prorsii9 integrura non esl,
Eywri . neminem habenti idoneum ad boc tninislerium.
, Quod si quis ex fratribus qui apud vos sunt, Eccle , (82) siarum causa laborem suscipere volet, is scit procul
, \ , \ dubio et ad quos profecturus sit, et ad qucm
* , - ftnem, et qtiorum sil litieris communiendus et
, , qualibus. Ego namque conjectis in orbem oculis
Iph * . \ j$ mecum video neminero. Ac precor quidefn , til in ler septies mille viros nuroerer, qui genu anie
rfw cj (83). \ Raal nou incurvavere. Caeterum animara quoque no^, . etrara quacrunt, qui suas manus in omnes inji ciunt; sed non propterea de sludio Ecclesiis Dei
.
debito quidquam remiltam.
'.
247EP1ST0LAGLVII\
Morm mm tignificat Basilius quod praterita cettate non inviserit EuseMum. Querilur quod adse ne urtbat quideni
Mmebius, eumque accusat pigrUice; rogat ulprobe precetur.
* (84).
Antiocho.
; (85)
, *
' \
. , ^
;! ^ \
, , . . (86), \ * ' '
,
^
w) , ' .
(
Quam moleste tulisse me puU9, quod tuo congressu praeterita seslate caruerim? Alqui ne atiia
quidem annis congressus talis fuit, roihi ul satie-*
lateiu aflferret, sed lamen res desideratae etiam per
somntum visae nonnihil afferunt diligeutibus solalii. Tu vero ne scribis quidero, adeo piger es
unde et lua absenlia nulli alii caus magis i r i buenda, quam quod pigreris ad peregrinalionea
cbaritalis causa suscipiendas. Sed ea de re iiibtl
amplius a nobis dicatur. Precare autem pro me,
ac Dominum roga, ut ne me deserat : sftd quem->
admodum me a prseieritis tentationibus exeniilj
Ua eliam ab immiuentibus liberct, ad gloriara nominis ipsius, in quo spem collocavimus.
Paulino, s^d minime comprobasse, eo quod non sit in Occidentem; quae enim necessaria sunl, jam *
idessel is qui incusabatur. Quamvis autem Pautini praeioccupata esse, superflua auiero scribere, va
fama apud ecclesiasiicos scriplores nulla prorsus nuin ac uiutile edse, de iisdeim auiem rebus obstre^
crmiinaiione videalur fnisse conlacta, ex nis ta- . pere, eiiam ridiculum videri. AiL aulem se ncmi~
uieii Basilii loris nonnlilla ei objecla esse perspicinem habere quem millal,qiiia episcopi cum B.-isilio
tr: sed haec fortasse iniquis magis suspicionibus, comniuiiiorie conjuncli, operaiu ei iiavare nolebanl,
uam ceriis indiciis coniinebanlur.
Jj qua de re queritur in epist. 141. Gaêrum et a SUH
(79) . Ita qoatuor mss., quorum tres ve- desertus el ab haerelicis impugnatus precatur, ui
toslissimi. Editi .
inler seplies raille viros numeretur qui genu anie
(80] . Unus ex Regg. codicibus - Baal non incurvavere, seque dc studio Ecclesiis Uei
. Paulo posl editi . Harl., Med., debilo nibil remissurum pollicetur.
Clarom. el unus ex Uegtis ut in texj.u.
(83) BaaJL. Ua uovem mss. Edili .
(81) . Sic tres velustissiirti codices
(84) . Quamvis Anliocbo hanc epistoiara duobus atiis. Editi . Scri- lam iribuant omnes codices mss. et ediii, eam tapiura quaiii in textum recepiraus, cooQrmatur ex roeu Eusebk restiluendain faiebilur, quisqois legel
primis verbis epistolae 450.
aiteutius.
(82) . tjl baec intelligantur, conferenda sunt
(85) . tJt aliqua hic conslet sentenum aliis locis. His enim verbis, i$ uil procul du- lia, legendtind ^, tit in iiilerprelaboer ad quos profecturus <tl, indicat Basilitis sibi tione expressimus. Gui lectioni favet cudei Med.
Occidentales parara ealisfacere, id quod in aliie in quo legitur . Bis enim Eusfepisiolis vehementiua declarat, nempe in epist. bium invisit Basilius : primum quidem auno 369^
2i2eii35. Nec ptofeclo placereilli poterant, quae nondum episcopus, deinde amio 372.
âgrios Roma rediens ei narraverat, ut supra vi(86) Auur. Duo codices non antiquissinil
îmus ia episi. 138. Hlud aulem, el ad quem finem, \
ijlusiraior ex epislola 129, n. 3, ubi fateiur BasiAlias GGLXX. Scripta anno 373.
,
is reperire se non posse, qua de re scribendum
f
PATROL. G R . X X X I I ,
80
S. BASILII MAGNl
$19
6t0
'.
EPISTOLA CLVIIP.
Volet Basilius quod Antiochum non viderit; rogal te

ut precetw;
pro
commendal [ralrem camelis prcepotitm.
Antiocho.
^
.
Quandoquidem obslUerunt mihi peccata mea,

quominus possem qtiod dudum habebam tui congressus desiderium, ad exilum perducere ; lilteris
saltem abeentiam delinio, alque adhortor, ut ne
mei in tuis precibus intermiitas meminisse, ut si
vivam, mihi te perfrui donetur : sinroinusprecibus tuis adjutus cum bona spe ex hoc mundo emigreni. Caeterum fratreiu camelis praposilum libi
coaimejidamus

(87)

, \ ) (88)
, , ,
* , (88)
. , *\
(90), .
EPISTQLA GLIX".
'.
Gandet Ba$iliu$ inlerrogari u ab homtnibut timeniibm Beum. Dedaral se adhwrerefideiNlcamce, $ed ob e

Spiritu sancto quce&ltonem, addere glorificationem Spiritus tancti cum Palre et Fitio, nec ad commumon
lere tos, qui Spiriium sanctum creaturam dicunt. Differl in Uliud tempus uberiora documenta.
Eupaterio, el filice.
(91), rfi .
1. Quantum volupiaiis attulerint mihi lillera

I . " &
dignitalis tuae, conjicis profeclo ex his ipsis quae , (9i)
ecripsisli. Quid enim jucundius sit homini, in .
optatis habenti cum timentibus Deum seroper col- * ,
loqui, et utilitatis, quae ab iliis percipitur, eese ,
participem, qtiara cjusmodi litterae, quibus Dei , ' ;
inqnirilur cognilio ? Si enim vila nobis- Christus , \ ;
est, consequens est et sermonem noslrum de Chri- ,
sio esse, et cogitaliooem aique aetionem omnera , \
ex illius pendere mandalis, et animam nostram ad ' .
illius imaginem debere eftingi. Itaque de ejusmodi , rebus interrogatus, gaudeo ac gratulor inierrogan- . \
tibus. nobis igilur, 248
dicam, Pa
Irum Nicaeae congregatorum fides omnibus postea - *
excogitatis praefertur : in qua confiientur Filium , \ *
esse consubstanlialem Patri, ejusdemque nalurae, . , \
cujus esl qui genuit. Nam lumen de lumine, et , ,
Deum de Deo, et bonum de bono, lum sancli illi , ,
Patres confe&si eunt, tum nos qui eorum vestigiis in- , ' ,
, gislere laudi ducimus, boc ipsura D U D C tesliOca- .
mur.
2. Sed quia nunc prodiens ab hominibus sein2. . (93)
per novi aliquid inducere conantibus quaestio, ,
ab antiquioribus autem praetermissa eo quod ne- ^, :xno coniradiceret, relicla est inexplanaU (dico ( ),
quaestionem de Spwritu sancto), ideo aliquid ea de ,
re adjiciraus, Scripture menli convenienter; quia ,
ut baplizamur, ila et credimus : ut credimus, ita , \ .
et glorificamus. Cum igilur baplisma nobis a Sal- J)
yalore datum sil, in nomen Patris et Filii et Spi- \ *
1
v e r b o
* Aliae CGLXXI. Scripta anno 373.

^ habet \ . Edili \ :.
"Alias CCCLXXXVll. Scripta circa an. 373.
(91) . Coisl. primus el Med. ^
(87) . Qualuor mss. Sed recentiorcs . .
(88) .
Edili addunt , sed
(92) . Ita Coisl. uterque, Mcd.,
deesi in tribus veiustissimis codicibus. lbidern Harl. ei Reg. secundus. Editi .
edili . Sex ross. in texlu.
(93) . Editi addunt , sed com
(89) *
Ita tres vetustissimi desit baec vocula in vetuslissimis tribus codicibus
codices. Editi .
nostris, delendam existtmavimus. Paulo posi Med.
(90) . Sic Med., Coisl. pri- cl Coisl. primus , cur* tMous, Ctaroro. eC Harl. qui tamen secunda manu dationem relicta ett.
EPISTOLARUM GLASSiS I I . EPIST. CLX.
Mt
sxAoufov ^
, \
* \ &
,
. .
, (94)
. " -
** ,
(95) .
, * ; ,
\ , UJXOV , , ,
; (96) ,
^. 5 , , !
. "
, , \ 4
, \
*\ ,
} . ,
,
. '
to ? , (97)
ritua sancti; caneentaneam baptismali confee*

siooem fidei, consentaneam etiam fidei glorifiqationem adbibemus : .Spirilum sanctuin una cura
Patre et Filio glorificantee ; eo <juod persuasum
ait obis, illum a aatura divina non e$se altenum.
Neque enim eorumdem bonorum esset parliceps
quod alienura foret secundum naturam. Eorum
autem qui Spiritum sancium creaturam e&se
dicunt, miseremur, ut qui in peccalum nou
coudonabHe blaspheniiae in illuro emissae, per
baiic vocem incidani. Nam rem ireatam a diviniiale divisam esee nihil opus esl eos nionere, qui
vel taniillum in Smpiuris exerciiali sunt. Creatura servit, Spiritus liberat ; creatora vUa indiget, Spiriius esi qui vivificai ; creaiura docirina
eget, Spirilua est qui docet; crealura sauctiQcatur, Spiritus est qui sanclificat. Sive dixeris angelos, sivc arcbangelos, sive c<Blestes oumes polestaies, per Spirilum sanctiinoniam accipiunt.
Spiritus autem naturalem babet aaiiclHatem, nou
gratia accepiam, sed ipsius essenliae iasitam : unde et sancii appellationem ingulari ralione oblinet, Quod ergo natura sanclum e&i , quemadmodum Paler natura sanctus est elFilius naluâ
aanclus; id necpalimur a beata ac divina TrinU
tale separari et abscindi ; nec admittimus eos,
qui facile ipsum inler creaturag receosent. Haec
quasi in summa dicia sint, veetra tamen pietati
. Aidov , - satis copiose. Nam ab exiguis seminibus uberem
. pietatis fnwtum, Spiritu sanclo vobis opiiulanle,
deracletis. Da enim occaswnem sapienti, et erit
*
\ \ , sapientior Capterum uberiora documenia in con'; , gressum difleremvs , in quo et objecta solvere,
Tkr.2 et aiupliora ex Scripiuris proferre teslimonia ,
fovKdv. - et sanam omnem fidei rationem conflrmare pote \ , rimus. Iinpresejitiarum autem, brevitaii ignosci te. Nam ne scripsissem quidem omnino, niai
damnum majus exisiimaedem peiita prorsua dene^/,
gare, quam inchoale satieiacere.
249 ^ I S T O L A CLW
'.
tm Basilm ab uCtiio epucopaUu prohibmaet matrmonwm am uxori* mortm wrore; qmdam kac lege offennt$
Itoerat Diodori tiomine advertus eum circumtuiit. Inde tiata occatio fmjus basilu epiitola, in gua decretum suum
itfendU ex contuetudine Bcclesia $um: objectam ex Moytii uleraio argumentum aiuoltil* imo m&ytem non tacuiue
cmtemtit; ae postremo namralem cognationem hi$ nuptiu confundi demomlrat.
.
\. '
,
& . ' (98), ,
Diodoro.
4. Venerunt nobis UUeree iiomine Diodori inscripue, al in reliquis quemvis alium potius decentea quam Diodorum, Videtur enim aetutui
aliquis personam tuam indnena, sic sibi voluisM
* Pw. ix, 9.
(94) . Doo mss.
(93) . Editi , quae leclio
WL eponie nitiil babal vitii, non lamen videiur
Basilio adbibila boc loco. Plus enim tribuendum
veiusiissimis tribus codicibus, in quibus legitur
, quain editis et aliis mss. Verisimile est
. . oquendi rationem ut minus accuralam a l i iranis hnrouUUm fuisse. Sed tamen ea Baeilius in
âussiinilliinispersaepeutiiur. Eosdem codicespaulo
sequhnur in bac voce . Editio^hai.
1
(96) . Sic mss. sex. Editi

.
(97)
. HarL
.
(98) . Pro his vocibus babet
Harl. codex , forte
aliquis ex mechanici* arttficibu*. Medicjeus cum
duobus aliis .
* Alias GXGVIl. Scripta circa an. 375.
m
S. BASI
atictorilatem apud audilores eomparare. Qui qnidem abaliquo inierrogaius, an sibi liceret mortua uxoris sororctn in matrimonium ducere, interrogalionem non pcrhorruit, sed placide etiam
audivit, ac lascivaui libidinem fortiter prorsus
ei pugnaciler adjuvit. Quod si adeasenl liitera,
eae ad te misissem, salisque baberee facullatis
ad laam et ad veriuiis defensionem. Sed quia
qui illas oaienderat, rursiis abstulit, et contra
nos, qui Id ab initio proliibuimus, velut tropaeutn
quoddam circumiulic, liceniiam se habere diciitans scripio mandatam ; nunc ad te scripsi, utduplici manu spuriam illam epiaiolam oppugnemus;
nec quidquam ei roboris relinquamus, ne facile
posfiit legenlibus nocere.
2. Primum ilaque, quod in ejusmodi rebus
roaxiinum est, morem nostrum objicere possumtia, ut vim legie habeniem ,.eo quod nobis a
viris sanctis iraditae sint regulae. Mos aniem ille
est ejosmodi, ut si quis impuritatis atiquando viclus in illicttain duaritin sororum conjunciionem inciderit, neque id malriinonium existimelur , neque omnino iti Ecclesise coetumxidmitiantur , priusquam a ee invicem dtriioautur.
Quare etiarasi nibil aliud dici posset, saiis esset
ipsa consuetudo ad bont cusiodiam. Sed quia
qui hanc scripsit epistolam, adulterino argumento
oalura tanlum conalus est in mores buminum
inducere, necesse eal, ut nec raliocinationum
gubsidium omiuamus, quanquam , in rebus valde
conspicuis, argumenlaiione potior est uniuacujusque pnenolio.
3. Scriptum est, inquit, in Levitico : Uxorem
II MAGNl
; . ;
, , (99)

, , ;
, \ riw
(I) \ .
, ,
(2)
\ , " , .
, ouv *
,
,
, 7 ^ .
2. ,^ tv T O W #
\, ' , ,
, ' -^
.
, , ;
, , (3), '
, '
* " ,
(4) .
6 , )
,

\
* (5) .
3. , ,
avper $orore cj*$ non accipies cemulam , ad re- ktf ^ , telandam turpitudinem e}u$ tuper eam , adhuc ,
%
iittnte ea . Inde igilur manifeslum esse dicit

morlaae sororem accipere licere. Ad boc primum
quidem dicam, quacunque lex dicit, iis qui in
lege suni dicere ; alioqui eic et circumcisioni et
Sabbato et abetinenliae ciborum stftbjiciemur. Neque enim ai quid inveniamus appo*ilum nostris
voluptaiibus, jttgo aervitutia legis nos ipsi subjicierous: si quid aulem viaum fueril grave in legalibus, tunc ad libertaten, 250 Q
Christo
est, confugiemu. Inlerrogati sumus aii scriptum ;
ut accipiatur uxor posi ipsiu sororem. DiU3e m
** Levit. xfiif, i8.

(99) . Sic tres vetuetisshni codicea eC Goial.
eecundus. Editi . Dees>t ea vox in codice Goisl.
qui saeculo exaraius, alque banc epistolam
cuni aliis synodorum et sanclorum Patrum canonibus compleclilur.
(1) . Edili adduni , quod deesl
in iribus veiustissimis codicibu.
(2) . Sic ross. novem. Edili .
(3) , lta octo mss. quorum quaiuor longe
vctuslissimi. Editi .
(4) KaAov. Stc edtti et codices Hari. tt Med. Legitur in tribus Goisliniaois codicibus et quatuor
aliig , ad ntalum cavendum. Utta scriptara
poiior videri dfbcai, nec iacile est sla(uere,4iec
. ,
.
- , ,
() ,
, .
, :;
,
,
> |
. (7)
* . , ^
roagni moraenti. Tulgaiam retinerc malui, qw

conHrmat Gregorius Nazianzenus oral. xxni,p.^(^
ubi Heroaem caneui esse dicit, non latralu, udtou
cuttodia, et vioilm pro animamm salute tuuflh*
, , *
.
.
uap . QuaiAor mss. recemiores wxf
. Sic eiiam babel vetustiasima canouam colleciio Goisliniana.
(6) . Quatuor codices non antiquissimi^
(7) '. Non male unus codex Regi*
, paulopost ,*/... '
WIM, etc. Gonsenlil in secunda voceCoisl. seoKMto*'
*25
EPISTOLARUM CLASIS Ifr EPIST. CI,X.
a*l , . * - cimus, quod tulum nobis esfc et verom, hoc tcri , - ptum uoo esse. Quod auiein silejiiio pn&termis , * \ sum est, id per consecutionis illationem colligere,
\ legislaioris est, non legem reciiantis; siquidem hoo
. ^ pacto licebit volenti facinus aggredi, etiam adbuc
* . - \ viventis uxoris accipere sororem. Nam ipsum
: , , illud sopbisma etiam ad eam reni apposiium est.
_ . '() Scriptum est, inquit , Non accipie* amuiam r
proinde accipi eam extra aemulaiionem uon pro, . , hibuii. Qui autem libidini patrocinabitur, jenm' , lalionis expertem esse affirmabit indolem soro (8) ; *' rum. Quare sublata causa, ob quam anabarum.
, . ' .- connubiuni prohibuit, quid impediet quomimit,
. - gorores accipiantur ? Sed hsec scripta qon supt,
(9) . " , \ (40) aiemug. Sed ueque flla staluta eunt. Consecn-.
, tioiiis autem inielligenlia pariter ambabus licen-.
. tiam tribuit Verum oportcbat pauljsper ad ea
* * quae legeai prajcedqnt recurrendo, diCpcullata
, liberari. Videlur eniin ooo oaine peccaioruin ge , \ , - nus comprebendere legislator : sed peculiariier
. ^gypiiorum uode Israel exierat, et Cbananaeoruin ad quos transferebalur, morea interdicere.
,
#
Sic enim habet ad verbum : Secundum insliluta^

9
\\ , ,
, (44)
. " (42)

* -
, *
. ,
, ; *
,
,
. ; , ;

,
.
ttrw &gypti, in qna habitatth in ea , non /ecieti* ; et tecy>ndum inttituta terrae Chanaan, m
quam ego inducam vo$ illue , non facieiu , neque
in iegitimit eorum ambulabilitVerbimile
eat
boc peccaU gcnua lunc inler genles on viguisse.^

Quapropier qpu&non fuil legislatori, ut illud cavendum curaret: sed satis ei fuii mos non doclus.
ad scelerie reprehensionein. Quomodo igilur majore vetito, miaus praeterroisit ? Quia videbatur
niultis cami indulgeniibus, ul cum eororibus adbuc viventibus. babilarent, noxium esse exem^
plum patriarchiB. Nos aulem quid facere oportct f
Quae scripta suiil dicere, an praetermissa accuratius scrulari ? Protinus, non oportere uli una,
pellice patrem et lilium, in his legibue scriplum
, \, - uon est, sed apud Propbetam criinini maximo
tlcxqr . datur. Filiut etm, inquil, tX paier ad eamdem
pueilam inyrediebantur . Quot aulem alia cupi, , ditatuui impurarum genera dxmonum quidem
^ doctrina excogilavit, tacuit vero divina Scriptura,
( , bonestatem suam rerum turpium appellaiionibut
* \ * 0 ioedare nolens, sed generatim iropuriuies vitupe ravit! Sic ut et Apostolus. Paulus a i i : Fornicatia,
M
avtem et omnis immunditia ne nominttur quidem

tit vobtSy ticut decei lanctot : immunditi no-
'/iTr,
^ \
. "
.
* Ijevit. , 3. " Amos u, . Epiies.
mine tnm viroruin tum mulierum obscena facinora

comprehendene. Quare nou omnmo bUeutiumliceDijaradat voluptariia
3..
%) . lla mas. octo. Edili

.
(9) . Ila ires veiusiissiini codices.
Edili .
(10) . Deest conjimciio in U D O codice
ei in Coisliniana canonum colleciione.
(11) Er . Prsepositio addilaex Iri-
bus vetustissimis mse.

(42) . Editi ' , d
paulo posl . Omneerose.ul
texlu, nisi quod nonnulli habent .
multo post edili , qaod (
davimua ope codicis Goial. secundi.
27
S. BASIUI MAGNl
ftg
4 Ego autem neque tacitam illam partem fuisse 4. * ^
dico : imo etiam a legistatore vebementer admodum fuisse pronibitam. lllod enim, Non ingredieru . , ohnw
ad vmnem carnis tum affinem ad revclandam
> r
eorum turpitudinem , hane eliam affiniiaiis speciem complectiiur. Etenim quid 251 viro affine
magis est quam &ua ipaius uxor, imo quam sua
ipsius caro ? Nait enim aroplius duae siwit, sed
uiia caro. llaque per uxorem soror ad viri aflinilatem transit. Quemadmodum emra matrem
uxoris assumei, neque flHam u x o m , propterea quod neque suam ipsius matremneque
euam ipsius filiam, iia nec uxoris sororem, proptere* quod neque euam ipsius sororero. fit*vice
versa, neque nxori lieebit sese viri afftaibue conjitngere. Sunt enim uirinque comiminia affUiUalte ^
jura. Ego p o r r o euilibev de nuptiis coosulenU
testificor, praeterire figuram bujus mundi, et lew
ainvr
\ . , ;
. , . "
,
' , ,
, , )&
* * ,
. , )
.
' . (\
, [ j
, d ,
pufrbrevo esse, Utxftii habent u&ores tanquam non ol .

kmbentes *int . Quod si mibi perperam legat illud: , xtoflv \

. ;
, . , , *
.
Ttolent.
5. 01 , oi
5. lsti autero, quorum animus vitio turpitudinfe
lippus est, ne ad naturam quidem respiciunt, quat , jam olim generis nomina discrevit. Ex qna eniin . ;
cognatione natos appellabunl? Fratresne, an con- ;
gobrinos vocabunt? siquidem nomen utrumque ;
cfs ob conftieionem congruit. Ne facias, ho-
mo, amitam novercam infafiliuni; ncc quaj iir . , , ^ |
matris loco fbvere debet, eam amutatione iinpla-
eabttt annaveris. Nam solum novercarum genus , ^
etiam post mortem odium ac inimicitiam extendit. . (15)
Imo, alii inimiei mortiris recuncilianlur; novercae \ | *
odisse post mortem incipiunl. Summa dictormn
Iwec est : Si quis legitime nuptias appeiit, totus
orbis terrarum patet: sin Kbtdine impellitur, ob ,
id magis etiam excludatur, Ut discat vas suum - ,
tidere in tanclificatione el honore < non in pauione , \
detiderii . Me plura dicere parantem modus epi- , xtastolae cohtbet. Precor autem, ut vel nostra admo- , txt$vnitio vilium superet, \el non serpat in nostram .
regionpm boc piaculum; sed in quibus admissura D
W ^
? *
cst locis, m his permaneat.
** ^ , 1
, (13) *

Crtsciie et multiplicamini : rideo tegvm temporanon discementem. Fornicationis r e m e d i n n i nupliae
gecunda, n e n occasio lafteivfee. Si se non cojitin e n t , nnbanl, inquit **% non vero 4 nubentes legen*
* U v i t . , 6.
I Cor. , 29. Gen. , 28; , 1.
f!3) . Slc tres vetuslissimi codices cum

pluribus aliia. Edili . Ibidem Goisl. primus
.
(14) . Sic iidem codices. Ediii .
(15) . Perspiciiur ex conclusione hujus epistohb incestas illaa nuptias, qu$ huic epi-
I Cor. , 9. l Tbess. , L
etolae occasionem d e d e r u n t , n o n contracCas io Kcclesia Gaesarienai f u i s a e . Ac p r o f e c l o , qua erat

c o n s t a n l i a Baeilius i n v i n d i c a n d i s Ecclesi siainsiilutis, m i n i r o e d u b i u m quin e i , qui u x o r i s mor
tuas eororem d u x e r a t , l o n g e f u i s s e t epistolse Diodoro
afficUB p r a B s i d i u m .
G50
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CLXI.

EPISTOLA CLXP
'.
impkHoehutm consoiatnr Basilhu, htm cum fugeret ordinationem, graius retibus irrelihtm. Eortatur nt prauB doctrince
yrmtque morUnu coruianter obsistat. Rogaiut st $e Umgo morba debiiitalum tnmtere velit, nec temputnec ttgmun
extpeckt.
' (46), .
Atnphilochio, ordinato. epi$copo.
1. , '
^ , \
,
,.
, , ,
, <, , tsXi
iro .
*
4. Benedictus Deus, qui sibi placentes m singulis aeialibus eligit, electionisque secernil vasa,
et his utilur ad ininisterium sanctorun*: qui nunc
etiaui te, curo fugeres, ut luoiet dixisti, non nos,
sed vocationein quam per noa futuram suspicabaris, ineviiabifibus graiiae retibus illigavit, ac in
mediam Pisidiam dfeduxif;, ot homines Domino
capias, et ex profundo pertrabas ad lucem, quos
cepit diabolus, ut suam ipsius faciant voluntatem.
Dic 252 W
<I beahis David dicebat:
rcfi ;
Talia enim operatur miracula benignissimus Dominus noster. Asinae pereunl , ul rex Israel fiau
Sed ille cum lsraelita esset, Israeli dalus est : levero non habel quae enulrivit et ad lantum perduxit virlutis apicem : sed vicinam videt proprio
ornalu decoram. Sed quia unus populus-sunt
quotquot in Cbrislum speranl, el nunc una Ecclesia qui Chrisli sunt, quanquam ex multis loci
nominatur; gaudet etiam patria, et hetaiur Dooiiu*
dispensationibus, neque amisisse se unum virun*
exisiimat, sed pcr unum totas Ecclesias acquisivisse. Tantummodo largiatur Dominus, ut et praescntes videaraus, et absenles audiamus tuum iit
Evangelio profeciom ac rectum Ecclesiarum ordineia.
*
lUT
e l
l u
uaB
Quo ibo tpiritu tuo t el quo facie tua fugiam "?

u
;
. " (!7) ,
. ' , , \

, .
, \ ,
, \
\ ,
\ , *
. \ / opfv (48), \
, , .
1 ,
2. Proinde age viriliter, corroborare, et pra
, ". Kat populo, quem credidit dextra tuae Ahissinius
*>; , Alque, ut perilus gubernator, lempestate omni ab
^- baereticorum ventis excilata superior animo, imapX <jj , mersabile custodi ealais ei amaris pravae doclrins
fluctibus navigium; exspeclans tranquillitalem,
(19) , ,
quam faciet Dominus, simul ut vox inventa fueriC
,
digna, quae ipium exohet ul veatos ei mare iiicre pet. Quodsi no&Jam longa aegritudine properantes
. - ad necessarium exituui invisere cupis, nec tem^ ^^ (20) pus nec a nobis signum exspectee: quippe cum
* , sciag nullum tempus paternis visceribus coramo * * dum noa esse ad dilecti filii complexum, ac ser*, mone omni pra&ianiiorem esse menlis affectionem.
, \ Noli onus viribus fortius iamentari. Si enim i*&e
. - boc esses oneris portaturus, ne sic quidem grave
& . Dforet, sed prorsus intolerabile. Si vero Dominus
, lecum portal, Jacta super Daminum curam tuam,
4 1
hfd.
C X X X V H I ,
7.
**I
Reg.
ix,
3.
', eic. Himc litalum eririmus ex

codicibus Coisl. primo, Med., Vat. el naex Kegiis. Edili babent uniuin .
) '. l u Coisl. primus ei Med. cum duobiis
Kffus ei ulroque Bigoi. EdiU , immici ptrNon exstat baev eptsiola in codice Harisano.
(!8) 1. Ita-plerique merr. Editi

, ut U videam.
(49) . ha mss. novem. Editi
(20) '. Goisl. primus .

* Alias GGGXGIIi. Scripta anno 374.
65
S. BASILU HAGNl
*t ipu facitl **. 8ine |e boc unum commoneam, , (21) *

( omnibus caveag, ne ipse pravig moribus una > - , {
cum aliis abripiare, sed mala qu$ priug obiinueruiH, ,
per datara a Deo tibi sapientiam in melius transfe- . rag. Misit enim te Chrigtug, non ul alios gequare, ^ aed ui ipse praeeas bis qui salvantur. Quin etiam, ,
rogo, pro me prcceris, ul si adhuc in bac viia re- maneo, dignus liabear qui te una cum lua Ecclesia . ;
videam; sin hinc jam abire jubeor, illic \os videa- ,
mus apud Dorainum, illam quidem, lanquam viiem, . ,
bonis operibus affluenlem; le vero, tanquam âpien- , ;, \hh
icm agricoiam et bonum genrqm demenso con- , &
eervis lempestive distribuendo, mercedem fi<Jelis ,
prudeniisqbe dispensatorig reporianlem. Quotquot , ^
mecnm gtint, pietalem luam salutant. Yalens te- * , xal
lusque sis in Domino : tlaru^ in donis Spiritus et u
sapienliae cuslodiaris.
, \ . 01 . ^|& \ >
) \ .
1
P3B\
253 EPISTOLA C L X i r .
desperat Basilmi te precibus Eusebii impetratwrum,

ut vemat, el morbo sanetur, die Patclw mqu
ad eum
ad huHc dwn laborat, tani vario et muUiplici ul exprimi.
non potsil. Sperultamen Baraduan [ratrem wJumtitf
dkiurum, ul causa diltdionis probelur.
Euiebio, epitcopo SatnosaloruM.
Videtur me reseadem et tardum facere ad scri \ ^

bendum, et rursus scribendi necessilateni afferre. , . '
Cum enim ad ilineris mei respicio debitum, el congressus emolumenlum coosidero, pjane mibi (22) ,
f?pislolas contemnere subil, ut quae ne umbra , ,
quidem ralionein cxplete. po>siiil, si cuui verilale >
comparentur. Rursus auleiu cum cogito hoc uni- , cum solalium maximis et pnecipuis privato su- \ \
peresê, iit viruiu tanlom salutem, et pro more , \ ,
solilu rogem, ut pe mei obKviscalur in precibus; (23),
ftubii mibi liileras non parvi facere. Ac spem qui- ,
dem advenlus nec ipse projiccre animo volo, nec .
|uam pietatem desperare. Pudel enim jne, si non 0 , precibus tuis taiilum videar cynGdere, m vel joy#> . ;
nis ex sene Qam, gi hoc necessarium sit, non so- , \ (!)
lum paulo valentior, e* inf}rmo et prorsus atte- , ,
nuaio, qualis sane nunc sum. Cur autem jam non
adsim, causas verbis dicere baud mihi facile, non , . >!
aolum pragenli infinnitate impedito, sed etiam , (&,
nunquam babenti lantam dicendi facullatem, nt D , '
muliiplicera ac varium morbum per^picue expri- ,
niam. Caeterura a die Paschae usque ad hunc diem (25) .
febres, ven(ria resoluliones, et viscerum commo- (26) J*
\ ^,
Uoncs, sicu( Quctua
imraergentes emergere
t
* Psal. L I V , 25.
Alias CCLYIII. Scripta anno374.
(21) ' . Legendum , ut
sententiam habeanius Basilio dignam. Non enim is
erat qui episcopale onug sine Cbristo prorsug tolerabile dicerel.
(22) . Sic mgg. septero. Edili . ,
edili . Oclo msg. .
(23) . Sic ti*eg veluslisgimi codicei.
Edili .
(24) . Sic Harl., Coisl. primus et pl:

riquealii. Editio 1 Paris. \ . ediu
. Novem mgg. ut in lexlw
nisi quod in tribus rccentioribus legilur .
(25) uaKTo*5aiJy.Qualuormgg. non veuisuu*
addunl .
(26) vvv. Sic Iree veiustigsimi codices

alii nonnuili. Edili .
1
EPISTOLARUM CLASSJSII. EPIST. CLXIY.
654
$. nun sinuni. Praesenlia autem quae et qnalia sint.
(27) , ? \ dicere polerit $t fâter Uaracbus, si minus eo
&? (28), \ , modo qui dignus sit Yeritaie, saliem quaoluiu satie
' * (29) est ad dilalionis causam îgniflcandam. Omnino
flaw 5 , , auiem persuasum mihi est, si noJ>iscum sincere
' (30) & .
precatus fueris, me ab omnibus uioleatiis facile
liberatum i r i .
6>
EPISTOLA CLXIIP
ladal Jnin liUtras, in quibiu eju* ammus depietu erat. Libenier eum invueret, nisi morbo detmeretur, qvj et quanim
$it, narrandum testi oculalo Ampfiilochio relinquil.
61 .
Jovino comili,
.
Vidi tuam aniraum in lilteris. Nam revera piclot;.
w \ nulius lam aceurale corporis elBgiem aseequi po , test, quam oralio menlis arcana exprimere. Nam
^. et momin graviiatem, et bonoris veritatem, et
:, (31), \ aniini in omi}ibus Siitceritalem apte nobis effinxit
(32) litlerarum sermo; unde el tuse absenliae niagnum
; \ - nobis solatium aiiulit. Quare non le fugiat qualibet
. oblaia scribendi occasione uli, alque boc ex longo
inlervallo colloquiura impertire; quandoquidem
, \ 254 coram conveniendi spem abslulit corporie
* iofirmiias; quae quania sit dicet (ibi religiosissimua
(53) - episcopus Ampbilocbius, qui et rem novit eo quod
. * multum nobiscum fueril, et quae vidil verbis exprit , - tnere potest. CaHerum nota esse volo incommoda
, ntea, non aliani ob causam, nisi utdeinceps veniam
. consequar, et pigritiae crimen effugiam, ei vos invi sere omiltam. Quanquam bujus rei jactura non
bv/ , 0tam accusatione indiget qoam consolalione. Nam si
^ , pogsem cum tua gravitaie convenire, id equidem
. iis, quse sludio digna aliis \idenlur, longe auliquius
. baberein.
, '

'
EPISTOLA CLXIV"
\Mini Bcmlm eximias Ascholii litleras, ei gralias aqil ob missum ad te marlyris corpus, cujm hortator fuerat Asckobiu Sed mcerore affectum se dicit, dum comparal cum pratenli rerwn italu, de beato Eulyclw et de martyrum
conUanUa tcripserai Aschoiius.
,
i. - ,
& ,
(34)* - ^
(35) , . -
Ascholio, episcopo Thessalonicw.

i, Quanto nos gaudio repleverint l i i t e r a 3 sancii-
talis luae, nos sane non facile demonslrare pogsimu8; sernio siquidem rei clare explicandae iinpar
est; ipse aulem apud teipsum exisliraare debes,
ex eorum quae scripsisli pulcbriiudine cdnjecturam faciens. Qujd enim non babebat epistola?
(27) . Hsc addita ex tribua vetustissimis opportunitatem. Codex ilarlaeanus prima manu .
codictbus et pluribus aliis.
(33) . hac voce Irea vetustissimog
(28) . Sic ecribilur boc nomen in utroqueCois)., Med., HarK, duobus Regiis el ulroque codices secuti sumus. Editi .
34) . Ila quinque codices
Kgot. Edili .
non antiquissimi, nempe Coisl. aecundus, Regius
(29) . Male in sepiem ross. non ve- secundus, Claroui., Paris. et Bigot. \n aliis legilur
toslissimis
, sicque babuit prima manu Harlapanus.
(30) . Sic n^ss. surnmo consensu. Sed cum in aliis hujus epistols simillimis locis legalur , nnllo dissentienle codice; nibi(
Edhi .
() '. Iia tres vetustiesimi codices. uiutanduni duximus.
(35) . Harl. .
Cilili .
* Alias OCCLXXVIH. Scripu anno 374.
(52) ". Sic Medicaeus codex, roeliue
ffiulto quam edili , iententte in omnibu$ - AliasCCCXXXVUi. Bcripta anno 374.
Nonne in Dominom amorem ? Nonne mirum quiddam de martyribus, ita perspicue certaroinis modutn describeus, ut res nobis poneret ob oculos ?
Nonne ei in nos ipsos bonorem ac dUectionem?
Nonne quidqtiid praclariesirauro quis dixerit? Ua
ut, ubi epistolam in manus sumpsi, eamque legi
saepius, ac redundantem in ea graliam Spirilus perepexi, mibi viderer priscls temporibus veisari,
cum floierent Ecclesiae Dei, flde radicatse, conjuacte cbaritate, roembris a r i i s quasi in corpore
uno unam conspirationem babentibus : cum manifeeti essent qui peraequebantur, manifesti itidem
cpii patiebanlur perseeutionem : eurm populi bello
oppugnatirouUiplicarentur,ac martyrum sanguia
Eccleaiae irrigans, veritaiis atbleias mullo plures
aleret, posierioribus priorum exemplo sese ad certamen paranlibus. Tunc Cbrietiani pacem babebamus inter nos : pacem itlam quatn reliquit Dominua, cujus nunc ne veetigium quidem nobisjam
superest, adeo illam crudeliter a nobis invicem
abegimus. Verumtamen redienini animi noslri ad
priscam iilam beatitudinem, ubi liltera ex remota
vegiofte veneranl, dilectionis pulchriiudiue efflorescentes; ac marlyr nobis advenit a barbarig ultra
Jstruro babitantibus, per se ipse praedicanefideii l lic vigenlis integrilalem. Quis d D i m a r u m nostrarum big in rebus Iseliiiara enarrare pos&iil Qua>
n*m excogilelur dicendi vis, quae clare valeat affectum in corde noslro rccondilum 255 enarrare? Profeclo cum vidimus athletaro, illius hortaloram ielicera praedicavimus : qui apud justura
>udicem justitiae coronam et ipse recipiet, co quod
mullos ad certandum pro pietate corroboraverit.
MAGNI
0
; ; \ ,;
, , (36) , * (37)
; ;
; &
; ,
, , \
, , ,
f , , b
- * \ ,
* , \ , , 6 , ^
. ^
(58)* ,f
, *
,
. |
,
(9|,
, 6
, .'
rJ.r.w;
.
.;

; "
, >
*
\ , &
^ .
2. Quoniam beatum viram Eutycben in memo*

riam nobis revocaslt, patriamque noetram exornaeli ui quae pietaiis semina praebuerit, oblectasti
quidem nos recordatione praeteriioruro, scd affecisii tristilia his quae videmus arguendis. Eoimvero
nemo nostrum Eutycbi virtule similis : qul utique
tantum abest ut barbaros Spiritus virtute ac donorum illius efficacia mansoefaciaiiius, ut eos eliam
qtii roansueti sunl, peccatorum no9trorum magnitudiae feroees reddamus. Nobis enim causara et 1
peccatis nostris ascribimus, cur tanlopere diffuaa
sit haerelicorum poientia. Etentm nulla fcre pars
orbis terrarum haeresis incendium eflugit. Tua autem narratio, aihleiica cerlamina, corpora pro
pietate dilacerata, furor barbarorum ab hominibus
corde impavidis coniemptus, varia tonnenta persequentium, decertanliura in omnibus conslantia,
ligmim, aqua, quibus consummali martyres. No-
2. \
, \
,
*
, .

,
, :
.
w
.
;
. , \ (41), >
,
,
(56) 2Vfc . Male in quatuor ross. non

vetuetissimis legitur .
(57) . lia Barl. etCoisl. primus. Edilûu>v.
Ibidem editi ' . Tres aniiquissimi codices cum duobus aliis ut io lexlu.
(58) '. Ita Harl. et Coisl. priraus cum
tribua abis. Edili .
59) . Harl., Med., Beg. prmus, Yat. et Bigol. alter

(40) . Ediii addunUxi, quod melius videtnr
deesae in tribus amiquiseimis codicibus.
635
S. BASIL
(41)
. l u Harl. Med. *
Cotsl. primus. Edili .
171
EPISTOLARUM CLASSIS IT. EPIST. CLXV.
658
, - etra vero qualia sunl? RefrtXit charilas. Patrum

, , (42), asiatur docirina : naufragia circa fidem crebra :
. ; , silent piorum ora: populus a precationis aedibue
|. * abacttis, sub dio ad Dominum, qui in coelis est,
$ - manus attoUit. Ac graves quidem sunt afflictiones,
* nusquam tamen martyrium; eo quod qui nos
vexant, eodem ac noa appellentur nomine. Eam
. \ ob causam cum ipse Dominum precare, tum strefipsfoi, , - nuos omnes Cbristi atblelas ad adhibenda pro
. Ecclesiis jjreoes ttbi adjunge : ut ei quid adhuc
| , \ teroporis superest mundi constitutioni, nec jam
in contrariwn impetqin feruntur omnia, reconcfe
(45) - liaius Ecclesiis suis Deus,. ipsas ad priscam pacem
, reducat.
, xa\ - .
m; , ], .
r
EPISTOLA CLXV.
*.
imoi BasUius acceptam ex Sorani lilteris tceliliam, eumque laudat, qttod et antea pro fide certamina sustinuerit, et
nunc martyrti nuper coronati corpore palriam honoraverit. Rogal ul pro srprecelur*:
(44),
Ascholio, episcopo Thessalonicce.
,
Yotum nobis a n t t q u u m adimplevit Deue san - ctus, cum n o b i s dignatus est concedere, ut verae
& . \ pictatts tuae litteras acciperemns. Hocl enim maxi , \ m u m est et maxime e x o p t a D d u m , videre te et vi:, \ * deri a te, ac Spiritus donis, quae iii te sunt, per
*. * nosmetipsoe perfrui. Sed quia \& el loci dislantia
, aufert, et negolia quibus privatim a t e r q u e D O s l r u m
* - detinemur; in 256 secundis oti& fuerit, ut anima
(45) - frequentibua tuae in Gbristo cbaritaiis litteris al*? . \ , tur. Quod et nunc nobis contigit, eum pmdenti
tuae epistolam in manus sumpsimus. Plus enim
y. - quam g e m i n i facii surous, iis quae a te acripta sunt
. \ perfruentes. Erat enim revera et tuam ipsius in [, ' tueri animam, velut in speculo quodam, ita io
. sermone relucentem. Illud autem multiplici ine
laetilia affecit, non solum quod is sis qaem omnium
, testimonia praedicant: sed etiara quod egregiae tuae
* \ doles patriae nostra sint ornauienta. Enim vero
. 0 veluti viridis qtiidam M i r c u l u s ab eximia radice
\ , ' profectus, fruciibus spiritualibus n a l i o n e m exter . ram replevisti. Quare nec injuria patria nostra de
. suis gloriatur germinibus. El cuni pro iide certa
(46), mina sustineres, Deum g l o r i f i c a b a t , bonam Patrtim
, - b&rediialem in te audiens custodiii. Tua auiem
& . nunc qualia sunt? Marlyre, qui nuper in vicina
(42) Td , . Haec facile expiicantur tavit taluti* symbolum, anno* natus triginla oeto.
tf illustrantur ex epislola Eccleaix Gotihic, quae
(45) . Src iidew Ires anliwool cum corpore S. Sabae martyris ad Ecclesiam D quissirai codices. Editi .
Catsariensem missa est. Sic legitur sub finem bojug
(44) . Qnamvis orones codices mss. ot
pislolae : - editi hanc epislolam Ascbolio iiwcribant, nullus
\ .. ^ lamen dubito, quio Sorano Scylbise duci scripla
f^6v, , fiieril : idque in Vita S. B*tilti probare cona' . bhnur.
,
(45) . Ulud pronowen. quod
^, . Tunc eis de- ad sententiae seriein n e c e s s a r i u D i videUi, desum*ciu* est ad aquam, gratias agens et glorifieans peimus ex codice Harlaano.
Deum. Ae proeeipiiem ilium dante\ *t lignum illius (46) . Ila novem mss. Editi .
collo imptnentet, mersaverunl profundo. Sicque con- * Alias CCCXXXIX/Scripta anno374.
d
wmmaiu* per lignum et aquam, inlaminatum $er-
6. BASILU MAGN*
659
vobis barbaria decertavit, palriam honorasti, velul (47) \ ; , (48) a6Vfgratus agricola ad eos qui semina praebuerunt, \ ( ,
fructuum primitias raitteiis. Vere digna Cbrisii , ;
atbleta dona; martyr veritalis nuper justiiia? corona redimitus, quem et laeti suscepiraus, %c Deo, . (49) ,
qui jam in omnibus genlibus Chrisli sui Evange- ' (50) 4
lium adimplevit, gloriam dedimus. Sine autem boc , U\
te rogem, ul noslri qui te diligimus, memineris , %
in precibus, ac seduio Dominum pro animabus no-
alrU preceris; ut et nobis aliquando donelur Deo . &1 \
incipereservire secundum viam maiidalorum ipsius, ,
<jn;e nobis dedii ad salulem.
\
, \ ,
, .
PS<7'*
EPISTOLA CLXVI*.
$a$ilm seu potius Gregoriu* beatum pradkat Eupraxium, Euubium $e eonferai; sed multo beaiiorm
Eusebiuin, cui exsilium gralulutur, eumqve rogat id pro te precetur et ad te oergat scribere.
Eusebio, epUcopo Samosatorum.
(51),
T
Carus mibi in omnibus, etc. 257
* , . . .
Vide inter S. Grcgorii ISaziameni Epiitolas, epist. 65.

EPISTOLA C L X V i r
2.
Bivitius, $eu potius Greqorius acceptam ex lilleris Eusebii lcetiliam $ignifical; moleslia* exauat et negolia,
non invisai; ipsius lilieras sibi el tucro ei honori apud mullos eue te$talur.
(52),
Eusebio , episcopo Samosalorum.
\ , \
Et cum sciibis, et cum noslri memor es, hptilia
no aflkis; el quod boc uiajua est, cum nobis in , .
lilleris benedicis. Nos porro, ei digni tuis labori- , (55) ,
bus et tuo pro Cbristo ccilamine essemus, couces- , h
eum n,obis fuisset, ul ad ie profecti pietalein luara coinplecteremur, ac palieiUix in aerumnis oxem~ , \
pium capercmus. Sed quia ea re indigni sumus, , molcstiis mullis ac negoiiU deienli, quod secun- \ ,
dum est, facimus ; salutanius luara pneslanliaui, ,
precamurque ut ne noslri defatigeris meminisse. \ .
Nam lilteris tuis dignos baberi non lucrura dun- ^
laxat nobis est; eed gloriatio etiam apud niullos ,
atque ornamentum, quod aptid virum viriute tanta \ , \
praedilum, tamque Deo c o n j u D d u m , ut ei alios eiiam \
tum sermone, tum exemplo conjungere. queat, ali- , \ xsl
\ .
quo in numero simus.
c
EPISTOLA CLXVIIL***.
'.
Quantum dolei Batilius Ecclesiampastore desltiulam, tanlum Antiochi [elicilalem prasdicat, quod cum Eus
Antiocho, pre&bytero, fralrig Eusebii filio, qui cum , ,
patruo extulante versabatur.
.
Quantum doleo Ecclesiam pastoris tanti destitu-
rj
:>
cum Regio secuodo el Goial. secundo ...

.
(51) , elc. Adduntediti ,
sed prorsus villose; nec leguntur apud Gregorintr
Nazianxenum, cujus inler epislolas bacc irigesini
est, ipsique videtur iribuenda. Hinc a noslris codi
<4K) . Ita Goisl.primus,Val., Beg.
eecundus ei Paris. Editi . Ibidem cibus abest, exceplo Coisliniano primo.
(52) . Hxc eliam epislola Gregorio adjuquinque mss. . Bigot. et flari. secunda
dicanda, nec eam ullue habet ex codicibus nosiris
ihanii .
(43) ". Editi addunt , quod melius prseler Coislinianum primura.
(55) . Sic Gregorius Naxianxenus elCoisi.
deesi in sex mss. Ibidem edili .
(50) ... ^.
Mcdicieus codex priiuus. Editiooes Basilii . Paulo posl pro eo
* Abas CCLl. Scripla anno 574.
Alias GCL1I. Scripta anuo 574.
Alias CCLXIX. Scripla anno 574.
(47) . Med. et alii nonnulli
.
EPISTOLARUM CLASSIS 11. EPIST. CLXIX.
64*
* ,
regimine , tantum felices vos praedico , qbibus
- coutigit ejusmodi lempore curo viro esse roagmnft
0 (54) pro pietate certamen decertanle. Persuasuin cnira
. , \ mihi est vos qaoqoe, a quibue propensa illius
, volurtlas preeclare excitattir et exstimuratur, eani- \ . dem eortem a Domino consecuturos. Quantam auTRtxov - tem lucrum in summo olio perfrui viro lot ac tanta
, tum ex doctrina, tum x rerutn experiehtia conse ! " culo) Qoare certo scio vobis nunc demum cogni? , tum esee virum illnm, quali sit prudentia; pro
* \ plerea qiiod praeterilo temporeclipseinfeaiembabe& , \ bal in raulta distractam, nec vobis lantum erat a
vim negotiis cnii, Mi toti 258 accumberella
, ad spiritoale ftaenium e puro viri pectore promaw . nans. Sed largialur Doiuinus, ui et vos ei sitre so^ \ latio, el ipsi aliorum non indigealis coneolalione.
tlwi, . Quod ntique perguaeum hafceo de cordibug vestris,
' GUV \ \ , conjeciuram faciens et ex mea ipsius experieniia,
, qua veslri pauliaper periculura feci, et e* opiimi
, - magislri sumnia doctrina, quocum vel wnum dient
MU , versari satis est ad salutem viatici.
.
t
'.
EPISTOLA CLXIX\
Qwtrbuquidani diaeonw, cum mulUu virgine* congregauet, et noctu aufngiens choros cum illii duciret, Gregorin*
\w captivitalem collegil. Unde eum roaat Basilius, tii Glycerium redire jubeal, virginesgue tyramide liberet, salw m qm redire vouati. Giycerio modate redeunli veniam promittit; tecus vero, deposilionem minatur.
(55) .
Cregorio Basilius.
\ (56) \
Negolium quidem suscepisti lene, atque huma?, Q nura, cum conleniptoris Glycerii (sic enim inlerim
|: ) , scribimus) capiivilatem collegisti, communeque nou': , , slrum dedecus, quoad cjus fieri potuit, contexisti.
' Operae autem prelium est, ut pietas tua gestarum
uz , . ab eo reruiu ccrlior facla, sic ignominiam diluat.

Gravis ille nunc et venerandus apud vos Glyceriug
* (57) a me quidem ordinatus est Venengis Ecciesiae dia, \ ,
conus, ul et presbytero mhiislraret, et opus Eccle*
5 . \ siap. curarei. Esl enim, quamris ad alia absurdus,
, ,
saltem ad manuum oificia baud male a natura com . \ , paratus. Posteaquam autem diaconus inslitulus
, .
et, opus quidera perinde neglexit, ac si nullum ei
, * prorsus impositum esset. Coaclie autem mieerig
, virginibue, privata auctoritate alque potentia, par \ ),
[\iti sua sponie ad eum accurrenlibus (nec enim le
^ , \ - fugil,quam adhujueraodi res promptasit javenttts),
\ , partim invilis et repugnantibus , gregis imperium
, (58) \ sibi arrogare aggressus est; ac patriarcha? nomire
\ , ' el habitu sibi iinposito, statim insolenter se eflerre
|ucd desuropsirous ex Gregorio,
^ &:, editiones Basilii habebant
.
(54) . Trescodice recenliores
.
(55) . Nysaenum aut Nazianzennm in'Higit Tillemonliue, sed Nazianzeno inscribunt vewii codices. Nam in Coisl. priroo inscribiltir
'^. Praecedit autem epislola 71, quam ad Naziannum gcripum esse nerao dubitat. In Harl&ano
Mlem kgilur manu recentiore- ,
li litulus jejuuior quidem est et exilior, quani ul
ywopos deceat, sed taraen indicat epislolam ad
Gregorium Nazlaazemim smptaro fuisee. Reperilur

eadem episrola cuni duabua sequentibus inler epistolas Gregorii Nazianzeni, aunique 205, 206, 207.
(56) . Harl. recenliore niamt
. Sic eiiam legiiur apud Gregoriun
Nazianzenuin.
(57) . Harl. . Goisl. .
Naz. .
(58) ". Editi addunt , quodf
meriio expungunl codicee Med. el Goisl. priuin#
In Ilarlseano toia pene epistola scripta e*u nuntf
recenti.
' Abas GCGCXH. Scripta circa annum 574/
643
S. U S R
MAGNl
coepit, non cauea altqua probabtli ac pietate eo de- . , |

veniens, verum banc parandi victus rationem, ut ,
alias quamlibet aliam, sibi proponens: ac param , !
abfuit quin totam etiam Ecclesiam sedibue suig , ommoverei; oontemnenspreebyteniai suum, virom (59), \
t viia instituto et tate veneranduro, c o Q t e m H e n e \ ,
cborepiscopum, ac hos etiam tanquam nullius pretii . \ , (60) )
bomines; setnperque lumuliibus ac periurbaiioni- ' \ , : i |
nibos urbem atque universum clerum implens Ac (\
tandem, ubi a me et a chorepiscopo levibus verbis ), )!
objurgatus est, ne conlemptor evaderet (nam juve- \ .
nesetfamad eamdem contumaciam exercebai), fa- , \ , .
cimte admodum audax el inbumanum excogiiat. (61).
Virgines, quotquot potuit, per sacrilegium pr&da- . " ,
tus, nocte obeervala, fugam capessii. Omnino Ubi , , . &
gravia hac videbuntur. Tempas 259 quoque con- *(62) , m
sidera. H&bebatur ibi conveitlus, atque ingens un- , xwirj
decunque, ut parest, confluebat muUitudo. llle ,
autem vicissira horum suum introduxii, juvenes . \ , xifep
sequentem ac iripudiantem, ac plurimum quidem - * < ,
tristiliae piis afferentem, pluriroum autem risua la- ,
scivis et lingua procacibus. Neque his contentus, , elsi tam airocibus et horrendis; sed etiara parentes, , ' , .
ut audio, virginvm orbitatem non ferenles, aique , \ (65) 4
dispersam turbam reducere cupienles et ad filia- ^
rntn suarum pedee cum gemiiibus, ut consenia- . $ &
neum est, accidentes, admirandus juvenis cum (64) * &
praedaloria sua manu contumebis atque ignominia .
afficit. Haec velim ne ferenda existiinet pietas lua: ,
etenim hoc ludibrium commune omniura nostrum ,
est; sed in primis jube eum cum virginibus redire. \ .
Misericordiam enim aliquam, si modo cum luis (65), ^
litteris revertatur, polerit consequi; sin minus, , ' (66) ,"
virgines saltem ad Ecclesiam earum malrem remitte. (67) \ ^ ; ,
Quod si boc lieri nequii, at certe in eas qtiae redire ,
volunt, lyranmdem exercerl ne patiaris; sed per- . ' suade ut ad nos reveriantur; alioqui Deum et ho- (68) \ (69)
mines testamur baec minime recte fieri, nec ex Ec- ,
clesiae legibus. Glycerius aulem si cum disciplina .
et congruenti modesiia redeat, id oplimun: secus
ero, sit a ministerio remotus.
9
(59) Tbr .
Med. et Goisl. primus
<c$v .
(60) lra . Combefisius legendum ptitat .
Quasi dical Basilius Giycerium ne increparelur au-
Jugisse. Sed nibil prorsus mutandum, cum illud
idem sonel boc loco ac ubi sive posiquam. Hoc
enim sensu usurpatur in episi. 199. Sic eiiam in
oralione S. Ephrem in S. Batilium p. 58. "
xa\ 6 ' : Ubi ergo Domim
nus erga me mUericordia commotut fuit.
(61) . Harl. .
(62) ... . Legitur ... apud
Gregorium.
(65; ". Harl. . Sed prima nianu
babuit . Legitur etiaiii apud Gregoriuni.
(64) . Ua ires noslri veiusiissimi
coili^g : plures enim in hanc epislolam reperire
non licuit. Sic etiara apud Greg. Editiones Btfilii

\ .
(65) . Editi addunt , quod deesi io
tribus nosiris nass.
(66) . Vox Basilio faasiliarie. Sic efiia
pluribus in locis usurpatur.
(67) . Coisl. .
Harl.
Deum et homines. Sic etiam apud Gregoriuoi, ft&
quod legilur .
(68) . Legendum putal Combefisias
. Sic legilur apud Greg. Nazianz., d ai
marginem . Qua quidem vox cum legaf
in tribus noslris vetustissimis codicibus, oon ridej
cur mutanda sit. Sxpe euim idem valet ac disciplina et ordo.
(69) . Ita mss. el Greg. Nax. Edilion*
Basilii .
EPISTOIARUM GLASSIS I I . EPIST. CLXXII.

PO\
EPISTOLA CLXX*.
4}lycerw veniam pollicetur Ba*ilm,$i cito redeat, tecu* vero, depmitonem minatttr.
.
, \ \
, (70) ,
; ^
, .
u\ , \ (71). '
, ,
, \
^. (72) ' ,
(75) *
* ,
I,- , ' .
Glycerio
Queusque iandem amenlia praeceps a^gerig, et

tibi quidem ipse male consules, animos autem nostros concilabis, atque universum muiiachorum
ctum infamia et dedecore afficies? Redi igiiur
Deo freius et nobis, qui ejus benignitatem imitamur. Nam si paterno animo reprehendimus, eliara
paterno animo ignoscemus. lta lecum agimus: siqnidem multi alii tua causa supplicanl, et ame alios
presbyter luus, cujus caniliem et misericordiam
reveremur. Quod si diutius a iiobis te removes,
gradu quidem omnino excidisti; Deum aulem etiam
amitles, cum tuis cantilenis ei stola : quibus refyis
ducis adolescentulag non ad Deum, ged ad baraibrum.
POA\
EPISTOLA CLXXP\
Queritur Uervm Basilius, quod Glycerius ei virgines mmdum redierint.

.
Gregorio.
\ \
Scripsi ad le et antea de Glycerio et virginibue.
. 01 \ - At illi necdum bodie redierunt: verum adbuc mofn:tv, ' , . raniur; qua de causa, et quomodo nescio. ^Neque
( yip , ' enim tibi boc criraen intulerim, quod invidi* no , , bis creandae 2 0
facias, vel ipse nonnihil
\ . - nobis offensus, vel gratiara ab aliis iniens. Teniant
; (74) . igltur, orani metu posito : eslo 4u bujus rei spon (75) * , \ - sor. Angimar enim dam membra abscinduntur,
(76) . , * eiiamsi recie pracisa sint. Quod si restiterint, alio*
^, ,
rum erit onus, nos aulcra abluimur.
c a u 8 a
'.
EPISTOLA CLXXIP".
&ru/taf Batilius te ex Sophnnii litteris el Uctiliam eo majorem, quo tune rarior eral chariUn, collegme; tt tummttm *
cum hoc Patrumfideidefensore coUoquendi desiderium concepisse.
().
Sephronio epiuopo.
' ,
.
.
5 , ,
.
} , ,
,
;
, \ , \
^ , , \
\ .
Quanta me laetitia liiiera tuae affecerint, acribere

nibii mihi opus est. ld enim profeclo conjicis ex
his qa3 scripsisti, cum talia sint. Primum enim
Spirkus fructum , chariiatero, mibi per epistolam
ostendisti. Quid autem ea re mibi possit esse antiqaius in hoc temporum statu, quo propter multiplfcatam iniquiiatem refrixit roultorum charitas?
Nunc enim nihil est taro rarum , quam epirilualis
fratrie congressus, et verbum pacificum, ct spiritualte communio: quam in tua inlegritate nactus,
Domino gratias egi, orans ut et cumulata in le Isetitia perfruar. Si enim tales epistolae, qualis con-
) . Ila Harl. Editi . Habet D

iium Gregorius Nazianzenus ut edidiiuus.
7i) . Male apud Gregoriom legilur .
{ty . Harl. .
(74) , lta mss. tres. Editi ?AJ . Legiluf etiain apud Greg.
J75) . Legitur apud Greg.
mus quod in editis legebatur .

(77) . Sic edili, Coisl. primue, Med. et alii nonnulli. Vat. et GJarom. habeni
tantum . At prorsus mendoee Haiia?anus
codex et alii nonnulli, in quibus praecedit epislola
ad Sopbroiiium maffistruro, habenl . Perspicuum eniro est nanc epistolam ad episcopuin
non ad magistrura ofliciorum scriptam esse.
* Alias CCCCXIV. Scripta circa annum 574.
" Alias GdGGXHI. Scripia circa annum 574
* Alias CCGXXXV. Scripla circa annum 574
^ - abuisti membris.
(7o) . Ua Harlaeani codicis ope emendavi-
S. BASlLll MAGNI
617
61*
gressus? Et sl eminus sic capis, quanli eris prelii \ , ; ium cum cominus conspicieris? Scito autem, nisi ,
negotiorum innumerabilium multitudo deiineret ac ; (78J,
ineluctabilfs illa necessitas qua conslringor, ipsum (79), \
me ad tuam integriiatem properaturum fuissc. * ,
Q-ianquam magnum quidem impedimentum cst, . &
quominus mbvear, velus illa corporis segriludo ;
sed tamen ob speralam tilftilatem hoc impedimen- (&, *
inm esse nonttuxtescm.Congredi enim <rum tiro, .
cadem sentiente, el Patrum lidem defendente, uli \ ,
de te venerandi fratres et compresbyieri narranl, ,
est profecto ad priscam Ecclesiarum bealitudinem (80), .reverti; cum pailci quidem dispulandi morbo labo- , |
rarent, omnes autem tranquillo esseni animo> man- , 5
data ciira pudorem perficientes , pernudam et sim- , -
plicem cunfessionem Domino servientes , ac fi- (81) , caj
dem Patrem et Filium el Spiritum santtum in- :
violabilem ei minime curioaam servantes.
* (82), \ \ *:>
\
.
EPISTOLA CLXXIIP.
Deciarat Basiliut $e raro scribere, dum metuit ne lilterce intercipitmtur : expoftit in quo consutat vita eva
lulum, quod Theodora amplexa \ueral.
Theodorce canoniccc.
(83).
Tardus sum ad scribendum, quod minime per

suasum mihi sil litleras measomninoreddicbaritaii (84) &
luae, sed perfereniium improbilate iununieros alios , :.*
,
eas prius legere ; 261
prcsertim ea nunc sil
rerum perlurbalio in orbe terrarum. Quare exspeclo ^ (85) ^
dum quddam modo incuser, ac llilerse violenter . reposcantur : ul hoc argunwnlo eas reddi cogno- , ,
scam. Sive aoiem scribam, sive taceam, unum uiihi ^
opus est, in animo dignilalis tuae relinere mcmo- \ \ loy
riam, ar. Dominuin precari, ut det libi cursum boni ,
illius instUuti, quod elegfsti, absolvere. Yere enim ,
non leve cerlamen esl promiitenli, quae ex promis-
sis consequunlur adjicere. Nam evangclicum vi- , .
vendi genus amplecli cujtisvis esl: scd eliam ad (86)
tninima quseque observationem perducere, nec quid- .
quam eorum, quae illic scripla suul negligere, hoc \
pauci admoduro ex bis quos novimus , perfecere: , \
Hempe lingua refrenata titi, et erudiio ex EvangeJii , ;
mente oculo : operari manibus secundum proposi- '
tumDeo placendi: Dedes item moverc, el uno * D (87)
c
* I I Tim. , 15.
* Alias CGGU. Scripta circa anntim 574.
(78) Eh . Pro his vocibus legiiur in Coisl.
primo . In Medicaeo .
(79) . Ediii addunl , quod deest in
novero codicibus mss.
(80) . Hic etiam edtli addunt ,
quae verba nullo prorsus in codice ms. reperiuntur.
(81) . Edili addunt sine nccesaaria ratione et praeler omnium codicuoi mss.
l&dem.
(82) , xal. De&unt ha?c
verba in Coisliniano primo et in Medic%o.
(85)
lta mss. sex.
tlditi . Addit Harl. , de vtla canonica.
(84) . l(a onmes nostri teteres libri. Ediii

. Paulo post iidem edili ... hip*i>
Septem mss. ut in texiu.
(85) . Ita Coisl. ulerqiie, Harj.,
Med. et Bigot. Editi . Paulo post ediii
. Omnes mss. ut in texiu.
(86) . lta tres velustissimi cooices.
Edili . Ibidem quinque mss. ia* j
. Sed sequi maluimus ires veiuslissimos, q j
hocloco cum edilis consentiunt, nisi quodhabeitj
pro eo quod erat in editis
(87) . Magis piacuil haec scripwra
coaicutn Harl. el Coisl. primi, quam rulgala
, lingua castigala. lidem codices cl alii
nulli . Edili .
1
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CLXXIV.
:? , que membro sic uti, ut inilio Condiior noster ordixa\ - navit: modcstia in vcsiitu, cautio in virorum collocu^ , \ , \ quiis, in cibis frugalilas, in rerum necessariarQn
, possessione nibil superflui. Haec omaia exigua qui , dem dum sic simpliciter narrantur, sed magno
^ , cerlamine ad perflciendum indigent, quemadmo , dum rcipsa comperimus. Sed et humililalis perfe. clio, adeo ulneque majorumclaritatis meminerimug,
, nec ai quid nobis insit a natura aut corporis aut
tffpovra, ' (88) . animi ornamentum, inde efleramur, neque externas
, de nobis opiniones ansam elationis ac tumoris fa , , ciamus: baec cum vita evangelica connexa sunt.
vrij/p (89) Ad-ha?c conslantia in abslinenlia, in precando se , , dulitas, in fralerna dileciione commiseratio, libe \ ralitas erga indigcnles, spiritus animique abjectio,
t& , cordis eontriiio, fidci sanitas, in moerore aequabili/. . , - tas; nunquam intenniuente cogitatione nos(ra
, , terribilis illius et ineluctabilis judicii recbrdalio , nem , ad quod omnes quidem festinarous, sed qiii
, , illius reminiscantur, ac de illius exitu aint solliciii,
, , - paucissimi sunt.
: (90) \
, , \ '
: ,91;.
'. ^
EPISTOLA
CLXXIV*
Lro seribit huic vidiue Ba$iiius, ne quid ei perictdi creet. Horlatur ul divmi Judicit cogitatione animum non dimoveat, nec latnen nimia distringaiur soltuitudme.
Ad viduam.
, C Equidem elsi omnino cupiebam ad tuam nobiii , (92) \, lalem ssepissime scribere, me ipse senaper cobi , bui, ne quas vobis lenlationcs viderer suscitare,
propler eos qui infenso in mesuiit animo, alquc
, \, ,
eiiain, ul audio, inimicitiam eo usque perducuni,
\ ,
^ (95) ut curiosius iuquirant, an quis a me litleras acci-- , , - piat. Sed quia 262 * P praclare faciens, Hlteras
, \ coepisii miliere, ac scripsisti nobis, ut par erat,
: de rebus animse tuae communicans, incilalus sum
, ad rescribendum, cum ea quae praeierilo tempore.
- omissa sunl, sarciens, tum etiam ad ea quae a
, \ tua nobilitaie scripta sunt, respondens. Neinpe
. beala esl amma illa, quae nociu ac interdiu nul \ - lam aliam curam versal, nisi quomodo ia die illa
, , magna, in qua crealura omnis aclionum suarum
^': , ^ raiionem redditura judicem circumstabit, possil et
* , ipsa viiae suae ralionem facile ponere. Qui enim
SA
(88) * . Deest in quatuor mss. non bus qum divina Scriptura manifestala sunt, et hi$
tttiqnissimis. Ibidem editi . Tres vetu- qui studiosis debeni dirigi et Deo placcre (eilinanftssimi codices et alii nonnulli ui m lexiu.
libus in prmenliarum moti, vobh solum, vcut di(89) , Ita tres antiquissimi codices. dici, elc. corrupte. Desinit : Fruclusque digno* paEdili . Ibidem Med. et Coisl. primus - nilentice ostendere Dei beneplacenlia el cooperatione
Domini noilriJem Chrisli. Amen. Sed quas inedila
sine prsepositioae.
putavit vir doctissimus, ea lolidem verbis Grac^
(90) ... . Ita tres
eiu$iissimi codices et Clarom. nisi quod Harlseanus el Lalinc, emendatius eliam, iegere est episl. 22,
ôdei babet . Edili non babent supra. E D I T .
^, sed buiic locuiu sic exhibent;
(92) . Ita mss. suramo consensu, ct
/ , etc. fiunquam paulo posl . Edili et .
nobi$ Ttcedente cogitaiione terribilis illius, elc.
(95) . llarl. ct CoisJ. priiuus
(91) Suppiemenluin ad banc epistolam ut anecdo- , quod idem signitical. Paulo post
^ Laline tanlum et corritptissime edidil Pelrus idemtoisl. .
ôysius GaUetins (ap. Amaduzzi Anecdota liltera* Alias C G L X X A I I I . Scriola circa anno 574
r
H tom. 1, p. 23). Incipil: Mullis vero exsiMenliP A T H O L .
GR.
XXXII.
21
651
S. BASILII MAGNl
652
diein illam atque horam anle ocolos positam babet, seuperque suam pro illo iribunali, quod decipi .
nequit, defensionem meditatur, is aut nihil aut , \
umnino levissima peccabit; quia peccare nobie (94) , 6 ;
ob absentiam timoris Dei contingit. Quibus autero , :
clare obversabiiur intentarum minarum exspecia-
tio, his nullum tempus dabii insitus timor in invo- (95) .
luntarias actidhes aut cogitaliones incidendi. Itaque ,
Dei memineris, et illius timorem in corde habeto,
atque ad communionem precum omnes adjunge. (96). \
Magnum enim est eorum qui beum placare pos- , \ ,
sunt auxilium. Neque bxc facera inlermiseris. .
Nam et viventjbus nobis in bac caroe bona eril \
adjutrix precatio, et inde proficiscentibus idoneam . \ .
viaiicum ad fulurum aevum. Quemadmodum au- \ )
tem sollicitudo res bona esl , ila rursus animum * \
despondere et desperare, ac de salute diffidere, .
res S U D I animae.noxi8e.Spem itaque inDei bonitate , colloca, et illius auxilium exspecla : certo sciens, \ , \
si recte ac sincere ad ipsuro convertamur, futu- , . rum ut nonmodo nos omnino non rejiciat,sed etiam ,
nobis adbuc prccum verba proferenlibus dicat : , , ,
\. ,
Ecce adsum.
( , ' - "

1
EPISTOLA CLXXV*.
De fide nihil vull scribere Batilius, ac de calumniatoftbus suit querilur.

Magneniano comili.
(97) -.
Non Ua pridem scribebat mihi gravitas tua, cum

lionvMiUa alia, lura ul de fide scriberem, aperte
pracipiens. Ego porro tuum hujus rei admiror studium, ac Deum rogo, ut indefessa tibi ineit bonorum electio, ac semperflrogredienstum scientia, tum
bonis operibus, perfectus evadas. Sed quia riolo de
flde scriplum relinquere, nec diversas fidei professiones scribere, recusavi mittere quae posiulastie.
Caeierum mihi videmini erudiri ab hominibus illic
nihil agentibus, qui ut me caluranientur nonnulia
proferuni; quasi inde seipsos sint commendaturi,
gi de me turpissima menliantur. Illos enim nudat
praeteritum tempus, et progrediens experienlia
notiores faciet. Nos autem praecipimus iis, qui in j)
Gliristum sperant, nihil curiose praeter antiquam
263 ftdero inquirere : sed quemadmodum credimus, Ua et baptizari, et quemadmodum baptizamur, iia et glorificare. Nomina autem nobis satis
est ea conftteri quac a sancta Scriptura accepimus,
ei in bis noviialem vitare. Non euim in invenlione
,
\ . '
,
, \
\
,
, .
,
, (98)
, (99), .
,
*
, -^
*
, \ , , \. . "
(i) , &
JT Alias CGCCX. Scripta circa ann. 574.

(94) .
lla mss. septem. Edili
. Paulo post ope codicum Harl. et
Goisl. primi emendavimus quod erat in editis
.
(95) . lia tres velustissimi codices. Deaimt aliie. Ediii . Paulo post edili
. . Omnes mss. ul in
textu.
(96) . Mulli codices non anliquis&ioii

. Non multopost plures mss. .
(97) '. ftfed. . Edili .
(98) 01 . Ita Goisl. primus et Reg. sectnidus.
Editi .
(99) . Ila Coisl. primus, M<d., Vat.,
Glarom. et Reg. secundus. Ediii .
^) *. Medicaeos codex .
EPISTOLARUM GLASSIS I I . EPIST. CLXWIl.
854
, nominum nostra salus, sed in sana dirinitatis, in

. - quara credimus, confessione.
, * \
6 .
POCp.
EPISTOLA CLXXVP.
Amphilochhan imitat Ba$Uiu$ ad diem \e$lum S. Euptychii, rogalque ut iribus diebut anle ipsum diem fetfum advemat
',
.
Amphilochio, epitcopo Iconii.
^ ,
, \ ,
, ;
,
, ,
' * *
-
-
"
'
'
. ,
,
* (2) ,
,
;
. *1 \ , \ \
^, \ , \

,
, \ \ , \
>
. (5)
.
, \ (4)
. \
\
.
0
'.
Faxii Deus sanctus, ut tibi corpore valertli, ei

omnibus negotiis soluio, et omnia ex sententiu
gerenti haec epislola nostra iri manus veniai; ut
inanis et irrila non sit uostra adhortaiio, qua
te rogaraus, ui nunc in civiiatem nostram advenias, quo convenius, quem quotaniits agere in
bonorem martyrum mos esl Ecclcsise nostne, illustrior fiat. Nam persuasum sil tibi, vir mihi
colendissime el vere quam desideratissime,
lum nostrum, cum mullos experius sit, nulliua
prsesentiam ita desiderare, ut luam , tantum ei
amoris aculeum brevi illo congressu iramjsisti. Ui
igilur el Domino gloria tribualur, et populi laslilia,
et bonore marlyres afficianlur, ac nos senes debita
iiobis a filio germano consequamur obsequia, ne
dedignejris ad nos usque impiger accedere, alque
conventus dies praevertere; ut otiose mutuum
iitter nos colloquium habeamus, nosque invicem
donorum spiritualium communicalione consolemur. Praestiiutus porrodiesesi Scplembris quintus.
Quainobrein, quseso, tribufi diebus tempus illud
anlicipato, ut el memoriam plocbolrophii pra?sentia lua insignem efiicias. Sanus , laelusque in
Domino, et pro me deprecans serveris mibi et Ecclesiae Dei per graliam Domini.
"
"
EPISTOLA CLXXVIP*.
Commendai Basilius Eutebium, qui calummis appetitus

graviuimumjudiciumsustinebat tempore mokstitsimo.
.
Sophronio magistro,
* (5) Recensere omnee, qui propter me beneficiis a

(5* tua magnanimilate affecli sunl, non facile est ;
adeo multis conscius mihi sum me bene fecisse
, - per magnam luam mauum, quara mihi Dominus
\ * - gravissimis lemporibus adiulricem largilus esi.
(2) * iyiiv. Editi * conlra veterum l) tum venisset, ptochotrophio nibil honorfs ex iilius
prassentia accessissel? Itaque iitterprecodicum fidem.
(5) . Nolui immutare hunc contextum, tor, ecclesiam in plocholrophio exsiruclam, de qua
qnia sic reperitur in utroque Goisl., Med. utroque, Basilius loquitur in episl. 94. Nemo nescit EccleReg., Vat. et utroque Bigot. Nisi quod in nonmillis sias, in quiuus marlyrum reliquia? asservabantur,
legilur . Non ex- memorias dici solere. Porro Ampbilocbius, si irisiat haec epistola in codice Harlaeano. Legitur in bus anle festum diebus venisset, non dubiuin est,
rditis '. Sed lamen legendum videtur quin piochotropbio exceptus (ibi eniin excipieban- die septitna Septembris. Hoc enim die memoria tur insignes personae), mysleria in ecclesia iliius
Eupsychii martyris apud Graecos celebralur : id- loci celebrasset. Quamobrera rogat Baailiua lempus
que Basiliua ipse lesiatur in epistola 100, consen- tribus diebue anlicipet, ut non solrnii S. Eupsycbii
tientibus tribus vetustissimis codicibus, et uiroque diem feslum obeal, sed et nrnnoriam plocholrophii
praeseniia sua insignem efficial.
Regio. Goisl. secnndo, Yat. ac Bigot. allero.
jA) . ExiRtimat Tilleinontius Ampbi(5) * . Ua Goisl. primus; qu* scnptura
lockiuin sic invilari, ut dmn in plocbolrophio di- magis placel quam vulgala * , per me.
versaiur, locus ex ejus praeienlia naemorabilis iie* Alias GCGXGIV. Scripta aunu 574.
ret. Sed quid necesse fuit emn Iribus ante diem
" Alias GGGXXXIV. Scripla anno 574
icbtum idiebue advenirc? Num si ad dieiu*. Dr&sii-
S. BASILII MAGNI
856
Omniui atilera digiiissimuft est qui juvetur, is &

quem nunc libi per lilieraa 2JB4
' "
(6),
lendjssiinus fraler noster Eusebius, absurda nppe* (7) , lilus calumnia, quam propulsare solius luae est , probilaiis. (juapropier rogo, ut et juris habens . , \ ralionem, et ad humanam conditionem respi- , \ ,
ciens, et consueta in me beneficia conferens, , \
huic viro omnium loco sis, eumque una cum \, ;
verilale adjuves. Nam pnesidii non parum in .
jure posiium habct; quod quidem, nisi tempus * , ,
praesens lseseril, facile erit clare et ineluclabiliter \ deinonslrare.
(8).
m e a s
s i s ,
c o
EPISTOLA CLXXVIIP.
.
Comtnendat Basilius eumdern Etuebium, ac rogal, ne quia multi in alrociuimit sceleribm deprehensi.in
tuspicio redundet
Aburgio.
Scio me tuse dignitali multos saepenumero commendasse, ct gravissimis temporibus uon parum
afflictis profuisse. Sed nullum antea niissum a me
ad tuam prsestantiam memini, qui mibi cbarior
foret, aul qui de rebus majoris momenli decertaret, quam desidcratissimus Glius Eusebius, qui
nunc tibi has a me litieras reddii. Qui quidem
quali iroplicalus sil ncgotio, ipse, si modo lempus
idoneum nanciscatnr, gravitati tuae narrabit. Quse
autem a me dici par est, haec sunt: non commiltendura esse ut viri causa detorqueatur; aut quia
multi atrocissimia sceleribus deprehensi sunt,
in eum haec muhorum suspicio redundet; sed
judicium ei concedendum esse, et in illius viiam
inquirendum. Ita enim facillime calumnia manifesia fiei, ac vir ille juslissimum palrocinium
nactue, perpetuue erit beneficii a tua buinaniiale
accepli praeco.
ew,
\
. .
'
)
,
' . " :
, , ,
& *
,
, \ ;
(9) , \
* awl
,
. '$
, \ :*
irtf
.
EPISTOLA CLXX1X**.
\
Commendat Basilius homnem gravi calumnia in judicium rocufum.
Arinihteo.
Ubertati amicum te esse et perhumanum salis

nos docentet geuerosa indoles, et quod te communem omnibus prsebes. Quapropler Gdenler deprecatorem me prabeo pro viro ex longa qujdem majoruin serie claro, sed per se majori bonore ac reverentia digno ob insilam moram suavitateai; ut ^
nieo rogalu opem illi feras, judicium suslinenii
leve illud quidera et contemnendum, si veriias spe-
'.
\
\
, ^ (1) "
(11), '
>
* ' *
, -
conjecta, percussorum dexteras fatigavit, lorvunM

* Alias CCCLX. Scripta anno 574.
el plumbo et verberibus anU deoilUata : $umpiv*
* Alias CCCLXXX. Scripta anno 574.
que ett de quibuidam sine spiramenlo vel mora ?
(6) . Sic mss. octo. Editi .
(7) '. Anle ban voceni ediii appotmnt plicium, dum quccritnr an tumi deberet :et utpct, quod decst iii iribus vetustisHimis codicibus. dum ubique Irucidatio cernebatur. Rerura cniileuw
(8) '. lta Harl. codex, cui fa- gestarum seriem ct modos aoourale describii idnn
vem ex alii, in quibus legilur . Edi- scitplor t 1. xxix, c. 1 et 2. Merilo crgo metu
Uasilius, ne bis calumniis implicalus Eusebius pati .
() . . Indicat Basilius nim baberel in sua imiocentia praesidii.
(10) ^. Trcs recenliores codicesOsfboi ribilem illam traôeJiam, qu.e sub YaJente acfa
eal, cuia deprehensi fuissent qui de illius succes- ^.
sdie per sortes inquisieranl. Tunc omnium (ere () . Conjunctio adciiu d
rrdinum muliiludo, quam nominalim, recensere esl Coisl. priino et flarl.
arduum, iiiquil Auimiaiius> m plagat calumniarum
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CLXXXl.
G38
(12) , * ctetur , sed alioqui difficile el molcslum o l calu * . mniae vebementiam. Mullumenimilli accedel ad sa ; , luiem moroeiiti, 6i quid benigne pro eo dicere
: (15), digneris, in primis id juri deleiens: deinde eliam
, et nobis summis luis amicis, consuetuin bonoreu
\ \ cl oificium in hoc quoque tribuens.
.
'.
265 EPISTOLA CLXXX*.
Sophronio Busithu commendal Eumalkium nobtlem el diserium virum grjvitshna calamitale afllicium.
, .
Sophronio magisiro, in Eumailm gratiam.
' , .
, , '
; !4) ,
,
.
* , *
;: (15) , \ . * *
, \ ,
I \ .
\ /16), ,
.
^ (17) , ,
,
(18) * .
t
In egregiuin viruin cuni ineidissem caJamiiale

iiitolerabili afflictum , aninmm invasil dolor. Quomodo eniin potuissein, cum sim borao, bomiuis ingemii piaeier meritum negoliis implicaii dolore non
moveri? Hecum autem reputans quomodo ei prodesse possem, unam inveni molesliae illum delinentis eolutionem, ei eum tuae dignitali notum facerem.
Jara autemtuum eet, idem studium, quod in muitos,
nobis lestibu*, osiendisli, buic quoque exhibere.
Rero aulein cognitam faciei supplex lilnillus ab eo
iinperaloribus tra tiius: quem veliin el in manug
sunias, et pro vihli adsis homini. Gerle cniin in
Gbristiantiru beneOcua eris, el nobilem, et ob muU
lam doctrinain venerandum. Quod si addiderim te
conferendo in euro beneflcioraagnamapud nos quoque inire graliam , cerle quamvis res mea? parvi
sitii pretii, tua tainen gravilale earum setnper raiionem habere non dedignante, non parvuin videbilur quod mibi gratum fiei.
EPISTOLA CLX\XP\
'.
Bogai Oireiwn Basilm ut tese invicem consoteniur; i$le quidem quas Samosalis perferenlur, ad Batiliwh scribendo :
Busilius vero, qtue ex Thracia didtceril, ei nuntiando.
.
Otreio Meletines.
Haud ignoro tuam pietatem separatione ac exsilio

0!, \
- Eusebii cpiscopi religiosissimi tam nioveri, quam
, . ' ineinetipsurti. Gum ilaque ulerque indigeamus con , solatione, siinus aiter alieri solatio. Et lu scribe
. \ , nobis quae Samosalis ad le perfcrciitur, et ego quae
, - ex Thracia didicero, nuntiabo. Nam nec niibi, po. puli constantiam cognoscere, parvam affert ex prae , ( - s-ntibus molesiiis allevalionem, uec tibi, de com , - inunis patris nostri rebus edoceri. Nunc sane non
. \ possumus haec perscribere: sed tibi sistimus, qui
- * ea accurate novit, et narrabil quo in sialu ipsuiu
, \ - reliquerit, et quo animo aerumnas perferentem.
(19) , \ Preâre igilur et pro ipso et pro me, ul Domiints
(20) . quam celerrhne ab bis uos angusiiis liberet.
, , .
D scriptura, cum per se nihil habeat vitii ci tanla
(12) ". Ita gex mss. Edili .
auciorilale nilatur, visa esl pralerenda vulgal
(13) . lla niss. sex. Edili .
(14) .
Edili addunl , quod ... ^. Videntur ita scripsisbe
librani, ut scripiura clarior iieret, quanivis non
abest a novem ms.
<I5) " . Sic Med. el Goisl. 1, melius quam esset obscura.
(19) '. Coisl. secundus el Rfg. sealii et edili * .
(16) . Ua Goisl. primus cum qualuoraliis cundus .
(20) . Ila tres vetnstissimi oodices
et HATL aecunda manu. Edili .
(17) , lla mss. sex. Goisl. priiuus cum aliis quatuor. Yulcata scriptura nullu
prorsns in codice ms. Tegitur.
. Editi .
* Alias GCGXXXUI. Scripta anno 574.
(18) . Sic tree veluslissimi
** AliasCGGXYI. Scripta anno 574
eodices, et naulo nost . Qua3 quidem
**"
S. BASJLll MACNI
EPISTOLA CLXXXtP.
Gratulcdur de prwlm pro fide; precatur ut perteveraraia donetur Dommo

Presbyteris Samo$aten$ibu$.
^'C (41).
"
, ,
, *
(22) , lnu\
, \ :,
,
.
Quantum doleo orbatara considerans Ecclesiaro,

tanturo vos beatos pradico, ad lalem perductos
certaminis mensuram: quam 266 qidem det
Vobis Dominus palienter decurrere, ul et fidelis
dispensationis et generosae conslanti, quaro pro
Chrisli nomine ostendistis, mercedem magnam
consequamini.
EPISTOLA CLXXXIII".
Laudai Basitius Samosatensium labores el pro fide prceiia: hortatur ad perteverantiam ac rogal ut ad te $c
Samosalorum senatui.
(25).
Guni considero tentalionem per totum jam orbem

" , riir^
6sse diffusam, ac maximas Syriae urbes eadem ac , \ :wv
vos mala expertas; nullibi lamen adeo epectalum , ^ \ (24) :
ac bonis operibus clarum senalum esse, ut nunc , xalfaresterob bonoriwn operum studium fama celebraiur: ' , *
parum abest quin gratias etiam habeam bis quae *
Deus fieri permisit. Nisi enim evenisset illa cala- \ mitaa, probatio yestra non inclaruisset. Quare v i - (25). .
detur, quod camimre est auro, id esse virtutis cul- . " ,
toribus, tolerala pro spe in Deuro afflictatio. Ergo , ;
agite, admirandi, dateoperam, ut jam exantlatis laboribus alios deinceps dignos adjiciatis, ac fun- . " , , damenio amplo videamini imponere coronidem i l - , \ cxrf?
lustriorem, et circumsteiis ecclesiae pastorem, ubi
Dominus ei dederit in suo conspici throno, alii aliud (26)\ pro Dei Ecclesia geslum narrantes, in illa autem , \ ')
magna Domini die, unusquisque pro laborum ra- , *
tione a Deo magnificentissimo mercedem recepcuri. C ,
Quod si memincritts' nostri, et ad nos, quoties in- xtfi
legrum eril, delis lilteras; aequa sane facielis, par pari referentes\ et simul nos voluptale afficielis
.
levi, vocis veslra nobis jucundiesimse manifcsla , \ ^.
per litieras eigna miilenles.
, *
,
.
.
* Alias CCLXVI. Scripla anno 574.

AUasCGXClV. Scripta anno 574.
(21)
(25)
Sic legitur
hic titulue in tribus vetuslissimis codicibus et ad

marginem in Glaromontano. Occurrii itenim haec
epistola in codice Medicseo, ac secundo loco inscribitur . Sic eliam babent Reg.
uterque, Goisl. secundus et Parisiensis. Godex Claromontanus ,
Paulino presbytero extulanti. Edili -
), Paulino tem. Appositam in cooiextu lectionem confirmat ipsa epistola non unum tantummodo
alloquens, sed omnes generatim Samosatenses presbyieros, quorum in pcrsecutione enituit, absente
Eusebio, constantia*
(22) . Goisl. pnmus ei Medicaeus utroque
loco .
(25)
Editi et Reg.
eectindus ac Goisl. secundus addunt

, atnica salutatio; sed baec desunl in
aliis tuss.
(24) . Edltl et nonnulli mss.
Nititur m
scriplura solo codice Medicaeo; sed prorsus necessaria videtur esse, ut dignam habeamus Basuio
sentenliam. Nam si legamus cum editis et aliis w&
\ . sensusent:
Parum abfuit quin graiias agerem Deo ob ea qux
vobis evenire permisit. At quomodo Basilius paruffl
abfuisse dicit, quin facerel quod praiscriptum f.
ut Deo in omiiibiis gratix agantur ? Multo ergo <u*
gnior Basilio sentenlia : Parum abfuit auin qrattn
naberem iis qum vobis evenerunt. ln eamdem seniin-
liam loquilur Basilius in libro De Spiritu ^nm

cap. 6, p. 10, cum ait se inimicis gratias acuinin
ob eorum convicia, nisi de ipsorum exitio doler
Sic eliam Machabaeorom mater apud Gregormw
Nazianzenum orat. 22, p. 405, ailse tyrannopew
gratias agere.
(26) . Reg. secundus el Goisl. secuBfl
ac Paris. . Paulo posl iidem .
(27) , elc. Ila Harl. cum mw
aliis. fedili ^/.
1
601
EPISTOLARU* CkASSIS I I . EPIST. CLXXXVl.

EPISTOLA CLXXXIV.
'.
gMSliUiiwm ragat Bmilitu
ut quamm t n defendenda Bccletia
oecupatus ttt
adie
tamen scribai,
quoties
poteril,
seque'
idem (aclurumpromitliL
,
(2S).
EustalMO, tiimmence episcopo.
, ,
Scio rem permolestam esse orbitaiem ac nego, - tiosam, eo quod golitudinem a praeposilis inducal.
. " - Unde arbitror tuam quoque pietaiem de iis qu
, acciderunt ingemiscentem ad me non scribere, et
, simul nunc pluribus negotiis occupari, ac circum (29) , cursare Gbristi ovilia, ob hoslium uodelibet inaur . ' gentium impetum. Sed quia omnis mceroris eola \ tium est cum unanimie coUoqniuiQ , fac > quoties
, , , poteris, ad me scribas, ac nobiscum colloquendo
. el ipse acquiescae, ei nos verbis tuis imperliendo
* , \ consoleris. 267
8 kcere eludebo, quo . \ lies mibi per negotia licuerit. Tute autem ei ipse
, precare ac fraires omnes bortare, Dominum ut
. \ \ sedulo exorenl, ut tandem a circumstanie nos i r i stiiia liberet.
, $
.
W
'
e t
' EPISTOLA CLXXXV".
Boqai Tlieodoiwn Basilm ne oblatos scribendi occasionet omiilat: precatur ut sibi ewn videre eonlingat.
,
Thepdolo, epitcopo Berctm.
', , , '
Quanquam ad nos non scribis, scio taipen nostri
. * memoriam tuo peciori insidere. Hoc autem conjicio,
, - DOn quod ipse officiosa ulla recordatione digmis
, ' e i r a , sed quod anima t u a charitatis copia ditescat.
. $ , Sed tamen , quantura i n te e r i t , occasionibus o c currentibas utere ad miltendas nobis litteras;
, \ - et nos meltore a n i m o siraus vestrarura reruro facti
, Q certiores, et ipsi etiam occasionem uostrarum vobis
xb . 8ignificandarum accipiamus. Nam bic colloquendi
modus est his qui corpore adeo disjuncti sunt, per
'. (30) , * , lilteras videlicet; quo quidem nos invicem non de , fraaderous, quantum per negotia licuerit. Largiatur
. \ * autem Dominus, ut coram eliaro inter nos congre , >- diamur; quo et augeamus cbaritalem , et Domino
, nostro gratianim actionem obmajora ab eo aceepia
, \ ' . dona niultiplicermis.
1
<?.
EPISTOLA C L X X X V r * .
Fetlive gratulatur prassidi BasUius, quod eum crambe aceto condUa prUtino vigori resliluerit.
" *
Aniipalro prce$idi.
* , , \
-
- \ \ * , *
(31) . , , *
, \
*
Quam pulcbra est philosophia, cum ob alia, lum

quia suis alumnis ne curari quidem magnis sumptibus sinit, sedeadem res apud ipeam et opsonium
est, et ad sanitateni sufficit t Nam, appeteniiam ciborom jam laasam, ut audivi, crambe aceto condita
revocasti : quam ego prius quidem aegre ferebam,
tum ob proverbium , ttim quia comitem patipertatem mihi in meinoriam revocabat. Nuac vero mihi
4 (28) . Coisl. secundus et Reg. secundus

. Deest ea vox in codice Harlaeano.
(29) ir. Coisl. primua et Med. . Legendura ^ .
(30) . Sic tres vetustissimi codices
cuui pluribue aliis. Edfli .
(51) . lled. et alii nonnulli

.
* Alias GCCYl. Scripta anno 574.
" Alias CGGX. Scripta circa an. 574
"* Alias GGXUl. Scripta circaan. 574.
653
S. BASILIl MAGNI
6U
Yideor et senientiam mutare, et proverbium ridere, (52), \ ,

videns tam eximiam juventulis nutricem, quae no- ,
Slruro praesidem pristino vigori restituit. Necquid- . \
quam jam prae illa aestimabo: non modo Homeri ' ,
Jotun), sed ne illam quidem ambroeiam, quaecun , ' ,
que tandem fuerit, quae ccelesies exsatiabai.
* , .
EPISTOLA CLXXXVIP.
'.
Bespondet prwses peracuke Basilii epi$tota>.

Antlpater Batilio.
"
, .
Bis crambe mors, ait invidum proverbium. Ego
\ero qui saepe peiii, semel rooriar: omnino vero, , ,
etiamsi uon petiissem. Quod si omnino: ne te pi- \ . , geat comedere suave obsoniuro, fni3lra a proverbio , ;
vituperatum.
.
268
EPISTOLA C L X X X V I i r
CANONICA PRIMA.
'.
.
Hetpondet Batilius pluribus Amphilochii qucestionibus ad canone* periinentibut, ac nonmdta Scripturoe lo

scopi rogaiu cxplicat.
Amphilochio de canonibus.
' ,
Stulto inlerroganti, inquii, sapienlia reputabi-
', ,
(55)
tur>\ Sapientis aiitem, ut videlur, interrogatio

eiiam sUilium eapientem efficit: quod Dei gratia
accidit nobis, quolies laboriosae luae animae litteras accipitnu*. Elenim doctiores quam eramue, ac
prudentiores fimus ex ipsa inlerrogaiione, mulla
quae ignorabamue ediscemes; ac nobis magistri
loco eet respondendi cura. Certe et nuuc curo de
interrogatis tuis nunquam hactenus sollicite cogitaesem, coactus sum diligenler aitendere, ei si quid
a senioribus audieram, recordari, et cognaia iis
qua* dldiceram, pcr me ipse ratiocinari.
. , ,

,
. I X J * ; ;
, , ,
* \ (54) . ' ,
, , , ,
, ' .
Canon I . Quod igitur ad Calharos perlinel, et G '. \
prius dictiim est, et recte admonuisli uniuscujusque , \ ,
regionis morem sequi oportere: quod i i , qui tiutc * , od
de illis slatuerunt, in varias de ipsorum baplismate (55) \ ^;
senlentias abierinl. Pepuzenorum autem baplisma \ * *
nullam mihi babere ralionem videtur, el miralus *
sum quomodo boc Dionysium, borainem canonum (S6) M
Prov. xvu, 28.
gorium. Scripserat etiam ad clericos Anliochonw

dc jurejurando, ut ipse teslaiur can. 18. Sed cum
laiissime pateat haec matcria, non mirum si m
doctissimis semper novi aliquid occtirrit. Idem de
se fatetur Innocenliuspapa inepist. ad Exsuperium.
Mihi quoque i p i i , inquit, de cotlatione dociliias etctterroganti sapientiam eapienlia reputabilnr. Quae
quidem vox a receniioribus librariis videtur addiia D dit, dum perserutain ralionibm ad proposiium re
fuisse. Deest enim in tribus Coislinianis codicibus, spondere compelior: eoque fit ut aliquid tetnper adel in quatuor Begiis. Decst eliam in codice Alexan* discat, qui postulatur ut doceai.
(35) . Iia mse. summoconsensu. Kdi
drino et pluribus aliis sacra Scriplurae codicibus.
(54) . Nonnulli codtces .
(56) . Editi *.
. Uniis \ . Legilur
in Goisliniano velusliore el duo!)us aliis. lllud Scd deesl hoc loco in nostris sexdecim codicitis
autem ex verbis Basilii colligi non debel, enm bao- hacc bonoriflca appellatio, quae lamen postea eid^
tenus in canonibus parum fuisse versalum. Nam Dionysio iu hoc ipso canone tribuilur, conscuii"
ab iniiio episcopatus multa de matrimonio, de or- tibu libris veleribus el edilis. Duo amiwinl**
dinalionibus clericorum et earum singularilate sta- Basilii tcstimonio olservanda. 1 Pugna) af*|
tuerat, utpatetex epistolisad Diodorum, ad cbor- Basiltus cum llieronyuio, qui in libro De icnpton*
epiecopos, ad epis.copos sibi subditos. ei ad Pare- bus ecciesiaslicii teslatur Dionysium idem ac ty#
Aiias CCXtV. Scripta circa an. 274.

** Alias I . Scripla anno 374.
(32) . Sic mes. summo consensu.
Editi .
(35) .
Editi addunt , 7n-
lc
5
EPISTOLARUM CLASSI
. ol /
, (57)
, (58),
.
^, \ ' * \

.
, ,
, \ , '
,

, .
]
; . , ' ,
, , \
\
.
(59),
> II. EPIST. CLXXXVHI.

666
perilum, fugeril. Anliqni enim illud baplisma suspiciendum putavere, quod nibil a ftde recedit;
unde alias quidem hsereses, alia scbismata, alias
parasynagogas appeilarunt. Haeresee quidem eos,
qui penilus resecii sunt, et in ipaa fide abalienati;
ecbiamau vero, eos, qui propter ccclesiasticas
quasdam causas et quaestiones inier ulramque par
leui non insanabiles dissident; parasynagogas au
tem, conventus illoe qui ab immorigeris presbyteris aut episcopis et a populis 2G9 disciplinar
expertibus iiunt. Yelut si quis in deliclo deprebeusus, a minislerio arceatur, nec se canonihu?
suinmiitat, sed sibi principatum et ministerium
vindicct, ac nonnulli una cum eo, relicla calholica
Ecclesia, discedant ; boc dicilur parasynagoga.
Scbisma autem est, de poenitentia ab iis qui ex
Ecclesia sunl, dissentire. Haereses autem, velut
Manicbaeorum, et Valeutinianorum, et Marcionislarum, et horum ipsorum Pepuzenorum; siatiin enim
de ipsa in Deum flde dissensio est. Yisuin esl ergo
antiquis haerelicorura quidem baptisma penilus re-
prianum de baptlsmo sensisse. Videtur hac in re

tuajor aucloritas Basilio allribuenda quam HieroRTIUO. Plus operae insumpserat Basilius in ea re
iiaminanda. Praelerea cum illius lesiimonio congruit toia Dionysii agendi ratio, qui deprecaiorem
>e pro Asialicis el Afris iiUerposuit : nedum in
*adeoi acilli causa versaretnr. Quinetiam suam ac
ieces&orum suorum sentemiam saiis declaravit,
:em bowiuem impio et blaspbemiae pleno baolisaio
ipud haerelicos initiatum, scd jamdudum sine ba*ismo ab aniecessoribus suis receptum, ante nou
msus esi baptizare, quam Xystiun episcopuin Ronanutn consuluisset, Euseb. Hi$t. I . vn, c. 9.
S* Etsi lestalur Basilius non rejectum a Dionysio
iiisse baplisma Pepuzenoruro; non tamen videtur
xistiniasse magnuni iilum viruin eadem indulgeuia in alios haereiicos usuiii fuisse. Miratur enim
rur tam liberaliler egeril cum Pepuzrnis utpoie
taereticis; qiiod profecio mirum ei visum
uisêi, si ipsos etiam Marcioniias el Valeiuinianas
ib eo sine baplismo receplos credidissel. Quam>brem Basilii sententia paulo resiriclius accipienda,
[uam vulgo accipitur. Constal illius de Pepuzenis
ine baplismo receplis lesiimonium, atque ex boc
eblimonio iltud etiam colligi polest, quodlibet
taplisma, modo rilus legitiinus non deessel, raium
! Dionysio habilum fuisse. Sed Basiliiis ipse de
oHs Pepuzenis loquilur, el in boc ipso canonc
aagni Dionysii erratum (sic enim appellal) in eo
iianifesiuni et ante oculos posilum esse declarat,
tiiscesserit a sancita priscis canonibusregula,
tt aliter hxrelici, aliler scbismatici recipianlur.
Iredebal ergo opinatam illain regulam inaliis baee&ibtis a Dionvsio observatam fuisse.
At profecto nunquam tanla usus esêt indulgentia,

si bapiisma a fide recedcre aul non reccdcre exisliiiiaggei, prout prascripta a Cbrislo forma violalur
aiu seivatur. Denique sancit can. 47 bapiizandos
Encralitas, quamvis dicant, In Patreni et Filium et
Spiriium sanvlum baptixati $umus. Rejiciebai ergu
iilud baplisina non ob violalos bapiiznndi ritus,

sed qu&a Encratilse, ut ibidera testalur, Dcum auctorem malorum existimabant, itideio ut Marcion et
aliae hsereses.
(58) . Sic pleriqtie mss. Edili
. Noimulli codices habeiit *
.
(59) . Quosnam bic antiquos intelligil Basilius? An Firmilianuin, an ejus anlecessores, an successores ? Non loquilur de Firmiliano;
ejus enim senteuiiam nou parum ab ista discrepantem infra exponii. Si de successoribus loquilur,
nibil eritambigui, nibil non accurale diclum. Nain
cum Firmilianus nullo discrimine habuissel baptisma sive in ha.*resi, sive in scbismale, sive in parasynagogis datum, ut patel ex ejus epistola ad
Gypriaiium et ex boc ipso canone; de Hlius severitale aliquid postea limalum, et ca inducta disiinctio quam Basilius commeinorat. Sed videlur Basilius episcopos Firmiliauo anliquiores designare.
Ilsec ennn verba saiis apte eos indicant, qui de baptisino primi periraclaruiU. PrselerI ea niirauir Basilius, quod Dionysius, qui xqualis
fuit Firmiliani, ab bac distinctione discesseril in
reripiendo Pepuzenorum bapiismo. Jam luin ergo
illam viguisse credebat. Haec aulein sancli docloris
opinio cum sua spotite non verisimilis e&t, lum ab
ipso Finniliano refellitur, qui senlentiam suam a
(57) . His inajoribus accepisse se testatur. bec meminimus,
e r b i s Basilius, qui nihil fide recedit, baplisrna inqtiil in epislola inter Gyprianicas 75, p. 149 noitelligit, quod ab homiuibus uihil in iidem peccan- vaa edil., hoc apud nos aliquando catpisse, cum sembus xtra Ecclesiam datur. Nam in toio boc ca- per istic observatum s t / , ut non nisi unam Dei Eccleooe non quaerit, ulrum observala necne fuerit siam nossemus, el sanclum baplisma non nisi sanctoe
raescripta a Cbristo forma : sed eam rem, ut mi- Eccle&ia contputaremvs. Gredebat ergo Firmilianus
i u i e conlroversam praiermiiiens, baplismi reji- ignoiam majoribus suts fuisse dislinclionem baurei e n d i atil probandi regulam repciit ex sana aut ticorum et scbisnialiconun in baptismate : longe
x r e t i c a docirina. llinc illa baeresum, schismatum aliier Y i s u t n Basilio. Undcpatet summos illos viros,
t parasynagogarum distinciio, es qua proleclo di- Firmilianum et Basilium, errasse, dum suam ulern o s e i uon possit, ulrum observali necne fuerint que opinionem juslo longius repeiit, aller ab ipsi?
. . l i i n t riius. Hinc etiam Basilius bajrelicorum apostolis, alter a temporibus ante Firmiliauum
aptisfiia, etsi fide recedit, interdum tamen ra- elapsis.
J U I esse palitur, si ita postulet publica uiiiilas.
(
067
S. BASILII MAGNl
Jicere; scbismalicorum vero, ut adbuc ex Eccle- , (10), U

aia exsistentium, admittere; eos landem qui eunt , &
in parasynagogis, jusca poenitenlia et animadver- , >
sione emeodatos rursus Ecclesiae conjungere; adeo , } .
ut wepe et ii qui in gradu collocali una cum rebel- , \ , *.
libus abierant, postquam poenitentiain egerint, in , (41) eumdera ordinem admittantur. Pepuzeni ergo sunt , . 01 -
aperle b&relici : nam in Spiritum sanetum blaa- \ 1\ *
:emaverunt, Montano et Priscill Paracleti ap- , \ pellationem nefarie impudenterque attribuenles. ;
IgUur, sivequia bominibus divinitalem atlribuunt, .
condemnandi sunt : sive quia Spiritum sanctum , *
afllciunt injuria, dum eum comparant cum hominibue, sic eUam sunt aeternae condemnalioni obnoxii, (42), &
quod condonari non possit blaspheraia in Spiritom , !
aanctum. Qua igitur ratione eorura baptisma ad- .
mitlatur, cum in Patrem et Filiam el Montanum
aot Priscillam bapiizenl? B O D enim baptizaii eunt \ \ ();
qui in ea, quae nobis tradita non aunt, baptizati |
iuere. Quare, etsi hoc Dionysium magnum latuit, . ", \ awr>
eervanda nobis uon est imitatio erroris. Hoc enim , *
quam absurdum sit, sua sponle perspicuum est, . \
ac omnibus evidens, qui vel leviter rat:ocinari pos- , \ , :5
aunt. Gatbari sunt et ipsi ex iis qui sunt abscissi. . \
Gaeterum antiquis visum est, Cypriano 270 îco, . * ;,
ei nostro Firmiliano, hos omnes uni calculo subji- \
cere, Gaiharos, et Encratiias, et Hydroparastatas; , $ ,
propterea quod principium quidero separationis per , \ , (4J)'
scbisma factum fuerat: qui aulem ab Ecclesia sc * yi
separaverant, non habebant ampliusin se gratiam Q
R
(40) .
Ita plerique mss. Editi
. Goisl. primus . Quod
aulem addit Basilius, ul adhucex Ecclesia exiistentium, non idcirco addit quod schismaticos in
Ecclesiae membris numeraret. Illius verba si quis
in deteriorem partem rapiai, facilis et expedita reeponsio. Nam sub finein bujus canonis de Encra
filis ipsis, id esl, de haereticis Incarnationem et Dei
singularitatem neganiibus, ait sibi non jain integrum esse eos qui htiic seclae conjuncti sunl ab
Eccleiia separare, quia duos eorum episcopos sine
baptismo ac sine nova ordinatione receperat. Nemo
autem suspicabitur Basilium ejusmodi haereticos
ab Ecclesia alienissimos non judicasse. Quare quidquid schismaticis tribuit, in sola baplismi societale
positum est. Nam cum Gyprianus et Firmilianus
schismaticos et haereticos ila ab Ecclesia distractos
crederent, ut nibil prorsus ad eos ex foniibus Eectesi perflueret; Basilius buic senlentiae non aseentitur, et in schismaticis quia fidem Ecclesiae
retinent, vesiigium quoddam agnoscit necessitudi*
iii8 et socieiatis cum Ecclesia, ita ul valida sacramentorum adminislratio ab Ecclesia ad illos permanare possit. Hinc sibi integrum negat delesiandos liaerelicos ab Ecclesia separare, quoruiu baptisma ralum babueral. Idem doceot duo praeslantiseimi unitalis defensores, Optatus et Augustinug.
aunt quoad bapiisroa.

(41) . Editi addunt , sed haec vocula
deest in omnibus mss.
(42) . Ua omnes ross. Editi
.
(43) Morraror
Nonnulli mss.
codices \ . ait Basilius Pepuieno?

in baptizaodo Moutanum aul Priscillam nominatini
a^pellasse; sed Pepuzenorum baptisma rejicit, quia
aperte sunt baeretici; et cum eos Monlano credeH
Spiritus saucti uomen deferre, inde concludii
eos dum baptizant in nomine Spiritus sancii,
Montanum inlelligere. Simili ratione rejicilCyprianus baptisma Marcionis in epist. ad Jubaianom,
p. 431 novae edii. flunquid inquit, hanc Trinilalt*
%
Marcion tenet ? Nunquid eumdem asteril, quea #

nos Palrem ereatorem? Nunquid
eumdem notiift
T _ -
Uum Christum de Maria virginenatumf Firotilianos

negat Galapbrygasiu eumdem ac Galboiicos Cbrislum baplizare, quia si quceramus quem CkriM*
pr<Edicenti retpondebunt eum le praidicare q&i
rit Spiritum per Monlanum et Prisciliam locuW,
p. 145 ejusdein edii. Quemadoiodum ex liis Cjpriani el Firmiliani testimoniis non sequiiur bacrelicos aliis ac catbolicoa in bapiizando verbis u?o>
fuisse; iia nec de Montanislis id Basilios lesuri
credendus est.
Quod enim scissum est, inquit Oplatus lib. m, n. 9,
(44) .
Edili addunt '
ex parte divitum est. non ex toto: cum consut me- , ged baec desunt in nostris oronibus codicibuS;
rtfo, quia nobis et vobis ecctetiastica una est conver et apud Balsamonem ac Zonaram. Ibidem editi
talio.el si hominum liligant nientes, non iiliganl
. Melius plerique codices quos seculi suniiis.
iacramenta. Vid. lib. iv, n. 2. Sic eliam Augusti- Paulo post sex mss. ' . Sc eiiam vetitnus lib. Dt bapiismo, n. 5 : Itaque Uti (taaeretici
stiesiraa canonum collectio Joannis palriarchaeCooel scbisinatici) in quibusdam rebus nobiscum sunt : siantinopolitani, quae asservatur in bibliotbtf'
in quibus autem nobucum non $unt ul veniendo ac- Goisliniana. Sed alii codices cum editis consencipiant, vel redeundo recipiant, adhortamur. Yid. tiuut.
lib. , n. 26. Sic ex Basilio haeretici nobiscum
t
*
EPISTOLARUM CLASSIS II. EPIST. CLXXXVIII.
670
* ' Spiritus sancti: defecerat enim cooimunicalio, in& - lemipia coniinuatione. Qui enim primi receese. rant, ordioationem a patribus babebant, et per
, - roanuum eorum imposiiionem babebanc donum
spirituale; qui auiem resecti suni, laici effecti,
- ^, , nec baptizandi, nec ordinandi habebant potesiaG , - tem, ut qui non possent amplius Spiritas saneli
graiiam aliis praebere, a qua ipsi exciderant. Quare
7,
, \ . , eos, qui ab ipsorum parlibus slabant, tanquam a
* , - laicis baplizatos, jusserunt vero Ecclesiae baplifcwxav \ - sroale ad Ecclesiam venientes expurgari. Sed quo - niam nonnullis Asiaticis omnino visum est eoruro
. * baptisma, pluribus consulendi causa, suscipien dum esse, suscipiatur. Encraiitarum autem faci, . (45) nus oporlet nos intelligere. Nimirum, ut reditum
, , ' - * sibi in Ecclesiara intercludant, aggressi suni dein , ceps proprio baptismate praocctipare : unde et
* \ B u a m ipsorum consuetudinem violarunt. Existimo
. , Uaque, quoniam nihil de illis aperte dictum esl,
, \ - eorum baplisma a nobis rejiciendum esse; ac si
, * quis ab eis acceperit, accedenlem ad Ecclesiam
xxv * , *- bapiizandum. (Quod si boc generali ceconomiae
. ( ' '(46) impedimenlo erit, rursus consuetudine utendum
, est, eC sequi oportet Palres, qui quae ad nos per^, \ * - tinent, dispensaverunt. Yereor enim, ne, dum eos
. , volumus ad bapiizandum lardos facere, impcdimento propter senteniise severitatem simus iis qiii
\ salvanlur.)' Quod si illi nostrum baptismum ser,
vant, boc nos non moveat. Neqtie enim debemus
.) par pari referre, aed accuratac canonum obsei , .
vatiooi servire. Omni a u l e m ratione s t a t u a t u r , ut
, ^
ii qui ab illorarn baplismo veniunt, tingantur co
. ram fidelibus videlicet, ct ita demum ad mysteria
&, (47)
accedant. Scio autem, frafres, Izoimim, et Satur \ ,
ninum, qui cranl ex illorum ordine, in episcopo . ,
rum calhedram a nobis esse susceplos. Quare eoa
(48), qui illoram ordini conjuneti suni, non possumus
, * ,
amplius ab Ecclesia separare; qui scilicel com! * . "
<#
(45) . Hoc Encralitarum faci- do. Sperabant ergo Catholici lardiores ad ejusroodi
nore non corrupia esseniialis baplisrci iorma, sed baptisroa Encraiitas futuros, si illud Catholici raoovae quaedam adjeclae caeremonise. Nam in canone tum babere nolleni; neduni ipsi Enoratilae liapti7 sic eos loquenies inducil, In Patrem ei Filium smatis immutalionem eo consilio induxerinl, ut
tt Spiritum baptnati sumus. Hinc eorum baptisma ejusmodi baptisma a Calbolicis rejiceretiir. Quamraiuai babet, si qua iHcideril magni niomenli cau- oorem haec verba, ut reditum sibi in Ecclesiam tn&a. Quod aulem ait hoc facinus eos incipere, ui l> lercludant, non consilium ct proposilum Encraihareditum $ibi tp Ecclesiam inlercludanl, videtur id rum designant, sed incominodum quod ex eorum
prima specie in eam senteiuiam accipienduui, facinore consequebatur; vclut si dicamus aliquem
quasi Encralike bapiisma suucn ea nienle i m m u - scelns admiilere. ut aeternam sibi damnalioneia
Usseni, ut Caibolicos ad illud rejiciendum incila- accersat.
(46) . Sic plefique mss. Editi ..
renl, sicque plures in secta continerel odium et
(47) exslrur. Sic emendafoga novi baptismatis. Abhorrebat enira ab omnium animis iteratus baptisaius, ut pluribus exem- vimus opeduorum codicum Regiorum, ncmpe25oi
ptia probat Augustiuus, lib. De bapiismo, n. 6. et 2508, quod legebatur in edilis \
Videuir ergo prima specie Encratills, ea, quam . Quidam codices \ .
dixi, exsiitisse causa, cur baptisuium iromularent. Alii cura editis consentiunl, nisi quod habfent
Alque ita bunc locum inlerpreialur Tillemoniius, . Ibidem edili . Omdes mss. ul
in textu.
U K O . I V , p. 628. Sicetiam illius exemplo inlerprelatus suin in Praef. novae Cypriani operum edilioni
(48) . Cum magna sit bac in voce codicum
pnemissa cap. 4, p. 12. Sed buic interprelationi mss. varietas, eequi maluiintis ires codices oplimae
non convenit cum his qua3 addit Basilius. Vereri nolx, nempc duos Rcgios ei Coislinianum primum.
enim se significat ne Catholici, dum Encratitas ab His favent plures alii in quibus legilur, , vel
bac baptismi immutatione deterrere volunt, nimium , vel . Alii babent . Pauci cuia
reairicii siat et scvcri in eorum baplismo rejicien-
ol
S. BASI II MAGM
(49)
!
niiimonis cum ipsis quasi canonem quemdam, epi ,
ecopud suscipiendo, edideriinus.

.
271 Qu^ de industria felum corrupit, caedie
*. * , ^.
pocnas luit. De formalo autem aut informi subli- *
lius non inquifimus. Hic enim non id uiodo qtiod ' .
nasciiurum eral, vindicatur, sed etiam illa ipsa, (50), \ \
quae sibi insidias paravit, quoniam ul plurimum in- TOVJ :
tereunt in ejusmodi inceptis mulieres. Htic auleiu
accedil et felus imerilus, caedes altera, sallem si .
cunsilii eorum qui haec audcnt, ratio babealur. ,
Oporiet aulera non ad obilum usque poenileniiam .
earum exiendere, sed decem quidem annorum , inensuram accipianl; definiatur autem curatio non (51) *) yjfa
lempore, sed poeniteniiae niodo.
.
. , -,
111. Diaconus post diaconatum fornicatus, diacojiaiu ejicielur quidem, sed in laicorum detrusus - %* I
locum, a communione non arcebitur. Quoniam an- , /fy |
tiquus esl canon, ut ii qui gradu exciderunt. huic . (52) '- \
toli poenae generi subjicianlur, antiquis, opinor, xwi-1
aecutis legem illam, Non vindicabis bis in td - * , , |
ipsum " ; atque etiam propter aliam causam; quod , &
qui in ordine suni laico, si a loco fidelium ejician- 01 ' *
tur rursus in eum, ex quo ceciderunt, locum re- , 6
cipiuntur; diaconus vero semel habet semper man- , '
suram poenam deposilionis. Quoniam igitur dia- * ;
conatus ei non resliluiiur, in ea sola mulcta slete- .
runt. Alquehaec qmdem sunlquae ex coiisliluiionibus , \ ,
habentur. In onmibus auletto verior niedicina est . wt
recessus a peccato. Quare qui propler camis volu- . ;
platem graliam abjecit, is si carnem conterendo et . "
in omnera, secundum conlineiitise prascripta, ser- , (53j ;
viiulem redigendo secedat a voluptatibus, a quibus ;
ictus et proslralus esi, plenum nobis suae cura- , * ,
tionis specimen dabit. Iiaque scire nos uiraque .
opurtet, et quae suni summi jurie, el quae sunt , \ .consueludinis: sequi autem in iis quae summum \ w

jus I I O I I adiuiUunl, formam tradilam.
.
Nabum i , 9.
71
Domiid. ged eorum conversionem proonlam alh

quandiu fuisse, quamvis depositionis pcRnx' excoiuinunicalio non adderelur. Siceliam Basilius, r;m. I,
lestatnr cleficos, qui cum rebellibus abierani. rt(51) . Consentiunt boc. deuntes saepc in eodem ordine recipi, seapostqnam
luco codices mss. Uiule iniror editis legi pamiteniiam eyermt, non illam quidem pitblicani,
, pott mensuram decem annorum eas iportet sed eam quae in viiiorum emendatione et legiHmis
recipere.
conversi cordis significationibus posila est. Laie
(52) . Kespicit, ni iallor, ad
palet baoc observatio in canonibus Basilii; eademr.anonem 25 aposloloruni, ad queni Balsamon ei que adbibita ralio in iis curandis et sanandis,
Zonaras observant nonnalla esse peccala, qttibus quamvis inler pwnilenles non amandarenuir. snl
excommunicaiio, non solum deposilio iufligiliir; rum fidclibus consislerenl. non lamen idtino^
velut si quis pecunia, vel magistratus potentia sa- Eucharisliam accedcbant. Hinc iis qui in M<>
cerdotium assequatur, ut sancitur can. 29 el 50.
cideruni anctor esl Basilius, ut a comnituiioiH' pcr
(55) . Duo velercs libri tres annos abstineant, can. 15. Eamdem pow^
, per conlrilionem cordis. imponit iis qui adversus latroncs anna sump^"
Conslal auleiii hic canon duabus pauibus. Prima runl, can. 55. Furi sponte confesso locuni inur
diaconig excommunicaiionis el graduum poeniten- alios fldelcs relbiquit; iia lamen ul atinum unnro
tia? molcsliam eximii. Altera veram et tn omnibus communione careat. Eum aulem qui usuras ai;
eervandani praescribil medicinaiu, quae est recessus pit, ad sacerdotium admilti palitur, sed t' volvevi
a peccalo, liec diaconos ab exhibendo curatinnjs wjustum lucrum in pauperes insumerg et deinttpn
suae speciniine immunes relinquit. Uude colligilur avaritiw morbo liberari.
ciericie lapsi* non statim coucessum fuisse corpus
(49) . Ita mss. plerique. Editi .

50) .
Hic locus sic lpgilur in
p*uribus I D S S . codicibus : , \
.
673
EPIST0LAR13M CLASSIS I I . EPIST. CLXXXVIH.
6^4
'. IV. De trigamis et polygamis definiere euindem
(54) , \ \ , rnnonem, quem et de digamis, servata proporlione :
* , nnimiii videlicet in digamis, alii vero duos annos.
. \ Trigamos auiem tribus, et sa?pc qualuor annis se^>. . giegant. Id aulcm non amplius conjugium, scd po ,* , > lygamiam appcllanl, vel potius moderatam forni . \ - cationcm. Quapropler et Dominus SamariLanx,
, *Or Wr, , qiue marilos quinque pcr vices habuerat, Qnem
I r/<;, ] nunc, inquit, habes, maritus non est : quippe
: qnod ii qui digamiic mensura exciderunt, digni
. non sint qui vel marili vcl uxoris nomine appcl - leiltur. Jarn vero consuetudine acccpimus in triga (53), *
mis quinquennii segregationem, non a canonibus,
. sed eos qui prxcesserunl sequendo. Oporlet 272
, ' aulem eos non omnino arcere ab Ecclesia, sed au-- diliohe dignari duobus vel tribus annis : ac post , hac ipsis permittere, ut consistani quidem, absti , neani vero a boni communione, et sic, exhibito
poenitentiae aliquo fructa, communionis loeo re*.
siitnere.
\ \ Y. Haereticos in exitu pocnitentiam agentes reci , pere oportet. Recipere aulem, non sine judicio,
*ed examinantes an veram poenitenliam ostendant,
, \ (56) fruclusque habeant, qui salutis studium testifl .
centur.
*. (57)
VI. Canoiucarnm slupra pro roatrimonio non re ,
mtcnlur, scd earum conjunclio oinnino divellatur.
.
loc enim et Ecclesiae ad securitatem est uiile, et
izzxs.-.izv , \
baereticis non dabit adversus nos ansam, quasi per
* , peccandi libertatem ad nos allraharaus.
- .
'. \ \ , \ , >
\ H . Masculorum et animalium corruptores, et
, , \ bomicidse, et venefici, et adulleri, ei idololatra, ea \ . " dem condemnatione digni habentur. Quare quam
, \ \ . in aliis babes formam, in iis quoque serva. l i au (58) . lem qui triginta annos poenitentiam egcrunt pro4 8
Joan. iv, 18.

^picar.
oic mss. buuioio lonseusu. Editi
.
\bo) . Plures codices mss..
. Ibidem posl vocem legilur in
nno codice Regio et in tuio Goisliano recenliore
x&c , scihcel eos
(:\)
fw pr&cesserunt patrt$ tequendo. Sed baec evpli-
candi cansa ad marginem apposita, in conlexluin

postea irrepsisse perspicuiiin esl.
(56) . Slatuit synodus Eliberita*
aa, can. 59, ut gemilibus, si viia eoruro bonesla
ruerii, baptismus in fine concedalur. Sed non pnlo
Basilium in eamdem sententiam de ha?reticis loqui.
Pracius eniio in haereticis redeuntibus inielligendi
uini, iion anteacla viia, sed prxsens haeresis deiestaiio, veritalis ainor, ac sincerus omnibus Ecilesiae documentis assensus. Porro non mirum et
Sasilius redeunles bxrelicos non sine examine in
?iitu recipi jubeal; cum de Gatbolicis ipsis sanciat
^yiiodus Nicaiiia, can. 15, iitquisquiecuinniiinioneiii
icizl exitu, emn episcopus , cum
tzamine imperliai oblalione.
57) . Clericos sive eos qui in
anune recensenlur bac voce designari bactrnus
ixisliinarunl Basilii 668, ac ipsi eiiain Zolaras et Balaaiuon. Sed ut canonicas sive sacra*
virgines mlerpielor. pliiriIIUIS ralionum momentis

adducor : 1* Basilius iioc noiuine clertcos appellare
non solet, sed sacras virgines, ut pr.rspici poleai
ex episiolis 52 el 175; 2 praescriplum Basilii noa
convenit in clericos, quorum nonnullis, neinpe
lecioribus et aliis cjusmodi venia dabatur ineundi
D matriinonii, quarovis in canone recenserentur;
5 prohibei Basilius ejusmodi stupra quae honeslo
mairimomi nomine preiexi solebaot. At id non
quadrat in clericos, quorum aliis, ut jam dixi, non
inconcesfium erai malrimonium, alios vero nialrimoniuin potst ordinationem inire nulla prorsus E<v
clesia paiiebatur, aut cerle matrimonii pretium eral
deposilio. Conira virginibus nubentibus non longior poena pluribus in locis imponebatur, quam digainis, ut perspicitur ex cauone 18, ubi Baeiliue
banc coneueludinem abrogat, ac virginum matri*
uionia inaiar adulterii exisiiinat.
(58) "Er . Manifeslum est in hoc
Iriginia ainiomm numero erratun, quamvis otnnea

iibri veteres ciim editis consentianl. Quomodo emm
irigiuia aunoruin poeniteniia ejiismodi peccato imprudeuler commisso impoaiia fuiasei, quod qui
acieiilas el volentes admiserant, per annos laiitum
quindecim a communione arcebantur, ul patet ex
caoouibus 58, 62, 65 ! Deuide vero lesUtur basi-
675
S. BASILII MAGM
pter immunditiara, quam in ignorantia fecerunt,

quin recipiendi sint, ne dubitare quidem nos oportet. Nam eos venia dignos effiril el ignoratio, et
sponianea confcssio, et temporis tanta diuturniias.
Fere enira totam hominis aetatem Satanae traditi
gunt, ul discant non gerere sc turpiter. Quamobrera
jube eos absque dilatione suscipi, maxime si lacrymas habent, quae tuam clementiam flectant, et vitam ostendunt commiseralione dignam.
, * *
. "
,
,
.
, .
" ,

,
.
VHl. Qui ob lracundiam securi adversus uxo'. *Q /
rem suam usus est, est homicida. Rccie auieni me , .
admonuisti, et uti tuam sapieuliam decuit, ut fu

sius de bis dicerem, propterea quod mulla in vo- iuDtariis et involunlariis discrimina. Est enim in- .
voluntarium omnino, et longe a consilio ejus qui , incepit, remotum, dum lapis jacitur in canem aut (59) , &
arboretn, hominem altingere. Propositum enim fuit . .,
besliara propulsare aut fruclum exculere : sed * }
iciura forluilo subiit qui transiens occurrit, quare *
boc involuntarium esl. Et illud quoque involunta- . '
rium est, si quis volens aliquem castigare, loro , ^ :,
vcl virga non dura eum perculiat, moriatur aulem .
qui percussus esl. Propositum enim hic considera- , ,
tur, 273 "* peccantem corrigere voluit, non . (60), .
interimere. Recensetur et illud iater involuntaria, ,
cum quis in pugna aliquem ligno vel manu repel- , ,
Jens, non parce in precipuas parles ictum torquet, . :
ut eura kedat, non ui omnino interficiat. Sed boc . quidem accedit ad voluntarium. Qui enim ejusmodi ,
instrumento ad se defendendum usus esl, vcl qui , , ^6
non paree icium inflixil, liquet eum ideo homini , . 1 '^
non pepercisse, quod ira viclus fuerit. Sic et qui , gravi ligno, et qui lapide majore, quam pro viri- , ,
bus humanis, usus est, in involuniariis numeratur, (61) , .
ut qui aliud volueril, aliud fecerit. Nam prae ira ,
ictum lalem intulit, ul eliara percussum interfice-
rei; quamquam fotle in animo habebat eum con- , .'U
lerere, non auiem omnino interimere. Qui autein ,. , &
ense vel quavis Pe siniili usus eet, nullam habet /
excusationem: el maxime, qui securim jaculaitis .
est. Manifestum est enira illum manu non percus- * , *
sisse, ila ut ictum ad arbilrium nioderari possel: , , x r i i
sed jaculatus est, ita ut et gravitate ferri et acie , $, 4el motu e longinquo, ictus necessario letbalis fieret. ^ .
Rursus autem oronino est voluntarium, ac nullam , , "
babens dubitaiionera, quod fii a latronibus, et in . Oka
I>ellicis incarsionibus. Hi enim propter pecunias , ora(
lius eos fere hominis asiatem Satanae traditos fuisse.

At a*as hominis () eaepe annorura viginli
spaiio existhnalur : velut cum ait Diony&his
Alexandhnus apud Eusebium, lib. , cap. 21,
Israetitas in deserlo fuisse dnabus aelatibug. Ipse
Basilius in epislolaiOl, quae scriplaest anno 575,
Meoeaesarienses incueat quod eibi jam totam fere
homims aetutem suceenseant; quos Umen non ita
pridem amicos babuerat, ac anno 568, Musonii
morift afflictos lifleris amicissimis cousolatus fuerat. Saeculum apud Latinoa tion semper stricte suimlur; velul cum ait Hieronymus in epist. 27 ad
MurceUam in Christi vcrbi explicandia ver lanta
%
jam scecula tanlorum ingenia sudasse : vel cum ao-
clor libri De rebaptismate in Cyprianum tacilo nomine invebitur, quod advertus prisca contulia pod
tot seecutorum tanlam seriem nutic primum repwit
ine ratione insurgai, p. 557. De boc ergo irigiuw

annoruin numero non paucos deduceodos esse crcdiderim.
(59) 'Axorricarza. Sic plerique mss. Ediii
.
(60) Kdxslro. Ediii addunt , quod decst
ki omnibus mss.
(61) , etc. Sic plerique mss. codice*.
Ediii , ei paulo post ^.
EPISTOLARUM GLASSISII. EPIST. CLXXXVIH.
678
\ - inlerimunt, caventes ne convincantnr : ei qui in
, , ' bcllig ad caedem ferunttir, his nec terrere, nec ca (62) - stigarc, sed adversarios inierflcere aperie proposi*
*. \ , ' - tum est. Alque etiamsi quis propter aliquam aliam
, , causara curiosum pharmacum inisctieril, et inter fecerit, id pro voluntario ducimus; ut saepe fa, \ ciunt mulieres, quae quibusdaiu incanlationibus
, - el amuletig ad sui amorem aliquos aurahere co , nantur, daotque eis pharmaca menlibus tenebras
. , ofltiiidenlia. Hae ergo, si iiilerfecerint, etiamsi aliud
, , volcntes, aliud fecerint, taraen propler curiosum
et prohibilum opns inter voluntarios bomicidas
. - reputanlur. llaque et quae prabent pbarmaca abor6 \ \, tum cienlia, sunt et ipsae homicidae, sicut et qu
. venena fetum necanlia accipiunl. Ha?c quideni buc
.
usque.
\ ,
, \
, \ , .
* *
, "
IX. iEque viris ei muKerious convenit secundum sententise conseculionem quod a Domino pronuntialum est, non licere a malrimonio discederc,
nisi ob fornicalionem. Consuetudo autem non ita
se babet, sed tuulieribus quidem mulla accurale
observari deprebendimus, cum Apostolus quidera
, -
" " drdpl ,
, '
\ *0
alio viro non revertetur ad virum tuum, sed polluta

polluetur ; el iierum, Qui habet adulleram, ilul-
.

. " \
\ (65)
'
tus est et inipius

Consueludo aulem etiam adulleros viros et in fornicationibus versantes jubet a
mulieribu retineri. Quare quae una cum viro dimisso habiiat, nescio an possit
adultera appellari.
*
rr

, (64) .
\ , (65) ,
*
, .
,
(66) ,
, .
Crimen cnim bic atlingil mulierem, qu 274 *

rum dimisit, quanam de causa a conjugio discesgerii, Sive enim percussa ptagas non ferat, ferre
salius erat quam a conjuge separari: sive damnum
in pecuniis non ferat, ne haBC quidem justa excusalio : sin autem, quoniam ipse vivit in fornicatione, non babemus hanc in ecclesiastica consuetudine observationem, imo vero ab infideli viro non
jussa est mulier separari, sed propter eventum in*
dieat, Quod qui adhueret meretrici fit unum cort
ptii*; Jeremias vero, Quod *i farit mulier cum

t
10
certum reroanere. Quid enim tcis mutier, an virum

9
salvum sis factura**! Quare, quae reliquit, est

, , ' . adultera, si ad alium virum accessil. Qui autem
, relictus est, dignus est venia, et quae tina cum eo
. , - babitat, non condeinnaiur. Sed si vir, qui ab uxore
, * , \ , D discessil, accessit ad aliam, est ei ipse adulier,
,
* 1 Cor. Vi,16.
; "
Jerera. , 1.
8 1
Prov. , 22. " 1 Cor. , 16.
(62) .
Edili . Melius in plerisque mss. quos secuti sumus.
(65) . Ua fcre oinnes inss. Editi .
effugiat; dimissus aulero injuste maritus nec adulter sit, si aiiam ducai, nec quse ab eo ducilur,
aduliera. CoBterura Basilius ante episcopatum eodem jure uxorem ac marilum esse censebat. Nam
4) . Sequitur in boc canone
in Moralibut, reg. 75, p. 508, siatuit virum ab

uxore, aut uxorem viro non debere teparari, niti
quis deprehendatur in advlterio. Uirique pariter in-
Basiliug Romanas leges, quas tamien fatelur cum

Evangelio minus consenlire. Lex Gonstantini jubet
in repudio mitiendo (emina hwc sola crimina tn', si homicidam, vel medkamentarium vei sepxlcrbTum dissolulorem marilum suum ette probat
nrit. At eadem lege viris concedilur, ut adulleras

uxores diiniltanl. Aliud discrimeni boc in canone
nxorea ioler et maritos ponitur, quod uxor injusle
dio*is$a, si ab alio ducaiur, adulieni nolaut non
terd.eil novis nuptiis, sive repudient, give repudieniur.

(65) . Sic ms8. plerique omnes. Editi
.
(61)) . Sic msg. plerique omnes. Ediii
3.
070
S. BASILll MAGNl
680
quia facil ul ipsa adulterium comimltal; el qiw '-

una cum ipso habiiat, csl adultera, quia aiienum , ,
.
viruoa ad sc iraduxiL
'. 01 -/,
X. Qui juraui se ordinaiionein non accepluros,
ejurantes, nc cogantur pejerare. Elsi enim videlur , .
aliquis esse canon, qui ejusmodi hominibus conce- (67)
, &:
dat; cxperii nlia tauieii cognovimus eos qui peje
raruut, felices exilus 11011 habere. Consideranda . *
autern sunt, et species jurisjurandi, et verba, et , , * animus quo juraveruni, ct sigillalim quae verbis , 0 :&addita fucrunt, adeo ut si nulla prorsus sii rei le- , ,
nknd<e ralio, tales omnino dimillendi sint. Quod . autem allinel ad Severi negolium, vidclicel ad prc- (68) , abyleruni ab ipso ordinatum, videtur milii res lem- , îpjperamentum ejusmodi habere, si idem et tibi vi- , .
deatur. Agrum illum Mestiae subjectum, euiille vir 69),
addiclus fuit, jube Vasodis subesse. Sic enim nec , . ^
pejerabit ille a loco non recedens, nec Longinus, (70)
secum habens Cyriacuro, in causa eril cur <|eseria , '
6*it ecclesia, neque animam suam per oltum dam- ,
iiabit. Neque nos aliquid prater canones eflicere (71). ^ *
videbiinui', accommodatione ulenles in Cyriacuin, , *.
qui cura se Mindanis permansurmn jurasset, ta- , ; (72),
nien translationem suscepil. ReditiiB eniin erit ju
.
risjurandi observatio. 275 UEcoiiomiae auleiii a
. :
(67) . Yidemr bunp canonem seculus esse cium hahuerit, , posiquam mno
S. Albanasius, cum Dracontiuin, qui juraverat se otialus (uerit, ad legendum biiscipieiur. Paregohoio
abilurum, si ordinarelur episcopus, ac ordinalus cpist. 55 sic miuas iiUenlal, nisi mulierem dimiifugerat, ad suscipiendam Ecclesiae curani, nulla lat subintroduclatii : ,
babita jurisjuraiidi ratione, horlatus est.
. Morieris ofiV
(68) . Perobscurus hic canon vide- C sus et rationem Domino reddes olii lui. lu canonHS
tur sic explicari posse. Longinus presbyter eral iu Aposlol. esl deposiliimis poena. Eodem senai
agro Mesliae stibjecto. Sed cum is deposilus essel apud Epiphaniuin, hxTes. 75, rap. uttiuio itsurpahr
ob aiiquod deliclum, ac (orle bouorein sacerdolii vcrbuin . Eratergodejeclus sacerdoiio Lonpreiinerei, ui noiinunquam iiebal, Severus episco- I H I S ob aliquod delicium, quod multo gravius visum
IIS in ejus locum traiislulil Cyriacmn, quem anlea fuissel, si recedenle Cyriaco, nemo alius regend*
lindanis ordiuaveral, ac jurare coegerai se Minda- EcclesiaB idoneus occurrisset. Huic inQonimodo i.i
nia niansurum. Niliil iiac m re stalui posse videba- medeatur Basilius, rem iraclat ila prudenter, ni
lur, quod n>u in Jiiagnam aliquam dillicuUalem nec Cyriacus perjurii reus sit, nec Longini peccaio
incurrerel. Nam si in agro Mesiiai subjecio Cyriacus quidam veluli cumulus ob desertam et viduam
remaneret, perjurii culpam suslinebal. Si rediret clesiam addalur.
Mindana, ager Mesiias subjeclus presbytero care(72) . Erant ergo llindana Yasodis
bat, atque bujus incumiuodi culpa redundabal in subjecla, id esl thorepiseopo Vasodis sedeiui; &
capul Longini, qui ob delictmu deposilas fuerat. quideni Basilius agruui Mesiiae subjccluin Vasod s
Quid igitur Basilius? Ulrique occurril iiicommodo ; eubjici jubel, ul Cyriacus ex agru, in quem tranyjjubel a^nim, qui Mestiae subjeclus erat, Vasodis tus fueral, non discedens, redire tauien Mindaiu
siibjici, id esl loco, cui subjecla eraiu Mindana. ccnseatur. Ex quo eliam colligi potest vcl Cyriacni
lloc ex remedio duu consequebalur Basihus, ul et non stricte jurasse Mindauis se mansurum, seJ
ager ille presbylero non carerei, el Cyriacus ibi re- paulo latius de tota regione, quae sub eodem ent
inanens, Mindana tameu redire censerttur, cmn D acMindana cborepiscopo, jusjuranduin cancepis*;
jaiu bic locus eidem ac Mindana cboreptscopo pa- vel Basilium, ul in rc difficili ac inolesta, beniga>u
reret.
inierpretalionem adhibuisse. Sed prior senieniu
(69) . Sic quatuor rass. Ediii . magis arridet, quia suroma erat Basitu in jorisjnCoisl. primus . Nonnutli niss. . randi observatione religio. Exemplum satis simitf
1'aulo posl edili , plerique nss. ut in lcxlii. occurrit apud S. Auguslinura, qui rem pauJo aliirr
(70) . Sic niss. pleriuue. Edili - ac Basilius lemperavii. Nam cum Timolhcus quidam
.
Severo episcopo jurassct nuitquani se ab eo rece>(74) . His vocibus surum, isque postea ordinaius alibi diaconus, nec
rile explicatis, loius canon qui vaide obscurus est, ledire posse viderelur ad Severum ob suscepum
ilustrabilur. Balsamon et Zonaras lenebras oflun- ordinatioiiem, nec ubi ordinalus fuerat remaneie
d i i R t , dum Louginum illiiin existimanl boiuiniuii
ob reiigionein jurisjurandi; censuit Auguslinus uia
potemcni fuisse, qui se vastaturum tcclesiam mi- cuin Alypio et Sanisucio non futuruin perjurti reum
nabalur, nisi in agro suo rclineret Cyriacuiii prc- Timoibeuii), si non per ipsum, sed per Severoiu
sbylerum. At illud, , neaueper otium fieret, ul ab eo discederei; quandoquidein de sa
animam tuam condemnabii, depueilum fuisse probal Tijnolbeus, non de Severi voluulale juraverai,
Longinum agri Mesuae subjecli presbyierum. Id vicissim Severus sese jurejuraudo obstrhixeraL
eiiim gonai apud Basiliuni. Sic can. 69 : Aug., episl. 62 et 63.
Lectar si cum lua sponta anle mairintomum commer-
ENSTOLAUUM CLASSIS . EWST. CLXXXVIII.

, dispenaationi si ccsserit, id ei pcrjuril loco noa
, - impulabilur, qaippe quia jurijurando a<Jjectura noa
ativ (73) , . est ne pauluium quidem Mindanis recsssurum, *cd
^ , , - dcinceps permanaurum. Nos autem Severo oblivio, , - nem causanti sic ignosccmus* ut eum moneamus,
^ - ocguliorum cogniiorem suam ipsius Ecclcsiam non
* , passuruin ab ejusmodi homine labefactari : qui
- pneter canones ab inilio fccit, ad jurejurando conxnv II ' , tra Evangelia astringil, et perjurium transferendo edocet, ac postrenio, dum oblivionem simuwfc (74) .
, ' - lat, mentitur. Sed quoniam cordium judices non
, gumug", sed ex iis qudb audimus, judicaiuus, dc , - mus Doniino vindiclam, eumque citra examen guspiciamus, buroand vitio, oblivioni scilicet, igno^
, .
scentes.
\ XI. Qui autem involuntariam caedem fecil, unde . cim annorum spatio abunde judicio aatisfecit. Nain
, - dubio procul, erga eos qui percussi sunt, Moys s
- prscscripta observabimus, ac eura qui decubuit qui ; , \ dem post acceptae plagas, sed iterum baculo suo
'^, . innixus atfibulavit, non censebimus occisum fuisge.
, ' - Sin autera non surrexit post plagas, quia tamea non
, ' voluil occidere is qui perculit, homicid* quidciu
est, sed involuhlariug propter proposilum.
.
1
1\ : .
XII. Canon omuino digamog a miuistdi io exclusit.
.
XIII. Caedes in bellis facias patres nostri pro fcai , dibus non habuere; tie ul mibi vidtiur, qui pro
pudiciiia ac pietate pugnanl, ignogcentes. Fortasgo
. Q lamen recle guadebiiur, ul ipsi, cum tiianug eo , (75) < ruin purae hon siht, per Ifes annos a sola tomnm .
niooe absiineanl-.
'. (76),
XIV. Qui usuras accipit, si volucrit injaatiim
% , lucrum in pauperes ineumere, ei dehiccpe ab avari , liae morbo liberari, ad aacerdotium admilti potest.
.
1\ ,
, ,

,
.
^ * Uv ,
XV. Miror sane quod gVammaticam in ocriptura

diligentiam requir&s, ac diclionem coactam esse
putes illius inlorpretatjonis, <ûa3 suum ipsius significatuni commode exprimit, neque id trangfert,
quod propric Hebraica voce significatur. Sed quia
segniler non pralereunda quaeslio. quae a viro qurcrendi studioso proposita est: aves coeli,
piaces
(73) ir. Sic plerique inss. Edili - peccalum non in insignibus poeniCentiaa ^radibus,
s^d intef consislentes eXpialum fuisse. Alioqui ad
(.
(7i> Nvr &r. Priftiam vOculalii, ^ttde fomt Uiffft in sao^rdotium tion reliqirisset Bagitiug. Atquo
ex liac lenitate illud etiam colligi possit, canonem
m ediiis, agnosciint pleriqne mss. codices.
(75) . Mulla observanl in boc loco 17 Nicaenum, qui clericos usUfafti exigenleg depot)i
Basilii canonnm interpretes Balsamon, Zonaras et jubet, non sine benigna inlerpreialione inCappadoUexiufi Aritienas : i * Conailiiim dari a sanoto Pa- cia observaUup fuisse. VJdenlur enim Oneci catiert, non legem iroponi, neo mililam oontcienfiam nem apostoiorum gequi maluigge quaro Nicae polltfiam viden, sed manus noit piifae; 2* obje- num ; giquidem in canone decimo TruHano* iiidem
isie buno cafionem episcopw iinpcniioH Phoc, ut in canone pseudoapogiolico, sanciunt, ut epim eoa qui in bello eecidrraHt iAier martyred re- $copu$> presbyter, vel diaoonut, qui uiurat vel qua
erri vellei; 5* bunc canoitem non fuisee observa- dicuntur centetima* acctpu, vel ceteet tel deponutur.
nm, ulpoie ininvt appeutom ad pubticam wiiliia- Conjici ergo posgit Basiliuniejusmodi peccaio, quod
era, ac prxlerea myHis consenlaneum Aibanasii in liicia Jemler punit, non gravissiraawi pocnam in
leaieiitiw, qui in epismla ad A H U I , advirsarfog in clericis statim irrogasge. Illiue autem leniiatem inda
*IU otcidert, tt iq*u$9ermmmn ti Uttdi Hgnumrepeut Balsamon, quod fenus civiiiucn legum audon* prontinliat.
rilate comprobaretur.
6) . Ex bia paiet ojsmodi
%
PITROL.
GR.
XXXII.
S. BASILII MAGNl
684
maris *, etiam ln roundi creatione eamdem sorlili \ sunt gederationem.JNam genera utraque ex aquis .
producta sunt. Causa aulem, quod ulrisque eadcm . ,
est pfoprietas. Hi enim in mari natant, ills vero . , irvin aere. Ilaque eam ob causam communiter eorum .
facta menlto. Hoc autera loquendi genus, quod ad .
pisces qnidem attinet, non convenienter redditum (77), ;
va
e
esl: at quod ad omnia in aquis degeniia, 276 *^
.
eliam proprie. Nam aves coeli sunt homint subjc- ,
cla?, ilenique maris pisces , et non ipsi solum, sed \ oi \ \ ,
omnia etiam, quae marimn seniitas perambjilant. \ O O A J J Ndb enim si quid est aquatile, coniinuo piscis cst. . , >. ,
ut sunt ceiac,ea, balxna?, et xvgaense, et dclpbines, , (78), \ , \ ;,
ei pboca, ad hsec ei equi, et canes, et serra, ct \ , , \ ,
gladii, et boves marini; si vis autem, et urlicae, ct , , \ * Joii-:,
pectines, et omnia lcstacca, quurum nullum esl \ , , \
piscis, et omnia quae seinitas marium perambulant: , , & &>quare tria sunt genera, aves coeli, pisces maris/ei (79)
quacunque aquaiilia quidem sunt, sed a piscibus , , , \;
dislincia , seiuitas mariuin ipsa quoque perambulant.
\ .
XVI. Neeraan autcm non magnus apud Dominum,
1(7' (80) \ ),
ed apud dominum suum \ boc esl, unus erat ex
' * , iis qui magna pollebant auctoritate apud regem . /
Syrorum. Itaque animum diligeuter altende ad , \
Scripturam, et uuaestionis sua sponle occurret so*
lulio. *
J P l W .
EPISTOLA CLXXXIX*.
e
Ixudat BustaUwim Bastlius, sibi dolorem abstersittet ttt gravmimis immicomm injuriis, mmc koc, tmne
mmc tret deo$, nunc SabeUii errorem uJRngenlium. Hii criminitm depulsi, noviiatem otyiciebanl, eo qn
vtmlalem admUieret in Iribus personis. FaUlur Batilius de potiremo crbnine; ef cum illt umtm in iribus
tejicerent, ul txcluderenl Spiraum $anctum, demonsirat eum ul in baplismo, ila in aliis etiam Patri et Fil
debere; el cumeidhnna nomina tribmntur, Dei nomen non es$e deneqandwn, quod etiam simulacris el d
tum. Cicm autem objicereni hac voce naturam designari, probat in trdnu personis, ul tmarn qperalionem,
<iioturittn.
Eutlathio arehiqtro.
(81) .
I , Omnibus quidem vobis, qui artem medicam

1. " \ ^^ :
tractatis, buroanitas disciplina est. Ac mibi vide- .
tirr, qui omuibus rcbus, quae (Juidem in viia studio
habenior, scientiam vestram anteponit, decenter ;
judicare, nec aberrare a rccio; siquidem pretiosis- , \
ehna omnium rerum vita ftigienda csi et inolesta, (82) , \
nlsi ftlam liceal cum sanitate conju.ictaro habere; \ , * '
vestra autcm ars concilialrix est sanitatis. Sed in
te prxsertim sctentia suis est absolula numeris, ac . \
majores tibi ipae constituis bumanitatis terminos. , \ ?\*
non corporibus dcfiniens arlis beneficium , sed et ,
aninii niorôrum suscipiens curalionem. Haec au- , *
1
" Peal. vin, 9. " IV Reg. , 1.
Aliaa LXXX. Scripla anno 374 exeuntc, aut ^ , posuimua, iii infpiet. 151. LegUurhac^
op^ra S. Gregorii Nysseni lom. h
stola inter op^ra
Ineitnle 575,
. 6 In ora Regii cujusdam codicis n u m . i W
(77) '. Sic omnes mss. Editi .
iguniur: *1, W J W
(78) . tta quinque melioris noue codiocs, quibus favent pltiree abi, in quibus legilur - . ' , 6 *
. Edili et . Mss. . * Sciendum e$t hanc eptti
tfysseni es$e nonnullot dicere; idque verisimw
Paulo posl edili , mss. .
.
(79) . Consentiunt in bac Toce ross. quanlum ex scribendi rnlione perspiciiur.
(82) . Vat, Coisl. secandesa
codices. Ediii .
(80) . Sic ines. codiees plerique, tionnulli duo RegiiTOu . Medicvus conseniitf
editis. ln Harl&ano autem ct Coishniano primo m
. Edili .
(81) . Sic, pro co quod crai io edilis rcperltur bscc epislola.
EPISTOLARUM CLASSI5 I I . EPIST. CLXXXIX.

683
. tem dico iion eoluin famam plarimorum eequeng/
, sed mea eiiam edoctus experieotia, cum in ald*
, * , raultis rebus, tum maxime nanc in hac inimicoruiu
^ &)., nostrorum non enarrabili malilia, quam in nosiraiu
* - viiau* mali fluenli raore effusam soierler dissipaaij :
(85) cum gravem illani cordis nostri inflammatioucni
, infusis cousolationis verbis excussieti* Ego eoim
ad alternanlem inimiconim nostrorum variumque
. (84), - contra nos conaitim respicieits, tacere exiatiinabaiu
* * oportere, ac inflicta mala sileniio perferre, neqae
, , conlradicere hominibus mendacio armaMs, malo
* . (85) - illo jaculo, quod et per ipsam yeritaiem non raro
, cuspidem adigit. Tu vero recte 2 7 7 fecisti quod
, \ bortatus es, ut ne \eritatem proderem, sed redar*
^ . , , - gucrem sycopbantas, ne plures laedantur, prosperot
(86), - mendacio contra veritatem successus babenle.
, , *
2. Visi suut igitur mibi siraile quiddam faccre
2." " Qiarrdy - jEsopi fabulae , qui sine ulla prorsus causa odium
. in nos susceperunt. Quemadmodum eiiim ille fingif,
, crimina quaedam agno lupum inferre verecundau*
tein videlicet sine jusla causa eum, qui prius nihii
* (87) laeeisset, occidere videri; sed cum agnas omneiu
ex calumnia illatam criininaiionem facile diluissct,
, non idcirca lupum de impetu quidqaam remittere,
AVXOV, ,
eed jure quidem vinci, dentibus vero vincere: ila
* qui odium liostri veluii pracclarum quiddam studio
, babuere, com fone erubescerent si sioe cauaa
, odtsae videreotur, causas conira iioa et crimina, tiones fingunt, nec in ullo eorum quae dictilant.
, * C constanter insistuni, sed modo banc, panlo post
, * illam, et mrsus aliain sua? in nos ininiiciiise causani
. ' - assignant. Nulla autem in re consisiit eorammatixlr ' , tia; sed postquam bac criminatione depulsi fuerint,
, ' - ad aiiam adh*rcscunt, et rursus ab iela ad aliam
, confugiunl; nec, si omnia dissoluta fuerinl crimi . (88) - na, odisse desistunl. Tres deos a nobis prsedicari
' , causantur, alqne bac eorum criniinalione aures
, vulgi circumsonant, nequc banc calumniam sub . ' - liliter airuere desinunt. Sed pugnal pro nobis
: , , veritas," cum ct pubiice omnibus, et privatim
, , accedentibus demonslremus, anathemalizari a no * bis quisquis tres deos dicit, ac ne Cbristianuni
, . *' quidem judicari. Sed ubi boc audiverinl, in prora , '
|in
ps Sabellius: et illius morbum
, doctrinae nostrae rumor aiSngit. Rursus bis quoquu
- consueta arroa, veritateni opponinms; demonstran * tes xque ac Judaismum hanc nos haeresim perbor, ^ rcsccre.
..
5. Quia igitur? num post tanios conatus defeesr
3. ; ^ (89) ; (90). quieverunlY Nequaqnam. Sed novjlatem nobis obji(85) Extfiflv8taar. lta Yat. cum tribus aliis et ftcripturam et vulgatam , sed eam
Nyss. ac ediiione Hagan. Legitur in qui maluimus quam quinque vcteres libri cominendant, ct edilio Haganoensis. Nyssenus
Parisienst, et ^ in Basileensi.
(84) ' , ItaMed. cum tribus aliis et Nvss. .
(88) . Dc boc tritim deorwn erroie
Edili .
viae Nol. ad epi&t. 451.
(85) Vide Addenda.
(89) .
Ua Med. cl lrcs aui. EdM
(86) * Ua mss. scx. Editi .
. Nyea. .
(90) Yide Addenda.
(87) . Leve diserimen inler banc
1
p l u
sc o n t r a
S. BASiUl 1UGNI
87
ciuot, qui noe sic incueant quod iret bypostates ,

oottfiteatmir: criminantur qnod unam bonitatem ei ' iinam potenliam et unam divinitatem dicamus. (94)* , , \
Neque id xtra veritatem: dicimus eoim. Sed cri- .
minando objiciunt, iion eic suara habere consuelu- * . *' dinero, nec Scripturam asseniiri. Quid igilur ad ,
hoc quoque nos? Non putamus quum sse, ut , \ .
vigenlera apud ipso* consuetudincm reclae do- \ ;
etrinae legem et normam docamus. Eienim si valet *
ad recUe doctrin demonstraiionem consueludo, .
licet et nobis profecto usitatum apud nos mo- , xsl
rcna opponere. Quod at hunc illi rejiciunt, neque '
nobis prorsus illos sequi necesse. Uaque Scri- .
piara divmilus tnspirata nobis sit arbitra; et apud , (92) .
quos inventa fuerint dogmata divinis verbis con- * *,
aona, ad eos accedet oronino reritali guffragiam. * {

Qaodnam igitur crimen est? Dao eiiim simul in ,
. ;
a o c u s a t i o t i G nobis lllaia objeceruul; unum, quod
dividamus hypoelases; alienim, quod nullum ex || ' -
nominibus quae 2 7 8 Deo conveniunl, pluraliter *
numeremus, sed unam, ut dictum eai, boniiatem *
ti potenliam, ei diviniiatem , et qua*cunque talia , , , ,
svnt, eingulariter enuntiemus. Quod quidem attinet * , \ , \
ad diviaionem h y p o 8 t a 8 e n , ab ea minime alieni .
fuerint, qui essentiarum diversitalem in divina de- cernunt naiura. Non enim par e*t, ut qui tres di- \
cont essentias, D O A etiam tres bypostaees dicanU . ;
Itaque boc eolum criroiiti daiur, quod qtne de dirina .
,
naitura dicunttif nomiBa, siogulariter prouuDtiemus.
C (95) <
.
v
4. Sed prompla nobis adversus hoc et manifeeia

raito. Qui enim condemnat eoe qui unam dicuni
tlivinitalem, necessario aulmultas diceMi, aut nullam assenlietfjr. Non enim potesi aliud quidquani,
prseter id quod dictum eet, excogitari. Sed nec
multas dici divinitus inspirata patilur docirina,
quae aicubi memtnit divinitatis, singulariter eam
4. ' \ >.
'
, wv. ^
. * \
, *
, (94) ,'*
coraroemorat, nempe : i n tptokabital omnis pieni* xar Ssbt
iudo divinitatis " ; et alibi : Invisibilia enim iptius ' \ * 6 tii ereatione mundi, per ea quas facta $unt, intellecta
conspiciunlur, tum tempilerna ejm trtift, tutn dhir H . &
nitas". Si igitur io multitudinem extendere nume* , **
ruoi divinitalum, illorum eolum est, qui orrore D "
multitudinis deorum laborant: Qiunino autem divi- h tk'
niiatem negare, atbeorum fuerit; qua ratione incu- \ \ *samur, quod unam confltearaur divinitatem? Sed ; '* *
apertius orationis suae nudant proposilum: Patri jequidem convenire, ut Deus sit, ac Filiura similiter , \ >*
divioiutis aamine booorari asaenUentes; Spiriium **
verou qui uoa cum Palr* el Filio fiumeraiur, divi- , ^
1
* Cotoi. i i , 9.
Rom. i , 20.
(91) ** In uno es Begiis codlcibus

, et paulo post in Medicaeo
.
(92) . Primam vocem addidimue ex
sex mes. et Nysseno. Paolo posl editi
. Sex mss. et Nyssenua ul
textu.
(95) $ . Editi
sitio in sex nostris mss.
_
, sed deeslpwP"
.
(94) .
lia se * *
1
velustae editionea ac Greg. Nyas. EdUio *" ^

^ .
EPISTOLARUM CLASSIS 11. EPIST. CLXXXIX.
690
* - nitatis nolione minime cofiiprehendi, aed a Paire

* ix ad FiUum usque lerminata diviniialis potcntaa,
, toaturam Spiriius a divina gloria secerni. Disso . - rendum igilur et nobis, ul poterimus, breviler,
, ( , contra haiic quoque sententiaro.
.
5. Qu esl igitur ooslra ratio ? Tradens Domi5. (95) 6 ;
; nus saluiarem fldem iie, qui in docu-iua iitstituuii, tur, Patri ac Filio conjungil et Spirilum sancluoi.
-. Quod autem semel coojuncium est, id per orania
. , conjunctum esse dicimus. Non eniin In aliquo
, . * conjunctuin, in aliis sejungitur. S$d in potenlia
", * vivifica, per quam ex corruptibili vita ad immor , talitatem natura noslra transfertur, polemia Spiri , - tus una cum Patre et Filio assuropla. el in multis
, , aliis, velut in notione boni, et sancli, et aeierni,
to , , , , sapientis, recti, prlncipalis, poieniis, eliam ubique
, inseparabilis esl, videlicet in omnibus numinibus
td - praslantiorem intelligentiara habeniibus. Quapro 96). - pter id rectum esse arbitramur, ut, qui in lot
sublimibus Deoque compeientibus noliombus con* - jungitur Pjrtri ei Filio, euui nulta in re eeparari
. - existimemus. Neque enim novimus ullam nomimini,
qu* circa divinam naturam inteUiguntur, secun\ (97) dum melius ac deiejrius differentiam, ut pium esse
existimemu9, nominura inferiorum comiuunionein
, coneedentes Spiritui, prsesianlioribos indignum
. jitdicare. Oinnia namque Deo competeniia tnm co , giiata, lum 279 nomina sunt inter se ejusdciu
(98) . dignitalis, eo quod nibil circa subjecU significacx* C lionero habeant discriminis. Non enira mentis cogiWJ , ' - lationem ad altud quoddam subjeclum perducit
?, \ , * * boni appeltatio, et ad aliud, sapientis, potenlis, et
'| , - justi: sed quacunque protuleris nomina, uiiuin
|. , prorsus oinnia significant. Quod si dixeris Deum,
* . - eumdem aignificasti, quem per reliqua nomina
& inlellexisti. Quod si omnia quae de divina naiura
; , (99) dicuoiur, nomina, idem inier se, ad subjecti desi - gnalioneoi vaient, alia pro alia rei considerandae
7* - raiione mentem noslran ad idem deducentia; qu*
ratio est, aliorunt nominum communionem Spiriiui
, ; citni Patre el FHio concedeniem, a sola illum ar^ - cere divinitaie? nam necesse est omiiino, autconi"îevt . munionem in boc etiam dare, aut nec in reliquis
T*P , (1) - deferre. Etenim si in illis dignus, profeclo uetjue
,
io hoc
indignue.
si minor
, ut isti
~ dicti'
Quod
est,
wriv - tant, quam nt divinitalis nomen cum Patre et Filio
^pa , comraune babeat; neque dignus erit, qui ullius
* (2). alius ex norainibus Deo compelentibus parliceps
- f it. Consideraia enim et comparata inter se nutnina
* () - per eam nolionero, quam ia singulis speculamiir,
D
(95) Vide Addenda.

(96) '. Kditi addnnt .
S hac desnnt in Med. et Coisl. secundo ac Keg.
ccundo et Nyss. In tribus aliis codieibus legitur
ntum sine cunjimciionc.
'7) . Sic Med. PX Ires R^gii. Sic
fjara legitar apud Gregoriuin Nyss. Edilioues Ba5"H, exeepta Baganoensi, , ui neta$ daenai..
(98) lta?vrtir. Ila mss. quatuor. Sic eliam Gre
gorius Nv*ssenu8. Editiones velaslae Basilii - .

. Basilecnsis secunda et Paris.
(99) . Unus ex Regiis ' .
i) . Medic&us cum tribu alii
.
(2) ". Editi . Dee&lvocula in quinque mss. ei apud Greg. Nyaa.
(3) .
Ita mss. quioque,
pro eo quod eral in cdilis * .

.
S. DASILU MAGNI
601
liiveiifentur Dei appellatione non inferiora. Ejus , % feou

rei arguraentum est, quod hoc nomine multa etiam ex . ,
inferioribus vocanlur; imo Scriptura divina non
parca esl hujus equivooac appellationis, ne in ab- ) ;
surdis quidem et repugnaiitibus rebus, velut cuiu ,
simulacra Dei appcllaiione dcsignal. Dii enim in- ,
. , ,
q i i i l , 0 t i t cotlum el terram non fecerunt, tollantur,
, ,
et subter terram conjiciantur ; iiem : Omtm , in, ,
quit, dii gentium damonia**. El pytbouissa cum
incaiilaiioiiihus suis Sauli animas evocaret, de iis , .
aniiuabus qune requirebaniur, deos vidisse se ,
dixit . Qnin el ipse Balaam, ctsra augur quidam (4) , ; esset et vates, et per maoum,nt ail Scriplura, vaii- . ;
tinia ierrel, et du^niouum doclrinam per augura- , ,
iem curiosilaiein sibi ipse comparasset, Dcum , ^
< onsuluisse memoralur a Scriplura " Ac mulia jusmodi licct cx Scripttiris divinis colligenlem ,
dcmonslrare, boc uoinen supra rcliquas nppellalio- .
jies, quae Deo dign sunt, nibil babere praecipui :
quandoquidem ipsum, u t dicluai e s l , etiam de r e - ;
bus absurdis et repugnaniibus sequivoce usurpa- , , ,
luui invenimus. Al sancti nomen, ct incorrupli, et . Tbik
recli, et boni, nusquam coimnunicalum cum rebus , , ,
indignis a ocriplura edocli sumus, lgitur si noroina, , ;
qnas praecipuo m o d o de sola d i v i n a n a t u r a pie usur- , ,
pantur, Spirilui sanclo cum Patre ct FUio commu- >
'
u i a e s s e non negaut; qua? j a m r a t i o e & t , illud
, ;
S O I U I K conlendere, A O I I coiumunicari, quod, secun
, ,:
d u m q u i v Q C u m quemdam usum, et daemoniis et
^ , /,
siiQulacris impertiri demonstraluni est.?
;
6.
280 Sed aiunt naturam bac appellatione
-(;
denionsirari, communem aittem non esse cum
Patre ct Filio Spiriius naturam, ac proinde nec ia ,
boc nomine communionis euni csse particlpein*
Ostcndant igilur, quibus rebus diversilatem natu- . ,
rse agnoverint. Si enim posset ipsa per se natura . &
divinacerni, etquidei proprium, quid alicnuni ex ' , ,
manifestis rebus inveniri; sane opus nobie non ;*>
essct verbis aul signis aliis ad rei qua2silae iotelli- ,
^gentiam. Sed quoniam illa quidem sublimior est, *
quam ut a quaerentibus possit i/itclligi, ex quibue- * dara aulem conjecturis de rebus cognitionem no- * , fl
elram fugieittibus ratiocinaranr; necesse prorsus 5) est ex operationibus nos manu duci ad diviiue na- f) lurae investigationera. llaque si videriraus inicr se
. Otaow
diflferre operaliones, quae a Patre el Filio et Spirilu W
gancio fiunt, naluras etiam, quae operantur, inter y
8 7
Jer. , 11. Psal. xcv, 5.
1 1
I Rcg. xxvm, 15.
(4) . Sic emcndamus ope codicis Medicaei, quod prave in edilis legebaiur ,
demulcens Sauiem. Yidetnr hunc locum admodum
negligenter legtese Scullems, dum putat aniinam
Samuelis boc loco evocalam dici. Unde conclutlil
banc sentenliam pugnare cum iis quae leguntur in
commentario in lsaiam n. 218, ubi sic legitur:

.
, Vcntriloqua Sauli per damones enunliavit fu
Num. xxii, 19 seqq.
luram clodem. Eranl enim datmone* quiinduermlb'
muelis personam. Uxc profeclo non pufnant cun w

qu in hac epistola leguntur.NainBasiliifs nonsoiaw
imn dicil animam Samuclisvereapparuwse;
non obscureindicat dainiones sub aniinaram spec
evocalos fuisse. Probal enira boc loco Dei no!"
in Scriplura ipsis eliam inlerdiini tribui nionwalquc in hunc usum adbibet pylhonissai fesi
nium, quae evocatas animas deos appcllarii.
(5) , ila mss. sex. Ediii
e
1DMr
33
OA
EPISTOLARUM CLASSISII. EPIST. CLXXXlX.
, t* se diflerefltcs esse, ex operationum diversitale

conjicietnus. Neque cnim fieri potcst, ut quae natu- (). ^ rae raliane discrepaut, in forma operalionum inter
se consentiant : nec ignis refrigescit, nec glacioa
) (7) , calcfacit; sed cum naturarum differentia simut
eliara inler se discrepant quae ab illis fiunt opera
* \ tiones. Si autem unam imellexerimus et Patris et
. (8) Filii et Spiritus sancti operalionem, nihil in ulla
\ , re differentcm aut variantem; uecesse est ex ope rationia identilate unilaiem colligi nalurae.
{
..
7. , , , 7. Sanctiflcat, et viviOcat, et illumjnat, ct con, \ , solalur, et omnia ejusmodi pariler facit Pater, ei
. * - Filius, et Spiritus sanclus. Nec quisqtiam pnecipue
Iribual Spiritui sancio poteslatem sanctiflcandi,
, - cum audiat Salvatorem in Evangelio de discipulis
* dicentem Palri : Pator, sanctifica eo* in nomins
, . - tuo *. Similiter a u t e m ei rcliqua omnia ex aqtio
; \ peragiuitur in iis qui digni sunt, a Patre et Filia*
ct Spirilu sancto : oiunis gralia et virlus, ductus,
* , , vita, consolatio, ad irnmortaliiatem transmuUtta,
, , , Iransilus ad liberlalera, et si q u i d aliud boni, quod
\ ; , ad nos usque pertingat. CEcononiia ilidera, quae
, (9) . supra nos est, sivAid spirilualem sive ad sen , - sibilem crealuram spectet, si ex iis quae co, gnoscimus, e i i a m de iis qu* supra nos strnt
, conjiciendum, ne i p s a quidem citra Spiriiua saiv- (10) cti operaiioncm ac virtulem conslituU, uno, ^, quoquc pro propria dignilate ct usu beneflcinm
. ' accipicnte. Etsi enlm obscura est sensui nostro
; eorum, qu supra uaturam noslram sunt, ordt (H) , nalio et gubcrnalio, t a r o e n sequius q u i s ex cooae cutione colligat per ea quae nobis nota sunt, Spiri ' tus virl.ulcu) in illis etiani esse etficaceni, quam
, esse a rerum supernarum gubernatione abaliena; . t a m . Qui eniui illud dicil, nndam et inconcinnam
blasphemiam profert, nulla ratione a b a u r d u M
(12), ^ conimefllum confirmans : q u i vcro confiteiur e a
- eiiam quae supra nos sunl, cum Patre et Filio vir - tute Spiritus 2 8 1 8->
indicio ex eua ipsius
(, v i t a ducto innixus, de bis aflirmat. ltaqtie opcra .
tionis identiias in Paire et Filio et Spiriiu sancto
* perspicuc oalendit absolutissimam naturae simi lUudinem, Quare eliamsi divinitaiis noraen D a t u . , ram indicet, proprie tamen appellationem illam
, sanclo quoque Spirilui aplari, esftenlbe communio
" demonslrat.
.
re
c i a r 0
Joan. , 47.
(6) . Sic emendavimus ex Grcg.

N\ss. quod erat in edilionibus Basilii 9.
(7) \ide Addenda.
(8) . Sie Medicaeus
odex cuna tribus aliis et Greg. Editi
rv.
(9) . Editl addunl , qnod

in Medicaeo et quaiuor aliis cl Greg. Nyss.
lidem editi * Quiuque niss. et Greg. Nysa. ttt

in lexlu.
, .
(10) . Ua inss. sex ci Greg. Nyss. EdiCi
.
(11) . Sic cmendat edhio Grc. NyM.
quod legebalur in editionibua Basilii .
(12) . Ila codices mss. et Grcg.
Nyss. Edili .
6. BASIUI HAGNl
8, Sed ignoro quo pacto ad natune signiflcatio- 8. *' **\ **,

nem nomen divinitatis trabant, qui nibil non , , ]
conflngnnt: quasi non aqdierint ex Scriptura, id * ;
quod a natura est institmione et electione non , {ity *.
comparari. Moses enim deus instilutus est Êgy- , -*}
ptiorum, cura is, qul oractilum edebat, ita ad ,
ipsum tocutus : Deum le dedi Pharaoni
Appel- & - (14). ; ,
lalio igitur notam potestatis cujusdao), sive iuspe- . , ctricis srve operatricis, prae se fert. naiura di- . imvowvina, m omnibus quaeeicogitantur norainibus, ipsa, , , , 6
utest, manet inexplicabitis; quae noslra est do- . , ,
ctrina. Gum enim beneficum , judicetn, et bonum, , \ (15),
et justum et reliqua alia ejusdem generis didicinaus, & $k
operaiiftwft edocH siiinus diflerenliam : sed ope-
ranii naturam mbilo magis ex operationum no- . " &
tiooe eognoscere possumus. Si qnis enim deftnl-
lionem reddat unitttcujusquc Hlorum nominum, \ . , ,
et ip&ius natttr, cirea quam nomina, non eam- . *Qv ,
dem utrorumqtie reddet definitionem. Quorum .
atllem definitfo alia, borum etiara naiura divcrsa. , (16) ;
Igiiur aliud quiden esi essenlia , ad quam expri- ,
mendank n o R d u m vox alla inventa est: atia vero .
nommum ipsms signiftcatio, quae ex operatione
allqua aut dignltate imponunmr. Iiaque nuttum *
eê in eperationibus dtseriinen ex nominum coni- &
monione comperimus : at nalurae diversilatem ?, nuilo argumeute c l a r o deprebendiraus : siquidem, .u l dicium eel, operationum Identilae naturae (17). ,
c o m n H m i o n e n i sigmficac. 9ive igitur nomen e s t
\ o p e r a l i o R i s divinilas; ut unam Patris et Filii et
, (1$)'
SpiFitne saittti operalionem, Ha divinltatem nnam , , ;esse dicimue: s i v e d i v i n i t a t i s n o m e n , quae est ,
nultormn o p i n i o , n a i u p a m i n d i c a t ; quia n u t l a i n - , oix
^ v e m l u r i n n a l u r a d i v e r s i t a s , non humerito u u i u a
.
d i v i D i u t i s e s s e s a n c t a m Trinilatem d e f i n i m i i s .
w
Bxod. >, i .
(t3) . k a m s g . septem. Ediliones , ] , *

Basilii et Gres. Nyss. , excepla Haga- . ln libro De SpirUu $ancto^
bal cap. 21, Spiritum estie Dominuin ex variisSt-rin o e n e i e t Basileensi p r i i i i a , quae c o n s e n t l u n l c u m
pturaa tesiimoniis; Deuin etiaro vocari in Scripturis
c o d i c i t o t e ms9. Similtler Bositiua in e p i s t . 8> nuuu
I I , d e n i o n s t r a l immerito Del IkttLuin PneuRiato- sic ibidern docel : , ?
,
m a c b o s d e f e r r e nolle Spirilui s a n c l o ;
siquidem
, \ :
n o m e n ex o p e r a t i o n e , n e m p e ex eo quodposuerii omnia, ei $pectet omnia, d e d t t c i l u r . Si quis a u { ; Quid,
Scripluram divinilut intptratam appeiht, eo
t e m h a n c e p i s l o l a m , inqua d i s e K e Spiritus s a n c t u a
a p p e l l a i u r Deus, idcirco GregoriQ Nysseno adjudi- D Spirtlu* uripta tit, num comunttlioM d
cei p o t i u s quam Basilio, quia Basiliua Dei appella- bpiritum altenuantibus verbis utiiur?
(14) . Legitur in duobos
u o n e , C U D I de Spivilu sanclo l o q u e r e i u r , p a r c i u s
codinbus, nempe Goisl. &cumto ei uno ex Regiis.
t r e d i t u r q&us fuis&e; bc cort&ralio l e v i s s i m a vi
(13) * Codex MedicaMts .
ileri d e b c i . Etsi enim Basilius in una a l i q u a ora(16) . Deesl ea vox in uuo ex Regiis codi*
t i o n e , nrmpe anno37i, cum a d e s s e u t malevoliexcibus.
p l o r a t o r e s , hac v o c e m a g n i s d e causis abslinuit,
(17) .
Codex Mjedicaeus isiion idcirco alite l e m p o r i b u s p a r i t e r abstinuisse
credendus e s l . Nam saepe, u l l e s l a l u r Gregorius .
(18) Ti\r . Legilur \ m
Nazianzentis o r a t . 20, pag. 3tio, Deum Spirilum e
tribus codicibus non antiqulssiiais. Sic eiiaw fûlfl
s u p c r i o r e loco p r a e d i c a b a l , ubi p e r t c i n p u s l i c e b a t ,
post in Regio secundo el uuo cx Begiis
ei p r i v a l H B i n i t t r r o g a H l i b ^ s libeuter c o n l i l e b a l i i F :
, .
-
EPISTOLARIM CUS8I8 1 L EffMT.ClC.
98
282 E W S T O U cxcv
impkitekkan adntonH BetfHm de ratione ef mpdo epmcopatiaraEctlema tsamwrum fmHtuauti. Tum narrat m
Otorgh coUonmmesu $lud Valerium &crip$iv, ut Amphuochvu uumdaverol. BrtvUcr ctium ue rebus Nyssmii
immkorum wolitionibu*. Pliilottis de tnatma serUeniiam, tl Scrtpturcyte curribus Pharnomt Usttmonium exp
uctpu* Sympw commumomt ftfterat eommemonL
?(,
Amphilochio, ephcopo leonii.
i . (19) \ 1 . Prout dignuni erat lua concinnitate ac d i ; \ \ , \ ligentia cujua aemper ego laudator, curaati res
(20). " Eccksiae l&aurorum. lllud autem universis utilius
- esse ut in plurea episcopoa dividaiur sollicUudo,
iiaipsflijvat , aua eponte manif^lum cuique esse arbiiror. Ne*
que enim tuaro boc prudentiam latet: sed quo8, * \ , , modo rea se babeat el rccte observasii, et nobis .
(21) signiilcasiu Sed quia non faciJe est reperire qui
^ , ^ (22) digni sintannon furte, dum volumusex multitu , \ - dine auctoriuiem babere > ac periicere, ut Oei
tinspto Ecclesia a pluribus accuruliua gubernetur; ini, prudenlea doctrinani ob oorum , qui vocati fue rint, indigmtalem io conicmptum adducenies,

;
, U iudiffcreoliaa
populoa - assuefaciemus
? Nam ei- ripse
,
* *
.^.^.*
r^r
*"
isofaff ol * \ nQSii quailea aiot qui poc&ual, tales plerumque

($3) ei eorum qui pareiU uiQrea esse solere. Quam*
Msv. " , ubrem forU siUius easei unuro aliquem probatum
*\ ^, Qt apecUUimsl et id facile fieri poiest pra&flcero
, \ qiviUti, eique oommiUero singuU auo ipsius pe" ' , - riculo dispensanda : lanium Di servua sit, ope^, , , rarius non prave pudens, non suia, sed muUoruin
, ailentus commodis, ul aaluteui adipiscanlur: qui
juxptepov , - si se ipse noverit imparem soUiciluditii, adjungei
. , sibi operarioe ad mesaem. Si quem ergo ^ju.modi
, \ inv^mamus, faleor multorum insUt unum esse,
, , 4 ac EcclesiU uiilius esse et nobia tulius sie aninia, * ruui curain dUpenaare. Quod sJL id noa acile, deiKv. ^ j (24),
iou8 primuBa operara > irt parvia. civilaUbuu sive
(25) Q parvis pagis jajn olim epiacopalem aedem babea * libug demus pneposiios; ac tum demmu civitatis
resliluemus opiscopum, ne foric nobis ad futuram
^), deinceps ceconomiam obslet, qui oidinalus fuerit,
* ^ 6 tc slalim inei|ianiH9 betlo domestico laborars,
%(27), dum pluribus prseesse vult, nec conseniit ordi^ , nalioni episcoporum. Quodl si boc gravc fuerii,
: . nec per lentpvs Ikeal, id tua wtidentia faeienduui
%
(19) . Editio secunda Parisiensis et
verba,
circului,
ut hanrorum
ephcopo tuut
eo quod nonnullos
vichws
eircnmscTJbaiur
ordinet.
Ex
bis
() . Hoc negotiitm din protractum enim perspitiltir non de solo urbis episcopo, noti
wm Baeilius anno 375 in Pistdiam profeclus, de vicinis latiiutn cpi8C0pis, quos ille ordtuakjal,
episcopos, cum Araphilochio bc de causa con- aed de pluribns aliis detibcralioacm fuisse.
Pegalos, consilio ac scnteniia sua juvaret. Ipse
(21) . Sic Reg. se< undus ei Coisl. secunfsialwr i epUl. 216, venisae se in Pisidiam, ut dus. Claromoiuanus . Edili .
epscopisillius provincia; ea constiluerel, quw (12) . Edili , quod emendaviuius op
Mrie Itauria $pectanl, D Coisl. primi.
uupia . Existimat Tillemaniiu non de
(23;
(23;
. NonnulU codices recciuiores
Iwure proviiicia bic agi, sed taiilum de civitate, .
V * isaurog dieebatur. flnde yarias in cobjecturae
(2i) ')* jj. Sic emendavimus opp Reg. s^lp| . n legendura csse pulat $ , cundi et GoisL. secundi quod prave in editia legcnwuria nomine hanc ctvitatem vocatam iuisse, balur , .
Testanieota S. Grejorii Nazianzeni appella(25) Vide Addenda.
" . ^ deniqne Ampliilochium banc urbeni in
(26) '. Coisl. primiie .
3 .P">vincia collocare, quamvis altribqta ajue
(27) * 0+ Duo mss. rînc^! esêt: qiwmadmodooi etiaui lcooinm iu . Mox toisl. secundus el Reg. secundut
îsidia cuUoeat. Libenter arnpleclerer dodissiim . Ibidem matim .
opiuionein, nisi me dclerrereul bax - epistobe
" Alias CCCCVl Scripia anno 371.
n
Jt
,:v
Bl
,ri
ele
. BASHJI MAGM
curtt, ut circumscribalur Isaurorum episcopo & , \ ), iuh

suus circulus, eo quod Vicinos qitosdam ordinet. , &|#
Reliquum auiem 283 nobis reservalum erit, ui (28) , reliquis omnibus episcopos demus , quos maxime .
idoneos ipsi judicaverimus roulto exaitine pra> ,
, ; h
uiisso.
(29) , souri
.
2 ,
2. Gcorgium , ut pietas] tua jussit", percontali
aumus : respondit autem ea quae lua eliam religio , \ & \
retulit; sed de bis rebus nccesse est quieto animo ' , $>
simus, curam domus in Dotmnura projicientes. \ . :*
Confldo enim Deo sancto, dalurum illum intelli- , (?0), :
genliam , ut alio modo Hbcremur a nccessilatibus, ,
el vacuam molesiiis vitam consequamur. Hoc (31) . (31
cerle si visura non fuerit, ipsc dignerts ad me ,
commentarium mittere, de qua oporleat dignitate , \
curam impendere , ut boc beneficium a potcntio- , .
ribus quibusque amicis aggrediamur cxposcere, , ,
sive gralis, sive cliam roodico prelio , prout Do- , ^;.
minus nobU faverit. Scripsi, nt precepisii, ad (33), fratrem Yalerium. Res Nyssenae eo in statu sunt, .
1n quo eranl a le relict, et ope tuarum prccum (34),
cedunt in melius. Eorum autem , qui tunc a nobis \ b&cisai sunt, alii quidem ad aulaui se coniulerunt, . ^ ,
alii vero remanent, inde exspectantes rumorem. , , (55)
Polest autem Domimis tum horitm spem frusirari, .
, tum illorum reditum irritum redderc.
.
3. Manna Philo explicans ait, velut ex traditione ^ 3. ,
quadam Judaica edoctus, lllius qualilotem esse ejus- ,
modi, ut pro comedenlis desidcrio nwtarelur; ac ,
per se quidem esse tanquam milium melli inco- '
eaim; nunc autem panis, nunc carnis vicem ex- \ (3G) ,
plerc: carois autem, vel volatiliam vel lerrestrium , ,
aniraalium : modo etiam olerum saporem referre, ,
fdque pro uniuscujusque desiderio: piscium i l i - - ,
dem,adeo ut proprieias qualitalis umuscujusque '
(28) . Ita Rcg. secundus et Coisl. petere statuerat, ut amici domus magnum aliqaod
ecundus. Edili . Videlur Amphilochius mcommodum effugerel. Porro in bunc usuin impeboc Basilii consilium secnius esse, id esl, Isaurorum Irari solebanl codicilli, ut curia, ve! saltcm duuiuepiscopi) aunm circuluin circuinscripsisse, ac sibi viratus et civhalis cura viiafentur. Preiio
jus ^piscopalus in aliis civiialibus restiluendi reli- imprtralos non modo nulla immunitas, ^
iiuisse. Nam cutn Macedonius pnecipu;e civiiali multa sequebalur, ut perspicilur ex Cod. Thefa
praeessel, ut perspicitur ex initio episiolce leriiae lib. vi, l i l . 22. Sic enim hahet lex secundairnperacanoiiicse ; ciiinquc aliasupcresseat oppida episcopo D loris Conslantii : Ab honoribu* nwcaniii p# *r
destif.ita; Basilius, qui unum aliquem e suo clero fragia, velqualibet ambilionequarrendit, certa*
promiaerat, neceum morbodebilitalum et imparom prohibuit : cui addimtts, ul quicunque (ugW* ''
episcopalibus nuiniis factum miltere poterat, auctor sequia ciinarwn, umbras et nomina afttciaw *
csl An philochio iu eadem cpislola ranonica, ut dignitalum, tricenas libras argenii inlerre T ?
l
co
a iquem cx recens baplizaiis, *IWJ Macedonio videa- manenle illa prvlerita inlalwne auri, qua f* f*r
r
/ur, stre non, epiecopum consliluat.

(ity . Quamvis ila habeant omnes
mss. codiees, vix lamcn dubium quin legendum sit
, aique banc leclioneiu in inlerprelando
eeculus sum.
(30) ]. Nullus ex Itis verbis seneus eruetur, nisi It-gaimis . lbidem
rdili , quod cinendavimus opc Coisl. secundi. Paulo- posl vocem addidimus ex codice Mcdicaeo. Videlur aulera illa dignilas,quam se
ainici alicujus causa pelilurum promiuit Basilius
bon administraiio aliqua fuisse, sed ianluro codi
eiilaria dignita&. Hoc enim consilio lianc digtiitalem
lege consiricti sunt. Unde miror Basiliuoi J

via (enlanda nou omnino alienum fuisse. ^ .
hae leges non admodum accurale servabantur se
Yalente.
.
(31) ". Sic ope codicum ss. enien
mus. Male in editis .
(32) . Coisl. secundus .
(53) . Coisl. secundus .
(34) . Coisl. primu wuW**
1 0
tn eo tlatu, in quo erant te inventa.
(35) Vide Addenda.

^36) . Nonnulli codices W *
VT
EPISTOLARtJM CLASSIS II. EtlST. CXCI.
T02
it . " speciel comedenlii guittt omnino scrrareinr.

, Currus qui eessorea ires haberent, agnovil Scri , plura, siquidcm reliquorum curruiim scssores duo
\ * crnnt, auriga et miles arniatus : Pharaonts autcm
, curras bellatores duos habebant, et tinum cquo . * - mm babenas lenehtetn. Scripsit roibi Symptus
\ , - cpisiolam officii ct comnmnionis causa, cui cgo
- rescribens, litleras meas ad tuam pietatem mtsi,
, - ut diligonter probatas ad illum jubeas transmitti,
. \ - addilis videlicel el tuia ipsius liiteris. Valens, in
. ^, , Domino bilarig, pro me precans, aerveria mtbi ei
Dei Ecclesiap, per sancli mistricordiam.
soj .
284
^'.
EPISTOLA
cxci\
Cratm ayh BatHius aiidam epucopo, aui prhr scrrpserai; eumque horlatur, ul ipto ugente eum vicinU episcopi* locni
el icmpus stpwdi wdicenlnr, ad pristmum coutmuhionw, quam tarice sutpiciottes mterruperanl, landern aiiqumulo
hiUr remota Bcctcsiat msUmrajidam.
(37),
Amphilochio, episcopo lconii.

,
^
,
Isjr:; * *
,
\ :. \
, \ . " ,
\ ,
\ , ,
Lecli litleris pielatU luae, plurimas Deograliat

egi, quod anliquae charitalis vesligia iuvenirem
in verbis epislohe; siquidem non quo pteriqoe
morbo laborasii, neque illud perliuaciter leiiuiaii
ne Spse inceptor eaaes araici colloqnSi: sed ut edoctus quani magnifica c i humilitatc mcrces sanctia
eveniai, itaelegiati tecuodas tenendo,prior me ia*
veniri. Hc enim lex est Christiana* Tictoriae, et
qol minue habere non recnsal, coronaiur. Ne igitur desimus bono studio, ecce et nos gravitatcm
tuain resalulamus, el quid nobis sit sententiae demonsiramus : nempe firmaio inter nce,Deigralia,
in fide consensu, mltil esse quod impedial, qtio-
(38),
ov51v ?
b , ?
' .
, :! (39) \ ,
\ \ , ,
mimis siinus unum corpus et unus spiritus, &kul

vocali sumus in una spe pcr vccalionem. Itaquc
chnriiatis tuae esl, bono initio el quaB conscquunlui
adjicere, unanuniss tuos tecum conjungere, ac
lempus ct locum congressus indicare,' ul sic, Dc'
graiia nos inviccm excipienles, ad prisccm dile*
ciionis formam Ecclcsias gubcrnemus; fratrea ei
(37) ?. Codices omnes, edili et mss., qui Basilii communionem appetcbanl : sed tribus
hanc episJolain msqribunl Ainphilocbio : sed iuce ejusdem urbis presbyleris bc laus tribuilur, quud
clariits esl ad cum scriplam non fui?>e ; nec diili- argumento est episcopnm male audiisae. Longe
rile csl conjiocre ad iliuui episcopum datam fuisse, ergo probabiiior alia Tilleraontii conjeclura, bauc
qtio mcntio farm in epistola prxccdcnli. Su- cpistolaim inscribi Sympio, de quo in episi. priespicaturTil!einofiliusbancepistolaiii scriptam csse cedenti, nivc Symposio Seleucia* episcopo, qui
ad aliquem ex Lycia; episcopis, de qiribus agit Ba- concilio Conslaiitiuopolilano inlerfuU anno 381.
siiius in ppUtota 218. Cum enim audiissel bos epi- Ha'c senlentia conilrmalnr cx epist. 204, in qua
Sipi>s ab Arianis alieuos esse. et ipsius comtnu- Basilius Isauros cmuneial inler K U O S cntuiminicaniuiieni ampl^cli vellc ; scripsit Ampbilocbio. outn- lorcs. Porro neino non videl facile fuisse libiariis
qne hoitaius est, ul iilorum aninios periclilarclur. D iii bis Sympii el Syiuposii voubua errare. Quaabide cunjicit Tillemontius aliqoeni ex illis episco- cunquc aulcm slaliialur opinio, facile peispicilur
pis accepta Ampbilocbii epistola, ad Basilium gravissimum esse in tilulo epislol* erralum. Kc
H^hpsi^M*. Sed teinpus non quadrat. Cum enini que eitim dc recuiciliaiione liasilius aa^rc poluil
verisimillimuin sit banc epistolani in pnecedenli cuin Ampbiiociiio, onni inler ulrumque aemoer
indicari e.i designari; cumque epistola 218, in qua exstiteril arclissiwa conjunclio.
(38) . Quainvis in qualuor veteribus Hbris
de c-piscopis Lyciae agilur, anno 575 scripla sit
posi redituin ex Ponto; neccsse est boc loco aliud Tegatur , niagis tamen anidei scriplura codinegoliniii, ac alios, quam Lyciae, episcopos inlelli- cuiu Coisi. primi el Med. qui cum cdiiis consen~
gere. Deiiide vero, ut observat idcni doclissimus tiunt. lu Harlseano aulem non exslal bxc epistola.
s ripior, videlur episcopus, cui scribil Basiliua Paulo posl idcm Coisl. primus *
eieiropoliiaiius fuisse; siquidcm rogal Basilius ut Medicxus .
(39) Ivozaieh-.CcnMces trca non anliquuMnii
tuianiincs suos consocici, ac locuin el teinpus
conveuiendi dcsignet. Al epjscopus Myisc, qui Ly- .
Alias CCCXCVuT. Scriyta atino 374
it metroDOlitanus crat, non rccensclur inlur eo$
%
705
S. BASILI! MAGNI
701
uiraque parle venientes taofuam propri* metabra , .%

uscipieodo, taoquaja ad amicoe Biiitemfo, 61
rursu* taaqium *b anuci* excipiendo. Haec enina * >
rat olim Eccleeise gloria ui ab orbiaterminoatf ffita , ->
ieruunum brevibu* lessoris vduli viatteo inelrueti , (40)
fralre* ex unaquaque Ecclesia palres ac fralres .
omnes.inveoirent; quod ipsumcum aliis ncinc to* , * *
stia Ecclesiarum Cbristi de nobis pnedatns est, ac (41) * oi
aingulis civiUtibws cireutiscribimiir, ti untisquw-
jue proximuni tuspectum habemus. Et 285 q*"d *
aliud dicam * D J S L cbaritatem ooslram refrixuse, , *
qua sola D O I I U D U & noster suos dtscipulos dixit, , \ * veluli proprianola, dignosci? Ac prius quidem, . , >
i videbitur, ipsi vos ipsos mutuo cognoscite, ut , ' eiamus quibudettm nobrs futura eit consensio. ; \
Atqu&boc paclo consensti uno locum aliquem etris- ^ , '
que eommodinuf , tempusque ilineri faciendo ,
idoneuin eligenles,.alii ad alios convolabimus, nos- . \ *
que in via diriget Dominus. Yaleas, Iselusque sis (42) , \ ;
ac preceria pro me, mihiqae Sancti benignitate , *
, . 4*>doneris.
, ,
(43) .
EPK5T0LA GXCIIV
PLjfr.
Csm Sophromm petenH aliqmd Basilio ita annuisset, ul utpte dupfex benefkimn etcepiue dicerel, nempg
. Ba$ilh et occaswnem bene de eo merendi, Basilius gralias agil w hac evuuda, tibiauc rem eo gratiortM fm
* gniflcat, quod Sopnronio proficucereiur.
Sopfironio magistro.
Si ipse duplex accepisii bcneiicium , queraad- Q

modum mibi immeusa quadam bene faciendi vofuntaie scripsistf, unum, qitod acceperis litteraa,
aUernm, quod luani nieo usui operam uavaveris;
qitantam exislimaiidum esl me babere graliara,
qui et litieras suavissimae liue vocis logi, et id quod
, \
, (44)

,
, \
* AHas CCGXXfX. Scripta anno 374.

perspici poiest, tum ex] laelilia, quara ei lillfrar
(40) .
Ita seplem mss. Edili a b hcclesiis remolis scrtpUe affcrebant, tuio ex
iis quae scripsii et gessit, ul mariUmoi episcopo*,
.
(41) 6. Sic Coisl. priraus et Med. Editi Neocaesarieitses, Lyciae Ecclesias sibi cbanlaie de. Ad auctoritatem velustissiniorum co- vinciret. Teslalur m epialola 204, secam commudicum accedil ipsius Basilii testimonium, qui ea- nicare Pisidas, Lycaones, Isauros, Pbryges, Annedcm voce utitur in loco simillimo ex epistola 203, nos Neocaisariensibus vicinos, Macedones, Acbasos,
in q*ia sic loqurlur : , lllyrios, Gallos, Hispanos, totam simul luliara,
, 61 Siculos, Afros, el quidquid s a n i in A g y p l o ei Sy , r i a supererat.
(42) &. Iia Coisl. primos et Med.
, \
, Edili . Paulopostedili * .
, , Uterque toisl. el plures alii ui in lextu. Utrumad
- eflecium perducla fuerinl, quae hic propoiiunttir a
, , * Basilio, nullo cognosciraus moiiumeiilo. S*jmel ewn
, , elc.: in Pisidiam, neiupe a n n o 375, venisse et cum Auipbilochio ac victnis episcopis consilialum esse sci08 autem, qui filit sumus illorum palrum, qui legem tulerunt, ut brevibus notis commercii signa mus. Sed ante boc tempus jani lsauros iniercooiterminis orbis lerrarum usque ad lerminos circum- itiunicalorea suos enumeraverat in epist. 204, tx
ferreniur, ac omnes omnibus cives et propinqui e$- quo conjicimus Basilium, etiamsi cuni b i s episcosetil, nune eb$cindimus tw$meiipso$ ab orbe terra- pis non convenent, p a c e m cum illis el coninr.
rum, neque nos pudet $otitudims> nec damnum lerre ioneinper litleras rediiitegrassc. Pnelerquaiuquoi
nulla nccessitas erat couveiiiendi, cuni tola ie
dissotutionem concordice ducimus; neque horre$ci~
pt^r HUeras confici posset; forte coiigressuin anui
mus, quod ad nos pervenerit lerribilit Domini notlri prophelia dicentl$ etc. Saepe alias Basilius lu- lempeslas et Basilii morbi inlerpeltarunt.
(45) . Edili addunl . Sed ea
citioea lcmpora deplorat. Sed tatnen cum dissolutionem concordiae in allalo teslimonio describit, deest in codicibus Mcd. et Coisl. utroque et tribui
vel.cum ait iufra in hacepisiola, $inguli$ civhaii abs.
bu9 circumscribimur, noo de se ipso loquilur, sed
(44) . Legitur iu ulroque Coisi.
aliomm mala defla, ut sua propria. Quanlo enim et n<*g. s i c u i i d O j ei paulo post
sludio arserit forendrc ctini omnibits roinimniionis,
t
EPISTOLARUM CLASS1S . EPI3T. CXCIV.

[txvtonvn ! ", cxpelebain lam celeriter confectura vidi! Ilaquc
(45) id quod wissum sua sponie pergraUim Juil: sed
, & oi longe libeiilius boc ipaum eo noiiiine suscepi, quod
. - Ui rei illiue cuoficiendea exsliteiis dux ci auclor.
rpi , Dei autem nobia Dominus ie cito videre, ut lingua
' : , graiias referamus, oeanibusque siraul bouis Uiia
porfruamur.
.
EPiSTOLA GXCHP.
P I J \
freaue Batilms tese cum gruibus comparal Qtwminus se ad sMttdintm Meleliicon(erret ium negoLiorumexter
occupationibus deientu* [uerat, twu vehementttw ac continais (ebribut, qnce illum \ta dcbililaverant, ut aran
wor viderctur. Venturum te ad Meletiwn proniilhl verno lemport, it Deiopeexhoc morbo evauriL
t
(46).
Meletio archiatro:
(47) *
Nobis ne quantum quidera gruibus Hcet biemit
' incommoda effugere; sed quauturo quidem ad fu , - turi pranoitoncra aliinet , niliil forlc deleriorct
(48) * gruibus sumiis; quod vero ad vitae libertalem spe
:? , clat, lanto fereab avibus distamus, quanlo a vo , . landi facultate. Primuni quidem occupaliones
* - nonnullae iiegotiorum exteriomm delinuerunt
cwv (49) deinde coniinuae ac vehementes febres corpu*
meum usque adeo consumpserunl, ul visum sii ali
, * quid eliam me tenuius, ego vidclicet meipso. Pra>
chs terea quartanarum accessus ultra viginti 286 ' "
. , - ces persUterunl. Nunc aulem cura a febribus libei
, - esse videor, iia sum debilis, ut nihil in hoc ab ara
, . " nea diQeraiu. Unde mibi omne iler impervium
, etquilibet aura impulsus periculosior, quam flu ctus decumaui navigantibus. Necesse est ergo dom
laiiiare,ei tempus vernum exspectare, si niodc
; .
odsi, , G eo usquc perdurare possim ,. nec prius spe exci
* , (50) dam ob luorbwn visceribus insidentem. Quod s
. me Oominus magna gua manu servaverit, Hbentis
, sime me conferam ad vestram golitudinera: liben
* tissime lo cbarum mihi caput auipleclar. Tanluro
- roga, ul de mea viu, prout anime meae coDducit
. siaiuatar.
fy .
?
^'.
EPISTOLA CXCIV.
loilililkru retpondel Baxi/hu, kortatur ut icepe $cribat. Morbisui magnitudinem exprimi non po$u dicil; ud vurn
Deo extpeclal ad paiienter ferendum.
.
Zoito
0:a , ,
^nid agis, vir egregle, pr$evertens me bumilitalis
; , roodot qui cum tanta sis ornatus erudilione, ae
xsifeuotv, , scribendi adeo peritns,ut littene demouslrant,
, , lantcn poslulas, ut in audaciore quedana coealu
(4) . Manifesta est necessiludo
bojos epistola; cum cenlesima nonagesima. Proniseral Basilius se apud potenliores amicos acturuiB, si i u Ampbilocbio videretur, et dignitatem
aliquam peliiurum, ul amici domuaroagnumaliVpod incommodtiiii effugeret. Observaviinu hanc
îtatem non I H aliqna administratione, sed in
codicillis poaitam fuisse. Quod ergo taro eeleriter
confectum misit Sophronius magisler officiorum,
Bibii aliud videiur ease, quam codicillaria aUqna
digniias. Id auteoi preiio Impelratiim fuieee, nec
^phronii libeâliUs palilar suepicari, nec seripUeL
u fo ad Basilinin perboneriAce lilterae.
(46) ". lledicsus codex e$ dao atti
ioree . Hegiui priinua Bigot.
rect28l
.
(47) . Coisl. primuaet Harl. .
(48) . Hanc vocem addidimus ex eeplem
(49) 2+ IU irea vetustissimi codice.
Editi . Paulo posl iidem codicea cum t r i bus atiis . Editi .
(50) Epodtajjufaouisr. Non male Vatfcanntfcodex ei ad margijiem Claromontanos , nisi prius abrimar morbo mceribui
inMmte.
Nibil uiuen mulaodum duxiams, quia >igaia soripiura nec $ua apente vitioea ei pluribus antiqois codicibge nkilur.
* Alias CCCLXIX. Scripla anno 575.
" AUas CCCLXVIU. tkripto aww
7es
,
et nieriiis ttria majore, ventam 1101 a nobtt dari. ttvl ^
Yerum praeiermisea hac ironia, scribe nobis ad * ** ', omnem occaslonem. Siveeniro eloquentiae non sum , S d
expers, eloquentis viri lilteras libentisaime legam : . , fym
sive quanium sit charitalis bonum, e Scriptura (!) xal
didici, maximo prorsus in prelio est hominis me , % ^;
diligeniis colloquium. Utinam autem perscribas ,
quae libi precor bona, corporis valeiudinem , ac . >
domus lolius prosperilalem l. Jam quod ad resno- , , xa\
slras spectat, scilo eas soliio non esse loterabilio- ! res. Saiis auletn eril boc dicere, ut libi corporis . nostri intlrmitas dcmonslreiur. Nam morbi nunc ,
detinenlis magnitudinem, nec verbis demonslrare . adfacilf, nec rc pcrsuaderc: siquidem iis qiue no- , * (:%
veras, majus quidpiam a nobis ad infiriniiatem ,
invenlum cst. Jara Dei borii opns esi vires mibi , * ^.
sufllcere, ul patienter feram iiiflictas corporis ad -.,
nostram utiliiatcm plagas ab eo qui bene nobis \ >

facit Deo.

& B A S I U ! MAG9H
PkE\
EPISTOLA CXCV.
Bationem reddil Basilius cur raro scribat: ad pottulandwn Deo reditum episcoporum liorlatur.
,
Euphronio, episcopo Coionia? Armenim*
Propterea quod longc dissila est a viis publicit

Colonia, quam tibi Doiniuus gubernandam credidit, eiiamsi wcpe caeleris minoris Arraenia frairibus ecribam , segre tamen ad tuam pietatem
liueras mitio, ncrninem tfperans futurum, qui itias
eo usqoe perferat. Cum autem nunc sperem aut
le adfuturum, aut epislolam ab episcopis quibus ^
scribo, esse 287
transmiltendam; et tua*
icribo pielati, et te per liiieras saluto; cum te
certiorem faciens videri tne adbuc in icrra veri o r i ; tum adhorians, pro rae ut prcceris, tit
ttrumnas ac calamilales minuat Dominus, et vcheniens illud doJoris pondus, nunc cordibus noslris
incumbentis , veluli nubem quamdam, a nobis
submoveaL lloc autcra conlinget, si celerem det
reditum religiosissimis episcopis, qui nunc disper.si
ftuni, poenag pro pietale pendeules.
a
l e
EPISTOLA CXCVP\
*
, \ >
, ,
, ^
. * &*
,
( , '
,
, ,
, )^
, ]
, ;
, ;,
' . ' w
^
,
.
^ ' .
B.nMtu Atntrgw gratulatnr summos honores, ae prosperum incepli exitum precatar, seque gravissimis morbis deti
tum significat.
Aburgio
*6.
Prosllire te insiar stellarum, modo in bac , ^ ^ , flic

modo in illa barbarorum regione apparentem
, I U 1 uc quidem annonam mililibus subminislranlem,
(52), ;
uuua vero imperalori in splendido apparalu
,
v
* Alias CCCXII. Scripla anno 575.

- Altas CCCLIX. Seripta anno 575.
fii) .
Sic mss. codiccs et prima
eduio Parisieiisis. Legilur io secunda .
(52) . Src Harl. el ulcr-
que Coisl. cum Reg. secundo. Edill ). Ssepe in provincias exira ordinem mUieb:tur qiii annonam mililareni expedireni el cliltgentius curareni,ut docet Golhofredus ad lib. vu ^
Tbeod. Mwnus ejusmodi Aburgio commissum g^tulatur Basiliu^
7I<T
EPISTOLARUM CLASSIS . EPIST. CXCVH.
709
(55) asianlem nuniia bonorum fama toebtf narravt eon*

. , (54) cessat. Deum auiem precor, m, ioetplo tibi pro
sst , - meriiis aueeedente ad roagmtffi qniddam eveha, ris : el tandem aHqnando conspicioris in pairia ,
\ (55). dum in terris versor atquo btinc aerem duco.
, . boc enim tanluin v.tae pariiceps sum, quod
respiro.
^"
EPISTOLA CXCVir.
f
Imhothu mhsis clericis Batilium rogavemt, ut *\bi corpu* beati Viomjsii Mediolamnsis redderetur. utponael ejus
litttrit Basttim, mirabilem qratulalur electkmem, horlatur od Patrum sequenda vettigiu.narraique cccurale, qnomodo
corpusbeaii Diomjsii fidelibu*,qui Ulud custodiebant, impelralum [uertl, cc vera* esse Ulius reliquiut a$$everat el
urtitsimis argumenlis confirmat.
t
Ambrosio, episcopo MediolaneniL
i . .
1. Magna semper et multa Dotmui noslri dona,
, , nec corum magnitudinem niciiri aut mulliludito . nem fas est numcrarc. Unum aulcui ex maximis
, ; \ donis , illud eliam est his qui non sine acnsu be , (56) neflcia suscipiunl, quod nunc longissime nobi*
tfaou locorum intervallo dislantibus dedit inier nos con . jungi per lilterarum allocutionem. Ac cognoicendi
quidem modum duplicem nobis iroperlivit: unum
, per congressiim , alierum vero per litterarura col. ' loquium. Quoniam igilur cognovimus le exhisqu
xal , locutus es : cognovimus autem , noo corporis figu , - ram memoriae nostra imprimenlcs, sed bomims
: - mtcriti pulchriiudinem *x seritiomim varietate
, perspicienies, siquidem unusquisque noslrum ex
* , ' abundantia cordis loquiiur"; glorificaviinus Deunt
- noslruni qui eingulis xtatibue eligit eos qui ipti
- C placenl, ac prius quidem ex ovium grege susciiavit
wv * principem populo suo, et Amos ex caprili corrobo
, ratum a Spirilu in prophetam cvexit; Qtinc autein
- virum ex rcgia urbe, gcniis lotius reclorem, 288
, , animo sublimem, genom clarilalc, opum splen , , dore, dicendi facullale omnibus in sieculo degcn , , (57) libus conspicuum, ad grcgis Cbrisli curam perftov , Iraxit. Qui projiciens orania siecuii ornamenla,
. *, caque datnnum exislimans ul Cbrislum lucrifaciat,
Jioj , comjnissa gubernacula suscepit niagnae et ob fldem
(58), - in Deum celeberriniae navis, Cbrisli Ecclesiae. Age
^ igitur, bomo Dei, qtiandoquidem non ab botni , . " , nibus accepisti aul edoclus cs Evangclium Cbrisli
, sed ipsc le Dominus ex lerra judicibus ad catbe*
, dram aposiolorum transiulit; certa bonum cerla' D men : iaflrmilates populi cura, si quem forte Aria
itl (59) , n insaniae labes altigil: renova \elera Palrum
r
l9
Mailb. , 54.
(53) * . Duo veluslissimi codi- que Coisl. Edili . Edilio Hagan. ;
ce Coisl. et Mcd. .
, rebns in swculo gestis.
(54) . Mallet Comhelisius .
f58) . Harlseahus codex cum H>dieo
Sed inutilis illius conjeclura. Qucniadmoduin eniin , ei mox . Ibidein deesl dicilur , catamitas inopinata, ul in utroque Kegio elCoisl. secundo, quod quieslapud PJiitarcbum inilio libri De consolalione; dr.iu elegantius vidclur abesse, ncc taineti dclevi,
eur non eliain dicatur inccplum aliquod quia non omnino vilrosum esl et in aliis anliquio%ov succedere, cum exspecutioni el meritis re- ribus codicibus legilur. Mox viliose in ulroque
ipondei?
Regio et Coisl. sqcundo .
. (5) '. Ila mss. sex, pro eo quod eral
(59) . Sic Ires veiuslissimi
in editis .
codices. Edili . Lcgitur vuigala
(56) . Ua mss. et antiqux edilio- acriplnra ad oram codicis llarl.
Des. Editio Parisiensis .
* Aiias LV. Scripta anno 575.
,
157) zolc. lla Harl. uierque Reg. et uter-
711
& BASILU MAGM
vestigia, ti ditection enga m>0 fundamenlo, quod , tyW

a 16 jacluiu esi da ojxjran* ui eupersiroas fre , queniia ealuttlioftfum Sic eiiim polcrimti vicini (CO)
iqier noe csse spiritu etiajftsi babilalioae lerrcstri , ; plurimt:ra
fttjunganiar.
(61) , < . , , olxfc:
\ .
2. (6i)
& Tuus aulcin in bealissimum Dionysiura episcopum ardor animi oinnem de le erga Dominuro \
anuoreui, revcreiiliam in anlccessores, el sludium , >
fidei teslatur. Aaimt ttiim erga fidefee consmott , \ . ,
affeclio referlur ad Doininum, cui servieruni; ei
quisquis eos, qui pro flde deceriarunt, honorat, \ , \
eodem eefidei ardore acccndi oslendit, ita ut una
et eadem actio mulliplicis virtulie teslimonium ,
babeat. Nolum anlem facimns tirae in Chrislo cha* ; .
i i l a l i , optimos ffalres, qui a tua pielale ad boni , *
operis minislerium electi fuerunt, prhntim qi- \, tw
item loti clero laudem conciliasse tnorum suorum , *
concinnitale; siquidtm stra ipsorom modetlia \ 1
communetn onmium gravilatem indicabant; detnde *
vero oroni sludio ac diligenlia usos , hicmem *
imperviam non reFormidasse, ac omrn conitanlia , ,
ftdelibus beati corporis tusiodibus pertuasisse, ut Iraiwv &
fpsis suee ipsortnn vilae prsesidium concederent.
Novtris autem, nnnqaain fuitirum ftiisse, ut prin-
tipaius anl hominum potesiales vim bominibas . , ',
iftia afferre possent; nisi horum fratnim animi Jieffrmilas eos flexisset l ccderent. Contulit autem ^ *
pluftmum ad optatam rem conflciendain et cbaris
;
eimi ac rcligioeissimi fflii nostri Therasii compre- . fc>ytcri pr&senlia, qui laboribns Itineris sponte
sceptis, veheineniiorem fldelium illius loci im- \ .)
pelum comprcssit, et cum reluctanles oralione , , >
eua fletisset, coram presbyteris, diaconis, muUis- ;,
que aliis Deum limenlibus sublaias cura debita ,
revereniia rcliquias frairibus servatH: quas voa , \ ^-tanlo cum gaudio suscipite, quanto cum moerore xat \ ?>>
prosecuii sunt Ularoiii custodes. Nemo dubilet, Kuptov
nemo 28 ambigat: bic ille eat inviclus aibleta. , - "
Ossa illa novU Doniinus, quaB una cum bcaia & , ' anitua dimicarnnl. Haec cum ipsa coronabil in . ^jusia i!Ia remuiiaraiionia ipsius die, uti scriptum \ ; *
eet: Oportet nos stare anle tribunal Chrisii, ut 0 . 3 * >
referat unasqoisque secundum ea quae per corpus , } .
git
Una arca erat, qoae tenerandum illud c o r - ^ * 4^5
p u s excepit: nullus prope ipsum jacuit; insigne , '
fuit e e p u l c r u m ; marlyris bonor ei delatus. Chri- , .^
stiani, qui ipsum bospiiio excep^ranl, lunc et &uis & ^'
manibua d e p o s i M r u n t , et nuuc exlulerunt, Ili fle-
verum quideni lanquam patre et pairono orbali: \ ( ittojp
r
4 4
Bom. , 10; I I Cor. v, 40.
(50) 'ApewmJc. Sic Iret vetuatiseimi codiees curn

Reîo prtmo. Kditi '.
(61) . Ita mss. cedicea. Edtti *
. Ibidein eiHli . Prhna t o l
aicliiis aliest a codictbiis HnH. ct Kled.
(62) rdr .
Anie haec
ri
vcrba desinU epistola Basilii in omnibus edK'$

I D S 8 . codicibos, exceplo Hai laeano oodief, qui ;
gneiu hanc parlem, qua iranstairorrie S. Dioflv-"
bcstoria narratur, p e r t o m i D O d c nobis "
tavii.j
,f,tl
715
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CXCVUI.
714
* . , - aed tamen prosecott aont, gaudium veetrnm tuue

, \ , consolationi preforentee. Pii ergo, qui tradiderunt;
. \ diiigeotes, qui susceperont. Nusquam mendacium;
* - nusquam doius; teslamur nos; extra calumniam
sit apud vos Terilas.
. - ol . * *
- .
t
EPISTOLA CXCYIll*.
pyr.
Cor non scepe scrtpserv, excutat hiemem, ei ciericorum luorum atienum peregrmando ammum. Scribil Umdem per
fratrem rure accersilum, quocum dimittit Eutebium lectorem, quetn properantem ad Eutebiwn retinuerat. Nilul otdt de m qm novata tunt in Orientej quia liac [raires nuntiabunl. Ila se wgrotare tignificat, ut vivendi tpem
ebjeeeril.
(63), .
Eusebio, episcopo Samosatorum.
I . , (64)
4. Post epi&tolam, quam officiales ad me delule^ , -
postea accepi ad me inissam.

. - Ego autem scripsi, non multas quidem, eo quod
, nactus non sim qui ad vos proGciscerentur, sed
, , lamen plus qualuor, in quibus et eas, qu ad me
Samosaiis post priores pielalis luae episiolas delatae
fuerant, obsignalas misimus colendissimo fratrt
Leontio Nicaeae peraquatori, adhortantes, ut illius
, opera colendissimi fralris Sophronii domus procu" - ratori dareniur, ila ut ille ad te perferendas cnra , ret. Cum igitur per multas traueeantroanusepi (65). slolae, verisimile est unius alicujus negoliis aut
\ \, segnitie fieri, ut pielas tua easnon recipiat. Quarc
^ veniam da , rogamus, lilterarum paucitati. Quod
. autem, cum aliqwem mittere oporteret ex nobis
minime fecimus; id reele pro tua prudenlia
" , ,
. , , C reqtiiaivisti, nosque reprebendiBli. INoveris tamen
, , lantani apud nos fuisse htemero, ut vi omnes
(66), \ - ugque ad dies Pascbae fuerint interclosae, nec quem * ' quam baberemus, qoi sibi ad ilineris incommoda
, fiderei. Quanquam enim eliara bouiimim nuroero
, ingens quodammodo videlur esse clerus noster;
- at hominnm ad itinera inexercitatorom, eo quod
. \ , \ neque mercaturam faciant, neque libenler extra
? - patriam 290 morenlur : sed sedentariae arles
, exerceant plerique, unde victwm sibi qooiidianum
, , comparant. Quinetiam ecce boc fratre, quem nonc
6e ad tuam pietatem misiraus, rure accersito, Iittera , run ad tuam pietatem roinistro usi eumus, ut ct
(67) . \ , res nostras clare tibi exponai, ei tuas nobls pcrr u n l
a l i a m
(63) . Satis absurde in iribus recentio- palatinarum, sive militarium apparitores. Hic auribus codkibus, nempe Reg. secundo, Coisl. se- D lera prsesidis Gappadoci officiales non crediderim
ciuido ct Paris., hic titulus apponitur. inlerpreiandos (his enim causa non erat, cur in
* Tbraciam ireot, ubi exsulabat Eusebiug), sed eos
. Eidem exsulanli, cur potue- potius officiales, qui in provincias miltebantur tam
rit ad eum quotdam ex pretbyteris mitiere. Codex ad neeetiilates pubiieas, quam privatas, non sine.
Partsieosis babet , ad . Perspicuum est Basilium uoii de presbyleris loqui, sed

de elericis inferioribus, quos episcopi solebani ad
boc O Q U D Q t liUerarum perferendarum adbibere.
Presbyteri vero non miilebaniar, nlsi aliauid majoris rei Iractandura eseet, velut cum Athanasius
Peiram iriisit ad Basilium, Petrum presbylerum Bagilius adroaritimosepiscopos; vel ciim Dorotbeus
et Sanctissimus ab Orientalibus in Occidentem
missi.
(64) '. Hoc nomine generatim designantor oinnium dignilaiuin sive civilium. sive
PATROL. G B . X X X I I .
consensu principis officii, ui legimus >a iibro sexlo

cod. Tbeod. lil. 28, les. 1 et3.
(65) IVJc . Ila mss. summo consensii.
Ediii . Paulo post ex iisdem veleribus libris addidimus, legimueque
, pro eo quod eral in edilis .
(66) . Ita mss. sex. Editi .
(67) . Sic Coisl. prirous, Harl. ct
multi alii. Editi ' .
* Alias CCLXlll. Seripta anno 375
715
S. BASILIl MAGNf
spicueac cilo, Deo largienle, referal. Et desidera- , u ^

lisstmum fratrem Eusebhim lectorem , jaropridem ,
ad tuam pielatem proficieci g e s t i e D t e m , r e t i n u i m i i s , , \
aerem teiDperatum exspectantes. Ac nunc quidem ,
non mediocriter soUicitus sum, ne insuela pere- \ ,
grinalio aliquid ei afferai novi incoinmodi, ei . \
morbi causam prebeat corpori ad aegrotandum 6* , *
proclivi.
. \ & 1\,
,
.
2.
2. Quae porro in Oriente novata, supervacaneum litteris significare, cum fratres ipsi accu-
rale possint per se ipsi narrare. Scias autera, ve- '
nerandum mihi caput, me, cum hsec scriberem, . , ,
ila male affectum fuisse, ut jam me omnes vi- , , , ?0
vendi spes reliquerint. Etenim ne numerari qui- ,
dem poiest eoruro quae mihi ingruerunt mullitudo, . fovaet quania infirmitas, febriumque acerbitas, et mala
habitudo; nisf quod boc unum ex omnibus colli- , \ , \
gitur, impletum jam mibi esse tempus commora- , \ (68) h
2 ,
lioais In hac infelici et aeruninosa vila.
+ 1
.
EPISTOLA CXCIX*
PL^.
Canonica secunda.
6".
Pluribus Amphilochii quaxtiombus ad canones spectantibus retpondet Jta*i/tw, ac multa expti
prima epislda cmonica ttatuerdl, de mtUrimonio, de virginibus lapsit, de baptismo hareiicoru
mm stalmmitM sunt ae scripla, propterea quod moram altuleruni Batilii mortms ac minislroru
t
Amphiloehio de canonibus.
Cuni pridem ad propositas nobis a tua pietate
qusesliones respondissem ; non misi ecriplum ,
partim quidem longo et periculoso morbo detentus, partim vero propter penuriam minislrorum.
Pauci enim apud nos, et perili, et parati ad
ejttsmodi minisleria. Quare, cognitis morarum
cauais, ignosce nobis.Admirat autem sumus tuum
discendi studium, simul et bumiUtatem* quod et
discere non graveris, cum doccndi locus tibi commissus s i t , et a nobte dtecere, quibus nibil esi
magni ad scientiam. Sed tamen quia non gravaris
ob timorem Dei rem facere, quam alius haud facile faciat, oportet ut ei DOS tuae alacrilati ac
Jbono studio opem etiam ultra vires feramus.
'

(69) ,
, ^
6\, ^
. ?'
, \ .^
. ",
, .

\ ,
, \ '
, . ''
,
|& ,
D \
\ .
XVII. lnterrogaati nog de Bianore preabytero, an
'. \ ^
in cterum admitti possil, propter jusjurandum. , , .
Ego autem me jam communem aliquam regulam
\ *
de omnibus qui una cum eo juraverant , Antie- ' * chenis clericis edidisse meroini; ai ipsi a publicis *
quidem conventibus abstineant, privalini 291 vero ),, (70)
%
Alias I I . Scrjpta anno 375.

(68) . Editi , repugnanlihus mss.
vetuslissimis et aliis recentioribus.
. Itaocto saltem mss. Editi
. Deest initium hujus epistolse in pluribus mss. usaue ad haec verba .
(70) . Saepe vituperanlur apud
sanctos Paires , qui sacra in privatis aedibus aive
domesticis oratoriis celebranl. Hinc Irencus, ^

iv, cap. 26, oporiere ail eos, qui absistuut pnV
cipali succeisione et quoeunque loco colligunt,
clot habere, vel quasi hatreticot el maix unten
vel auasi scindentes et elatos et sibi placenles; au
ut hypocritas quastu* aratia el vana* glorite h
ranie*. Basilius, in psalm. xxvu, n. 3: NonigiM*
tra sanctam hanc aulam adorare oporttt, Udi
717
EPISTOLARUM CLASSIS 11. EPIST. CICIX.
. ,
*
, *
|, ,
.
, , \
(71) , .
713
munia obeant presbylerortim. Id Ipsum autem

etiara el muneris eul peragendi praebet libertatem,
quod non sit Antiochbe sacerdotium, sed lconil:
quam urbem, ut ipse ad nos scrtpsisti, Antiocbia
ad habilandum permulavit. Ergo vir ille suscipi
potest; posiulanle ab eo pielate tua , ut po>
nitemiam agat, ob facilem et prompturo ad jusjuranduro animum, quod coratn infldeli viro
juravit, molesliam ferre exigui illius periculi non
valens.
XVIII. De lapsis virginibus, quae vitam castam
professae Domino, deinde carnis libidinibus victae,
pacla sua irrita faciunt, palres quidem nostri,
cum simpliciicr ac leniter sese ad eorum qut labuniur iniirmilaleni accommodarcnt, censuerunl
ipsas post annum admiiti posse, de illis ad similitudinem digamorum dijudScantes. Verum mibi
quidem videtur, quoniam Oci dono progredieiis
Ecclesia fit forlior, ac nunc muliiplicalur ordo
virginum, diligenler considerandaui esse et rem
ipsam, prout consideranti manifesta est, et Scriptune sentenliam quae ex conseculione inveniri
potest. Viduitas enim virginiiate inferior ; ergo
et viduarum deliclum longe minus quam virginum. Videamus ergo quid ad Timotheum a Paulo
. Bftpl , ,
,
, ,
(72) \ ,
(73), *
\ ,
,
, \
(74), '
/ \ ,
.
-
. * scriptum sil : Juniores aulem viduas devita.
. " CTpnruUruHTt
,
,
,
.
Postquam enim laicmerunt adversus Christum

nubere volunt, habenles eondemnationem , quod
primam fidem irriiam fecerunt
Itaque si vidua
9
1 Tim. , 11, 12.

, elc. Similia babet Eusebius in cumdem
psalmuro p. 313. Sic etiam Cyrillus Atexaudrinus
sumroa improbilate conjunclam haberet, et in abstrahendis a sacerdolio calholicis presbyleris main iibro advorsu* Anthropomorphita$ cap. 42 , et in gnum quiddam sibi proponerel : quod quidem, nisi
libro decimo De adorat., p. 356. Scd bis in locis Ariano, convenit nemini. Neque etiaiu jusjuranperspicuam esl baereticorum aut scbismalicorum sy- dmn ab aliis extorsil, quain a Meletii presbyleris.
nagogas nolari, vel quas vocat Basilius, can. 1, - Nara praelerquam quod Paulini parles peiseculio
, sive illicitos conventus a presbyteris uon videtur altigisse, ccrle parum prolmssel aliaut episcopis rebellibus babiios, aul a populie di~ quos ei presbyteros auferre, cuni per se ipse
sciptinse expertibus. At interdum graves causae sub- parvam ecclesiam regeiet , el alios presbyteroe
eranl, cur sacra in privatis aedibus impermissa creare possct. Al si idein comniissum iuisset in
non esseni. lpsa persecutio necessiiaiem bujus rei eos qui absente S. Meletio guberuacuia lenebant,
sspe afferebat, cum caiholici episcoporum bsere- magnus lupis aditus< ad gregem discerpendum paticorum commuiiionem fugerenl, ut Sebasliaa luisset, Praelerea, cum iidem presbyteri Basilium
conugit; vel etiam , ut in pluribus aliis locis , consoluerint, id argumenio est eos S. Meletio a(Eecciesiarum aditu prohiberentur. Miniiue ergo mi- xos luisse. Nemo eniixi Meletio amicior eral quam
ruoi, si presbyteris Antiochenis eam sacerdotii Basilius. nemo in defendenda illiua causa consianperfunciionem Basilius reliquit, quae et ad jurisju* tior. Longe errat Arislenus, cuin presbyleroe illoe
randi reUgioneni et ad temporum molestias accom- sua sponte et ulciscendae alicujus injuriae causa
modata videbatur. Synodu* Laodicena velat, can. exisiimat jurasse. Non enim lenitatem iti Bianore
58, in domibm fien obiationem ab episcopis vel requirit Basilius, eed constaniiam : eumque magis
presbyteris. Caoon 31 Trullanus id clericis non indicat periculo êrritum, quam ob acceplaui iujuinlerdicil, modo accedat episcopi consensus. Non riam iraluro fnisse.
inusiiala iuisse ejusmodi sacra in domeslicis ora(72) '. Quamvis quatuor codices optiloriis conprmat canon Basilii 27 , ubi vetalur, ne ma3 notae babeanl , clemenler, non lapresbyler illicilis nupliis implicattis privalim aut men videtur vulgala leciio mutanda , cui mutpublice sacerdoiii niuiiere fungaiur. Euslatbius to plures codices iavent, inier quos nounulli
Sebaslentis Ancyrae cum Arianis in dotnibus com- peranliqui. Leeilur in nonnullis aliis .
municavit, ot ex phiribus Basilii epietolis disci(73) . Respicere videlur ad
mus, cum aperlam ab eis comiuuoioneai impelrare canonem decinium nonuin synodi Ancyranae, in quo
non posset.
virginibus promissa violaniibus poena digauioruui
(71) " . Videtur infidelis ille vir, decernitur.
UDBS aliquis fuisse ex polentioribus Arianis, ejus(74) . Idem testatur
que furor idcirco in presbyteros Anltochenos inci- S. Gregorius Nyssenus in libro De tirginitate
iatas,quod hi Ecclesiain absente Melelio regerent, cap. 24, hujus viUu decus sua siaie, si unac niaximam civium partem in iltius fide et coni- quam alias , maxime flotere , et ad summam
muniooe conlinerent. Ejusmodi eniro juejurandum perfectionem paulalim crescendo perducium esê.
aenio exWrquere poluii,|nisi qui polestaiem cum
y
S. BASILH MAGNI
719
720
judicio sujjicilur gravissimo , ul quB fidero in ,

Christum irrilain fecerit, quid nobis pulandum ,
de virgine, quae sponsa est Cbrisli, et sacrum vas ,
Domino dedicalum ? Magnum quidem est pecca- , \ ;
Uxm , vel ancillam (claudeslinis matrimoniis sese
dantem, stupro domum implere,et deteriore vita , \
injuriam possessori facere : longe autem gravius
esl sponsara fieri adulieram, ac suae cum sponso
corjjunctioni dedecus ferentem , impudicie volu- , \ ,
pliiibus se dedere. Proinde vidua quidem , ut .
corrupta ancilla coudemnatur ; virgo vero adul- , , *
terae judicio 292 subjicilur. Quemadraodum igiiur .
eum qui cum aliena est muliere , adullerum no- "
rninaimis, nou prius admillentes ad communio- , ^>nem, quam a peccalo cessaveril: ita profeclo et , -
de eo qui virginera babet siaiuemus. Ulud autetn ^ \ \ .
. ,
nunc in antecessum siaiuere nobis necesse est,
virginem vocari, quae se sua sponte oblulil Do- roino, ac nuntium nuptiis remisit, ei sanctimoniae , .
iusliuiiura amplexa <est. Professiones autem ab \ .
co tempore adniiuimus , quo aetas raiionis com- , '
ptamenium babueril. Neque enim pucriles yoces (75) . oronino ratas in ejusmodi rebus habere conve-
uit : sed quae supra sexdecim vel seplemdccim ,
annos nala , raliociualionum suaruin arbitra, diu \ , ,
examinala ac probaia , deinceps perseveravii, et , ,
ut aduiillalur couslauier rogaverit, lum demura ,
inler virgines referenda, ejusque rata habenda ,
professio, ac illiue violatio inexorabiliter punien- ,
da. Mulias enim parentes adducunt et fratres ei . propinquorum nounulli ante aelalem, non sua \,
sponte ad caelibem vitam incijatas, sed ut sibi , xpsi aliquod in vita comniodum provideant. Tales , . "
uon facile admiitendse, donec aperle ipsarura (& ,
.
perscrutaii fuerimus senienliam.
*. * ,
XIX. Virorum autem professiones [non novimus,
praelerquam si qui se ipsi monacborum ordini ascripserint : qui quidem tacite vilam caeli- * bein videnlur suscepisse. Verumtamen in illis . \ '
quoque JHud opinor praemitli oporlere , ut (76),
Ipsi inlerrogenlur, accipiaturque eoruui pro- , '
fessio clara ac perepicua : u t , cum se ad - , , bidinosam et voluplariam vitam converterini, ,
.
eorum qui fofnicantur punitioni gubjiciantur.
XX. Qjuftcunque mulieres, cum essent in baeresi, D '. " , , *
virginitatem professa suat, sed poslea matrimo- , ,
nium praeiulerunt, oon arbitror eas condemnari . '
oportere. Quacunque enim dicit tex,
m qui in
Uge $unt dicit . Quae autem jugum Christi nondum subierunt, est nec Domini ieges agnoscuat.
Quare sunt in Ecclesiain recipiendse ; cum omnibus etiam boruiu remissionem babentes ex fide
, .
. "
, \
(77) . !
Rom. , 19.
(75) ...
Ha co-
dices mss. summo consensu. Edili

... . Hoc Basilii decretum de professionis aiale citaiur in canone quadragesimo
gynodi in Trullo, el decem et seplera anui, quos
Basilius requirit, ad decem redigunlur.
(76) . Edili et nonnu.u cooices mss.

, Sed io pluribus et auty|uioribus legitur
.
(77) . Sic mss. summo consensu. Ediii
72!
EPISTOLARUM CLASSIS II. EPIST. cxcix.
m
( (7S) in Cbrisium. Ac omnino qiwe in cftlecbuineuica
: vita facta sunl, io Judicium non voeantur. Tale*1
. " autcm videlicet sine baptisroaie Ecclesia non reci^
(79) ^ pit. Quare generationis jura sunt in ipsis maxim<
aecessaria.
.
'. (80) , ,
XXI. Si vir una cum uxore habiians, postea
, , ^
utalrimonio non conlenlus, in fornicationem inci
\ ^
derit; fornicaiorein eum judicamus, ipsumque IOD
, ]ius producimus in imposiiis poenis: sed laraen
(81) , cauonem non habemus, qui eum adulterii crimini
subjiciat, si in solutam a matrimonio 293 P
, , \, ,
calum commissum sit : proplereaquod adullera
quidem , inquit, Polluta polluetur et ad virum
suum non revertelur
et, Qui adulteram deiinet,
stultus est et impius : sed qui fornicatus est,
. " - uon excludetur quominus cum uxore habiiet.
, (82) ' Quarc uxor quidem a fornicalione reverientem
. \ viruin suum excipiet : vir vero pollulam e suis
(5 stdibus ejiciet. Alque borum quidem ratio n o n
facilis, sed consuetudo sic invaluil.

'. ,
XXII. Qui ex raptu mulieres habent, siquidem
, - aliis jam desponsas abripuerinl, ante admiltendi
, \ , non sunt, quam ab eis ablalae sinl et eorum qui\ * (85) bus ab inilio desponsae erant, poteslali redditae,
, , - ulrum eas velint accipere, an desislere. Si quis au * , lem vacantem acceperit, aufcrre quidera oportet,
, , suisque restituere, l ipsorum voluntati perniit , , , tere, sive sint parenles, sive fralres, eive quivis
alii puellae moderatores : ac ei ei quidem tradere
, velinl, oportet niairimonium constituere : sin
(8J), . C aulem renuerint, nequaquam vim inferre. Euiu
6 0
Jerera. , 1.
(78) .
Prov. xvm, 22.
Male Angli in Pandeclis el alii in-
. , ' ,
terpreies reddunl, quce in catechumenica vita fiunt. . Qui corruptam retiNou enim dicit Basilius ea non puniri quae iu hoc net, nalurce legem violat : quandoquidem qui retinel
siatu peccaniur, sed tantum peccala ante bapti- adiilteram, slultus esl et impius. Abscinde enim
smum commissa baptismo expiari, nec jaro esseju- eam, inquit, a carnibus luis. rlam adjutrix non est
dicio ecclesiaslico obnoxia. llinc observai Zonaras sed insidiatrix, qucc mentem ad atium declinant.
noa pugnare hunc canonem cum canone quiulu Canon 8 Neocacsariensis laicis, quoruin uxores
Neocaesariensi, in quo poenae catechumcnis peccaa- adulterii conviclae, adilura ad minislerium erclesiaslicum claudil; clericis deposilionis poenam irlibus decernuntur.
(79) ". Legitur iu Regio quodam rogal, 8i adulleram nolinl dimitlere. Canon 65 Eliberitanus sic babet: Si cujus clerici uxor fuerit
codice .
(80) . Deest conjunctio in duobus recen- moechala, el scierit eam marilus suus moechari et
tioribus codicibus. Legiiur in anliquis- non eam siatim projecerjt, nee in hm accipial comsinia colleclione canouum Coisliniana et in Pan- munionem. Hernias Jib. i , c. 2, adullerani ejici judectis. Commodius sane est conjunclionem tollere, D bet, sed tamen pcenileniem recipi. S. Augustinus
eoque consilio videlur in codicibus modo ciiatis adulterium legiliiiiain esse dimiitendi causain prodeleta. Sed lameo plus iribuendum lot aliig codi- minliat, sed non necessariam, lib. n De adulter.
nupliii, cap. 5, n. 13.
cibus.
(83) ' . Unus codex Reg. '
(81) .
Consenliunt in hac voce mss.
codices. Editi . Supra vidimus, can. 9, Ba- .
(84) '. Sic veteres libn summo consiliuiD in iis quae ad repudium altinent, duo virum
ioler et multerem discrimina ponere. Ilic autem sensu. Editi . Mirari aulem subit cur quos
teriium adjicit, ac virura qu\dem iu ipso matrimo- leges civiies capitali suppticio puniebanl, nec rapto
nio, si cum soluta et libera peccaveril, adullerii sinebanl perfrui, ul.videre estcod. Tbeodos.,lib. i x , '
nomine non condemnat, sed fornicationis : uxorem lit. 25, iis Basilius tam leves poenas irrogel, nec a
auiem in eodem peccaio cerlissimam adulteram matriinonio excludal, si parentum virginis consensus accedat, ut videre esl in canone 22. Sed credo
declarat.
V ... . Non soltis Basi- sanctum doctorem ea inenle leniter egisse, ne quilius lianc conanetudinem secutus. Auctor Comixiu- bus ipsa fuga impuniiatem ei licentiam dare polelionum apotrolicarum sic loquiiur lib. vi, cap. 14 : rai, hi et matriinonii deeperalione et gravioris poensc
metu in scelere obdurescerenl. Hinc dc sacraruni
* \ virginum raplu non loquitur, sed dc i i * tantum,
. , \, quoruin pcccalo matrimonium mederi poUral.
f
S. BASiLll MAGM
7-24
nnieni qui ex gtupro, sive *atentt eive violenio, *x

nxorem habei, necesse est fornicationis poenam .
agnoscere. Esi autem in quatuor annis prafinila fornicantibus poena. Oportet eos anno primo 4 .
precibus expelli, et flere ad fores ecclesia: ee- , !)
cundo ad audilionem admUti, lertio ad poeniten-
liam : quarlo ad standum una curo populo , absli- ,
nentes ab oblatione; deinde eis permiui boni c o m - , *
(85) .
munionem.
'. \ , f| XXIIL De iis autem qui duas sorores uxores
ducunl, vel d* eis quae duobus fratribus nubum, a \ , ^'nobis edita est episiola, cujus misimus exemplar , (86)
luae pietali. Qui aittem sui fratris uxorem acccpe- .
rit, non prius admitteltir, quam ab ea recesserit. \ .
'. ,
XXIV. Viduara, quae in viduarum numerum relala est, hoc est, quae ab Ecclesia alitur , judica- , , (87) &
vit Apo&lolueAubenlein coniemni dcbere". Viro au- , ,
tem viduo lex imposila non eat, sed lali sufficit . \ \
poena digamorum. Pprro vidua sexaginta annos , ' naia , si rursus una cum viro habitare voluerit, . , , U
boni communiene non dignabitur , donec ab im- ,
puritatis vilio destiterit. Sed si anle sexaginta , ;
annos eam ascripserimus , nostra est, non mu- .
(88) , ,
iieris culpa.
.
'.
XXV. Qui a ee atupratam pro uxore detinet, stupri quidera poenam subibit, sed ei licebit eam uxo- $ &,
.
rem babere.
KC7'. *
294 XXVI. Fornicatio mairimonium non est,
sed ne malrimonii quidem initium. Quare si fieri * ", *
polest, ut qui per fornicalioncm conjuncli , .
eunt, aepareniur, id quidem oplimum est. Sin , *
autem eis ornnino placeat conjugium , fornica- &lienis quidem poenam agnoscant; sed minime se- , ,
parentur, ne quid deterius accidat.
XXVII. De presbytero, qui insciens NHcitis nu'. \ , *
pliU impJicalus est, slalui quae oporlebat, calhe- (89) ,
drae qy idem participem esse, sed a reliquis mu ,
niis abstinere. Nam salis est ejusmodi homini . .
vcnia. IJl autem aliuca benedicat, qui propria cu- , tytOw.t
rare debet vulnera, minime consentaneum. Be- , . nedictio enim sanctificationis eommunicaiio est. . ,
Quam qui non babet, proptereaquod insciens ; Mfa
lapstis est, quomodo aliis imperliel? Itaque nec , owju
publice nec privatim benedicat, nec corptis Gbristi D ,
distribuat aliis, nec quodvis aliud sacruni munus , *>
obeat, eed, honoriflca sede contentus, rogefc C I H I I (90) , b
lacrymis DoDiinum, ut eibl ignorantl peccatum. *
remittatur.
1
I Tim.
II,
tentari.
(88) . Sic plerique r.odices mss.
Edili . .
(89) . .niciiae nuptlas intcrpretatur Balsamon, si quis ducal eam, cujus vel ip^
tutor esl, vel ipsius pater, vel monialeiu, vel
sanguineam. Zonaras consanguineam vel rooniali
preles, quas ab Eccletia in diaconatum iti&cepta e*t.inteliigit, Alexius Aristenus viduam, aut insaot0>
Illud autem idem esseraonentinterpre- aut e Rcenicis, aut Deo consecratan.
(90) . Addunt editi et tres recentes ac contemni, nec Jam Ecclesi sumpiibus eus-
(85) Eha . Flures codicfis non antiquisiimi .

(86) .
Sic codiees mes. pro eo
quod erat in edilis . Epistolium, d^ quo
bic Basilius, esl epislola 160.
(87) . 1 hac voce inierpretanda
secutus sum Zonaram. Minus commode alii inler-
KPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CXClX.
726
, XXVIII. lllud quidem mibi visum eel ridiculum,
. " vovere aliquem se a suillis carnibus abstenturum.
(91) Quamobrem dignare eos docere, ui ab inepiie
- votis et promissis abslineant; sed ustim nihilo . minus indifferentem esse sine. Nulla enim Dei
' . " creatura, quae curo gratiarum actione percipilur,
rejicienda est . Quare votum est ridiculum, abstiri/ji , .
r
uentia non necessaria.
XXIX. Quod bomines potestate pradiii jurant,
18. ,
, \ - se male iis quibus praesunt faciuros, illud et ma(92). * , xime curatum oportel. Medela autera eorum est
* , duplex : una quidem , ut doceantur non facile
. ", jurare, altera vero, ne in malis consiliis persi , \ stant. Idcirco qui jurejurando ad alterius malefl} , cium prseoccupatus est, is suae in jurando temeri *? tatis poenitentiara oslendat, non autem per cau
(. - sam ptetatis improbilatem suam confirmet. Neque
, , , * enim Herodi jusjurandum observasse profuit, qui
. " * videlicet, ne pejeraret, prophetam occidit . Ora& ' - nino quidem jusjurandum prubibitum e s t : sed
. " , mulio magis consentaDeum est, ut quod ad ma . lum interponilur , condemnetur. Quare is qui ju . (93) ravit, sententiam muiare debel, non id studio ba , bere ut proprium nefas conflrmet. Fac enim latius
6 ; - consideres absurditatem. Si quis juret effossurum
; ' - eeoculos fralris, an praeclarum est ejusmorti jns; " , \ , jurandum ad opus perducere ? si quie se interfe cturum ? si quis omnino mandatum aliquod trans. " gressurum ? Juravi enim et statui, non peccatum
; g patrare, sed servare judicia jastilise tuae . Quero xal .
" enira praeceptum
* iramutabilibus
*
---- consiliis
admodum
confirmandiim est, ila peccatuoi omnino inflrmare
et delere convenit.
\
XXX. De iisqui rapiunt, canonero quidera anti6 , * quum non habemus, sed propriam sententiam 295
(94), \ proferimus, ui et ipsietquiuna cuiro ipsis rapiunt,
. - tribus annis sint extra preces. Quod autem violenter
wv (95), , non fit, poense nulli obnoxium est, si nec stuprum
. nec furtum rem praecesserit. Est autem vidua sui
$, \ ' . " juris, ei sequendi potestas penes ipaam est. Quare
.
simulalionuni ac praelextuum cura nulla nobis habenda est.
" Tim. , 4.
Matth. , 10.
Mattb. , 54. Psal. cxvin, 106.
tiores mss. , etc, fleat coram aliis et co- precuro gencra in bis Basilii canonibus dislinram Deo; sicque legilur apud Balsamonem el Zo guunlur. Aliae enim sunl fideHum, aliae subslranaram. Sed b?ec desunt in omnibus aliis codicibus ^ lorum preces. Nam, can. 75, de eo qui cum sua
ss. et in concilio Trullano, ubi hic canon Basilii sorore polluius est decernit, ui postquam tres annos
* i inter canones concilu vicesimuft sextus. Praeter* inter flentes iraduxerit, postea alio triennio ad "^ repugnat ut Basilius eidem presbytero et ho- lam audilionem admiltalur, ac Scripturu doctrinajjorem calhedrae conservet, et ad januas ecclesiae qve auditis ejiciatur, nec dignus habeatur oratione.
"fe prxscribal.
Vide* canones 56 ei 82. Expelli a precibus idem
() Aidacxeir. lta plerique mss. Editi , est in canone 22, ac inter flentes amandari. Si la() . Sic legitur in omnibusrass.Edili men pren raptoribus eaedem imponaniur ac for".
nicaloribus, ut fatetur Arislenus, non video cur
W) . Edili , et paulo post quaiuor anni D o n eodero modo in ulroque peccato
*. Codices mss. vix ullo dissenliente habent disponanlur. Nam fornicalores per tricnniuru exclu' lextu posuimus.
dunlur in canone 22 a precibus fidelium, tta ut
(W) Tpla . Tres anno extra preces decer- rimo anno inler flentes sint, secundo inter auac proinde quarlus addetur inter consistentes.
ienies, tertio inler substralos, quarto consislaot
supra, can. 22, quatuor annos decernit, ut cum Odelibus.
^
o n b u 8 . Tres aulem illos extra preces anno*,
(95) . Piures codices mes. ner audientes traduci existimanl Zonaras el Bal- vov. Quod atitem de vidua staluii hoc loco Hasisaraon inler substratos Arislenus. Zonara ei Bal- lius, id clarius ipse explanal can. 53.
ônis sententia inde lirmari possit, quod duo
7*5
Ti
71
7t
7>
7 1
u l
71
l c a l
7iS
& BASILll MAGNl '
XXXI. Cujus vir dieccssii, ncc comparet, ea an- '. , (96) , ^.
tequam dc ejus morte cenior fada sit, una cum , \ *
, .
ilio habitans mcechatur.
'. 01 (97) Peccaium ad mortem peccanies clerici,
de gradn dejiciuntur, a laicorum autem communtone ,
.
aon .arceniur. iVon enim vindicabis bit in idip .
. , , \ XXXIII. Mulier qua? in via peperit, et felus sui
, facuram non suscepit, csedis crimini subjicialur.

.
'. \ >
XXXIV. Muliercs adulterio pollulas, et ob pfetaleiu conGlenies, aut quoquomodo convictas pu- * , , blicari patres Dostri noluerunt, ne causam morlis , *,
prscbeamus conviclis; consistere auiein illas siue knrta:
communione jusseruM, donec impleaiur tempus , rfi
poenilentise.
.
'. \ ;
XXXV. J D marito ab uxore derclicio consideranda derelictionis causa : ac si eain prater rationem* &
secesstsse consliierit, ille quidem dignus venia, baee , ;
fero mulcla. Yenia autem ci, ut Ecclesiae communi- , .
.
cel, dabiiur.
(7' , ovrtn
XXXVI Militum uxores, quae maritis suis non
comparentibus, uupserunt, rationi eidem eubjiciun- , , :
tur, cui ci illae, quae ob pdregriuationem marito- :
rum, roditum non exspeciavere: sed tamen res
nonnullam hic veniam admitlit, quod major sit ,
.
JDortift suspicio.
'. XXXVII. Qui aliena sibi ablata uxorem duxit, in
prima quidem adullerti criinen sustinebit, in secunda , * ?.
.
vero reus non agetur.
XXXVHI. Puellae, quae pra&ler patris sententiam ^ '. , >
ecut* 8uot, fornicantur: reconciliatis aulem; pa- , ,
renlibus videtur res remediuni accipere; non ta- %
men etalim in communionem restituuntur, sed , ' (98).
Iriennio punientur.
\
XXXIX. Qu* vivit cum adullero, adullera est
(99),
mni tempore.
'.
XL. Quse prater heri sententiam se viro tradit,
fornicata esl; quae vero postea mairiroonio libero (4)
727
Nak. i, 9.
(96) .
Synodi in Trnllo nonagesimus terlius canon continet bunc canouem
cum iricesimo sexio et quadragesimo sexto.
ruinam moriis inciderit, agere poenitenliam debere, aed potius apud episcopum. Diaconus delecius
in crimine niortis aole ordinationem coimnisso,
(97) . Peccalo ad morlem eiveD posnitenliae subjicilur can. 76 ejusdem synodi.
mortali sape veieqcs eamdera ac nos hodie adjun(98) &\. Zonaras, >>
gimus, saepe aliam nolionem subjiciunt. Sic ipse samon et Arislenus hunc canonem accipiunt non
Basilius in cap. iv Isaia3, n. 137, p. 475, peccala ad de raplis virginibus, sed de iis quae praeler palris
moriem vocat, qua? post acceptam cognilionem senlenliam nubunt. Illis aulem coiuiuuniojieni post
voluntarie admiltunlur, ac ea opponit peccatis tres annos reddi existimant Balsamonel Zooaras.
ignorantix. At in eodem Commentario, n. 166, At Aristeniis alt: , iriennio
p. 497, peccata ad mortera vocaiquaecunque in infer- tiernatur. Valde dubito an non praeler tres annos
nuin deducunt. Quaenam ergo ad mortem peccata substrationis alius inler consistemes prxseripuif
hoc canone 32 intelligit? Id perspici potest ex fuerit. Sic enim supra ires annos irrogai raploricanonibus 69 et 70.' Ibi enira clericorum pecca- bus, quibus umen cauone 22 itidem ui fornicalo
lis, qnae non gravissima quidem, sed Umen raor- ribus quatuor annos iaiposuerat.
alia eranl, el necessario conOtenda, leviores poe(99) . Sic mas. summo connas inflixit, quam peccaio ad tnoriem in canone sensu. Sic etiam Zonaras, Balsamon et Alexius
j t t . Videltir ergo banc vocem panlo strictius in Arislenus. Editi pro bis vocibus habeol ^ ^\ioc canone 32 usurpasse, neqpe oniiiia peccala, .
i M e c u u q u e a Deo separant, sed graviora lanium
(1) . Sic m&s. qualuor, iique mcliocsignasse. Eodcm sensu syuodus Elibcrilana vctai ris notae. Edili . Paulo posl legilur in vno
can. 32 apud preabylerum, bi quis gravi lapsu iu codice &.
1
730
719
EPISTOLARUM GLASSI l H. EPIST. CXCIX.
^ . ", i 296
nupsit. Quare illud quidem fornicaixsfo , . - lio eat: boc vero matrimonium. Nam pacta eorum,
w .
qui autit in alieriue potestate, nibil babent firmi.
'.
XLI. Quae in viduitale babet sui poteslatem, una
, - cum viro babitare potest siiie reprebensione, si
* nemo est qui conjugium divellat, cum Apostolus
u s a
' , ,
dUsiy .
e8t
dicat: Si mortuu* tit maritut, tibera e$t ut nubat

cui velit; tantum in Domino
MF. . , ,
* , (2)
tupw , .
XLII. Matrimonia eine iis qui poteslatem habent,

fornicationes sunt. Neque ergo vivente patre, neque bero, qui conveniunt extra reprebensionem
sunt, quemadmodum si annnant cohabitalioni,
quos penes bujus rei est arbitrium, tunc firmilatem coojugii accipit cohabitaiio.
. " ,
XLIII. Qui moriis ictum dedit proximo, est ho , -1 * inicida, sive perculere iocepit, sive uiius ist.
VJT0.
'. "
(3),
, ,
iwra. ftlty , \ .
& , ,
.
'. , (4) , ,

7'. (5)
; , , ,
, . . , .
\ (6) \ , \ (7) , \ 71
XLIV. Diaconissa quae cum Grseco fornicata est,

ad poeniteniiam admittenda est: ad oblationem vero
admilletur anno septimo, si videlicet in castitate
vilam agat. Graecus autem qui post fidem receptam
rursus ad sacrilegium accedit, ad vomilum revertitur. Nos porro diaconissae corpus, titpote consecratum, non amplius permiUimus in usu esse carnali.
XLV. Si quis, accepto nomine Chrisliaiilsmi,
Cbristuni cootumelia afficit, nibii ei prodest appellatio.
XLYI. Quae viro a<i tempus ab uxore derelicto '
, insciens nupgit, ac deinde dimissa est, quod prior
* ad ipeura reversa sit, fornicata quidem est, sed imprudens. matrimonio ergo non arcebitnir, sed
melius est si sic permaneat.
XLVII. EncratilaB, et Saccophori et Apotaolitae
non sobjiciunlur eidem rationi, cui et Novatiani, .
1 Cor. , 39.
(1) . Codex Regius 3027 . Leptur in Pandectis .

(5) . Hanc scripturam eruimtis ex
wdiceRegio 3027 anliquo et inmembranis scriplo.
Eam confirinat Alexius Aristenus, qui Basilii voces
c verbo commulat, , *it inler substraw. LegUur in omnibus aliis codicibus mss. .
Christianus : non igitur incidam in gehennam, ubi

idotolatra*. Ipsum Christiani nomen eril mihi adiumentOy etiamsi proecepta Ckristi violaverim. Vide
Reg. 7 Moral., pag. 240.

(5) . Hic canon inler Trullanos est
nonagesimus lrlius. Diligenier autem observandum est itlud, ad tempus. Nam si penilus ille vir
* , recipienda est in commu- dimissus et repudiatus fuisset ab uxore, rouiierera
tonem. Sic habent Balsamon et Zouaras qui la- illani noii condeninasset S.' Pater. Sic enim slatuit
diaconissaoi ad communionem precum ad- & can. 9. Sed cuin malrimonium mininie dissolutum
iui existimant, eique, ilidem ut (clericis lapsis, censeret, quia prima uxor ad tempus lanluro diswn aliara quam depositionis poenam iraponi. Le- cesserat; secuiidam uxorem in fornicalionis pecca!lur in edilionibus S. Basilii , elc, lum inscieniem et imprudeiilein incidisse pronunw recipienda tit communionem. Scripiura quamliat. iu bac imerprelalioiie consenliunt Balsanion,
ôioiur, praeter auctoritaiem codicis ms. et Ari- Zonaras el Aristenus.
(6) , etc. Quemadmodum has sectag
tai, nitiiur eliam manifeslo arguroento. Nam
ommunio apud Basilium noii idem valet ac pre- Basilius boc loco Marcionilis, veluli quoddam gervm comniunio; et cum Basilius lapsae diacoDissae men, ascribit, ila a Tiieodosio Manichaeis astriQcharistiam non concedat nisi anno seplimo, quo- buntur, Cod. Theod. lom. \ l , p. 42i. Cum enim
9oJo videri possit eadem in illam inilulgentia uli duo principia admilterent impiae iilae sectae, ilidem
in clericos, quibus nihil poenarum iraponil, iil Marciomlae et Manicbaei, uiinime mirum si nunc
*ler depositionem ? Melius niulio Alexius Ari- ad illoa referunlur. Saccopbori in cod. Tbeodosiano
fenus duplicem poenam buic diaconissae irrogari vocanttir etiam HydroparaslaUe.
(7) . Sanando bujus loci vulneri nec
oservai, depositionem et pcenilentiam.
(4) . batis apposiie ad banc codices ntss. conducunt, neu Balsamon, Zonaras
rakniiam Basilius in Commenlario iit haiam el Ari&tenus. Quinetiaiu Basilium adeo lippis oculis
jjfi- 425, n. 64 : Tiemo se ipse scducat, inquit, ina- legcrunt Zonaras ct Aristenus, ut Novatiauos in
** his verbis : tamctsi pcccator *um, ai certe aum buc canoue Marciontilarum qermen appcllari ;
ir
731
S. BASILIi 61
quia de illis edttus canon, etsi vanus ; quae autem \, \ ^,

ad istos perlinent, silentio sant pratermissa. Nos * *:)!
autem una ralione tales rebaptizamus. Quod ei \ (8)
apud vos prohibila est rebaptizatio, sicut et apud . *
Romanos, oeconomise 297 alicujus gratia, nostra , ',
tamen ratio vim obtiueat. Quoniam enim velati * > tji
germen MarcioniUrum est eorum haercsis, ut qui . " ,
ntiplias abhorreanl, et vinura aversentur, ac dicant * , ^
Dei crealuram inquinatam esse, idcirco ipsos. in , , \
Ecclesiam non admitlirnus, nisi in nostrum bapti- ,
sma fuerint baplizali. Elenim ne dicant: In Patrem ,
et Filium et Spiritum sanctum baptizati sumus; qui .
videlicci Deum esse malorum effectorem exislimanl, Tlbr
, ^
exemplo Marcionis etjreliquarum haeresum. Quam- ,
obrem, si boc placuerit,oporlet cpiscopos plures in , !
unum convenire, et ita demum canonem edere, ut . ", ,
et is qui agit, periculo careat, et qui respondet, ' , \ 60;|
in dando ejusmodi quaeslionibus responso auctori- , \ t , uj
f73 ) $
latem babeat.
.
\LV1I1. Quae a niarilo relicta est, mea quidem
'. ^
eenlenlia,roaneredebel. Si enim Dominus dixit, , (9) . Et
$i quis reiinquat uxorem, excepta fornicationit cauta, ,
acit eam m&chari ; ex eo qnod eam adulteram vo- , b
cel, praeclusit ei conjunclionem cnm alio. Quo- ,
modo enim possit vir quidem esse reus, ut adulte- . 6
rii causa. mulier vero inculpata, quae adultera a , , &
Domino ob conjunctionem cum alio appeltata est? , *
rcpojayopj
,
XLIX. Siupra quae per vim inferuntur, nen sinl
'. (10) \ {
accusaiioni obnoxia. Quare eliam serva, si vis ei a . " \ , 4
proprio bero illata sit, libera est a culpa.
, .
L. Trigamiae lex non cst. Quare lege matrimo- ffc-N'. . "
nium lertium non conlrabilur. Ac talia quidem, ul . frr
Ecclesiae inquinamenla, habemus. Sed condemna- * **
lionibus publicis non subjicimus ut solnla fornica- (11) ,
lione magis eligenda.
.
t
76
"
Mallh. v, 32.
tent. Lace clarius est legendura esse ,

id quod in interpretando sum secutus. Vulgata
lectio ferri non potesl. Quoniodo enim dicere poJuisset Basilius Encratiias, Saccophoros et Apolactitas eidem eubjici ralioni, c:ii el Novalianos,
quia magnum inier utrogque discrimen, ac de Nov&tianis canon editus fuil Hcet varius, de aliis vero
nequaquam? Conlirmaiiir hapc emendandi raiio ex
canone primo, ubi Basilius Novatianorum baplisma
coneenlil canon 19 Nicaenus, in quo slatuiiur eoi

qui ex Paulianis ad Ecclesiam catholicam confagiunl, rebaptizari debere.
(9) . Editi , sed priroa m
in nutlo reperitur ms. cndice, nec necessaria esi. |
(10) . Zonaras stupro per viwBi
lato sic veniain concedi exislimal, ul diaconissi.
si banc coniumeliam passa sit, deponaiur. Pro^
opinionem suam ex canone 28 Basilii el ex prin>
raluni habet, quonium nonnuUis Asiatici* omnino Ancyrano. Sed lamen magnuin videlur esse diKn*
visum est, pluribus consulendi causa suscipiendum
men inter diaconissam, quae nullum prorsos p*esse : rejicit vero Encratilarum, quoniam ttihil de cato consensum pnebuit, el presbyterum qui il^
itlis aperte dictum est. ImprobabUe ergo prorsus gitimis nuptus imprudens implicatns est, uM
esl, quibus causi^ adductus fuit Basilius in canone canone28 Basilii legitur; ant sacrificavit, el ( K ^
primo, ul baptisma Novalianorum ratum haberef, reiuctatus est, ut referlur in canone priaio AJIO*
Encratilarum aulem rejiceret, iisdetn iilum adduci rano.
.
in canone 47, ut litriimque baplisma rejiciat.
(11) .
Mirari subit cur id Bwl*
(6) .
Dicebat S. Cyprianus baere- publice condemnari neget, quod incan. i^bts*
ticos non rebaptizari, sed baptizari, episl. 71 et charistia quinquennium excludi decernil. Sed oD73. Undc Adetphiutn a Thasvatle in concilio Car- servandum esl trigamos, elsi annis quin<l"
thaginensi : Sine cauta quidam, inquil, fal$o et tn- Eur.barislia reinoverentur, non tamen in IW
vidioso verbo impugnant veritatem, ul rebaplizare atu substratorum locuro, velui in graviori peccai^
nos dicant, quando Eccletia hcereticos non rebapli- amandatoe fuiss^. Erant enim hi doo ordines at
*', ted bnptiset, p. 334 novsc edit. Gum Bastlio poenilentiae uolam maiime insigncs, ita ui ^
n
D
E L
pj D
ufl
EPISlOLARUM CLASSIS . EPIST. CC.

EPISTOLA CG*.
Jsn/mt morbis tt negotm detentus nihil Amphilochio per totam hitmem tcripurat $ed obUtia oceatwne tcribitper
ftJUR: hortatur ttl silri toiiUionem e corpore precetur, et Bccletice iua, tive u vtvo, sive ad Dominwn tratulalo,
mcipiat. Ueletium ei Meliuum ei conunendal, eumque inciUu ad memoriam S. Bupsyclm.
t
Amphilochio, lconii episcopo.
^ ,
Morbi me ex morbis excipiunt, et occupationen
r . tum ex negoiiis ecclesia&iicis orUe, tum ab iig qui
(12), Ecclesiis noceni, exbibiiae, per toiam biemem et
, \ usqae ad bujus epistoUe lempus detinuerunt.
. , Quare nec quemquam mitlere, nec pietatem tuam
!3| (13) invi&ere, integrum nobis fuit. Conjicio aulem et re. \ * liquas luas res similiter se babere ; non quoad va ^ , leludinem dico, absit; det enim Dominus sanitatem
yap corpori tuo coniinuam ad exsequenda ipsius 298
* ' roandala: sed quod solJiciludo Ecclesiarum te quo \ \ - que simili modo districturo teneat. Et nunc eram
. \ aliqueia miseurus bac ipsa de causa, ut de rerum
, tuarum stalu certiorfierem.At ubi desideraiissimua
. \ , - filius Meletius, qui milites recens coileclos deducit.
, , copiam esse indicavit, ul le ipsius opera saluiarem.
et * , libenter amplexus sum scribendi occasionem, et ad
, \ (14) ministrum liiterarum accurri, virum qui pourt
, * etiam epislolae esse loco, tum propler animum veri
. , , amantem, lum quod nihil reruni noslrarum igno! i ' . ' ret. Per hunc tuam pieiatem adbortamur, in pri mis uC pro me preceris, ut concedat Dominue m<bi
tep , \ quidein solulionem ex hoc imporluno corpore, suia
, auiem Ecclesiis pacein, tibi vero quielem et faculci;v , \ , talein, postquain more apostolico, ut coepisli, res
** (13) , Lycaoniae composueris, etiam huc nostra invisendi,
1', \ , - sive in carne versemur, sive jam ad Dominum mi \, grare jussi fuerimus, ut ipse tanquam tuarum,
, , , \ quod sane verum est, curam suscipias nostrarum
, * , \ Q regionum: ac infirma constabilias, languida excites,
, , et oronia Sptritus, qui in te est, gralia in id quod
, \ , - Domino placitum luerit, transmutes. Caetcrum valde
. - honorandos fiiios nostros Meleliura et Melitium,
\ (16), quos jamdudum nosti, quosque tuos esse judicas,
0 , commcndatos habe, ac pro ipsie precare. Hoc enim
, '. ipsis salis erit ad omnera securilatem. Quare ei
itratoruin loces proprie \ocelurpoenilentia can. 22, non solum exbibita ab haereticis nunquam quienbi Basilius jubel raplores primo anno flert, se- scenlibus negolia indicare, sed etiam operam
rando ad audiiionem admilti, terlio ad pccnilentiam. quam inscribeudo ad eos refellendos ltbro DeSpi*
obscurior erat inler conaislenles poenilentia; rilu sancto impendebat.
niulierum aduUerarum vita in periculum non ve(13) .
Hunc locum corruperunt
niebai, si iu hoc ordine poenitenLiain aêrent : nec qui in editie posi banc vocem addiderunt
sora et aiia ejusmodi peccala, qua uiter consi- . Haec onim desunl in novem mss.
sCeflies expiata fuerant, adituin ad sacerdotium,
(14) . Dubitat Tillemontius utrum
Basilii judicio, praectudebant. Non immerilo ergo lilterarum minisler inleUigi debeat is qui fert l i l Basilius' ptiblice irigaraos condemnari negar, quos D teras, an qui scribit. At liquet Meletium hic dcsican. 4 non inier fienles aul stibeiralos rejecerat, gnan, eumque non alio quain perferendae Basilii
scd duobus aut Iribus annis audire, ac postea jus- epislolae munere perfuncluni. Pnelerea ,
serat consistere. Vide canoneni 80, ubi d Irigamis sive minister litlerarum, apud Basilium dici solet
k>nge severius staluit. Balsamon et Zonaras t r i - is qui cas perfert, ui perspici polest ex pluribus
âuiiam publice non condemnari idem esse puUmt locis; qu longum silannumerare.
ic nen dissolvi; sed veriorem, mea quidem sen(15) . Mulli codices non tamen antiouieteniia, Aristenus hanc causam affert, quod cum simi . lidein bifra
flenlitas nou collocarentur.
(16) MeAlrior. Legilur \
(12) . Eadem ulilur excusalione in omnibus fere melioris notae *odicibuE,
iii epist. 203 ad episcopos marilimoe, ubi sua C U J I I Harl.,Med.,Coisl. troqueet unoex Rcgiis. Ibideiu
iis, qui doctrinam veritatie impugnanl, ccrtaroina nonnulli veleres libri .
commemorat. Vidclur aulem^ln utraque epislola
Alias CCCXCVII, scripta anno 375,
135
S. BASILH MAGNl
T3
eos qui una cum lua saactitate eunl, et cleruni . *

omnem, popuhimque qui a te pasctlur, et religio- , ;
elssimos fratres nostroe ac commtnielros dignare , \
uostro nomine salulare. Memoriae beatissimi mar- (17)
tyri* Eupsychii memineris, nec exspecles ut mo- ' .
neam te iierum: neque des operara ut ad ipsum
pnesiititium diein accedas: sed ul honc praevenias, \ , -
noeque exhilares, ai modo adhuc in terra.versemur. ,
Intarim valens hi Domino, ac pro nobis oraas, eer- ,
veris nobis et Dei Ecclesiis sancli gratia.
. ,
(18) , .
[EPISTOLA CCr.
'.
Vlwrtim de causis congredi cum Amphilochio cupiebat Basilm; *ed cum utrumque morbus detimdsset, ten
Bastlius ac vicissini concedil.
Amphilochio, Jconii ephcopo
',
ixoriov.
Mtriiis de causis cupio tecum congredi, ut ct

tc consiliario utar de rebus quae in manibus sunl,
ac otnnino ut te longo videns itilervallo solalium
aliquod babeain absentiae. Sed cum eadera ulruinque dislinuerint, tum quae tibi incidit infirmitas,
tum mea illa vetustior aegrolaiio, quas nondum
abscessit ; veniam ulrique, si placet, uterque demus, ui per nosnietipsos ciripam invicein dimillamue.
EPISTOLA
ccir
(19) ,

\ , , *
. *
, ,
^, >|
, , , ;>
*
.
(
Bmilius tnortn retiquiis detentus Amphilochium rogat, synodus differalur in paucos dies : aut, si urgent
kmquam prdsetis mtmeretur.
Ampfiiiochioy Iconii episcopo.
^
,
'Ixoriov.
Et alias quideui pro niagno ducerem cum graviute tua congredi, sed iiunc inaxime, cum lalis
sii conveniendi causa. Sed quia reliquiae morbi
uiei tales sunl, ul ne minimum quidem niihi niotum penuillaul, quippe qui, poslquam curru ad
niartyres usque profectus sum, rursus fere in
eumdem reciderim morbum; ideo veniara inihLa
vobis dari necesse est. Quod si fleri potesl ut nis
iu paucos dies differatur, et adero vobiscum, Deo
largienle, et soliiciludines parliar. Sin auiem
urgent negotia, peragiie, Deo adjuvanle, quae in
inanibus suni : mc aulem imer vos tanquam
praesentem, et eoruin, quae preclare gerenlur,
sociutu annumeraie. Sanus et iu Domino te~
tus, et pro me oraus serveria. Dei Ecclesiae, san- ^
cli gratia.
\ ;
, \ ,
. ''
ap( , , ,
(20) , .
,
' .
, \
,
. ,

, ,
. xa't
, ,
.
* Alias CCII. Scripta auno 375.

Alias CCCXGVI. Scripia anno 375.
(17) . Pro bis vocibus legilur
in codice Glaronionlano. Revera episcopos destgnal Basilius ; sed haec scriplura e niarginevidelur iu lexluiu iirepsisse.
(18) &. Ilaac vocem, quae deerat
iu editis, reperhuus in oclo mss. codicibus.
(19) . Val. .
(20) . Conjicit Tillemoiitius
Basilium curru veciuui fuisse ad Memoriam S. Eupbychii. Sed non quadrant lempora. Scripta enim
haec epistola est multo ante mensera Septembrem,

quo luense dies feslus S. Eupsychii recolebalur.
HuUae aliae erant martyrum Memoriae prope Osaream, velut S. Juliuaj et S. Gordii, tom. Il, p. 34
ct 141. Neulrum lamen a Basilio designari pulo;
quia uli iue<|ue anmycrsarius dies uieiiue Januariu
redibat. Sed ininime dubiuui quin plures alios babuerii Gsbsarea. Maiu Gregorius ^yssenus in episloia de iis quiadeunt Hierosolyma, detlaral plura
propemoduin ease altaria iu Gappadocia, quaiu ui
tolo lerrarum orbe, lum. III, . bo3.
38
EPISTOLARUM GLASSIS I I . EPIST. CGII1.
EPISTOLA CCIIP.
toiUum cvm epUeopis marilimis eongredi cupientem multa dethnure: extpectantem dum Cappadociam ab hoeretkis
uxalem inviserenl, aut scnberent, spes fefeUU. Prior itaque scribii; seque ail paratum esu acamtoribus coram eis
respondere, ac sese eorumjudicio commillere. Sed rogat ne $e indicta causa condemnenl, nec atiorum comrmuiione
wteantwr stoi non indigere, cum nihil hac cogilalione alienwn tnagis stl ab unitate et ecctesiaslicis in$tituti$. Postolal
tlvtladse tenianL, vel locum congressus indicenl, nec $ibi necetsitatem afferant doloris, quem hacienu* corde premU,
( Ecciesii* significandi. Hcec solus quidem scripsit, ud aliorum Cappudocum hortatu per [rairem Pelrum prctby-
fcnun misiL
. Ineral milii magnum desideriuna vestri congressus, sed scmper aliquid supervenil impedimenii, meae obstans cupidilati. Yel enim me corporis infirmilas conslrinxil (quam prorsus non
ignoralis, quanla milii adsit, a prima aelale ad
hanc usquc senectulem enutrila mecum, meque
casligans sccundum juslum Dei judicium, qui omnia in sapienlia moderatur), vel Ecclesiarum sollicitudines, vei cum iis, qui doclrinam veriiatis
impugnant, certamina. Quocirca in bunc usque
diem in multa afllictione trisiiliaque dego, eo quod
rmlii conscius sim vestra niibi decsse. Ego enim
cum audiverim a Deo, qui eam ob causam carnem
assumere voluit, ut el exemplis reruin agendarum
Mantimis epi$copi$
I . ,
tai (21) ,
:&9.
s ,
, ' , ,
),
,
.
\ , ,
?> * .
, \
, \
.
&, , dirigerei vitam nostram, etpropria voce annunlian \) ,

rel nobis Evangelium regui : cum, inquain, ex eo
,
(22)
(25) , 6 \ ,

,
\pqrr\v
audiverim : In hoc cognoscent omnes, quod discipuli

mei estis, si diligaiis invicem \ cumque exlreraum
7
i n
c a r i ,
munus discipulis suis, suam 300

e dispensalioncm absoluiurus, paceni suam Dominug
(24) reliquerit, dicens : Pacem relinquo vobis, pacem
,
, (25),
, .
-jv , \
. , ,
, , t/, \\ ^ (20),
^ . , , ,
, '
h , ,
7 8
meam do vobis ; iuihi ipse persuadere non queo,

me sine mulua cbarilale, et nisi, quaiitum in me
est, pacem cum omnibus babeam, dignuin posse
Jesu Chrisli servum vocari. Longo enim exspe
ciavi teinpore, an et vestra nos aliquando cbarilas
visitaret. Non enim ignoratis, nos palam omnibue
propositos, veluli sôpulos in inari promincnles,
^ furorem fluctiiura baerelicorpin excipere : eosque
dum circa iios frangunlur, ea quac retro nos sunt,
non alluere. lllud autem, nos cum dico, non ad
huinanas refero viree, sed ad Dei gratiam, qui in
hominum imbccillitale potenliam suam declarat,
quemadfflodum ait propbeta ex persona Domini
t
" Joan. xni, 35. " Joan. , 27.

(21) . Ita mss. septem. Edili . tegere, ut in quatuor mss.,
'aulo post Harl. et Med. . Edili .
. Ibidem Vat. el Reg. priiuus
(24) . Hanc vocem addidimus ex sex vete..
ribus libris. Ibidem editi . Qua(22) . Ita tres velustis- luor ross. . Tres vclusiissimi ul in
imi codices, Harl. prima manu, Med. ot Goist. texiu.
riraus, qui ad marginem babet vulgalam lectio(25) , . Emendavimue
em eadein manu, iv . ope duoruni codicum, Harl. ei Med., quod prave
iabeni etiam duo alii mss. Editi .
in aliis et editis iegebalur, (25) . Gregorius Nazianzenus . Paulo post etsi salis commode Reg. secundus
rat. U , p. 223, Christu* hine discedens, iuquit,
et Coisl. secnndus babent , non taaeem reliquit nobis, , veluti men mutavimus scripiurain alioruua mss. et edifiud quoddam extremum munu*. Ideo autem hoc torum, quae vitiosa non videmr.
isiimonium Gregorii altuli, quia appositum vide(26) '. Ua Haganoeneis ediiio et Bair ad emendaudum quod supra legilur libro De sneensis pnina et sex mss. Ediliones aliae (&pintu tancto, cap. 29,*n. 73, nempe Alhenogenem .
Hiquisse bymnum discipulis suis * Al!as LXXVJl. Scripta anno 375
^p*ov, tanguam atiquod amutetum. Satius vidciur
S. BASILH
730
dicens : An me non timebitii, qut arenam mari ter- tx ^ M M W

minum po$ui ? nam omnium inflrmissima ac vilis- &, rj Qt
19
sima r<% arena, ingens ac grave pelagus conslrinxii Omnipotens. Quoniam igitur el res nostre
sic e babcnt; par erat a vestra charitaie aliquos
ex germanis fratribus continenter milti, qui nos
aflliclos inviserent, et amicas lilteras ad nos venire crebrius, quae partim gltidium noslrum conflrniarent, pariim vero, si qna in re oflendimus,
corrigerenl. Non enim negamus nos innumeris
erraiis obnoxios esse, cuin hoinines simus et iti
carne vivamus.
; wkmm (27)
, , ||*
. <]
' , ^
\
4 TLN u
,
(28) , >3
, , \
(29). |
, \ aai
.
2. Sed quia snperiori tempore, vel minue vi2. ' , :
denies quid deceret, non pnesiitislis quse nobis , (30) ;^
debebantur, fratres in primis colendi, vel nonnul- , , zpurfiw
lorum in nos calumniis preoccupali dignos non * , oixbmijudicasiis, quos ex cbaritale iaviserelis ; ecce ewttfiac
nunc priores scribimus : ac illata aobis crimina, \ atal,
profilemur paratos esse, coram vobU diluere ; uiodo *>
tantum adducantur qui nobis injuriam faciunt, ut (31) ' * xrjxj
contra nos adversa fronle coiam veslra pietale , |
prodeant. Nam et nos convicti peccaium nostrum . &;
agikoscemus : ei vobis poslquam coavicii fuerimus, \ *
venia erit apud Doaiiaum, quod vos ex noslra \
peccatorum coinmunione sublraxeriiis : el qui , (31
convicerifit, mercedem babebuat, ui qui occuliam usj
nostram malitiam patcfccerint. Sed si antequam , ,
convincamur, nos condemnetis ; nos quidem niliil ^ . 'uty*
Uedemur, nisi quod rei omnium nobis pretiosis- , $
simae, cbarilatis vobiscuai inlercedenlis, jacluram , <
faciemus : vos vro et boc idem pali, si nos non (33). 'h
babealis, et curo 301 Evangelio videbimini pu- , \ (34) ^
gnare dicenti : Nunguid Ux nostra judicai homU \ * *
nem
ntsi prius audicrit, et cognoverit quid (
rialV? Ei qui in nos calumnias eflundit, eorum

qe dicit arguinenta non proferens, comperietur
tibi ipse nomen pravum asciscere ex illegitinio
verborum usu. Galumniantem enim quomodo vocare convenit, nisi ei cognomen, quod ex ipsa re
profltelur, imponendo ? Neque igilur is qui nobis
conviciatur, diabolus sit, sed accusalor : imo vero
" Jer. , 22.
8 0
, ax&c\
, ; *
, &
, *
, ,
>
\ 4 sp*
; *
Joan. , 51.
(27) . Deest in Vat. el duobus aliis. Paulo rv (33) . Combefisius

post edili . Ulerque Coisl. et Harl. et nunliat piane legendum . Sed nihil prcj
sus mulandum. His enim verbis,
uterque iieg. ul in textu.
(28) . Editi addunt . Duo , designat Basilius cbaritaiem bibi
mss. . Sed multo commodius boc ver- maritiaiia episcopis ialercedealem. Simili
bum deest in Harlieano, Medica?o et duobus aliis. Itigimus ia episl. 245, ,, *
(29) . lla llarl., Med. et Colsl. citiam mihi tecum intercedentcm. Und<? eiiaro i ' ^
primus. Edili .
Plutarchi in libro \ , 3 ?
(30) . Sic Harl. et Coisl. primus \ ,
cun; iribus aliis. Edili . Ibidem Goisl. ter diligere ac diligi inler multos non conlingti.
primus et alii nonnutli . Sed
(34) . Sic cuai Hari. , Vat. ei tof
praeferenda videtur aliorum rass. et ediiorum primo leginius, referendo ad verbum quod
scriptura.
tur, nempe . Edili . PaulopusiNd
(51) . lla mss. octo. Edili . Ibidcm et Goisl. primus . Legilur
ediii . Harl., Coist. primus et alii noa- in Harlseano codicc. Quatuor alii I U S S . ^
nulli ut in textu.
.
(32) . Harl. .
nM
EPISTOLARUM CLASSIS . EPIST. CCIII.
742
^ , neque accusatoris accipiat nomen, ted frater ait

ift cbaritate,
arpfis , ' admonens
"
- et_ adJ emendationem
^.,
1 *) , \ guens; neque vos conviciorum auditores ailis, eed
4 (35) argumentorum judices : neque nos incurati relin, ' * quamur, nostro nobis non indicato delicto.
,
^ .
5. ,
3. Non enim vos illa cogitalio detineat: Nos qni
4 maritima loca incoUraus, exlra multorura nialum
, \ ' - sumus, nec aliorum indigemus auxilio : quamfAr - obrem quid nobia opus est cum aliis communio?
>(; (36) Dominua enim insulas quidem a continente per
cd , - mare divisit: insularum vero iucolas per charilacttti; . tem cnm iucolis continentis junxit. Nibil nos ab
' , , - invicem, fratres, separai, nisi animi proposito
. , , - dissociemur. Unus nobis esl Dominus, una lldes *,
. - spes eadem. Sive caput vosipsos universae Eccle~
, siae existimatis, non potest capul dicere pedibus :
ori, * Non est mihi opus vobis. Sive vos in alio niem , - broruro ecclesiasticorum ordine reponiiU, nobis
- in eodem corpore constitutis non poiestis dicere :
; (57) , . Vestri non indigemus . Nam et manus altera al ,
teriua eget, et pes alter alierum firroat, ei oculi
,, per concordianK clare ac perspicue vident. Nos
.
enim noslram ipsorum imbecilliiatem confitemur,
^ * ac conspirationem vestram expogcimus. Novimus
rijv . , , - eniro fore, ut etiamsi corpore non adsitis, precu m
\ , aubsidio non parum nobis emolumenli, teinpori \> .
bus maxime necessariis, afleratis. Vos aulem nec
, ^ coram hominibus decorum est, nec Deo placilura
fai ejusmodi uii vocibus, quibus ne gentes quidem
jwvii;, uluntur, quae Deuia ignorant. Quin et illas audi . , mus, eliamai omnibus abundaiiiem regionem inco , - lant, saltem ob incerloin futurorum eventum, te dns inler se libenter inire, ac commercium tan, \ quam alicui rei utile persequi. Noe autera ex illie
. , , orti palribus, qui legeui tulerunt, ut brevibus nolis
i coinmunionis signa a lerminie orbis terrarum
(38) usque ad terminos circuraferrentur, atque omnea
^, \ \ omnibus cives et propinqui essenl: nunc nos ipsi
, , \ abscindimus ab orbe terrarum, nec nos pudet
ir.i , solitudinis : nec damnura ferre distractionem
* concordiae ducimus : ncque borremus, quod ad
, noa pervenerit formidanda propheiia Domiui noalri,
!
a s
^,, , ) j < | i i t Quoniam abundavit iniquilas,

boplar, .
charitat multorum**.
q u
4. , ,
(39), \
\
|><, \ \
; ,
, . \
refrigetcet
4. Nolite, fratres reverendissimi, nolite boc

ferre, sed nos polius de prxteritis consolemini,
paciflcis litieris et amicis salulationibus, vcluti
302 * quodam contactu, pectoris nostri vulnus, quod nobis per praeteritam incuriam fecislis,
demulcentes. Ac sive ipsi vullis ad nos accedere,
#
en
Ephes. iv 5. " f Cor. xn, i4-2i. "MaUb. xxiv, 42

9
(33) \8. Harl. et Med. .

(5C) . Ua sex mss. Editi
; .
(57) . Ila mss. septem. Editi
**. Ibidem Harl. et Med. .
(33) . I u Harl., Med. et Coisl. primus,
qui tamen babet in margine , ut editi.

(39) . Hanc vocero appo&uimus ex me.
aepiem, pro eo quod erai in editis . Deest
primum in duobus codicibus non antiquissimis, nempe Regio primo el Coisl. secundo.
S. BASlLlf MAGNI
744
et per vos ipei morbos nostros perscrulari, utrum , \ '

\ere talee eint, quales audiiis, an ex mendacii ad
^ , wiawj
dttaoientis graviora vobis peccata noslra minlten- (40),
lur, eliam id fiat. Parati sumus stipinis manibtie : j
advenientes vos excipere, nosque ipsi ad diligens , \ '
examen offerre; taniummodo iis quae fient, pracal , \ 8 \
charitas. Sive vollis apud vos aliquem locuni designare, in quo et debiium vobis visitaiionis offi- (41) \ sap
cium persolvamus ; el nos ipsi, quanlum fleri po- , :, }
tesi, probandos exliibeamus, ut et preterila fo*
sanenlur, et deinceps nuilus calumnia? locus relin- , \
jualur ; et hoc fiat. Omnino enim, quanquam , \. iaoaufta,
inArmam circumferimus carnem, tamen quandiu \ (42) *
respirabimus, nibil debemus eorum omiilere, qu * \ . , :
id aedificationem Ecclesiarum Christi pertinent. , ' *
Itaque banc nostram obtestationem ne eludalis, (43), *
oeque nos eo necessitaiis adducatis, ul et aliis .
dolorem nosirum aperiamus. Nam hactenus, ,
quod quidem vos non lateat, fratres, moesiiliam in , \
nobis ipsis premimus ; curo pudeat remolioribus . , ,
noslris communicaloribus, vestram a nobis aliena- \, , lionem declarare, ne et illosaflligamus, et gaudium his ^ ;
qui nos oderant, afferamus. Nunc solue baec scripsi; xixtfvu;
6ed de cunsilio omuium in Cappadocia frairom , \ misi, qui el nte rogarunt ul ne quovis uterer mini- . h
gtro litterarum, sed idoneo viro, qui quaecunque (44), !
omisimus in epislola, ne longius sermo protrabe- ,
reliur, sua ipsiuspnidenlia, quara ex Dei gralia ha- , \, & i
bet, expleal. Dicimus aulem opiatissimum nobig ,
ac religiosis&imum fratrera Pelrum compresbyte Q ,
ruro, quem ei excipite in cbarilate, atque ad nos , , mcum pace diiniltite, ut nobis booorum nunthis sit. . xxl
, \ \
, .
EPISTOLA CC1V*.
'.
Queritw Basilius apud presbyteros Neoccesariensei, ac per eos aptid tolam civitalem, quod cwn sibi
Ulis necessitudines nUercedaiU, absentem &e condemnent et oderinl, ac caiumnm in vilam suam elfid
pro-beanl. Veclaral se non lam s u a , quam iilorum causa ad defetuionem aggredi. Potiulat ut si sa
peccala, admoneatnr; sin aulem insanatnlia, publice ab adversario prodeunle arguatur. Quod spe
ul idoneis imtrucli $int prasidiis, qui de suis tcriptis judkium fererU; ea tamen libenter Ulorum judici
Fidem suam defendit et Ix puerili mslitulione accepta ab avia Macrina; et ex perptluo Artanas luerem
quo$ redeuntes suscepil,fidemNkmnam confitentes recepit, idque comprobante beatiuimo Atiian
cum plurimis Ecclesm, qna* recetuel, commumonem: unde denionstrat ab illarum Ecclesiarum comm
$i asua discedanl, ac roqal ne $e coqmt apud has Eccle&iat dolorem hactenui corde preuum depromere
minermt antiquce intet Ecclesianr Cwsarietuem et Neocwsariensem\conjmclionis.
l
Ad Neocmartenses.
(45).
1. Mullo tempore siluimus inter nos, fralres

omni honoce dignissimi nobis ac cbarissimi, non
secus ac qui ad iram concitati 3 0 3
- Q"
aulem ita iratus el implacabilis injuriae auctori, ut
ortam ex odio iracundiam per totam fere hooiinis
1.
\ \ ,
. jbpv \ , &5
4prt*
* Alias LXXV. Scripia anno 375.

(40) Ota . l u mss. septem. Editi &
.
(41) . Ita tres vetustissimi codiccs.
Edili . Paulo post editi \ . Sex
inss. ul in textu. Ibidero legimus et inlra
, quia sic babent plerique mes.
(42) . Sic tres vetustissimi codices
cbm duobos aiiis. Editi .
(43) '. Ha HarJ. el Coisl. primus.
Nonnulli alii . Edili .

(44) . Iia Harl. et Med. mulio mdiis
quam editi .
s u n l
is
(45) .
Scripla est b&Wl
stola presbyteris Neoesesariensibus, per quos rt\

infra, n. 2, se toiam civitaiem alloqui. Eamoe!
epistolam indicat in epist. 207, cum ait se
toti scripsiase presbyterio, nec responsun^
pisse.
EPlSTCLAKUH CLASSIS 11, EPIST. CCIV.
U 5
,.; " -
(46 47), &
:. *
,
\ *
. , ffor v
,
,
4
yjl
,
,

, ?
' ,
( , ,
MaMfrv. ,
,
xacav [ (48), .? , .
,
,
,
%
746
aelalem extendat? Quod taroen videre esl ugu no

bis evenisae : quamvis nulla sit justa disjunclionis causa, quod quidem sciamus ; ged contra,
wulia et magna ad summam nobis amiciliam el
conjuuciionem exstitcrint ab inilio; unum quidem, illudque inaximum et primum, Domini prae-
ceptum diserte dicentia : ln hoc cognotcent omnes,
quod discipuli mei eslis, $i vo$ mutuo dUigiiis *.
Quod quidem cbariiaiis bonum rursua Apogtolu*

perspicue nobis cxponil, modo quidem, cum pronuntiat coroplemenlum legis ease chariutem, modo
vero, cum charitatis bonum onmibus siraul oiaguis
bonis pnefert, dum ait: Si linguis hominum loquar
et angeiorum, charitatem auiem non habeam, factut
$um CBS sonans, ul cymbalum tinniens. Et si habeam
propheliam, et noverim mgsleria omtiia, et omnem
scientiam : el $i habeamfidemomnem, iia ut montes
transferam, chariialem autem non habeam, nihii $um.
Et si insumam in atimoniam omnet facultaies,
tneas et iradam corpu meum ut comburalur, chari*
talem autem non liabeam, nihil utiliialis capio **;
non quod possini atiqoando singula, quae enumcraia sunt, sine dilectione perflci : sed quod Sanctus voluerit, ut ipse dixit, adbibila byperbobe
Ogura, prasianliam oinnia superautem buic niandaio tribuere.
1 , ,
2. Allerutn buc accedit, quod, si quid magni
ev/ \ , afferl ad conjunctionem, etiam iisdem uii magi: strig, iidein nobis sint ac vobis magislri myslerio , \ , Q rum Dei, et patreg spirilDales, qui initio Eccleaiam
- vestram fuudarunt: Gregorium dico gummum i l . , lum virum, et quoiquqt post eum gedi apud vog
' (49) - episcopali guccedemeg, alius posl jlium, veluti
(, * , - glellas quaedam exorieiiteg, iisdem vesligiis ingtiie-, , runt, adeo ul nemini obacura reiiquerini aelegiu
*(50) instituii monumenu. Quod gi et corporeae neceggi . \ * tudines contemnendae Jion gunt, ged multum eliam
, (51) ad lirmam conjunciionem vitaeque gocieutem eoa
^& ducunt, bc quoque nobig jura Tobigcum inler cedunt. Quare ergo, urbium ornatisgima (per
&. , (* vos enim urbem iotam alloquor), nullae igiinc
), roanguetaa littene, nulla vox optabilia, ged apertae
(52) , , ' sunt aures vegira, bis qi calnmniari conanturf
; unde eo plus ingemiscere debeo, quo magig video
, D ad exUum perduci quod inienduni : giquidem

: ,
, , *
^ -
* Joai. xiii, 55.
I Cor. XMI, 1-5.
(46-47) . Ita ires veluslissimi codicee

cum ploribug aliis. Editi .
(1&). Sic uterque Coist., Harl. et Med.
Edili . Paulo post Harl. et Coisl. secondug . Non ionge Hed. el Coisi. prinus .
(49) * . lla Goisl. primas et Harl.
cum aliis nonnullis. Editi .
recte emendatum csi in edilionibux recentiuribtiR,

quaa secuti sumus.
(51) . Ita sex mss. Editi \ .
Paulo posl edili . lidem
mss. ut in texlu.
(52) ". Quamvig banc gcripiuram eolug
codex Reg. gecundus guppeditet, earo lamen
adsciscere in texiuiu non dtibilavi, tum quia illnd,
(50) * . Sic mss. gex pro eo quod
, quod liabenl editi, idem prorsus
ftal in edilia " . Ibtdem editio Hagan. el sonal ac , lum quia favent Ilaxl.
jhsiieensig prima el seplemrags. - et ulerque Coisl. in quibus iegitur .
, ofocura cade$ti$ institnli monumenta. Quod . Ibidem vocula addila ex geptem mss.
erraium miror in tot codices irrepsisse. Caeierum Jdem Reg. codex non mullo post
PATEOL. GR. X X X I I .
9h
1
S. BASILII MAGNI
747
calumniae opue auctorem manifeslum babet : qui, * .

cum ex multis malefactie notus sit, tamen hac ,
maxime nequitia dignoscitur, ita ut nomen ei ,
facturo fuerii peccatum. Sed tainen ferie meam ,
dicendi libertatem : utramque aurem rucis syco- . a)V
phanlis aperienles, omnia animo citra examen ^ :
recipitis, nec quisquam 304
" mendacium , /
a veriiale seernat. Quis unquam malarum crimi- * \ ;
iiationum penuria laboravil, solus conlendens? (53).
quia menliens convictus, absente eo qui calumniis ; *.
appelitur? quaenani oralio non probabilis audienli- , ^*;
bus, si maledicus asseveret rem ila se habere (& ,
is autem cui maledicitur, nec adsit, nec contu- , ; ,
melias audiai? Nonne et ipsa saeculi consuetudo , ,
baec vos edocet, eum, qui aequus et communis ; &:
auditor fulurus est, non debere tolum abduci a , \ mprseoccupanie, sed ei defensionem exspeclare ejus, (54), ^
qui reus agilur, ut sic ex collalione utriusque , * is.
eermonis, verilas elucescai ? Juslum judicium ju- , * &,
dieaU : prseceplum esi unum exraaximeneces- ;
sariis ad saluiem.
\ .
5. \ , *5. Atque brec dico, non oblilns verborum Aposloli, qui fugiens bumana judicia, toiam suain , , vitam itlius judicii, quod decipi non polest, exa , tWm:;
mini reservabal, ubi ait : Blihi autem pro minimo ;
e s l
e$( ti( vobis judicer, aut ab humano die \ Scd
' tyiir
, . ' ^
(amen quia aures veslras falsa criminatione* pra>

occuparunt, ac catumniis pelila est vita nostra, *
petila eliam noslra in Deuro Gdes ; baud ignorans , ,
tres stmul personas a calumniatore Isedi : nocet G " , , cr.
enim et ei quem calumniatur, et iis quos alloqui- %
lur, et sibi ipse : de meo equidem damno lacuis- , 1
sein, probe scialis, non qtiod vestram existimalio- \ ,
nem contemnam (quomodo enim qui, ne eam , , W J mitlam, hc scribo et nunc conlendo?), sed quod * (55) , ( rapo;
videam ex tribus qui l&duntur, euin qui roinus , , )* xil
laoditur, me esse. go eiiiin veslri jacturam facio, ;) * , \ ; vobis veriias eripKur ; et qui borum auctor esl, , \. ly
me quidem a vobis aejungil, ipse vcro ee a Do- , \
mino abatienat : fieri enim non polest ut quis * &Deo, velita patrando, conjungalur. Vestra igitur ,
eauFa magis quam mea loquor, et ut vos damno .
iniolerabili eximam. Quod enim majus euiquam ;,
malum accidat, quam si rcm oinniuro preliosissi- \ . *?
\ (56) *
mam amittai veritalcm
, ;
4. , ; ,'
4. Quid igilur dico, fratres ? Non peccali experteiu me eese, nec vitain lueaia refertam nou esse , * \
innumeris deliciis. Nam ine ipse novi, nec ceeso , \
lacrymas ob peccala perfundere. si forte possira *
%
Joan. , 24. I Cor. w. 5.

(53) . Ita ires velustiasimi codices,
xiiei quod in Med. legitur . Edili . Scripiura codicum inss. conftimalur ex
libro l)e Spintu sancio c. 29, p. 75, ct epist 257.
54) . Med. et Goisl. primus .
(55) ' . Ila ires vetustissimi codices
ct Reg. primus. Edili * . Mox ediW

2 Paris. . . Ali* el mss. ui
lexiu.
(56) . l u tres vetustiiisimi mss. etalii DM*
nulli. Edili , excepla tamen edilione Hagan.
jg
EPISTOLARUM CLASSIS . EPIST. CCIV.
750
v, , Deum meum placare, et suppliciuin inlentatuiii

& * effugere. Sed hoc dico: is qui nostca judicat, ei
, purum quidem kabere se oculum affirmat, festucas
, . (57). in nostris oculis invesligel. Confiiemur enim nos
- plurima bene valenlium cura indigere. Quod si hoc
- , non dixerit et certe tanlo tninus dicet, quanto pu\ , rior fueril (siquidem proprium est perfeclorum seee
( - non efferre; alioquin otnnino obnoxii arrogantiae
- - Pharisaei essent, qui 6ese justificans publicanum
, , , - condemnabai), mecum quaerai medicum; nec anle
,' (58) , tempas judicel, donec veniat Dominus, qui revelantpoy , , bit occulta tenebrarum, el deleget consilia cor , dium . Memineril aulem et illius, qui dixil: No. , litejudicare ut non judicemini : iteni, Nolite canW
* , ,
Ira
demnare, ut non condemnemini *. Omnino
305
. " , , aulem, fralres, siquidem sanabilU sunt nostra de , (59) licta; cur morem non gerit doctori Ecclesiarum
&&
, diceiiti, Argue, increpa, obtecra ? Sin aulem in,
;
sanabilis noslra iuiquitas, cur conlra non stai ad\ , . , versa fronte el evulgans nostra delicta, liberat a
, pernicie, quam inrerimus, Ecclesias ? llaque ne fe' ; - ralis prolalum inlra denles contra nos convicium.
' ' - Id enim vel una aliqua ex pistrino ancilla fecerit;
. in boc eupra modum enituerit unus aliqnis ex bo, ' minibns abjectissimis, quorum lingua ad omne
, exacuta convicium. Sed sunt episcopi: vocentur
. ' * ad audiendum. Est clerus in unaquaque Dei paros*
. - cia : congregenlur spectatissimi. Libere loquatur
. qui volct, ut quod flel probatio gii, non convi^ , , cium. Oculis subjiciatur occulla mea improbitas :
\ . '' oderit autem ne liuic quidem, eed admoneat ut fra , trem. iEquum est ut misericordiam bominibue
. beatis et peccati expertibus nos peccatorcs mo vearaus, magis quam indigaationem.
(60) .
5. ,
5. Quod si circa iidem error est, ostendatur
- nobis scriplum : rursus sequum et commtine judi~
. . , cium sedeat. Legalur crimen. Expendaiur ao non
) magis accusantis ignoratione crimen esse videa, tur, quam scriptum sua sponte condemnaudum
. ! sit. Multa enim ex bis quae prseclare se babent, U - Iia esse non videntur bominibus accuratum men. tis judicium non babentibus. Nam et aequalis pon, ^ deris moles non videntur esse sequales, si lances
. , D inter se aequilibres non sint. Ipsum eliam mel
- nonnullis visum est amarum , quorum guslus
. morbo comiptus. Sed et oculua non eanus niulla
, eorum quae sunt non videt, et malta quas non sont
. - comminiscitur. Atque eliam in judicio de scriptis
,
ferendo idem plerumque video fleri, cum eorum,
9 1
"ICor. iv, 5.
Matih. , I . Luc. , 57.
(57) . Coisl. pnmue el Med. habent . Paulo posi editi . Omnes

foss. ut in textu.
(58) Afer' . Sic libri veteres, pro eo auod
m in edilis ' . Paulo post editi
xs\Tou.Deest ariiculus In omnibus mse.
(59) . Sic Med. et Harl. cura tribus aliis.
Ediii . ConUrmalur baec scriptura, tum ex
I I Tim. iv, 2.
his quae aequuntur, tum etiam ex aliis ad Neocearienses epistolis, in quibus Basilius odii ei dissensionis causas in eorum episcopum videlur polissimum conferre. Sed ea de re uberius agemus
in Viia . Basilii.
(60) 01 . Sic mss. MX. Editi

,
S. BASILH MAGNl
731
7531
qui scripserunt, facullate judex inferior esl. Nam .

iisdm fere prafsidtis instrucios esse oportet, et -
qui de scriplis jmlical, et qui scribit. Nisi forte de \ .
agriculturae op ribus non poiest judicare qut nnn ; (61) *:
esf agricola ; et quid dissonum consonumve in mu- , \ \
eicis modis non dignoscet musicae non perittts : (&
stalim vero sermonum erit judex, quicunque vo- :
luerit; qui taoien nec praeceptorein suum polest (2),
osiendere, nec lcmptis quo didicit, nec quidquam , ,
omntno majus minusve de HMeris audivit. Jam ^
vero ego novi et in Spiritus oraculis non licere . , \ >
cqilibel examen aggredi verborum; sed ei, qui (63) \ ) ::
Spiritum habet discernendi; quemadniodum do- I, ;
cuit nos Apostohiff, qni in donorum divisionibus , ,
dixii : ttnic quidem per Spiritum datur sermo sa- ' () hh
j
, aXJiylk
pientice, alii vero sermo tcientitB secundum enmdem
Spiritum : alii fides in eodem Spiritu : alii opera- ,
(64) - 6e mctionet viriutum : alii prophetia, atii dheretiunet
ipirituum**. Quare si nosira quideni spirilualia , 1&.
sunt, ostendat se babere donum discretionis spiri- . "

lualium, qui noslra judicare vult. Sin aulem, ul , ;
ipse conviciatur, a 306 saptenlia hujus mundP
proficiscunlur; oslendal peritum sese mundi ea- ; , copienliae, et tunc ei suflragia judicii commillemus. , :^Nec quieqnam puiel bsec ad fugiendas probatiooes (65), \ ;
a me excogitari. Pet-milto enira vobis, fralres opla- . &^
tissimi, nt eorum, de quibus accusor, examen pe- '
nes vos sit. An usque adeo tardo eslis ingenio, ul . , '
'
omnibus patrunis indigealis ad veritatem invenien
dam? Sed si per se minime controversa vobis vi- Q . ,
deanlur, persuadete nugatoribus, ut contentionis (66) <?3
tludium dimittant. Si vero non nihil videiur esse ; ' ^
arobigui, intcrrogate nos per aliquos internunlios, ' , :qoi nostra ministrare fideliter posstnt: aut eliani * (67) \ scriptas, si ila videbitur, cxposche a nobis expla- ^, ,
nationes. Oronino autem omni modo curate, ui ne * f
, , .
iata ciira examen relinqualis.
. .
. Nosira auleni fidei quse possit illusirior esse
6. (6R
probatio, quaro quod educali sumus sub avia beata
iRuliere, ex vobis orta? Macrinam dico celeberri- \, ' ; >
mam illam, a qua edocti sumus bealissirai Gregorii , '
verba, qurecunque usque ad ipsain memorise con- ,
" I Gor. , 8-10.
(61) . Harl. et duo alii .
D (66) . EdiliO Basileensts secuoda
(62)
mss.sex.Edili . ei Parisiensis , I omnino paironit
(65; . Ila rass. el ve- indigealis. Elsi haec scripuira videiur prima sperie
liist* editiones. Basileensis secunda ct Paris. ba- eatis commode posita, tamen longe pnefereodaN
bent .
ea quain in texturo recepimus. Nhiiur enim ntcio(64) . Addunl editi ritale sex codicum mss., llarl., Med., GoisL uirius . Sed baec desunt in quc et uiriusqiie Regii, et cditionum Hagan. ac
Basileensis primx. Prselerea melius conducil prih
omnibus nostris tiiss.
(65) . Editi addunt quod deest posilo Basilii. qui peracule declaral absurde factuin s*x uostris mss. Non dillicile est ex boc loco ros Neocaesarienses, si per ee ipsi dijudieare nolint,
perspicere, episcopuni itlum NeocsBsariensem, qui quasi omnes patroni et ejuamodi judicium essent
Basilio tantum molestiae exhibuit, indoclum bomi- advocandi.
nem fuisse. Alque id conftrmatur ex epislola 207,
(67) . Sic tres velustissimi codices. Ediii
n. 1, ubi eurn Basilius ait lingua perstrepere, et , excepta tamen editione Haganoeusi.
cavillalionibus suis verisimilitudinis colorem illiltft\ . Gonjunctio addila ex sex mis.
nere non posse.
753
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCIV.
75V
- tinuatione conservata cum ipsa custodiebal, tuni

am, xal \ nos adhuc infanles fingebat el informabat pielaiis
. . dogmalibus. Postquam autem et nos sapiendi fa I \ , cullatem accepimus, ratione in nobis per atatem
)<>& >, complela, mullum lelluris ac pelagi peragrames, si
^ \ , quos invenimus secundum tradilam pietaiis regu , lanTainbulanles, eos et patrum loco babuimus, et
\ , duces animaruin noslrarum, in via qiue ad Deum
- *ducit, seculi sumus. Atque ad banc usque horam,
. , graiias illius, qui nos vocavil vocalione sancla ad
- sui cognilionem, uec sermonem ullum scimus sanae
, doclrinae inimicum in corda nostra intrasse; nec
* - aniraas nostras infami Arianorum blasphemia con laniinatas unquam fuisse. Sed si quos aliquando
. '' ab illo niagislro profectoe in communionem admi , B SNIIUS , inorbum intimo corde occulianles, et pia
, \ verba loquenles, aut cerle iis quae a hobis diceban , *, lur, non repugnantes, iia suscepimus; cum nou
W , , omne de ialibus judicium nobis ipsis permillere/ ' (69) , IIIUS, sed senlentiam, quae prius tala de illis fuerat
\ a Patribus noslris, sequereniur. Ego eniin cum ac . - cepisseni lilteras beatissimi Patris Albanasii Ale (70) xai)drit episcopi, quas ct in manibus babeo, et
, & \ osiendo exposcentibus, in quibus clare pronunlia , \ vil, si quis ex Arianorum hajresi volueril iraiis, , ferri Nicaenam fidem confilens, eum admiuendum
, esse, nec esse in eo recipiendo hsesiiandum ; cum (71), - que ille mibi btijus decreli socios ilasset, tum
, * Macedoniae, lum Achaiae episcopos ouines; ratys
-j ^ 307 neceese esse tantum virum sequi ob eorum,

qui legem lulerant, auclorilalem, simulque cupiens

\ ) pacificationis mercedem consequi, fidem illam conW , fitentes ascribebam numero coiiimunicatoruro
,
.
7. Juetius eet autem res noslras judicari, non
7. "
ex uno aut altero non recte in veritale ambidauU, ' - bus, aed ex mullitudinc episcoporum, qui nobis in
-' toto lerrariim orbc per Domini graliatn conjuncli
. , , , suui. lnterrogeniur auteui Pisidae, Lycaones, Isauri,
, - Phryges ulnque, Armenioruin quidqnid vobie esi
, , , , , - vicinum, Macedoites, Achset, lllyrii, Galli, Hispani,
(72), , , ". - Ilalia lota, Siculi, Afri, iEgypli pare sana, quidxwy , - quid esl reliqui in Syria: qui el ad noa liiteras
ve; , millunt, et rursue a nobis accipiunt. Ex quibus
' . fiv Htterig, tum quse illinc afferunlur, tom qnae rursus
fcv - vice versa binc ad ipsos niiliuntur, diacere vobts
6 , licet nos omnes esse unanimes, idemque seniire.
, . " Quapropter comtuutiionem nostram qui refogii,
T
(69) 05re... " . Ita mss. sex. Edili

^ . . . Ibidera Coisl. priiuus
:.
. Editio Paris. addil , sed
pr^posilio deesl in seplem mss. el aniiquioribiis
aHionibus. Quod aulem de Mhanasii seutemia
lestatar Basilius, id confinnalur cuui ab ipso Aihatusio, qui in epist. ad RufiaDum non solum in
3>), scd etiam in Graecia, in Hispania el Gallia
Ubique ideio episcopis placuisse declarat; luin
a Liberio papa, qui in episl. 13 jfigyplios
wnoee ei Acbivosi ejusdem sententiaj tesles cilat.
e
Sed mirum est cur Occidentatium teslimoniuin aut

Atbanasius in epistula ad Basilium praeiermiseril,
vel ipse Basilius hac in epistola praeieriiiilLat.
Causain invesliâre conabiinur in Vha S. Basilii.
J7i) J}\r kr .
ila mss. sex. Edili
.
{) . Legilur in codiciluis Harl.,
Val.. Goisl. secundo ei ntroque Regio. lnler bas
provincias non reienscl Basiluis Ciliciam et Galatiam, quia his in regionibus grassabatur haeresis,
neque eliam Asi dioecesim, quam Basilio* valde
suspectam fuisse p^rspicimus ex epist. 21^.
755
S. BASILIl MAGM
sinceritas veslra noverit eum gese a tota Ecclesia srpiraie. Circumspicite, fratres, quibuscum vobis ,
srt communio : gi eam a nobia non suscipiatis, ^ (75). (74), ,
quis jara voe agnilurus esi? Nos eo necessitalis ne ?'
pcrducatis, ul triste quidpiam de cbarissinia nobis , ;
Kcclesia slatoamus. Ne coimniualis, ut qua nunc corde premo, mecum ingemiscens, et deplorans 7 .
Itictuosum lempug, quo citra ullam causani Eccle- , ' >
siae maxima, et jam olim inier se fralernis aniniis , '
conjuncise, nunc dissidchl; ne commitialis, in- , , , :
quam, ot haec apud omnes gimtil communicalores ,
deplorem. Ne cogatis me voces promere, quas bac- (75),
tenus rationis freno occullalas apud me conlineo.
Satius est nos e medio lolli et Ecclesias inler se .
conscntire, quam propler pueriles nostras shnulta- , *)
tes lantum mali populis Doi inferri. Percontamini * .
Patres veslros, et annuntiabunt vobis, paroccias, ,
ctsi locorum silu videbantur inter se divtsan, at ,
qnimb unum fuisse, unoque consiiio solitas guber- .
narl. Frequentissime populus iniscebatur; frequen- , ,
tisgimc e clero alii ad alios veniebanl; ipsis vero , \
pasloribus tanlum iuerat mptui amoris, ul ulcrque (76), ,
altero in iis, quae ad Dominum attiaent, magtsiro $ .
ac duce ulerelur.
* *. *
, .
'.
308 EPISTOLA CCV
Mlpidium rogat, misso iterum Meletio presbytero, u/, eo agenle cum episcopit mariiimis, locus et iempiu ad
sUibiliertdam conslituantur.
Elpidio episcopo.
'
\ (77)
Rurgus dileclum et compresbylerum Melelium
impuUrous, ut tuse dilectioni nostram salulationem ,
perferat. Coi quanquani omnino staiueram par- .
cere ob infirimlatem, quam sponte sibi ipse asci- ,
vit, redigena carnem in servitutem ob Evangelium ,
Cbriaii; tameo cum mibi ipsi decorum esse exisii- , ~
mans galuiare le per ejusmodi viroe, qui, quae- (78) :
cuuque lilleras eflugerini, per se valeant supplere, , '
el vehili loco epiglotae vivae esse et scribenti et , *
epistolain recipienti: tum etiam ipsius desiderium
explens, quo gemper tuam praeslanliam prosequi- ) ,
lur, ex quo bonoruni quibus predilus es, pericu- , *
luro fecli; ipsum eiiam nuuc ut ad te proficiscalur '
exoravi, ac per eum et visitalionis olviraus de- (79) , * ?.
bitum, ei roganius iti pro nobig ac pro Ecclesia I) ,
Alias CCCXXll. Scripta anno 575.
(75) '. Vetus est apud ecclesiaslicos
eciiplores eflaium, euin schismatis crimen incurrere, qui aliuui preier fag et jura excommunicat.
Sed lamen ejusmodi ecliismalici non idcirco ab
exteriore Ecclesiae comnuinione discedebanl. At
Bagiliug loquitur de hic exleriore cominunione,
eaque cariiuros declarat, qui a sua discesserinl.
Quod quidem non accuratissime diclum videreiur,
?iisi praciptie de Ncocaesariensibua dictum esset.
Naro Paulinue Anttocbetuis carebat coinmunione
Bagilii, nec tamen Ecclesiarum Occidenlalium
communionem ainiserai. At Neocacsarienses si in
injuria Basilio facienda perstiLis&ent, eumque corgigwul apud communicatores guos querelas dc~
ferre, non dubium quin omnes illius causie favisgent, ct justissima in Neocassarienaes iudignatioue
exargiggent.
(74) . Edili addunt , quae vocula deest in oinnibus nostris mss.
(75) . Coial. prinius .
(76) . Editiones Hasileensis secunda
et Parisiengia addunt , sed repugu.iLi
septem mas. et antiquiorcs edilioncs.
(77) Yide Addenda.
(78) . Sic muhi codices nigg.Sed recenliores habent .
(79) '. . Hxc degunt in cudicibus
Mcd. el Harl.
757
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCYI.
758
Dei precerie, ul Dominus det nobis ab injuria

(80) \ inimicorum Evangelii liberatis tranquillam ac quie , lam vitam agere. Quod st et tuae prudentiae con (81). sentaneum et neoessarium vidcbilur, ul in uuurn
\ veniamus, congrediamurque etiam cum reliquis
, \ rcverendissimis fratribus mariliniamm civitatum
episcopis, ipse eliam nobis designa locum el tem, \ pus, quo baec fient, et scribe fralribus, ut presti * , - tuto lempore relinqueiites unusquisque ea qu in
, , \ manibus negotia, possiinus aliquid ad aedificalio , * nero Ecclesiae navare, ac lollcre insitas nobis nunc
^ , ex snspicionibus inler nos moleslias, ac cbaritalem
- firmare, sine qua mancaui et iniperfectam esse
, , cujusvis praeoepti obseivaiionem ipse nobis Dotni' nue dcclaravit.
6.!.
^ ' .
EPISTOLA CCYP
Contolatur Elpidium, nepolisfoorteafflktum, ac, tperatum congratum ne dolor interpellet, horUUur.
(82)
Elpidio episcopo toniolaloHa.
Nunc maxirae corporis infirmitatem seutio, cuna

eam
video niibi tanlopcre obstare animae ulilitati.
,
' . (83; Si enim mihi res succedereul ex aeutentia, nou.
, * , vos per lilteras, neque per internuntios alloquerer,
- ' sed ipse per me et charitatis exsolverem debitum,
" ' , et cominus perfruerer spirituali emoli^menlo. Nuitc
xai (84) . auteiu ita mc babeo, ut praeclare mecum agi puleui
, \ si vel in pairia motus sustinere possim, quos milk
, - necesse est noslre paroeciae pagos visitanli susct
- C pere. Sed et vobis Doiiiiuus robur et alacritateifc
:. i ei mibi prapter studiuin, quod nunc 309 babeo
\ , \ \ (85) largiatur et vires, ut, quentadmodum vos rogavi
/ . \ , , , fiat mibi copia vobis fruendi, ctim infineeComa
: , nicos venero. Metuo auteiu luaa dignilaii, ne te do
\ . mesucus dolor inlerpellet. Didici namque afflictum
, le fuisse filioli inleriiu : cujus jacturam, ut avo,
. \ , niolestam quidem esse par est; sed ut viro tanloe
, , jam iu virlute progressus adepto, et perspectam
, babenii reruin hiimanarum naturam tum ex tem*
, poris experienlia, tum ex $pirituali doctrina, con
, senlaneum esl inlolerabilem non esee propinquisai , morum disjunciionein. N O D eniro idem a nobii
- Dominus exposcit, qood a qnibuslibet bominibae.
. \ Hi euim vivuot ex consuetudine : nobis aulem
. * vivendi regula, Domini praecepium ac praeierila
beatorum viroruro exempla, quorum magniludo
, \ animi adversis temporibus roaxime declarata est.

(80) . Nonnulli mss. .

(81) '- I i * Med. et Harl. quae quidetn scriplura Basilio usitata et ramiliaris, sed a recenlioribtis librams videlur fuisse mulala in , ut babent edili.
(82) . Hunc titulum gic reposuimus, quia in tribiia antiquissimis codicibus
legitur: * Eidem consolatoria.
Pnecedit aulem in bis codicibus epislola 205 ad
eumdem Elpidium. Deesl episcopi vox in edUis. At
i n codicibus Vat. et Ref- priino leîlur ianluro :
, omisso hlpidii nomine. 1n coJice
Kegio eecundo legitur
, et in codice Parisiensie Ecclesiae: -
\ * Cuidam eonsolatona
ob morlem nepotis. Prater auctorilatem vetuslifesimorum codiciim, lania est necessitudo huic epistolae cum prsecedenli, ut dubium ess nen possit,
quin ad Elpidium epiacopum scripta sil.
(83) jKara rovr. Ilarl. (.
. Edili adduiu ^ quod deest
in sex mss.
(85) . Ha trts v e t u s t i s M r o i codiees ctim pltuibus aliis. Editi .
Paulo post iideni ediii . Novem mse. Snbinde sex uiss. . Edili
:
Alias GCCXLVHI. Scripta annp 375.
759
S. RASILII MAGNl
7f.O
Ut igttur et ipse forlitudinis ac verre ob speraia * , .
bona animi afleclkmie exemplura bomiuibus reUn- *
qtias , inviclum te a doJore ac molestis rebus . "
excelsiorein exbibe, paliens in affliclione, spe
feelus. Horum ilaque nihil speralum nobis con- , gressum impedial. lnfaniibus namque saiis est , ' ,
selag ul inculpati sint: nos autem debcmus pra- ,
scripla nobis minisleria Doraino exhibere, atque ^
in omnibus parali et expediti esse ad Ecclesiarum . ;
administralionem, cujus magna praemia ftdelibue
el prudentibus adminisiria Dominus noster reser- ,
vavit.
,
, .
EPISTOLA CVII'.
'.
!
C*m NeouBsarienses cierici omnet ad unum fr? odio Basilii cum ephcopo tuo consenlirent; Bnsi ius
atsenlenlur homini errorem SabeUii mducenli, neve paliantur populum ab eo decipi. 1$ Ba$Uiu
tuens: somniafingebat,tU Busilii docirmam persuadeut e**e perniciosam. Qiusani odii rogatut,
prieter psalmos et canlum ac monatiicam vitam: imliiuUi, nowium in Neoc&sariensi Bcclesi
Cawtriensi. Utrumque illud mstiimum Bnsilius et ubi honori es&e, el in atiis Ecclestis vigere dem
hxc non (uisse lempore Gregorii, respondel nec litanias lunc tui$$e, nec quidquam fere ex illius
peresse. Unde eos monet ul irabem ex oculis suis ejiciant, ac Iwresim vitent; alioguin lacere se no
marwn pemicie.
Ad clericos Xeocccsarienses.
(86) .
i. Cousensus in mei odio, et quod omnes ad

1. " , \
tinum belli nobis lllali ducem sequimini, suade- ^ ;
oal mihi, ut erga omnes pariier conticescerem, * , &
neque amici scripti, atit ullius colloquii essem , \
incepior, sed in silenlto moerorem meum conco- , '
querem. Sed quia calumnis silentio non praeler- ))
mittenda, non ul conlradicendo nos ipsi ulcisca- (87) ,
miir, sed ne mendacium progredi el deceptos laedi , * paiiamur, necessarium visum esl boc etiam omni- ,
bua proponere, el prudenliat veetrae scribere, quam- ,
via cum nuper loli presbylerio coronumiter acri- , \
psissem, nulia me responsione dignali siiis. Nolite , \, aaaenuri, fratrea, iis, qui prava dogmaia inanimos ,
vestroa inducunt: neque despicile, dum populus Q (88). , ,
Dei, vobis scientibus, 310 per impia dogmata
aubvertilur. Sabelliua Afer et Marcellus Galata, *;
aoii ex omnibue ea ausi sunt et docere, et scribere, qiuB nunc apud vos, velut sua ipaorum inventa, . \
proferre aggrediuntur populi ducee, lingua peralre- * \
pentes, scd ne verisimiiitudinis quidem coiorem , * , bis tricis et cavillaiionibus illinere valentee. Hi ,
fanda atqueftefandain nos concionantiir, et oroni , (89) , \ tl;
roodo congfeesura nostrum decUnant. Quamobrem? (90) *
Noone quia timent ne de pravia suia dogmaiibus \ . [
arguanlur? Hi videlicei eo usque tmpiidcnlia con- ^ ' , \ ;
tra nos devenere ut ei somnia ouaedam iii nos . ; \ w
1
Ivmnim quidem silentio prcetermittenda*. Posl non* Alias LXH!. Scripta aniio 575.
(86) . Ha mss. ire v c t t L - D nulli codices recemiores . U#
eiissimi cum duobus Regiis el Coisl. secundo. Maie etlam omnibu* addere.
(88) ... . Ita Ires vetostissiw
in edilis . Non eniin sic loqui
eolct Basilius. Post ope veierum codicum emen- codices. Edili ... .
(89) ... . Ila Harl., JW-.
davimus quod niinus acturale scriplum erat in
editis et . In Coisl. lerque cum iribus Regiis. Edili duobus tamen recentioribus mss. et in edilionibus ... .
(90) ". lta ires velustissimi codices; q'"*
Hag. el Basil. legitur . Pari. 2 .
87) . Qtiinque codices que aiii . Edili .
oon anliquiesimi . Ne ca*
761
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCVll.
76|
: (91) - comminiscantur, doclrinam nostram ul pernicio:; ! - sara calumniantes : qui eliamsi oninia meiisiusn,
, ! ' , quibus folia cadunt, somnia et visa oapitibus euis
, * colligaiit, nullum nobis probruiu poterunt inurere,
- cum plures sinl in unaquaque Ecclesia, qui testi , monium dent veritati.
IJJUV , ( 9 2 ) ' } .
2. Quod st causam rogentur implacabilis
2.
, ! et inexpiabilis belli, psalmos dicunt, et melodia
' (93) modum a conslietudine, quae apud vos invaluit,
, \ , ' diversum, ct quaedam ejusmodi, quomm eos par
. , erai pudere. lncusamur aulem, quod eiiam ho! , - mines habeamus pietatis cultorcs, qui nuntiam
, ! remiserunl mundo et omnibus saeculi curis, quas
, & , spinis comparal Domimis, vcrbum ad fructum
(94) , ferendum pervenire non sineniibus. Ejusmodi
homines inorlilicalioneni Jesu in corpore circurii' ! , ferunt, et crucem suam poriantes, Deum sequun . lur. Ego vero loia uiea vita mercarer, ut mea
, , essent haec delicia, hatferemque apud me viros,
! ' , * ! , roe doctore, banc pietalis exercitalionero profiten . - les. Nunc aulem in iOgypio qnidem audio latem
* esse virorum virtulem : ac fortasse nonnulli et in
-! ! Palaeslina evangelicam viiam excolunt : audio rur . sus aliquos el in Mesopotamia perfectos ac bealos
% ! ! viros. Nos autem pueri sumus, siquidem cum per . fcciis comparemur. Quod si et mulieres evangeli . \ cum vlvendi genus profitenlur, virginilaiein pr&fer- , rentes nuptiis, petulanliam carnis redigentes in
, (95) C servitutem et in luclu illo degenles qui bealus
, ! , praedicalur, bcaiae sunt ob proposilum suum, ubi , . ounque fuerint lerrarum. Apud nos aulem baec
(96) , parva el exilia sunt, ac bominum adbuc elemenla
! . discentium, quique introducunlur ad pietalem. Jam
, si quid dedecoris vitae mulierum inferunt, eas de * fcndere iion libet, lllud tamen vobis teslificor, quas
, hactenus paler mendacii Salanas dicere non auaus
, esi, ea semper a cordibus metus expertibus et
, ! eflrenatis Knguis audacler efferri. Scire autem vos
! (97) . - volo, nos laudi ducere, quod virorum et muliermu
, ! ! coeius babeamus, quorutn conversatio in cce.lis est:
(98) * qui euam carnein una cum affecliouibus ac cupi, diiaiibos CTucifixerunt: 311 qui nec de cibis nec
! * ^ de indumenlis sunl solliciti, sed minime distracti,
-! ! * ' et Domino conlinenier astanles, noclu diuque per , ! severant in ocationibus. Quorum os non loquitur
. opera honiiiium; eed hymnos Dfeo noslro conci * (99) nunl conliiienler, operanies manibus suis, ut ha , - beant unde imperiiaot iudigentibus.
!, .
(91) . Sic ires iidecti veluslis- , et paulo posl . Scd fnislra Hbrarierum
simi codices. Edili Ibideni aliquisemendare vohul scripturani non vilio&aui.
(96) . Emendavimus ope Harquimnie codices non ila vetusli .
(92) " , elc. Deest bic arliculus in laeani codicis et Medicaei quod minus connnode in
aliis et in editis legebalur .
qualnor niss. non aiiliquisrfiniis.
(97) . Deest ea vox in Valicauo, Reg. secun(95) xap* . Posierior editio Parisiensis
cl Becii duo codices ac CoisJ. secundus el Harl. do el Coisl. secundo.
(98) , lla mss. oclo. Editi
seciinda manu * .
.
(94) . l u seplem mss. Edili .
(99) * veieres Iibrisunimo consensu^
(95) ^. Rcg. secundus >
7 5 9
S. RASH.r
Ut igitur et jpae fortiludinis ac verae ob speraia

bona animi afleclionis exemplum bominibus relin
qnas , invictum te a dolore ac molestis rebu
excclsiorein exhibe, paliens in affliciione, s
heius. Horum ilaque oihil speratum nobis c<
gressum impediat. Infanlibus namque saiis
tas ut inculpati sint: nos autem debcmus
scripla nobis minisieria Doroino exhibere,
in omnibus parati el expediti esse ad Eic!<
administralionem, cujus magna praemia
et prudenlibus adiriinisiri* Dominus nos:
vaviL
, ?
& ,
: ol foi66iW><
*vo *
>
,. '
, \ irfvta
,
jiaiov , !;
,1
/. ^41\ , -
r , * , *
, 8
:
(1) * .
, ak
in vtai
EPISTOLA CVII-.
siis
, , , -
l l &
Cm Neocwtarienm clerici omnes ad w
lunis
, , ^*;
auetuetitur homim errorem Sabellii i
\
, .! '
tuen*: sonrniafingebat,ul Basilii di><
lerba
prwter psalmos et cantum ac monaî
, : i ff,Cawiriensi. Utrumque illud iusliiui

. >i nos
koec non \u\su lempore Gregorii, n
.
^w* Liperesse. Unde eo$ monet ul trabem
,
() *
marum pemicie.
jru.wrt Sy , ,
Ad clericos AVtu\.
, ", , , \
,
I . Consensus in mei oiii
,
' olfe , \
unum beili nobis illati du<
.
oal mihi, ut erga onin<
4. ' , , \ ^
nngru
neque amici scripti, a
.
' (4), ;
stadio
ba
inceplor, sed in silenii
; oplarim . quereni. Sed quia calr
vivere. , \
miUendse, oon ui com
pro
pec C . \
fnur, sed ne mendach,
ut
non pauamur, necessarm
0, ,
bus proponere, el p n
. "
^
fvisse
sub
vis cum nuper lot
-**$ lestcs, qui ,
psissem, nulla nio
wcMos conser- (5), (6) *
aaeeniari, fraires.
U
veslros inducun'
Dei, vobis s<
aubvertiiur. S. ,
soli ex omnilniH
,:
+
uter" post A -
lt
quae nunc .
_
labor, sed
lt pt* ottidero labor
^ ^ . Oiiines
* ^^fntanvioribus mu-
proferre nj:
penles. ^
bis
tnris
iv \
n t ^ KdUionea BasiL
fanda atm
modo
Nonn<
argir .
*-#n*r, .
***, dicit. Sed
>KrvrU4S. Liquet euim
Ira
_ m cvjifct* .
i fcvlu.
^
sapplicalioncs sive
Lgjgtf^ 4 LnrboUigio G r a v
p g ^ v H i t i a m aoooitunoti uie .
i ^ i W i M potiii Basilius inter
.v>juoiisiiim, quoil p i i w
.
v
, ' S o i a c i i l i s Spi[\nro
nulluiH [ H O I V S M O i i < onir>sio:us c . m L a n d i
M
l l k
.x.,
Harl. , Med. el Co\t\. primus. Edili ,

lbideiu edili post bauc vocem adduul , 4
boc verbuiu decst in oclo noslris coilicibus, ex quibus ibideui addidkuus , qua; vocula: deerantio
edilis.
(6) . Videnlur priina speae
cum bac episiola ptignare, qua: in libro De Sf*
ritusnncto legunlur cap. 29, n. 74. lbi docel Basilius lanluin esse Gregorii aptid Neocaesarieiises
adpiiralioneiu, ut non facinm aliguod, NOJI dicum,
D non riium ultum mysiicum, ultra quam UU relir
quil, Ecdetioe adjecerint. Unde ait eveniase, ut mui-
ta apud illos nianca esseul et incboaia. Cur ergo

in bac epislola nonnulla receiis in Ecclesian iuducla coiunieuioral, imo eos negal ex Grvgorii insJilutis quidquam retinere ? Naec uf concilienUr.
ohscrvanduiu esl, i Qu iegunlur in libro Dt
Spirhu snticto acripi dt-
insignibiis el praeri* ^
i n s l i l i i l i s ilrluTt. l l k j ^ ^ i b i l addi , n i l i i l delruU

p.issi sunl N e o c ^ ^ H WL Hinc nulla aprid e
iuonasieria, m c
novis n l i l n i s | |
efaitt attiiicl
iiisniuin imliMl
reni practexere
1
vi
ns
moiiiLMitiI
iuilla ad nsus
MUC : qnaie^
scuus, ofc"
| episcopu|
UUMMU
erai
id n
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCVIlf.
766
\ vaetis ? Gregoriug non operiebalur 312 in pre' cibus. Quoinodo enim ? qui verus trai Apoatoli I I I S C H
;

(7),
pulus dicenlis : Omni$ vir orans aut prophetan

velato capiie, deturpat caput iuum
et Vir quidem
non debet velare capul *uuro, cum sit imago et gloriu
n
Dei . Juramenla fugiebat pura illa anima, et digna

.^- Spirittis sancti consortio, conienia bis vocibus :
J.3L - Ita et Non, propler prseccptum Domiui, qui dixit :
,.: \ , At ego dico vobis, ne juretis omnino *. Non aude>JOWJ
bal illefratrem suui fatuum appellare"; vereba. . tur enim comminationem Domini. Indignalio el ira
et acerbilas ex illius ore non prollciscebanlur.
. bv
(8). \ \ Convicium odio babebal, ul in regnum coelonuu
. non perducens. lnvidia el airogantia ab illa doli
j - experte anima facessebant. Nou accesstsset ad
\
, anlequam reconciliarelur fratri. Mendaceiu
-,; . - sermonero et artificiose ad aliquorum calumniam
. .
inslructum ita ahoininabalur, ut qui sciret tuenda: \ cium ex diabolo ortum esse, Doniimiuique eos
, , omnes qui mendacium loquuntur, perdilurum * .
, \ Ilorum si nibit in vobis esl, sed puii eslis ab om . nibus; vere discipuli eslis ejus, qui mandatorum
, * - Domini discipulus fuit. Sin minus, videte ne culi . cem coletis, de vocis quidem sono ia psalmorum
};, , canlu liliganles, mandaia vero maxiroa dissolven les. Ad bos me sermones adduxit necessiias causae
, . deiendendae, ut discatis irabem ex oculis vesii ig
ejicere, et ita demuiu feslucas alienas extraberc.
, Verumtamen oinriia condonamus; quaoquaio niiiil
^ , \ Q est quod non perscruteiur Dotninus. Taiitutiimodo
? , gana gint quae sunt prsecipua, el novitates circa
. ^^ fldem compescile. Hypoelases ne everlatie. Noiiieu
, ?\ Chrisli ne abnegelis. Gregorii verba ne falso inler. . prelemiui. Aiioquiu duui respiiabimus, loqueodi . que erit facuilas, fieri non polerit ut in unta ani . , - marum pernicie sileamus.
,
.
r
a l l a r e
EPISTOLA CCVIIP.
'.
Eulancium rogat ne u Neocasariensium can$a oderit, qui olim propter se ab aliit odio habebatwr.
{9).
Eutaucio
*>, \ , \ ,
(10)
M
Diu tacuisli, idque cum sis loquacissimus, aiqo*

boc exercitationis arliaque loco babueris, semper
aliqwd loqui, et leipsuin dicendo ostendere. Sed
I Cor. xi, 4. ibid. 7. Mattb. v, 35. ibid. 22. " Psal. v, 7.
cessa in martyrnm lleinoriis fuisse, nt eorum, qui D Harl. deest tantam illud . Videtur banc Neoa simulacroniiu cnllu recenlee venerant, inlirini- caesariensiuin consiiclii.linemainmo inlueri Basilius,
laii coDSttleret; sed ea temporis progivssu iu cnm slaiuit in Hegula morati 56, cap. 7, nec viro*
spiriiaalem Iseiiiiaiu inagna ex parle conversa , lecto capiie, nec mulieres detecto, precari debere.
(8) . Harl. eiMed. .
Yii. Greg , p. 574., 2. Neque etiam sccuni ipse
(9) . Addunl Coisl. primus et Med.
Basilius , cum Neui-ysaneiises laudat in
Spiriiu sancto , quod Gregorii institula , amica salutatto. Hari. .
(10) . Coisl. primus, Harl. el PaJeneaiii, hic aulem viluperat , quod ea
juerint. Jllic enlm respkil ad exieris. , , hoc exercilationis arlisqve (oco
^bic aulem ad viriuluiu exetnpla, con- sewper habueris, loqui ele., id est, dicendi arti
fugam, o ^ m jurisjurandi ct semper sludueris.' Quamvis hac scriptura non oinniiio displiceal, potior lamen videtur vnlgaia, ti
niag
hxc verba in
Alias CCLXXXI. Scripta anno375.
auteni ei
4
763
5. BASILH MAGNl
3. Quod autem epectat ad psalroodi crimina- 3. \ ,

tioncm, qua maxinie simpliciores terrilant i i , qui ol
nos caluninianlur, illud dicere tiabeo, recepla nunc , >
, intiituia omnibus Dei Ecclesiis consona esse etcon-
/sentientia. De nocie siquidein consurgil apiid noa \ . 6
/ populus ad domum precationis, et in labore, in \ , TSSVW ui
/ afllictalione ac jugibus lacrymis confiientes Deo, ,
{ tahdem a precatione surgeutes, ad psalmodiatn , ;
wtranseunt. F.t nuuc quidem in duas partes divisi, ^ , /^lternh
succinentes psallunt, ac simtil et inedita- , / ,
tionem Srripturarum inde corroborant, et animum , &
alleniurn el cor evagationis expers sibi ipsi coin- \
paranl. Postea rursus uni commiUentes, ut piior (1) * .
canai, reliqui succiminl; et sic posieaquam in ,
psalmodiae varietale noclem traduxere intermistis vitti
precibus, die jam itlucescente, omnes simql velut , ,
V ex uno ore el uno corde psalmum confessionis , ,
'
Domino concinunt, propria sibi unusquisque verba >. , (ii
pceiiilenibe facientes. C&terum borum gratia si nos ,
fugiiia, fugielis jEgypiios, fugietis el utrosque L i - . \ */
byea, Thebaeos, PaUestinos, Arabes, Phoenices, Sy- , (3) '
ros, el eos qui ad Euphratem habilant, ac omnes , ,
uno verbo apud quos vigiliae precesque et coainui- , , , , \
, nes p&almodia? in preiio sunl.
, * oTfc \,
.
4. Sed haec, inqtiit, non erani tempore nngni
4. ' , ,
Gregorii. Sed neque lilaniae, quas nunc sludio ba< . * (4),
betis. Neque id dico, ul vos redarguam; oplarim . \ enim vos omnes in lacrymis el jugi poeniieoiia vivere. , \
Nain et nos nibil aliud facimus, nisi quod pro pec ? . \
catis nostris upplicamus; sed ita tamen, ut non bumanis verbis, uli vos, sed oraculis Spiritus Deum 0, ,
nostruin placemus. Haec aulem non fuisse sub . '
adniirando Gregorio, quosnam babetis testes, qui ,
quidem nibil ex illius insiitulis haclenus conser- (5), (6) w
B
Edili . Mss. tres, nempe Harl. et Goisl. uterque, iniernuncliunis nolam apponunt post , quoa ediii male coiijimgebaiit ctim
. ISun eniin conlinuus erat niaiiuuin labor, sed
continua psalmodia, quain ne ipse quidern labor
inlerpellabai. Paub posi edili . Onuies
iiiss. ul in texlu. Non longe iisdem aucioribus inutavimus quod in edilis legebalur
... .
)'>*\* ocio mss. Ediiioney Basil*
^ris, . Hagau. .
D
(2) Tor zrjc \
In uno ex
codicibus Regiis ad iuargineni legiuir, ,

, . Gloria in altiitimi,
dicit. Sed
bujus scbohi non magiia auclorilas. Liquel enim

psalmum qiiinquagcsiiiium desiguari.
(3) . Heg secnndns el Coisl. srcundus
. Paulo post iiriem codiccs .
Mox eriiii . Mss. ut i texlu.
(4) . Hac vocc non supplioationes s!ve
processiones desigiiaiitur, ui in Eiuhologio Grascoruni, sed preces ad poeniletiiiam accoiimiod-ilai.
Iloc eniin lauium discriminis ponii Basilius inler
Neocaesariensium rUiiiu ei C&sarierisium, quod primi bunianis verbis, Ca*sarienses vero oraculis Spiriitis sancli Deum placenl. Porro nullnm proccssionis veaiigium in illo psabni confcssionis cantandi
ntit, qui Cxsarcae observalur.
(5) . Iia tres vcluslissimi codices,
I l a r l . , Med. el Coisl. primus. Edili .

Ibidem editi post banc voceui addunt , sei
hoc verburu decst iti ocio noslris codicibus, ei quibus ibidein addidmius , qua; vocula: deerantii
edilis.
(6j . Videnlur prima specie
cum hac epislola pugnare, qua: in libio De 5pirilusuncto legunlur cap. 29, n. 74. Ibi docel Bastlius lantuin esse Gregorii apud Neocaesarieases
adpiiralioneiu, ut nun faclum aiiquod, non diciw,
noii rilum ulluin myslkum, ulira quam ilte rtlir
quily Ecclesia adjecerint. Undc aii evenisse, ut mul-
ta apud illos manca essenl et incboala. Cur ergo

tn bac epistola nonnuUa receiis in Ecclesiara iuducla commemorat, itno eos negat ex Gregorii insiilutis quidquam retinere ? Hajc uf concilientur,
ohscrvandiim est, \ Qiue leguntur in libro Dt
Spiritu tancio accipi de insiguibus el praecipuis
iiislitulis debere. His nibil addi, nibil deirabi
passi suul Neocaisarienses. Hinc nulla apod eo>
monasleria, nec liturgia, ul apud alias EcrJesiis,
novis ritibus locuplelala. Doclrin Gregoni >u
eranl addicli, ul cum eoruiii episcopus Sabelbaiiismum imimere lenlarei, Giegorii vcrbiscrroreni prsotexere cogereiur. Sed lauien in febus
vii ris momenii nou ila diffictles eranl, scd non
nulla ad uane auos adjunxeruni; quales eraei itaniac : quale esl eiiam quod narral Gregonus
Nysscnus, ublectameiita qujedara a Gregorio cou-
755
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCVIII.
766
; \ vastis ? Gregoriue non operiebatur 312 in pre:$. ;

cibus. Quomodo enim ? qui verus erat Apoeloli disci
ij
r/p- * \,
(7),
pulus dicenlis : Omnit vir orans aut propheians

velato capite, deturpat caput $uum et Vir quidem
non debet velare caput suum, cum tit imago el gloriu
DeiJuramenta
fugiebat pura i)!a anima, ei digna
Spirittis sancti consortio, couienia bis vocibus :
Ita et iVow, propler prseceplum Domiui, qui dixit :
*! Broit .
* , \
, \ ,

At ego dico vobis, ne jureiis omnino
Non aude-
bal ille fi atreni suum fatuum appellare " ; vereba . tur enim comminalionem Domini. Indignatio el ira
* el acerbilas ex illius ore non proflciscebanlur.
(8). \ \ Gonvicium odio habebat, ut in regnum coeloruoi
. non perducens. Invidia el arroganiia ab illa doli
- experte anima facessebanl. Nou accesaisset ad
. * \ u , anlequam reconciliaretur fratri. Mendaceiu
. - scrmonero et artiGciose ad aliquorum calumniam
, \ . iiislructum ila aboininabalur, ut qui sciret luenda: \ cium ex diabolo ortum esse, Oomiuiiuique eoe
, , omnes qui mendacium loquuutur, perdiluruiu * .
&6 , Ilorum si nibil in vobis esl, sed pui i estis ab om . nibus; \ere discipuli eslis ejus, qui mandatorum
, * - Domini discipulus fuit. Sin minus, videle ne culi . cein coletis, de vocis quidem sono iu psalmorum
, , \ canlu liliganles, mandaia vero maxima dissolven tes. Ad bos me sermones adduxit neccssilas causae
., . delendendae, ul discalis irabem ex oculis vesttig
! ejicere, el ila demuiu fe&lucas alienas exlraberc.
, Veruintamen oinriia condonamus; quaoquain nibil
, ^
perscrutelur Doininus. Tanluiiimod
?
,a
"
s
n a
sint quae sunt prxcipua, et novitales circa
. ^ fldem compescile. Hyposiases ne everlalia. Nomen
, ?\ Chrisli ne abnegelis. Gregorii verba ne falso inler. . prelemini. Alioquin dum respirabinius, loquendi . que erit facullas, fleri non poierit ul in lanla anl? . , - marum pernicie silearous.
\ ,
.
a
a r e
q ( | o d
f l 0 n
EPISTOLA CCVIIP.
'.
Eulancium rogat ne Neocwsarientium cau$a oderit, qui olim propler se ab aliis odio habebatur.
((9).
Enlancio
, \ Diu lacuisli, idque cum sis loquacissiraus, aiqao

, \ ,
boc exercitationis arliaqwe loco habueris, semper
fci (10) \ aliqind loqui, el telpsuin diceudo ostendere. Sed
M
I Cor. xi, 4. ibid. 7. Mattb. v, 35. ibid. 22. Psal. v, 7.
cessa in martyrum Meinoriis fuisse, tit eorum, qui Harl. deest tantuin illud . Videlur banc Neoa sioiulacroruiii ciillu recenlee venerant, iniirnii- caesariensium consueliiiiiiiein aniino intueri Basiliua,
consuleret; sed ea lemporis progrcssu. in cum slaiuit in Hegula morali 56, cap. 7, nec v i w
spiriinalem laBliliam magna ex parle conversa , leclo capiie.necmulieres deteoto, precari debere.
(8) . Hail. eiMed. .
Vil. Greg, p. 574., 2. Neque eliam secum ipse
(9) . Addunt Coisl. primus et Med.
pugual Basitius , cum Neoca*sarienses laudat in
libro De Spirilu sancto , qtiod Gregoni institula , amica saltitalio. Harl. .
(10) . Goisl. primus, Harl. el Paarciissime leiieam, hic aulein viluperat, nuod ea
omoino reliquerint. lllic enim respicii ad exieris. / , , hoc exercUaiioni artugue toeo
fjora instiiuta, bic autem ad viriuluiki exetnpla, con- sewper habueris, loqui elc., id est, dicendi arli
îcii et iracundiae fugam , odium jurisjurandi ei scmper sluducris. Quamvis hicc scriptura non omnino displiceat, putior lamen videiur vnlgaia, it
mendacii.
mag*
(7) . Desuiil basc verba in
*Alias CCLXXXI. Scripla anno575.
quinque veleVibu libris. In Medicseo autem et
L
747
S. BASILII MAGM
ealumnue opus auctorem manifeslum babet: qui, eum ei moltis malefaclis notus sit, tamen hac ,
masime nequitia dignoscitur, ita ul nomen ei , >
iactum ftierit peccatum. Sed lamen ferte meam ,
dicendi liberlatem : ulramque aurem meis syco- . Tkfy
phantis aperienles, omnia aniroo citra examen *
recipilis, nec quisquam 304
<I i mendacinra
, .
a veritale se< ernat. Quis unquam malarum trimi- *
iiationuin petiuria laboravit, solus contendens? (53). !
qtiis mentiens conviclus, absenle eo qui calumniie ; t ttj.
ftppetilur? quaenam oralio nou probabilis audienti- , ,;
bus, ai maledicus asseveret rem ila se habere, , *
is autem cui maledicilur, nec adsit, nec conlu- , ,
melias audial? Nonne et ipsa saeculi consucludo , {5
hsec vos edocel, eum, qui aequus et communis ; :
aoditor fulurus esl, non debere lolum abduci a , mpraeoccupanie, sed et defensionem exspeclare ejus, (54),
qui reus agiiur, ut sic ex collalioiie utriusque , ' >
sermonis, veritas elucescai ? Juntum judicium ju- , JV &*^,
dieau " : praceplum esl unum ex max&me neces- ;
sariis ad salutem.
, aviy.
.
5. \ ,
5. Atque liiec dico, non oblilus verborum Apostoli, qut fugiens humana judicia, tolam suain , , dvSpi^
vitam illius judicii, quod decipi non polesl, exa , ;
mini reservabat, ubi ait : Mihi aulem pro minimo e s l
e$t ut vobi$ judicer, aut ab humano die
9 1
. Scd
? *
4amen quia aurcs vestras falsse criminaliones prx- , . ojin;

occuparunt, ac caiumniis petila est viia nostra, - \ **
petita eiiain noslra in Deum fldes ; baud ignorans , , kakires siniul personas a calumnialore Isedi : nocel C \ , ,&.
eniin et ei quem calumniatur, et iis quos alloqui-
tttr, et sibi ipse : de ineo equidem damno lactits- ,
aein, probe scialis, non qtiod vestrain exisiimalio- \ , *
nem contemnam (quomodo enirn qui, ne eam , , xs:a*
amittam, haec scribo et nunc conlendo ?), sed quod * (55) , ( ;
videain ex tribus qai lseduntur, eiun qui roinus , ,
heditur, me esse. Ego eiiim vestri jacluram facio, ;) ' , \ ^vobis veriias enpttur ; el qui borum ancior est, , \. 1y
roe quidem a vobis sejungii, ipse vcro se a Do- ,
mino abalienat : fieri entm non polest ut quis - \ :Deo, vetita patrando, conjungalur. Vestra igilur , * w
tau*a magis quam mea loquor, ei ut vos damno .
intolerabili eximam. Quod enim inajus cuiquam malum accidat, quam si rcm omnium pretiosissi- \ .
mam amitlat verilaiem *
(56) *
, ;
4. , ; ,
4. Quid igilur dico, fralres ? Non peccali experteni me esse, nec vitam nieam referiani nou esse , ' \ \
innumeris deliciis. Nam me ipse novi, nec teeso , \
laerymas ob peccala perfunderc, si forte possim ,*
1
Joan. , 44. 1 Cor. w. 3.

(53) . Ua tres veluslisslfni eodices,
nisi quod in Med. legilur . Editi . Scripiura codicum mss. confumatur ex
libro De Spiritu tancto c. 29, p. 73, ct episl 257.
(54) . Med. et Cuisl. primus .
(55) ' . Ila ires veiuslissinii codices
et Reg. primus. Edili * . edito

2 Paris. . . Aliae el mss.
textn.
(56) . Ha tres velustifisimi mss. eiabi M *
DulU. Edili , excepia tamen ediiione Hagau.
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCIV.
750
, Deura meum placare, el supplicium inlenlatunt

u\ * effugere. Sed hoc dico: is qui nostca judical, si
purum quidem habere se oculum aflirmat, festucas
,
fov , ) . (57). in nostris oculis invesliget. CoDfiiemur enim nos
- plurima bene valentium cura indigcre. Quod si hoc
, non dixerit et cerle lanlo ininus dicel, quanlo pu , rior fuerii (siquidem proprium est perfectorum sese
( - nonefferre; alioquin oinnino obnoxii arroganlise
- - Pharisaei essent, qui aeae justificans publicanum
^, , , - condemnabat), niecum quaerat medicum; nec ante
1,),* (58) , \ tempus judicet, donec veniat Dominus, qut revela , , bit occulta lenebrarum, el deleget consilia cor , \ dium . Meminerii autem et illius, qui dixit: i W
. \ , litejudicare ut non judicemini : item, Nolite con~
88
89
* \, ,
Ira
90
demnare, ut non condemnetnini . Omnino
305
**0 , , aulem, fralres, siquidem sanabilia sunt nostra de , \ (59) licta; curmorem non gerit doclori Ecciesiarum
, dicenti, Argue, increpa, obsecra ? Sin autem in, ;
ganabilis nostra iniquitas, cur conlra non stal ad\ , \ . , versa fronle et evulgans nostra delicla, liberat a
1 , pernicie, quam inferimus, Ecclesias? Itaque ne fe* ; - ralis prolalum intra dentes conlra nos cottvicium.
* ' - Id enim vel una aliqua ex pistrino ancilla fecerit;
. in hoc supra modum eniluerii unus aliquis ex bo, * minibus abjeclissioiis, quoriim lingua ad omne
, exacuta convicium. Sed sunt episcopi: vocenlur
. ** * ad audiendum. Est clerus in unaquaque Dei paroo*
. - cia : congregenlur spectaliseimi. Libere ioqualur
. qui volct, ut quod flei probatio ait, non convi^ , , cium. Oculis subjkciatur occulia mea improbitaa :
\ ) . * ' oderit aulem ne lnnc quidem, aed admoneal ut fra , - trem. iEquura est ut misericordiam bominibus
! . beatis ei peccati experiibus nos peccatores mo * vearaus, magis quam indignalionera.
\ (60) .
5. \ ,
5. Quod. si circa iidem error est, ostendatur
* - nobis scriptum : rursus aequum et commune judi*. ' . , cium sedeat. Legatur crimen. Expendatur an noo
magis accusantig ignoratione crimen esee videajdUiov, tur, quam scriptum sua spoote condemnandum
. sit. Multa enim ex bis quae praeclare ee habent, ta - lia esse non videntur bominibus accuratum roen. \ \ tis judicium non babentibus. Nam et aequalis pon, ^ deris moles non videnlur esse quales, si lances
. , D inter se aequilibree non sint. Ipsum eliam mel
- nonnullis visura esl amarum , quorum gustus
. morbo corruplus. Sed et oculus non eanas luulla
, eorum quae sunt non videt, et mulla quae non eunt
. \ \ \ - comminiscitur. Atque etiam in judicio de scriptig
( , ferendo idem plerumque video Aeri, cum eorum,
.
91
ICor. iv, 5.
8 9
Mallh. , I .
9 8
Luc. T I , 37.
(57) / . Coisl. pritnua el Med. habem . Paulo poet editi . Omnes

mss. ol in texlu.
(58) . Sic libri veteres, pro eo auod
mt in editis ' . Paulo post editi
/Deestariiculus Ln omnibus mse.
(59) . Sic Med. et Harl. cum tribus aliie.
Ediii . Conttrmatur baec scriptura, tum ex
%
91
II Tim. iv, 2.
his quae aequuntur, lum eiiam ex aliis ad Neocxsarienses epistolis, in quibus Basilius odii el d'\sseneionis causas in eonim eptacopum videiur potiaeimum conferre. Sed ea de re uberius agemus
Sn Vita . BasiliL
01 . Sic m&s. aex. Edili

.
S. BASILIl MAGNI
731
752
qui scripserunt, facullale jiidex inferior esl. Nam . il

iisdcm fere pra?sidiis instrucios esse oporlet, el
qui de scriplis judicat, el qui scribit. Nisi forte de \ .
agrictiltune op*ribtis non poiest judicare qui nnn ; (61)
esi agricola; et quid dissonum consonumve in mu- , \ \
oicis modis non dignoscet musicae non peritus : (5 *
statim vero sermonum eril judex, quicunque vo* :^
luerii; qui tamen nec prseceploretn suum polest (<2),
ostendere, nec lcmpns quo didicit, nec quidquam , ,
omnino majus minusve de Hlteris audivil. Jam )ivero ego novi et iu Spiritus oraculis non licere . , \ >
cuilibet examen aggredi verborum; sed ei, qui (63) \ }
Spiritum habel discernendi; quemadmodum do- I,
cuit nos Apostolus, qui in donorum divisionibus , ,
dixU : Bnicquidem per Spiritum datur sermo * ^
allyti
pientios, alii vero sermo scientw secundum enmdem ,

Spiritum : alii fides in eodem Spiritu : alii opera- , ti
tionet virtulum : alii prophetia, alii discretiutie$ (64) 6 spirituum *. Quare si nostra quidem spiriiualia ,
9
sunt, oslendat se haberc donum discretionis spiri- . " :

tualium, qui nostra judicare vult. Sin aulem, ul ,
ipse conviciatur, a 306 sapienlia hujus mundP xptoi
proficiscuntur; oslendal perilum sese, mundi sa- ; ,
pientise, et tunc ei suifragia judicii cominiltemus. , 3 Nec quisqnam putet ba?c ad fugiendas probaliones (65), \
a me excogilari. Permitlo enim vobis, fratres opla- . olfjfo
tissimi, ut eorum, de quibus accusor, examen pe- '
nes vos sit. An usque adeo tardo eslis ingenio, ul . , &&?>\
' rrv
omnibus patrunis indigealis ad veritalem invenien
dam? Sed si per se minime controversa vobis vi- C 5
,
deanlur, persuadete nugatoribus, ut contenlionis (66)
ftludium dimiltant. Si vero non nibil videtur esse ; ' ^
ambigui, intcrrogale nos per aliquos internunlios, ' , ?
qui noslra mintstrare fideliier possint: aut etiam - (67) xsl scriplas, si ila videbitur, cxposciie a nobis expla- ^, ,
naltones. Omnino aulem omni modo curale, ut ne f n\
, , isla cilra examen relinquatis.
.
.
. Noeirae aulem fidei quae possit illuslrior esse
6. (W)
probatio, quaro quod educaii sumus sub avia beala
inuliere, ex vobis orta? Macrinam dico celeberri- \, ' ); MJmam illam, a qua edocli sumus beatissimi Gregorii , *
verba, qua;cunque usque ad ipsam memorise con- , r.fo
I Cor. , 8-10.
(61) . Harl. et duo alii .

D (66) . Ediiro Basilcensis sccunda
(62)
mss.sex.Edili . ti Parisiensis , ut omnino paironn
(63/ . Ila mss. el veindigeatis. Elsi haec scriplura videiur priiua speci^
tusta? edttiones. Basileensis secunda et Paris. ha- salis commode posita, tamen longe pnefereodaN
benl .
ea quain in textum rccepimus. Niiilur enim v\cio(64) . Addtini edtlt rilale sex codicum mss., Ilarl., Hed., Coisl. uiriib*
. Sed baec desunt in
uc et uiriusqtie Regii, et cdUionum Hagan. *e
omnibus nostris niss.
asileensis primae. Prselerea melius conducil prih
(65) . Editi addunt quod deest posilo Basilii, qui peracute declaral absurtle factu
in sex iioslris mss. Non dilbcile eel ex boc loco ros Neocaesarienses, si per ee ipsi dijudicareoolint,
perspicere, episcopum illum NeocsBsariensem, qui quasi orones patroni et ejusmodi judicium esseot
Basilio lantum molestiae exhibuit, indoctum bonii- advocandi.
nem fuisse. Alqiie id conftrmatur ex epistola 207,
(67) . Sic tres vetaslissim! codices. Editi
D . 1, ubi eum Baeilius ail lingua perstrepere, et , excepta tamen edilione Haganoeusi.
cavillationibus suis verisimilitudinis colorem illi/68^ . Conjunctio addila ex sex Dfts*
nere non posse.
EPISTOLARUM CLASSIS . EPIST. CCIV.
753
75V
; - tinaalione conservata cum ipsa custodiebat, lutu

iaiJs, xa\ \ nos adhuc infantes fingebat et informabai pielalis
. dogmatibus. Postquam autem et nos sapiendi fa
, cultatem accepimus, ratioue in nobis per aelalem
>, complela, mullum telluris ac pelagi peragrames, si
7. \ , quos invenimus secundum iradiiam pielaiis regu , lam ambulanles, eos et palrum loco habuimus, et
: \ , duces animaruiu noslrarui, in via qua ad Deum
- " ducii, secuti sumus. Atque ad banc usque lioram,
pfa. , gralias illius, qui uos vocavii v o c a l i o n e sancla ad
; - sui cognitionem, nec sermonem iillum scimus sanae
, doclrinae inimicum in corda nostra intrasse; ncc
- animas nostras infami Arianurum biasphemia coii lauiinalas unquam fuisse. Sed si quos aliquando
. * ab illo magistro profeclos in communioneru admi , B swnus, morbum intimo corde occuliauies, et pia
, \ \erba loquenles, aut cerie iis quae a hobis diceban,* , ' lur, non repugnanlee, iia suscepinius; cum no
, , omne de talibus judtcium nobis ipsis perraittere * (69) , iuus, sed senleutiam, quae prius lala de illis fuerat
iUi \ a Pairibus nostris, sequeremur. Ego eniin cum ac . - cepisseni lillcras bealissimi Patris Albanasii Ale (70) x a n d r i i B episcopi, quas el in nianibus babeo, et
, & \ oslendo exposcentibus, in quibus clare pronunlia \, \ vit, si quis ex Arianorum iwresi voluerit traiis, , ferri Nicaenam fidem confilens, eum admiUenduni
, esse, nec esse in eo recipientlo bassiiandum ; cum (71), - que ille mihi hujus decreli socios citasset, lum
rtai, ' Macedoniae, tum Achaiae episcopos omnes; ratui
3 ^ 307 neêsse esse tanlum virum sequi ob eorum,
; - ' qui legent lulerant, auctoritatem, siinulque cupiena
: pacificalionis mercedem consequi, tidem illaiu conW , fltentes ascribebam nuroero cuimrninic aloruro
,
} .
7. *
7. Juetius est aulem res nostras judicari, non
ex uno aut altero non recte in verilale ambulami*
,, ' - bus, sed ex muliiiudinc episcoporum, qui iiobis in
- toto terrartim orbe per Domini graliam conjuncti
f'oy. , , , suiil. lnierrogenlitr autetn Piaidse, Lycaones, lsauri,
* , - Phryges utrique, Armenioruiu quidquid vobie est
, , , , , - vicinum, Macedones, Achaei, lllyrii, Galli, HUpani,
72). , , ". - Ilalia loia, Siculi, Afri, igypli pars aana, quidoy , - quid esl reliqui in Syria: qi el ad oos lilleras
; ^ , D millunt, et rursus a nobie accipiuiit. Ex quibue
* . fiv litteris, lum quae illiuc afferuntur, tuoi quae rureus
fev ? - vice versa binc ad ipsos mittuotur, discere vobia
, licel nos omnes esse unanimes, idemque semire.
, . "
Quapropler conihiunionem uostram qui refugit,
T
(69) ... * .
Ila mss.
sex.
Editi
.. , lbidero Coisl. primus

.
. Editio Paris. addil , sed
^posilio decsl in seplem ross. et anliquioribus
'dnioaibus. Quod aulem de Aibanasii seulemia
laiur Basilius, id coniinnalur cum ab ipso Aihaw&io, qui inepist. ad Rufianum non solum in
8>P>o, sed eliam in Graecia, in Hispania el Galiia
ubique idem episcopis placuisse declaral; tiiui
âm a Liberio papa, qui in epist. 43 iEgyplios
imoes ei Acbivos ejusdeiu sententiae tesles citai.
Sed mirum esl cur Occidentalium teslimonium aut

Albanasius in episiola ad Basilium praBlermiserit,
ipse Basilius bac in epislola praeierniitiat.
Caiisaui invesl*âre < onabimur in Viia S. BasiliL
J71) Jjir . Ila mss. sex. Editi
.
(72) . Lfigiiur in codicibus Har1.
Vat.. Co.sl. secundu el ulroque Rogio. Inler has
provincias non re< ensel Basilius Ciliciam ei Galatiani, quia his in regionibus grassabaiur baeresis,
neque etiam Asise dioecesim, quam Basilio* valde
auspectam fuisse p^rspicimus ex episl. 218*.
9
755
S. BASILII MAGM
sincerilas vestra noverit eum sese a toia Ecclesia kvfcsrparare. Circunispiciie, fratres, quibuscum vobis ,
srt communio : si eam a nobis non suscipiatis, (75). (74), ,
quis jam vos agniturus est? Nos eo necessitalis ne m
pcrducatie, ul triste quidpiam de charissima nobis , ;
Ecclesia statuamus. Ne commiuatis, ut qua nunc corde premo, mecum ingemiscens, et deplorans \ .
luctuosum tempus, quo citra ullam causam Eccle- . , ' | >
siae niaximx, et jam olim inter se fralernis animis , * \
Cunjuncise, nunc dissidcnt; ne committatis, in- , , ,
quain, ut haec apud omnes simul communicatores , &deplorem. Ne cogatis me voces promcre, quas hac- (75),
tenus ralionis freno occultatas apud me conlineo.
Satius est nos e medio lolli et Ecclesias inter se . fi
consentire, quam propter pucriles nostras shnulta- ,
tes lantum mali populis Dfti mferri. Percontamini * .
Patres veslros, et annunliabunt vobis, paroecias, , "
ctsi locorum silu videbantur inter se divisa\ at ,
qnimo unum fuisse, unoque consilio solilas guber- .
nari. Frequenlissime populus iniscebatur; frequen- , \ ,
tissimc e clero alii ad alios veniebanl; ipsis vero , \
pasloribus tanlum inerat mutui amoris, ut ulcrque (76), ,
altero in iis, quae ad Doininum aUinent, magistro $ .
'
ac duce ulerelur.
,
\ .
r
'.
308 EPISTOLA CCV.
Sipidium rogat, mim iterum Meletio presbytero, ul, eo agenle cum episcopU mariiimis, locus el lempus ad
ttabilieridam conslilwmtur.
Elpidio episcopo.
'
\6(7
Rureus dilectum et compresbyteram Meleiium
impulimug, ut tuae dilectioni nostram salulaiionera , ^
perferat. Gui quanquam omnino stalueram par- .
cere ob infirmilatem, quam aponte sibi ipse asci- ,
vit, redigens carnem in 8 e r v i l u l e m ob Evangelium , Ghrisii; tamen cum mihi ipsi decorum esse exisii- , r.pm
maiis salulare le per ejusmodi viros, qui, quae- (78)
cunque liiteras eflugerim, per se valeant supplere, ,
et vehili loco epistolae vivae esse el scribenti et , \ \ '
cpistolam reeipienti : tum etiam ipsius desideriuro >.
explens, quo semper tuam prestantiam prosequi- * .
tur, ex quo bonorum quibus praedilus es, pericu- \ \ , *
lum fectt; ipsum eiiam nutic ut ad te proficiscalur \ * \ &'#
exoravi, ac per euiu el visiiationis solvirous de- (79) , ' \ -
bitum, et rogamus ul pro nobis ac pro Ecclesia , \ "
Alias CCCXXIl. Scripla anno 375.
(73) '^. Velus est apud ecclesiaslicos
sctipiores eiratum, eum schismalis crimen incurrere, qui aliuni praner fag et jura excoromunicat.
Sed lamen ejtismodi schisinalici non idcirco ab
exteriore Ecclesiae comiminione discedebant. At
Basilius loquiiur de hic cxteriore coimnunione,
*aque cariiuros dedarat, qui a sua discesserint.
Quod quidem non accuralissime diclum videreiur,
nisi praecipue de Ncocajsariensibns dictum essel.
Nam Paulinus Antiochenus carcbat communione
Baeilii, nec lamen Ecclesiarum Occidentalium
cotnmunionem amiseral. At NeocsDsarienses si in
injuria Basilio factenda perstiliseent, eumque coegissonl apud communicatores suos querelas dc-
ferre, non dubium quin omnes illius caas fa^

sent, et justissima in Neocsesarienses indigoaiioue
cxarfiisscnl.
(74) , Editi addunt , qua &
cula deest in omnibus noslris mss.
(75) . Coisl. prinius .
(76j . Editiones Basileensis secuD(U
el Parisiensis addunt \, scd icpugiaU
sepieui mss. el anliquiorcs edilioncs.
(77) Vide Addenda.
(78) . Sic mulli codices mss.Sedrecenliores babent .
(79) . Hsec desuot in cxHcibw*
Mcd. et Harl..
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCYI.

758
*6 \ Dei preceris, ul Dominug det oobie ab injuria
far (80) \ inimicorum Evangelii liberalis tranquiliam ac quie, Uin vitam agere. Quod si et lus prudeniis con>;|((81). \ sentaneum et ueoessariaui vidcbitur, ul in unum
veniamus, congrediamurque etiam cum reliquis
, \ \
rcverendissimis fralrib-is marilimaruni civilaium
episcopis, ipse eliam nobis deeigna locum ei tem ' ,
pus, quo baec fient, et seribe fratribus, ut praeeii ' , - (uto lempore relinquentes unusquisque ea quae in
AOV, , nianibus negoiia, possirnus aliquid ad aediflcaiio \ , nem Ecclesiae navare, ac tollere insitas iiobis nunc
, \ ex suspicionibus inler nos moleslias, ac cbarkalem
- firmare, sine qua mancaui ei iniperfectam esse
, , cujusvis praecepli observalionem ipse nobis Domi! nue declaravit.
.
EPISTOLA CC\T
Consolalur Blpidium, nepoiis morte afflictum, ac, wperatum congressum ne dolor interpellet, horlatur.
'
(82)
Elpidio episcopo ton$olaloria.
Nunc maxime corporis inOrmilatem seutio, cum

eam
video mibi taniopcre obstare animae utilhati.
,
^ . (83; Si enira mibi res guccederenl ex eeuleniia, non
, * , vos per iilteras, neque per internuntios alloquerer,
* sed ipse per me el cbarilatis exsolverem debilum,
5 \ , el cominus perfruerer spiriluali emolujnenio. NIMC
(84) . auteiu ila me babeo, ul preclare mecum agi puleia
, \ si vel in patiia motus susliiiere possim, quos mtik
, - necesse est noalra parceciae pagos visitanti susct
- C pere. Sed cl vobis Domiiitis robur et alacrilateo*
. * el mibi pra?ler eludium, quod nunc 309 babeo
, * (85) largialur et vires, ut, quemadmodum vos rogavi
/ . \ , , , fiat iriibi copia vobis fruendi, cum io Qnea Coma , nicos venero. Metuo aulem lu dignilati, ne te do
. \ mesucus dolor inierpellet. Didici namque alDiclum
, \ te fuisse filioli inieriiu : cujus jacturam, ui avo,
. \ , iiiole&iam quidem esse par est; sed ut viro lantoe
" , , jam iu virtute progressus adepio, et perspeclam
bstjpav , babenli reruui humanarum naiuram tum ex tem , poris experienlia, tum ex spiriiuali doclrina, con
, senlaneum e&l inlolerabilem non esse propinquissi Ix , moruin disjunclionein. Non enim idem a nobii
- Dominus exposcit, quod a quibuslibet bominibos.
. \ Hi enim vivunt ex consueludine : nobis autem
. ^ vivendi regula Domini praecepium ac prateriu
beatornm vtrorum exempla, quorum magniludo
, animi adversis lemportbus roaxioie declarata ett.
4
(80) . Nonnulli mss. .

) '. Ila Med. et Harl. quae quidcm scriplura Basilio usiiala el familiaris, sed a rerenlioribue librariU videtur fuisse mulata in , ul babent editi.
(82) . Hunc tilnlum sic reposiiioiua, quia in Iribtis' anliauiftsimis codicibus
irgilur: * Eidem comolatoria.
Pnecedil auleni in bis codicibus epistola 205 ad
eumdem Eipidium. Deest episcopi vox in edilis. Al
in codicibus Vat. et Reg. primo leîlur tamura :
, omisso Elpidii nomine. In eodice
Kegio secnndo legitur \ ^, el incodice Pariaiensie Ecclesiae: -
\ - Cuidam contolatoria
ob mortem nepotis. Prater auclorilalein vetustissinioroni codictim, lania est neceeailudo buic epislolae cum praecedenti, ut dubium esse nen possit,
quin ad Elpidium episcopmn sciipla sil.
(85) rovr. Ilarl. .
()*. Edili addwU quod deesl
in sex mss.
(85) . ha tres vclustissimi rodices cnm pltiribus aliis. Editi .
Paulo pnst tidem cdiii . Novem ms9. Snbinde aex mss. . Editi
.
Alias CCCXLVIH. Scripia annp 375.
759
S. RASIMI HAGNl
7C0
Ut igitur et ipse fortiludinis ac vera ob sperata , .

bona animi aflecliooie exemplura hominibas relin-
quas , invictum le a dolore ?c molestis rebus . "
excelsiorem exbibe, patiens in affliciione, spe
laelus. Horum itaque nihil speratum nobis con- , *
gressam impedial. Infaniibus namque saiis est , ' ,
*tas ul inculpati sini: nos autero debcmus pne- , &
scripla nobis minisleria Doraino exhibere, alque
in omnibus parati et expediti esse ad Ecclesiarum .
administrationem, cujus magna praemia fidelibus :
et prudenlibus adiriinisiri Dominus noster rcser- ;,
* vavit.
, , .
EPISTOLA CVII-.
'.
CumNeocw$ariense$ clerici ornnes ad vnwn in odio Basitii cum episcopo tuo consenthent; Basi'i
assenlenlur homini errorem Sabellii mducenli, neve patiantur populwn ab eo decipi. U Basilh
tuens: somniafingebat,ut Busilii doctrmam persuadenel e&u perniciosam. Causam odii rogatu*
preeter psnhnos et cantum ac monasticam vitam: qwn imliluta, noruium in Heoctesariensi Bccl
Ccesnriensi. Ulrumque illttd wsCjtulumBnsilius et libi honori esse, el in aliis Ecclesiis vigere de
HfBCnon fuisse lempore Gregorii, respondet nec titanias tunc luisse, nec quidquam fere ex Uliu
pereue. Unde eos monet ul trabem ex oculis suis ejiciant, ac luereiim vitent; alioquin lacere $e no
marutn pemicie.
Ad clericos Neocccsarieiues.
Neoxatcapeiar (86) .
4. Gonsensus in mei odio, et quod omnes ad

\. * ^, \
tinum beili nobis illati ducem sequhnini, suade- ^
oal mihi, ut erga omnes pariier conlicescerem, * ,
neque amici scripti, aut ullius colloquii essem , \
inceplor, sed in silentio moerorem meuro conco- , '
querem. Sed quia calumniae silentio n o n praeler-
millendae, Don ui conlradicendo nos ipsi ulcisca- (87) ,
mur, sed ne niendaciam progredi et deceplos laedi , *
paiiamur, necessarium visum est hoc etiam omni- , \ ^
bus proponere, et pritdenliae vesirae scribere, quam- , w:
vis cum nuper toti presbylerio comniuniter scri- ,
paissem, nulla me responsione dignati siiis. Nolite , \, ^pesCjaseeniari, fratres, iis, qui prava dogmaia inanimos , *
veslros indticunt: neque deapicite, dum populus Q (88). , ,
Dei, vobis scienlibus, 310 per i t n p i a dogmata
aubvertitur. Sabeliius Afer el Marcellus Galata, teh
soli ex omnibus ea ausi suni et docere, et scribere,
quae nnc apud vos, vehit sua ipaorum i n v e n l a , .
proferre aggrediuntur populi ducee, lingua perelre- -
pentes, s e d ne verisimilitodinis quidem colorem , ' , bia tricis et cavillationibus illinere v a l e n t e s . Hi ,
fanda atque H e f a n d a in nos concionanttir, et oroni , (89) , \ ;
raodo congressum nostrum decbnanl. Quamobrem? (90) *
Noane quia timeni ne de p r a v i s suia dogmatibus \ . (5 w
arguanlur? Hi v i d e l i c e i eo usque tmpiidcntkn con- ^ ' ,
tra nos dcvenere ut et s o i n n i a ouaedain 111 nos . ; w
lnmnim guidem silentio pratermitlend*. Post
* Alias LXUI. Scripta a n n o 575.
(86) . Ila mss. I r e s velij- ) nitttt codices recenliores . Uoc
, .
slissimi cum duobus Rcgiis el Coisl. secundo. Male etlam omnibus addere.
(88) ....
Ila Ires vciastissu"'
in editis . Non enim sic loqui
codices. Edili ... .
e o l e t Basilius. Post o p e velerum codicum emeii(89) ... . Ila Har!..
davimus quod rainus accurale scriplum erat in
edilis et . In Coisl. uterque cmn iribus Regiis. Ediii spw?"
duobiiH taineu recentioribus mss. et in edilionibus ... .
Hag. et Basil. legitur . Pari. 2 .
(90) ". lta tres veluslissimi codices; " *
'87) 66 ). Qyiiique codicea quc alii . Edili .
oon anliquissirai ' - Ne ca*
761
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCVll.
76|
(91) - comminiscantur, doctrinam nostram ut perniuio; 0? - sara calumniantes : qui eliamsi omnid mensium,
, ' , quibus folia cadunt, somnia et visa capilibus suis
& , - colligaut, nullum nobis probrum poterunl inurere,
cum plures sint unaquaque Ecclesia, qiii testi , ( monium denl veritati.
, (92) ' .
2. Quod si catisam rogentur implacabilis
2.
, et inexpiabilis belli, psalmos dicunt, et melodiae
' (95) roodum a constetudine, quae aptid vos invaluit,
, \ , ' diversum, ct quaedam ejusmodi, quonim eos par
. , eral pudere. lncusamur auiem, quod eliam ho , - mines habeamus pietalis coilores, qui nunlium
, remiserunt mundo el omnibus sseculi curis, quas
, & , spinis comparal Doininus, vcrbum ad fruclum
(94) . ferendum pervenire non sineniibus. Ejusmodi
Oi bomines inorlilicationem Jesu in corpore circum* , ferunl, et crucem suam poriantes, Deum sequun . lur. Ego vcro loia mea vita mercarer, ut mea
, , essenl haec delicia, batferemque apud me viros,
\ ' , ' , roe doclore, hanc pietalis exercitationero profiten . tes. Nunc autem in igyplo quidem audio taleni
' esse virorum virtulem : ac fortasse nonnulli et in
\ PakesLina evangelicam viiam excolunt : audio rur . sus aliquos el in MesopoUmia perfeclos ac beatos
\ viros. Nos autem pueri sumus, siquidem cuin per . fectis comparemur. Quod si et mulieres evangeli . cum vlvendi geiius profilenlur, virginilaiem pr&fe , rentes nuptiis, pelulanliam carnis redigentes
, (95) C serviluiem et in luclu illo degenles qui bealus
, iv /, pradicalur, bcalae sunt ob proposilmn suum, ubi , . ounque fuerinl terrarum. Apud nos autera haec
(96) , parva el exilia sunt, ac uominum adbuc elementa
. discenlium, quique inlroducuniur ad pieialem. Jam
, - si quid dedecoris vitae mulierum inferunl, eas de * fendere non libet. IHud lamen vobis tesliiicor, quas
, hactenus pater mendacii Satanas dicere non ausus
. esl, ea seniper a cordibus metus experlibus et
, eflrenalis Knguis audacler efferri. Scire aulem vos
\ (97) . - volo, nos laudi ducere, quod virorum el muliemm
, coeius babeamus, quorum conversaiio in coelis est:
(98) qui euaro carnein una cum aflecliombus ac cupi, diiatibus CTUcifixerunl: 311 qui nec. de cibis nec
* ^ de indumenlis sunl solliciti, scd minime disiracti,
7zp\ * et Domino conlinenier aslanles, noctu diuque per , severanl in orationibus. Quorum os non loquitur
opera hoininum; sed hymnos Dteo noslro conci: .
(99) n u D l contiiienier, operanies manibus suis, ut ba , - beant unde imperlianl iudigenlibus.
, .
(91) . Sic ires iidem velustis- , et pawlo post . Scd frustra librariorutn
simi codices. Edili Ibidem aliquis emendare voluil scripturani non vitio&aui.
(96) . Emendavimus ope Harqaimpie codices uon ila vetusti .
(92) " , eU:. Deesl hic arliculus tn laeani codicis et Medicaei quod minus coininode ia
aliis et in edilis legebalur .
qualuor niss. non antiqiuseimis.
(97) 'Asl. Deesl ea vox in Valicauo, Keg. secun(95) ' . Poslerior editio Parisiensis
et Regii duo codicesac Coial. secundus ei Harl. do el Goisl. secundo.
(98) .
Ua mss. octo. Edili
secunda manu ' .
.
(94) . Ua sepieqi mss. Edili .
(99) ", l u veteres IibrisiHnmo consensu
(95) ^. Rcg. secundus 1
S. BASILH MAGNI
7W
765
5. Quod autem gpectat ad psalmodise crimina- 3 , $
tioncm, qua maxime simpliciores lcrritant ti, qui
uos calumniantur, illud dicere tiabeo, recepta nunc , '
institula omnibus Dei Ecclesiis consona esse etcon-
/eentientia. De nocie siquidein consurgil apud nos . d
populus ad domum precationis, ct in labore, in ,
afflictatione ac jugibus lacrymis coufitentes Deo, ,
tahdem a precalione surgentes, ad psalmodiam ,
Iranseunt. Et nunc quidem in duas parles divisi, /! , ylternts succinenles psallunl, ac simu) et medila- , ^ ,
liouem Scripturarum inde corroborant, et animum , &
altentum et cor evagationis expers sibi ipsi coin- \ &
parant. Postea rursus uui commitlenies, ut pilor (1) * ;
canai, reliqui succinunl; et sic posteaquain in , 'xst

psalmodia: varietale noclem traduxere iiilermistis
/ preoibus , die jam illucescente, omnes simql velut , ,
ex uno ore ei uno corde psalmum confessionis , ,
Doniino concinunt, propria sibi unusquisque verba \ ,
peeiiiiemue facientes. Gaterum horum gralia si nos , ftfugitis. fugtelis jEgyptios, fugietis et ulrosque L i - . \
byes, Thebaeoa, Palxstinos, Arabes, Phoenices, Sy- , (5)
ros, el eos qui ad Euphralem babilanl, ac onines , ,
uno verbo apud quos vigiliae precesque et coannu- , , , ,
, \ nes psalmodiae in preiio sunt.
, * olfc \, \ ai
.
4. Sed haec, inquit, non eranl lempore nngni
4. , ,
Gregorii. Sed neque Hlaniae, quas nunc sludio ha* . * (4),
belis. Neque id dico, ul vos redarguam; opiarim . \ enim vosomnesin lacrymis el jiigi poenitenlia vivere. ,
Naiu et nos nibil aliud facinius, nisi quod pro pec ^ .
catis nostris aupplicaraus; sed ita lamen, ut non * ^
bumanis verbis, uti vos, sed oraculis Spirilus Deum ^, ,
nostrum placemus. Haec aulem non fuisse sub . *61
adniirando Gregorio, quosnam habelis lestes, qui ,
quideni nibil ex iilius inslilulis haclenus conser- (5), (6) w
1
Edili . Mss. tres, nempe Harl. el Goisl. uler- Ilarl. , Med. et Goisl. primus. Edili .
que, interpunclionis nolam apponunt posl - Ibideui editi posl banc vocein adduul , se4
, quoa ediii itiale conjiingebaiit cum hoc verbum decsl iu octo noslris codicibus, exqui. Non enim conlimius erat inanuuin labor, sed bus ibidein addidituus , qua; voculai deeraolia
conlintia psahnodia, quam ne ipse quidem labor edilis.
interpellabat. Paulo posl edili . Onwes
(6j . Videnlur prima specie
iiiss. ut in texlu. Non longe iisdem aucioribus I I I U - curn hac epislola pugnare, qua: in libro De 5p*
lavimus quod in edilis legebalur rilu suiiclo leguntur cap. 29, u. 74. lbi docel 6i... .
silius lanluin esse Gregorii apuJ Neocaesarieiisa
\ , Ita oclo mss. Edilioney BasiU adpiirationem, ut twn [aclum aiiquod, non di'cit*i
^ris, . Hagan. .
D non riium ullum myslicum, uilra quam ilie
(2) . In uno ex quit, Ecclesiai adjecerint. Unde ail evenisse, ul roulcodicibus Regiis ad marginein legiiur, , ta apud illos manca essent et inchoala. Cur ergo
, . Gloria in altistimis, dicil. Sed in bac eptstola nonnulla recens in Ecclesiara ibujus acbolii non tnagna auclorilas. Liquet eniin ducla coiumemoral, iuio eos negat ex Grcgorii psalmuin qiiinquagcsiuiuiii designari.
siilulis quidquam retinere ? llatc uf concilienlur,
(3) . Reg. secnndus el Goisl. srrundus oiiscrvaiidum esl, i Qu leguntur in libro fk
. Paulo posl iidem codices . Spiriai sanclo accipi dt insignibua et praecipu*
iiistitulis debere. His nibil addi, nibil delnbi
Mox eriiti . Mss. ut iti texiu.
(4) . Hac voce non supplicaliones sive passi smil Neocaesarienses. Hinc nulla apud eo$
processiones desigiianlur, in Eucbologio Gne- monasteria, ntc liturgia, ul apud alias ErrJesias,
coriim, sed preces ad poeniteiiliam accommod-.ua;. novis rilibus locuplelala. Doclrinae Gregorii iu
Iloc enim lanium disciiminis ponii Basilius inter erant addicli, ut cutn eoruiii episcopus SabdbaNeocsesarierisium ritmu el Caesariensium, quod pri- nismuui indurere leniart, Giegorii vcrbiserrouii bunianis verbis, Gapsarietises vero oraculis Spi- rem prsctexere cogereiur. Sed lainen in febtis \eriius sancti Deum placent. Porro nutlnni processio- virris momenti non ila difflciles erant, scd >">"
nis vesligiiim in illo psabni confessionis cantandi nulla ad usue suos adjuuxerum; quales eraouJtaniai : quale esl eiiam quod narral Gregorm
rilu, qui Gxsareae observatur.
(5) Maftvpac.
Iia Ires vcluslissimi codices, Nysscnus, oblectamenta quaadain a Gregorio con-
755
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCVIH.
766
n
*; vastis ? Gregoriue non operiebalur 312 * prc-. ;

cibus. Quomodo enim?qui veruserat Apoetoii disci,
ij
,
(7),
. "
) , >.
, ,
-
pulus dicentis : Omni$ vir orans aut prophetans

velato capite, deturpat caput $uum *, et Vir quidem
non debet velare caput suum, cum $it imago et gloria
Dei
Juramenta fugiebat pura illa aninia, et digna
Spirilus sancti consortto, conleula bis vocibus :
Jta ei Non, propter precepitiin Domiiti, qui Hxit :
At ego dico vobis, ne jurelis omnirw
Non audeM
bat ille fratrem suum fatuum appellare ; vereba . tur enim comminationem Domint. Indignalio el ira
et acerbilas ex illius ore non proGciscebantur.
(8). Convicium odio babebat, ul in regnum coelorum
: . non perducens. lnvidia el arroganiia ab illa doli
- experte anima facessebanl. Non accessisset ad
eyouostv. u
tequam reconciliareiur fralri. Mendacem
. - sermonem el arliGciose ad aliquorum caluinniam
, .\ . inslruclum ila aboininabalur, ut qui sciret menda%: cium ex diabolo ortum esse, Domiiiiiiiique eos
, , omnes qui niendacium loquuntur, perdiiurum .
, Horum si nihil in vobis esl, sed puri estis ab om . nibus; vere discipuii cstis ejus, qui mandalorum
, * - Doniini discipulus fuil. Sin minus, videle ne culi . cein coletis, de vocis quidem suno in psalmorum
, , canlu liliganles, mandala vero maxima dissolven ^ - les. Ad bos me sermones adduxit neccssilas cati&e
. defendendae, ut discatis irabem ex oculis vesiii
ejicere, ei iia demuiu festueas alienas extrabere.
, Verumtamen oinriia condonamus; quanquain nibil
, Q est quod non perscnitelur Dominus. Tantummodo
, aana sint quse sunl praecipua, el novitaies circa
. ^ fldem compesciie. Hyposlases ne evertalia. Nomeii
, Ghrisli ne abnegelis. Gregorii verba ne falso inter. . pretemiui. Alioquiu dum respirabimus, loquendi . que erit facullas, fieri non polerit ut in unta ani9 . , - marum peroicie sileamus.
,
.
a
a r e f
an
t T
EPISTOLA CCVHP.
'.
Bulancium rogat ne $e Neocassarientium catua oderit. qui olim propter u ab alm odio habebatur.
(9).
Eulancio
, , ,
(10)
n
Diu tacuisli, idque cuni sis loquacissirous, aiqoo

boc exercitalionis artisque loco habueris, semper
aliqirid loqui, et ieipsuiu dicendo oslendere. Sed
1 Cor. xi, 4. ibid. 7. Matlh. v, 35. ibid. 22.
9 1
Psal. v, 7.
cessa in martyrum Meinoriis fuisse, ut eomm, qui D Harl. deest lanlam illud . Videtur hanc Neo2 simalacroriiin cullu recenles veneranl, infirmi- caesariensiuin cousueliiiuiieinaniino intueri Basiliiie,
taii consuleret; sed ea lemporis progrcssu. iu cum slaliiil in Begula roorali 56, cap. 7, nec viron
spiriiualem laeiiliant inagna ex parle conversa , leclo capiie, necmulieres detecto, precari debere.
(8) . Harl. eiMed. .
Vii. Greg, p. 574., 2. Neque eliam secuni ipse
(9) . Addunl Coisl. primus et Med.
pgnat basiiius , cum Neov^sariejises laudat in
libro De Spiritu sanclo , quod Gregoni instilula , amica salutatio. Harl. .
(10) .
Coisl. primua, Harl. el Paarciissinie leiieani, bic aulein vituperat, nuod ea
onmino reliquerinl. lllic enim respkil ad exte- ris. , , hoc exerciiationii artisqtte toeo
riorainsliiula, bicauiem ad vhtulum exeuipla,con- semper habueris, loqui eic\ , id est, dicendi arli
(icii et iracundiae fugam , odium jurisjurandi ct scmper studneris. Quamvia hac schptura non omniuo displiceat, putior tamen vidfttur vnlgata, t t
mendaeii.
maga
(7) . Dcstml bc verba in
AUas GCLXXXI. Scripta aniio 575.
quinque veleribus libris. Jn Medicsco aulem el
4
7G7
S. BASILII MAGNl
videtur Neorasarea toi erga me silenlii esse cauaa. 1

Ac in beneficii quidem loco videmur accip<re, quod
qui illic sunt noslri non meminerini : siquidem
D O I I honoriflca, ut refertinl qui audierunt, de nobis mentio. Sed lu olim eras ex iis qui nostra causa
odio habebantur, non ex,iis qui me propter alios
odisse velint. Ilaque idem sis; el scribens ubicunque fueris, el nostri, ut par esl, memor, si qua tibi
aequitatis cura. i-Equum est enim bis, qui priores
aniarunt, parein amorem repeqdere.
313 EPISTOLA CC1X\
7GS
1
.
.
()
, 6 *
. ,
' , ' l!2) *
. , \ )^
, , :
. ^
.
# .
Gratias agit Basilius amico pro $e prcelia smlinenti; hortatur ut litterarum paucitatem incuwe ti Udia
exigert.
Sine inscriptione de(ensiom$ causa.
n
' .
^JW
Sorlito libi obligii, ul mecum molestias pariireris el prselia pro me suslineres. Id aulem (ortisani- . ,:.
mi demoiistralionem babet. Nani qui nostra niode-
ratur Deus, his qui magna ferre possunl certamina, . ; tamajores probandae virtutis occasiones prastat. Et . *
lu ergo ad exploraiionem tuae in amicitia viriulis, (13), *
veluti fornaeem auro, tiwm ipsius vilam proposui-/ , ,.
sti. Precainur igitur Deum, ut et c&len meliures *
fiant, el lu similis tui ipse pennaneas ; nee laiia , xsA :
dcsinas incusare, qualia nunc incusas, lilterarum , paucitalem inslar maxiirue injuriae nobis objiciens. , \
Est enim amici afcusalio, ac persta in talibus exi- . ,
gendis debitis: nou enim adeo absurdus quuiam (14) .
(15).
sum amicitiae debiior.
.
EPISTOLA CCX\
Cum Basilia prope Neoccesaream adveniente ortus fuissel tumultus in civilale, ac alii (uqerent,
tpargererH; Basilius causam exponit cur ad hwc loca venerit. Causam tumultus rejictt in ducum
inducendw ticeresis SabeUiance. Hunc Itceresim refellit Basilitis, ac promiuit se motestum tu
sed si perstent in errore. ad alias Ecclcsias srripturum. Locum Gregorii expliaU, qito i&ti in e
abnsi jueranl. Ipmm eiiam Meletium, mitso aliquo scripto, periclitali fuerant. Neocassariem
decipwjaur, quce elianm meid Kvaugelio contentcmea, quia tamen chariiaiem lcedtml, m
euet.
Ad primores Neoccesarecv.
'
C (16).
1. "
4. Plane nibil opus erat, ut ineum vobis cnuntiarem consilium, aut quibus ntinc de causis in his , ," *
sim locis, exponerem. Nam alioqui, neque unus 41sum ex iis qui publico gaudent, neque res tot tesli- , >
bus digna esl. Sed opinor, non quae volumus faci- ' ,
miis, sed ea ad qua? nos provocanl vestri duces. , ' ' 9Mihi enlin oninino ignorari magis studio fuit, quani . .
glori cupidts in luce versari. Sed quia oiniiium, ut audio, qui in veslra civilate sunt, aures circum- . , (17>,
sonuerunl, ei quidam verborum artifices el menda- , 1
cii archilecti, ad hoe ipsum mercede conducii, res , ,
ineas vobis enarranl; faciendum minime duxi, ut , * Alias CCXXVII. Scripla anno 375.
Alias LXIV. Scripla anno 575.
magis consenlanea loqtiaciiaii , quam non sine
lepore Basilius objicit Eulancio. 6imiliter in
epiat. 20 linguam sophistae uegat silere unquam
poese.
(11) ....
, Sic ope ulrius-
que Goisl. emendavimus quod erat in editis . Paulo post editi

. Sexmss. ulin textu.
(12) it* . lta sex mss. Edili .
Paulo posl mss. srplem . Editi .
n
u
(13) .!. . Codex Vaticanns .

(14) . Prima vocula, qnaiu fi
Coisl. secundo et Keg. secundo erdimus, deeraun
edilis. Coisl. primus .
(15) .
- l
aecundus. Vox illa in Medicao codice corrupia
Edili , quod ideiu sonai.
(16) ... . Harl., Coisl. pnrous*
unusex Regiis ... . Duoal
.
.
(17) . Ita novem mss. Edili ^
I l a
C o i s l
ler
ue
EPISTOLARUM CLASSiS I I . EPIST. CCX.
770
121 - ^ vos parvi penderera malo animo sordidaque voce
cal , ' edoceri, sed ul mea ipse eloquerer, quomodo se
: i . habeant. Equideni el quia huic loco assuelus sum
( a puero (hicenim apud aviam meam educaius suoa),
[18]), \ et quia ibi postea perdiu sum commoratus, cuqi
\ , civiles Uimultus fugiens, in hoc loco, quem ad pbi:; , - losopbandum ob solitudinis qtiielum idoneum esse
cognoveram, annos plures conlinuos consumpsi; ct
, - quia fratres nunc ibi babitanl, brevem a negotiis
m. \ , quibus delineor, respiraiionem nacius, lubcns ad
hanc soliludinem accessi; non ul inde aliis negolia
, 3 1 4 exhiberem, sed ui meo ipse morera gerereiu
, ' desidcrio.
(19) .
2. Quid igitur opus esl ad somnia coniugere, et
2. , \
, \ somniorum speculatores conducere, et nos in pu ; blicis conviviis inter pocula fabulam facere?Ego
', * /, enim si apud alios calumniis peterer, vos meae sentv . tenliae tesles citassem. El nunc unumquemque
veslrum rogo, ul velera illa in memoriani revocelis,
, . \ cuin nos civitas ad curam juvenum suscipiendam
, vocaret, ac logatio adessel opliniatum: quouiodo
rxp' * , eliain poslea oinnes passim nos circumslelerinl,
\ , quid non dantes? quid non pollicentes? nec taineji
; ; delinere nos poluerint. Quomodo igilur qui lunc
. vocalus morem non gessi, nunc me intrudere ag , - grcderer invocatus? quomodo qui laudanles me ai (20); \ que admiranles fugiebam, nunc calumnianles pcr , sequerer ? Hoc in animum ne inducatis , oplimi;
; , * Q non ita viles sunt res noslra*. Nequeenim quisquam,
(2!) . si sapiat, navigium gubernalore deslilulunt con , - scendet, neque ad Ecclesiam accedet, in qua tem , \ \ pestatem ac procellain illi ipsi, qui ad clavutn se: . dent, excitant. Unde enim exstilit lumultu plena
, , civitas, cum fugerent alii, nemine persequenie, ahi
, (22), clanculum egrederentur, nemine invadenle , arioli
vero cl somnioruro interpreies omnes terrorem
(25) ; ; spargereiil? ex qua alia baec causa? Nonne vel
, puero comperttini ex populi ducibus esse? quorum
; \ inimiciliie causas mihi quidem non decorum dicere,
, . vobis vero inlelligcre omnina facile est. Quando
enim acerbitas el discordia ad extremum saeviiiae
(24) , cumtilum perducuntur, causaeautem exposiiio ina^ \ nis prorsus est et ridicula , raanifestus cst aninii
;, ^, , orbus, alienis quidem bonis superveniens, sed
^, \ - domesticum ac primum malum aegrolantis. lnest
(25) . etiain illis aliud lepidum. Duni enim dilacerantnr
. ' inttis, et crucianlur , calamitatem prodere per pn , dorem non licel. Atque haec eorum animi labes non
m
(18) . Coisl. primus et umis ex Regiis

, quod idem prorsus significat. Hic autem perpicaom est non nulricem a Basilio designari, sed
viam Macrinam, a qua se educalum fuisse supra
licebal in epist. 204.
. Nonnulli codices mss. -
post edili . Sex mss. ui in lexlit.

(22) . Ilarl. el Med. cuin uno ex Regiis .
(25) ,
Edili , neminem terre-
rent excepla tumen editione Haganoensi et Basileensi prima. Leclio bsec saiis COIOIDQ,^ videiur,
*.
sed nullo prorsus niliiur codice ms
(W) &. Sicmss. octo, proeoquod erat
(24) ". Ita Harl., Med., Coisl. pnmifi, i t unos
n edilis . Paulo anle editi \ ex Regiis. Tiee akii |. Ediu .
. Deest illud in codicibus Harl., Mcd.
(25) , lta oclo mss. Edili . Paulo
t tribns aliis et editione Haganoensi.
post editi . lidem 88. ul te%tu.
\t\) . Harl. el unus ex Regiis . Paulu
y
771
S. BA5ILII HAGNI
77!
ex iis otam, qiw adverstim nos acia sunt, sed ei . u

reliqua etiam viia perspiciiur. Q*od si etiam ignota ,
eesel, nonraagnurarebus accederet detrimentum. - Certissimam autem causam, cur congressum o- (26),
etrtim fugiendum censeant, ignotam fortasse pluri- .
bus vetftrum, ego docebo. Audite igilur.
, *.
, . ''
.
5. Fidei eversio apud vos excogitatur inimica
3. ' ,
apostolicis et evangelicis doctrinis, iuiniica tradi- ; ,
tioni Gregorii vcre magni, et eorum, qui ei succes- ^;
serant osque ad bealum Musonitim, cujus profecto , '
documenla eliamnum in vestris auribus resonant. * Cua
Nam Sabellii malum, olim quidem exortum, sed .
iradilione magni illius viri exsiinctum, conantur , , { nunc isli renovare, qui dtim timcnl ne arguanlur, (27), soninia in nos fingunl. Vos autem capita illa vino , ol ( \-pn
gravata valere jubentes, quae per crapulam evectus, . ' aac 315 deinde ex;estuans vapor iti visa impeiTit; , & ,
a nobis qui vigilamus, ei ob Dei timorem lacere non (28), , o?sV
possumus, perniciein vestram audiie. Judaismus el , (29), u\ i
Sabelliana hacresis, sub Cbristianisini specie in ,
evangelicam pradicalionem inveota. Qui enim rem . &
mtam , personis multiplicem, Patrem el Filiuoi el , Spiritum sanclum dicit, unamque iriuin ponit hy- .
postasim, quid aliud facit, nisi quod Dnigeniti scm- (30) '
piiernam negai praexsistentiam? Negai amcm et ,
diepensatoriura ejus ad bomines adventum, descen- , ,
sum ad inferos , remrrectionem , judicium : negat ; &
etiam proprias Spirilus operaliones. Apud vos a i - ^
temmincetaudacioraaudiotenlari,quam abinsulso C , , ,
Sabellio. Narrant enim, tit referuni qui audierunl, *
contendereeosqui apud vos sapientes sunl, acdirere . \ IradUum non esse nomen Unigeniti, sed nomen ad- &.
vcrsarii; eosque in hoc hetari ac elFerri, ul in pro- , ( 3 ) , prio invenlo. l>iclum estenim, inquil, Ego veni m ' ,
nomine Palris tnei, et non receputi me: it atius in ,
nomint *uo venerit, hunc recipietis
Et quoniam
,
diclum est: Doeete omtm gentes, baptizantes eos in , .
nomiitt Patris et Filii et Spiritus savcti * perspi- ' RarfAr
euum eel, inquiunt, nomen unum esse. Non enim , - IMQ
, .
diclum est, tit nominibus, sed, tn nomine.
, , *'
,
,
, (32), . ,
', .
J
4. Haec noi sine rubore ecripsi vobis, quia coo- D 4. i , ? a^*

M
Joan. , 43.
Matlh. , 49.
(16) . Sicross.codices octo. Edilio Pariaiensis , Basil. et Hagan. . Infre

dili . Sepleiu mss. ul in
texfa.
(27) . Ha tres vetustissiini codices
cuiii auobus Regiis, et edilione Haganoensi et Basileensi. Parisiensis addit . Simililer Basilius in epist. 146 Eu8ebiuiu designai, uon addilo
nomine Eusebii. Dtio alii codices Regii cmn Vaiicauo et Coiel. sccundo
.
Ifti) . Harl. el unus ex Reîis

. Deesl eiiam in codice Medicsco.
(29) . Hanc vocem addidimus ex ross.

(30) . Ita Hagan. edilio cl Bay
leensis et ocio mss. Edilio ParisienMs -
Infra Basilius hanc bseresim vocat ,^
men Filii ab ea negari declaral. Paulo posiediU^
, . lidem mss. ut in textu.
(31) . EdilioParis. addit ,
ec sua spunle neceesarium eel, et in oclo IUSS.*
in aniiquis editionibus deeat. Non multoinfra\m
ediii , . Oclo mss. et ediiio
ul in textu.
(32) . Medicaeus ei urnis ex Regus
m
EPISTOUMJM GLASSIS IV. EPIST. CCX.
77J
774
\ , - sanguinei nostri stint, qui his impHcantur, de

, , animse meae situ ingemisco, quod cogar, velut i i
! , ' qtii contra duos ptignant, doctrina? ex utraque parte
, corruptelas argumeniis pulsans et everlcns, con , - scntaneuni verilali robur reddere. Ilinc enim nos
dilacerat Anomoeus: illinc, ut apparet, Sabellius.
kipuBev , , . * Verum obsecro vofc, ul ne exsecrandis his ac nemi, - nem subverlere valenlibus sopbismatibus animym
intendatis: sed sciatis, Cliristi nomen quod est su * , () per oinne uomen, hoc ipsum esse, quod Filius Dei
, (54) voeatur; et secundurn Pelri dictum , Neque es*e
, > atiud nomen $ub cmlo datum hominibus, in quo opor*
krtr , - Itnl nos salvoi fieri Quod aulein allinel ad illud,
1
fibvr (),
. 6 oxc
Ego veni in nomine Palris mei, sciendum est
eum,
cum Palrein profiteretur sui ipsitis prlncipium ac

w , , , causam , hsec dixiase. Quod si dictum esi: Euntes
kmv /.\ , baptizale in nomine Patris et Eilii el Spiritus tancti,
. , non idcirco pulandum esl nomen unum nobis fuisse
ti
lradiltim. Qiiemadmoduin enim qut dicit, Paulus et
(36), Silvanus ei Titnolbeus, iria quidem pronunliavit
. , nomina, ged ea inter se per et syllabam colligavii,
, , sic qui dicit nomen Patris el Filii el Spiriius sancli,
& , , Iria dicens, comiexuit ipsa per conjunclionein, uni cuique nomini propriura subesse sigtiiflcalum 3
, , - docens; nam res ipsas significant nomina. Res au&, - lcm propriam exsisteniiam ac per sc perfeciam ha * - bere, nemo vel parum inlelligens dubilat. Nani
. Pairis et Filii el Spiriius sancii nalura quidem ea - dem et divinilas una: nomina vero diversa, ciroV; . cumscriptas et absolutas noliones nobis exhibentia.
\ C Fieri enim non potest, ut mens, nisi in tmiusciijus, , que proprietatibus Tme confusione considerandis
versctur, Patri et Filio et Spirititi sancto glorifica. ' , lionem pcrsolvat. Jam si negerit se haec dicere, aut
&: , - ila docere, proposiium sumus assccuti. Quanquam
6, - difficilc illis esse video neâre, proptereaquod non
. - pauci sunt horum seruionum lesies. Sed tamen iion
spectamus praelerila, tantnmmodo sana sint prae! , ,
. sentia. Quod si in iisdem perseveraverini, necesse
, babcbiimis et ad aliasEccIesias calamitatem vestram
/ . * claniitare, ac perlicere ui ad vos veniant a pluribue
, . episcopis littera?, quae hanc assurgentis impielatis
& - , molem perfringant. Vel enim id ad proposilum
nosirum pmderil. vel sane b*c obteslatio nos a
&; * ,
* culpa in judicio liberabit.
9
tyiv , ' (7) ^. "
,
w> .
5.
. Jam auiem et in propriis scriplis injecemnt
^ - - bos sermones, quos primum quidem niieciunl hoAcl. iv, 12.

(ft) . Additodilio Paris., , seddeesl D . Sed rcpugnant octo codices noslri

Ancio mss.el anliquis editionibu.
veluslse editiones, m quibus haec dfbunt. tisde.rn
. elc. Edilio Paris. x%- codicibua freti nuilavinuis quod infra in editis lege^ , . etc. Co- batur et . Habent
Hees noslri et antiquae ediliones sitinmo consensu etiam veLustie ditioues.
(37) .
Ua ocloms*. Fdifi
. ^* ".'3) . Dcest praepositio in Med., .' Paulo post editio Paris.
, iidero codices et cditiones vetusbe ut io
ti ono ex Kegiis.
(30j . Edilio Paris. addil textu:
1
775
S. BASILU MAGNI
77
roini Dei Meletio episcop*: deinde accepiis ab ipso ,

convenieniibus responsis, quemadroodum monstro- ' : rum matres pudore suffu&ae ob naturae vitia, ita ipsi ,
quoque turpes suos foetus in congruentibus tene- , \ bris abditos enutriunt. immisere etiam per epislolam tentanienta quaedam unanimi noslro Antbimo . '
Tyanorum episcopo, quasi Gregorius inftdeiexpo- "
sitione dixerit Patrem et Filium memis quidem ^
cogitatione duo esse, sed hypostasi unum. Hoc jih
- atitem non docendi causa, sed decerlandi in dialogo , (38). cum iEIiano dictum esse, intelligere non potuerunt, , ' Aiiuqui slbi ipsi ob ingenii subliliiatem beati videnlur. (39) ,
Qua in dispulaiione multa sunl Hbrariorum errata , .
ut ex ipsis verbis oslendemus, si Deus volet. Deinde ij ,
vero gentuem erudiens non existimabat accuraiins ' ,
disceptandum esse de verbis; sed nonnihii etiam . " ,
indoli illius, qui introducebatur, conccdendum, ul '
ne iis qui praecipua sunt, repugnaret. Quapropter (40) et mullas illic invenias voces, quae nunc robur ma- , .
ximum baeieticis praebenl, quales sunt creatura et ,
factura, el si quid ejusmodi. Multa autem et de * conjuiictione cum boinine dicla ad divinitatis ra- , , .
tioncm referunt, qui inscite scripta illa intelligunt, quale est et hoc ipsum, quod ab ipsis decantalur. ,
Est enim probe sciendum, quemadmodum qui es- OTOOV
serrtiae communionem non coniUelur , in errorem , . >
multorum deorum iucidit, ita qui byposiasecon pro- (41) , ,
prietalem non admitlii, in Judaismum ferri. Opor- , w^;
ttt enim ut mens noslra velut aliquo fulta subjecio, ; 1r
et illius considerans proprietales, ita demum in C (42).
itlitis, quem 317 desideral, eognilione versctur. \ ,
Si enim paternilatem non inlellexerimus, neque , ; vt
circa quem haec proprielas definita sit, adverteri- . mus; quomodo poterinius Dci Patris notionem ac- (43) ,
cipere ? Non enim saiis est personarum numerare , Dadiflerentias: sed unamquamque personam in vera (44) ;
hyposlasi exsistere fatendum est. Illud enim hy- , #\
postasi carens personarum commentum ne Sabel- lius quidem rejecil; quippe cum dicat eumdein (45) .
Deuin, curo subjecto unus sit, pro occurreiuibus ,^
aubinde occasionibus transformatum, modo ut Pa- , (46) (,
irem, modo ut Filium, modo ul Spiritum sanclum *
loqui. Hunc olim exsiiucium errorem renovant , , &,
tiunc bujuscc innominaia; haeresis inventores, qui ^^ . *
R
(38) . Credere non possum

Gregorium dixisse Pairetu el Filium, si stmul considercntnr, cogitatione duo esse, hyposlasi unum.
Haec enim geniella esseni haresi Sabelliaiue, quam
supra Basilius Gregorii traditione exstinctam do-cel. Sed his in verbis vel erratum aliquod librariorum, ui placet Basilio, suspicandum esl, vel de
Palre el Filio separatim sumptie accipi debent. Quo
cnsu magisler Gregorii Origenes dixii de Chiislo:
,
. Suppotitum quidem
in oclo noslri nriss.

(42) . Itaocto mss.Edili :.
(43) . Coisl. priinus cum aliis qwtuor el mox . Sed umee
vulgalam lectionem mutare nolui, quse sxpe xlias !
in locis similibus occurrit apud Basilium, ac reperitiir in codicibue Harl. et Med. et uno ex RegiisHabent illi quidem ires codices paulo posl . Sed credo indiiclam a librarits hanc uu*
inulalionem nimio graimnalicae sludio, quemadraodura in aliis quinque co<iicibus eadem de causa
unum est, sed copitatione plura nomina variis rebus nominalivus in accusaiivum iminutalus.
imponuntur, Honiil. 8 in Jerem. p. 96.
(44) . Sic novem rosa. proeoqo^
(39) AiXuxrcr* Coisl. ulerque el duo Regii - erat in ediiis .
* .
(45) . Sic iidem mss. Editi /'.
(40) . l u Coisl. primus, Harl. et
(46; . Edilio Basil. eeconda fi
Med. cum duobug Regiis. Edili .
Paris. , repugnantibus ommb<u
(41 j . Editi addunt , quiedeaunt mss. ei velustioribua editionibui.
1
777
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCX.
778
liyposlases repudiant, et nomen Filii Dei negant.

(17) * Quibus quidem, nisi desinani loqui adversus Deum
^ , iniquitaieiu , lugendum est cum iis qui Christum
. , - negant.
::; ,
:tt>v .
6. llftc vobis ncccssario scripsimus, ut damna
6. ,
. a pravis documeniis impendenlia caveatis. Nam re} , vera, si pravae doctrinse cum pharmacis exiiios.s
5 , ' - comparandae, quemadmodura apud vos somniorum
, , , imerpretes dicunt, hauc P U I U et cicuta et aconilum,
. ct siquod aliud lcthale pharmacura. Haecsunt ani5, , - maruro venena, non nostri sermones, u( temulenla
sir/ (48) , illa cerebellorum involucra clamitant, visis niuliis
, , . ob morbum referta : quos quidem, si saperenl,
\ nosse oporlebac, inlaiuinaiis et ab omni raacula
| . expurgalis meiilibus prophclicum donum illucere.
^ Neque enini speculo sordido possunt imaginum
:ii , excipi species; neqne anima ssecularibus prseoc , cupata curis, l cui carnalis seneus affeclio tene , bras offundit, illuslraiionem Spiriius sancti reci . pere potest. Non euim omne somnium siaiira pro^ , pbetia est, ut ait Zacharias : Dominus fecit phanta
, **, siarn, et pluviam hibernam, quia iermocinante*

ol
,
toculi sunt labores, et somnia faUa loquebnntur
xh . Ili autem qui secundum kaiam somnianl et doriui-
, lare amant in cubili \ illud eliam igiiorant, saepa

, operalionem erroris immitti in fiiios diffidenti .
. Esl el spiritus mendax, qui cum in falsis prophe , , - Q lis essci, Achab decepit *. Hsec scienles non opor (49) , . lebal adeo superbire, ut sibiipsis prophelise donum
eifc; (50), , ascriberenl : qui ne auguris quidem Balaam dili , genliam asseqni deprebenduntur. Is enim a Moabi - tarum rege, magnis muneribus oblatis, accersitus,
. ", adduci non poiuit, ut vocem prseier Dei volunta^ , (51) tem emitleret, aut Israeli ^malediceret^ cui Domiisiivai , - uus non maledicebat . Iiaque si precepiis Doniini
, . oblata illis per somnum visa consentiunt, conlenti
sint Evangeliis, quae somniorum pra sidio ad fidein
, faciendam non indigent. 318 Quod si pacem suam
, nobis reliquit Dominus, novunique nobis manda -. turo dcdit, ut diligamus inviceni, somnia vero pu , giiam ac dissidiuui et cbariiatis exstinclionein in , , ducunt; non dent occaeionem diabolo ipsorum
^ / V \ - D auimas per somnum iovadendi, nec suis visionibua
,r^:n (52) plus tribuant, quam salutaribus documentis.
/ . (53)
: .
1
Psal.Lxxiv, 6.
, II sqq.
* Zach. x, 4, 2.
Isa. , 8.
(47) . Yidetur Basilius baereaim

tîti innominatam, sive nomine carenlcm dicere,
fii nomen Fitii tollebat, ac tradiium negabal.
(48) ' al . Sic omnes nosiri
"lices, unoexceplo, quibabelp .
<Jiii .
(49) .. Coisl. primus el Med.
.
i^) *. Coisl. uterque, Med. et unns
Uegiis . Nihil lamen niulandum
uivimns, ob eas catisas quas modo dixinms.
1
P A T R O L .
GR.
XXXU.
Ephcs. , 2.
111 Reg. , 22.
Num.
Neqiie eniin reptignat vulgata scriptura stylo Basilii, ac praeierea reperiiur iu Harlaaano et aliis
codicibus.
(51) . Sic plerique codices mis. Editi
. Paulo post edili , et infra
. Codicea nisa. aummo consensii ut in lexlu.
(52) . Ua novera mss. Editi
(53) " . Sic tres veluslissimi codicea.
Editi ' .
25
S. BASILII MAGNl
779
RPISTOLA
CCXI\
7*0
'.
Significat $e, lecln Olympii lilterisfilmnueillivs vith, oblitum esse venetn Neoccnariensium : additu ja
dediue et daturwn, si votei Olympiu*.
.
|
Olympio.
L
; WJ,
, \
,
^. , (54) xm , , *
' , :* (55) , , * . >
6 (56), \$;: , . :/
^
Et lectis pracslantiae tuae lilieris, factus sum

meipso hilarior ac alacrior, el ubi cum optalissimis luis filiis sum colloculus, teipsum videre mihi
visus sum.Hi,cum afllictam omnino meam aniniam oflendissent, sic afleccrunl, ul obliviscerer
veneni, quod apud vos somniorum vendilores cauponesque, ut a quibus conducii sunt graliain
iueant, conlra nos circumferunt. Epistolas quidein
jam noniiiillas misi, alias aulem in postermu dabinms, si vules. Tanturaroodo prosint acripicuLibus.
EPISTOLA
CCXII\
Volorem suum zigidpcat quod Dazimone Hilarium non videril. Itijurias mitnicorum cotnmemorat ac sua
beita, el cum qui medii sibi videnlur. Hiiarium morbii laborantem ud paiieniium hortatw.
1. Quid passum me esse putas, aul quo aninio

. , ..
fuisse, cum Dazimona veni, ac didici paucis posl (57), *
adventum meuui diebus facundiara tuam exiisse? (58),(5*)) fjuijei; ;
Non enira solum ob illam adiniralionem, qna te ;
a teneris prosecuttis sum, staiim ab ipsis scbola-
rum excrciialionibus colloquium tuutn semper plu- ,
rimi feci, sedeliam quia hihil nunc tanto amore , vsx
dignuro, quam auimus verilatis amans, ac recto dc (60) , , ',;
rebus judicio praditus, quod quidem apud te ser- orî
vari arbilraimir. Nam ctelerorimi lioiiiinum pleros- .
que videmus, ut in equcsfri cursu, alios quidem , ; 1>
islis, alios vero bis favendo dividi, ac faciionis du- , , ;
cibus acclamare. Te vcro, cum el timoreet assen- , %.
latione cl ignavo omni alleclu excelsior sis, non , ^
miruni est oculo sano verilalem speculari. Nam et * ,
te inlelligo non leviter langi rebus Ecclesiarum, . ^ ;
quandoquidem ct ad uie misisti quamdam de bis (61) , i=w
epistolam, ut bis proximis litteris declarabas; iaquam quidem quis perferendam acceperit, libenter , (fii/
didiceriiu, ut bomincm de itie male merituin co- , ,
gnoscam. Nondtim enim tuas ad me bis de rebus , . U>
lilleras vidi.
(6)
.
2. Quami ergo putas empiurum me fuisse luum
2. * "
colioquittm, ut tibi aperirem quae me aflHigunt (af- , 4 (?&
fert C i i i i u , ut nosii, vel ipsa narratio aliquid solatii
, (64), ^ >
dolentibus), et ad qusesila responderem, 319
), ^
Hilario.
n o n
* Alias C L X X . Scripla anno 375.

"Alias C C C L X X . Stripta annor>75.
(54) Ot . Deesl ullima vooula duobus
vHiiaiissimis codicibus Harl. el Coisl., nec nccesaaria videttir.
(55) . Ila Harl. el Keg. primns. His
favent trea alii in quibns legilur . Edili
.
(56) ". Regius uleique el Coisl. secundns
.
(57) . Codices niulli, ghd non vetuftliestmi, .
(58) . Coisl. piiiuus <5.
(59) Vide Addenda.
(60)
. Legil Comlu>fisiifS
nihil adeo rarum.
'
(61) . Ila sex mss. Edili .

(62) 6. Ila scplem. mss. Edin *>*
Paulo post Medicaeus et Coisl. priiuus -.
%
v63) . Tta CoXsl. et Med. et p'
res alii. Edili ;; Paulo post Medn**

cmn Iribus alii . Deerai vocula inetlu
LfgiMir Coisl. secundo ei Reg. sentmio.
(64) ^c . Multi coaiccsi^ . Paulo
Coisl. primns, Med. cl alii plures :^
Editi .
v
EPISTOLARUM CLASSIS 11. EPIST. CCXII.

782
;8i
, lilteris inanimts committens, sed per me ipse claie
' , exponens singula, ac edisserens. Animati enim
. 01 sermones efficaciorem habent persuasionem, nfc
lam facile quam scripli, iropugnari possunt et ca - lumniis appeii. Nibil eniro jam cuiquam intentatum
. , relictum est; siquidem i i quibus maxima quaeque
\ * , credideramus, quosque dum inter bomines videre ^, , pius, majus quidpiatn esse credebamus, quam fe ,
ral humana naiura, hi adducii sunl, ul cujusdam
* scripta, qualiacunque illa sint, tanquam noslra
* ' (65) iransmillerenl, et obea invidiam apud fratres crea&, reni, adeo ut nihil jara nostro noinine dcleslabi^ . . Uus sit apud pios. Nam cum ab inilio laiere sln , duerim, baud scio an magis quam quiequam eo ruin, qui imbeciliitatem bumanam consideraverunt;
viv, - nunc quasi contra proposilum mibi fuisset omniuiu
/ , bomiiiam fama celebrari, sic ubique terrarum, ad , , - dam marium, decantalus sum. Nam el qui
. - extremo impietatis termino scse exercent, et im,&, pium dissimililudjms dogma mKccIesias invehunl,
(66), - bellura mecum babent. El qui viam piediam, ut
, , sibi videotur, incedunt, et ab iisdeip illig princixai (67) - piis profecti, raliocinalionum conaeculioni non subvw, : scribiml,. eo quod abborreat a multoruin auribus,
. , hi nobis infeusi sunt ac conviciis perfundunt,
, ' quantum possunt, nec ullas pralermittiinl insi{, dias, quamvis Dominus eoruno conaius irrilos red*
xil *dideril. Quornodo baec molesta noii forenl? quo. ; modo non acerbam mihi vilam facerenl? qui pro (68); feclo unicum babeo malorum solaiium, carnis
, C infirmitaiem, quae mihi persuadet non multuin lem, ' - poris me in bac infelici vita mansumm. Haec au . tem baclenus. Te autem in corporis infirmitaiibti*
. adhorlor, ut constajiler et digne Deo, qui nos vo cavit, ie geras : qui, si nus viderit cum graiiarum
8 ' , ' actione praeseotia suscipere, aut sedabit dolorcs,
, , uli in Jobo, aut magnis palienlue coronis remuneii , rabiiur iu futuro posl hanc vllam slaiu.

.
m
potenlioribus Ananis catbolicis videri vellel. Nondum aperte cuin Arianis conjunctus, nec negare
audebat nec probare quae fpsi a Basilio proponebanlur. Atquos bic coiumeniorat Basilius,bicaiholicae doctrinae bellum apertuni indixerant, et quaiuvis dissimililudinis impietatem Tugere videren;ur,
iisdem lamen, ac Anomoei, principiis stabani. Hoc
eis exprobrat Basiliue io libro DeSpirUu tancio,
cap. 2, ubi iinpias eorum de Filio ac Sptrilu saucio
nugas ex principiis Aetii deductas esse demonsual.
nam mediam, I sibi videntur, incedunl. Hunc eiiim lidem hxrelici non desieruni nefaria Basitii expelbasiltus in epist. 128 raedium esse ait, nec quid- lendi consilia inire. Eorum convicia hi Baeilium,
quam medii borainis statu anliqntus babere. Sed insidias et nefarias molitiones, furorem ac beltum
urneo, si res aitentius consideretur, non Eusta- inexpiabile, vide in libro De Spirilu sancio, nuiu.
ibiuoi proprie hoc loco, sed generalim eosdem hae- 13, 25, 34, 52, 60. 69, 75
rclicos, quos conlra liber De Spiritu zanclo ecriplus
G8) . Sic Coiel. uterque cum
e&l, perspicuum erit notari. Nam mediusille Eusia! >us aliis. Edili .
itiii siaiu iu eo positus erat, quod nec calbolicua
%
(65) * . lla mas. tree non antiquissimi.

Sedprofet haec scriptura longe.praeferenda vulpte ' .
(66) ". Sic mss. omnes, quos quidem
fiderinuis. Ediii .
(67) . Satis commodeediti
/ , ab iisdem ac illi pnncipm
arr/ecit. Sed in omnibus nostris codicibus legitur
, quod eodero redit. Videlur prima specie
Euslalbitts Sebasienus bis verbis designari, qui
783
S. BASILII MAGXI
EPISTOLA CCXli..
TRl
'
Cratias agii quod se inter molettias numerosa aominum tnuUitudine eotumque duclonbiu acceptat Ikte
Inipiorat illiusprece* pro miserabili sua tiia. Xanal se exspectare dum in aulum accersaiur : sibique q
q\u tndam, ubi (wc auaivil, auctorem fuisse. ut in Mesopolamiam se conferal, ibique coactis episcopiside
wiperatorem una cum illis adeal. Boqat quid faciendum sil.
Sine imcHplionCy viri pii causa.
,
drdpl &7.
1. Dominus, qui celerem milii in affliclionibus

1. !;
opem pnestat, ipse tibi allevaiionis, qua me in prce- , ;,
senti per lilteras visitaiione 320 recreasli, vicem rependat, vera ac magua epirilus laetilia mercedem , tfjv , ^
ob consolationem humililatis noslra adimplens. *
Eram cnim . quodammodo male allectus animo, ,cum in magna hominum muUitudine ferinam quam- . , b
dam ac raiionis omnino expertem populi vidissem ;
socordiam, et ductorum inveleratam vixque emen- (, >dabtlem raali consuetudinem. At ubi vidi litteras, ) >1
et reconditum in iisdem cbariiatis thesaurum, . \ , Lv agttovi illuxisse nobis in amaritudine viventibus , ,
dulce solatium ab eo qui nostra modcratur. Quare ' %
sattciitaiem tuam resaluto, solita prece orans, ui .
pro raiseranda mea vila precari non cesses, ne ^ (60) forle mundi bujus specie immersus. obliviscar Dei ,
qui egenum e terra erigit , et aliqua clatus super- , wiw
bia iu judicium incidam diaboli : aul neglecia ad- , i" umiiiistratioiie dormiens a Domino deprehendar, aut (70) , raOdv,
per noxia opera illam gereris, ei conservbrum per- * ( r;
cutiens conscientiam*, aut etiam cum ebriis im- , ,&,
morans, in justo Dei judicio poenas malis admini- ;, xr.
stratoribus inienlatas siislineam. Ilaque Deum, , \ :*
quatso, in omnibus precibus ores, ut vigilem in , * %*'
omnibus, ne dedecus ac probrum sim nomini ^ ! ./.Gbrisli, in revelatione arcanoruin cordis noslri, in .
magno illo die adventus Salvaloris nostri Josu .
Ghrigl'..
, sv :J
, ,^'
^71).
2. Gognosce aulem tne exspectare, dum per hae- C 2. '
reticorum improbitaiem ad aulam accersar, ot> xb
lentu pacis videlicet: et episcopum illum, ubi ba3C , \
andivit, mibi scripsisse, ut feslinanter me in Me- (72) :sopotamiam conferam, illicque eos qui idem ac nos \ ,
senlinnt ac Ecclesias confirmant, in unum cogens, \ ; ; (""
una cum ipsis proficiscar ad imperatorem. Mibi aa- , *
tem forte ne ipsum quidem corpus ad boc iter . '
hreme sufliciet. Neqne hactenus res visa esl neces-
saria, nisi Ipse ali<|uid suascris. Nain et luum ^ ,
exspcctabo consilium, ut senlenlia iirmetur. Qua- (74). *?
propter rogo, ut cito nobis per aliquem ex probis ,
fratribus, quid visum fuerit luae perfeclioni ac divi- . 05/>

nilus molaB prudentiac, signiGces.
Psal. cxw, 7. I Tim. , C. I Cor. , 12.

Alias CCLX4I. Scripta anno 375.
D cmidi emendavimus qnod prave in edilis legebiinf
(69) . Reg. eecundus, Paris. et . Ibidem edili . Coisl. uierque, Reg. secundus, Paris. el Clarom. ut io ie\tnCoisl. secundus . Paulo post fideiu co
Episcopus qui haec Basitio scripsil, videlur Ueledices .
(70) . Coisl. primus el Parie. luis Tuisse, idipic rolligilnr ex initio epistol:r216
(73) .
lta mss. sex pro eoqnoJ
.
(7!) . Ua orones mss. eral iu cdiiis .
(74) .
CnisU ulerqne et B<JEdili , lbidem male in cdilis
cuiidns . Sub Qnem edili :.: . Mss. lexlu.
(72) '. Ope Rcg. secundi et Coisl. se- lius CoUl. ulerque, quosseculi sunsus.
7*5
EPISTOLARUM CLAbSlS ILEPIST. (XXIV.
'.
EPISTOLA CCXIV,
Cum Panlmi amici Tereutium paritims $ui$ aajypigere comrentur, ac litteres Rutna allctas cirewnferrent, monet BatiUu
* in$ liitctis el <*.m ub Athanasio ad Puulinuui scnpli* nwvetdur. Paulinum ejusque amicos pro caihoiicis Irutribiut
htibd: led Meletiijura defendil; quwslionem de hypostasi, de qua nata di$$emio tiegal levis esse niomemi, uc Umdcm
oqat, MI ad reditum exsulum episcoporum res integra tervelur.
t
(75).
Tereniio comiti.
\. 6. Poslquam audivimus gravitalem tuam cofci;6ai , aclam iicrum fuisse comniumum rerum curam sus:: ( ), cipere, slatim quideoi perlurbali sumus (vennn
: , eniin diceuir), cum cogitaivmus, quam non ex lua
, \ senlentia accidisset, ut 321 semel publicis curis
\ , solnlus et otium ad tuam ipsius animaiu curandam
::(70). - , impendens, iterum cogereris ad eadem redire.
; , Deinde ubi in mentem venit, forte Dominum volen, * , tem innumeris doloribus, quibus nunc Ecclcsise no , - slrae premuntur, unum boc concedere solatiuiH,
perfecisse ut dignilas tua ilerum ad res gerendas
(77) , prodirel; lum vero el bilariores facti surnus, ut
, adbuc venluri saliem semel, aniequaro exeamus ex
:);, .
g hac vita, in prasianlise luae congressum.
1 ,
2. At rursus rumor alius ad nos pervenil, veriz\ , sari te Antiochiae, el quae jn manibus sunt negotia
. cum euumiie poiestaiibus adininislrare. Preier
^3| , bunc rumorem illud etiam accepimns, stantes a
Paulino fraires nonnulla tecu.ni disserere de cen: (78 ; - junclione nobiscum ineunda, id est, cum iis qui
; suni ex parte hominis Dei, Meletii, episcopi. Quoa
3 , , . etiam et lilleras audio nunc Occidenlalium cir (79) , cumferre, quae episcopatum Ecclesiae Anliocbeiu
' - ipsia allribuunl, Meletium aulein maxime admiran, dum vene Dei Ecclesia episcopura frustranlur. Mo' que boc miror. Uli eniin res nosiras omnino igno. . rant; isti autem, elsi videnlur scire, parlium ina , gis qiiaru veriiatis sludio ipsis narranl. Castermn
- Q verieimile est eos aut veriiaiem ignorare, aul cliam
,. ' causam occuliare, cur adduclus iueril bealissimus
, - episcopus Athanastus, ut Paulino scribera. Sed
-, - ctnn babeat prx&tanlia tua, qui res impcrante
^ . - Joviano inler episcopos geslas seduloenarrare pos? sinl, rogo ut ab ipsis edocearis. Venimtamen quia
(80) accusanius neroinem, imo etga omnes cbariiaiem
AUas CCCXLIX. Scripia auno 575.

[) . Post hanc leclionem alia
Jpponiiur in vetusiissiims codicibusCoisl. eiMed.
rninus sic habel : . '. Terntino do~
Alier . , et Tereniino
comiti. Coniiiem Orieulie vocai codex ClaroiuonUnus.
(?6) . ka ires veiustissinii codices
cumnonnullis aliis. Edili . Paulo posl
MulU codices, sed receniiores, , .
(77) . Poslrenia vocula deesl iu codice "
ei alio quodam.
.(78) . Deest poslrema vox in
tnbus codicibus non velustissimis.
v% . Exslant bae Dainasi HlteraB, in
"aulinuni quidem liberales elprolixa, cui de Vtiali
tommumonem recipiendo judicium commiuuut,
n Meleliura auteu; paruin honorificx, qnemiiolarc
amasus yidelur, cuui eos, qui de Ecclesii* ad EcJwoi miqraverunt, a sua coinmnuione alienos
pnumiai. Paulo post Uarl. et Med. et unus ex
KUsxa\ > , mirum id tnihi videtur.
r
le
(80) . Id est, inler

Alliauasiuui el Melelium. Num beatissimus papa
Atliana&ius, inquit Basilius in episl. 258, cum
Alcxandriam advenitsel, omnino optabai, ut sibi cum
eo (Meleiio) communio conciliareiur. Sed malilia
consiliariorum in alixid tempus dilata illorum communio : quod ulinam non evenis&el! Hoc Alhanasii
cuin Mel< iio communicandi desiderium arguniento
eiat, quid de Melelii, quid de Paulini episcopalu
seulirul. Sed lauien cum ejus consilia ad exitum
pcrducta non fuissent, intehm oblaia Patilino Wdvi
lormula, nii Pauliniiui purgandi sui causa subsciipsisse narrai Kpiplinnius haeres. L X X V I I , I I . 20, comiiiunicavil CUIH eo Auiiocbia:, el Alexandriaiii re.inx
ad outn siripsil. Exislimal Tillemoiitius loiu. VIIi,
p. 221, Aihanasium, anlcquam Anliocbiam venirel,
audiiis quse de Paulini iidc pamm bonoriflce dicebanlur, ad eum scripsisse. Al qna de re scripsenl
Albanasius ad Paulinum, siatui non pulcsi : scripsissc aulem poslquam Anliochia discessil, indis
perspicitur, quod Basilius his, quae Aniiochiaj inliT
(jpiscopos gesia fuerant, adduclum fuisse dicU
787
S. BASILil MAGNl
7*
iabere cupimus, et maiime erga domesticos fidei, , ' graliilamur iia qui iiileras Roma acceperunt. Atque (81). * etiamsi quod honorificuni et magnum fcrant illis , (82)
leelimoniiim, optamus verum illud esse, et operi- , ,
bus ipsis conQrmaLum. Non idcirco tamen mibi '
ipse unquam persuadere posshn, ut aul Meleliuio \
ignorem, aul Ecclesiae cui praeesl obliviscar, aul , ,
qu*sliones, de quibus ab initio nala dissensio, (85) . *
exiles putem, el parvi ad pietatis propositum mo- ^
menti. Ego eniin non solum, si quis oi> acceplam , ' ab hominibus epislolam efleratur, non idcirco abs- , , trabi ii e unquam et subduci paliar : sed neque, si , , Evsa
ex ipsis niissa sil coelis, nec sanam itle prolitealur *.
Hdei dncirinam, pussum illum sanctoruni corainu- , *
, ' , >
nionis participem exislimare.
* ' ' ,
, .
3 322 Mud enim cogita, vir adroirande, veri- 5. , ,
talis corruploree , qui Arianum scbisma in gaiiam , }
patrum inducunt ildem, nullam aliam proferre cau- (84) , >^ftam, cur pium patrum dogma non recipiant, prae- <ler consubstantialis notionem, quan prave ipsi et ,
ad fldei totius calumniam exponunt, dum Filium a , "/
nobis dictitant secunduoi bypostasim consubsian- (85) , :
iialem asseverari. His si quain occasiooem dederi- '
rous, dam ab iis abripimur, qui simplicilate magis . , qoaui malitia baec aut his eimilia dicunl, nibil ira- * ,
pedit quominus iuelucUbiles in nos ansas praebea- . , ovtb
mus, eoriimque roboremus haeresiin, quibus,baec ^ '
una exercilatio est, dum in Ecclesia loquunlur, non ,
^
bua siabilire, sed nostra calumniari. Quaenam
aulem ?, , \
hac caljmnia gravior esse possil/et ad niullo* ,
commovendos aplior, quam si qui ex nobis videan* C . *
tur Patris el Filii et Spiritus eancti unam hypo- , ;
etaeirn dicere, qui, etiamsi omuino personarum , (86)
differemiam aperte doceant: qtiia tamen hoc ipsum '
prius usnrpaium esi a Sabellio, anum quidem hy- , , *
poslaei Deuro esse dicente, sed aub diversis perso- , '
nis a Scriplura repraeseniari, pro propria occurren-
lis subinde usus ratione; ac nunc quidem palernas , :>
illum sibi accommodare voces, cum hujus personse ,
adest occasio: nunc vero eas quae Filium decent, * *
cum ad suscipiendam curam, aui ad alias ,
quasdam oeconomicas operationes descendit: ounc * Y J
tandem Spiritus induere personam, cum tempus , \
proprias hujus persona voces exposcit; si qui crgo
eiiam apud nos unnm subjecio Palrem et Filium et ^ (87!,
Spiriluin sanctum dicere dcprehendantur, ires vero *
porsonas perfeclas confiteri: quoinodo non apertum * ' ; <
(85) " . Conjunctio addiia ex qnirque mss., quorum ires vetuslissinii. Ibidem noouulli mss. .
(84) * fta tres vetustissiini mdices cum uno ex Regiis. Editi .
Meleiium, ac omnino oplabat, ut sivi cum eo coth(85) ". Deest in quinque mss., non raniffl
Aihanasium. ut scriberct Paulino. Praterea non

dubium, quin hxc epislola Paulinum episcopum
salnlaveril : alioqui nihil ei profuissel. At causne
Paulini Aihanasius aperte non favit, anUequam veniret Anliocbiam. Tunc enirn propensior erat in
munio conciliarelur.
V6tu$tissimia.
(81) . Sic vclustissimi tres mss.

et alii duo. Editi .
(82) Vide Addenda.
(86) el. Prima vocula addila ex septem

(87) . Quataorinss. rcccnimres^'>
.
T9
EMSTOLARUM CLASSIS D EPIST. CCXV.

r
j- et i n F u p e r a b i l e v i d e b u n t u r afferre argumenlum
;, (88) - cur v e r a sinl quae de n o b i s d i c u n t u r ?
; ^
;
4. Quod aulcm hypostasis el essentia. idem non
4. \ ,
, , , sunt, id el ipsi, ui pulo, subindicarunl Oeciden; , tales iralrcs, dum iingua? suae angustias subveriii,
; , essentiae nomen lingua Grseca tradiderunt; ut el,
* , si qna csscl sentenliae discrepanlia, ilia ipsa serva, ! reliir In clara el minime confusa nominum divcr . sitale. Quod si el mihi quid sentiam breviler di , , cendum, illud dicain , quae ralio est comniuui ciirn
, (89) eo quod propriuni, eamdem esse essentiae cum hy . " \ postasi. Nam unusquisque nostrum et per conunu , \ nepa essentiai raiionem esse participat, el per suas
:pl . proprietales ille el ille cxsistit. Iia et illic ralio qui 6 . , dein cssenliae communis, velut bonilas, diviniias*
(90), aul si quid aliud cogilatur: bypostasis vero iu pro , , prietate paiernilalis , aut fiiiationis, aul potentiae
. - sanclificantis perspicilur. Si ergo personas dkunl
, non subsislere , per se absurda hac docirina : sin
* - concedimt illas es&e in vera byposiasi, quod falen? (91), , - tur, boc etiam mimerenl, ul et consubstantialig
, ralioservetur in unitate diviniialis, el pielaiis 323
TJ , - cognilio, Patris et Filii el Spirilus sancti, in per, \ \ , fecta et integra uniuscujusque eorum, qui notmnan lur, bypostaei praedicelur. Ulud tamen tnae digni . " (92) Uli perguaeuin volo, el to ei quisqula eimili verita , fcs cura tangitur, nec eos coniemoit qui pro pie\ taie decertant; exspeciare debere, duin duces sntt
, el auctores hujus conjunclionis ac pacis praefecii
, EccJeaiarum, quos ego columnas ac flriRamentum
verttatis el Ecclesiae esse pono, et eo roagis reve , reor, quo longius ablegati sunt, inflicto illis exstlio
, \ in poena loco. Rogo itaque, serva te noSis ab anli , cipata opinione liberum, ut in te acquiescere valea, mus, quem in omnibua baculum ncbis et fulcrum
. , Deus largilus esi.
-(9), ' ,

.
f
'.
EPISTOLA
CCXV.
Svuiat Bnsiliut $e Terentio prolinus scripsiue: dehortatur DoroUieum
ab itinere
Romam suscipiendo, ntst mari ukh
tur: dubiUu an (rater Grtgoriut ejusmodi legationem obire velit, aut ad utUiter obeundam idoneu* sit.
.
Dorotkeo presbylero.
, - ^
\ *
^ \
,
{
.
^ (94) (88) . Deesl in codicibua Harl., Med. el
woo ex Regiia.
(89) Tovror. Ediii et codices vetuslisîmi .
Sed mdius recenliores mss. qtiinque .
(90) . Pro bac voee legitur in codke MedicaK) . Ibidem editi . Bfss. S U D U I I O
tonsensu ut in textu.
(91) . Quidam receniiores codices
^.
". I(a omnes noslri vetereg libri. Editi
Statim occasionem nacius, scripsi viro in primig

admirando comiti Terenlio, minus suspecium
esse exisliinans per ignolos ad eum de proposiiis
rcbus ecribere, simulque rei moram afferri nolens
a charissimo fratreAcacio.Numerario offlcii prsesidis dedi igiiur epislolam curau publico proliciscenli ;
cui eiiani prsecepi ul vobis prius lilleras ostende6. Paulo posl iidem editi . Omnes mss.
ut in lextti.
(95) . Plures mss.
. Sic exhibet hunc locum codex Glaromonlanus : ,
.
* Alias CCL. Scripta anno 375.
(94) " ovr. Poslremam vocem erui ex codice Medicaeo. Deest baec epistola iu Harla;aiio et
pluribus aliis.
791
S. BASILII MAGNI
ret. Iter auiem Roraam nescio quomodo nemo pru- ^ ,

deotiae tuae nuntiaverit bieme omnino confici non . '
posse; cum mterjecia a Conslantinopoli usque ad \ ;
finee noslros regio hoslibus referla sit. Quod si , Jrawc,
utendum est mari, erit tempus; modo non recuset
navigaiionem et de ejusmodi rebus legationem re- * .
ligiosissimus episcopus frater Gregorius. Egoenim, , *
nec qui cum ipeo proiiciscantur video, et ipsum ne- \ , \ >
goiiorum ecclesiasticorum prorsus inexperlum co* 5gnosco; ac illius quidem congressum benigno ac . ,;
inili viro venerabilem el in plurimo prctio fore; , \ -. ;
sed cum elato et sublimi el altius sedeiUt, quique
propterea veritatem humi pradicanles audire non (95)' \ \
possit, quid rebus communibus prosil viri hujus- \ , :modi congressus, cujus mores ab illilerali adula- j , , \ axoisiv
tione alieni ?
;
, , /
;
EPISTOLA c c x v r .
Ziq*.
Nerrat Basiliut peregrmationes se sutcepku, seque ad Terentimn statim post reditwn $mpi$se ut eoru
edoceret, qui hunc comitem Meietio abttrahere, el %n partes suat aUicere votebant.
t
Meletio, Antiochim ephcopo.
\ \ (96)
HulUe nos et aliae peregrinaliones a palria avocaruni. Naro et in Pisidiam usque venimus, ul cum . \
.
ejusdem regionis episcopis quas 324
fratres
Isaurte speciant, componereiuus. Aique iude nos . \
in Ponlum excepit peregrinatio, cuin Dazimonem \ ,
aalis perturbasset Eustalliius ,roultosqueillic ad- ^ ,
duxissH, ul se ab Ecclesia nostra abscinderenC.
Sed el usque ad Pelri niei fratris aedes me contuli: . \
quae cum Neocaesarea oon lougc distent, pluriuiae , , (97) ^-
perturbalionis Neoaesarieusibus causam attulerunt, ,
inih*. vero plurimae contuinelia;roateriampraebuere. , ;
Ut enim fugerunt, neniine pcrsequenie: nos autein . ^
videbamur cupiditate laudum ab ipsis coosequenda-
rum etiam invocali nos obtrudcre. Postquani aitteiu ' :.
redivimus, ex imbribus ac molesliis plurima iuflr- , \ 6>
inilale collecla, slatim nos-ab Orienle liltera exce- ^ ,
perunf quibus signiiicabalur, Paulino ab Occidente " , *
Iitteras quasdam, veluli cujusdam princtpatus Les- \ ^,',
seram, allatas fuisee, valdeque efferri hujus partis , ,
duces et gloriari de liiieris; deinde eliam fidem D , tj\
proponere, acea condilione paralos esse cuui noslra . , \ Ecclesia conjungi. Ad haec mibi et illud nunliaium , \ \ (98)
a t l
* Alias GCLXXII. Scripla anno 375.

(95) '.
Ex qualtiorcodi-
cibus, iu quibus bxc epislola exstal, uempe Med.,

Goisl. primo, Reg. secundo et Claroro., solus Regius profuit ad emendandam iectionem vulgatam
.
(96) . Quod ait Basilius se mullas ei
ulias pere^rinaliones suscepisse, id argumenlo esl
aliquam ei prajier eas, quas jam exegerat, propositam a Meletio fnisse. Unde colligiiuiis episcopmn,
qui, ut est in episl. 213, Basilio auclor lueral, ut
celeriter Mesopolainiaro peierel ibique coaclis ideni
sentientibus episcopis imperaiorem adiret, non
alium Meletio luisse. Quamvis aulem Basilius nou
iloi larcl in bac onislola, auid de Meleiii consilio
senliat; non idcirco mutila videri debet. Resenim

maximi momenli erat, ac lilleris uoo temere comnultenda. Hinc Basilius in episl. 213 auctorem conailii non nominal. Quamobrem verisimile esi BJSIUum idem in bac epistola, ac in pluribus aliis et
prsesertiin in epislola 57 ad eumdeui Melelium, fe
cisse, ut qua3 tuto scribi non poteranl, ea in arcanis mandalis daret perferenda.
(97) , . Leigil Combefisius ,
quod loca Neoccesarew vicina prope adiit. Sed rcpu*
gnant mss. ac ipsa bisloria.

(98) " .
Ea conditione, id cst si nihil
aniplius ab eis exigalur. Nam etsi unam lijposia

sim dicebant, banc laniea legei non imponcbanl
aiiis. Imo videntur persuadeic voluisse totaiu rcm

EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCXVH.
794
tjj * . \ est abduci ab illis in parlium suarum studia virum
xixiivo (99), longe praestaiilissiniuiii, Terenlium, citi celeriter
, scripsi, quantum in me fuil, impetum illins repri:, , " mens, ac fraudesjllorum edocens
S-JOTOV, ,
' .
'
EPISTOLA CCXVir,
fcdai t Ponlo Basilhu summum videndi Amphilochii detiderium tignificat, ac de nonnullis rebus ad Isauros specianiendbtu senienHam suatn aperit. Tum venil ad canones, et in eo maxime conslituetido immoratur, quot quisque
mot in variis posnitenlium ordmibus iraduceret
%
Amphilochio, de canonibns.
( longo reversus ilinere (abieram enim usque

: (I) in Pontum negotiorum ecciesiasticorum causa el
* ), \ ut inviserem propinquos), cum et nieum corpus
-j , \ confractum retulissem , et animo satis afflictarcr,
ubi primum pietatis tuae litleras in manus sunipsi,
(2) ,
omnium sialim oblilus sum, el voois roihi omnium
\ ,
, \ , jucundissiraac, et manus amicissimae signis acceptis.
. Cum igitur litteris tuis sim ita recrealus, conjicero
' (5) debes quanti faciam tuum congressuni, quem uii,
nara, Sancto moderanle, consequar, ubi niolestum
trv , " non fuerit, ac nos ipse advocaveris. Neque enim, si
, , \ - ad aedes quce Euphemiade sunt, accesseris, grave
. :, - mibi eril in iinum venire et moleslias bic ingrueu \ , - tes fugienti et ad tuam 325 minime fucaiam dirtit , , , \ leciionem festinanti. Fortasse autem mihi el alio . qui necessiiatem afferi Nazianzum usque proftci \ ; cceiidi ivpentina religiosissinn episcnpi Grogorii
5 - discessio, quae quibus de causis acciderii, bactenus
:WJ , - C gnoro. Caelerum virum illum, de quo et ego cum
*, . , tua prastaniia locuius eram, quemquc nunc ipse
^ \ (4) , paraium esse spcras, scias velim, diuturno morbo
\ ,, , correplum, ac de caelero ipsis oculis laboranten/,
^ , cinn ex veleri moibo, tum ex aegriludiue, quse rc , \ cens ei supervenit, inutilem oiunino ad quxlibet
, muciia relictum esse. Alius autem non est apud
; . nos. Quare saiius est, eliamsi rem arbitrio noslro
'; ' . " , \ permiserint, aliquem lamen ex illis ipsis desiguari.
, ' Nam credere par est, liaec quidem necessilatis esse
. \ verba, sed eorum aniiiiuin id velle quod ab iniiio
:IJU ,
depoposceraul, ut suorum aliquis prabGcialur. Quod
'^ , - 6*i quis sil ex neophylis, sive Macedonio ita vidca
^visesse momenti : unde Basilius banc opinio- quadrat haec sentenlia cum pluribus Basilii liueris,
Jjera refeiiu in
214. Rem astu traclabanl,, in quibus acceptum ex Neocaesariensibus conviciis
... episl.
^
circo fraudis utfra accusanlur. Denique perin- D doloreni sic describil, ut mediocris videri noii
couiiaoduui fore ail Basilius, in epist. 214 : Si qui possit. Quamobrem malim cum Combefisio illud
^"ofrij, inquit, videantur unam hypostasim dicere. magni doloris indicium exislimare. Saepc
ergo omnes id dixissenl, sed quidam lanlum, ejusmodi vocibus, :, , non minuifur res, sed augelur. Quale est iiluil Gregorii
<!Iif
u 8 ei qui cum eo eranl.
. lla Harl. et Coiel. primus, Nazianzeni in orai. 20, p. 327, dc Indo AUienis
^ms favet codex insisnis Ecclesiae Parisiensis, in bospiles siudioruin causa advenienles ludi
quo legitur . lidem codices ei alii solilo. \
onmilli . Edili , - /. Atqve ea res vehemenier absurda ei proPaulo posl edili ... . Sex digiosa. apud euiiidein Greg. idem sonat
ac abunde. Sic cnini initio orat. vi, pag. 137 : Ap'
s- ui i lextu.
( ) . Sic legitur in codicibus, in qui- ^ ", \
s eistat initium hujus lerliae epistolae; deest ; vero ha;c sufficiunt, et abunde vobu
oialio hunc virum depinxit?
' in nonnHllis. Editi .
(*) . Hanc vocem Tillemontius idem so- (3) " . Legitur iu nonnullis codicibus mss.
wi^ c mediocriter. Unde colligil mo- . In alio " .
(4^ . Sic niss. plcrique. Editi
mnt ' ?**
Neocaesariensibus accidej l Ponti episcopos addidisse. sed poiius ,.
'* Alias III. Scripta anno 375.
eûaia imer eos el Basilium sartam fuisse. Non
r
tt
ld
fle
P a u l l n
,ns
em
e s i s l l , D
B a s i , i o
a i u
79*
S. BASILH MACM
i u r , sive , ille ordinetur. Informabis aulem , .

ipsum ad olficium, Domino, qui tibi in ouinibus (5), opitulalur, etiam ad id graiiaua largiente.
, , .
,
(6).
'. Ll. Quod ad cleriros attinet, indeflnite canonea
exposuerunl, unam lapsis jubentes poenam infligi, , \ ejcclionem a minislerio: sive in gradu fuerini, ,
aive eliam in ministerio, quod manuum imposi- (7) , ; (8) , .
tione non datur, permaneant.
'. ,
L 1. Quae feluro in via edilum neglexit, si cum
servare poasel, coniempsil, aui peccalum inde ce- ,,
laluraro se exisiimans, aut belluina el inhumana ,
cogiiatione utens, tanquam in bomicidio judicetur. Srn aiitem cnnr fovere BOQ poiuit, et propler so-
^ 9
. liludinein rerumque oecesaariamoi inopiaiu fetua , \ \ *
(9),
interiit, malri esl ignoscendum.
.
LIU. Vidua ancilla fortasse non raultum lapsa
. (10) ,
esl, qua3 secundas nuplias per raplus specicra ele* , "
git. Quaioobrem ob id incusanda non est. .
enira pratexlus judicantur, sed volunlas. lllam au- , ' . 6,9
lem, ul perspicuum est, inanet tiigami* poena/
.
LIV. Involuiitariarumcaeditiin discriinina sciome
'.
anle tempug pielati tuae pro viribus descripsisse,
neque bia auiplius quidquam dicere queo ; est au- ' *
ra
lem lua3 prudeniiae, pro casus cujusque 326 ~
tione poeuas intendcre, aut eliam remitiere.
, \
'. 01 ,
LV. Qui in latrones ex adverso feruntur, si sirt
quidem laici, a boni coiDmunione arcentur; si vero , (11), *
() . Miratur Tillemontius, cra vasa custodiunt, aut qui candelas accendimi,

quod auclor sii Basilius, ut neopbytus ordinelur, aut quibus coininissa sauctarura allaris forium
sibique obscuiam bujus loci seiilemiam viden fa- custodia. Arisleni senlentiam conQrmant ipsa catelur. Sed lemporuin diflkulias hujus rei lucessi- nonis verba, Sive in ministerio, quod manuum
latem atlulcrat, ul iaicus vel eliain neophyuis, si posilione non datur, permaneant. Inde enim
modo esset eximius veriialis de.leiisor, praicrrelur ulierius non proiuoveri eos qui in hoc miiHsUno
clerico, aut aliqua erroris labe asptirso, aul pne- erant, sed in eo permanere solilos esse : quod iie
gidiis ad lidei ilefensionem necessaiiis deslilulo. lecioribus et canlorihus dici non polest. Vidriur
Quare bc verba, Quod si quh $ii ex neophytn,aulem buic cauoni locnm dedisse exorla dubtiaiK
idem valent ac, siquis sit eptscopaiui idonew. Vian ii, quoj> ejusmodi ministeriuin a taicis non um^
luperat ejusmodi ordinauones Siricius papa, scd lum segregabat, eodeni jure esse debereni, acalii
Umen (aietur inlerdum ob inimiiientia ab bserelicis cleriii, quibus in viiium lapsis sola deposiliooi
pericula neccssarias fuisse. Cerle etiam illud, in-poena, non publica poenilenlia iinponebalur.
quit in episl. 6, n. 5, non fuit prastermiltendum,dm jure esse debere pronuiitial Bnsilius.
ut quod temei aut tectutdo necenilas hwreiicorum
(8) .
Consentiunl in hac voce optiintulit contra apostolica prcecepta, velut lege
nii liciquique et antiquissimi codices. Editi tum coepi**e praaumi, neophytum vel laicum,
qui
.
nuilo eccletiastico funclus (uerit officio, incontide(9) . &ic mss. coaices el Paitdeiti.
rule vel presbyierumyel diaconum ordinare : quasi D Legilur in uno codice . Edili
Hk autem fusiue explicat Basilius quod cauone w
meliore* apottoli e i n i , quormn audeutil muiare
edixerai.
prteceptum.
(10) . Idem jam slaliieral ftisi(6) . Hic in edilis reponitur lotidcm
verbis cauun deciuius, cuin boc tanien discrimiiie, lius, can. 50, de vidua , qua? secundi cupida maqiod in canoiw deciino babent omnes codices ross. li imouii, sed verecmidia quadam, ut interpreuior
et ediii , bic autem le- Balsamon , ab eo ineundo delerriia ad rapius >gitur , inita tigiltatim pacla. Guin auleminulaiionein confugit. Quod aulem ait idera Bai^*
lmnus commoê viderelur bic canon repeli, cum- uion hanc viduam olim quidem ancillatn fuiitf. j
que ncc apud Baleaiuonein, Zonaram, Aristenuin, sed lacile liberam, domino pritnis uupliis coiisen j
ii. c in plerisque codicibus iuss. reperiatur atile liente, evasisse , id et Basilii verbis repugnal,q'" |
<*am nominalim ancillam vocai, el a Zonara ^ \
canone ii 51, expunêndum dxximus.
(7) Elzs . gradu collocant Balsamon Alexio Aristeno refeilitur, qui lum deiouiu buic |
et Zonaias piesbyteros, tiiaconos et subdiaconos : viduae veniam concedi existimant, si beri coBseu*
in minisieno auteiu sine imposiiione manuuin dalo 8us accedat.
(11) . Balsamoii et Zoium
leclores, <-antores, sacroruin vasoruro cuslodes el
alios ejusmodi. Alexius Arislenus presbyteris, dia- Pandeclie habenl: " '^' !
** *
conis ei subdiaconis adjungit cauiores ei leclores, Si
in iuferiore auiem ministerio numerat eosqui sa- exira Eccletiam, arceniur botti communione9
fl i
P!STOLARUM CLA4SIS I I . EPI8T. CCXVII.
, . cierici, a gradu dejieiunifir.

, , d .2
793
Quisquh enim. .
quil, gladium accepit, gladio piribit
1 1
7 ,
LYI. Qui volunlarie interfecil, et postea pami, ientia duclus est, annis viginli sacrameiiiomni
[. - non erit parlieeps. Viginli autem anni sic in eo
' . dispensabuntur. Annis qualuor flere debei, sian?
, , extra fores domus oralionis, el ingredienles iide\\ - les rogans, ut pro ipso precenlur, suanique iriiquia5 , . lalem coniiiens. Pust qualuor auiem annos inter
- audientes recipielur, ct quinque annis cum ipsi?
[ . ' - exibil. nno8 seplem uua cum iis, qui iu substra. tione sunl, orans egredietur. Annos quattior stabit
(12) . solum cum fldelibus, sed oblalionis non erit par , ?.. licepe. His auiem expletis particeps erit sacrameii . B lorum.
LVU. Qui non volunlarie inlerfecil, perdeccin
'. (1)
. - anitos sacraiuentorum non erit pariiceps. Anni
' . auiein decein sic in eo dispengabtuiiur. Duos qui: (14) dem annos flebil, tres autetu annos inter audien
, , \ - tes pereeverabil, qualuor subslralus, el anno uno
consislel lanlum; et deinceps ad sancta aduiiu
*\ tetur.
.
'. '
LVlll. Qui moechalus esl, per quindecim annoa
(15) sacramenlorum non erii particeps : qualuor acnis
, - flens, quinque audiens, qualuor substratus, per
, \ .
duos cons slens sine communione.
LIX. Fornicalor septem annis sacramentomiti
Nfr. (16)
, \ no eril particeps, duobus flens, ei duobus au \ , \ \ diens, et duobus subslraius, et uno consislens
C tanium: oclavo ad communionem admilletur.
.
LX. Quae virginilalem profesa, a suo pro'. , \
, \ (17) BBSSO lapsa est, peccali adultcrii iompus in cem" Mallh. xxvi 52.
f
pronunlial Conibefisios , el
delendum . Cunsenlil Alexms Arislenus cuin omuibus noslris codicibus mss. et editis.
l^giiur tameri in uno aut aliero codice
fr^ . Sed ba*c
Krip.ura eodem redil ac vulgata. Caelerum hanc
kflem Balsamou variis inteipreialioiiibus denutipj, aequo duriorem existimal Zunaras; niliil in ea
nmadveriit Aristenus, quod aut obscuruui aui
secundo quatuorînni, sepiem in altero deeertftantur, quod Basilius in vicesimo secundo antiqua
Pairum placila sequalur, suam in allero propriam
aenlentiam expoual. Eumdein bune canoneni
Alexitis Aristenus, ut clartim el perspicuum , negai explicalione indigere. Videbal nimiruin doclissimus scriptor duplicem a Basilio distingui Toriii
calionem , leviorem aheram , alteram ^raviorem.
Levior dicilur, quae inler personas maininonio sorqTehendenduni videa&ur.
lutas comuiilliiur: gravior, cum conjugali hominis
(12) .
Sic niss. summo con- libido in mulierem solutam erumpil. Priori anni
qiiatuor, ~seplem
alleri -imponuntur.
Manifesta rcs
Mnsu. EdiCi,
exceplis -Pandeclis,
,
^ ^ " - "
~
"|"

, -f r
~
mor esi Basilius quatn synodua A i i c y r a n a qtiae 0 est ex catione 21, ubi conjugaii poccatuin cum soula
lornicalionem
appellal
Basilius,
ac
longioriolnniariis caedibus cotnniunionero in flue viiaj
*
- - bus pcenis coerceri, non lamen instar adulterii,
conredit.
(5) " . Synodus Ancyrana quinque testalur. In canone autem 77 eum qui legilimaiu
annos iuipoiui huic peccato : septeni a patribus uxorem dimiltit, et aliam ducit, adulteruin qui
inipositos lestatur. Severioif his Basilius : nou U - dem e$se ex Domini senienlia testaiur, sed lamen
oen videiur eadem poena omnes involunlarias cae- ex canonibus Patrum annos septem decernit, non
ês comprehendere, quas canone 9 recensiiit, sed quindecim , ut in adullerio cum aliena uxore cotncas taniura, quas ibidem a d voluniarium accedere inisso. Secum ergo non pugnat cum fornicalioni
derhrai.
nuuc aunos qualuor, nunc seplem , adullerio nunc
<U) Tfia . Sic mss* roelius quam edili seplem, nunc quindecim indicil. Eamdein in senienliam videtur accipiendus canon quarliis epi^tola:
? .
. Edili addunl - Sancli Gregorii Nysseni ad Letoium. Nam cum for ' , quindecim gnni stc oicalioni novem annos, adulicrio decem ei o c M
fl> eo dhpensabunlur. Sed haec non leguntur nisi inimponil, gravior illa inlelbgenda fornkatio, quaiu
coiijugalus cum solula comiuiuit. Hinc illam adulceniioribus nonnullis codicibus.
- 1*) Laborant Balsamon et terinm videri fatetur bis qui accuiaiius examinaiit.
(17) . Ha?c consenianea suul t a ônaras in hoc canone conciliando cura vicesirao
ûndo, aique id causa? afferunl, cur in vicesiiuo n o n i 18, iu quo* decenul Baj>ilius adulteram e^s*
1
re
S. BASII i HAGM
709
lineniis prascripto complebit. Idem et in iis qui

viiam inonaslicam professi sunl,el labuntur.
'
(18) .
, \ .
LXI. 327 Q*" furalus est, siquidem sponte poenitentia molus, seipsum accusarit, annum a sola
sacramentorum coromunione arcebilur : sin autem
convictus fuerit, annos duos. Dividelur autem ei
tempus in subslrationem et cousistenliam; el tunc
communione dignus habeatur.
LXIl. Qui turpiludinem in maribus patravit,
lempus illius qui adulterii 6 c e l u s admisil, ei dispensabilur.
\ , ' ^,- :
, !
6:,
. ; ;
\ \ " (!9)
.
SB'. apptm & .
SP. ^ ^ .
LXl.r. Qui suani in bruiorum concubilu impielalem coufilelur, idem tempus in pcenitentia servabit.
LXIV. Perjurus annis decem non erii comtminionis particeps: annis duobus flens, Iribus audiens, qualuor subslratus, uno consisiens unluni;
et lunc coiniuunioue dignus habebitur.
LXV. Qiii praestigias vel veneflcium confilelur,
is bomicidsc lempus in poenitentia ducet; et cum
illo ageiur, velut cum eo qui se ipse in hoc peo
cato prodit.
LXYI. Qui scpulcra effodit, annis decem carebil communioiie : duobus flens, Iribus audiens,
qualuor substralus, uno consistens : el lunc adiuilletur.
LXYII. Cum sorore coilus, bomicidae lerapus in
poeniieulia explebit.
LXYIH. Cognalionis in humanis nuptiis prohibit (oujunclio, si in peccalis deprehendatur,
aduiierorum poenas stibibU.
LXIX. Lector, si cum sua spoosa ante matrimonium cominercium babuerit, postquam auno cessaverit, ad legendum suscipielur; non lamen ul-
'. \\
\ , \ , ,
'.
SE'.
, ofcovo , (20) ^
.
<7*. (21) , \ , / ;,
* , \ .
SZ\ j
.
'.
(22) , , 23)
.
6\ , sjA
, , avi , .
virginem lapsam. Mulii alii Palres cum Basilio fa(iuul. Augusiiaus, qui rem sublilius persequilur,
ncgai adulierium esse bujusmodi peccatum , sed
tauiftn adulterio gravius fatelur. Quapropter non
lenler rapuit, et sponle confessus esl, non adiiicil gradibus poenilentiaB, sed, ilidem ut Basilins,
inler consislenles curandum censel, cao. C. Mox
edili . Mss. ut in texlu.
possum dicere> inquit lib. De bono viduitaiis , n.
($0) '. Labbeus, Beveregius et Combe^
14, propoiilo meliore tapsa*, $i tmpserint, feminas,fisiiis legunt , tn unoquoque peccaio.
adulleria e*se non conjugia : sed plane non dubi(21) . Hervelus, Labbeusel Bevereps.
laverim dicere, lapsus et ruitias castitate sancliore, quasi legerenl , redilidenml undecim. Simte
quas vovetur Domino, adulterm esse pejore*.
erralum ab Herveto commissum in interpreUtiooc |
(18) " . Conlincntia ejus- canonum 56 et 66.
niodi verbis apud anliquos designari solel; cujus
(22) ". Hanc vocem qnae deerat m
rei salis erit illtid excmplum aflerre ex llermae ediiis, reperimus in plcrisque omnibus codicibos
lib. u, cap. 4 : Qui nubil, non peccat, sed si per mss. Ibidem legitur in pluribue niss. Hi- ;
le manserit,
magnum
sibi conquirit honorem apud bebant enim jditi (,
JJominum.
Coniirmaiur haec explicalio cx canoni- sed deest in omnibus mss., in veiubus 18 ei 44, quorum in primo BasiUus lapsis vir- stissimis.
ginibus, ilidem adulleris, non prius reddendam
(23) . Hunc canonem sic imercommunionem deceinit, qnain a peccalo recesse>reiatur Arislenus : Malrimonium cum propinqua
r i n l ; in altero aulem lapsa? cum Graco diaco*
egibus probibitum, eadem ac adulterium pnacanissae conioiuiiioneiii post septem annos ea stigatur : et cum diversae sint adulterorum poea?;
conditione concedit , ul perpetuam casliiateni sic etiam pro ratione propinquitaiis loia res tem;
perabitur. Elinc duas sororee ducenli septem anm
colat.
(19) '. Iia plerique mss. Edili - ptcnitentlx irrogantur, ul in adulteiio cum nie, exceptis Pandeclis. Tres anni convicto iiere libera commisso , non quindecim, ut i g *
furi decernunlur in tecentissimo rodice Coisli- viorc adultcrio.
niano. S. Gregorius Nvsseuus cum qui alieua lat
EPISTOLARUM CLA US II. EPIST. CCXVII.
, . \ (24).
802
tra promovendus. Quod si absque desponsaiione

furtim coierit. cessabit a ministerio. Eadetn el ministri ralio.
C. (25) \
,
.
. \
.
, ? , *(6).
LXX. Diaconus qui pollutus est in labris, seque

eousque peccasse confessusest, a ministfrio amoyebilur; sed ei concedetur, ut cum diaconis parliceps sit sacramentorum. Idipsum auiem presbyler
quoque. Si quid aulem amplius quis peccasse deprehensus fuerit, in quocunquc sit gradu, deponelur.
328 EXXI. Qui uniuscujusque praediotorura
'.
, , ' , peccalorum conscius esl, nec confessus, sed coi> , - viclus esi, tanlo lempore, quanlo inalorum aucior
punitus est, ipse quoque puriiclur.
, \ .
0\ (27) ,
;, .
LXXU. Qui se vatibus vel ejusmodi aliis Iradit,

ipse quoque homicidae lempore punietur
.
, (28)
, \ -
LXXUI. Qui negavit Ghristum et salutis myslerium violavii, toto vitae suae tempore flere, el
poenitcnliam agere debel, sjp tamen , ut tempore
verbis, seque eo usque peccasse confessus est, aliquid indulgenli merere videbaniur.
(26) . In bis canonibus quos de
clericorum peccatis edidit Basilius, duo videntur
silenlio pratermissa. Quaeri enim possil 1 Cur suspensionis pcenam soli lectori ac niinistro, sive stibdiacono, imponal, diaconis autem et presbyieris
deposilionem absque ulla prorsus exceptioneinfligat, nisi quod eis commurtioiiem cum diaconis et
presbyleris relinquit, si peccatum non ila grave
fueril. Erat latnen suspen&ionis poena in ipsos presbvteros non inusitaia, iil paiei ex pliiribus apos
icis canonibus, in quibus presbyleri ac ipsi etiain
(25) .
Balsamon, Zonaras episcopi segregantur, ac postea, si sese non emeneiAristenus varia commentantor in hunc canonem, davcrint, deponuntur. Forle ha?c Basilitts reliquit
Kd a mente Basilii multum abludentia. Liquet episcopo dijudicanda, queinadmodum ejusdem artnim hoc labiorum peccalum, cui remissior poena bilrio permittil in canonibus 74 et 84, ul preiiiieuinfligiiur, ipsa acliotie, quam Basilius minime ig- liari tempus imminuat, si bonus evaserit is qui pecnoscendam esse judical, levius existimari debere. cavil. 2 Ha3C eliam possit institui quaeslio, utrumSimili raiione sanctus Paler in cap. vi lsaiae n. ne in gravissimis quidem criminibus poenitenliam
183, p. 516, labiorum peccata actionibus , ui le- publicam deposilioni adjeceril. Adbibita ratio
riora, opponit, 2C prophetae delicla non ad aetio- canone 3, cur aliquid discriminis clericos inler
wra el operationem erupisse, sed labbs tenus con- el laicos ponendum sit, non solum ad gravia pecaiiisse observat. In eodem commenlario n. 470 , cala , sed etiam ad gravissima perlinel. Ail enirn
).501, impnrilatis peccalum variis gradibus con- aequum esse n t , curo laici post poenilentiam iu
laredemouslrat, inler quos enumeral eumdem locum restituanlur, clerici vero non reelituanlur, liberalius et milius cum clericis agatur.
?507, verba ad eorrupielam
apla ,
*, longas eonfabulationes,
quibus ad slu- Nolebal ergo clericos lapsos quadrupliccm poenilentiae gradum percurrere. Sed quemadmodura
Kura pervcnitur. Ex bis perspici arbiiror peccaJim aliquod in hoc canone designari, quod ipsa lapso in fornicaiionem diacono non stalim conitciione lcvius s i l ; nedum ea suspicari liceat, quae munionem reddit, sed ejus conversioneiu et morum
ksilii inlerpreiibus in rncntem venerunt. Scd la- emendationem probandam esse censel, ul ad eum dem canonem tertium observavimus, ita dubium
M n c u m dico Bastlium in puniendis labiorum pecatis lenioreui esse, non quodlibel lurpiura sermo- esse non polest, quin ad criminis niagniuidinem
' genus, nou imnuinda colloquia (qiiomodo probandi modum el tempus accommodaverit,
') presbyteris hoc vitio pollulis honorem ca(27) . Eos inlelligil qui se valibus ira'iîrx reltquissel ?), sed ejusmodi intelligenda est dunt ad eonim artem ediscendam. Sic eniin inlcrfcecandi voluntas, quaj foras quidcm aliquo ser- pretatur Arisienus. lis aulem qni vates consulurit
none prodil, sed tamen quominus in aclum erum- aut in suam doinura inlroducunt, s6x anni irro>,subeunte meliori cogilatione,rrprimilur.Quem- ganliir in canone 83/
khnoduin enim peccata, quae sola cogitatione
(28) ' .&*\\\. ipsiusinteromnnuuniur, idcirco leviora esse pronunliai Ba- pretes observanl, elsi discedita velustiorum Pairum
'lius, conunent. in haiam n. 115, pag. 459, et . decreiis, non lamen ab eorum mente discedit. Illi
* \ p. 564, quia repressa esi aclionis Uirpitudo; enim pacem dederunt post aliqtiot annorum poeni& hoc loco non quaelibet labiorum peccala , non lentiam his qui pcrseculionis teu>pore Cbristum
alumnias, nou blaspbemias, sed ea tanlum lenius negaverant. Al aeqiium fuit severiora in eos exeniractal, qaae adeo gravia non erant, vel etiam ob pla siatiii, qui iranquillis temporibus hoc scelus
feeliaataui aciionis lurpiludinem , ut patet ex bis admilierect.
(ii) .
Balsamon et Zonaras ministri noraine intelligunt subdiaconum : Arislenue
tero ejusmodi clericos interpretatur, quibm manut
non imponebatur, . Mirins
probabilis videtur Aristeni senteniia, Nam qui
eraot in ejusmodi minislerio, non solebant ulterius promoveri, ut observaviraus ad canonem 51.
minislro, de quo agilur in boc canone, itidem
lectori, in pcenae loeo imponiltir, ut allius non
provehatur. Longe ergo salius, minislri nomine
tiibdiaconum intelligere, ut iu epist. 54 ad cborepia-opos.
S. BASILll MAGNI
quo e vita excedil, sacrameolo dignus babeauir !, jta,

, HSOW
ob lideni in Dei clemeniiam.
.
LIXIV. Quod si unusquisque eorum, qui in pra>
'. oiciis peccaiis fuere, poeiiitenliam agens, bonus
evaserit, is cui a Dei beniguilate ligandi alque ,
solvendi credila poteslas , si clemenlior fial, \ , \$>
perspecla illius qui peccavit poenilenliae magnilu- , ;
dine, ad diiniuueiiduiu poenarum teinpus, uoneril ,
diguus condeinnalione, cum ea quae est io Scriplu- , * ;
ris, bisioria nos doceat, eos qui cuni majore labore (28*) .
panilenliam agiiul, ciio Dei misericordiam con-
beijui.
.
'.
LXXV. Qui cum sua ex palre vel ex maire sorore pollulus esl, in doraura oralionis ne permilta- lur accedere, donec ab iniqua el nefaria aclione , \
desistal. Posiquam aulem in borrendi peccati sen- . :
8!tm et aiiimadversionem venerit, triennio fleat, , :^
sians propter fores domus oralionis, et rogans po- , \
puluin ingredienlem ad oraiionem, ut unusquisqtie \ , are
intsericorditer pro if>so intensas ad Douiinum sauipreces fundat. Posiea auiem alio triennio ad so- . 6
laui auditionein adiuiiialur, el, Scriplurig doctri* , ,
naque audiiis, ejicialur, nec dignus babeatur ora- \
tiouc. Deinde, si modo illam cuin lacrymis ex- , \ . ',
quisierit, el Doraino cum cordis contrilione et , \ .valida bumtlialione supplex proctdcril, delur ei u\
substratio per altos ires annos. Et, postquam poe- ,
niteniiae fructus dignus osienderit, anno decimo in \ . , >;
fiddiuui oraiiones suscipiatur sine oblation&: et ,
r
annis duobus una cum fidelibus stetcrit ad oratianein, Ua demuin dignus babcalur boni coramunione.
LXXVI. Eadem esl ratio de iis quoque qui suas
nuriis accipiunt.
329 LXXVII. Qui relinquil legitime sibi copulatam luulierein, el aliain ducil, ex Domini senten(28*) . Observat Zonaras
sanciuiu Palrein ad ea, quae narrantur de Manasse,
Ezechia el aliis ejusmodi, digitum iniendere. Hauc
autem canonis esse senleuiiaui conlendit Balsamon,
ut episcopi non solum pcenarum lempus immimiaiU, sed ipsas eliain poenas commulent: in quo
quideui sibi nonnullos ait non assenliri. Ipse lanien fateiur niaguam esse debere cautionem. Nar
ral enim cuui miles voluniarii homicidii reus a ^
quodam episcopo post breve admoduin poeniteutiae
tenipus aljsoluttis luissel lemporc Lucai patriarcha,
synoduin jussu imperatoris graviter id fereniis
convocatam, de episcopi faclo detiberasse. Ac
episcopum quidem sese bujus canonis el aliorum
eimiliuiii auclorilale defendisse, sed ad lempus a
ininislerio reinolum (uissc, el militeua rureus poenilenliae aubjecium : pronmUianle synodo lice.e
quidein episcopis canonicas poenas augere el iuinueie, sed aranearum iilis ligare, quae debeul i r i bus rudentibus atligari, non licere.
(29) . Loquitur S. Pater de viro
iiijusie legiiiiuani uxorera dimilteme. Nam si adulteiium inlercesistscl, non iani legiiima uxor esset
tx senleiuia Basilii, qui adulleram ejici jubel, nou
iuodo penniiiit. Alque boc quidem peccalum bominis legiiimain uxorein dimillenlis et aliam duceiiiis, adulteriuni faiciur esse, si Ooaiiui seu-
"
"
'
'
' ,

\ ;
?, a?afej
.
OCj". *0 \ \ vJfjK
.
'. (29) !*
, ,
tentia spectelur, secusj si canones Pairura. Quauobrein eamdem poenam imponit ac graviari iomicaiioni in canone 59, cum boc tainen levi disci>
inine quod in canone 59 duo anui inler flt^
assignanlur, unus vero in boe s e p t u a g e s i m o s e p i i i M
Hoc auiem matrimonium, quod legiiinia uxore diniissa contrabUur, elsi Basiliusinsiar adullerii
Jubel puniri, miniroe Umen dubium, quin peniUi
d ssolvendum esse duxerit, nec ante resiiiiicrit
coinmunionem, quam illegilima uxor esael dinmaBlud autem diflicilius esl slatuere, quid de mtriinouio post ejectain uxorem adulieram rontracio senserit. Kaiuin a Basilio habiluui fui^
ejusinodi matrimonium pronuntiat Arislenus. Aique
id quidein Bastiius concepiis verbis non decbni;
sed tamen videlur bac in re a saniori ac melion
senleniia discessiase. Nam 1 loahium injusic ditnissum ab alio roatrimonio non excludit, ul vidi*
mus in canonibus 9 el 55. Porro non videlor jurc
diraillenli denegasse, quod injusie dimisso concedebal. 2 Cum jubeat uxpreiu aduUeraui ejici,
dubiuin est quin matrimuniuui adulterio usoru
dissolutuiii exislimaveril. Praeierea dura adniodum
fuisset marili, ac niullo durior, quam uxoris coudilio, si uec adulteram relinere, nec aliam ducere
integruin fuisset
(05
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCXVII.
,
. ? ,
-. , *

, .
'. - \
<
.
0\ 01 ? , \
(30) .
'. (30*) ^
,
.
.
* , ,
(31).
' , , \ , (32) :/ ,
(33) (3i) . 01
, \ ,
, \
, \ * \ elv ,
*
, \
, \ , * , ' *
(50)
. Prima specie non
omnino perspicuutn est iilnini sorores ex ulroqtie

parenle inlelligal,an laittuin cx alierutrn. Naiu cum
in ranone 79 eos qui suaa nurns accipiunl non eeYerius puniat, qnam cui cuin sorore ex maire vel
patre rem habent, forte videri posset idem staluere de iis qui in novercas insaniuni. Sed lamen
multo probabilius est eaindem illis poenam imponl,
iisqui cum sororeex tilroque parenle conlaminaniur. Non eniin distinciione utittir Basilius ut in
caoone 75; nec inirum ei peccaitim cuni noverca
gravius quam cum nuru, ob factam pairi injuriam,
:
jud ravii.
(30') . Polygami nomine

Zuiaras ei Balsamon non Irigamiam interpnlaniur, sed letraganirain. Trigamiam canonibus et legibus permissam esae, vetiiam autem lelraganiiam
lesianlur. fnde xiihil in hoc canone durius aui justo
wverius ammadverlunt. Videlur idem senlire Arisienus, qui polygamiam, de qua in boc canone agiur, srelus appellat. Valde inibi arridet haec interpreuiio; dttniligat enim hujue canonis asfCritalem. Sed lamen magnis illis interprelibus assentiri
non possum. Nam ipsam irigamiain polygamiae noJiae nolaii ait Basiliua in canone 4, earoque ex lege
Mitrabi negal in canone 50. Praeierea animadvcrleuduui est Basilii proposilum. Cur eiiim polyganos iu boc c&none octogesimo subjtcit anonibue,
W est inier flentes poenitentiam agerc jubei, nisi
quia eos puMicia condemnattonibus subjici non so(
806
l
tia adulierii eubjicitur judicio. 8ed sUtulum es

Palrum noslroruin canonibus, ul i i auno fleani,
biennio audiant, triennio subslernanlu., seplimo
consislant cum fidelibus, et ila oblaiione digni habeaniur, si cum lacrymis pflBniienliam egerinl.
LXXVIII. Eadem aolem forma observetur cl in

eosqui sorores dnas in inairimonium dueunt, etsi
diversis lemporibus.
LXXIX. Qui aulem in saas novercas insaniunl,
suni eidem canoni obnoxii, cui el i i , qui ineaHMini in suas sorores.
LXXX. Potygamiam Patres sileniio pnetermisere, ut belUiuiara, prorsusque ab hominum genere alienam. Ea autein nobis videiur pcccaluin
esse fornicalione majus. Quapropler consentanenni
esl eos jsubjici canonibus, nt scilicei poslquam
aimo fleverint, et tribua substrati fucrint, sic suacipiantur,
LXXXL Quoniam aulem inulti in barbarorum incursione fidein in Dcum violaruul, sacraineuta
geiililia jurantes, et nefanda quadain guslanlos,
quai ipsis in roagicis idoloruai lemplis apposita
fuere, ii eecundwn canones jam a Palribus uostiis
editos dispensentur. Nam q\ii viro gravem per lornieata suslinuere , nec ferenlcs laborcs, ad negalionein iracii sunt, iribiis annis non recipiauiur,
et duobus audianl, el nbi amiis tribus subsirali
fuerint, eic ad communionem adit*iiianlur. Qui
vero sine magna vi fidem in Beuin prodiderunl,
mensamque alltgerunt dxinoniorum, et geulilium
sacrainenla jurarunl, ejicianlur quideni tribus annis, duobus audiant: ubi vero annis iribus in substratione oraveriut, et per 330
* * cuio
a , M ) S
tr
lere dixerat in canone 50 ? At canon i!le 50 de I r i ramis nominatim agil. Yidelur ergo ad eosdem reerendug oclogesimus. Juslo sane ueverior baec
doctrina videbitur: sed ita de irigamis ataiuiaae
Basilium minime mirabiliir quisquis similia plu riiun Pairum dicla pensabit, impninis Gregorii Naxianzeni apud queni in oral. 31 lertias nupiiae
, iniquita* di< unlur. Vide Addenda.
(31)
. Becipi eos in consi-
stentium locmii exislimanl Balsamon et Zonaras,

in ipsam communionein Arisienus, qui quatuor lanIUDI annos uumerat, banc lamen condiiionem addens. ul mairiinonium dissolvatur. Coniirmari polest Zouara el Balsamonis senleulia ex canone 4,
ubi quinque anni triganiis deceniuntur. De hac severilale uon videtur delrahere bic canon octogesinius, qni ad iutendendas po.ius quam remilteudas
trigamorum poiiias instiiutus est.
(32) . Lego f.uni Combeflsio .
(33> . Ancyranos Palree designal,
qnorum magna videtur fuisse in Gappadocia et fini
ttmis provinciis aucloritas. Quanquam in hoc lanlum eoa sequitur, quod eorum exemplo discrimen
poual inler eos, qui lormeulia ceaserunt, et eos qui
faciiius superaii sunt. Nam Ancyrani Patres mullo
sunt lcnieres, ac iis (ûi solis supplicii aut bonorum
direptionis aut exilh minis cesserunt, non longiorem sexennio posDilenliaro iropouunt can. 6.
(34) . Sic noslri codices mss. Editi
\ .
S. BASlLll MAGNl
87
fidelibus ad oralionem sieteiinl, sic admillanliir j , \

,
ad boni couiinunionein.
.
LXXXU. De iis eliam qui pejeraruni, si vi qui'.\ \ ,
dem atque necessilate juiamenia transgressi gunt, \ , : |
pomis levioribus subjiciuntur, sic m post scx an- , * ;
hos possint suscipi. Sin aulem , vi non iilata, fi-
dein s u a m prodiderunt, ubi duobus annis fleve- , , \ \
riul et duobus annis audicrint, et per quinque , \ (35)
oraverint in substraiione, et per alios duog gine , \ \ ; ;
oblatione ad precationig coramunionem fuerint , ^
adinissi, ita demum , digna videlicel poenitentia , , "osiensa, in corporis Christi communionein resti- , %
tuentiir.
.
. , ;
LXXXIII. Qui vates consulunl, et consuetudines gentium sequunlur, atit aliquos in suas aedes \ , ;
inlroducunl ad remediorum invenlionem, et ex- \ ,
pialionem, bi in canoneiu cadant sexennii. Posl- , ;quam anno fleverini, et anno audierint, et annis . ,
tribus fuerint substrati, ct anno cum lidelibus ste- , \ * , \
, .
lerint, sic admiilanlur.
'. , ; LXXXIV. Haec autem omnia scribimus, ut fructus probenlur pcenitentbe. Non enim ontnino . ;
tempore dijudicamus res ejusmodi, sed ad modum , ;
pamilenliae allendimus. Quod si qui difficile avel- . ;
lanlur a propriis imoribus, camisque volupialihus , \ ; ^ '
gervire nialinl quaio Domino, el viiam secundum , ta\
Evangelium insiiinere nolint, nulla esl nobis cum , , ;
illis communis ratio. Nos enira in populo inobse- . iviaw
quenti et contradicenti edocti sumus audire : Ser- \ , h.
vans $erva animam tuam . Ne igitur coinmiUannig, . xaw
cum talibus pereamus : sed grave judiciurn forlnidanieg, et lerribilem retributionis Doroini diem
ob oculos babentes, ne velimug una cum alienis
peccatis perire. Si enim nos non crudieruni terribilia Domiui , nec tales plagae adduxerunl, ut
nos a Domino propter nostrara iiiiquitatem derelictos, barbarorumque in maniis traditos sentiremus, et populum apud hostes capiivum abductum
es&c , ac dispersioni tradiium , quia haec audebant
qui Christi noir.en circumferunt: si non noverunt,
neqtie inlellexerunt , propterea venisse in noa
irara Dei;fliiaereg nobis cum bis couimuuis est?
Sed Umen obtestari eos et noctu et inierdiu, et pubiice et privatim debemus ; nos autem simul
Cen.xix, 17.
(35) . Sic codices melioris noUe. Nunnulli habent , in quinto. Sic videlur legisse interpres. Sed bsec scripiura minime probabrlis. Vix enim gravius punireiur jusjurandum l i l>ere el sponle infraclum, quaai vi et iinpressione
violatum; nec aliud essel inler uirumquo, quam
uuius anni discrinen. Legilur in Pandeclig. Sed Balsamon et Zonaras el Arisienus in
FUIS interpretalionibus agnoscunl undecim annos.
Praelerca decem anui iniponimlur perjurtg in canone64, cuiquidem canoni aiiqua videttirinesse cum
boc ociogesimo secundo discrepanlia ; forle quia
in priore nulla statuilur digiiuctio coacli el voluntarij perjurii.
(56) . Longe alio sensu usnrpatur boc
loco ca vox ac in c a n o n c G*>, in quo v t n e f i c a ad
pornieietn inventa designai;
auietii rcmedia ad
* 6
, \ ;
, .
,
(37), , ^';
, ;
, ,
*
(58), ,
*
; \
l t
raorbos pellendos, ut observant Balsamon ei Zonaras. Hinc mullo lenior in boc canone poeniier.iia,
quam iu sexagesimo quinto. Distinctione uiiiur
S. Gregorius Nyssenus in staluenda hujus peocaii^
niteittia. Sancit enim canone 3 nt qui se converiunt
ad prasiigialorca, aut vates, aut eos qui dsntonna
opera piacula quaedam el malorum averiendoni
arlem proiilenlur , bi si fidei negand consilio d
leccrim, iisdeni paiiiis ac aposlaUe gubjicianinr;
sin aulem gravissimo quodam dolore el damno
perculsi, eodem modo puniantur, ac qoi lonneniU
lempore confessionis cesserunt.
^37) . Sic mgg. codices melioris not*.
Editi . Pandectae cura codicibus uiss. consculiunt.
(38) . Sic anUquissimi codicrt
et Pandectae. Editiones Bagilii .
EPISTOLARUM GLASSIS I I . EPIST. CCXYIH.

810
x*\ 4, **V \ abripi eoruro improbilatibus, ne feramus, maxim*
quideni optantes eof lucrifacere, et a maligni la, - queo eripere; sed si boc non possumus, etudea fnus saliem aniinas noslras ab seterna condemna*
% , lione servare.
.
'.
331 EPISTOLA GCXVIIP.
Mlm, pands de Mliam negolio et de suo po$l Uer Ponticum morbo prtBmixsis, Amphilochium rogat, ut episcoporum
lp{g,mto$audierat ab Asianorum kceresi atienot es$e, ac m o m cotmmnionem amptecti velle, senterHimn exploret,
proto aliquo viro in hanc regionem misso.
.
Amphitochio, Iconii emscopo.
,
IUud quidem negoiium, cujus cauea vencrat fra ' , * ^ ter jElianus, ipse per se confeuil, nec ulla nostra
ope indiguit. Duplicein auleiu a nobis iniit gra
liani, et quod litteras pielatis tu allulit, et quod
, ,
lillerarum ad le occasionem nobis subministravit.
. ' - Per eum igitur et luam salutamus genuinam ac non
* \ iniilabilein cbariiatem, ac rogamus ut pro nobis
, , , preceris, qut nunc, si unquam alias, precum lua . rum ope indigemus. Nam meum corpus ex ilinere
, \ , Pontico conlraclum, morbo afflictawr inlolerabili.
^( . Iliud aulem et dudum volcbaoi luae prudeniiae no' tura facere, non quod alia poliore inlerpellanle
( (39) ' causa oblilus sim ; scd nunc commonefacio, ul
) , viruoi diligenlem digneris in Lyciam millere, qui
, verae fldei quioam sint seclalores explorct. Forlasse eniin non sunt negligendi, siquidem vera
, \
ui , Q sunt, qua3 unus aliquis ex piis viris illinc ad nos
veniemibus narravii, eoe ab Asianorum sentenlia
, ' prorsus alienos, communionem nostram amplecti
, - velle. Si quis autem ilurus est, perquirat Coryda . , lis Alexandrum ex monacbo episcopum, Limyrx *
^ ' - Dialiinum, Cyris Talianuro el Polemona ci Hacafcv , \ , \ rium presbyteros, Palaris Eudemum episcopum,
*;(40) \ - Telmesi Dilariuin episcopum, Pbeli Lollianum epi, , - scopum. Hos et plures adbuc iodicavil noihi ali , (41) quis recte de fide senlire : ac graiias Deo habui
. \ plurimas, si qui omnino in Aeiano Uraclu cxtra
\ laltem baereticorum sinl. Ilaque si fieri potest,
(&) , interim eos sine lilleris explorerous : re auiera
' \ perspecla, tum deroum et Jitieras dabimus. cura,
. Legit Conibeiistus . Cujus rei ^ eos male audiisse. Porro non mirum in lania re-
wuuteram cespilanle memoria ob atiam rem ma- ruin ecclesiasticarum perturbatione, si ejusmodi
vru momenli. Sed displicet baec emendatio, non presbylerorum communionem appelcbat, quoruni
rium quia nullo nitilur vetere libro, eed eiiam cum cpiscopis non commtinicabai. Sic eniin curo
wximequia non redolet summam Basilii pietatem, presbyleris Tarseneibus, minime vero cum episcoui oibil aniiquius erat pace et unitate Ecelesla po Tarsensi' conjunctns erat : plures in Setiasli
DID.
presbyterio cominunicaiores habebat, quamvis ab
(40) . Codex Claromonlanus - Eiisialhii communione discessisset, patet ex
Sed legendtim . Non Tatianus ille epislolis 113, 114, 237. Paulo ante legilur in codice Valicano \ , monaKius esl episcopus Myreasis, ac i n t e r f u i l concilio
P. Nondiini ad hanc dignilatem pervenerat, cuin chum etepitcopum.
(41) AoJUutrdr. Ila Med., Var. et Clarom. Edili
*c scriberetur episloia,; nam ei Basilius non
lium quam presbyleri litulum defert, qui ei cum . Coisl. prirmis . Srripiura qnam
olemone et Macario coiumunis eat. Yidelur eiiam seqpimur conseniit cum eubscrtptionibiis concilii
iaiimus nequaquam Limyra episcopua fuisse; sed C.P. inier quas legilur Lollianus. Ibidem codexVaticanus .
iDfum presbyler. Blum enim episcopi nomiive non
(42) . Sic vetcres libri, pro co quod erai
îgnal Basilius; el presbyieri tilulns ad eum,
ideni ut ad tres alios, videlur referri. Silentiiim in edilie .
* Alias CGCCHI. Scripta anno 375.
silii de episcopis Limyne et Myne argumenlo est
a
PATROL.
. X X X I I .
26
Sfi
t\i
S. BASlLil MAGNI
bimusque ut aliquem ex illis ad congressura no- \

strum advocemus. Gedant autem opnia commode
acprospere Ecclesiae lconiensi nobis desideratissimae. Honorandum omnem clerum el eos qui una
cum tua pietate sunl, per le aalulamtis.
.
.
332 EPISTOLA CCX1X*.
Jj , >
(45)* ,toirAvu\
, \
.
\
\
3 \
Cum Basiiias Theodoro subdiacono didiciuet dUsentiones in elero Samosatensi exortas esse ; et&i seieb
de re ad scripsisse, suum quoque Ulit dolorem lignifical, kortatuiquene laudem ex per$ecutione com
tetuionibus amitlant.
%
Clero Samotatenti.
1. Qui omnia in pondere et inensura " definit

1. nobis Dominus, el lentaliones inducil
quae vires , :>
noslras non euperent, sed probat quidem pielatis g , ;
atbletas per af&iclionem, nec taiuen ultra quam ,
ferre queunt, sinit lenlari , datque potum in la- ,
(44)
crymis in mensura iis, qui debent ostendere, an
in afllictionibus gralum Deo animum servent; in (45), >
bac maxinte circa vos dispensalione suara beni- * ;
gnilatem declaravit, non sinens vobis ab inimicis ' :.
persecutionem ejusmodi inferri, quae posset ali-
quos evertere, aul de fide in Ghristum commo- , :
vere. Vos enim cum levibus et quos facile sit au- *;.
perare adversariis conjungens, praemium vobis \ patientix in illis vincendis praeparavil. S.*d com- , * } &
raunis ille oostrae vitae boslis, qui suis artificiis . '' 6
benignitali Dei adversatur, poslquam vos vidit va- , /*lidi muri instar assuUum exlrinsecus contemnere, ,
id, ul audio, excogilavit, ut inter vos mutuae quae- C ?!
dam offensiones et pusilli animi dissidia nasce- , , ,
renlur : quae inilio quidem parva, et facile sana- * '
bilia, temporis progressu per conteniionem aucia ,
iii malum prorsue ineanabile vergere solent. Qua-
propCer adductus sum ut per banc epistolam vos (46), .
sdbortarer. Quod si fieri posset, venissem ipse, - -j
vosqne per me ipse rogassero. Sed quia id lt*m- . (47) , wpspora non aintint, hajnc vobte epislolam, veluti ali- , \ * **.
qnod supplicaniis insigne, pralendimus, ut adhor- \ , ^
taliones nosfras reveriti, solvalis oninem inter vos ' , a/>
contentionem, mibiqne cito bonum nantium milta- , :"<
lis dimUssarum inter vos offensionum.
(48), *
, .
u
iS
Sap. , . Matth. , 15.
I Cor. , 13.
* Alias GGLXXX. Scripla anno 375.

]
(43) .
Clarom. .
Paulo post legimus cum codicibus Med. et Goisl.
frimo et . Deest hpec
episloJa in Harbeano. Pro bac auiem loquendi ralione babebant edili et , quod quidem librariis nimium ad rammaii<; leges atientis tribuendum videlur. Scriptura,
quam in conlexium recepimue, confirmaiur simili
loco epistols 244^ n. 5, ubt Basilius Pairophilo
signiftcat dubium sibt noo esse, quin EusUlbii contumeliosa scripta D o v e r i t . Tum addit: "
, *
16
Psal,
LXXIX,
6.
silio deesl in sex mss.

(45) .
Duo Regii codiccs, Vai., Paris.
et CoisU secundus . Glarom. *.
Nihil mutandum. Illud enim idem wki
ac , id est, oslendere et docere, utperspici polesl ex epist. 244, n. 3.
(46) .
Med. et Coisl. primus .
(47)
$r...
vai. t u
trw^
lusiissimi codices etClarom. Editi EE ..

' .
(48) . Cobtl. primus
. Paulo poel ideni codex cai Med. ^* Qued si adu tcripia illa non pervenerunt, . Glarom. . Ibidem fionnuHi &&*
at ego ad te mittam.
... , alii ,
(W Aa*pvcir. Edili prscmiltujil ij qiwprxpo-
EPISTOLARUM GLASSIS I I . EPIST. CGXX.

814
813
1 , 2. Scial enim hoc, veum, prudenlia vestra, i l , - lum magnum csse apud Deum, qui se proximo
\ * humiliter submiuii, ac cilra verecundiam crimina
, in seipso recipit, eliamsi vera non sint, utpacem,
J, - magnum illud emolumenlum, Dei Ecclesiae conci } . liet. SU ilaque inler vos cerlamen bonum, quis
, prior consequatur, ut filius Dei vocetur, hanc sibt
, digniutem ob pacem compositam comparans.
. \ Scripsit aulem et religiosissimus cpiscopus vobis
, \ - quae conveniunt, ac rursus scribet qua* ipsum de (49) . \ cent. Verurotamen et nos, eo quod adhuc conccs, (50) sum sil, ut vobis propiores sirous, negligere res
, ' . veslras non possumus. Unde el cum advenisset
' religiosissimus frater Tbeodorus subdiaconus,
, dixisselque Ecclesiam in moestitia esse ac periur \ , - batione, lum valde contriti, 333
cordis
dolore perculsi, conlicere non potuimus : sed vos
, * adliortali sumus, ut omnem inter vos juris di, 0- sceptalionem projicienles, pacem componati3, ue
, , afleralis laeliliam adversariis, neve banc Ecclesise
, gloriationem prodalis, quae nanc per totum terra , rum orbem pradicatur, vos yidelicet tanquain
, , \ anima una et corde uno gubernatos, ila in uno
, \ . corpore versari. Omnem Dei populuro, bpnoratoe
, - et magisiratus, et lotius cleri coeium per vesirain
(51), \ pieialem salutaimis, adbortamurque ut sui ipso , rum semper permaneant similes. Nam incremen . - lum nullum exposcimus, eo quori accessioneun om
, nem jam ipsi per edita bonorum operum specimina
^ Q excluserini
(52).
e l
'.
i m 0
EPISTOLA CCXX\
Tatatnr Basiltu* clericis Beraentttmt, se ad eortm amotm exartiste, leclit corum / t / f e r i , et ipsonm ac totiu* populi
mtule cognita ex sermone Acacii presbvteri. Pacem iliit orat poU tol certamina, el ad peneveranltam hortaiur.

Bercewit.
Mngnnra Deus praebuil solatium his, qui coram

* , congredi non possunt, colloquium per litteras;
, ex quo discere esi non corpoream effigiem, sed aniini
, ' ipsios indolem. Unde tt nunc, posiquam pietatis
. " , vesira lilteras accepimus, simul et vos cognovi , , mua, et vestri aroorem corde concepirous, non
\ (53) opus habentee longo tetnpore ad consuetudinern
, conciliandam. Ex ipsa enim insila litteris senteniia
. - D ad amorem pulcbriludinis animae veslr exarsi; * raos. Nam praler litleras, quae quidem tales suni,
^ . adbacetiam fralrum internuntionjm habilis et apia
?% , , indoles illustrius vesira nobis expressit. Nam desi deratissimus atque religiosissimus compresbyler
. Acacibs, plura quam scripeisiis enarran, ci quo ', - tidianum veslrura cerlamen, atrenuaroqtie pro
, \ ' pietate dimicalionem ipsis oculis sulijiciens, Un
(49) . Iia irea velustissimi rodices,

quibus alii favent, in quibus legilur . At
fîli admodnin mendose \
.
,(52) ". Addunt clansubc ^,
valelc, tres oodices, nempc Harl., Coisl. priiuus ci
'^. ac vot decet iterum ad eum convenientia Clarom.
uribcre.
(53) . voces addiue^ sunt tx
(5) . Hanc vocem addidimus ex septem , aeptetn niss. Valicanus codex .
* Alias GCXCIX. Scripta anno 375.
B S S . Ibidem Coisl. prinras .
151) , Sic mss. septem. Edili -
S. BASILH MAGM
815
tam mihi incussit admiralionem, ac tantum accen-

, \ dit desiderium vestris bonis perfroendi, utDomi- , num rogem, tempus aliquando dari, quo propria , (54)
eiiam experientia rerura vestrarum staium cogno- ,
scam. Nuntiavit enim lmhi non soluro veslram,
quibus commissum est altaris ministerium, accura- * .
laui agendi raiionem, sed populi etiam totius con- \
cordiam, et eorura qui civitati prasunt, illiusque
res gerunt, tnagnanimos mores, ac sincerum iit , \ Deum amorem ; adeo ut beatam prsedicem Eccle- , \ siam ex lalibus constantem, ac nunc vehementius ,
precer spirilalem vobis Iranquillilalem concedi, \ ,
ut quae nunc certaminis tempore pcregistis, iis lempore quieiis fruamini. Solent enim quodam- , \
modo quae in experiendo molesta sunt, voluptaiem ;
aflerre recordantibus. Jam vero quod ad praesentia , ;
aliinet, adbortor vos utnemaliscedatis, neve animutn .
ob conlinenies serumnas despondeatis. Prope enitn coronae, et prope Domini auxilium. Cavete eiTun- .
datis quae jam exanllasiis : neve irrilum reddatis ,
334 Iaborem toto terrarura orbe celebralum. . ,
Brevissimus rerum humanarum stalus : Omnis . caro fenum, et omnit gloria hominis lanquam flo$ ri .
feni. Exaruit fenum, et flos decidit; verbum eti *
lem Domini manel in ceternum . Pracepto pernanenti adhaerenles, fluxam rerum speciem sper- ,
namus. Non paucas Ecclesias erexit vestrum ex- . " ,
empluro. Multaro nec opinanies vobis comparaslis (55) ttr
mercedem, dum rudiores ad parem aemulationem . ,
provocastis. Locuples est remunerator, ac polest .
vobis digna largiri cerlaminum praemia
G * (56) .
, , , ' /cv
. , .
1 T
EPISTOLA CCXXP
'.
Significai Buniiu* plebi Bememi ad amorem, quo illo$ fama cogmtos proseauebatur, plwrimum acceuissc
litteri*. Luudat eorum constatdiam, ei oeruvermuium illis precaiur.

, ,
Noveramue vos jam anlea, desideralissimi, ex
celeberrima vesira pieiate et ex corona in Cbristi , \
eonfessione coroparata. Et forsan aliquis vestrum (57) . \ 5
iliclurus est : Ecquis baec in regionem longe die- \ (58)
silam exportavil? Doroinua ipse : qui suoe culto- ; ,
rea instar lucernae collocans in candelabro, per- D \ , ficit ut tolo terrarum orbe eluceant. An non ' . \ -j,*
viciores athlelas celebrare solet palma viciorise, et
arliflces operis soiertia ? Qnod si ob haec et alia , \
cjusraodi immortalis memoria perraanet ; eos qui ;
pie secundum Cbrielum vivunt, de quibus ipse- (59) ,
inet Dorainus ail, Glorifitantes me gbri/ieabo
, ,
00
" Isa. XL, 6-8.

#
11
l Reg. n, 30.
Alias CCXCVII1. Scripta anno 37^.

154) ", lia sex mss. Editi .
(55) ". Deest boc verbum in codicc Medicso.
(56) " . Male in editione i Paris.
* .
(57) . Ita octo rass. Editi
.
(58) . Ita Coisl. primiis ei Hori.
prima manu cum pluribus aliis. Edili . Ibidein Coisl. uterque et unns ex Regiis ;
.
(59) "0. Ita m s s . sex. Editi .
KPISTOLARUM CLASSIS II. EPIST. CCXXn.

818
, \ quomodd illustres ac omnibus conspicuos
, reddet, una cuni solis radiis explicane fulgu (60) rantis eorum gloriae splendorem ? Rurstis Oobig
; vestri desideriura roajus altuHstis litteris ad nos
- scriptis, etj ejusmodi liueris, in quibus praeter
, , superiora pro pielate ccrlamina divitem el vividio - rem pro vera flde animi constantiam profudistie.
De quibus una vobiscum gaudemus, simulque
(61). ' - precamur, ut universoruin Deus, cujus cerla , \ , roen, cujus pugna et per quem corona, iegeneret
, , , ' animi ardorem, corroboret animam, el opua
, , - veslrum ad perfeclam apud ipsum approbationem
, (62) ' perducal.
.
EPISTOLA CCXXIP.
Signi/icat BasUius se lectis eonantiUeritrespirasse ex arumnis, ti cogmia eorum advertus hcereticot, quot prbm repule
notf, consitmtia ae cleri prmeuntis et populi subsequentit coruentu, acriorem (actam esse ad p&gnas, quas Cappadoda
ummtni, $u$tinenda$. Hortatur ulinhoe consensu peneverent.
.
Ad Chalcidentet.
Liitera pielalis vestra talee nobie afOictionit

^ tcmpore acciderunt, qualis ssepe certatoribu?
, equis , fervenlissima meridie pulvereni vehemenli
anbelitu in medio sladii atlrabenlibus, aqua or
, . - infusa. Respiravimu| enim ex continuis tenlatio
, nibus, eimulque verbis 335 vestrisr corroborat<
^, \ sumus, et certaroinum veslrorum memoria firmicv
' res facli, ut propositum nobis certamen nescio ce - dere animo subeamus. Enimvero incendium, quod
. , plerasque Orientis partes devastavit, serpit jair
, \ et in nostram regionem , atque iis quae circa nof
(63), \ , sunt incensis, ad ipsas eliam Cappadociae Eccle - sias, qtias antea fumus e vicinis locis ad lacryraas
, commovebat, pertingere conatur. iam ergo e*
. " \ , nos properat attingere : quod Doiuinus spithc
( oris sui avertat, et mali ilbus ignieflammamin, \ tercidat 1 Quis enira tam limidus esl ei ignavus.
<5! \ , aut in laboribus alhleticU inexercitalus, ui non
(64) , veslrie acclamationibus ad ceriamen corrobore |&(5 tur, optetque vobiscum victor remintiari? Vos
, \ ' ^- enim priores pugnaslis in pietatis stadio, ac multa
; - repulistis lenlamioa baerelicarum pugnarum , el
6 , \ ingentem tentationum aestum pertulistis, lum vos
, Ecclesiae corypbaefi, quibua allaris cura commissa,
, - lum singuli ex plebe el polentiores quique. Hi>c
, enim in vebis el maxime admirandum est, et ap, \ * , - probatiene omni digmim, quod omnes unus ealis
(65). in DominO) alii quidem prseeunles ad bonuro, alii
w\ , D s
consensu sequenles. unde et superiores
c
u r a m o
) . Ita mss. octo. Editi dmuv.

(61V . Hanc scripturam codicum Ifedicsei et Goisl. primi pnetulimus leclioni
aliorura quatuor codicum, in quibus legitur .. Editi &.
m) . Medicaeus codex, Vaticanus
^ Keg. secundus .
<63) . Edili \ ". Sed praepobitio deest in codicibus nostris
Harl., Med., utroque Coisl., Vat. et Reg. secundo.
(W) . lta Harl., Coiil. ulerque el
uterqtie Regius. Editi ,

. (65) 01 . Legendum
. Sic enim in episi. 220 faudat non tolum eorum,
quibu$ commissum est altaru minitterium, accuratam agendi rationem, ud populi etiam lotiut concordiam.ei eorum qui cititatx prasunt, illtuiqueret
gerunl magnanimo* morct. Praeterea his verbis,
%
$inguli$ ex piebe, designatur tota plebs; quare apponenda conjunctio bis qnae sequunlur. Hanc tamen nolni in conlcxiuni inserere, quia in nullo
velere libro reperilur.
* Alias CCXCYH. Scripla anno 375.
ulD
S. BASILJl MAfiNI
fco
eslia adrersariorum conatu , T t n l l a m prabentes ex , , 61
ullo raembro aosam adversantibus. Quapropter . :
precamur noclu et inlerdiu Regem saeculorum, ut , custodiat quidem populum in (idei iiilegrii.ale ; ' cuslodiat autem ei clerum, lauquam capul illae- (66). \
suin in summitate consiiluliim, subjeciisque cor- r?
poris membris providens. Oculis enim officio suo , ,
fungentibus, opera inanuum affabre fiunt, el pe- ,
des sine offendiculo rooventur, nalla corporis \ '
pars cura convenienti destituitur. Hortamur ergo . '
vos, quod ipsum facilis et facturi eslis, ut vobis * ,
invicem adhserealis , ac vos, quibus aniraaruni ,
cura credita , singulos regatis, et tanquam fllios , >
charissimos foveatis : populus vero debitam patri- .
bus reverentiam et bonorem vobis exhibeat, uC , , \67)
decoro Ecclesiae statu conservelur robur vestrum, g , \
* ,
ac fldei in Cbristumfirmamentum, glorificeiur
qire Dei nomen , ac redundet el augeatur charila- $
lis bonum. Nos autem, cum hc audierimus , de ,
vestro in Deo profectu laetemur : ac si quidem
adbuc per carnem diversari in hoc mundo jube- ,
mur, VOM eliam videamus aliquando in Dei pace: , , sin autem jubemur tandem de bac vita exire, vos . ' in sauctorum splendore una cum bis, qui laudem
et gloriam per patieniiam et per omnem bonorum - operum demonslrationem consequuntur, coronatos (68) (69),
* videamus.
, (70) ,
' .
.
336 EPISTOLA (
Humpil sileniium Bnsilius jam tribm annis $ervatum, suasque defert querelat, quod cum redux in patriam
Eustalhii sese applicuisset, et cum eo ejwque discipulis etiam episcoput amantissime vixistel, nunc ab eis
diclaet fomom epiHQ.lt* dilnceretur, Demonslrat periniqye eo$ facere, quod sibi homims t n Syria icrib
uffingant, quia ante annas viqinli unam Imic homini scrtpserai epistolam: atque hanc agendi ratione
csse, quod $etotlocis de fide disserentem audierint, ut sua illes sententia latere non potueril; atque eiiam
non tamen anriciliam sine certmitm argwnentit rumpi debuisse. Hanc erao odii germmimmamcmaam a
el sua communiOj etfideiprofeuio, quam ab itlis acceperat, ad recuperdttonem potestatis illis obstarent. D
argumenti ioco prius illos epuiolam ad alm quam ad se mtiim.
(71) .
Adversus Eustathium Sebaslenum.
C
1. Temputt mquU, tacenai, et lempus loquendi, 1. , \, ,
, ' . ,
sentenlia e*i Ecclesiastac . Itaque et nunc, cum
salis diu siluerimus, terapus est os aperiendi, ut , $iêruai laieniium veritaa in lucera edatur. Nam et (TS)
magnus Job diu ille quidera calamitates pertulit , ' ^
,
ilentio , forlitudinem animi hoc ipso demonstrau9 quod in gravissimis malis persUret. Sed , l f
* Eccle. , 7.
* Aliaa LXXIX. Scripta anno 375.
(66) . l u Med. et Regius
uterque el uterque Bigot. Editi .
Harl. el Coisl. uierque .
(67) . Ka Harl., Coisl. et ulerque
tiesL. EdilLo 1 .
(68) . Legitur in duobus cor
dicibus, nempe CoislinianQ secundo et Regio secundo.
(60) KeUevd/iaâ.Harbeaouscodexbabet .
(70) . lta Harl.fetMed. cum aliis quatuor.
Edili .
(71) . Haec scriptura uno nititur
uodicc CoisL primo; sed ionge preferenda vulgat
n
u
, vel simpliciier , ut legitur in sex codicibus mss.

JSon enim taec ad EusLaihium, sed ad omnes boraines scripta adversus Eusiathium. Citat Basilios
hanc epislolam in epistola ad Genetbliom presbyterum, ut idoneam ad iis satisfacieadum, qui &
tam rein accuratius scire avent.
(72) . Hunc locum Regius seciindua e( Coisl. secundue sic exliibent:
, *
declarationem eorum qu& ignorantur et ad rentatn
demonitrationem. Quamvis aulem hac saiis comniode dicia videantur, nihil (amen cogit bos coaitf
(ot aliis meUoris noue |iac in re prepoiiere.
2i
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CGXXHI.
829
cum salis in silentio decertasset, ac dolorem in

TJ , timo corde premens perdurasset, tum demoin os
, aperiens, ea dixit quae omnibus nota sunt .
, (73) . nobis igitur jaio terliuni huuc silentii annum
\ - aeniulationi exslitit Propbetae gloriatio dicentis:
, Faclus sum ticut homo non audiens, el non ha ,
kyvr . -

(74) .
,
. (75)
, (
)
, (76),
(\ *
bent in ore suo redargulione* *'. Quapropter in-
clusiraus in imo cordis nostri recessu inusiuin

nobis ex calumnia dolorem. Nam revera caluinnia
virum humiliat et calumnia circumfert paupcrem
Etsi igitur tantum est ex calumnia malum,
ut et jam perfectum (hoc enini significat viri
appellatione Scriplura) ex alto dejiciat, ac pauperem circumferai, id est, eum, qui egregiorura
dogmatum pauperlale laborat (quemadmodum
etiara prophetae videtur, qui dicit : Fortatse pauv
pere sunt, idcirco non audient , ibo ad optilen-
" , pauperes vocans intelligentiae inopes : hic

* eiiam profecto eos , qui nondum in interiori bo * , , * mine perfecti sunt, nec ad perfectam alatis men - , suram pervenere, circumferri jaclartque dicit
^ , proverbium) , tamen existimabam me silentio
) molestiae ferre debere , exspeclans aliquara ex
, ipsis factis emendationem. Neque enim malilia
. aliqua, sed verilalis iguoratione existimabam baec
, ' * in nos dicta esse. Sed quia vldeo simul cum terapore progredi iiiimicitiam , ncc illos pceniterc
, . , \ (77) eorum quae ab initio dixerunt, nec quomodo pra , ' terita sanent, cogiialionem ullam suscipere , eed
' nova opera, et faclo agmine in id incumbere,
vit&m
, - ^ quod sibi ab initio proposuere , 337
(78), , meam aflligant, et existunaiionem apud fralree
, artificiis suis coniarainent ^ non jam amplius si, leoiium mibi tutum videtur. Sed in mentem venit
, '' (79) mibi illud Isaise, qui ait : Silui , num et setnper
'
u l
* ,
; " .
,

"Job , I , sqq.
11
Psal. , 15.
1 1
tilebo, et *uttinebo2 Patient fui ticut parieni
Utinam autem et nos silenlii mercedem asscquamur, et aliquain ad redarguendum vim atque facultatem tecipiamus ; ut redarguendo exsiccemua
amarum illam effusae in nos falsa? accusationis lor-
Eecle, vii, 8. ** Jer. v, 4. * Isa. XLH, 14.
(73) ". Sic ires vetuslissimi codices.

Edili
(74) ^ Coisl. primus .
lbidera bsc verba, , elc, non solura ad caput septimum et versiculum oclavum Ecclesiasiae,
sedeliam ad cap. xiv Prov., vers. 31, videnturrefereoda : quanquam neutro in loco saiis aperte occurrunt.
(75) . Coisl. primus et Harl. ,^.
(76) . Editi . Sed
illud nullo prorsus in codice ros. reperlum. Deest etiam in editione Haganoensi et priroa
Basileeasi; debe^lamen suppleri. Paulo post editi
oix . Tres veiuslissimi codices cum Regio
sectndo et Coiel. secundo ut in lexiu. Mox tres
iidfcin antiquissimi codices habent pro eo
quod legilur in editis .
(77) * Ila mss. sex. EdiU . Paulo post edili ,. Tres velusiissimi codices ut in texlu.
(78) . Harl. , contendenles. Etsi autem bic codex pluriinum
profuit in bac epistola emendanda, bic tainen na?vo

non caret. Nam rhulto praeclarior seutentia vulgaUe
scripluraB. In simili loco de Spiritu sanclo cap. 29,
p. 64, cum edili haberent , in noalris
codicibus scriptum iuvenimus , lbi
optat Bagilius sic pacem a Deo concedi, ut isti, qui
in nos fremunt, inquit, et in nos alrociur conglomerati inturgunl, in spirilu lenitalii ti charitatit com1
pescaniur,
, etc. H#c de Pneumalomacbis dicta, quos inter insignis erat Euslalhius.
Prselerea ininime dubiuro, qiiiu ajilequam hacc scri
beretur epistola, plurimos in suas partes trabere
conalus fuerit, ut Basilium opprimerel. Dazimonem perturbaverat, ibique mulios absiraxeral a
communione Basitii, ut legimus in epist. 216.
(79) . Ita Med., Coisl. uterque, Regii
duo, et Harl. secunda inanu. Edili .
Paulo post Coial. ulerque et Heg. secundus
, Paulo poat edili . el . Tres velu&listfiini cooices ut in lexlu.
S. HASILII .
823
runlem; sic ut nobis quoque nccat dicere : Tor-
'
.'
\ , { |
rentem perlransivit anima no&tra Et illud : Nisi
Dominus fuistet in nobh, cum insurgerent homine* * , ,
* ,
in nos, forsilan vino* deqluli&sent not; fortasse aqua
, \
absorbuisset no$ .
.
\
2. Ego cum niultum temporis impendissem vanitali, totamque fere juventutem meara perdidisseni ioani labore, quem in discendis infatualae a
Deo sapienlise discipliois occupalus suscipiebam ,
ubi landem aliquando velut ex allo somno expergefaclus, respexi ad Iqmen admirabile veritaiis
Evangelii , ac vidi inuiililatem sapieutue principuin bujus sa*culi, qui deslruuntur ; miserabilem meam vitam plurimum deflons, optabam dari
mihi disciplinam , quae me ad pietalis dogmata
iniroduceret. Ac mihi quidem anie dmnia curae
erat, ut emendalionem aliquam morum facerem ,
quos diuluma cum improbis consuetudo perverierat. Itaque cum legissem Evangelium, ibique
perspexissem plurimum ad perfeciionera valere,
bona sua divendere, el cum egenis fralribus communicare, ac nulla prorsus hujus vila solHcitudine distringi, nec ulla affcciione ad res lerrenas
animo converii; cupiebaoi invenire aliquera ex
fralribus qui banc viue viani elegisset, ut una cum
ipeo brevem bujue vitae fluetum Iransirem. Ac
wultos quidem inveni Alexandriae, multos etiam in
reliqua iEgypio, et in Palaeslina alios et Coelesyria
ac Mesopotamia : quoruoi mirabar abstinentiam
in victu, mirabar toleranliam in laboribus, elupebam ad consianiiam in precibos, quomodo somiium superarent, imurali aulla necesaitale infracti : quomodo exeelsam semper et indomitam
animi sejilentiam aervanles , in fame el siii
in frigore et nudiiaie , uusquam ad corpus
conver&i , nec uliara ei curara iinpendere volentes , sed tanquam in aliena carne viventes,
retpsa ostenderent quid sit in hac vita peregrinari *, et quid civiialera in cceio babere *. Haec
cum roirarer, ac beatam putarem virorum vitam,
quod factis oslenderent se moriificalionem Jesu
corpore circumferre ; optabam et ipse, quanium possem ailingere, imilator esse horainum i l lorunt
1 7
1 1
338 3. Quamobrem com vidissem nonnuilos in

>atria imitari illorum instituta conantes, mihi v i sus sum adjumentl aliquid reperisse ad meam sa-
2. , pxwh, \ (80) , 6

, ,
,
,

,
' ,
;.
\
, ^
. ,

, >.?
, \ $m
, \
,
,
(82)
.
',
(, \ \ , xd
\ * \ ,
,
, (83) , '
,
^;,
(84), \ , $
,
, * ftuo , , r.ap , \ . , \
, ^
1
,
, \ ,
.
3. ,{
,

.
1
Psal. cxxm, 5. ibid. 4-4. I Cor. n, 6.

II Cor. iv, 10.
(80) '. Med. et Coisl. primus .

(81) . Ita Med., Harl., Coisl. ulerque
et lieg. uierque. Edili , ductorem.
(82) . ita ires vetualissimi codices,
quorum ab aucioriiale nolui diecedere, quamvis
non incommode in editis legator , oro-
II Cor. , 27.
Hebr. x i , 13. Phil. in,20.
fundum*
(83) " . Edili . >nulli n i 6 8 . . Dce&t vocula in velustissimis.

(84) ) {. Ita tres vetustissiiDi codicescuin
aliis duobus. Edili . Mox iidem editi Ii
. HarL, Mcd. et Goisl, primua .
EPISTOLARUM CLASSIS . EPIST. CCXXIII.
25
, xa\ lutem, et indicium ducebam eorum quae non vi. (85) dentur, ea quae videnlur. Quoniam igitur obscura
, sunt in unoquoque noslruui, quai in latebris ver , sanlur, arbitrabar salis magna esse argumenla
, bumilitatis bumilem vestem, niihique aatls erat
, . ad persuasionem veslimentum crassum , et zona,
et e rudi calceamenta. Et cum multi abdu, , cerent me ad ipsorura consueludinem, non fere bam , videns eos voluptariae vilae laboriosam pr ferre; et ob insolitum vivendi genus morosus
. " erara illorum laudis defensor. Unde nec de dogma tibus accusationes admiltvbam ; quamvis mulli
, affirmarent nou recias illos habere de Deo sen , lentias, sed a signifero vigenlis nunc haeresis edo (86) ctos, illius clanculum spargere doctrinam: quae
, - cum ipse nunquam audissem , sycophantas exi. \ stimabam qui hiec nuntiabant. Postquam auleni
, deinceps vocati sumus ad gubernacula Ecclesiae,
datos m i b i custodes et speculatores vitae, sub
, spccie auxilii et amicae c o m m u D i o n i s , preier , mitto, ne videar aut incredibilia dicens de me
- - ipso detrahere, aut fidem facieus, causam afferre
(87) . " , credentibus , cur humanum genus oderint. Quod
. et mihi pene conligisset, nisiroepraoccupassent
, Dei miserationes. Prope enim factum est ut ora ' , nes mibi in suspicionera venirent, nec fidem apud
(88) . quemquam esse crederem , dolosis vulneribus
AJX animo perculsus. Sed tamen videbatur interim
. \ (89) aliqua D o b i s inesse species consuetUdinis cuin i l lis, alque etiam disputationes babitac inter nos
. ' C d dogmalibus semel alque iterum; ac visi su mus inter nos non pugnare, sed consentire. InvetH- , (90) - nerunt autem nos easdem dc fide in Deum voces
. proferre, quas omni tempore ex nobis audierani.
, * (91) Elsi enim aliae res meae gemiiibus dignae : at certe
, de boc uno gloriari audeo in Domino, quod
, - nunquam falsas babuerim de Deo opiniones , nec
. ' aliter sentiens posiea dedidicerim. Sed quam a
puero accepi notiqnem de Dco a beala mea ma, ' ire ct avia Macrina , eam crescenlem in meipso
continebam; neque enira alias ex aliis mutavi ,
, cum adolevit ralio ; sed tradita raihi ab ipsis
. " (92) - principia perfeci. Ul enim semen , dum cre, . scit , majus quideirt ex parvo fit , sed tamen
e
(85) . Editi dam codices . Illud autem neglexi in

. Scd elegantior visa est conslructio D interpreiando, quia longior parenibesis fuissel appoin iribus antiqirissimis codicibas, quos secutus neuda, quam tamen in Graeco coniexlu apponendain
sum. Pauio post Harl., Med., Val., Coisl. secundus duxi. Sic eiiim series orationis colligenda : Quod
ct Reg. secundus . Sic eliam utra- aulem inveneruni nos easdem de Deo voces proferre...
qne ftasileensis editio. Deest bic periodi finis in perscruteniur $uam ipsorum conscientiam. Saepe Basilius, curo magnos molus animo impressos eequ'Ilaganoensi.
(86; . Ita mss. eex. Editi . In- lur, longas ejusmodi periodos, aclegibus oralioi.U
fra editi . Tres veluslissimi exilioribus solutas devolvit.
(90) . Ua Harl., Coisl. primua etaiii
codices ut in textu.
(87) . Coisl. primus et Harl. - pluree. Edili * .
(91) . Harl. et Coisl. secundus .
(88) . Ita Harl., Med., Coisl. uterque . Paulo post edili et
. Codices ross. magno consensu ut in lexlu.
et Hig. secundus. Edili .
(89) . Ua tres vetustissimi codices. Ibidem Harl. et Med. ' .
(92) . Deest ea in duobus recentionEditi . Ex iisdem codicibus conjuoclio
addila ante . Paulo posl iidera edili - bus mss. Ibidem Coisl. primns . Paulo
contra velerura codicum fidem. Ibideiu qui- post duo Regii .
8*7
S. BASILII MAGNl
8iS
idem est in semetipso , nec secundum genus &OTIV , oo .

mutatur, sed mcrementis perficitur : ila et * * \
mihi arbiiror eamdem doclrinam proficiendo au- , \
Gtam fuisse, nequaquain aulein in illius locum \ (93) quse ab iniiio fuerat, eam quae nunc est suc- . " ,
cessisse. 339 Quare suaro ipsorum perscruten- *, ?
tur conscientiam, animo intueantur Christi tri- ' , ' YJV )ibuaal, an aliquando aliquid aliud ex nobis audie- , \ ,
rint, quaro quod nunc dicimus ; qui nunc nomine \ ,
pravae doctrin nos decantarunt, et famosis epi- ' ,
atolis , quas contra nos conscripsere, omnium au-
res obtuderunt; unde et nobis imposiia necessitas .
bujus defensionis.
4. ,
4. Accusamur enim blaspbemiae in Deuni, cum
neque ex scripto antea de ftde a nobis edito argui , (94)
possimue, neque ex iis quaecunque sine scripto ih ^ , ,
Ecclesiis Dei viva voce palam el aperie semper , \ disseruimus. Sed nec iesiis invenlus, qui se ex . 'AU'
nobis arcano loquenlibus impii quidquam audi- * ;
visse diceret. Unde igitur condemnainur, si nec . Dflb
scribimus impie, nec concionamur damnose, ne- , ,
que in domeslicis colloquiis eos, qui nos conve- , '
niunt, pervertimus? novum commentuin! Ille, (95) ;
inquit, in Syria nonuulla scripsit haud pie : tu " I *0 , \, ? ;
vero scripsisti ei ante viginti annos et aroplius. Tu igitur commuiiicator es hominis, et illius crimina . ;
eliam tua siut. At, araice veritatis homo, qui ,
mendacium fetum esse diaboli edoctus cs, quo- . ',
modo persuasum babes meam esse illara epislo- , -
lam? Non enim misisti, nec inlerrogasti, nec a Q , .'.ine, qui tibi verura djcere poteram, didicisli. ed ; , ' ,
etiamsi meae essent littei-ae, unde comperlum tibi , ' ,
e&t, volumen illud, quod nunc in manus luas in- (96), . ,
cidil, sequale esse lilieris meis? quis tibi diiit v i - ,
ginli esse annorum id volumen? unde eliam explo- (97) ;
ratum est, illius ipsius bominis esse scriptionero, , ;
ad quem et aroemissa epistola ? Quod si el ilie , ^*
scripior est, et ego ad illuin scripsi, et unutu ac , ' idem tempus mearuro litleraruin et hujus scripti, ; , hiivw
suscepisse roe illud animo, ejusque senlemiam in , *
,
weipso tenere, quo liquet argumento ?
, , ;
;
5. Percontare te ipse : quoties me invisisti in
5. >
monasterio ad Iridem fluvium, cup mecum una D " ,
adesset religiosissirous frater Gregorius, idem ac
ego vlfce instilulum sequens? Num quid ejusmodi ; ipr
audivisli? num significationem accepisti parvam (98) ;
aut magnam ? Quoi autem dies in vico, qui esi ad ; (99)
aliam fluvii ripam, transegimua apud iueam ma- , $ , (4) ^'
trem, ubi velut amici inter nos degebamus, no- * &
(
(95) Tdv . Sic ope Harlaeani codicis eniendaviinus quod erat in editis
.
(94) .... . (Juod addidimus

boc loco,desumpluni est ex codice Harlaeano. Edili
<> .
(95) " . Coisl. priinus ... . Lggilur ' in Medireo.
(96) . Med. el Coisl. primus

(97) . Coisl. priraus .
(98) . Ila sex codices inss. Ediii "
.
(99) . Harl., Coisl. primus et Heg.
primus .
(1) "jErâ . Pro his vocibiis legimr
Harl. , chara in Deo matri. Paulo po>
ideui codex cuin alio .
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. GCXXHf.

830
; \ ciuque el interdiu colloquia habebarous inter nos?
; " Num quidpiam affine in animo habere deprebensi
, sumus? Quando vero beatum Silvanum siroul visi ; , tabamus, nonne iler nobis de his rebus serraonea
/ - habuit ? Eusinoe ilidem, quando una cum pluribus
sv, , episcopis Lampsacum profecturi, me accersivisiis,
; noune de iide erant serniones? Nonne omni lem .; pore nolarii tui mihi aderam adversus bacresim
diclanti? nonne cbarissimi tui discipuli mecuiu
rpivov (2); - omni tempore fuerunt? Quid, cum fraterniiates
iHis in precationiisw;, - inviserem, 3 4 0 4
, - bus pernoctarem, disserens et audiens semper de
, Deo sine contentione, an non accuraia exhibui
; ; sentenliae meae arguraenla? Quomodo ergo tanti
- teroporis experienlia minor esse visa est pulrida
;; adeo ac infirma suspicione? Quem autem te prio; (3) rera ac poliorem animi mei testem esse oportebai?
cp\ , , - Quae Gbalcedone de flde a nobis dicta sunt, quas
, saepenumero Heracleae, quae prius iu Caesareae spb/ ' ; ' urbio, an non ex nosira parie consona sunt om; , , nia ? an non omnia intcr se consentiuni ? nisi quod
civa , incrementi, ul dixi, aliquid ex profeclu conspicitur
- in sermonibus : quod inimuiaiio DOU est ex dele::, riore in melius, sed eoruro qua deerant compleQuomodo au . - mentum ex scienliae accessione
IJU|, , tem illud eliam non cogitas, palrem non acceptu& , rm peccaium 6lii, neque Clium peccalum patris
; aocepturum; sed in suo quemque peccato moritui- , . rum ? Mibi autem neque patcr est is qui apud le
JWJ , . - male audit, neque filius. Neque enim magister
, , C meus fuit, neque discipulus. Quod si oportet paxoij " (4) rcntum peccata filiis crimina fieri, mullo aequius
- ut quae sunt Arii, in ejus discipulos verlantur, et
, 8i quis Aelium genuit haereticum, in caput paren $$ . * ' - tis resiliant filii crimir.aliones. Siu auteua inju , slum est propter illa quempiam culpari, multo pro ^ - fecto justius est, ut ob eos qui ad nos non perli (), , - nent, in judiciuin non vocemur, si tainen peccave . runt omnino, si quid ab ipsis scripluui est
' , condemnatione dignum. Yenia enim mihi danda
, ' non credenti quae adversus illos dicuniur; siqui, .
deui mea ipsius experienlia quanla sit ad calumniam proclivitas accusatorum d^clarat.
6. ,
6. Nam etiamsi decepti, meque existimantes
consorteni esse sentenlia eorum, qui conscripse , j n Sabellii verba, qua ab ipsis circumfe, ' , ' ruulur, ad accusanduro ine venissent; ne sic qui* , dem venia digni essent, quod ante manifesta indi> cia, prolinus malediciis figant ac vulnerent bomiEiecb. , 20.
(2) . lta tres CQdices. Editi . nasteria invisisse; sed (idem suam x liis, quse illic
twlemcodex Harlaeanus disseruit, exploralam Eustaihio esse debuisse:
V*^, cum fraternitales percurrerem. Jnterdum bac quod argumenlo est mouaclios illos Eustaibio sub*
wce designatur Ecclesise, velut in epist. 226, ubi jeclos fuisse; vel saltem atnicos et familiares.
tusuihius dicilur suas adversus Eudoxiuni lilleras
(3) . Coisl. secundus et fteg. secun 3 n e s fraternilates misisse. Interdum etiam
dus . Mox Harlaeanus .
Jjonasterium vocalur fraternitas, ut in epist. 257.
(4) . Ita sex mss. Edili . Codex
onasWiria, quibus pra?erat Eustathius, vel saltem Harlaeanus .
juibuscum amicitia conjunclua ^rat, hoc loco i n d i (5) . Harlaanus codex hanc
crediderim. !d enim probaniei nocles iu pre- nobis suppediiavit iectionem. Legilur enim in aliis
CIDUS iraductaa et mutua de rebus d i v i n i s colloquia.
codicjbus mes. etedilis .
i t Basilius se una cuxu Eastatbio baec roc-
29
u n a
r w i i
a d
dic
u e
8:i
832
S. BASILH MAGNl
es, nullius injtirise reos, ne dicam, arctissima (6) , \

amicitia conjuncios; tum quia qui falsas in seipsis
habent suspiciones, id argumento est, eos a Spi \
rilu sanclo non duci. Mulia cnim animo volvenda, .
luultae noctes ducendae sunt insomnes, multisque (7)
cum lacrymis a Deo veritas exquirenda est ei, qui ,
se ab amicitia frairis abscindere meditatur. Nam , si mundi bujus judices, quando facinorosum quem- .
piam morti addicturi sunt, removent vela, et peri- , *
tissimos 341 quosque ad rei proposite considera- , (8) tionem advocant, ac multum temporis insumunt, , ?
nunc quidera legis ausleritatem intuentes, nunc ,
vero naturae communitatem reverenles, ac dum , multum ingemiscunl, et necessilatem deplorant, , ,
indicium oumibus faciunt invitos se legi servire, (9) neque ex libidine sua sententiam ferre damnan- 8 , (10) tera; quanto rem majore diligentia ac solliciludine (11) , ' olwtr/
et cum pluribus deliberatioiie dignain exislimare
debel, qui se a fralrum amicilia longo tempore \ \
conflrmala abrumpere medilaiur? At una epistola ^
eaque ambigua. Neque enim dixerint ex subscri- ^, :;
plionis signis eam sibi cognitam esse, qui profecto " , . 0
eam quae primo scripta est, sed exemplum in (12)
manus acceperunt. Et epislola igitur una, eaque ,
vetusta. Anoi eoim sunt bactenus viginti, ex quo , .
(6) . Hanc quoque le- exemplum judicii patente velo peracli.^
(9) . Ait auctor CoiutUutionum epociionem codici Harheano acceptam referimus. Edili
. Sex mss. codices Mtolicarum, 1. n, c. 52, judicem, cum senleDtiam
, qui nunquam eontm capitalem lalnrus est, sublatis ad caalum maoibas,
comuetudine usi tunt. Nemo non videl quantum re- contestari insontem se esse humani sanguinis: "Opw
pugnet haec scriptura hisloriae S. Basilii ac nomi- G " ,
nalim pluribiis locis hujus epistolae,ex qtiibus patet ,
Basilium cum Eustathio^jusque discipulis arctis- .
(10) . Quamvis satis commode kptir
sima conjunctum amiciiia fuisse; oedum se eorum
in edilis , praeferenda lameii iuil sex codtcua
onsiietudine usum neget.
(7) . Voculam, quae deerat in editig, msg. auctoritas, nempe Harl., Med., Goisl. ulriusdesumpsimus ex codice Harkeano, ac oninino neque, Yaticani et Regii secundi, in quibus est ri>
, lllud aulem observandum est, noo ioqii
cessana videtur ad oralionis juncluram.
(8) ". lta codex Harlseanus. Alii codi- Basilium de omnibus judicibas, sed de iis qei
ces mss. et editi . Yalesius in notis ad euara aequiiatem omnibus nolam esse et tesiaum
cap. 2. libri XVIII Am. Marcellini, et Golbofredus volebaut. Sic Gregorius Nazianzenus Jaudat Candicomm^nt. in lib. Cod. TAeorf., pag. 42, hoc Basilii dianum in epislola 194, quod sub elara luce, ^
tcstimonio utunlur, ut probent in gravioribus causis controversias dirimat. Juliuos.
velum obiendi el contrahi solilum fuisse, ul judices tesle Ammiano lib. xvui, cap. 1 : Numenum Aerallenlius deliberarent, pfebe non obslrepente. Sed conen*i$ paulo anle rectorem, aceusalum ut /xrw,
tamen contrariam prorsus in sentenliam Basilii inusitalo censorio viqore pro tribunali palam
Terba videntur accipi debere. Nam illud - missis volenlibus audiebat. Muila alia occarroDt
non idem sonat ac obducunt vela, sed idem ejusmodi exempla, quae cura referri soleant ut iu*
potius ac retrahunt et removent. Oeinde vero quod signia qnsedam sequitatis specimina, argumeoia
addii Basilius , judicium de- D sunl, nec legem fuisse, nec omnium judicum wosignal in clarissima luce el omnium oculis exposi- rem, ut velum expainderetur. Gonjux Galli Caesarii
tum. Quare etiamsi legeremus , nequa- non audebat secretarium ingredi, eed exserul^
quam vertendum esset, vela obducunt, sed poiius aurero subinde per aulaeum, ul ait Ammianus >
conlrahunt, ul judices ab omnibusvideantur. Atque xiv, c. 9. In Constitutionibui apost. Ub. n, cap-oi,
eo sensu usurpatur illa vox apud Joannem Chryso- proponiiur judicibus ecclesiasticis exemplum jodisiomum bom. 56 in Matth. ubi sic iegitur: curn sa^culartom, qui reumnon siaum ad suppliciuffi
, , mittunt, sed pluribus diebus cum mulla consalu tione ei interjecto velo inquirunt dc cnmine, *
. Cum publice sententiam judicet prolaturi piw- J
sunt, velamina staiore* contrahunt ut ab omnibus codice Theodosiano nulla alia lex pnescribit, *i ^
videanlur. Sic eliam ait Basilius, homil. in psalm. valo velo causw cognoscantnr, praeter eam, quam ^
xxxii, p. 440, num. 8, ut Deus videal quae ab bomi- Honorio de submersis navibus latam modo *
iiibus fiuni, non porlas aperiri, non vela conlrahi, mus.
. Ipse Golbofredus
(11) . Desunt haec verba in Miî
videlur erratum suum agnovisse; nam in observa- Coisl. primo et Reg. secundo.
tionibus ad libruin xm, tit. 9, leg. 6, i i i qua decer(12) Eteoiev... ... . IU codei iwl
nilur ui de lubmersis navibut Uvato velo justa* Tres .. ... .
ia4(r coonouanlur, ex bis Basilii verbis repetit
1
clUn
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCXXIV.

831
, . aliqitid advirmn illum scriptum est. Interjeclo ao>
Pxoji * - tem illo tempore Ulem seruenti meae ac vita* te . - stem habfio neminem, quales qui nunfc in me inve buntur accusalores.
IJUUWJ ,
.
7. At enim eptstola separationig causa non est,
7. * ,
, erom alia est disjunctionis ratio, quara eqttideni
, (13) referre verecundor, ac semper siluieaem, nisi ea
, qitae nunc gesta sunt, necessitatem mihi aituliaseiit
, totius eorum consilii ob multorum utilitaiem ocu . lis exponendi. Existimantnt boni viri impedimento
- sibi esse ad recuperationeui polestatis comrounio . - nem nosiram. Ei quia fidei quadam subscriplione
, praeoccupati sunt, quam noe Ipsis proposueramus,
, non quod ipsi iUorum senlenlise diffideremus (fa? ( ), ' - teor enim), sed quod 9 u s p i c i o n e s , quas de illig
, mulli ex unanirals nosiris fratribus babebant. sa/, , nare vellemus; ne quid ex illa confessione videa , tur ipgis impedimenti occurrere, quominus ab iis
(14) - qai nunc dominantur, suscipiantur, communionem
, nobis renunliarunt; ac maleria disjunctionis, baec
fcy.; ^ . epistola excogitata esi. Indicium aulem eorum,
, , - quae dico, manifestissimum est, quod cum pro;3 (15) , scripsissent nos, el qoerelas, ut ipsis libfcbat, con ' , , * tra nog finxissent, antequam ad nos litteras mille . rent, eas quoquoversum sparserint. Sepiem nam-/ que dies priusquam in uo&lras manus perveniret,
sip' (16) , visa est illorura epistola apud alios, 342 <l i
, . ab aliis accepiap ad alios missuri erant. ha eniro
, - C stalueranl ipaam ab altero alteri tradi, ut celeriter
wt; (17) . in universani regionem distribneretur. Atque hsec
' dicebantur quidem jam tum ab iis, qoi illorum
. - ag^ndi raiionem manifestissime nobis annuntia , runt. Gensuimus tattien silenduni esse, donec qui
1 ^ * - arcana revelat, clarissimis atque evidentissimis
.
argumenlis consilia ipsorum proderet.
u
'.
e a n l
EPISTOLA CCXXIW
bptoitatiuham Buslatfm, qui epUtolce conviciii in Basitium referUe hceretica verba subjecerat, tacifo aneloris nomme,
vipie Basilius auelor esse videretw. Objectam tibi communionem cum ApoUinario re ellU guamqne senlenlium declerat, cum omnibus notam esne ac ipsi etiam BuslaUiio; tum faale perspict posse ex ipsa illa fide, cui Eustathiu* $ub*npue te dolebai, neetamendoiorem sutun palam lestari audebat, quamm revera ab haefidediteessisset, et aliam
miao contrariam Gelasio (radidissei.
t
Genetiilio presbytero.
1 (18) D 1. Accepi liiicras pietalis tuae, et laudavi appeU

' ^ lationem, qua apte nominasli scriptum ab illis Ii~
^ 56 ' ^, - bellum, cum libellum repudii appellasti. Quem qui*5) , lia Harl. Edili .
Paulo post CoisL primu* el Med. cutn duobus
liis . Hox editi . Med.,
îsl. ulerqne el Regioe primue . Retiussecundus . Harlaeanus codex ul ID
mendosioV in codicibus manu exaraiis. Sed Harlaeanus codex, ut inulta alia, ita hoc quoque in
looo sanavil quod prave ip edilis el aliis codicibus
mss. legebatur .
(16) ' . Ha?c addila ex cod. Harl.
\{~) c. Legitur , in quatuor codicibti
(14) . Ssepe Basilius hac mss. nempe Val., Regio utroque elCotsl. secundo.
ôce imperaureni designat, ul observavimus in Alque hsec quidem scriplura salis commoda vidert
Boiis ad epistolam 66. Sed non dubium esl quin possit; sed tamen vulgatam p r a 3 t u l i m u s , quae el
tuzoius hoc loco designetnr. Nam veram dissen- sua sponte nielior videiur, et melioris notae codi'wnis causam hanc affcrl Bagilius in epistola 226, cum auctorilate nilitur.
& 3, quod Eastalluus exibtimaret, lum demum se
(18) . Sicross.tres vetustig:eio probatum iri, si se a Basilio abalienasset. simi. Edili .
ll5) . Nulla fere Basilii epistola
'Alias CCCXLV. Scripla auno 375.
S. BASILU MAGNI
833
dein qui scripsere, quam sibi paraveriiH pro eo * . " oi
defensionem apud Christi Iribunal, quod decipi non ( [19]) /
potest, intelligere non possum. Nain accuftationem in me proferentes, roeque perslringentes vebemen , .
ter; narranles quae volebant, non quac veritati con- ,
sona; plurimam pra? se humilitatem ferenles, mibi , & , (
superbiae tumorem affingentes, quod eos, qui misst (20) , ioval*
ab ipsis fuerant, non excepissem, falsa omnia, aut , \ ^;
6altem pleraque ne periculose loquar; lanquam , (2!) ' >
bominibus, et JIQH Deo suadenles, quaerentesque , , (SjJ
placere hominibus, et non Deo, apud quem nibil , ; SEI-|
verilale pretiosius, iia conacripserunt. Deinde scri- , , ;
ptis in nos Htteris baeretica verba subjecerunt, ce- , , *
lato impietalis auclore, ut multi ac simpliciores ex , . ;
pramissa in nos accusatione noslra esse crede- * ,
rent, quae subjuncu fuerant; propterea quod, qui
nos artificiose caluinniautur, pretermisissenl no' ;
men parentis pravorum dogmatum, ac simpliciori- //,;
bus suspicandum reliquissent, nos esse qui hxc ,
aui excogitavimus aut scripsimus. Itaque cum haec ;>
vobie explorata sint, .adhortor ul nec ipsi lurbe- , mini, et vacillanlium perturbaiionem sedetis; quan- ;
quam non iguoro defeiisionem meam non facilead- .
missum i r i , eo quod nefaria maledicla, a personis , ?
aucloritate pollenlibus in nos effusa, aures praeoc- 1
cupaverint.
^
, .
2. Quod autera nostra non sunt, quae ut noslra
2. ,
cireumferuntur, arbilror equidem, elsi furor in , , \ xd'
me conceptus omnino rationi eorum lenebras of-
fundit, quominus quid utile sit videant, 343 " ,
men si a vobis ipsis inlerrogenlur, nequaquaia ,
fore ut ita percalleanl et obdurescant, ut audeant , &*
mendacium eloqui suo ipsorum ore, ac mea esse , , *
scripta illa dicere. Quod si mea non sunt, cur con- . * ,
' sfc>
demnor ob aliena? Sed diciuri sunt communicato- (25); ' , A
rem Apollinarii me esse, ac ejusmodi dogmalum (26) ,
pravilatem animo amplecli. Reposcanlur ab eis . ,*
argumenta. Nam si cor humanum scrutari sciunt, .
hoc ipsum proftteantur, el vos agnoscite verum , GW
ab illis in omnibus dici. Sin autem ex rebus aper- ^
tis et ante omnium oculos posilis meam arguunt xoivwvi*.
communionem, osiendant aut canonicas lilteras a (27) ' '*
nie ad ipsum missas, aut ab illo ad nie, aut cleri- , " #
l a
(19) Axb
Haec
verba perincommode hoc loco posita sunt, nec

apte cobaerent cum bis quse praecedunt. Si quis antem diligentiiis attendat, facile perspiciet his verbis
ralionem afferri, cur libellus ab Euslalhip composilus, libellus repudii yocalus sii, nempe quia per
hunc libelluma charitale Basilii decesserat, sive,
ui verbum verbo reddam, a discedendo a charitate
Basilii. Quare nou dtfticHts conjectura est banc
observationem sive explicationem libelli repudii,
non ab ipso Basilio, quem niinime decuissei in re
lam mamfesta, sed ab alio apposiiam fuisse, idque
ad marginem, unde postea in contextum irrepsit.
(20) . Sic Harl. et Goisl. primus cum
Regio secundo. Editi . Habet etiam aniea Harlaeanus .
(21) . flarl. et Med. .
(22) . Deest in Bcgia ulroque el Coisl.
secundo.
(23) '.
Coisl. primus ei Hiri.
. Paulo post edili porW
. Tres vetustissimi codices ut iniexiu.
(24) . Hanc vocem addidimus ea sex oss.
(25)
. Med. elCoisl-P
mus . etc.
(26) . Ua scriptum in noslrii
quinque, Harl., Med., Coisi. uiroque et Reg.
cundo. Editi .
(27) Karorixa. lia Harl., Med. el Coisl.
Regius secundus et Paris. Editi habent x^*
, litleras communionis. Gonsentit curo nosin^
mss. codicibus concilii Antiocbeni canon ocU^*
qui vetat, tte pre$byten, qui tunt in pagis, ^
twnicas epistolas, ^
. Vidc nous m
episf. 129.
807
EPISTOLARUM CLASS1S . EPIST. CCXXIY.
838
* * , corum nobiscum commercia, aut qaempiam eo() . rum ad precum coromunionem an unquam admise1 & ' rim. Quod si epislolam proferunt, caeterum ante
, annos vlgiuti quinque ad ipeom scriptam, a laico
' , - ad laicuro, et ne banc quidem ul a me scripta est,
, , * sed adulteratain, a quibus aiftem, Deus scil; binc
, manifeste injuriam agnoscite, quod episcopus nul, Ips accusatur, si quid laicus in re indifferenti mi * nus consideraie scripserit: idque non de tide qnid, - quam : aed simplex scriptum amicam habene sa. lutationem. Forie autem et ipsi comperiuntur et ad
, . gentilea et ad Judseos scripsiss$ nec crimen sus , tioere. Nam ad bunc usque diem nemo de re
, ' - ejusmodi in judicium vocaius est, de qua nos ab
." (29) - iis qui culices percolant", condemnamur. Quod
"
*
r/
* n
- . linus,
,

,
sed
igitur
neque hacc scripsimus,
neque
probav
et anaihematizaimis
eos, qui
pravam
banc te, ., nent sentenliara, hypostaseon confusionem, in
* qua maxime impia haeresis Sabellii renovaia est;
, id quidem noturo est Deo, qui corda cognoacit;
* , nolum et fraiernilati omni, quae mea. humilitatis
. periculum fecil. Imp etiam illi ipsi, qui me nunc
, vebementer incusani, suam ipsorum conscientiam
, , - perscrulentur, ac noscent me a puero longe ab
, ejusmodi dogmatibus remoium fuisse.
.
3. Quid autem sentiam, si quis requirat, id per. , , * (30), spiciet ex Hlo scripto, cui appostta est eorum pro (31) , pria manu subscriplio, quam dum volunt delere,
, Q mutationi suae latebras in calumniis nostris quaerunl.
xfj . Non enim fatenlur se pcenitere, quod tradito ipsis
, ' - a me libello subscripseriiU: sed mihi iuferunt cri - mina impietalis , rati neminem videre, pratextum
, cese ipsorum a me disjunctionem; at revera eos a
, ' fide defecisse, quam saepe coraro multis scripio
- professi, landem et a me tradilam susceperunt, a<*.
, - iis subscripserunt, quae omnibus legere licei, et ab
^, * - ipsis scriptis edoceri veritatem. Manifestum autem
, , & (32) illorum erit proposilum, si quis post subscriplio, ' - nem, quam nobis 344 dederunl, legatttdemquam
. . Gelasio tiadidere, et animadvertat quantum baec
- , , ab illa confessio diflerat. Quocirca qui tam facile
(33), , in contraria venuntur, ne scrutenlur alienas feslu, cas: sed pabem in suo ipsorum oculo baerentem
. D ejiciant . Caeleruoi plenius in alia epistola de om* nibus rcsponderaus el docemus : qiue quidem plura
desidcraiitibus satisfaciet. Yos autem in praesentia
. ' acceptis bis meis litleris, tristiliam omuem depo nite, et charilatem erga nos coniirmaie , ob quam
, - vobis conjunî vehemenler ambio. Moeror aulem
. ' mihi maximus et dolor animo insolabilis, si lana
aa
* Mattb. xxiii, 24. Matih. , 4.

11 Cor. n,
(38) xira. Voculam addidi ex Harl. et
Med. Paulo post edili . Trea
niss. . Melnis liarl. et Coisl.
primus, quos lcxlu seculi sumus.
(29) " . Ultima vocula addita ex Harl.
ei Coisl. prirao. lbidem edili . lidem
duo codices ut in lextu.
(30) . Coisl. uterque, Regius secunk
8.
dus .
(31) . lla tres veluslissimi codices. Editi .
(52) " . Ita mss. quinque.Edili .
(33) .
Harl. prima manu et Co * l .
primus . Mox Med. cum tribus aliis
.
59
S. BASILII MAGNi
tum apwd T O S potoerint cahimniae , qtribus impu- , (54) ^,

gnor, ut refrigerenl cbarilatem, nosque ab invicem , ' ;
abalienent. Valete.
.
, , '
, , ' . #.
EPiSTOLA
'.
GCXXV\
Cum Grenorim Xusserm jussu DemotlbenU ob Phitocharn ealumnm mutUbw compreheruus fugistet, vkm
care conatur Jiuw'b'i eique demonHral factum Gregornnec publtcw rei nec ecclesiaslirw nocere. Si emm d
agatur. paratos esse pecuniw sacraz custode* rationem readere; stn aulem de ordinaiioiie, non Gregorii
l i invilus ordinatus esi, sed eorum qui ordinaterwu, qnorum protnde necetsaria prasentia. Rogat ergo n
mtrni ei tenem in aiienum proviticiam trahat, ei cum epucopts, quibmcum rumdum pax comp<mta c
cogaU
f
Demostheniy aliorum episcoporum nomine.
xotrov (55).
Flurimas semper gratias habemus Deo el impe , \ pinkl?.

ratoribus curam nostri gerenlibus, quandocunqne , ,videmus patriae nostrae gubernacula viro commissa,
primum quidem Christiano, deinde moribus reclo, , ,
et accnrato legum custodi, secundum quas in hu- , ' ;:5
manis rebus vivimus. Sed pracipue adventu tuo . itnfrhanc gratiam Deo et dilecto Deo imperatori retuli- u\
mue. Gum aulem sensissemus, nonnullos pacis ini- . , w
micos medilari revercndum tuum tribunal contra nos commovere, exspectavimus dum vocaremur a * ,
tua magnanimilate, ut disceres verilatem a nobis; , iaf
si tamen velii summa tua prudentia rerum eccle- * * (56) WJ
siasticarum sibi vindicare examina. Sed postquam
nos tribtmal contempsit, nostrum autem frairem ac .
comministrum Gregorium commota tua poiesiae ob , xair-iPhitocbaris calumnias abripi jussit: ac ille quidcm
mandato obteinperavit, (qui enim obtemperas- ? (57) *
set?) at lateris dolore correptus, ac preterea ob , , (;
frigus, quod collcgit, consueta infirmilate rennm ei f ;) ; >
superveniente, coactus est, inexorabilibus mililibus , ati>
eum detinenlibus , corporis curandi. causa , et le- , ^^ ^
niendbruro iniolerabilium dolorum, in quielura ,, ,
345 aliquem locuro transferri: ea de causa veni- ,
nus omnes amplitudini tuae supplices, ut ne tibi , tfo
occursus dilatus indignationem moveal. Nam nec /
publicae res pejus se habueruut ex nostra dilatione, sc^
neque inde ecclesiaslicae quidqnam deirimenti ac- ccperunt. Quod si de pecuniis quasi essent dis-
sipatae, agitur; ibi suul pecuniarum sacrarum cu- ,
stodes, rationes bie qui voluerint parati reddore, et . ' :
* Alias C C C L X X X V . Scripla' anno 575.

D eiasticne illiits jndicii non esse. Supra docet epi(34) . Ita Harl. et Med. Editi .
scopos legibue subjectos esse in kumanit rebut.
(55) , elc. Sic legitur hic lituhis in Sic eliain infra : Sin autem est aliquid aliud taw
odicibus Coisl. primo, Yal. et Glarom. Tres alii, nicum... idque magnanimiias tua audire el judicart
nempe Harl., Reg. secundusetGotsl. secundus, sic vult etc. Ubi eliam illud observandum est, Basibabent: , , lium aliquid discriminis ponere inler ea quz d
sacram pecuniam spectant, ei ea qus atl ordio* Demosiheni, ut tionem ; iia ut dcpecunia quidem non valde repucommuni epitcoporum; quippe cum nonnulli pratier ca-gnel, quonijnus illius ratio rcddatur; de ordinanones factam eue calumniati fuis$ent S. Gregorii or-lione auiem palam et aperte moneat, judiciun
dinationem.ReyeT* banc epistolam aliorum Cappado- sine episcopis provinciae insliiut non posse.
cln episcoporum nomine scriptam fuisse patetex bis
(37) . Ua Harl., Coisl.ulerque, Bigo^
verbis: Venimus omnes, etc. Editi non bine turpi ulerque ei Reg. primus. Ediii . M^).
):, , el Glarom. . Nonnulli alii -
Bemattheni, aliorum episcoporum nomine proIfunc Pbilocharem Basilius vocat hominem ignoTlieologc.
bilerain episl. 237. Paulo post editi
(56) . Sic Med., Har!.. Gotsl. utferque , omnes mss. ut in texlu. Ibidcm hx VOC-J
Regius seciutdus. Editi . Saepe vicario desunt in Goistiano primo.
Basdtus in hac epistola leni/er insinuat, res eccle(
gil
EP13T0L\RUM GLA5SIS H. EPIST. CCXXVL
m
, , (58) urum cahnnniam detcgttvs ql accuratiim tnnrj
auditiun timuerunt. Facile enim illis est ex
, ipsis beali episcopi scriptis nianifesiam veritatera
* qiwerentibus facere. Sin autera est atiquid aliud
^ ' canonicum, quod examine indigeat, idque magna (59) niniitas lua audire ac judicare vuli; nos omnes
- adcsse necesse est quia *t quid deficit eorum qtwe
, ad canonea spettant, culpam sustinent qui erdina - vere; non is qui omiii imposita neeessitate minl - , , sterium susciperecoactusest. Quare te obsecramus,
(40) , \A nobis audiium serves in patria, nec pertrahas
, in exteram regionem, neque nccessiiatem iroponae
/ . ' - conveniendi cuia episcopis, quibuscum nobis de
\ , \ quxslionibus ecclesiaslict* nondum contenit. Si (41), niui etiam ut parcas senectuti nostra ac inflrmitali
, rogamus. Naro, Deo volente, experientia ipsa co . gnosces nibil, neque parvnin neque magnum quod
\ ad canones attineret, in episcopi ordinatione oroift. , - sum faisse. Optamus igitur, ut sub tua admuiistra, tione, ipsa eliam cum fralribus nosiris concordia
. el pax componaiur : qua nondum consliiuia, mo ; lesius eet nobis etiam ipse congressus, proplerea
- quod multi ex simplicioribus noatra inter noe dis , sensione keduntur.
, .
v
EPISTOLA GCXXVl\
QmtHertl Ba$iikt$ tilauiumwum pluribu* m delermrem partem acdpi, monackot hortamr ne te cahtmmii pnroccupari siwail, ted potius veritatem anle oculo* posUam intnemtur; tiquidem EnstaUaus, qni Arianos aoerrime tn$ectatui (uerat, mmc cum illis conjungilur compendti tui causa. Demon&lral hanc veram etse CQUsam distidii. non qiwd UU
retcriptwn mn luerit, ejusque chorepiscopi rum snsceplL sed quod gratiam ab Euzoio inhe votuerit. Hinc ei fidem
Mkenam exagitaf, cui otim subscripseraL, el Ma$UU4e SpirUu vmcto doctrtnem nomiatis aceusn^ eumqiie ob scrtptam
enle amw$ viymii ad Apullinarium salutandi cavsa episiolam condemnat. Tantam ne<piitiam lilteri* $uit cotnprinu
pwe tm puuu BatUius, sed monackit rem (actu facilem peiit, ut verum, ul par eU, examiiml.
%
(4).
4.
^ *
&6
^
- *
ty , * (45)
,
. |
(44)
(58) /, . Haec inlerpnnclio
ia plerisque mss. codicibusobservatur. Edtli - D
, quod cum perobscurum esset, ap*
posila fnerai siellula in edtiione Parisiensi.
(39) . Coisl. ! et Med. .
. (40) ". l u HarU ei plnros atU. EdUi
(.
141) ^ . Eral tunc vicaritts in
ulaiia, ubi gynodura impiorum coegcrai, ut
liscimus ex episl. 257. Favebat Basilii petitioni
1 tiala a Valente, anno 375: Ullra prociucia ter-
Monachi* $ui$.
1. Poiest quidein sanctus Deue et cengroeeus la>

iitiam noi>is largiri, qw semper et videre voe et d
rebas vestris audire cupimns: qaandoquidem nulla
alia m re animas noeter acquiescit, nisi in profectu vestro, ac prt>clion in Gbristi mandalis.
Inlerea vero, dom hoc nobis noii conceditar, neceaearium dttcarous, por germanissimos ac Domini
meluenles fraires voe iiivieere, et cum vestra dileclione per Htteras colioqui. Hanc 346 >psam
igitur ob causam misimoe religiosissitnutn ac cbarfesimum fratrem nostnim et laboris vangetiet
coQsortem Meleliani cempresbyleram, qai vobia
cert, qnara pnesides, ul exisiimai Goibofredns.

Nam reos ex remota provincia pertractos opprimere mqlto facilius iuit vicariis, qui pluces provincias regebant, qtiaoi piaesidibus qui unicam
administrabant.
/42) . Addii God. Harlaeanus Opo . Val., Rec. aecnndue et Goiel.
secundus | . Medicseus
^. f&oifi. primus
.
(45) . Ediii addunt . quod pronoWWM aecusandi licentia non progrediatur. Oportet men deest in sex I B B S . Pauto pok ediii ^
tniti illic crhmnum judicia agitari, ubi facinus di- Ilarl., Coisl. ulerque et Rcg. secundueut in texlu.
(44) . Coiel. seaindus ei Reg. secundut
wr admittum. Peregrina auiem judicia prmenli*
** /afita coercemus. Cod. Tbeod. lib. ix, tit. 1, .
* Alias LXXIU. Scriptn anno 575.
^S-10 Crediderim bac lege vicarios poiius coerPATBOL, G B , XXXII.
27
*45
S. BASILII MAGNI
814
narrabit desideriuro, qao vos prosequimur, ac sol- , liciludinein animae noslra: quippe cum noctu ac ' ,
inlepdiu Dominum rogerous , ut probati el spectali (45), eitis, ut et nos habeamus Oduciain in die Domiui ,
nostri Jesu Christi ob vestrara saluleifi, et TOS efful-
geatis in splendore sanclorum, curo opus vestrum (46)
sub justo Dei judicio expendetur. Simul autcm ,
mullum nobis solliciludinis injicit praesentis tem- , poris difficulias, in quo Ecclesian oiunes commoue . "
sunt, et omnes animae cribrantur. Aperueruntenim aonitulli immodice ora sua adversus conservos. , ^,
PradicaUir libere niendacium, veritas abscon- . " ;
ditur. Et accusati quidem condemiiantur sine .
judicio, accusaloribus vero creditur aine exa- * . \
raine. Unde et ego cura audissera multas in me *
circuniferri epistolas, quae puogunt et decantant ^ . "
ei de rebus insimulant, pro quibus parata nobis , ' .apud veriJatis tribunal defensio, tacere equidem , slatui ; quod et praslili. Teriius enim jam hic (47),
annus est ex quo verberatus calumniis flagella \ ,
accusationis perfero ; contentus quod Dominum, , *
qui arcana novit, calumniae teslem habeam. Sed , (48)
quia video muttos jam silentium nostrum ad ,
calumniarum conOnniationem accepisse, nec nos , , patientia exislimasse adductos silere, sed quod , * ,
contra veritatein biscere. non possimus; idcirco
seribere vobis aggressus sum, obsecrans vesiram , \ in Cbrislo dtlecttonem, ut concinnatas ab una ,
parte caluranias non omnino admiltatis ut ve-
ras : quandoquidetn, ut scriptum e*t, neroinem g ,
fex judicat. nisi prius audiat, et cognoacat [quid
- ,
fccerii.
, ,
.
M
2. Quanquam aequo quidem judici res ipsse suf2. flciunt ad declarandam veritatem. Quare etiamsi . ",
nos taceamus, licet vobis respicere ad ea quae (49),
fiuut. Qui enim nos doctrinae pravae insimtilaiH, . 01 bi nunc aperte visi sunt baereticorum partibus
adjuncti : qui nos ob aliena scripta condemnant, *
confessionibue suis, quas nobis scriplas tradidere, (50) ioUi;
adversari comperiuptur. Considerate consueludi- , (51) ,
&em eorum, qui haec audent; moe enim iliis est .
teraper ad polentiorem pariem transfugere, el , >
inflrmiores quidem amicos conculcare, colere & , autem potentes. Nam qui celeberrimas iilas epi- ,
* Coloss. 9.
(45) . Deest in editis; legitur in Coisl.

utroque, Med. et Reg. secundo. Hari. el Reg. prirous babent
(46) . Ua tres vetustissimi codicea
cl alii itonnulli cum editione Hagan. et Paris. 8 6 cunda. Aliae edittones . Paulo post
edtli , quod quinque msa. ope emendavimus.
(47) . lla Harl., Vat., Regius
uterque el Coisl. secundus. Editi minug accurate
\ . Elsi enim ex scriptis Apollinarii anam arripuil Eu&talbius, ad iavidiam Basilio con-
flandaro, non tamen boc unicum nequitiae teluro

adhibuit.
(48) . Ita m^s. quinqoe. Editi
.
(49) . Ita tres vetustissimi codices.
Editi . Paulo post editi ,
. Sex mes. ul in lexlu.
(50) . Harl. et Coisl. prirous .
(51) .
Editi .
Ita tres vetusUssimi codices.
EPISTOLARUM CLAS is n. EPIST. c c x x v i .

m
. 01 (52) i stolas contra Eudoxium ietamque ej<is faoUoneiti
- eonscripserunt, et a d omnes fraterntiates iransmi , (55) sere, quique obteataii snnt, ut eorum fngerelur
, \ coramunio, tanquam animarum pernicies, a d id
, circo lalas de sua deposilione seatentiaa n o n a d miserunt, eo qaod 347 **> baereticis laUa eesent,
, uli U I H C nobis persuadcbaol; i i nunc omniuro
, , , , obliti, u n a cum ipsia versantur. Neque uHue ilttf
, ' . relinqoUur negandi locue : manifeste eaira nuda * runt siium ipsorum propositum, cum Ancyrse in
, domibus couimuniones eorum ainplexi sunt, ec
; (54), quod publice a b illis nondum recepli sinl. Itaquc
' (55) eos inierrogate, ai nunc orthodoxas Baeilidc?
. , Ecdicii comrounicator, cur ex Dardania reverten
, , lee, altaria illius in Gangrenorum regione stib , verterint, et mensas ipsi euas posuerint : cur eliam
, bacienus insectati eint Ecclesias Amaseae et Zelo ; (56) rum, ac per se ipsi presbyleros illic ac diaconw
, conslitaerint ? Etenim si ut cnm ortbodoxie com
' mamcant, cur ut baeretlcos insectantur? sin aa ; , tem beerelicos existimant, cur communionem
r/ ; - eontm non aversantur? Nonne hoc, fratres cum u ; (57) , primis cotendi, vel pueri clare perspiciant, eem
; per eos compendii causa facere, ut aliquos accn , , sent, aut comroendent ? Et a pobis itaquedefete% , runt, neque id mdignantes, qood non rescrtpseritiraa
; , (411ud enira esl quo se maxime ofleoeos dicunr
, (58) furese), lieque quod horepiacopos quos se ini
( ' - sisse ainnl, UOH exceperimns. Yerum Domino ra), , , tioaem reddent, qtri boc comminiscuntur. Missus
&*3, . ' eniro nus aliquis Euatathiue, cum litteras tradi
. disset coborti Vicarii, a c dies tres in nrbe com, , mraiu8 esset; a d ena reversuras, malto jam ve (59), epere, dormiente me, dicttar a d nostras aedes
1
(52) . Harl. t Coisl. prirous - qui antea visu* fnerat: sed nimtiim rebus suis at. Ibidem Reg. secundus et Coisi. eecun- tentus erat, qiiam ut Arianrs bellum audacter inferret, lum cum eorum gratiflR vilem se c a p l o r q D i
<las .
(55) . ita tres vetustissimi codi- pneberel. 5* l l l u d , eliam hnctenus, de
s ciim Val. et Regio primo. Editi . lis dici potest, qiia* sna s p o n t e aaiis remoia, ciuit
(Si) . Ita ires vetustissimi codi- aliis coqiparaia, recentia vulentur. Sic in commenu
fn haiam, n. 252 :
tts.fcliti.
(55) " . Ua septem mss. Editi ' '. Quat nunc putlulavtl Anomatorum
. Codicum mss. lectio confirmaltir ex hierem. In epist. 169, .
epist. 237, ubi ait Basilius nondum Euslaihium ^ , Nunc prodient ab
xlmiui ad peroplataiu Arianorum commuiiionem hommibus semper novi aiiquid indiicere conantibu*
nnastio. Yide notas a d epislolam 257. Ideo ergo
pomisse. *
<5b) . Nimium stricte haec inter- 1 B a s i l i a s Eustathium Ecclesias Zelorum e t A m a f t r H f
preialnr Tilleniontius, tom. IX, pag. 256. Exisiimat tiam hactenus insectalum esse dicil, quia boc i l enim Eustalhinm, tum cum acerrime Basilium exa- l i u s factura m u l t o recentius erai iis, qnse ex Dargtaret anno 575, Arianos harum Erclesiarum epi- dania rediens subJuliano in Ganffrenoruin regione
scopos insectatura esse, ul catholicain plebem ad desif naverat. Sed quamvie boc facinus altero revlHceret, et a Basilio abslraberet-; atque bos centius sit, videtur t a m e n illud e d i d i s a e Eustalhius,
<**e molus, quos ab Euslatbio in Dazhnone excila- anlequam a Basilio discederet, vel etiam antequam
tosqueriiurBasilius in epistola 216. Sedi* Dazitno- aucta, Valentis pneeentia, Arianoruro auctorilas
'm non perturbavit Eustalhius inseclandis Aria- meiiim ei incifesisset.
sed exagitando Basilio et caluniniis ac oppro(57) . Oeest vocula in Regio ulrobriis cooperiendo, ut ex epistola 205 perspici po- que. Vai. et CoisL secundo.
*t- 2 Verisiroile non fii Eustathium, poslquam
(58) " .
H#c addita ex
'<*essil a communione Basilii, acgratiae apud Eu- scpiein mss. Ibidero Regius uierque et Coisl. ee"ini ineundie consilium cepil. tam insignem Aria- cuiidiis .
"coniumeliam fecisse, ut in Ecclesiis, quas inva(59) ... . lla septem
*<, caibolicos presbyieros el diaconos ordina m^s. ... . Ibidem efliu
"* Hoc ei roagnutn vitium inerat, quod se ad . Harl. uierque Coisl. et uterque Reghis
m teraponim ei vicijsitudinum colorem fin- .
Xrei, ac niulalis rebus lotus iiumutarelur ab eo
,e
:,s
,M,m
(,
S. BASILU
S18
venissc. At dorftiire me 6um audisset, abitt, , ,

jam postridie ad me acce&sit: eed ad hunc modum ,
stio erga noe officio perfunciorie explelo, rediil. . " , , Atque boc esl crimen, quod nos cortmisimus, et , , *
palieittes illt bomines dellciura illud prseterita ' , .
nostra servitulr, quam ipsis in ditectione eervivi- , ,
mit8, non compensamnt : sed itam in nos B u a m (60)
usqtie adeo incenderunt ob hoc ert-alum, ul DOS , ;
abommbas orbis terrafum Ecclesits, sallera quan- ,
' ,
tum in ipsis fuii, excommunlcari fecerinl.
, *
, .
3. At rcvera non ea est dissidii causa : ed qm
3. (61)
existimarunt tum demum se Euzoio probatum i r i , ' si ipsi ee a nobis abalienarent, illae sibi ipsis causas , ttoe x c o g i i a v e r i r a t , ul aliquam apud illos commenda, tionem ex bello nobis indicto r e p e r i r e n t . Hi nuoc , ' ;
et de Nicaena detrabuni 3^*8
nosqoe recant
. (62)
homoou$iaUa$, quia in illa fide u n i g e n i i u r a Filium ,
Deo ei Pairi fiomoou$ion cOnfitemtir, non quod
una eseealia in duo fraierna sit diviaa, absil! non
enim id cogitavil sancla illa ac Deo ditecta eyno- (63) *
dus, sed quia quod e&l Paler eecundum essenliam, ,
boc et Filius inlelligi debei^ Sic enioi aobis ilii , ' , :*
exposuerunt, cuin dixerunt: Lumen de lumine, Est 6 ,
autem Nicaena fidee, allaia ab ipaig ex Oceidente . , (64) \
formula,
quam Tyaneosi synodo Iradiderunt, a qua , . cl suecepti sunl. Sed babenl g a p i e A t e m quamdam , ' regulam ad suaa ejusmodi muutiones, ut fidei , |} , ?'
verbie, non secus ac oiedioi, ulantur pro tempore, C . *
aliter alias sese ad propesitee morboe accommo

daoics. Cujus sopiiwmalie unbecillitatem noti me ,
arguere, aed vos decet inielligere. Dabit eiiim vobis .
Domin8 intelligentiam , ut cognoscaUs quae recla ' >
ait doctrina, el quae obliqua ac perveraa. Si enim , ' . h
abam alias (Idei formulara ecribere decet, el cum , ,;
teropore immutart, falsa est senlentia dicentis : (65), .
Unus Dominus, unaftdes,unum bapiisma
Sia , \
baec vera eunt, nemo vos decipiat i D a n i b u s his ,
verbis . Nos enim calamnianlur, qtiasi novi ali- - , , ir .
quid tradamus de Spiritu sancto. Rogaie igilur , *
quaenara illa novitas. Confltemur enim nos, quod (66) . (67) *
ot accepimus, cum Patre et Filio conjunctum esse
Paracletum, nec cum creatura numerari. Nani in . . &'
fille
, T
II Tim. i i 7. Ephes. iv, 5, Ephes. v, 6.

f
(60) '. Coisl. primus et Regius D

rimus . Paulo post edilio Paris.
. Deest poslrema vox in septem mss.
et veiustioribo edttionibus.
(61) . Edili conira veteram codicum tldem. Paulo post ediii
. Harl. et Goisl. pritnUs cum duobus aliis
nt in texiu. Sic eiiam veius editio Haganoensis et
Paris. gecunda.
f2) & tvr. lta Harl. et Regins primus.
Editi . Coisl. primus . Med.
. Reg. 8eeond\is el Coisl. secundus
.
(65) . PitefHKitio addiU ex sq>tem
mss. et editione Hagan. et Froben. 4. typx edilio
Froben. 2 et Paris. , . Hagan. el
Frob. I ! . Sex mss. ut in texto f*

curril Basilius eonim cavillationi qui, wl al
epist. 51, coneubslantialis voce, ei snbsianliifl
communem, et ea quae ex substaniia orta M :.."^
sfgnari volebant. Unde sequerclur Palrem eirilmw
fraternam inler se cognalioncm babere; qon. *
:
ibidem a i l , Iraterna snni inter $e qum exnnejru
sunt, **
(64) . Val., ulerque Reg. el Coisl. sf
cundus .
(65) , l t a Harl., Coisl. uterqnc
et alti nonnulli. Edili .
(66) 7 . Codex M^dicaiua
novis sermonibus.
.
(67) . Rtgius uterque *
Coisl. secundas
849
EPISTOLARim CLASSiS 1L EPiST. CCXXVI.
r>p 9 , Pairom ei Filium et Spiritura sanctam credimus,

<al ^ , tque norotne Palrie et Filit et Spirltus eancU
, baptizftmur. Quaproptef nunquam Paracletum ab
iilius cum Patre et Filio conjonctione aveUimus.
Mens enfoi noelra a Spiritu illustrata ad Filium
. reapieit, et in illo T e l u t in imagine Patrem videt.
. Nequeigilur nominaex nobis ipsis comminiscimur,
eed Spiritum aancium Paractetum nominamus,
, neque debitam ei gloriam destruere volurous. Yere
. * - omnino baec nosira sunt. Horum gralia qui accu, - 8 i i , aocuset: qui nos persequitur, peraequalur :
, - qui fidcm babet caluraniis quibus impetimur, para. - tus sii ad judicium. Dominus prope est, nihil solli. 6 citi sumus
* 6 * . : .
. , 4. Si qufc in Syria scribit, hoc nihil ad nos. Es
. , , P*h enim, aaquit, verbb ju$tificakeris, ei exverbi*
xal
(68). tuis condemnaberis . Blea me verba judieent; pro
01 * pter alienos vero erroree nemo nos coaderaeel,
, neque ante vigioti anooe- acripUs a nobis epietolat
' proferal, ut demonsirel nunc eommunicaloree noa
; esae eorum qui ista acripaerunl. iioe eniro, anle . quam baec scriberent, latci ad laicos seripeimue,
, - antequani vel auspicioaem ejusmodi quisquam in
(69), * illos moverel; nec de flde quidquam scripsimus
* nec qualia iUi nunc ad iiividiam noMt creandum
, * - circumferunt, sed salutationee nudas, qtue amicam
*
P**
, , - coropellatianeni pergolvebant. 3 4 9
. riter et eos qui Sabellii morbo iaborant, et eos qui
\ , " Arii dogmala tuentar, ut inopifts ftigimus, et aiia*
, , C ibemaiizawus. Si quis euradem Pairem dicil ac
. FiliuiD et Spiriiiiro wncturo, ae rem twarn muUie
& , noroinibue deeignatam eese atftftiit, unamque hypo, susim iribiw appellationibue expresaam; talem
, ^ noe in Judaeorum parie numefamus. Sic eiiam, si
. quis FiUum Patri eecundum essenliain dissimilem
, dicit, aut a4 creaturam delrabit Spiritum sanctuui^
f , - aDatbemalizainua, et a gentilium errore non longe
, abesse ducirous. Sed ora accuaatoram nostrorum
. comprimi liiteria nostris non possanl; im% verisi mile est, illoe eliaon defensionibus ooslria irriuit,
* ct majora ac graviora in nos macbinari. Cs&Ceruni
, aures vestraa cualodiri non difficile. Quare quod
' in vobie silum esi, praestate. Sincerum ubia et
. ", niinime praeoccupatum caliimniia cor Teslrwn ger ' , . D vate : atque objeciorum nobU criniinum rationeni
: a nobis postulaie. Ac veritaieai quidem $1 apud nos
^ inveneritis, ne detis locum mendacio. Sin auieni
. * nos ad defenaionem inAraioa sensetitis, tunc crc, ' * dite accusatoribus noslria, ut vera dieentibus.
, Yigilant illi, nobts ul noceanl: hoe a vobis nou
^ . exposcimus. Nundinarlam vilam agenles, struclani
nobis caliunniam ad locri acceaaionem couvertunt:
* ves auleoi AdbMrUmr, ul manoalis dorai, ae
n i m
* 'HUDO. . 5, 6, " MaUb. , 57.
(68) ^
.
ita mss. eex. Edib -
(69) .
.
Coisl. primua Meil. *
851
S. BASILU MAGNl
decore vos geralis, opus CbrisU in qutele perfl- ,

cienles
illorum vero coogreasue, qui ad audito- \ ros everieadoe dolose 0unt declinetis : ut et dile- , (70) ,*,
ctionem erga nos sinceram custodiatis, patrumque , , iidem servctis iiiiegrani ac ineifensaiB, el probau ,
ac spcclati, tanquam veriiatia atnici, apud Domi
num comperiamhiK
? (71), >
, , .
9
EP1ST0LA,CCXXVJ1\
'.
Cum Eupfu onium ^Colonietuem episcopi tedem NicepeliUmam transferendum decremssent, permotestu
clericu Colonien&ibus, quorum notmutli iracwidiam eo perduxerunt, ut se ad tribunaiia abituro* mmare
swu heminibut evenendarum Ecclesiarum cupidis commissuros. Basilius laudat eorum amorem m episcop
dum requiriL Demorutrat eis providcri, dum Nicopoli providetwr, nec eet deserlurum episcoputn. Spem affer
rts soiuni, seque ad eot venlurum.
(72) &.
Clerici* Coloniensibus consolaloria.

Et quid ita pulcbrum et spectatum apud Deum ^
,
, 7*4
l houiines, ut cbaritas perfecta, qoam comple
;
nientnm lotius esse legis a sapiente didicimus
magislro? Qaapropter approbo veslri m pasto- " \
rem amoris ardorem. Nam nec teneru fiHo boni .
palri privatio, Mee Cbristi Ecclesiae paslorts ac ,
lnagislri secessus tolerabilis. Quare praeclarae ac (73) ,-
bonae volunlaiie indicium in hac praestantissima . erga epi6eopuni vestrum animi affeclione pne- (74) &
buislia. Sed laroen veslrum illud prseclarum erga .
palrem spiriiualeni studiam, si modo et ratione ,
conlineatur, huidaudum est; sin autem 350 H- ,
niites Iranscendat, non jam eadem approbatione (75), . dignum est. Praeclara conomia erga religiosissi
mum fratrem DO&trum et comministrum Eophro- Q
r/ium ab bis, quibue Ecclesiae eommissae snnt guberaandae, facta est, necessaria teropori, per- , ,
uiilia el Ecclesiae ad qttam iranslatus est, et vobis (76),
ipsis a quibus assumptus. Hanc ne existimetis hu- * . .
luanam, aut ex cogUaiionibus snsceptam homi- ,
uutn lerrena seniientium ; sed eos, quibus Eccle- $
starum Dei sollkititdo mcumbrt, ex consuetudine (77)
et eonjuncttone quain habeni vum SpiriUi, Id * ,
fecisse persuasum babele, atque hoc eorum in- , .
ceptum animis vestris niandale, et operam date . (78)
ut perlleiatur. Suscipile igitur tranquille et cum ' ,
gratiarum aclione id quod faclum est, babentes ,
M
I Thess. iv, f i .
Roui. x u i , 10.
D
* Aiias CGXCII. Scripta anno 575.
(70) Xpictov. Ila tres vetHStissimi codices,
pro eo quod erat iu editis .
.(71) . lia sex mss. Edilt .
(72) . Coisl. primus et Med.
non sine manifealo errore
, Ad clericoi Sicopoiitanoi
consoialo-
ria. Deesi in duobus Regiis codicibus.

(73) . Non inale in codice insignis Ecclesiae Parisiensis , boni patloris tecessu*.
(74) '. Edili addunt . Sed melius
ea vox abesse visa est a codicibns vetustissimis
Med. et Coisl. primo. Paulo post idem Coisl.
.
(75) . tia Coisl. primas ei Med. Deest
haec epistola in Harlaeano codice. Edili .
(76) . lia mss. summoconsensu. Edilio
Parb. . Paulo post saiis connnudf Coisl.
pnmns et Med. , t*
consuetudine Spiritus, e s i e x socictale et conjunctione, qnain habeul cum sanclo Spirilu. Inbanc
aenlentiam Tatianus, oral. adversus Gracos:
<| enl
ouidem ab inilio SpirUus convictnrunimi. Legelw
in editis , ope Spiri^Qua quidem scripluia facilie el plana est. Sedquo

planior faciiior, eo niinus proclive fuii eani
mutare, praesertim antiqtiioribus librariis, qui nn
tanium sibi licentiae suinebant, quanlum recenii
res. Alteram autem, quam in contextura recepimus,
cum obscura nonnullis videri poluerii, DOU min^r
immuialam ftsisse.
..
(77) . Reg. secundns el Co^
secundus . Coisl. priinus et Veu.
(78) , lla sex mss. Edili . IbiAe
Coisl. priiuuset tres alii .
4
EPISTOLARUM CLASSIS I ! . EPIST. CCXXVII.
853

.
. (79) . *
& (80)"
, ,
.
' ,
^
(81) (&, , ,
' (82)
* *
,
.
(83) ,
, * .
,
(84) ,
' .
,
,
.
, fov .
(85) ,
.
, , ,
, ,
, (86)
,
. (87) %
(79) . Goisl. primus . Paulo post Medioeus codex

.
(80) . Coisl. primus . lofra Vat., Reg. secumdus, Coisl. secundus,
Pans. el ad marginein Clarom.
to . ' .
(84) . Hed. codex .
(82) . I(a Coisl. uterque, Med.,
Reg. secundus et Paris. Editi .
(83) , etc. Dubitarunt eruditi
viri, utrum Euphroiiius, relicta Goloniensi Ecclesia, ad Nlcopolilanam translatus fuerit, an ulramque siroul regendam susceperit. Ulrumvis factum
luerii, cum ad suinmam Ecclesiac utilitatem uecessario tempore factutn sit, maxima laude dignum
videri, et Spiritui ganclo altribui debet. Sed per*
spicere mihi videor, ila rein constitutam fuisse ut
alius Coloniae, praeier Eupbronium, episcopus non
daretur. Promiltit enitn Coloniensibus Baeilius,
eos et commnnem cum aliis prpvincke Ecclesiis
utilitateni percepturos, et Euphronium ab illis proprie regendis non discessurum. ln aliorum custo-
[ pro certo, eos qui res in Eeclesiifr a Dei electis

consliiutas non admiltunt, Dei ordinationi resislere. Gavete litigctis enm vestra matre Ecclesia
Nicopolilana; nec animum in eos, qui vesirariim
animarum coram suseepere, exaeperaie. Dum
enim res Nicopoliianae constetent, vestra etiant
pars slmul sembitur ; sed si illam aliqua lempestas attigerit, etiaoasi adsint vobis custodee innumcri, pars quoque una cum capite absumetur.
Quemadmodum igitur qui ad fluvios babitaol, si
quoe procul vidtjant valida praesidia aqnis objicere, intelligunt securitati suae provideri, dum
incursus aquarom repelluntur; ita eliam qui nunc
pondus solliciludinis Ecclesiaruin sustinent, in
aliorum cusiodia securitati vestrs providenl, tuii! que eritis ab omni luniultu, aliis belli impelum
suslinentibus. Ad haec illud eliam vobis consideranduro est, non vos ab eo repudialos, aed alios
assumptos. Non enim invidi quidam surous, ut
qui sua dona etiam cum aliis communicare possit, eum cogamus gratiam inter YOS concludere.
et solis loci vestri flnibus coerceamus. Nam nec
qui fontem circumsepit, et aquarum exitum labefactat, nec qui doctrinam uberem prohibet laiius
fluere, exlra invidiae criroeu est. Suscipiat Uaque
et Nicopolis curam, et ad fuiurns illic sollicitudines vealri cura accedat. Itli enim plus acceseil
351 laboris, eed de vestri cura nihil decessii.
Hoc autem mihi et roaxime doluit, et modum mibi
visuni est excedere, quod videlicet dixistis : mm compotes si non sumus, ad judicum tribunalia abibimus, ac res bominibus commillemus,
quibus Ecclesiamm eversio caput est voloruni.
Gavete igitur ne qui unquam insano furore acti
Tobis persuadeant, ut quidquam apud publica eubseliia proferalis, atque ii)de aliqua accidat eversio,
cujus pondus in eorum capiia, qui causam praebuenienaibtis proprie servaretur, indicant quaa seqoun*
tur : Ad hvec illud eliam vobis considerandum eai,
non vo$ ab eo repudiatos, sed alios assumptos...
Suscipiat Uaque et Nieopolis curam, et ad fulurat
iliic iollicitudines vestri cura accedat, elc. Similia
legimiur in epistola sequenli, in qua Basilkus Colounienses magisiralus rogat, ut booi vasis usum communem haberecum vicinis non recusent; ac Euronium Coloniae et Nicopolis coromunem patrem
turum pollicetur. Ridicula sane et absurda proroissa, si Eupbronium Colonia non cum Nicopoli,
sed cum aliis Ecclesiis episcopalibus Nicopoli subjectis comnmnem patrem erat habitur.
(84) . JU mse. eummo consensu, et paulo
post * . Edili el ' .
Paulo post . Sed postrema
vox multo melius deest in codicibus Med. et
Goisl. primo. lbidein Goisl. primus
.
(85) 74/ &, primus .
Med. . Paulo post deest in quinque ross. anie , nou lamen deeat in Goisl.
primo et Med.
(86) .
Coisl. primug .
dfa, inquit, securitati vettras provident, tutique eri- Vat., Paris.^CoisL secundus ei Reg. secundus tis ab omni lumullu, alii$ bellx impetum tustinenli- .
&!. Hac comrounia Golontensibus erant futura
cum aliis orovinci* Ecclcsiis, Ouid atilem Colo- Paulo Doet deest in codem codice et in Medieaeo
55
S. BASiLH MAGNI
nnl> cwvertatur. S e d reeipite et eonstitunft no- , *
sirum, qnod vobia ln palerni vUceribus damus, (88),
ei religioeiwiiiiormn episcoporuot dispensatiooein, *qu eeetmdura Dei voluniatem facu eat. QUHI e$ . exspeclale nos, qui ubi advenerinus, si nobi ^,
liominvs faverii, quttcuoque veMiaie pielatein per ,
pistolam cotmnoiiere non lictttt, ea coram sugge- (89). xal
teaus, ei ipsa re ei opere, qnaalum iu nobia erit, , , , YI>8 tolari conabimur.
* , 6V ^,
,
EPiSTOLA c c x i v n r
laudat Colonia magisiratus, quod res ecclenasttcas non negtigant: mvrenlH diiceuu episcopi sui hortatur, ut
Xicopoli cdmmmtem parentem cedant, qui eos regere tum detinct, ac temporvm diffietdtate conskierala.ep
tcmUi qui hoe consilium utceuHaU adaucli cepenmi. PromiuU niajut tolaliutn eorvm qwe [acta [uermi, it I
dederit, ui ad eo$ veniat.
Colonte maguitalibut.
&.
,
Accepi Hiteras dignitatis vestrae, et gratias egi
Deo sanclis&imo* quod reruui publicarum curis , ,
occupali, ecclesiaslicas baud parvi penditis ; sed , de iis unusquisque velut de proprio oegolio et * ' ,
ex quo vita sua pendeat, ita sollicili fuislis mibi- (90)
que scripeistis moerentes discessu religiosissimi , ,
episcopi vesLri Eupbronii : qucm non abstulit vobis Nicopolis, sed si ex jure ageret, suum proprium -
recepisae se diceret; sed Uberalius agen, vocem , ,
cdei tenerae mairi decoram, se communem vobis* *
cum patrem babituraiii, qui ex parie utrisque de ,
ua comraunicabit graiia : neque illos quidquam ,
pali sinet ab adversariorum iucursibus, oeque voe , (91)
consueta sollicitudine privabit. Jgitur et tetnporis Q , ul
diflicultaiem considerantes, et oeconomiae neceasi* .
iftiem prudenter intelligcntes, episcopis ignoscUe, ,
qi bane viam ad cooslituendum Domini nostri ) * *
Jesu Christi Ecclcslarum ordirtem iuierunt; vobis , \ ,
aoiem ipsi ea suggerite, qwe viris et perfecta
propria inieUigenlia prasditie, et amanliura consilia * &
od usua suos adjungere scientibus congruant. Vos ,
enim verisimile est mulia eoruro quae commoven- ,
tur ignorare, eo quod aitis in exirema Armenia .
censiUuti: nos vero qoi mediis in rebas vefsamur, ,
e( qoorum auree undique uuoquoque die rumore ' | 6overgarum ooeleaiaFum percuiiantiir valde amii , '
semus, ne forie communis 352 bosiie diutorna (92) . *
vit* vestrae tranquillilati invideus, in vesiris quo- , h
que locis sua ipeiuft zizania gerere posait, cedal- D , (93)
que el Armenforuni regio kk eecam advereariis. , ***
Sed Dunc qu(dcm Iranquilli et qwleii silis, reluU ' ,
boni vasis aaun communeia babere cura vicinis .
veetris noH reeuaantes. Paiito post aulem, si ,
7
, qood in edilis legebatur poal .

* ALias CCXG. Scripta anno375.
88^ 'Erreveer. Tres mss. recenliores .
! 89) . Coisl. ulcrque et Reg: secuudus
. InTra Coisl. primus .
(90| . Ita omnes IURR. Eaili .
(9!) . Codex Mcdicaeus -
.
}
(92) . Tres codices receniiorog .
(93)
. Qualuor mss. &
. Sed Coisl. primus et Med. cum ediiis coosenliunl. Nibil routandum esse inde palel. <l '
longa illa pax non ad Basiliuin, qui in ipso inceadio versabatur, sed ad Goloniam refereoda sil.
u(N
87
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EWST. CCXXIX.
8^58
xocvjv - Dominus dtderit ut ad vos vejiiani, majtig eliaro

(- , 6 - eorum quaj facia sunt golalium accipieus, si
jrjiiav , modo id vobis necessarium videbitur.
(94),
^^.
'.
EPISTOLA CCXX1X*.
fyritus utnett consilio factum esse dubitat, quod apud eo$ factum (uerat. Laudat Pcemenii prudentiam et in ivjjstawn perficienda fortiludinem Hortaiur iie Colonienu$ irriteni : tpeme/fert se ad eos venturum.

Clericit NicQOelitanis.
. ituoii vc. ao uno aut altero bomine pio fa1. * ,

- clura eat, id nobis certo perguadet, reiu consilio . " J Spiritug tteri. Etenim ubi nihil bumani ob ocutas.
, - posituin, neque etudio proprii commodi ad agen (95), dura sancti ferunlur, sed quod Deo graturo est
' 5
* ,
,
R aibi proponunl; liquet Doiuinum esse, qui eorunt
*
r
1
, corda dirigit. Cum aulem gpiritualeg viri consi

f'oaw 8 liorum auctores suirt, eosque sequiiur plebs Do(, - niini cencordi oeuteulia, quis dubiubil, quin com? , - munjcalione Domini noatri Jesu Cbristi, qui guunt
, ganguinem pro Ecclesiis effudil, consiliura captum
(96), giliUnde etipgi recte exislimaslis religiosiesimum
*;; " fratrero nosurum et comministrum Poemenium
iv dmniiug iuiase permoium : qui ei adfuil vobis
1: (97) , opporlune, et hane coneolandi raiionem invenit.
, Quem quidem ego non soluin ob rem ulilcm exco. gitatam Jaudo, sed animi eliam foriiiudinem ad , itiiror ; quod nequaquaro. dilalionibug rera prolra , , beos, debililaverit cfflagilantium sludium, dede, - rilqye tempus adversariis sibi providendi, ac
w, , Q insidiatorum insidias exsuscitaverit, ged confetlint
xrjEips , *
pr^clarum censiliuir^ ad exilum perduxerit. Quem
quidem cum omni farailia custodoi Doininfla
(98) gratia 8a, ut Ecelesia sui siinilis permaneat in
(99), - successiene. no* degenere ab anlecessorie viruivii , tute, nec detar locu maligno, qui nunc, si
; , , , unquani alias, aegre ferl praeclarum Ecciesiarum
slalura.
%
2. Frairea autera qui in Colonia aunt, pluribus
1
^; * quidem et nos adborlaii stimus per liilerae : sed
ct vos debeiis eorum studium probare. magis,
! , - quain quasi ob tenuilatem contemptos irritare^ aut
- coniemptu ad contentionem provocare. Solem
^'.. ; enim qui conlendunl, inconsuUius se gerere, cl
, - niullis rebus suis inale conaolere, ut motetiiam
:&;. . - D exbibeant adversarits. Nerao autera adeo panus
*k - est, qui nunc nou possit niagnorum maloruni
^ . occasionem eubwinislrare iia, qui occasionem
, quaerunt. Neque id ex conjecturis dicimus, sed
, - expericntia propriorum lualorum edocli, qu
*; ' (\). - 353 to&ui precibua ve&tris avertat. Siroul aulem
T
(4) . Ilaec addidirous ex mes.

ioinque. Coisl. priroua ibidem . Qualuor
. Medictis . Solalii aolem
Muiiue his i n locie inUritigilur remedium quoddain
'Hemperamentuiu, ut tn diCBcilibus el fiiolestis
b<>s. Yide NotM ad pist. i26.
(9o) 01 , lia tnst, oiunes, uno Bigotiano
xcepio, qoi ad marginem habei , et in
^lu, ut edili . Ibidcm Paris., Rigot. et
' . Duo alii * -
. Consentit cum editis Coisl. prtmus.

(96) . ka msa. septem. Edit. *
(97) /. Addidimtts boc uomen ex octe

mss.
(98) . Ifale interpres Panuihm.
(99) Xaptzi. GoiaL aecwidug, Reg. aecundue
Bigot. ,
(1) ttpoosv* . Coial. prtmug et Med. &.
AtiaaCXl II. ScripU aimo 375.
859
1
S. BASILII MAGNI
et nobif prosperum iter prccemini, ul advenientes (2), (5) ^plv

vobiscum gaudeamus de praesenti paslore, nosque ,
muluo deobilu comuiunis patris noslri consoiemur. 4> .
EPISTOLA CCXXX*
'.
Magistratu* Nicopolis horuitur , cum implelum sit quod penes episcopos erat, jam ipsi confirmeni id quo
coustituium esl, ei, eorum opera, onmium et in urbe el rure consensiu in itucipiendo episcopo et repeUe
' ienlutionibus couspiret. Swnmum desideiium signifuat invisendce Ecclesice Nicopolilana, quum recUe
polim vocai.
Magistratibut icopolitanis.
(4).
Ecclesiaslicae oeeonoiniaj ab iis quidem liuut,

quibus Ecclesiarum commissa sunt gubernacula : akw,
eed a plebe conflnnanlur. Quare quod peues reli- . " (5)
giosissimos episcopos erai, impletuin est : quod , :!:
aulem reliquum est, jam ad vos spcctat, si velitis , .promplo aninio coniplecii datuni vobis episcopum, (6j
el lenlalionea exiernas slreuue repellere. Nibil , ; \>
nini adeo pudorem inculil sive poteslalibus, sive . ote
reliqtiis, quicunque invidenl vesirae tranquillitati, , #
ul concors in datuoi episcopum amor, ei iu resi- ,
elendo iirmitas. Id enim illos in desperadonem , i7j,
conjicit nefarii oinnis coaalus, & viderint arliucia /^
sua neque a clero neque a plebe adimtii." Qu , , >
ergo in bonum esiis ammo, dale operam, ut eo- . " F/ns
dem civitas aninielur ; et tum populos, tuni ,
onines rure djgentes, ut par est, atioquimim; , :
bona eoruiu proposila roboranles, adeo ut vera ^ (8)
vestra in Deuiu cbarilas omnium fama ceiebre- *
lur. Uiinam autem nos quoque digni babeamur, . (9j ! &*
qui veniainus aliquando ad vos, et Ecclesiam ^
pielatis allricem invisamus : quain ut recl Q , ;
docirinae metropolim veneramur, quod jamdu- , dtnn a viris perquaiu venerandis, et Det eletlis, (10)
atque amplectetuibuecum quisetundum doctrinam
est, fidelem sermonem, guberuelur : quibus di- , (!
gnum esse eum, qui nunc designaius est, ei ,
vos judicastis, el nos consensimus. Tanium Dei . (12) ;
gralia custodiamini, qui et prava inimicoruin , (13)
consilia dissolvai, et robur ac constanliam vestria ,
animis ad ea, quae praeclare decreta sunt, luenda
.
inspiret.
1
* Alias CXCIV. Scripta anno 375.

(6) . Ita seplein mss. Edili .
(2) Ti\r . Coisl. primus . Cla(7) , eic. lia mss. Edili avarriw
roin. . Ibidem Medicaius .
^ .
D (8) *{>. Ita Med., Coisl. priiuvs d
(3) . Coisl. ulerque, Med., Vat., et Paris. Editi ^
(9) , elc. l u septem mss. Edili
Reg. secundus el Bigot. , ac^ttiescamtti.
(4) . Edili el plures mss. recenliores , quod eodem redit. Sed videUM
addunt , ordinali lypograpbi niiuio grammalicse siudio coDieim*
causa episcopi. Sed baec melius desunt in anliquio- immulasse.
(10) . Coisl. prioius el Med.
ribus codicibus. Non eaiiu ordinatus fuit episcopus
Eupbrouius, qui dudum Goloniae Ecclesiam rege(11) vvr. ~
Posterior vocula addila ^
1>;U. Scribit aulem ad magislratus Basilius, non mss.'
solura quia pluriniuin poleranl' m teinperandis
(12) . Goisl primus et Med. qu*
populi a n i i n i s , sed eiiain quia eorum ad electioncm ^ cu$lodiutur. Quae quidem scriplura eo inag>*
4X)nliriiiandain consensua requirebatur. Unde Coe- arridei, quod idem Basilius de Eupbronio dku io
leslinus papa in episl. 7 : Nuilus, inquii, invilis epistola praecedenti. Sed tatnen nibil iinrouUmiue
Jetur epitcoput. CUri, ptebis et ordinis eontemus, el duxi, quia quae sequuniur, non ad Paemeoiovi
desiderinm requiralur. Gregorius Theologi paler in eed-ad Nicopolitanos referuntur.
cpisi. 22, quam ecripsit vacante sede Gsesariensi,
(13) . Regius ulerque, Coisl. *
Baeilium presbyteruin comiuendat clero, bonoratis, cundus, Vat., Paria. el Bigot. alier ^,
et curtalibus, ac loli populo.
el paulo post . Ibideni Coisl. priaius<*
(5) . Ediit addunt . Sed bxc desunt in alii nonnulli .
omtiibusniss.lbidem Guisl. ci Med.- .
1
EPISTOLARUM CLASSIS II. EPIST. CCXXXI.

1
354 EPISTOLA CCXXXl*.
BatwAmptilikJttO camitndaiBlpidiutn, mmiiat de'fratru fuga, deinstdiis immicorum iuorum, et de Oonrornt

icdeucB perturbatione. HorkUur t i i $e inviial, promiUU u brevi missurum ojm de Spiritu sancto, quod ertU
abwlutvm.
,
) .
Amphilochio, lconii episcopo.
Paucas invenio scribendi pietali luse occagi

m , . nes, idque me angil non leviler. Perinde euim
', opojv est, ac si videre te saepe cuni possem, teque frui,
\ , . * raro boc facerem. Sed scribere mihi non licet,
' eo quod desint, qui hinc ad vos proOciscanlur;
zfc , siquidem *nibil impediret, quominus veluli quae, , dam vil meae ephemeris essent littera, qua*
' - quotidie contingunt nuntianles dilectioni la.
() . Nani el mihi solatium affert de rebua meis tecum
* , communicare : lcque novi nihil magis curaulem,
, . quam res meas. Nuoc aulem Elpidius ad suum
, , berum festinans, ul propulset caluinnias sibi ab
5 inimicis nonnullis structas, pctiit a me epislolara.
, Perquem ti luam salulo pietatent ac tibi bominem
. ^ commendo, CUQI stio jure palrocinio tuo dignum,
, \ tiitn noatra causa : cui ettamsi nullum aliud lesli , * monium dare possemus, at profecto quia permagni
* (15) , fecit, ut meas ad le litleras perferret, bunc inter
' familiares receose, ineique sis memor, et pro Eccle , , sia precare. Notum auiem libi sit religiosissimum
\ , . fratrem meum exsulare, cutn molesfias sibi ab
, bominibus impudenlibus exbibitas baud ferret.
, - Doara autem valde exagitaniur, cetu obeso res hu . , - jus loci perturbante. Nobis aulem inimici insidias
. in aula siruunt, ut rerum gnari referunl : manus
, autem Domini bacienus nobiscum est. Tantum pre*
i - eare, ut ne perpetuo deseramur. Nam et frater
fa\ ' . tranquillo esl animo; et Doara aotiquum recepe
\; . 6 i nmlionem ; nlhil autem habent ampiius ae

\

consilia iniiuicorum nosirorum dissipabil Dominus.
tl&v jSk, * Porro omniura et praesentium ct impendentiuni
(16) . molesliatum solutio in eo posita, ui le Videam.
Quare siquando tibi licuerii, dum adbuc in terra
. ", versamur, ne graveris nos invisere. De Spiriiu
^, , liber scriplus quidem a nobis est et absolulus, ui
. (17) ipse nosli. Quominus autera mitterem in charta
| , * descriplum, probibuere qui tneciim Sunt fratres,
* cum se a te mandaia babere dicerent, ut in mem, branis describant. Ne quid igiiur contra praece . "* plum tuura facere videamur, nunc procrasiina , vimus, sed paulo post miilemus, si quem idoneoin
jv , ad perferendum nanciscamur. Yalens laetusque et
pro me apud Dominum deprecator doneris mihi et
.
^ (18) Kopiq Dei EcclesiaB, per sancti beoignilalein

5 .
r u n
(**) . Vel legendum , ut

eiunua manu ecriptum invenitur in codice inîgnisfccc(eajaePansiensis; vel verbuni deKudaro. Idem codex babuit prima inanu DV, iiidiMii ui Claroro. et Bigot. alter.
(5>) 01 xal, Jta eeptein mss. Edili . Sed
plena sii hujua loci emendatio, legenduin P", ui in inierprelando expreesimus. Hunc eiiim
minem Basilius Amphilocbii palrociiiio dignum
esse asseveral; nedum ei nullum tesiimoniuni iri

buere possit; ut omillam ejusmodi coinmendaiicnetn longe a Basilii urbanilale distare.
(1B) . Duoms. .
(17) . Editi addunt . Sed ea vox
nullo in codice mss. reperta.
(18) . Regius uierque, Bigot. iltcr e|
Coisl. secundtis .
Alias CCCXCV. Scripia anno 575.
S. BASILU MAGNI
833
355
EPISTOLA
ccxxxir
SCi
Perurbane gralias agil BasUiusAmphUochio ob missa ad Nalale Domm mwmcnla. Nuntial de fratrn (uga; t
sc iuvisal; mittil in conunentario responsa Amphilochii qwjsUiombiu.
Amphilochio, lconii episeopo.

Qaicunque diee liiterae babeat tuae pielatis, fesius inibi dies est, et festorum dierum maxumis. , \ . '
Cum auiein accedunt eiiara festi aymbola, quid , aliud appellare oportet, nisi fesium festerum, , quemadmodum lex velus Sabbala Sabbatorom soter (19) %',
bat appellaie? Deo igiiur gratias ago, exquo didici , , \
te et corpore valere, ei Ecclesia in pace coneli- , ^
luta saluiiferaj dispenaaiiunis cooMiieiuorationem ^. |

peregisse. Nos auleiu lurbarunt quidaju imnuUus;
iiec sine sunamo dolore fuitnus, eo qnod religiosia- , \
simus fraler noster fugaius sit. Sed pro ipso pre* . * Ixzivsaj
care, ut det illi Deus aliquando Ecclesiam suam , !
videre a morsuuui baerelicorum vulaeribus cura-
lam. Nos autera etiaiu alque etfam velis invisere, *
dum adhuc in lerra versamur. Facrem tibi quideni , . lpwj
conseniajieam, a oie aulein inaximla voiis expe- , ;
teudam. Mirari aulein licet ipsam eiiam eulogia- . >
rum seiUemiam : quippe quia per aenigmala vali- * byr
dam mibi precalue es senectuleni. Ostendistt enim . , (211
16 per lainpenas ad labores nociiirnoa excitare : &i
per bellaria vero inlegrara partium omniuin vale- ^
tudinem spondere. Non enim mibi est aetas ad ro- . ' ^,
dendum, cuin jampridem dentes ei leinpore el > affe-j
jnfirmitale sinl extriti. Qued quidem ad inler- . *|
rogata allinet, faclae sunt in corcmcnlario reepoa* atx-j
siones qiuedara, quales potui, et ui per tempug , , :8
Jicuit.
(22).
B
EPISTOLA CCXXXIIP*.
Contra Eunomimo*, gui mbi dimnve eaentuB cmiipreiiensiontm arrogabant, demonstrat /^ bonum q
es$e acmenlis operalionem, eamque si Spirim wnclo $e tradut, ad Dei eognUioneni eveki; sed Uadum
inumtum fa$ eU muje$kiiem teiiuissimo cogno$ci.
Amphilochio, qui eum consuluerat.
(23)
1. , >
1. Scio me ei ea de re aadmsse, aec ignoro
lio.uimim constructionem. Quid ergo dicemus ad . '
baec 1 Nerope pra?clarum quiddam mens e s i : et in ; " twwj
ea habeiJius id quod esl ad imagioeip creatorie. * . w|
Pneclarum eliam quiddaxo est nienlie operalio, qus * , , *-|
res prodeeae jwteranl? Lampadea ergo vel candetej
rercas 6eiilenlia hiijus loci mterpreiari cogif.
sensu lauipenas inlerdum usurpari probaiii Mirtinius et Gangius. Ingeniosam inunusculorum expifcalionem babeuius apud Hieronymuui tn episioU
ad Marcellam,'quae cum ei varia munera, io^
ccreos, misissel, singulis Ilieronymus aliqui
tnyateiia lum sibi tum virgini convenieniia peraco^
exquirit. Gereos aulem non ut Basilius ad MCWiios labores revocat: sed in virgine bauc ?im habe^
* Alias CCCXCIV. Scripia anno 376.

*' Alias GGCXCIX. Scripla anno 376.
(19) 6. flanc vocem addidimus ex codicibu Med., Coisi. primo el Glaroin. Phu-ea in baac
epistolam nou habuimus. Feeti symbola pariier
apud Greg. Naz in epist. 53 et 54 de accepiis ab
flelladio inurieribus inleiligi debent, non, ul visuin
est Billio, de iitlerib quaquaversuui ;uisats ut dies
festus uunliareliir. lnterduin eliam praesenlibus
clericis ejusmodi munera dari solebant. Legimus
cnim apud Facundum iib. v, c. 2. lbam solilura
dicit, tcl accetuo lumine, sponsi extpecteiur adml^

esse in die tancio Paschce, aut ante diem, dare de \n seipso auieiu, ut et propter noclurnos nut**'
animot semper malo conscientice formidanlei, ure
manu clerich qiuedam pto (ettlvitate.
(20) . Sic ope codtcis Glarom. emen- quoque accendme sil gralum.
0
(22) . Coisl. . lled. avrfsfca.

(23) , elc. Hunc tituluro eruiej}
codicibus Med., Goisl. primo et Yaticano.
Vertil inierpres gestatoriot cur> quinque codices ,
dalum quod comipte in editis legebalur

. Favent buic emendattoni Goisl. primus et Med.
hi quilros legitur , lerrorum.
(21) .
ru. GeiiibefisiMS rliedas nobiles, tectos currus. Sed qucenamsit menlxt operatio. Edili babcbaui W
quid ejusmodi rbcdx ct currus ad noclurnos labo-
EPISTOLARUM CLASSIS 11. EPIST. CCXXXHl.
866
; , cum in perpetuo motu vereelur, aafepe vnrtaa aptcie*

, sibi effingil de iis qu* *oii sonl, quasi sint; ssepe
* - etiam recla ad verilatem fcrlur. Sed quia dua iHi
(24), adsunl viriules, aecundum neetram, qut 3 5
, , , Deura credimus, seetentiam, prava una, q u a d a e t D O
. , mim e.hiy ad propriam defeciionein nos allrabens ;
divinior altera et booa, qu nos ad Dti aimilitu*
' , d i n e m deducit; n i e n s intra se c u m tuanaerit, p a r v
$ (25) * inluelur ac suo modulo squalia : cum vero decl , pientibus selradiderit, proprium judicium oblilte, . r a n e , i n visis Y e r s a l u r absurdis. Tunc liguum n o n
, * lignum esse existimat, sed Deum ; et aurum noa
> , . pecuniam esse judicat, sed numcn. Si vero ad
, d i v i n i o r e m seee converterit p a r l e m , ac Spiritus
, gusceperit gralias, lunc percipit diviniora, quanJV , tum i p s i i i s nalura polesl aiiingere. Tres igitur sunt
. * veluti vitae conditiones, totidemque raeniis nostrae
\ . operaiiones. Yel enim prava sunt studia nostra, ac
1 - , p r a v i n o s t r e videlicet menlis molus; ut adulleria
, furla, idololatria, caluroniae, rixas, rrae, cooleniio, , , , , ncs, ani-ini tumor, et quaecunque inier opera c a r n i
(, , \ apostolus Paulus reccnsuit . Yel niedia qusedam
* eel menlis operalio, nec damnaodum q u i d q u a i u
, habens nec laudabile, velul arlium cognitio et p e r , * - ceptio, quas v i d e l i c e t medias ei indiflereiues vo (26) , \ - camus, nec ad virlulem nec ad vitium ex seipsis
, p r o p e n d e n t e s . Ecquid enim mali babet ars guber( . n a n d i aut medendi ? Neque eiiam ipssD p e r ee
| ; * eunt virtutes, sed ex utentium proposito ad alram, * (27) - ^ vis oppositbrum partem deflecuinL Quae auiem
- Spirilus divinitati mens immiscetur, ea jam specu . lalur magna, divinasque intuetur pulchritudines^
, \ quantum quidem gralia imperth, ipeiusque capit
, $ , constitutio.
, (28),
.
2. Quare, oraissis illis dialecltcis quaeslipnibus,
2. ",
, , * non subdole, sed pie expeij^pnt xîuiem. Dalum
. nobis est menlis judicium ad verilaiis inlelligen . liam. Est autem ipsa veritas Deus noeier. Mcnli
. Uaque praecipuum aq^primarium eet Dcum nostrum
cognoscere; cognoscere aulem quanUm cogooMi
l n
* Galat. , 10.
{) . Ila octo mss. Edili - D Hlarunt artinrn. Si quis faveret ms. codex, ribenter
c.v. Illud autem idem sonat ac ad- eliminassem Inec verba, quee spuria ase ntdhis daraJ, sive assectaniur. Sic in epist. 272 ait magnis bilo, el idcirco in Laiiua inlerpretalione omilteiida
poieslalibus illiberales assentaiiones solere * esse duxi. Totam enim Basilii senlentiam peniius
. Mulli autcnvex antiquis scriptoribwe duoa deformani, quae ctim arlea geiteraiim complectilur,
genios nobis adesse dixerunt, ut pluribus testimo- immerito illiberalium arliuin angustiis coerceretur
niis prooat Colelerius in Nolie ad librum u Hernue. Praeierea profert Basilius exempil loco arlem guHic auieni Basilius bonae poteslaiis nomine non an- bernandi et mcdicinam, quas absurdum sit imer
geluro inlelligii, sed diviuiorem potestatem, qua nos artes illiberales numerare, pneseilim medicinam.
od Dei shnUiludimm deducit, diviniorem partem, Hanc ariem ipse Basilius apprime callebat, leste
Sptriius sancti gratias. Simtlla habemus in Com- Gregorio Naz.,orat. xx, pag. 533. QIKHIW inedieoa
memario tn Jsaiam n. 21, p. 394, ubi docet Basi- fticerel, perspici potostex episk 189" ud Emttutkinm
Kus Spiritom sauclum ab anima infructuosa recc- archiairum, ubi assentirisc profitetiir iis, qui omnidere, tumquefcaderesepeg, angeloriim cuslodiam; biig rebus, qnae qnidcm Jn vita smdio habenlur,
& peregrinos irniere, neinpe potestates percatorum medicorum scienifam anleponuet. Vide eptal. 8A
1.
toca tcientiam effectricet. Ibidem uus codex num.
,
(27; Ks. Ila decem mss. Edili *
7 Tres alii, in bis Mcdicaens, ?.
.
(25) . Coisl. prinius .
(28) '. Ikdicaeus codex
() , esi, iliiberalium
567
. BASlLfl MAGNi
poteet inflnita majegtas a tenuissimo. Neque enim :

propierea quod oculi ad res vlsibiles percipiendas . ,
de&linanttir, ideo jam res omnes vistbiles cadunt crtv ,
in conspcctum. Non enim coeli h&misphserium uno .
obtutu conspicilur, sed objecta quidem oculis spe- $ (29) , cie nos circumstat, at reipsa mulu, ut ne dicam ,
omnia, in ipso ignoranlur : stellarum nalura, ea- , ,
nim magnitudo, distanlia, motus, concursus, decli- * (30), >
itaiiones, habitudines reliquise, ipsa firmamenli , , , , ;,
naiura, allitudo qu se a concava circumferentia \ , *;,
ad usqoe convexam superficiem exiendit. Non ta-
inen dixerimus codum esse invisibile, ob ea qnae . "" k>
ignoranlur: sed visibile, ob pauca qu in eo cogno- ,
scuntur. Ita et de Deo. Si labefacta est a daemonibiis . 9)
mens, 357 simtilacra colet, aiit in aliam aliquam . &
speciem impielatis abducetur. Si vero Spiritus
^ ,
sese dederit auxikio, veritaiem intelligei, et Deum
cognoscet. Cognoscet atilem, tit ait Apostolus, ex , :,
parte, sed in futura vita perfeclius; Cum enimve- (31). , ;
netit quod perfectum e$t, evacuabitur quod ex parte , *
est
Quocirca ct bona est mentis judicandi " ,
facuftas, et ad flnem utilem, Dei cognitionem, ten- (32). "
dit, sed tamen tanlum operatar, quantum assequi , ;,
, ,
polest.
.
1
'.
EPISTOLA CCXXXIV.
RefeUitur Anomaorum awUlaUo qiwererUium, Colime quod no$ll an quod ignoras?

f
Eidem ad aliam quicslionem re$pon$io.
(33)
I . O , ; ; 1. Qtiod nosti colis, an quod ignoras? Si respondemus : Quod cognoscimus, hoc colimus; cito , " (34), , ab illis occurritvr : Quaenam cst essentia illius * , (35)
quod coliiis? Quod si nos ignorare fateamus essen- ;
tiam, reiorquent denuo : Igitur quod ignoratis, , ,
boc coUlis. Nos vero dicimus illud tcxre multipli- .
cem habcre senienliam. Nam dicimus a nobis co- (36), . \
gnosci niajeslalem Dei, et poteniiam, et sapien- , wtiam, et' bonitatem, et providentiam, qua nostri , \ , \ ,
curam gerit, et jvstiliam illius jtidicii; non ipsaro , \ aiw
essentiam. llaque captiosa interrogatio. Non enim . "
qui se eesentiam non nosse dteit, confessus est se . **
Deum ignorare, eum ex multis quae receneutmus , *w- j
colligatur nobis Dei notio. Sed Deus, inquit, sim- j
plex est, et quidquid in ipso recensucris ceu notura . * , \, , r.h J
ei eognitum, ad easenliam aitinet. Hoc ipsum so- , |
pbisma est, inoumeris ineptiis refertum. Gum tot . ;
et tanta sint quae enuraeravimus, ulruni haec omnia . , rfaip
essenliae unius sunt nomina, idemque inler se va- ; \
w
I Cor. xiii 9.
* Alias CD. Scripta anno 376.

(29) > (>. Reg. secundus
(&{. '
(30) . Coisl. ulerque cum dnobus Regiis
babent .
. (51) .
Edili bis babent . Mss. utroque loco .
(32) . Medicseus codex (33) ete. flimc fifirTntn entTmtis ex eodicibus Mcd., CoiaJ. secun<'o Yaticano. et aliis
%
nonniillis.
(34) Or . Quinque codices pramiUcrt
, quod lamen nec Medicaeus, nec Harlaeanus, m'
Goislinianus primus agnoscunt.
(35) . Medicaeus et Refius secundns
.
(5(5) , . Decst illud in Iribns ross.
non vctuslissimis. Mox editi ,
abosl postrema vox ab antiquissinm codkibus d
ptnribus aliis.
m
i
!
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCXXXIV.
870
\ , leiU terror illhis et benigniias, juslitia et via crcawiov , trix, praenotio el remunerandi ralio, magnificentia
, ; el providentia; an quodcunque horutn dixerimus,
\ , - essentiam deelaranms? Nam si illud dicunt, m
; , , inlerrogent an essentiam noverimus Dei, sed per; , contenlur an metnendiim noverimus Deum, an
, , , justum, an nrisericordem ? Hsec nobis nota esse
(57) ; . confitemur. Quod si quid aliud dicunt essenliam,
6 , - ne nos ludificentur per illius simplicitatem. lpsi
w . siquidem confessi sunt-aliud alque aliud esse esscn - tiam el unumquodque eorum quae enumeravimus.
. *' , Scd varise quidera operaiiones, essenlia vero sim: . plex. Nos autem ex operationibus cognosci a nobis
& , dicimus Deum nosirum, sed ad ipsam esseuliam
. accessuroe non polliceimir. Ipsias siquidem ope , raliones ad nos descendunl, esseniia autem ilLius
manei inaccessa.
.
2. Sed si essentiam, inquit, ignoras, ipsum igno~
1 '' , , ,
!?. , ras. Tu vero converle: Essenliam st dicis te nosse,
; , . 6 - ipsum non cognoscis. Meque enim, qui morsus a
, , caiie rabido videt canem in pbiala, plus videt
w * , quam qui sani sunt; sed idcirco dignus coinmiseitev $. raiione esi, quod putet se 358 videre quae non vw
, det. Ilhim ergo ne inireris ob promissionem, sed
. , ob dementtam miserum jadica. Perspectum itaque
: , , libi sit voeem esse liidificanlium : Si essenliam Dei
. , , , ignoras, quod ignoras colis. Ego vero illum csse
. ; novi : quld autem essenlia, supra intelligeotiam
. , , esse duco. Quoroodo igilur salvor? Per fidera.

_
_
^.
\.
- Fidee porro salis idonea est, Deum esse scire, non
; . - ^ quid sit; eumque remuneralorem esse eorum qui
* - ipsum quaeniM. Cognitlo igitur eseenlise in faoe
, * .
posita, ut ipsum nou posse comprebendi per'piciaraos : iliodque colimus, de quo cognovirous, non quid sit ejus essentia, sed banc exsisiere essen.
A
3. . -
5. Sed sic vicissim jnterrogeiitur. Deum nemo

, vidit unquam : unigenitus Filius, qui e$t in sitm
, .
- Patri$, ilie enarravit * . Quid eaarravit de Palw
; , Uiiigeniius ? Esseuliam, an polealatem ? Si potesta; (58), lem, quantum nuntiavit nobis, lanlum cognosci*
4, . , , mus. Si essentiam, dic ubinam dixeril ingeneralio*
; nem esse ipeius esseuihmi. Quando Abrabam ado*fe ; ; ravit? Nonne quando crfedidit? Quando aulem
; ; credidit? Nonne quando vocatue eel? Ubinam
; D tandem illum Scriplura teslalar comprebendisse
; Quaudo itidem discipuli ipsum adoravere ? Nonne
; eum creaturam ei viderenl esse subjectam ? Mam
- ex mari et veniis ei oblemperantibus agnovere
-: . ipsius divinitatem. Igitor ex operationibus cogni , . tio, ex cognitione autem adoratio. Credis me hoc
, ;
, facere po$$e ? Credo, Domine: et adoravit eum " Si
*
. fldeni sequitur adoratio, fldes vero per potentiam
*
^ .
corroboratur. Quod si dicis credeniem jam cognoscere; per quae credit, oer haec et cognoeeit: aot
Joan. i , 18. Mallb. ix , 28.
Jfl)^7)
Tr . Postrema vocula add
addila ex novem
(^) Elr)y . Haec addita mss. decm;
ae prorsus necessaria snnt ad absolvenaam sentemiam.
S7I
S. BASILU MAGNI
m
etiam*fce versa, pcr qna cognoscit, per haec et **\ , * , \>
credit. Cogooecimus aulem Deuin pcr pote&latem. * , * , &Quare ctediraus quidcin ei qui cognitus eal: euiu .
vero qui crediius e$i, adoraoiue.
. " (39) ^,
*
EWSTOLA CCXXXV*.
*.
IJuic qwcstwni, prwrnecogmtio <mfidc*f sic respondet Basiliu$ ut fidem in diiapttms, cognition
gione prccire comedul. Sed cum Eunomiam, quis Deum se cognotci fatereiur, ttalim concl
^gnosci: absurda It&c iltorum cavillalio refetlitur.
f
Eidem ad aliam quaxiionem responsio.

1. Priornt cognilio, an lides ? Nos porro diciinus generattm quidem in diaciplinis fidem eogniironi preire : at in nostra doctriua si quts dicat
pnuirc cognitioneni fidei, non coniendemus; co-
gnitionem quidem bumano captui accommodaum
Nam in discipUnis quidem opoilel primvm m dp.re hoc elementum alpha s$e; ct ubi iiguras et
pronuniiationem didiceris, iuro demm acfcuraiam percipere notionem poteslatis eiemenli. At
in fide quae circa Deum versatur, proit illa* cogilatio, Deum esee : banc auiew ex creaturis colligimus. Sapienliam natuque , et potenltam, cl
boniiaiem , et omnia ejus invisibilia * ex imiftdi
creatione inteHigentee, sic cognoscimus. Ita &ane
illum ceu noslrum ipsorum 359 Domiuuni suscipiinus. Quoniam eniin totius muudi conditor Deus,
iios autein mundi pars sumus; noster igitur etiaui
conditor Deus. Cognilionejn isUiu fides sequiUir,
et Qdem Ulem adomio.
(40) .
Alias CCCCI. Scripla anno 376.

(39) * Sic eodices mss. snmmo
09easiJ. Edili xd\ .
(40) . Hic t i t u l u s desumpUis CX codicibiis Med Goiel. prinio et Yalicano.
(41) . Conjunclio, quae deest in edilis, legitur in decem nostris codicibus.
(42) '.
Legitur sex mss. . Sed Ires velusii6siini cum edUis con*eiiliuiit.
(43) *Er . Reg. secundus, Paris. eiCebL

aecundos , una interrouatkne.
(44) . Legilur in Regio secaodn,
in codice insignis Ecclesbe Parisiens.
Sed melius alii codices mss. el cditi negalione ri;
rent. llaec enim si apponeretur, legendum esset: f,
, , Netcire qnod n&m*
1 . , , ;
, >
" ' {;
, ^
, *
, \
, ^
, (41)
, *
\ ,
*
. , \ , \ ,ul

. *?
. ^
,
, \ . ;
,
^ .
2. ,
2. Nuttc autem prapterca quoa muKa tignifleai
cogniiionie nomen , qi aimplicioribus illudunt, , , xal
ac gloriam ex paradoxis quarunt, inslar eorum (42) ^,
qui in ihealris sub omnium oculis calculos sub- duciwit, inierrogatione imiverse institata, omiia , simul compleotuiitar. Cam enim cognitionis no- .
nien ad nrulu perlineai, cuinqtie aliquid sctri , ,
possil partim ex numero, partiin ex raagniludine, , ,
partim ex poteniia , partint ex raodo exsistendi, %,
partim ex tempore gâecaUonis, pariim ex esseN- , ' ,
4ia : illi inlerrogalione (htm loium compreheiv- (43) ;, tifj
dunl, si noe ceperini conliteniee Deum a iwbie , ,
eof nosci, essenlue cogiitiionem a nobis expelunt;
fci vero nos viderinl in affirroando timidos, tnv-^, ,^
pietatis labem nobis affingunU Nos vero id quod . '^'
de Deo poieat cognosci, scire confiCeraur, scire ,
auicni ruraue, quid noetram fugiai inlelligentiam. (44) xriQuemadmodum IgUur ai a rae sciecileris an co- . ' , ,
gttoscam sit arena,roequescire respondeam; , (45), * -!
mabifesU caluniniaberU, ai atatim ei iUius mime- ,
\
fugit iuleiiigentiam.
(45) . l u msa. plerique. Editi

.
EPJSTOLARUM CLASSIS H.EPIST.
$73
874
CCXXXV.
* rum exposcas; qoia prima tua interrogaiio ad

% , arenx speciem spectabal, posterior vero calunmia
. ad illius numerum deflectit. Ejusmodi est hoc
- ; sophisma ac si quis dicat : Nosti Timoibeum 1
Otowv , Profecio st Timotheum nosli, nosti et illius nalu-.' , ram : scd cognoseere te Timotbeum confessus es :
redde igilur oobis rationem Timoibei natura.
.
, \ Ego vero et novi Timolheum , et non novi, non
' , . * , quidem secundum eamdem rationem, el in eodem
\ * * , genere. Non enim secundum quod novi, secun:' . ! dum illud et non novi; *ed secundum aliud novi,
, et secundum aliud non novi. Novi eniai illuni
& . - secuadum figuraio ac reliquas proprietales : illius
. vero ignoro esseutiam. Nam ic et me ipse hac ; * , ratione et novi el noa novi. Novi enim qoia ipse
aim : non novi auiem , quatenus naturam meam
.
ignoro.
3. \ , 3. Alioqui exponant nobis isti , quomodo d i
xerit Paulus : JSunc quidem ex parle cognosci-
^poj; , \
; ' , fi; . * ;
tnut . Num igitur ex parie essentiam illius cognosctmue, ac vehiti parlee essenliae illius cognostiraus! Sed hoc esl atourdam, siqwidem parlium
espers Dens. An essemiani totam cognoscimus?
Quomodo igUur subjungii : Cum tenerit quod yer-
" ,
f
4B
; ; , , ; (46) ~
hi , , C tbr , ,
;

fectutn est , evacuabitur qnod ex
parte ett *
Jam vero idololatrse cur inovsaRtur ? Nomie iAeo

quod f ognoscenies Deum, non tanquam Deum
glorificaverinl Aut etiam Galatae insani cur probrie aOiciuntur a Paulo, qui dkut : Nunc autem
r
; ,
(47) , ; ", \,
(48) *

tcv . ' \
. \2 , , .
Two * , ,
, . ",
cttm cognowritit Deum, imo cogniti $Ui$ Deo

quomodo convertimini Uerum ad infirma et egena
9
elementa* ! Quomodo aevem cognitus erat in

Judaea Deus ? An quia in Jutea notum erat qualis mnc essel illius esscjilia ? Cognovit, inquit,
boi potsessorem tn%m* . Scilicet vestro judici*
300
easeniiaui heri. Et a$inu$ priesepe
domini $ui. Novil igiliir eliam asinus praesepis cs1
b o s
n o v i l
sentiaro. hrael aulem, inqutt, me non cognovit.
Id ex veetra sententia Israel incusatur , quod

, - qualis tandem ait Dei esaenlia non agnovit. E(?4. * , . funde, inquil, irnm tuam in gentes quat te non no , pentnt ; hoc eal, quae tuam oascnliam non COIII , prebenderuat. At, ui diximus, cognitio est niui", . 01 , - liptkis generis. Cognoscimue enim, si conditoreiM
, f) nostram scimas, si intelligiroua ejus mirabilia, si
^, (49) mandata servamoB, ai cum ipso conjungimur. leii
autetn , omiiibus his rejeciie, cognitionem ad
; , , , unuDfi signiflcaium Irabunt, contemplationem ip'*, . ,
* ; sius Dei essenliae. Pones, inquil, anie Utfimouia,
,,
* .
unde cognouar te inde
Num illnd, Cogno*
R ,
uar, idem valet ac naluram meam revelabo ? Do-
minu* cognotit qui $mni eju$ *. Num
"
icv. ;
" 1 Cof. , ,, SJ^L . Galat. ?, 9.
*l.
II Tim. , 9.
W H . Deerat in edili, qvod ex
mss. eodicibus restituiinus.
) . Sic emendavimus ex uno codice
^
quod in editis legebalur . lnfra omuibus codicibus mss. etedilis consenlientibuslegilur
ram eorum qui ipaius sonl cognovil,

" Isa. i , 3 .
*" Pkal. LXXVIII, 6.
ergo natu-
inob*eqen* Kxod. xxv,
14
PATBOL. Gtt. X X X I I .
.
(48) . Decst in iribus mss. Ilalient Uarl
etMed. .
(49) . Ita mss. OClO. Editi .
*?5
S. BASILU MAGNf
s : 6
tium veroignoral naturam ? Cognovit Adam uxo- \ , , drJ|p ooi fjru

rem ittem . Num naturam ipsius eognovit ? Et
\, (50) ,
dc Rebccca dicitur : Virgo erat , vir illam non
; '
cognoverat. Et , Quomodo fiet istud, quoniam
\ ; &&
rirum non eognotco ? Scilicet naluram Re- ; , ,
heccae nemo cognovit ? Nuni Maria boc dicil : ;
Nullius viri cognovi naloram ? Nonne polius i l - , , lud , Cognovit, de conjugalibus amplcxibus solet , . Kil ,
in Scriplura usurpari ? El quod dicilur fore ut , , i&
cognoscatur Deus ex propiiiatorio, idem esl ac ;
manifestus fiel sibi servienlibtis. E t , Dominus co- .
gnovit qui sunVejut, idem est ac in suam familiarilatem illos ob opera bona recepil.
M
17
EPISTOLA CCXXXVIV
(7\
Pergit Basilius variit Amphilochn (ptastwmbut respondere : quomodo Christus nescire diadur diem et hora
mue vaiicinio in Jechoniam; de Encratiiarumqmdam cavUlalione; de (alo; de emermne in baplismale;
t ^ x - de essenlia et hypostusi; de mediis rebtu in indiflerentibus, quo gubemenlur.
Eidem Amphilochio.
1. Quod jam a muliis investigalum est evange1. (51) :

lieum dictum , quomodo nesciat Dominus nosler \
Jesus Christus diem consummalionis ac boram", , \ ,
quodque maxime ab Anomoeis perpetuo objicitur
ad eversionem Unigeniti gloriae, ut oslendatur \ !;
eesentiae dissimililudo et inferior dignitatis gra- , \ ;
dtw, cutn nec eamdem naturam babere possit qui ,
non omnia noscit, neque in una sirailitudine in- ,
lelligi cum eo, qui universorum cognitionem sua ^
pranoscendorum et assequendorum futurorum -facuUale complectilur; id nunc a tua prudentia * (52) ~s*
nobis ut novum, proposiium esl. Itaque quae a
.
pucro ex patribus audivimus , et ob bonarum re- " .
rum amorem citra examen suscepimus, haec pos-
siniius dicere; quanquam illa quidem Gbrisloma- C , , cborum impudenliam non dissolveut (quae enim , (
oralio eorum impetu fortior videatur ?), sed iis , ;)
qw Dominum diligunt, et antecaplam ex flde do- , \ 3 ^
clriuam deducla ex ratione demonslraiione for- (35) >
tiorem lenent, satis magnam forlasse persuasio- ,
nem 361 exbibebunt. Niiniruro illud, nemo, ge- . " , (54),
neralc quidem videtur esse nomen, adeo ut ne una 0, o:a ;
quidem persona per banc vocem excipiatur. Sed ^sfi
non ila apud Scripluram usurpalur, quemadiuo- , ,
dum observavimus in illo, Nemo bonu* nui unu$
DeusNeqtie
enim hic se ipse excludens a boni ,
nalura Filius hxc dicit. Sed cum Pater primum . ' 6 DJbonum sit, illud , nemo, subiuiellecu hac voce, ^ , , (55), , **
*
Gen. , I .
Gen. , 16.
, T
Luc. i , 3 4.
Marc. , 32. " Marc. x , 18.
(54) *Ori , . Ita Harl.. Med., Coisl.pnmus, Giarom. et unus ex Regiis. Ed.tio i Paris.
. Secunda , . Paulo posi Coisi pnmus cum uno ex Regiis .
(55) , . Corrupiiesima in editis et muliis
mss. codicibus haecverborum constructio. Sicenim
habent: , &>
. Sed illud *,
quod loturn hunc locum denormal>at, deest in qouique libris. Tolidem habenl . ^? " ^
, ducta tx rqtione reiponsione. Sed magis in aex aliis, quoruna duo aiiliquiesioii, HarL
lacet vulgaia scriptura, cum praeseriim veterum l i - et Coisl. prirnue.
rorum auctoritate non desiiluatur.
* Alias GGCXCI Scripta anno 376.

(50) . Edtti addunt quod deest in
scpiem mss.
(5!) . Edili , sed deest
artictilus in decem mss. codicibus.
(5) . Medicaeus cura uno ex Regits
9 , etc.
(53) . Ua editi et eodex Harl. cum
Bigot. et Reg. prirao. At in codicibus lled., Goisl.
uiroque, Yal.. Paris. ct Regiis duobus legitur -
77
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPiST. CCXXXVI.
"8
, primus, diclum ftsse credimus ; et lilud : Nemo

tr Tlbr . n&vit Filium nUi Paler . Neque enim liic igno0 , (56) rantiae Spiriluro accusat; sed naturae suae cogni1\ : - tionem Palri priino inesse testatur. Sic el illud,
ab eo primam eorum quae sunl, et
. , , - Nemo scit
quae
futura
sunl
cognitionem ad Patrem refercntc,
J;J:V \ , \ et in omnibus primam causain lioiuinibus demon; . strante dictum credimus. Alioqtii quomodo aut
: . cum reliqois Scriplurae teslimoniis consential di , ctnm illud, aut cum communibus noslris noiio^' , nibus quadrare possit, qui credimus imaginem
, csse Dei invisibilis Unigenilum; iroaginem auiem
, * , non figurse corporene , sed ipsius divinilatis, et
'\ , magniGcorum ailribulorura, qux in Dei esseitiia
, , intelliguniur : imaginem virtulis, imaginem sa3 , \ ; pienlue, quatemis Chrislus diclus est Dei virtus.
ei Oci sapienlia *? Profecto autem pars est sapien35, . \ 11- tise cognilio , quam non tolam reprasental, st
, * , - quid ei desit. Quomodo autem Pater ei, per qucra
rw , saecula condidit, minimam partem saeculomm ,
, ; * dtem ilium et boram, non oslendit ? Aut quo ' modo universorom Condilor, minimse partis eo ; , rum, quae a se condiia sunt, cognitione destitue, \ \ iur?Qui aufem dicit, appropinquanle fine, baec
*; , - et illa in coelo signa et in terris visum i r i , qtiomodo ipsum finem ignoral ? Dum enim dicil:
; ; ,
, ' . Nondnm finis non quasi dubilans, sed ut sciens
, \ affinnat. Deinde, si quis aequo animo considerel,
multa et ex humana parte Dominus disserit hovox est
^ (57;, , minibus nam illud, Da mihi bibere
. Domirti,
" corpoream iudigenliarn explene. Atque
\ , is quidem qui petebai, non caro erat inaniraala,
&\ . \ sed diviniias carne animata utens. Ita et nunc
^ , si quis ignoraniiam illana ad eum referat, qui
- \ omnia per dispensalionem suscepit, et coram Deo
, , et bominibus sapienlia et gratia profecil; is exlra
piam non feretur senlentiam.
.
2. Jam luae diligentiae fuerit evangelicas voces
2. " (58)
exponere,
I Matibaei ac Marci dicu inter se con" ,
. - ferre. Hi enim soli circa bunc locum inler se
^ \ - concurrtsse comperiunlur. Et Maitbaei quidem
'- dictio sic se habel : De die autem iUa et kora
}
fepI (59)
rtfclc , ,
\\ * D
' ,
hpAoi ol (60), ,
* .
;

/Maii^. x i 27.
Matib. xxiv, 56.
f
' Mallh. xxiv 36.

Marc. xiu, 32.
nemo scit, nc c&ierum quidem attgeli, nisi Pater solus

Marci autem ita : Dedie autem illo n
hora nemo stit, neque angeti in cmlo neque
%
te
Filiu* , ntst Paier . Quid autem in bis observalo

dignuin eet f Illud nempe, Matttaeum qnidem
nihil dixisse de Filii 3 2 ignoranlia, videri tamen cum Marco conaentire quoad aensum, dum
ait, iViit tolut Pater. Nos porro exislimamus iU
I Cor. i , 24.
Matlh. xxiv, 6.
* Joan. i v , 7.
(Sfi) . Duo Regii codiccs, Yal., . CaHera

"!.irom., Bigot. el Paris. habent . Cum d^sunt.
(58) . Coisl. prirous , et ad
îti^ alii coilices consenliunl.
' olor. Hc addita ex codi- marginem ut in editis.
(511) . H;ec desnnl ia pluribus mss.
jibHs Med., Harl.. Coisl. pirimo ei uno ex RegUs.
bhli . . Mox hae voces, - Paulo post quinque codices .
(60) 01 . Deest printa vocula in CoiaL
P^. desunt in codicibus Yat., Coisl. aecundo et
foobus Regiis. Paulo post septem codices: secundo.
S. DASILU MAGNI
87
880
lm), $olus, ut angeiift opponaiur, dicium fuisse, , , / d JJarijj

unime vero Filiura una cutn buis servis compre- . , , ,
hendi, quaotum allinel ad ignoraniiam. Est enini (61)
v e r a x qui pronuntiavil : Omnia quwcunque habet ,
Pater, mea suntUnum
autem eoruin , quas . ' , ott/Ieirhabet, est et ipsa bujusce diei et horae cognitio. . 6e, ,
Silenlio igiiur prelerraiuens, ut minime contro- \ fy^
V t i r s a m , soam ipsius p e s R o n a m iri Matthaei dicto
, , >
Doraimis, angeios dixil ignorare, scire a u i e m Pa- 6 ;,
irem solum, Palris cognilionero tacile suam ipsius ,
essc docens, eo quod et a l i b i pronuotiarit : Sicut
cognoscit me Pater , et ego cognoico Patrem '". \ , \ ; - ,
Quod si Pater Filium lotum toialiter cognoscit, , - |
ita 1 et reeondilam in ipsa sapienliam omnem .
perspiciat : p a r i niensura et a Filio cognosceiur, ' , \ ,
cum omni insita illi sapientia el pranolione iu- (62) iw
lurorum. Sic igitur illud Mattbaei, Nisi solus Pa- , ,ter, iiKerpretando lcniendunr. ducimus. Marci ,
autem verba, quia aperle vtdentur ipsum Filhtm .
a cognitione excludere, ila intelligiraus : Nemo Mssnovit, neque angeli Dei, sed nec Filius nosset, . nisi nossel Pater; boc est, causa et priucipium , &
cognitionis Filii a Patre est. Ac Y i o l e n l a quidem , ,
non est, si quis aequo animo audiat, baec expoei- , ' ()
tio; quandoquidem non adjicilur io/u*, ut a p u d , ,
MaUbaeum. Mens ighur Marci est ejusmodi : De .
die autein i l l a a u i bora nemo scit, neque angeli
Dei, sed nec Filiiis quideoi nosset, nisi nossel , \ Mrrtify.
Pater ; siquidem ei a Paire dala cognitio. Hoc $ Mapfcip * Dspl
autem de Filio et maxime p i u m et divinitaii non Q (6) &,
indetiorum diciu est, eum ab eo, cui consubsUn- , * * >,
tialis est, babere ut cognoscat, atque in omni aa-
pientia et majestale divinitali suae consentanea con- .
spiciatur,
\ ,
, , \ (65) $
.
3. , ;
5. Quod spectat ad Jechoniam , quem proscri
pium ex Judaea terra fuiase dicit propbeta Jereroias hU verbis : Inhonoratus e*t Jechoniat lan- ,
quam vat, cujus non est utilitas; *{ quia rejectus ^ ^

tit ipse el $emen ejus, neque ex umine ejus exmrget , ^
qui sedeai $uper tolium David princep$ in Juda : fyx^
siinplex et clara eet oratio. Nam eversis Hierosoly- ,
t
mis a Nabucbodonosor, dissolutum fuerat regnura: . ^

rec jam palriae successiones principaluum, ut an- ^ , ,
lca, vigebaot: sed lunc, iinperio dejfecti, incaptivi \ (66) ,
tale vivebant Davidis posteri. Reverei aulem Sala- \ ; &
tbiel el Zorobabel modo magis populari praeerant ol
populo , iranelalo deinceps ad sacerdotium im- \ \ perio, propterea quod aacerdolalis et rsgia tribue 6, ,
inlcr se commi&cerenlur. Unde Doniinus et rex esl \ , &i
7
Joan. , 15.
Joan. , 45. Jer, , 28-50. I Esdr. m , 2.

(64) . Deeet ca vox in pluribus codicane
(61) '.
Harl. cum uno ex Regiia
non antiqutssimis.
.
^ . .
(65) . Pro bis vocibus habel Coisi. se(62) . Editi . Sed deest praeposilio
cundus \ , et saenlia.
iu pluribus mss. codicibus, iisque oplimae noiae.
(66) . Ua omnes noatri codiccf. W
(65) . Legilur in editis
. Sed deei in Coisl. primo, Harl., Med. el . Ibidem editi . Deest totxa
in tribus vetuslissimis codtcibus.
IIO Regio.
1
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCXXXVI.
18!
88*
T l
\ . ct pontifex in quae ftunt ad Deum . Ac tribus

*09sv6 qoidem regia ad usque Christi adventum minime
* . \ defecli; nec taroen amplius sedit in solio Davidia
* - aemen Jechoniae. Nam solium profecto regia difocv . giiitas nuncupalur. 368 Omnino autem bistoriae
. meministi, videlicet Judseam omnem Davidi vecti*
, galem ftrisse, et ldumaeam, et Ifoubilarum regioJjv 6\ , \ , nem, el Syriae partes tam viciniores tum remotiou\ , res ad usque Meeopotamiam, et ex altera pai-te
\ ^ * asque ad flumen iEgypli. liaque ei nulhis e poste ( (67) . ria ad tantan potestatem peranit, quomodo ve! \ rum non fuil quod dictum est a propbeta, nemi , , nem sessurum in eolio Davidis ex seioine Jechofci niae ? Nemo enim ex ipso orlus, lranc gloriam con ; secutus comperilur. Non tamen defecil iribus Juda,
. donec venit cui reposilum e r a t : qui ne ipse quifj , , dem corporali tbrono consedit; quippe cum
\ , - translatum jam eeset Judaieum regnuin in flllum
Ascalonitae Antipalri flerodem, ejusque liberos, qvi
, \ Judaeam in qualuor principalue diviserunt, praeside
, - quidem Pilato, summam autem imperii Komani
, , poteslatem tenenie Tiberio. Sed ibronom dicit I)a ' vidis, in quo Dominus sedit, regnuui everstoiii
(68). , ' ntilli obuoxiom. lp$e enim esl txtpecttiio gem , . tium " , non autem minimae panis orbis terrarum;
V*P , Erit enim, inquit, radix Jeste, et qmi consurgit ut
, >1, princep$ sii gentium : in ipso genUs sperabunt
Tt
\

& . 8 ?, . , \,
Potui enim le in (oedu$ populi, in lucem gentium

Et ponam, inqtiil, in $a>culum $ceculi $emen ejus, el
tkronum eju$ ticut diet cmiiSic
igilur et sacer-
& , ^
ttr Bporor ,
\ (69) , \
,
*A > , *
dos permansit, quanqoam Judaeae sceptra non accepit, et rex univereae lerrae Deus. Alque conflrmala esi benedictio Jacob, Et benedicentur in $emine omnes tribus lerrce , et omnes genlee
Gbrieturo beatum praedicabuot.
&d
(70)
,
4.
. Lepidi autem Encralitis ad praeclaram eo*
, \ ruro quaeslionem, cur nos etiam non omnibue ve^, , \ ecimur, boc deiur responsi, nos eiiam excrementa
, . , nostra avertari. Ac quanlum quidem ad dignita * tem, olera berbie nobis sufit carnee: quantum vero
, \ - ad utitinm dtocretionem, quemadoiodum el in ole , ribus ttoxium a salubri separamus, ita et in car . nibus ab utili noxium seeemimus. Nam cerie ei
ôt , \ \ cicuia ohis est, sicut eliaui caro est vullurina caro:
pwtov * sed lamen nec byoecyamum sanna quiaquam co*5 , medel, nec caneveecetar, niei urgenle sonima ne .
ceaeitate : qui tamen comedit, non peccat.
5. Jam quod attiuel ad eos qui dicunt fato gu5. * , ' , bernari res buroanas, ne me interroges, sed pro<^ priia rbelorica telis eos confige, eiquidem longior
7,
Hebr.x,l.
Te
Gen.xux, 10. " i b i d . Isa.x!,iO. Jsa.iLii,6. 'MIReg.vii, 15.
(7) Kaff , fta Regii duo codices et Coisl.

ucundus, sicque leeitinterpres. Editi .
. (681 . Ediliaddont , qnod deesl
n niss. novem.
(69) . Pro bac toce legendnm putat
Cotnbeleius . Std inutilif tiiundalio, BC
1
T T
Gen. xxn, 18
ullo niiitur codfce ms. Supra doeei Basiliue Cbristum ei regeni esse et pontificein.
(70)
. Iia deccm mss.
excepto tamen quod in nonnullil legitur .
Edili .
*o5
S. BASIL il MAGNi
st haec qusesiio pro mea praeaenti iaOrmilate. De

emersione autem in baplismo haud scio cur libi i i i
imnlem veneril interrogare, siquidem accepi&ti
itnmersionem trium dierura ilguram adiinplere.
Ter eniin mergi non poiest, nisi qui toties emergat. Quanlum ad vocem ailinet,. acutum louum in prima syllaba rcponimus.
6. Eadem esl essenliam inler et hyposlasim diferentia, ac inier commune et singulare, inler
animal et illum homiiiem. Qmpropier 364 eseentiam quidem unam in divinilaCe confitemur, adeo
ut essentiae dellnilio non diverse reddatur: bypoR t a s i n i vero propriam et singtilarem, ul inconfusa
nobis et clara de Palre et Filio et Spiritu sanelo
iusit notia. Si enim non consideremus delinitas
uniuscujusqueproprieiaies^puta palernilatem. filialionem, el sanctilkationeni, scd ex comrouni essenliae ratione Deum conflleamur, fleri non polest
il sana fidei ratio reddatur. Oporlet igitur, ut conimuni proprium adjungenles, ita Gdem profiteamur :
Commune deilas, proprium paternitas; atque haee
conjungendo dicaniu* : Credo in Deum Patrem.
Ac rursus in Filii confessione faciendum est similiter; adjungendum est (ommubi proprium, ac
diceudum ; Gredo in Deum Filium. Pariter et de
Spiritu gancto ad appellaiionis raiionem accomitiodanda prouuntiatio ac dicenduni: Credo et in
divinum Spiriluin sanclum; adeo ut omnino ct
unitaa servelur in unius deitalis confessione; et id
quod personarum proprium cst conGleamur in discreiione uarum proprietalum, quae in unaquaque
iuielligunttir. Qui a u l e m idem esse dicunl e s s e n tiam et bypostasim, cogunlur personas lantum
coiiUteri ditTerenles, et dum rcfugiuiu dicere tres
hypostases, Sabellii labem iuveniunlur non eflugere; qui ei ipse gaepe, eisi confundil nolioneui,
co&alur personas disiinguere, dum byposiasim
eamilem ait pro ueu subinde occurrenle varias persoua induere.
v
7. Jam ad illani quaeslionem, quomodo inedia

et iodiflerenlia circa nos gubernentur; utrum fortuho quodam casu, an justa Dei providentia; hoc
respondeimis, sauitateni ei morbum, diviiias ei
pauperlatem, gloriam $i ignominiam, qualenus bonos non redduiit possessores, non esse tx eorum
ntimero, quae natura sunt bona : quatenus vero
prosperiiatem quamdam ia vila noslra efficiunt,
magis coutrariis eligenda ease preposita, et aliquam verbo digniuiein babere. Atque baec quidem
(71) . Codex Parisiensis ,
seciinda manu.
(72) . Itamss. pleriquc. Edili .
(75) . Edili . Sed deest vocula in
triluis anliquissimis codicibus et aliis nonnullis.
(74) . Videiur in Hariaeano codice
scriplum prinia manu .
(75) .
Med., Coisl. primus et
nnus ex iVgiis . Existiraat GombeAsius verbum stc reddenduo;
*
. ir:i (71)
*., &
* . (72).
!.
6. \ ,
, '
. ',
\ \ , ::
*
, ' (73) xal
\
. &
^ ;, :
\ \ , '
,
. |
, , ^
, %ih . \
, ,
. \ ;

\ (7i)
*
, , '
\ .
\ , \ , >
, \ , ,
, &
(75) .
7. , \
(76) , -'/
\ , ,
, \ , **1
, \ , : ^
,
(77)
,
. *
(78) , |
esse, in variat formas mutaH. Sed id non dicebal
Sabellius. Hoc lantum dicebal, ul legimus in episu

214 : Unum qnidem hypoUati Deumeue, udaiiivertis personu Scriptura reprccuntari.
(76) . Legilur in iribus vrta*

stissimis codicibus et plerisque aliis.
(77) . Deest in septein mss., non Unienin
velusiissimis iribus.
(78) . Hac voce eleemosynaro, si
(irgiliones in pauperes, signiiicari probavimus d J
EPISTOLARUM CLASSfS . EPIST. CCXXXVII.
8S5
, (79), ; nonnullis ad dislribuendum daniur a Deo velui

S Abrabam, Job, el siroilibus. Improbis vero pro - vocatio sunt, ut se ad meliorem frugem recipiant,
ita ut qui post tanlam a Deo benigniiatis significa . lionem perseverat in iniquitale, se ipse sine uila
; , excusationis venia obnoxium condemiiationi con stituat. Qui quidcm justus est, neque ad divitias,
, * . cum adsunt, adjungil animum : neque eas, cum
absunt, exquiril; siquidem non fruitur concredt, tis, sed earum adtninislrator est. Nemo auteiu
, ; prudens negolium ambit in alienis rebus distri . buendis, nisi respexerit ad laudem vulgi, cui ho, \ mines in aliqua auclorUate conslituli admiratioui
. sunt ac aemulationi. Morbos autem lanquam cerlamen suscipiunt justi, coronas magnas ob paiiep , \ .
tiam exspeciantes. Caeterum quemvis aiiura bis rebua. gubernandis praeflcere non solum est absurdum, sed eliam impium.
'.
365EPISTOLA CCXXXVII \
tmnUa Basitii liiterm ad Eutebium non perlatm. In hit autem ntaUiatde advenlu Demostheni*, de $ynodo ab eo coacta
mGalatia, de expuiso Hupsino. eique sufleclo Bcdicio, Gregorio abducijutio, omnibus ctericis Casariensibus curiB
cAiicii$, eodem onere SevaHim imposilo hi$ qui cum Basilio communicabant. Bursus alia synodtu NysuB ex Galatis
ttPmticii, qui nucio quem ad Ecclesias millunt. Cum Euslaihio conspiranl de episcopo Nkopolitanis dando in IOCUM
Theodotimorlui. /tofe/im/ Nicopolitani. Rumor synodi ad Basilium aul cogendum cum Ult$ commumcare aul pcltctdm. Gramter cegrolabat
6
9
\\
Eusebio, epitcopo Samosatorum.
. Ego et per vicarium Thraciae scripsi pielali

\. \ (80)
, \ - hiae; et per prepositum quemdam Philippopolis
thcsaurorum, ex nostra regione in Thraciam abeun \ tem, scripsi alias epislolas, eumque rogavi, ut illaa
(81), - proficiscens sumeret. Sed neque vicaiius liltera*
0, }. ' nosiras suscepit. Peragranlibus enim nobis paree . ciam, cum advenisset in urbem vespere, sumnia
, , - mane rursusabiii; adeo ut ccconoinos ecclesiaela teret viri advenius, sicque manerent apud nie l i i (82), lerae. Praeposilus vero, forte inexspecUta aliqua i l ' . - liim necessitate urgente, profectus est, nec liitcris
^'., susceptis, nec nobis aalutatis. Alius autem nullus
, , - reperiri polerat; unde tristes mansimus, quod nc;
, . scribere nobis liceret, nec accipere a lua pielato
, litteras. Alque equidem volebam, si res ficri po , luisset, quae singulia diebus nobis accidunt, libi
% . , nuntiare. Tam multa enim sunt, tamque praeter
& , * opinionem, ut epbemeride opus esset: quam eiiam,
. probe scias, composuissem, nisi assiduitate even , tuura mentem e proposito avocatam habuissem.
? , \ , , ,
^ .
2. , >
2. Advenit nobis vicarius primum et maximum
- malorum nostrorum : bomo, an sentenlia toreti'. , ( cue, nescio (arbitror enim illum omnis expertem
Tip , \ esse doclrinac, nec habere sludium ullum aut
fysiv nsum ejusmodi rerum; nam in aliis illum video
h \ anima et carne, nociu et interdiu occupatum), ai
^ * ), ^ certe baerelicorum amicus : nec magis eos dili
P>st. 31. Haec interpretatio confmnatur ex com^nurio in Uaiam n. 54, p. 420, ubi divites dicuniiir opes accepisee, ut pauperes juvent.
,\<9) 7. l(a codices mss. septem. Editi
y . Neutrum legitur in Coisl. primo, 8ed
wunt ire hae oculae
(80) . Dtio codices Vaiicani

, Et per Maearium vicarium.
(81) . Haec desuni in codiee
Goisl. primo.
(82) '
mss. decem. Edltl
' Alias CCLXIV. Scripia anno 576.
887
S. BASILII MAGNL
gens, quam nos odio habens. Coegit enim synodimi ^ - f

iiupiorum media hieme in Galalia, et ejecil qui .
dem Hypsinum, ejus autem loeo Ecdicium consti- . \ tfj
tuit. Jussit abduci fralrem meum, ab uno boroine, - '(83),:eoqne ignobili, accusafum. Deinde paulisper occur . '
patus circa res mililares, rursus ad nos accessit,' , ,
iram caderaque spirans, ae omnes voce unica cte- \. , . ricos Eoclesiae Gaesariensis tradidit curiae. Sedit (84) ,
auiem Sebasliae plurea diea, secerneus suos ab (85) , j d
alienia, ae nostroa quidem communicatores curia-t ,;
les appcl!ao9 ac munii* publieis addicens, eos
vero qui Eustathio afiixi suni, maxirois fovens ho- (86) *
noribus. Rursus Nyssae aynodum Galaiaruin ei , *
Poniicorum ceJebrari praecepii. Uli autem morem (87) * Ewratt
geasere, 366
convolanies miserunt quemdam
ptixw.
ad Ecclesias, qui qualis sii, nolim ego dicere; sed
conjieere Hcet prudenliae tuae, qualem illum esse . , w
verisimile eit, qui talibus bominum voluntatibus (88) ;,
minislrat. Et liunc, lum cum baec scriberero, ipsum , 1
illud agmen Sebastiaia venit, ui ct conjunganiur
cura Euslaihto, et una euro ipso res Nicopolitano- . I
rum everlaai. Nam beatus Theodolua obdormivit. , , ^ \
lUi auteio bactenua primos vicarii asaultus gene- , >
roee ac fortiier repulere. Persuadere enim eis co- , ' - ,
iiabalur, Eustalbium ui reciperent, ac per eum ac- . :.
ciperent episcopum. Postquam autem vidil illos TCDOICCU,
Hbenter non cedere, nunc conatur violentiore (89) * &
nianv datum illis episcopum constituere. Rumore ,
autem jactalur et quaedam exspeclatio synodi, ad ' ,
quata me acceraiium slaiuerunt ant comniunica- , jt^
torera babere, aut sua uti consaeludine. Ac rcs ' . U
quidem ecelesiarum sic se babent. Ego autem quo- , ' xau I
inode me corporc habeam, iacere arbilror saiius , :
esse quam scribere: proplerea quod vera dicens . .
tristitia afficiam, menltrl vero non possum.
,
*
.
plunum et viue exemplo et nefarhs moliliooibtf
(85) "Tftr. Iia mss. decem. Edili .
licdendarura.
(84) Yide Addenda.
(89) Axexpovaavto. Male in editis
(85) . Co^sl. primus et ediii habent
erratuin ope veterum codicum susiulii
, spirans invidiam. Sed alii codices , Quud
Totum hunc locitm minus belle interpretaur Tii:e
quoil melius videtur.
inontius. Exiattmat vicarium, cum primo repob^
(86) . God*ces '. fuisseta Nicopulilanis, postea violentiore m a n o r t m
Simili sensu legilur in libro De bpiritu aggredt ciepisse; ct idoirco iramisisse agmen Aru$oncf cap. 29, et epist. 204, n. 2.
uorum. Sed CUHI Ariani Fronlonem episcopanor(87) . Ita velerea libri. Editi - D dinaverint, ut pcr se patet; adbibita a vicariofi*
, quod taiueu emendatum est in editione Paris. lentia, ut daluiu episcopum constituerei, deim^
&ecunda.
Arianis inteliigi non debet, ed de iis, q
(88) nva. Suspicalur ' Tillemonlius postea vicarius per viui et impressionem egii,'
buic bomini dafam fuisse quamdam visitandi Ec- ordinationem iliam luerelur. Deceperunt Tilleiwoociesiasprovinciam. Sed iliud, miterunt ad Eccle$ia& lium liaec verba, , , ti
idem esee crediderim ac episcopum ordinaverunt. nune cum hwc tcriberem, ip$um illud agmen, etc.
Sic enim videtur ipse Basilius inlerpreiari in epi- iudeque adduclue est, ut crederel anie advenuwj
stola 259 ubi de eodem boiniue loquens ait: Et ad Ariauoruin jaui repulsos vicarii conalus fuisse. ^
mitefos homine$, vernamm vernas, devenit nune epi- ejusmodi loquentii faliones non lam siricte **\$eopaim nomen... qunlu^st qui nuper ab Anytio el piendae. Potuil enim dicere Basitius : nunc ct*
9
rt
S l s
Ecdicio fanianeno miuu$ esi, qutm quidttu qui con~ hme icribtrgm, ipsum Ulud agmen Sebastiam tentl,
stituity pe$$imum sibi ipsi futuras vitoe viaticum tn uamvis ab boc eventu aliquod teoipus effluxisseL
Ecclesiat imm;$U. El in epist. 240, de Fronlone loquens ordiuato ab Arianis episcopo, ait: , qui in nos imnmsi sunt. Verisiroilc ergo est hunc hominem idcirco in Ecclesiae
imuiissum dici, quia ab illius nequitia periculuiu
hnpcndebat, non unius Ecclesise tvcrienua', sed
inc in epigi. 259 de rebue, qu non paulo asie

Scoiiligeraul,
eodem modo loquitur. Ait eujn io(
episcopaius oomea ad miseros bomines ei vernas
vernariim devenisse; qualu e$i qui nnne b A*F*

et Ecdicio missut eti... Hi nunc frairem me*m bp*
expulerunl.
869
EPISTOLARUM CLASSIS II. PIST. CCXXXIX.
'.
EPLSTOLA CCXXXYiiV
Cm Fronto pre^byter Ecctetiw Nicopolitana epiteopatum ab Arktnit acceptuet, ac timim cttl altervm ex eodem
teatm abstraxisut, contoiatur icopolitanos presbytero* Batilm, eosque nec borum l;ominwn lapsu ati{n d
numttral, nec quod rpti extra muros precari cogantur, ud quo plures exstiterinl teutatfones, eo uberiorem u Oco
cedem exspeciandam.
PiieopoUlani$ pre*byten$.
. *
*
Accepi litteras pietatis vestrae, nec quidqtiara
poiui recenlius, iis quae jam noveroro, ex illis di' . scere. Yenit enim fama in omncm vieiniam, illius,
; , ' - qui apud vos lapsus est, ignoininiam circumfe (90), rene : qui quidem inania gloriae cupidilate, turpis simam sibi ipse comparavil FgnoiniHiam : et fidci
, \ \ quidem prsemiis ob sui ipsius amorem decidit; sed
* tamen miseram illam gloriolam, cujus sludio ven, , dilus est intpietati, non consecutus est, ob eoruiu,
qui Dominum limenC, justum odiuin. At ille lotius
. suae vilae mamfesifcsimum protulit indicium ex
praeeenti consilio, se videlicet nutiquam vixts&e iti
, ' spe repositaruin nobis promissionum a Doniino :
buinanarum rerum,

* - sed si quid sibi aucupareUir
'
r
, et fidei verba, et pieialis larvam, omnia denique
;, \ (91) , ad obviog quosque dccipiendos elaborasse. Sed quid
eventus*hlle voe hedil? An idcireo deterius quam
; aulea vos babetis? Dofeclt unus cx vestro coetu :
u n u 8 a u t al
; " quod si etiam cum ipso abiere 367
"
* \ (92) ter, miserandi illi ob lapsum : at corpus vestruiii
, , (93) , Dei dono inlegrnm esl. Nam et quod inuiile erat,
defluiit, nec niancum est quod remansit. Quod si
. \ ^, \ illud vos angit, quod exira luuros ejecti estis; scd
. , in proteclione Dei coeli commorabimini , et ange ' lus Ecclesiae inapector una vobiscum eecessit.
, \ Quare in vacuis aedibus quotidie recubant, grave
. " - sibi cx populi dispersione judicium comparanies.
(94) ' , Quod 8i quis bac in re labor, Doiuino coniido, inu . Q lilem illuni vobis non fulurum. Qitamobrem quo.
1 , - plurcs tentationes fuerilis experli, eo locuplelio - rem ab quo judice mercedein exspectate. haque
/ (95) , nec praesenlia iniquo animo fcrte, neque in fpe
deficite. Adhuc enim perpusillum temporis, veniet
. - ad vos auiiliator vester, et non lardabil
eiwi, . (96),
, \ (97).
*.
EPISTOLA CCXXX1X .
toptorai Basilhu cerumnag Ecdesia, hominibu* nequuumh ad epucopatam evectis, qualis erat u quem Anysh
cm m Bcciesiat bmniserant. lidem Nytsce vile maneipiwn, Doaris, ut mulierculce impice assentttrentur, tw
pestitentem, fugilivum tervum conMueranL Quwnl deinde Ba$ilius quales dnnd& Dorotheo littercc, qtiem
ctistim Bomam tlunm smpxcabaiur Paruoi speral ex hac iegatione, el OceideiUales accusal quod veriiatem
totint. Venerat i mentem Batilio privatim ad eorutn coryphceum scrtbere.
1,
1. " \ \ '
Eusebio, episcopo Samosatorum.
1. Dridit nobis Doniinus eliam nunc per desideratissiuaum ac religiosissUuuin fralrein uosirum
' Psal. xc, I . Habac. , 3;Hebr. x, 37.

) . Coisl. priiuas el Med. .
(91) . Coisl. primue .
(92) El di . Du prioree voculs
suni iu vetusttssimis codicibus Med. et Coisl.
.(93j . Ila inss. summo coiisensu. Edili
.
(94) . Coisl. utcrque, Reg. se-
cundue et Paris. .
(95) " . Sic Med. et Goisl. uterque. Edtli
. Deeat in pluribus mss.
(96) ". Addidimus ex Coisl. ulroque, Reg.
secundo et Bigot. Semel lauluin legebatur in ediJis.
(97) . Med. el Coisl. primus .
* Alias CXCI. Scripla ai>no 376.
** Alias X. Scripta anno 376.
'881
S. BASILII MAGNI
Autiochum compfesbyterum aalutare sanciitaiem fa.

tuara, teque ui pro more tuo pro me preceris ad- \ ,
boriari, et ex litterarum colloquio aliquod longse 6
abeenliae solaliuni conaequi. Hoc aulem orans pri- (98)
mum et maxinium, quaeso, pcle a Domino, ut nos .
a nefariii et pravis hoipinibus liberemur : qui po- \ (99)
pulos ila in suam poleslalem redegerunt, ul nihil , ^
aliud nunc, nisi Judaicac captivilaiis imagiuem ,
intueri videanmr. Quanto enint Ecclesiae (iunt de- ,
biliores, tanlo amplius efflorescunt bominum im- (1) . "
perandi cupidjtales : et ad miseros bomines, v<;r- \ ^ ,
uarum vernas, devcnit nunc episcopalus noinen; (2) cnm nullus ex Dci famulis eorum compeiilor fleri . \
,
velii, eed lantum bomines desperati, qualis est qui
3 ,
minc ab Anysio Evippii alumno,elab EcdicioPar^ , nasseno niissusest: quem qui consliluil, pessimum
' ' ,
sibiipsi futura vilae viaticum in Ecclesias immisit.
(3) ' xoxov(i)
lli nuncfrairem meum Nyssa cxpulerunt, etejus loco
2
iiilroduxeruiit 368 bominem , vel polius manci . .
pium paucie obolis vcnale, sed quod ad fidei corrup (5) ,
telam aitinet, bis qui consiituere, non inferius. ,
yuin el bominem pestilenlem, pupillorumr famu- , * /w
lum, eumdeinque a suis ipsius heris fugtlivnm, .
ul assententur muliercutae inipia?, quae prius qui- , (6) , !
deni Georgio ad suum arbiirium usa erat, nunc , ,
vero bunc illius successorem nacta esl, in oppidu-
lum Doara miserunt, miserandum episcopatus no- , ,
mcn conlunielia afficienies. Quis aulem possit, ut , paresl, res Nicopolitarum lugere? Niiuirum miser Q . - ;
ille Fromo prius quidem defensionem eimulaverat
verilaiis, sed tandem lurpiler prodidil el fidem et <] (7), >
seipsum, ac mercedem prodilionis accepit nomen \ >
ignominiae. Accepit enitn ab illis episcopatus di- , gnitalein, ut existimal, sed Dei gralia factus est . '
communis exsecraiio loiius Armeniae. Sed tamen ,
nec quidqtiain est quod non audeant, nec desliluun- .
tur dignis se adjutoribus. Caeteruin reliquas Syriae (8) ,
.(98) . Coisl. primus et Med. Ecdicii simul et Evippii longe antiquioris, ot patel
.
ex episi. 428, aluftuius dici, id est, ab Eeditioet
(99) . lla Harl. et Coisl, primus. Editi Evippio ordinatus ct instilulus. Sed cumtciliciusi
. [Bene.]
Dinoslhene conslilutus fuisset episcopus Parnas(\) . Non captivilatem Baby- senus, conjunxil se in concilio Nysseno cutu Anysw
lonicani inielligil Basilius, sed eas calamilales, qua3 Evippji alumno, et cum illo ea TaciDOra designavii,
Ilierosolymis, obsidenlc Vespasiano, acciderunt; D quse Basilii et bonorum omtiium lacrymis ac gemictim simul et exlerno preinerenlur bello, el dome- tibus materiam dederunt.
slicis seditionibus absiimereniur, ut aiunt Orienla(4) *Or . Quamvis anlea Basilius plurali
lcs episcopi iu episi. 92, ubi cum boc Judaeorum nuiuero usus fuerii, unuin tamen ei enmdera horoisiaiu comparaiil Oriemis Ecclesias, qua3 praeler aper- nem deeignai, ut perspicitur ex praecedenli ad Euluni haiieiKonim bellnui, doinesiicis inler Gaibo- sebium epistola.
licos iJissensionibus laborabant. Eadeui compara(5) . Quidam codices mss. cnni edilis
linne'ulilur Basilius in comuientario tn Uaiam, .
4)5.
(6) ". Duo codices non vetuslissimi
(2) . Mcd., Goisl. primusetalii duore- .
<ctiiiores . Paulo posl iidein duo codices
(7) .
Reg. secundus et Cot^
Me.l. et C isi. .
secuodus . Hoc Rasilii judtciuo
(3) . Mallel Combefisius Et Ecdicii de Fronlone conlirinatur ex praecedcnli epislola.
Parnatteni. Sed repugnant non solum mss. codices, Cur auieiu euio exislimel larvam pielaiis bacuovs
tn qnibus puiicluni pouilur post , ut indi- prse se lulisse, nec fidem unquaoi vere et ex animo
celur Auysiuin non esse aluiununi Evippii ei Ecdi- defendisse, exaininamus in Vita S. Batilii.
cii, sed ipsa eliam historia. Nam Ecdicius ille nu(8) . lla Harl. cum iribus aliis.
{ier fueiat crealue episcopus, ut esi in prapcedenii .
ad Eusebium epislola. Quare Anyaius non potuit
833
EPISTOLARCM CLASSIS I I . EPIST. CCXL.
89
. res accuraiius quam noset novit et enarrabit fraicr

(9) - Aijliocfeus
.
2. , 2 . De rebus autem Occidenialibus prius ipse
, * - didicisti, narrante omnia fralre Dorolheo, cui qua ; les dandae rursus lillerse abeunti ? Foriasse enim se
* (10), itineris socium jungel oplirao Sanclissimo, qui ma7 , - gno ardet studio ac Orienlem peragrat, et ab i n , XJ\ ' signioribus quibusque subscripliones et epislolas
. colligil. Quse igitur per rpsos scribenda sinl, aut
, , - quomodo cuni scribenlibus consilia conjungcnda,
; * equidem dubito; sed si cito reperias, qui ad nos
, . proliciscantur, nobis exponere ne graveris. Mihi
enim venit in nientem illud Diomedis usurpare :
1\
(11) , , Ulinamprecattts non esses, quoniam, inquit, tir est
icrir . - snperbus. Nam revera animi elati, dum obsequio

fciva - colunlur, solito arroganliores lieri solent. Elenini
CJZS. \ , ,
si nobis placelur Dominus, quonam alio admini culo indigemus? Sin autem perseveret ira Dei,
, ; quale nobis prsesidium supercilii Occidentalis? Qui
, , verilaiem neque iiorunt, neque discere volunt, sed
, : falsissuspicionibus praioccupati eadein nunc faciunt,
wv, i * ac prius in MarcelH causa, in qua cum hominibus
, verilalcin sibi nunliantibus delitigarunt, haeresim
' . vero per seipsos confirmaruni. Ego ipse citra comfap - rouiiein formam ad eoruui coryphaeum scribere
rwv * - volebam, de rebus qnidem ecclesiasticis nihil, nisi
, , quatenus subobscurc insinuassem , neque illos de
' , rebus noslris vcranosse, ueque viam qua addiscero
&' (12) * ^ possiul, amptecti; ac generaiini admonuissem bomi3 - nibus, quos lenlaliones alllixerunt, iiisulianduni
/ , - Eon esse, neque diguilaiem aestimaiidam superbiam:
^, \ - quod peccatum vel uuicum id valel, ut ininiicos
.
Deu efficiat.
EPISTOLA CCXL\
'.
hortatur ad consUmthm in per$ecutione ac spe auxilii Deo venluri comolalur : monel ne fncum illis f
Fmtonis recliBfideisimulalio. Negal $e uiiquam commhsurum, tU Fronloneni agnoscal episcopum, vel reapiat
tfc ordiimerit.
%
Nicopolitanis presbyleris.
1. (13) ,
\ ,
\
, \ fciAiiv .
prty ,
, (14) \ ; \
. -
1. Recte fecistis, et quod scripseriiis, et qnod'

per lalem virum scripseritis, qui etiam sine lilteris potuisset nobis et idoneum in sollicitudmibus
solalium praeslare, et accuraie de rebus edocere.
[> Mulla enim eranl, qu avebamus ex aliquo accuratissime scienle cognoscere, pruplerea quod rumores vagi apud nos spargerenlur ; sed omnia
consianler ac pcrile exposuit nobis optalissiinus
ac reverendissimus fraier nosler Tlieodosius compresbyter. liaque qu mibi ipse suadeo , bsec
. (9) . Edili addunl , quod deest

ins.\ mss.
liU) . Iia Ilarl., Val., Regius uterW ei Uisl. secundus. Edili. . Paulo
P"siediii . Deesl pronoineii in sepiem
mss. In edilionibus llag. ei rroben. 1 deesl eliam
Jlia vocula. Paulo post Medicaeus codex .
. Cital Basiljus ex Iliad. i , vertos695 et696.
(^) . Ita quinque nostri codices op-
timae notae. Editi .

(13) . Ita &ex mss. Edili . Paulo posl
Coisl. priinus et Mcd. .
(14) " . Coisl primus el Jtfed. . Nec
longe iideni codices . Sic videfir 'egisse Scullelus. Verlil eiiim iii praseuti vila. Lindc
vapulal Combelisio. Sed non vidil Combelisiua
sive vilam boc loco el pluribus aliis idein ac itfctilum sonare.
* Alias CXCU. Scripla anno 376.
. BASILII 1
8W
S95
mtiltia
jam
ea
(15),
*
eliam ad vestram pielatem scribo
detu ac vobia contigisse ; ac non solum hac aetale, * <sed praelerito eliam tempore innumera ejusmodi , & \ * rapovrx
exempla, pariim hisloriarum nionumentis consi- , \ gpfo
gnaia, partim nobis non scripla recordalione a *
peritis tradiu fuirtoe, quemadmodum virilim et , }
oppidalim tentaliones pro nomine Douini corri- .
puerinteos, qui in ipsum sperabaol. Sed tamen prae- , \
terieruni omnia, nec serumna prorsus ulla perpe-
tuam habet molestiam. Queniadmodum enim gran- . ' ,
dines, torrenlesque et quaecunque uiala caau acci- ,.
dunt, mollibus quidem facile nocentac ea vaslant; *|} (16) , \ ^&,
sed si in duriora incidant, patinntur akiquid polius , !;
quam laeduni: ita ct vebemeotes tentationes in , ptEcclesiam conciialae , imbecilliores fidei in T.hri- *
stura Crmilate deprehensae suot. Quemadmoduin ;
ergo grandinis nubes pra?teriit, el lorrens alveum
pralerfluxit (illa enim in serenitatero diseoluta; . * bic vero evanuil in profundum, viani, qua effluxit, , \ ^
tiiccam et aridam relinquens); iia et nunc in- ( ,
gruentes nobis procellae paulo post non eruot. Tan- , *
tummodo in animutn inducaimis non ad presentia ^ )* \ *
. *
respicere, sed paolo remotiora ape intueri.
$,
^{& ,
2. Sive igitur, fratres, gravis tentalio; labores
2. , , ac diftlcullates perferamus; oemo eniin non per- * \
cussus in certamine, nec pulvere aapersus, coro- , , * ^
naiur ; sive levia b&e dtaboli ludibria, et qui in , ?nos sunl imtuissi, molesti quidem sunt, eo quod , , (17) !\ taejus sint minisiri, conteinnendi tamen, quia Dens C ^
, h
illorum n e q u i t i a B debilitatem junxit; caveamus ne /wob magnos in parvis incommodis ejulatus cun- , \ .
denmcinur. Unum enim dolore dignum , illius , &,
ipsius pernicies. qui se ob temporariam gloriam (
(si tamen gloria dicenda, palam ae dedecorare) ) ^
seterno juslorum honore spoliavit. Filii confesso- . rum, filii estis martyrum, qui ad sanguinem usque , ,
peccato resiiterunt. Domesiicis uiatur quisque . ;
exemplis ad robur pro pieiate ostendendura. Neroo Cndp
noslrum plagis dilantatus eet: 370 nuliiue dee (18). (19)
publicaiae suni; exsules non fuirous ; carceres , experii nou suutus. Quidaam mali nobis aceidit? , .
niai forte hoc sit molestum, quod nibil perpessi ; ,
ftiimus, ncque digni babiti, qui pro Cbristo pale- ,
remur . Sin auiem quod ille domam occupat . *
precationis, vos autem sub dio adoraiis cceli ct , terr Dominum. id vos angit, cogitate, undecim ,
discipulos incoeaaculo conclu&os fuisse, uiia cum $, (20),
it, qui Doroinum crucifixerant, in celeberrtmo tem- \ ' d
1
t 0
Acl. , 41.
(18) *. Male Combefisius vertenduiapro

nuoliat, ddversus t>tm, quae pietaii iuferlur.
(19) . In tota hac verboruin conipleiiooe
secundo et Coisl. secundo. Illud aulem
inlerpretanduin putat Gonibell- primam personam apposuimus, guia sic reperifflus
sius, oM&cunque mala snbiio accidunt, aed mibi viin sex mss. codicibus. Edili , et sic deincep
deiur Baailius ea vocare, ut opponantur ... .
(20) '. Editi apponunl bic ?.
iis, qua bominom malilia inferuntur.
(17) Airfn . Med. . Trci alti Sed ea vox deeat io stx codicibus mis.
todices .
15) ..
Codex Med. .
! 16) rap. Postcrior vocula addita ex Reg.
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCXLI.

S9S
plo oullnm Ju laicura adimplercnt. Judas enini qiti
. , suspendio inierire roaluit, quam cuni dedecoro
ii' ' vivere, forsilan iis qui nuuc ad omnem hominutii
;, (21) condeinnalionem sine rubore sese obfirmani, et
xiOxv , idcirco impudenliaiD ad lurpia prae se feiunl raeliorem se exhibuit.
, .
3. Tanltim ne decipiamini illorum mendaciis,
3.
(2i) . - iliifn reciam fidem prae se ferunl. Cbrisli enim
, \ , mercalores ejusmodi hoinines, non Christiani ;
* semper id , quod ipsis in bac vita utile est, viia
. " ad verilatem accommodataB anleponenles. Cum
, speraverani adepturos se inanem illum principa * , lum, adjunxerunt se inimicis Cbristi: ubi populos
^ . - ira efleraios vident, rursus rectam fidem simulant.
, ( Non aguosco episcopum, nec numerarim inter
- Christi sacerdotes etim qui a profanis manibus ad
; ! . eversionem Gdei principalum accepit. Iloc nieuin
. * est juditium. Vos aulem si quatn partem mecum
, * ' babetis, eadem ulique ac ego, senlielis : sin autem
(23) , T O b i s ipsi seorsum con&ilittm capilis, suae quisque
*; , . sententi doroinus est, nos ab hoc sanguine inson , , les sumus. Haec aulem scripsi, non quod v o b i s
diffidam, sed ul nonnullorum dubitalionein signili, (24) calione meae sententiaa c o n f i r m e m , ne qui comiuu, , nione praeoccupentur, neve, acoepla ab eis manus.
, impositione, poetea pace reddita, vim faciant, ut
. in sacrato coelu recenseanlur. Clerum omnem tum
, , \ qui in urbe, tum qui in paroecia una cum omoi po, pulo Domiuutn limenle per vos salutaraus
, * (23).
'.
EPISTOLA CCXLl \
Monm reddit Basiliu*, cwr uepe m lUteris re$ molettai Eusebio nuniiet, nempe ut se ipte mblevet gemendo, ei Eute
bbm ad intentiorem pro Bcclesia precem excilet.
,
, - *

, '
(2) ,
,
\
. \ \
* *
,
'
*} .
11
Eutebio, eptscopo Samosatorum.
Non ut moerorem augeam, saepe rerum molestarum in datis ad tuam dignitalem lilteris non parCt
memini, sed ut et mibi ipse solatium ferara per
gemitus, qui solent quodammodo intimum doloretn
dissolvere, dum erumpunt; et magnum aniimim
tuum ad intentiorem p r o Ecclesiis precem excitem
Nam et Moses seroper quidem p r o populo orabat:
al cum pugnam cum Amalec cororaitterei, n o n remisit m a n i i 9 ab aurora ad vesperam ; sed sancii
manuuin exiensio on alio, quam pugna, termiuata
est flne.
81
Exod. , 12.
21) . Itamss. quinque. Editi D . Coisl. nlerque et Rpgjus ulerque ut in lextu.

(25) At . Med., Coisl. uterque et Reg. se.
.
(%2) . Ita iidem sex nisa. Editi . cundus .
(23)
. Ita Coisl. primus cum tribus
(26) ' . Coisl. aecundus el Reg.
*ls. Edili ' .
seeuiidus . Harf. .
(24) Mty . Paris. et Reg. eecun* Aliaa CCXL. Scripta anno 376.
. Ibidem editi %
S. BASILII MAGNl
KS9
900
3 7 1 EPJSTOLA CCXLII \
Qrieniale* inler tnolestissimns proceltas spem sunm in Dco collocant; mirmitur nihil adhuc auxilii ab Occi
nisse; brevi malorum suorum dcscriptione conanlur eos ad opem ferendam excilare.
Occidentalibus.
1. Com Deus eanclus exitum ex oroni affliclione

liie, qui in ipsum speranl, promiserit, quamvis
ht medio maloruni petago deprebensi simus, ac
procellis, qiiae a spiritibus nequilise in nos excitatae sunt, probemur; tamen resistirous in Christo
nos corroborante , nec dissolvimus vigorem nostri
hi Ecclesias studii, neque veluti fluclibus in lempesiate pTaevaleiitibus salutem desperantes, inleriUim exspectaimis : sed adbuc quanturo possumus,
studiaiii reiinemus, baud nescii eum etiam qui a
ceto voratus fueral, eo quod de se non desperaverit, sed clamaverit ad Dominuin, salutem esse
consecutum. Ita sane et ipsi in extremuro collapsi maloram, spem in Domiuo collocare non de
sinimus : sed undique illius opem circumspiciraus. "
Unde ad vos quoque, fratres nobis perquam colcndi, nuuc respeximas, quoe saepe quidem aerumnarum lempore nobis in conspectum prodiluros
speravimus : sed ea spe dejecii, nos etiam diximus
ad nosmelipsos : Exspectavi, qui simul contristaretur, et non fuit; et qui consolaretur, el non inveni .
8 1
(27).
I . &
' , h
(28), >
& (29) , /
,
, ,

,
' ,
, \ ,
, ;,
. \ ,
,
(30)
. " \ ?
, , *
" , ?->
\ , ^
Sunl enim ejusmodi calamilales nostraft, ut ad vesiri ciiatn orbis terurinos pervenerinl; el quoniam
patiente uno membro, patiuotur simul membra
omnia , decebat sane ut nobiscum, jam diu laboranlibus, misericordia veslra simul dolerct.
enim locorum vicinilas, s&l spirilus conjunctio necessitudinem facere solet, quam quidem nobis cum
vestra dileciione intercedere credimus.
^

* (3!)
$ ,
;
. , i i i ^
, .*
.
2. Qui ftl igilur, ul non littere consolalionis,
2. (32) ,
non iralrum visitatio, non aliud quidquum eorum, ,
qua nobis ex dilectionis lege debentur, evencril? ;
Jani enim annus dccimus lertius est, ex quo hae- \, '
rciicum in nos bellum exortum est; in quo plures ;
evcni-ruiii Ecclesiis afiliciiones, quam evenisse me- ?'
moranlur, ex quo Evangelium Cbrisli annunlia- . 0
tur. Quas quidem singulas recensere vobis notu- * (35) , <
mus, ne serraonis noslri debilitas malomm evi- (34)
dentiain cnervet : simul eliam non existlmamus * (35)
M
Psal. LXVIII . 2.
1 Cor. , 26.
* Alias CLXXXH. Scripta anno 376.

* , iil in epislola seqtienli,
(27) . Sic Coisl. ulerquo, Med., ^, Imperatori orbit rm\
Harl. et Val.Eiliti: - Si Basilius dixisset ' , Ori tem designassel: vel ergo tegendum ' . v*l
, Occidentalibus episcopis ut opemsimpliciter , til in epist. 92, nJ,
fernnt Erclesii* brientalibus Ariana persecutiotie Orientalesdicunt calamilatum suarum famam ciiam
ad lenninos orbis pervenisse,
vexatis.
(28) '. Coisl. sccundus et Heg. se- .
(32) . lla inss. et 2 edilio Pans.
cundus. .
(29) . Ita scx mss. Editio i Paris. Prima habel . Ibideni Hail
. Goisl.priinus et editio 2 Paris. * .
(33) . Med. et Coisl. primus
.
(50) . Harl. . Ibidem editi .
(34) . Codex Harlaeanus habel
. Seplem codtces mss. ut in lexlu.
.
Non mullo posl Harl. et alii nonnulli .
;51) ' . Qiiamvis omnes codices
(55) . Ua sex mss. Ediii ba^
mss. ct edili sic babeant, legendum lamen pulo .
1
EPISTOLAHUM CLASSISII. EPIST. CCXLIII.
9te
hiitnaXlo^ , - necesse esse vos docere, cum veriiatem rerum

. jamdudum fama didicerilis. Summa aulem lnali
, haec esl: -plebs reliclis precum doiuibus, in deser, () , tis locis congregatur. Speclaculuin miserabile;
, , , , mulieres, pueri, scnes, et qui aliter inftrmi euni,
(37) , , \ iuler iinbros vebementissimos, nives, venlos, bie \ \ , malem 372 glacicm, similiier quoque per aesta \ tem imer solis ardorem sub dio misere persislunt.
. Alque baec patiuntur, quod nolint pravi Arii ferfci ' (38) menti participes fieri.
.
5. . Quomodo haec vobis oralio clare exprimat,
;, (9) \ nisi experieniia ipsa ct spectaculum rei ob oculos
; " posilae excilet yos ad commiseralionem ? Obsecra mus itaque, ut vel nunc landero porrigalis ma , num Orientalibus Ecclesiis jam in genua inclinaxal - tis, el millalis, qui admoneanl de reservalie ob
mala pro Cbristo lolerata pramiis. Non euim tan \
. tum consuela oraiio eflicere, quanlum peregrina
> , vox solet aflerre solatii, prasertim ab bominibu*
, veniens ubique praeclarissimam in partera Dei gra
tia cognitis, quales vos fama omnibus bominibus
(40)
annuntial, ut qui permanserilis fidc illaest, apcsio , , licnmque dcpositum inviolabile servaveritis. At
: (41),
, - non ila res nostrae se babent; sed apud nos sunt
qiii gloriae desiderio, et maxiine everlenle animas
. ' \
5 ' , \ Cbrislianoruni lumore, efftitierunt quorumdam
, novitatem verborum : unde Ecclesiae quassaiai,
^ (42) , quasi va*sa quatdam luxala, influentem baereticam
corrupielain receperunt. Sed vos, dilectissiini no :,
, bis ac oplalissimi, sauciorum quidem siCis medici,
. '' , \ \ - sanorum vero borlalores; quod aegrolum est ad
, sanitatem revocantes, et quod sanum inciianles ad
* - pielatem.
(43), .
EPISTOLA CCXLIIP,
Occtdmtalhim opem implorat Basilius ae solum Orientis malorum descriptione eos tangere conatur, ud ejdam perfcuium tut docet ne incendium Occidentem pervadal; unde quunla sit blasphemiw impielas et licentia exponti. Legulus
mm DoroUieus, cum episcopis ob metam hottium abeue non liceret.
(44)
*

\.
Ad epUeopus Italos et Gallos, de periurbatione ac

confutione Ecciesiarum.
i . \
1. Vere religiosUeimis ac charissimis fralribiis
; \ , ^ el unaoimis comministris Galliae el Itali episco \ , pis, Basilius Caesareae Gappadoci episcopus. Do(36) . Med. et Coisl. primus . cundo, Coisl. secundo et altero Bigot.
(44) . lta Harl., Coisl. ulerque el Be(37) 01 . Med. et Coisl. primus . Et
w/Emti. Paulo post editi . Deesl prse- gius ulerque. Editi .
(42) . Harl. el Rog. ulerque et
posUio in mes. codicibus.
(38) . Codex Bigolianus a Combefisio Bigot. . Infra edili t
cilaius et Paris. secunda mana habent , . Codices mss. suinmo couseusu, ut iu
pod nolint pravum Arii fermentum guslare. Sed si-lexlu.
(43) ' . Coisl. primus et
nili seii8u Basiliua io epist. 250:
jd) ^ - .
(44) etc. Hunc tilulum desnmpsi'., Ignosce noois, si commitlere noli>i,( (ermenti eorum, qui aliter docent, parlicipes mus ex codicibus Uarl., Med. et Coisl. primo. !n
edilis liluli loco apposila luerant haec verba
(39) . Coisl. primus et Ned. , etc, quae cuin ipso conlextu episiolit coujiincia suni in iribus pnediclis codicibus.
' Alias LXX. ScrioU anno 376.
(40) . Deett in Harl., Tat., Beg. se9
303
S.
itiinuft nostcr lcsus Gbristtta, cumsuum ipsiuscorpus dignatus sit appellare untversam Oei Ecclcaiaro, nosque sigtllalim aliorum invicem membra
efiecerii, dedit et nobis omnibus ad otnncs neceeaitudinem babere secun lum menibroruoi concordiam. Quapropter, elsi quamlongissime ab invicem
sejuneli eumus babilationibus, a l , conjunctioiiis
habita ratione, vicini i n t e r n o s s u m u s . Quoniam
igiiur non poiest caput pedibus dicere : opus vobia
non babeo ; nec v o s profeclo coinmiltelis, ut nos
velul alienos rejiciatts sed lantum dolebitis ex
aeruumis noslris, quibus traditi sumus ob nostra
poccata, quanium n o s vobiseum heiamtir, qni in
pace vobie a Domino daia gloriam habetis. 373
Jain quidcm et alias clamavimus ad dileclionem
veslram, ut nobis opem et commiseratioucm impentlerelis: eed profeclo, quia n o n implela erat
vindicia, coneessum vobis n o n fuil ad auxiliandum exstiscitari. Illud enim inaxime exquiumiis,
iii ipsi quuqiieorbis vesiri imperalori veslrae pielalis opera innolescat rerum noslrarum peri"rbatio;
aut * i id diflktle fuerit, saltem a vobis ^niant,
qui visitent et consolentur afflictos, ut oculis suis
subjicianl Orientis miserias, quae nequeunt aaribus
a c c i p i , quia nulla invenitnr oratio, qu res noslras
clare vobis exprimat.
8 v
2. Persecuiio apprehendit nos, fratres iu primis

r olendt, et perseculionum saevissima. Nam abigunlur paslores, tit greges dispergantur. Et quod gravissimum est, nec qui vexanlur, mala in martyrii
flducia p e r f e r u B t , neque plebs in marlyrum loco
athleias colit, quia ChrisUanoruin nomine persecuiores oruali sunt. Unum crimen est, quod nunc
vehemenier punitur, accurata cuslndia paiernarum
tradiiionutn. Eam ob oausam palria expellunlur
p i i ; in desertas regionestransferantur. Non canities
apud judices iniquitaUs revereniiam babel, non
LU MAGNl
9)4
; .
,
,
" ,
,
. ,
. > >
,
, aworaxf.jjwk
,
, wt
\ }
. "
\ ;
\ -
(45), ^
. 'KUCJJ ^
* & %

, ' ' !;
\ , V
(46) ,;,
, &
. 4
.
2. , ,
. ,
. \ ,
(47)
, t/jxi ol \
,
. " ,
.
* ;
(48)
" I Cor. xn, 21.

(45) TTjr . Edili addunt , quod
deesi in iribus veiusiissimis codicibus ei in uno ex
Hegiis. Iiatisani codicis non parum arridel hax
scriplura, , go
quod vindicta impteatur.
(46) . Ita Harl., Goisl. uterque et

Reg. secundits. Editi . In alio codice
Regio, qui esl 1824, legitur . Paulo po&l
edili . Septein ross. ul in textu.
(47) 01 usvou Ua septem IDSS. Editi
ol . Ibidem nonnulli codices

, etc. Saepe alias Basilius, dom persecutioues
Orientis describit, hoc incoinmodum commeuioral,
quod uon idem sit martyrii splendor ac sub ethnicis iiuperaloribus. Non idcirco tainen de eomm qui
paliebanlur merilo detraht putabat. Nam in epist.
257 leslatur persecuiorcs i p s o s Chrislianum nomeii
objtcere, ut adversariis inartyrii exislimalionem
iTipianl, ac simpliciores bac cavillaitone decipi : at
revera cjusmodi perseculionis, qu a tribulibus
accidit, eo uberiora esse conlendit praeniia, quo et
gravior et ad cavendum difficilior est, ac uiinus ad
niariyrii laudem insignis, quam si ab elbmcis excitarelur. Sic etiani Cyprianus in epistola 55 : Nihii
mittatquosdisponit coronari. Neque enim nobittf**

minia e$t pali fralnbui qmod pastut tU Cknttu,
nec illis gloria ut facere quod ftceni Judai.
docet concilium Sardicenae in epislola ad Julietn

papara, et Liberius papa in epistola seplima ad Koiiysium, Eiiscbiuni ei Luciferum in exsilk) coosiilatos. Gregorius Nazianzenus orat. ,. i l ^ ^
Yalentis pftrseculione sic loquitur ; " ~; , \ ; ^
, ; <>-'
\ , ow
\
,
Piunc autem tvrfis
indecora penecutio cooritur; qua>, Ckmlanonmf*trocinium nd dtfensionem impietali $% pretn***

veros ChrUtianos aggreditur: koc utique numint
periore perseculione acerbior, quod imm q*idi* fi*
nime dubia et obscura erat martgrum decert^tio:
nune autem res eo rediit, t cruciatms quoqttV*
iaude careat, tullem apud inujuoi crucitiuv* )*'
dict$.
(48) xoJUh . Stmplicior h&c scripijiw eodicum Harl. el Coisi. primi, quam vulgala
vtierest quis tradat aut steviat, cum Deu$ tradi per- .
903
EPISTOLARDM CLASSIS I I . EPIST. CCXLIII.
90*
, , exercitatio pietalis, vila secjjudum Evangelium

a jttventute ad seneciam ugque transacta. Sed sce. lerattts quidem nullus sine cenis indiciis condem * (49) nalur : episcopi aulem ex sola calumnia darmiaii , \ sunt, ac nullo argumento criniinationibus adjecio,
. suppliciis traduntur. Imo nonnulli neque accusalo (50) , res agnoveruut, neque videruut Iribunalia, neque
, , ' omoino calumnils appctiti fuerunt , sed intem
pesta nocte violenter rapti, in longinquas regiones
, - fugali sunt, ex soliludinis incommodis ad mortem
. objecti. Quae auteiu ex bis sequuntur, nota sunt
\, * omnibus, etiamsi taceamus; fugse presbyteroruin,
, \ , fugae diaconorum, ac cleri totius depopulatio. Ne (51). tesse enim est aut imaginem adorare , aut pravae
) , \ flammae flagellorum iradi. Populorura gemitus,
. (52) , \ n t i n u 3 3 privatim ac publice lacrymae, omnibus
\ , inler se mala sua deflentibus. Ncmo enim corde
& . esi adeo lapideo, ut paire privatus, animo sequo
, , , ferat orbilatem. Sonus lamentantium in urbe, so . ,
nus in agris, in viis , 374
solitudinibus. Vox
, , . una audilur, niiseranda omaibus ac tri&Ua lo (53) \ >. quentibus. Sublalum est gaudium, et laetUia spiri \ . lualie. Versi suut ia luctum festi dies nostri";
* - conclusse precalionum domus; vacant altaria cultu
- spirituali. Non jaoi convenlus Cbristianorum, non
. , .jam presidentea doctofes, non documenta saluia*
, , - ria, non solemnitales, non bymoorum noctumi
^, , (54) canlus, neque beata illa animarum exsullatio, quae
, \ ex synaxibus et communicalione donorum apiri Q lualium animabua credeMiura in Dominum inna . scitur. Decet uos dicere : Non eit in tempore hoc
, pnnceps, neque prophela, neque dux , neque oblatio,
C O
i n
, ,
,
cvze ,
,

* , .
neque $ujfilu$, neque locui sacrificandi coram Domino, et inveniendi misericordiam "
3. ,
,
. " ;
,
(55) .
, ,
* .
' (56)
^, * -
3. Scribimus luec scienlibus, cum pars nutla sit

orbis ierraruiu, quae jam calamitaies nostrag ignoret. Quare non doceodi causa haec a nobis disseri
cvedendum, aut ui comraonelaciamug vestram diligeniiam. Novhnue enim nunquam vos nostri obl tvros es&e, non magis sane quam matrem filiorum
uteriaui . Sed quoniamqui dolorealiquo delinenUir, gemiiibus levare aliquo niodo angores soleni,.
idem ci nos facimus; exculimus quodammodo
D moeroris pondus, dum dileciioni veslrae multipli-
11
Dan.
10.
Amos VIII, 10.
8 7
Dan. m ,
.
. Quatuor codices non anliquis*mi .
58, 59.
Isa. xnx,
45.
aiitem occurrit insignis varietas in quatnor mss.

non vetusUssimis, inquibus sic lcgiiur:
(50) . Neque agnoverunt, id esi, ^.
accusatores producii coram illis non fuerunl. Desi(54) . Ila codiees mss. oeto. Edlti
gnal illa eum cognoscendi modum . Panlo post editi \ ... . Trfa
qi ceriis et exploralis conslat indiciis. Sic Basilius vetustissimi codices utin texiu.
>n epist, 202 : \ '
(55) . Tres velustissimi codices .
, Paalo posl editi . Harl. et Goisl. primiis
.
ut in lextu.
^) . Ita veterea libri septero. Editi
(56) 01 . Sic tres vetusiissimi codices,
.
quibus favent Ires alii in quibua legiiur
l5x) . Codices recftnliores non pauci . Legitur in Regio 1824, oi \ . Edili
^. Ibidem in prima edi- . Paulo posi editi . Tren vetust s*
,1 Aliter aliis in codicibua editie et mfts. timi' codices ^.
(w) . Sic omnes mss. Editi . Hic
faris
PATKOL. G
XXXII.
S. BASlLII
ses noslras calamitates nuntiamns, si quo modo , .

fehementius ad precandum pro nobis commoti, Dominum exorelis ut reconcilielur nobis. Quod si ,
srumnae quae nos affligunt solae essent, staiuisse- , (57)
mu8 utique apud nosmetipsos tacere, alque i n in- . ;
commodis pro Cbristo perferendis gaudere: Non , trr.u;
dnim sunt condigna passionei hujus temporis ad fu- , \ Xpwwj
turam gloriam, qucc revelabitur in nobis . Nunc , zcv
auleni veremur, nequando ingravescens malum, * axcmvelut flamma quaedam ardenlem raatcriam perva- ,
dens, posiquam consumpserit quae proxima sunl, ,
attingat etiam et remotiora. Depasciiur enim hae- (58), )
roseos malum, et timor est ne, voratis Ecclesiis , ^&.
iiostris, serpat postea usque ad sanam partetn - \, , ;
,
vestra3 paroecise. Fortasse igitur, quia apud nos
abundavit peccatum, primi in escam Iradili su- ' .[*
mus crudelibus inimicorum Dei dentibus.Fortasse , ' ,
eliam , quod el verisiioilius esl, quoniam Evan* ^
gelium regni, capto a noslris locis iniiio, in om- (59) , 5
uem pervenit lerrarum orbem, idcirco communis , , ;
animariMT) nostrarum boslis perficere conaiur, ut ; , ;
defeclionis semina, sumpto ab iisdetn locis ini-
tio, in totum terrarum orbem diffundantur. Qui- , bus enim affulsit illuminalio cognitionis Christi *, , ,
ad eos ut veniant eliam impielalU lencbra, ma- . ?';
,
chinaiur.
\ oxfa;
.
4. Vestras igitur existimnie aftlicliones nostras,
4. ,:
ut veri discipuli Domini. Non de pecuniis, non Q . ,
, : *
375 <te 8
*
Prariis bellnm suslinemus : sed de communi baere- (60) * ' xotvw
ditate, palrio thesauro sanae iidei siauius decer- ,
tantes. Bolorem nostrtim dolete, vos fratrum , . 5
amantes, quoniam occluea sunt apud nos piorum , , '
ora , aperta vero oranis audax el blaspbema lingua , (61)
loquentium adversus Deum iniquitaiem . Colum- >
nae et fulcrum verrtalis in dispersione ; nos vero, . ;
qui ob tenuitatem conlempli fuimus , loquendi , *
destituimur liberiale. Dcccriate pro populis, nec (62) , ^. ?
gpectate modo vestrum statum, videlicet quod * ??
in poitibus tranqmllis staiis, Dei graiia omnino a , ,
turbine malorum venioruni vos protegente. Sed (65) 4^
manum eliam Ecclesiis tempeslale exagitatis por- . 'Attiw*
rigite, nequando dereliclse, peniius iidei naufra- D
l o r i a
n 0 D
d e
u l l a
a , i a
c x
r e b u s
l e m
91
* Rom.
, 18.
157) .
(58) ,
II Cor.
, 6.
Psal. LXXIV, 6
Ilasex niss. EdKi .
Iia <
mss., nisi quod in nonnullis recentioribus legitur

. Editi ,
.
(59)
...
Iia ires
velustissimi codices. Edili ...

. Paulo posl quinque codices non antiquissimi .
(60) . Quinque codices reccnliores . Sic etiam habenl ediliones liaganoensis et Frubenianae. lbidem edili
. Codices
niHs. omnes ut in textu. ln codice Vaiicano legitur
.
(61) ". *la ires vetustissimi codices.

Edili '.
(62) 01 . His ex verbis conclndit
Combeilaius hanc epislolam a solo Basilio scripun
uon fuisse. Id entm, inquil, in $ua Basiliut penoM
idque $oliu$, non facile dicat, lantm tedis antitles,
ipseque $ic clarus. Nulla ralione nitilur erudiii rin

observaiio. Ut oimliara loca peue iniiuraerabilia, ia
quibus de se ipso Basilius demississime loquilur;
certe iu epistola 225 conlempiuav se fuisse (Hcit >
judicibus, qui fururcm suuin in Gregoriuui
nuui verteranu
(65) . Ila ircs veiuslissim: codicrt
cum uoo ex Regiis Ediii .
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCXLffl.
, , gium perpetiantor. Jngemiscite noslra cau&a, quia

" . ' , 6 Unigenitus blaspbematur, nec est qui conlradicai.
* \ . Spiritus sanclus rcjicilur, et qui redarguere po , lest, fugatur. Muliiltido obiinuil deoruni. Maguus
. . Deu9 apud illoe et parvus. Filius non itaturae no * . (64) \ men, sed dignilalig alicujus appellaiio esse; Spi, - riius sanclus jion complere Trinilaiem sanctam;
* neqiie particeps esse divinae ac bealae nature, sed
, - una aliqua ex rebus crealis, temere el ioiuiiio
, ' , , Palri et Filio adjeclus exisiimalur. Qui$ dabit caxal , ^. pili meo aquam, el palpebris meis (ontem lacryma , rm ? etdiebus mullispopuluin dcflebo pravis islis
($5) ;
doclrinis ad exitium itnpulsuin. Seducuntur sim
, - pliciorur.i aures,jamque assuela sunt bsereticat
.
iinpielaii. Enuiriunlur Ecclesiae infanles in do * clrinis impiis, Quidenim facient? Baptismala apud
. - illos , deducliones proficiscenlium, visilatione?
- segroiantium , consolaiioncs moereuiiuin , adju6;{ ; ' - menia omnis geiieris, mvsleriorum communiones:
(66), , quae omnia , per eos adtninislraia, populis vincu%>, (67) , lum sunl concordiae cum eis ineundse; adeo ul in , - tra breve tempus, elianisi qua libertas delur, null?
, * , ' jam spea sit fuiura bominea diuturna decepiionc
, detenlos, iteram ad veritatis agnilionem revocatuir
, . iri.
, , ,
tfy .
5. /
5. Hisdecausispkires ex irobis oportebat ad te
tob; , slram digniiaiemlaccurrere, el unumqueiuquc 37
. \ C rerum suarum narratorem Oeri. Nunc vero et hoc
>. , ipsum vobis indicio sil illfas in qua degiinos aflliiv ij , ' ctionis, qiiod ne faculias quidem nobis esl itinerif
\ suscipiendi. Eteoim si qiris vel brevissimo terapon
(68) , a sua Ecclesia abfueril, tradttos relinquel poputo
:. * insidianlibus. Sed, Dei gratia, unuoi mielmits vici
ei
" Jercm. , I .
nurom non fiiissel sub baerctlco impcrntore, sed

etiam eos ecclesiaelica mttnia iia sibi arrogasse, ui
Calboltcoe excludcreet. Non alio consilio Ariam
presbyieros Antiochenos, ut discimue ex canone 17
Basilii, jiu*are coegerunt, se nunquam saccrdotio
ptiblice perfuncltfroe, Qnineiiam ambiUonetn euani
ad alias Ecdesias extendebant. Nara Eusiathius,
qui eorum ingenium noverat, bac arie eorum capiapompis (unebres, deducta funera. Si cui tnagis arrirteai haec inlerprelalio, libera dalur optio eligendi. vil
_ beiievoleiiliam : advocavil eos iq Ecrlesiam
Sed curo Basilius hoc loco recenseat prsecipuos euani, roncionali suot summa cum potestate, traArianorura adiitis ad errorem insinuandum, multo diitra esi eis populus, tradiium- allare, ac loiam
aplior videtur hunc ad usura fuisse proficisceniiuiu regionem peragraruiit, ubique episcopalem honodeduaio, quam potnpae funebres. Supra observa- rem et observalionem babentes, ul perspicilur ex
vinius morem fuisse. u( si quis episcopus ad con* epislolis 244 et 251.
(68) . Sic codiccs plerique mss. pro êo
ciliura am ad celebritatem aliquam vocaretur, i i tereiur qui eum deduceret. Unde Basilius hoc offi- quikl erat in edilis . sine causa Orieiicjam in 8e advocando praeternrnsuin a Tbeodoro et tales bac excusaiione utebantur. Mctuendi enim
Meleiio qucriuir in epiat. 98. Negat se adfuiurum locue erat, ne Occidentales suboffenderenlar, si
'f epist. 58, nisi, ut par est, advocelur. Euslaibii episcopi non venirent. Anno 371, cura Orientales
êrvci Aiianos per loiam dioecesim perboDorilice diacouum misiaeent, diaconum pariter miserant
Occidentales. Anno 372 nemo mi&sus ab Orienialideduxerunt, episl. 25i.
(7) . In pluribus mss. recentiori- bua, sed per liiteras suppliciler pelierum, ut phirea
? Niur ei . Paulo post cditi episcopi ad ferendum Orieiiti auxiliun mitleren*. HarL, Coisl. primus et plures a l i i ul iti tur. At nullatn prorsus responsionem Impetrarunt:
^ " . Quai auteni b i c reeenseniur a Basilio, m a - imo rediens Roma Evagrijis presbyler nuutiavit
i ex parie oflicia ennt episcoporum el presbyte- Basilio, ipsius acripta Bomanis dispbcuisse, ac viorum. Indicant aulem baBC verba non aolum Aria- ros auionUie pradiios llomam jesee miuendw^
ad has dignitates evebi ôlilos esxe, quod sane
(64) . Edili praimitunl articuhmi, qiii deest

U iribus vetustissimis odicibus.
(65) . Sic ircs v e l i r s i i s s i B H codices. Editi .
(G6) ' . Hic eliam sequimur tres veiusiissimos codices. Editi . Sequenlia
verba sic inierpretaretur Combedsiiis : txcedenlium
1
9ii
' .
S. BASILll MAGNL
<M
lmdtortrm, religtosissimum et dileclissimum fralrcm \ , \ Dorotlieuin compresbytcrum : qui et (69) ^qusecunque effugerunt litleras nostras eita ipshis pov
narratione potest supplere, cum omnia seculus eit *
accurale, et defensor sii recta iidei. Hunc susci- , ' , ,.
pientee in pace, celeriler diniitliie, bonum nobis *0 nuntium affcrentem sludii veslri ad fratres adju- (70) ! } ,
vandos.
,
.
DOttrum
EPISTOLA CCXL1V.
'.
Ctim Patropnilus miraretur disntptitm vtter Basilium et Euttathium amiciliam, ac Bisilmm reprehendere
exponit et Basilius omnes ab origine di&sensioms cansas el modos. Declurat sibi in exigenda ab BuslaH
propotitum aliud nihii fuisse, msi uta ncetao ipso Buslulhio calumnia$ proptdsarel. Nurrat qvomodo E
Theopliili aqendi ratioue uffliclus, litierus ucceperit ab Eustalhio, quw communitmem Basuto renunlia
scripsin&et aa Apolinarium, el cum Diodoro presbtflero communkarel. His lilleris altonUum el tlupentm B
exeeperunt, quw eranl ad Dazizam scripuv, el Basilio perfidiam el corruptionem Ecctesiurwn exprobraba
vero quod ex dolo el imidiis formuiam proposuissel. Testem conscieiuicc suw Dewn iuvocat Basilius, ked m
CUT Eustathim tantopere exarserit ob ejmmodi [ormulam, qwe'ipsiusrnanusubscripta Ronue asservabal
ipse synodo Tganeim obtulerat Sedlumcfidemdanuial nunc Eustatliius, eamdemque in actiombut imm
ciarat. Namquia quingenlis epi&copis damnatus, acquiexere noluerai, sed eos ept&copos non es*e coiU
aperte conjwtgitur cum m , quos tlli ordmaternni. i*uati vila et moiibus sini ejmmodi hotmne$ tacerenwu
sed narrat quid sibi potl morbum gravmimutn pmterko in meniem venerU de hommtuu incontumua
nere nemint Eustalhtum cedere ait idque probai ex variis itlius partium mutationibtis, et ex variis (orm
sub&cripnit. Foslremo rogal Palropliilum ut att se tcribal, ulrum \dem erga se permanere teiit, an ex amg
Eustalhto imdaiut sii.
t
Patrophifoy JEgtenm Ecclesia: ephcopo.
\ (71) *
.
1. Legi lilteras tuas, quas per'lratrem noslnun

l . , & Slrategiuni compresbyterum misisii, et legi liben- 5 ler. Quidni enim libenter legerem, et a viro pru- , \ . ,
denle scriptas, ei a corde, quod dileclionera erga
\ , \ &
omnes ex Domini pracepio edoclum est servare ?
t fere cognovi cur praelerilo tempore silueris.
0 ; \
Userenti eoim similis erasel stupeuti, quod Basilius ;;^
ille, qui cuidam a puero taliter inserviit, qui lalibua . \ ^
quibusdam lemporibus haec et illa fecit, qui bellum , tuk
um innuineris aliis uuiu colendi causa suscepit, , \
i nuuc alius ex alio faclus sit, el beilum pro cba- \ , 6
rilate prae se feral, et quaecuuque alia scripsisti, *
gatis aniuii stuporcui in bac rerum praeler opinio- , ^neoi mutalioue demonslrans. 377 Quod si meali- C , , >
quautum etiain perslrinxisti; id segre uon tuli. eniro ita sum indocilis, ut amicas objurgationes .
fratrumrootesteferain. Tanlum enim abest, ut iia (72), ^. D<
quae scripgteti, fuerim offeusus, ut fere etiam raibi 1\ , ,.
risum moveriiil, quod cum tol ac lania sint, quae . Tosovnobis videbantur muluam amieiliam antea tirmare, , ^
ipse O'J exilia, quai usque ad tc pervenerunl, in \ ' - , /^>
ianium te acriberes sluporem incidisse. Uaque et \ ,
tibi idem, quod mullis usu venit, qui omisso naln- , \ ; ^
r rerum examine , boininibus, de quibus agitur, (75)
* Alias LXXXII. Scripia anno 376.
missos fuissepatet ex his ejusilem epislolse verte,
(69) . Miesus eliara cum Dorolbeo preut ipsi Uli narrabunU Similiter Cyprianus io episiebyter Saoctigsimus, ut paiet ex epist. 253 et se- 43 sobini Meltium subdiaconum noininal, quamis
ouentibus. Ouineliam in epist. 263 graiias agunt ei socium adjunxissel Nicepbonim acolyihum:^
OccidenUlibus Orienlales ob lilteras per coinpre- epist. 46, quae esl S. Cornelii. de solo .Nittpon
sbyleros missas. Mirum aulem videri noo debet, ut luemio, ac pnetermiukur Metlius.
quod solus Dorotbeus nominetnr. Saepe eoim in
(70) 'Bpir. Hauc vocem addidimus ex iribu* wejusmodi litleris solus Hle nominatur, qui praeci- ttisliasimis codicibus.
puas commissi muneris partes siistinebat. Sic in
(71) Er . Sic legilur in sex Tcleribes
epist. 220 solue Acacius, in episl. 264 solus Doinni- libris. Editi habnl '. Voi ^*
nus commemorantur, quanivis utrique comiles ad- addila ex codicibtig HarL, Ned. et Coisl. primo
jnnctoa fuisse pateat, Acacio quidem ex epist. 220,
(72) . Deeat voûla in Coisl. secutnle.
Domaino auteui ex 267. Initio episl. 48 unum epi(75) ". Ua tres velusiissim' codice.
stolse bajulum niemoral Basitius, scd tanieu plures Ediii
0
11
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCXLIY.
914
"* - attcndunt, tiuntque verltatis tnquisilores, sed

AUV , , diflerenliae personarum stimatores, oblilt adtnoni , , tionis iliiug, Cognoscere ptrsonam in judieio non e$t
spl , \ bonum**.
, \, [, U-\T>V
^ (74), ,
1 * div2. Sed quia Deus personam in hominis judfcio

Opwraw , non accipit, quam mihi apud magnum tribitnal de , \ fen&ionem paravi, eam et libi notam facere non rc . " ^ ' Cusabo. Niroirum nulla a nobis ab inilio neqiie
, parva neque major orta esl dissidii causa: sed ho ' , mines nobis non amici, ob quas ipsi sciunt causas
(75) , ( * (non enim opus esl me quidquam de bis diccre),
), . coniinuas mibi calomnias slruxerunl. Ac illas qui \ * - dem repulimus semel alqne iternm: sed cum finem
, \
illi non facerent, nec quidquam prodeseet continua
, ,
defensio, proplereaquod, nobis procul dissilis,
. * mendacii auclores cominus poterant suis contra
, \ tios vulnerare caluinniis cor faciie stiperabile, nec
edoclum aurem allerain absenii integram servare;
Nicopoljlanis aliqua fidct indicia ad persuadendum
(
apta exposcentibus (quod ne vos quidem prorsus
),
ignoraslis), nobis visifm est scripii ministerium sus . cipere. Putavi enioi me duo perfeclurum una et
eadem opera; et Nicopolitants persuasnrum, ne
\ , . - male de viro sentirent, et calumniatorum noslro^ ,
rum ora obturalururo, fidei consensu calumnias
- utrinque excludenle. Ac fidee quidem conscripta
. \ \ ,
esi, et a nobis allata: gabscrtpia est eliam. Post * * . ' C quani subscripla, locus designatus est allefius
(76), conventus, et lempus aliud constitulum, ut et fra, * trea nosiii, qui in parcecia suni, coovenicnies, con - jiingerenlur iuterse, et genuinaacsincera deinceps
, \ \ foret communio. llaque nos qnidem adveiiimus
. pracstilulo tenipore, et qui mecum conjuncli eranl
, , Iraircs, parlim aderanl, parlim coofluebant, laeli
^, \ , oinncs aique aiacres, ut ad pacem currenies: IHte \ ' , rae eiiam a nobis ac cureores, qui nos adesse signi , \ ficarcni, siquidem noster eral ille locus ad eos qui
concurrebant excipiendos designatus. S*d cum ex
. altera pane ncino adesset, aut prsecurrens, aut
, $ , - nuniians adventum eorHm qui exspectabantur; qni
, aulem a nobis uiissi erant, cum reditesent mtiliain
-' . - eorum qui illic sunt trisliliam ac murmuralioiieiii
ATJV ,
enarrantes, quasi nova fides a nobis promulgatn
' \ ease(, biqae siaiuisse dicerentur, se certe suo epi, scopo ad nos proficisceadi copiam facturos uou
\ esse ; cumque venisset quidam affereos nobis 378
epislolam perfunetorie ecriplam , et quae nullaiu
, \
\ , eoruiu dc quibus ab inilio ônvenerat, mentioneni
, babebal; ei ciim otnni mibi reverenlia et honore
, , \ clignus fraier Theopbilus uno ex bis qui cuin eo
, \ euiit niissi, nonnulia d^clarasset, quae nfc sibi
1
Deul. , i 7 ; Prov. , 5.
(74) . Haec destmt in quieque noetris*
codicibus, leguntur in Goisl. prinio.
(75) . Ita sepieni oinnes nostri codices. Edili . Paulo post edilio Parisiensis
-/,. Cois! ulerquc, Harh el Med. Qt vet
tuslse editiones ut in texiu.

(76) . Editi his vocibus prsemiltunt
, quae conjuiiciio dccst in sex ms9. et editiouo
Hagan. ct Basil. priina. Ibideui edit 0.
Trcs vctublissimi todiccs ut in teviu.
:
S. BASILll MAGM
iitdccora dictu et nobis audila congrueoiia esee . , h
ducebat. Scribere emm non dignalus eet, noniaro ,
luetuens ne ex lilteris argtierelur, quam solliciius *
iie iios necesse haberet ul episeopos salutare; sed , #
ceric verba erant vchcmentia, et ex pectore fer- , \ /
\ , venle prolata. In his discessinms, pudore affecli,
ooncidentesque aninio, nec babenles quod interro- , >
gantibus responderenius. inierim non multuiu tem- . ;
pus, el iter in C/iliciam: inde reditus, ac statira , \
, , ^
litlerae communionem nubis renunliantcs.
.
~. ^, -,
3. Rupla? aulem coiumunionis causa, qiiod Apolinario, aiebat, acripsisstmius, el quod compresby- \, , \
terum noslrum Diodorpm baberemus communica- (77). '
torem. Ego autem Apolinarium quidem nunquam , tf
iuimicum duxi, imo non desunt obquae etiam rc- *
verear virum ; sed lamen non ita me bomini con- ,
junxj, ut illiug crimina ipse sascipiam, cum ccrle * \ et ipse noonulla habeam, quae in illo reprebendam, , .
lcclig illius libris nonnullia. Non taraen de Spiriiu
aanclo aut librum me ab eo pelere niemiiii, aut , . '
imssum accipere. Sed copiosissimum illum audio ^Dinnium scriptormn exstitUse : iegi aulem perpauca T J V e\ illius scripiis, neque enityi mihi olium est lalia (78)
scrutandi; ac praierea diflicilis quidam sum ac mo- , \ & \
roeus ad recenliora admiitenda; quippe cum mibi ,
per corpus ne in leciione quidem divinitus inspi- xii
ratie Scriptu/ae laboriuse alque ul par est, perslare ' . 3
liceat. Quid hoc igitur ad me, si quis quid scripsit, ,
tjuod cuidam non placeat ? Quanquam et oporlet g ;
aliura pro alio rationem reddere, is qui mc accu- , * #al dc Apolinario, reapondeat nobis de Ario proprio (79) , 43,
uo magislro, et de Aetio proprio suo discipulo. \ . ,"
J\os aulem neque discipulum iilla in re habuimus, ,
iieqne magistrum bunc bominem, cujus crimina in \, . AtoV
nos convertunt. Diodorum autem, ut beali Sylvani , , ;
Alumnum, ab inilio suseepimus: nunc vero el di- (80) * :
Jigimus et complectimur ob insitam iili sermonis :,
graliani, qua mulli ex iis qui illum conveniunt, "
meliores fuint.
4. \ , ;
4r. Propler has lilleras, ul decebat, a/Tectus, et
ad tam inexspeciatam ac subilam muiationeTii ob- , \
eiupescens, nc respondere quidem polui. Constri- , +,.
lum enim erat roihi cor, resoluta lingua, inantis , .
lorpcbat, atque iu aniim non forlis vitium incidi j) * \ I
(dicelur enim quod verum e$l, eed tamen venia ( , ydignutn): prope factum esl, ut me generis humani )* \ *
odium caperel, nec uili moree auspecti roibi non , ,
cssenl, crederemque non esse in bominis nalura (8) *'
jharitalis bonum ; sed notnen essc speciosum bis (&
|ui illud pronunliaui aliquid honorh ferene, non ,
amen revera inesse hominis cordi banc affectio- .
aem. Si enim qui vidcbaiur a puero ad 379
" ^
1
s u m
(77) . lta aex mss. Editi .

(78) . Iia ires vetustissimi codices
eum pluribus aliig. Editi . Pauio
post edili . Ulcrque Coist., Med.,
Ilarl. et Heg. priipus ut in textu. Editio Hagan. et
tbisileensts prima .
(70) . Harl. et Coial. primus ^
(80) . Ita mss. sex et velustt edi

tiones. Parisiensis .
(81) , ln naiura hominis, id erf, n o n ^
in bomine veram et sinceram chariialem. VMC

aupra noias io epUi. 23.
917
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCXLIV.
mam usque senectam sibi ipsi invigilasse, lalibtte

>: , - de causis iia facile efferaius eat, nullam habais
, rerum noslrarum raiionem, neo praterRi temporb
' experientianv calumnia adeo vi!i poliorem ducens:
, sed veluti quidam pnllus iodomitus asceneorem
, recte ferre nondiim edoctus, ob exiguani euspicio \ ^ - nem recalcitravit, excussitque et bumi ptojecit eos
\ , de quibus antea gloriabatut. Qnid de aliis sngpican3 \ , duro, quibuscum neque nobis tot ac (anta gunl
zif amicitix pignora, quique tot ac tanta non dederunt
' niorum probitaiis specimina ? Hsec mecum animo
, , cum volverein, ac indesinenter corde versarem,
(82) ' , imo potius cum ab his cor meum versaretur, sic
\ , mordentibus me et recordatione pungentibus, ntbil
tllis respondi lilteris; non ex conlemtu silens (ne id
( , - cogites, frater; noo eoim apud bomines causam
, dicimus, sed coram Dco in Cbristo loquimur), sed
), \ \ haesUalioue ac consilii inopia et euod nihil mcerore
.
dignuin. diccre possemus.
5. ,
5. In his dum versaremur, exceperunt noa l i u
(85) - lerae aliae, ad Daxizan quenidaro scriplie videli8sv, , cet, sed revera ad. oinnes liomines missae, ui de , clarat earum celerrima dislribulio, ita ut paucis
\ diebus per omnero Ponium dispergerenttir, et Ga . \ , ' laliam percurrerenl.. Quineliam nonnulli dicunt bo.9 rum bonorum nunlios eiiam peragrata Bitbynia
* usque ad ipsum Hellesponlum penetrasse. Qualia
, vero fuerinl ad Dazizan. conlra nos scripla, om . nino quidem nosti. Non enim le adeo longe ab
, ~ amicilia sua reniovent, ul solum le bonore illo non
; . donatura reliquerinl. Quod si liltera ad te non per, ' (84). - venernnl, al ego tibi eas mittam. In his baec no , ^, bis affiugi crimina videbis, dolum et perfldiam,
eOopav , \ , corrupiionem Ecclesiarum, et aniiuaruiii pernicieui,
, , (85), et quod oninium, ut ipsi exislimant, verissiniuai
- est, quod ex iiisidiis illam fidei formulam propo, , ' \ suerimus, non Nicopolitanis operam navanies, sed
. ipsi eliciendic per dolum confessionis consilium in&> . tendr.ntes. Ilorum qtiidem judex esl Dominus. Quae ; nam enim esse possil cogilationum cordis clara
, , (86) ' - demonstratio ? Hoc autem in ipsis suni miralas,
, - cur ob subscriptumlibellum, quemipsis obtulimus,
, \ lanto utanlur dissidendi studio, ui et quae aunt, e(
qtire non sunl, iis, a quibus accusantur, salisfa' ciendi cansa, coinmisceaiit; illud aulem noa cog^
, tcnt, suain fidei Nicienac confessionem Romie scri ptam servari, seque proprta manu oblulisse synodo
' , ' , Tyanensi allalum Roma libelium, qui apud nos
w,v . Kat servaiur, eamdein fidem cootinens. Quin et concio^ ^, - nis Itinc a se babitac obliti sunt, cuiu in medium
f
( W I I M .
I?l
frV
..
*^
(82) . Ita tres vetnslissimi co<wes cuip aliis duobus. Editi . Paulo
posl edili , dilacerantibut. Coisl. primi
^ Harl. scriptura inullo aptior et sanior, quana ia
contexium adscivimus.
(83) AaQfar. In epistola ad Olympiom, qu-eest
M , legitur , exceplia codicibus Med. el
^ qui habent , et Harlaeano, qui sic eiiaru
nabuii prima manu. Utra leciio polior habeo.da ait,
non facile staluam. Sed tamen quia oranes codices
m.
/\
1!. .
in bac episiola conseiiiiunl, eliani ii qui in prioiv*

babcbaui , inaliiu huîc hoininem Dazizan
vocare.
(84) . Reg. secandns et Goisl. secundus .
(%$)\. Med., Goisl. secundus et Regius sectindus .
(86) , . Ha tree v^tnstissimi rodice&
cum duobus aliis, ct ediiiones llaganoensts et^
prima Basilecusis. Habcni alue . d^s
S. BASILH MAGNl
$19
prodeuniea fraadem dplorartMU, qua decepli, lomo

, , * ;.
a b Eudoxii faclioae composUo conseneerant; unde
' *
ei b a n c invenerunt errali illius p u r g a n d i ralionem,
ui Romam profecti, tnde fidem Palrum acciperent, , ,
iia ul qnod 380 Ecclesiis detrimenii intoleraitt ',
innlo a p p r o b a n d o , id roeliore inirodvcendo emen- , xjj
dareni. Al qui itinera longissima pro flde suslir , } hluternul, el sapieuiei i l l a a i concionem babueront, . ' *,
iwnc n o b i e c o n v i c i a n t u r , ut dolose ambuftantibus ,
et s u b diteclionis specie ea quse iraidiatorura sunt, , ,
,
f a c i e n l i b u s . Paiel autem etiam ex iis, qu irane
.
c i r c u m f e r u n t u r , c o n d e m R a t a m ab illis esse fidem
fttcamam. Viderimt enitn Gyzicitia, el cuin alia fide
. , \
reversi suat.
.
6. (5 ,
6. Sed quid in verbis inconstanliam dico, cum
muUo majora ex ipsis rebus geslis babeam lillorum
in contraria mutaiionis argumenla?Qui enlro quin- (87);
geniorum epUcoporum senieiHiae contra ipsos latas
non cesserunt, neque a gubernaculis Ecclesiarum ,
discedere voluernnl, quamvis tot episcopi in eo- ,
*
rum deposilkmis sentenlia conspirassent, propter, , ,
ea, inqiril, qtiod Spirilus sancii participesnon erant,
, 188) nec Dei gratia Ecclesias gubernabant, sed humana
, '
potentia ac inanis gloriae cupidilate principatus j a *
puerant: hi nunc eos qui ab illis ordinaii sunt, ut

episcopos suscipiunt. Quoe meo nomine roges ve. ' , \
lim, etiamsi homines omnes contemnant, quasi
/, '
neque oculos babeant, neque aures, neque cor
, ' , , l*w
sensu preditum, ut intelligere possinl eorum quae C
(89) flunt repugnantiam; roges, ihquain, saltem in
, ;
corde suo quidnam babeant senteniix? Quomodo
, ambo possunt esse episcopi, el qui ab Evippio de (90), \ '
positus, et qui ab eo ordinatus ? nam res utraque
; .
cst manus ejusdem opus. Qui nisi datum Jeremiae
, ,
donutn habuisset diruendi ac reaedificandi, eradi , \ candi ac plantandi , utique non bunc eradicasset,
, ' ^ , '
peque illum plantasset. Quod si alterura ei dederis, (01). ,
aiterum eliam ei concedes, Sed illis, ut videtur,
%
Jerem. i , 1 0 .
ex nac Eustathii raliocinalione, si s!rictius sunjf*

(87) . Ila mss. sex. Edili reliir, datam ab haerelicis ordinationem noo nodo
.
non legiliinani, sed etiam invalidam ac prorwi
(88) . Deest ea vox in codice Medicsco. nullam esse, ac Spiriiura sanclum ab eis confern
Paulo poet Donnulli codices recenliores -0 non posse. Sed si ea fuil Eusiaibii sentenlia, certe
.
Basilto ailingi non poiest. h enim teslatur, can. 1,
(89) , lla Ires velustissimi codi- Izoinuin et Salurninura ex Encraiilarum Iweresiw
ces. Editi .
episcopalem c a L h e d r a m a se susceptoe esse. Reji(90) . Sic tree vettistissimi oodi- cil in codcni canone principium Gypriani et Firmices. Editi . Ibidem Medicscus codex liani, qui nulH prorsus haerclico aut schisioalico
. Goisl. ulerque el Reg. secundua relinquebant baplizandi aut ordinandi polesU'< '
. Gonsenlil Harlaeanus cuin editls. ut qui non possent amplius Spiriius sancli grot
edili . Quinque rnss. ul in textu. Sic aliis pmbere, qua ip$i exciderant. In episida actiam babet Haganoeiisis edilio et priiua Basi- leiu 240, cum denunliat Nicopolrtanis ne q
leensis.
commuiiione Fronlonie praeoccupelur, . / '
(91) '. Hoc in loco et in aliis simili- cepia ab e# manus imposiiione, postea reddiia
bus, nempe in episleli 2i6 ei 251, non euo no- p a c o vim faciat ui in clero recenseatur; cura boc,
mine loquitur Basilius, sed potius EuslaibJi, quem hiquam, deiruntiat, declarat ille qoidem se bac "J
deducto e i ipeiits senienli* argimienlo in augusiias r e de c a R o n i i f n severiiale nibil reniisstintni j ^
concludit, Depositus enim a quingeniis epiacopis, lamen lton obscure fatetur ejosmodi
eorum senleiiliae non ceeail: sed eos negavii epi- validas e s s e , ac i r . U j i d u m i n Eerlesia pacis cati
gcopos esse, ulpote non parlicipes Spirilus sancii, rutas haberi.
U\ supr?. legimus in bac ipsa episluia. Scqucrclur
1
e v e
n\
EPISTOLARUM CLASSIS . EPIST. CCXLIV.
<W
. '' , propoftitum uitum est, gutim ipeorom compeihiiwr

totxs, , ubique querere, et amicum quidem doeere eiim.
, qui ipsorom copidrtattbus obaecundat: inimicuir
, * vero judicare, nec ulii iA eum cakimnto parctre,
&, - qui ipsorum capiditalibiis obsistiu
(UV0V.
7. \
7. Quales eniro sunt eiiamnam tpsontm contra
; * (92) Ecclesiam occonomiae? Horreiube quidem ob eo, \ - rum, qui id faciunt, instabiHiaiem, miaerond*
. , \ vero ob eorum, qui patiuniur, stupidilatem. - pii filii ei Evippii nepotes per legationem ftde di
, . gnam ab extera regione accersili autit Sebaeliam.
, His credilus est popurltis : potiti siini altaribttej
, * . \ ejus quse illic est Ecclesiaj fermentuui facii suut.
. (93) Ht nos tanquam bomoousrasias persequitnlur; Eu) , - stalbius autem, qui in cbarta consabsiantiale Roma
* \ Tyanoe usqtie 3 1 atlulii nonc illis admisiue
est : quanqnam admilti in optatissitnam ipaorum
I ? ' - eomttiuirianein non potuit, sive quod aieluerial
JZVTUV, . mtittiiudinem eorum qui adversus illuro consen , , aerant, sive quod eorum reveriti sint atrcloriiaiem.
is6 \ - Qitates eiiini casenl qui congregaii suul, et quo (94) , modo eoruui qui&qoe ordinalua, et a qnali vila ab
r/, - iailio dticla ad bune dominaluro pcrvencrtt, precor
fai (9). , " equideni nunquam mibi lairiuro otii onlingere, ul
| rea illoro enairem. Oidtci enim precari, (Jt os
- * mewm epeta homiitum non loquatur**. Ipse autem
.
baec, si scruiaius fueris, edieces; et ai te effugerinl, profecto judicem non laiebwni.
8. ,
8. Quo lanien fuerim aniaio, non gravabor el
fc , , ' Luae exponere dileclioni : nimirum aauo praeterito
(96), cum a?grolassem febre gravissima, ei ad ipsaa
arwv ,
mortis portas appropinquasscm, ac deinde Dei betew , nigHilale esaeni saniiali resiilulus, asgre ferebani
* , - reduutn, repmaiis mecum ad qtialia redirem mala;
. * \ * , alque apud me ipse conaidcrabam quidaam lan dcin essei in profundo Dei sapieniias reconditura,
, ' \ \ - propter qaod mibi ruraus dies ad vivendum ia
. , - carne conccssi fuissent. Ubi auiein hiec cognovi^
, - voiuasse Dominum arbilratus suui ul rideretn Ec , clesias lempesiaie liberalas, quaai antea periule - rant ex separaiione corum, quibus omnia ob fi (97) . clam eoruiu graviuietn credebanlur. Aul fortaagf
I \ - eiiani roborare animum roeuin et saltem in po^lepxv - D rum vigilantiorem eQicere voluil Dominus, ui ne
& , boniinibus altendat, sed per evangelica prsecepla
, perficialur : qu neque cum temporibus, neque ctnu
? - iiuinanaruui rertim circumslanliis immulanlur, sed
), * , - eadem permanent, ui a veraci ac beato ore prolata
; , sant, iia per9everaniia.
,
(
>
PeaK , 4.
) .
l u eex mss. Editi
^.
9">) . Pro his vocibus quae in sex

Ikibus mss. leguntur, habenl editi ,
quidem errato cum senatis perturbatos esset,
' post addiderunt , quod demiis.
H\ . Regius nlerqiie el Coisl. sccun^. Ibidein addidimus cx sex niss.
(95^ . Ita Harl., CeisL uterque,

Reg. uterque. Edili . lbidero tres
vetustissimi codices . Edili
.
(96) * tres velustissiroi codicee. Edili
). Ibidem editi . Meilus Harl.,
Med., quos seculi stiinus.
(97) '\ Sic mss. quinque. Edili
>^.
923
S. BASILH MAGN
fcj
9. Homines vero nubibtis simiics sunt, quse pro 9. " ,

ventorum mutaiione alias in aiiam aerts partera fe
runtur. t maxime isti, de quibus nobis sermo . \ -),
CftK omnium, quorum periculum fecerimus, visi \ ,
sunt inconslanlisstmi. An eiiam in reliquis vitae . k r i
rebus, dixerint qui una cum ipsis vixerunt; sed ,
quam in ipsis circa fidem inconstanliam ac levlta- 0 * \ , \
tem perspexi, non memioi me in aliis hactenus aut , * ;,
per meipsura vidisse aul ex aliis audivisse. Arium , .
iniiie sequebanlur. Ad Hermogenem postea sese
tranatHlerunt, ex diametro inimicum perversse Arii (98;, (99)
opinionis, ut demonstral illa ipsa fides quae Nicaeae , ite; \
ab ilio viro pr*dica|a esi ab inilio. Obdormivil ^
llerniogenes, et rursus ad Eusebium transierunt, . , \ ?;coron;e Ariarue coryphaeum, ut aflerunt qui experli , XJU
stint. Ilinc cum excidissent ob quasvis tandem " , .
causas, iierum reversi sum in patriam, et iterum * ,
Ariauam occuliabanl sentenliam. Promoti ad epi- , \ *
scopatum, ut media incidam, quot fidei formulas . ,
edidertinl! Aliam Ancyrae, aliam Seleuciae, aliam , ;;
Coiislantinopoli, eamque celeberrimam, 382 Lara- , ,
psaci aliam, poslbac Nice in Thracia aliam, nunc , , iv rursus aliam Cyziî, cujus quidein reliqna ignoro, , (i)
sed hoc lantum audio, eos consubstantiaii prater-- , (2) xuiux
misso, simile secundum esscnliam nunc inferre, , , :
alque una cum Eunomio blaspbemias in Spiriiora , * ,
sanclunt conscribere. Isiae autem Odei formube, \ '*quaerecensui,'elsi non omnes inler ee pugnant, . al certe pariler animi ostendunt inconstantiam, , \ -
propterca quod nunquam iisdem in verbis pcrnia- Q , ' ' A C I L ;
nent. Haec vera sunt, innumeris aliis siientio prae- ,
teritis. Quoniam autem nune eliam ad vos transje- . , ruAt, rescribas velim per euindem virum (dico . * i . i i ;
aulem compresbyierum nustrum Strategium), utrum 6 (4),

; ideui erga nos essc pergas, an sis ex congressu ( -1
alienatus. Nam ncc eos verisimile est tacuisse, nec ), , 1
ieipsiim, qui tatia nobis scripsisti, non eliam erga . .;
illos dicendi liberiate usum fuisse. Quod si manes ^, ,
in.noslra communione, oplimum boc et omnibus , \ rapft^
votis exoptandum. Sin aulem te ad se pertraxere, . (5) 6
Iriste id quidem : quidni enim frairie talis disjun- , , \
ctio? Sed lamen i nibil aliud, saltem in ejusmodi ,
dispehdiis ferendis abunde ab tllis ipsts exercifati ;
eurnua.
\ , > |
D .
1
tur : Magnam illam el insnperabilem fidem *"> j

(9X) . Harl. .
\
(99) . male abest ea vox a codice pshse in magna syncdo.
l\) Vide Addeuda.
Ifediajeo." Baronius ad annum Cbristi 325, ex bis
(2) Er . Unuscodex a Combefisio auwj
verbis, ut demonslrat ipsa illa fides qum Nicww ab
illo viro pra>dicata*en ab inilio concludii memoria .
(5) '. Ua Harl. et Coisl. priroiK. 1^
lapsmn esse Basilium : siquidem non Hcrmogenee,
Red Leonlius Cxsariensis episcopus inierfuil con- gilur in Reg. secundo et Cois>.
cilio Nicseno. Hac autem verba sic accipi posseni, cundo. Edili .
() rvr. Hic virgulam apposuim^
ul Hermogepes Nicxnam lidem prsdicasse ab inilio diceretur; id est, olim, jaradudum, non mulio ut in qualiior mss. invenimus, n e m p e Harl.,0
l ost synodum ipsam, ut in can. 4 : utroque el Regio secundo.
* visum e$t antiquis. Sed cogunl me assenliri
(5) . Coisl, ulerque el Reg. fecm**
Barouio quae de eodem Hermogene legtintur in
.
epi*l. 8i,p. 174. Ibi enim conceptis verbis diciy
915
EPISTOLARUM CLASSIS U. EPIST. CCXLVI.

'.
936
EPISTOLA CCXLV .
Ya Sirakqium respondet Theophilo

Basilm
ac declarat $e mnqnam ab eo arnando
anuas acciderint;
caUerum se auti lwmm\l>u* fidem lam laspe muiwuibu*
di&cessisse, qunmvis multai doloris.

commmticure
noti posw.
Theophilo episcopo
.
(6)
Cum jampridem accepissem a tua dileclione l i l , leras, exspeclavi dum per idoneam personam re, \ scriberem, ul et quidquid litteras effugisset, id mi~
. \ nisler lilterarum suppleret. Curo igitur accesserit
^ ad nos desideraiissimue ac rellgiosissimus fratelr
,
nosler Slrategius, sequum mihi visum est ut eo
, \ ulerer niinislro, quippe qui et meum animum co , \ - gniium habeat, ac possit apie siroul et reUgtose
(7) * .
res nostras ministrare. Sctas igilur, desideratis, \ (8), sime ac honoralisaime, plurimi a me fieri charita; , ,
lem raihi lecura inlercedeniem, a qua quidem
, (9) quantum ad animi aflectionem atlinet, ne unam
\
quidem horam niihi conscius sum me discessisse;
\ \ (10)
quamvis mullse ac magnae jusli doloris caugae ac . * , , - cidcrint. Sed illud laluimtis, velut in irutina, mo , lestis jucunda opponentes, meltonim momenlo ani; (11), iuuin adjicere. Sed quia res mutatae sunl a qutbua
(12).
minhne oportebat id iieri. ignosce et nobis, qui
? , non animo et scntcniia mulali, sed parlibus trans , positi sumus. Imo vero nos quidera in iisdem manebimus parlibus, 383 sed alii sunl qui perpetuo
(13) . \
transmuiantur, et nunc aperte etiam ad adversa
; ,
; , \ rios iransfugiunt. Quorum quanii feceriiuus com * munionent, quandiu a sanis parlibus atabant, ne
, (14) \ ipse quidem ignoras. Nunc autem si neque Hlos
sequimur, et eos qui idem ac tlli sentiunl fugimui,
, . , |* *
9, \ venia sane immeriio nobts denegeiur, nihil anli, (15) . quius veritate ac propria securilate babeniibue.

t
\
M u
EPISTOLA CCXLYI
NicopoUiani cleri ammot erigere eonatur spe divmi auxilii, hortaturque ut quod hactemii docuere, opere
perficiant.
,
Nicopolitanis.
Cura video et malum ad optatos exitus perduci,

(16) , \
\ - et vestram pielalem defaligari, animumque de*
(17) , spondere ob continuas calamitates; moestitia re. " pleor. Sed rursue cum magnam Dei manum con~.
, \ sidero, eumque nosse et confractos erigere, et
, \ , juslos diligere, superbos vero conlerere, el po, \ tentes de suis sedibus dejicere; rursus iinma*
letii vocatnr in episl. 214. Gregorius de

Sed Coisl. prlnius et Med'. consenliunt cuio nionachoriim coetu, qui ab ipsius palris coniinulitis, excepto quod editi habercnt . D nione dtscesserat, ail, \
(7) . S|c Med. et Coisl. primus. Editi , orart. 5, . 51. Basilius bom. 4 De jejunio,
^. Non exstat baec epistola in cod. Harl. p, 8, eadem voceulitur, de eo loquens, qui reli~
(8) . Addunt editi . Sed clis carnis partibus ad spiritum transil,
fto desunl in eeptein mss.
- .
f)"QpaY. SicMed. et Coisl.primus. Editi. (14) " . Coisl. priraus .
(10) , Hanc vocem addidimus ex ee(45) . Med. el Coisl. primus .
>'em 0168
(16) . Conjunclio addita ex Medi(H) . Ita CoUl. primus cum duobua caeo. Coisl., ulroque et Kegio primo. I>cest bxc
epistola in codice Harlaeano.
'ls. Etliii .
() * . Codex Medjcaue ^.
(47) '. Ita Coisi. utcrque et Reg
dem paulo posi habet .
nicrque. Edili .
. (13) Ti\r . Id est, non jaiu eumus in par* Alias CCCIX. Scripla anoo 376.
ûs et comniuuione Euslalhii. Comtnumo 3. Me*' Alias LX\1. Scripla anno 576.
(3) , Nonmilli IIISS.
S. BASILU MAGNI
9?
taius spe conocpla allevor ac confido vestris ;
precibus fuliiriim, ut celerem nobis Dominus , !>
paccm oslendat. Tanlum ne defatigemini pre- (18) .
(19) '
<*ando : sed qu*e verbis docelis, eorum nunc
opere clara omnibus sludete exempla proponere. , ^
(20) faofci.
EPISTOLA CCXLVir.
'.
JfkopoUlmm iuler arumnat ape divini anxilu comolatur, seqne tdt de illorum rebtu ctm potentioritms vt
per iitleras egisie.
Nicopolitams.
(21).
Cum sanctitatis veslre lilteras legi, quantuni

" ; ,
ingemui ei lamentatus suin , quod nieis ipsius au- , xni
riboe hacc etiam mala accepissem, verbera et con- ,
umelias in vos ipsoe, depopulationem sedium, ci- g , , xiUpf,Titaiis vaslitatem, patriai tolius eversionem, vexa- , \ ,
, iww,
fionem Eeclesiae , aaccrdotum expulsionem , ineursionem luporum, ei gregis dispersionem. Sed \ . '
poelqnam cessati ingemere ac lacrymari, ad Bo- , iniiium, qui in caslie est , reapiciens, novi, et , \ ,
ipersuaswii habeo, quod et vobis noium ease , ivrfvolo, celerera adfuluram opein, nec perpetuam de- , \ :^.
tvjlicltonetn futuraiD. Quod enim passi sunius, , +
jb peccaia nostra pasei sumus ; sed opem suam, '
ib suum in Ecclesias amorem ac misericordiam, 6 ^tenignus oslendei. Minime tamen omisimus et co- .
4-am supplicare poteniioribus viris , et ad eos qoi (22) ,
0 0 in aula dillgunt, scribere, ut rabidi bominis );
*a comprimatur. Ac fore arbiiror ut a mullis con- . \ 3
Jemneiur, nisi forte lempug perturbationis plenum 13 , 6^
Irts, qiii reiD pablicam gerunt, nihi) ad isla olii (23) -
reliquerit.
*\ .
1
'.
384 EPISTOLA C C X L V M \
Mbnu molettum Batilio abesse Amphilochium, eo quod ab$it pertecutione usque ad $anguims effusionem
d,mi euim Atciepiu* ex piagii morlwu. Spem habei Basttiu* in AmphUochii pr&dbus; monei m mittai qui
Spirllu sancio (erat.
Amphilochio, lconU episcopo.
. Ad desideriam noetrum duro respicimu*, ang m i i i r quod tantopere a lua pietale simus diestti:
dtfm vero ad lua vitae tranquillitaiem, gratias ago
Domino , qut toam pietatem exemit ab boe incendlo, quod majorem in modum provinciam nostratn
devasUvit. Dedit enim nobis secundum nosira
opera justos judex angelum Salanae, qni noi 0
", .
Inhp*
, ; o x w
, ,
(24) ^ J
, * . " -
* Alias CXG. Sctiplta anno 376.

Alias CCCCV. Scripia anno 376.
(18) /i/V. l u Coisl. ulerque et Reg. sccundus.
Edili .
(19) '. Sic Med., Coiel. uterque et
Regius prmius. Ediii .
quo haec epistola dtiuenlesimam trigesimam ad o<>

gistralus Nicopolitanos scriplam proxiine sequiiur
cum boc lilnk), , iisdem. Ad eosdera
bentius relulerrm banc epistolam, vel ad civeO'detur enim iisdem de rcbus agere ac praece(iei'>.
qtsae ctericis scripta esi. Praeterea bis verbis, nt-
(2) . Coisl. prMDos et Val. -
. ,
(21) . Codex Claromontanns addit
. Qui quidem tilulos confinnari potest
ex codioiuiis Med., CeiaL prlmo et Regio primo,
in quibus baec cpislola proxime antecedtt epislolam
246 ad nrcsbyteros CUIII boc lituio seriplaai,
. Unde utrainqiie presbylcris scriptain esse
colbg ndum cssei. Scd melms todcx Vaticaitus, in
bera et contumelias in vot ip&os, sacerdotnm
shnem, non obscure Rasilius eos, quos ailoqu:ior>

a saccrdmibas distinguil.
(2z) . H*c desunt in codice
C3CO.
(23) . Coial. primus .

(24) . Coisl. pnmus ^
Med. .
EPlSTOLARUto CLASSIS II. EPIST. GCL.
030
, - satis stiperque vcxat, haeresimque acriier defen^, \ dit, et bellum ih nos eo perduxit, ut ne sanguiiit
- quiJem pareat credenfium Sn Deum. Nam profe, ( clo dilectionem tuam nou laiel, Asclepium quem. dam, eo quod communionein cum Doec inire , , let, ab illis verberalum, ex plagi* mortmim fjse
, * vel polius per_plagas ad VUain esse translatum.
, Consentanea aulem buic facinori reliqna omnia
! . esse existima, persecutiones presbyierorum ac
* niagistrorttm, el quaecunque alia fecerint bot ), , nes imperii auctorilate ad suum ipsorum arbi Iriun* abulenles. Sed horum solutionem nobfe
. Doininus precibus tuis dabit et paiientiam ul
, tentalionum pondus feramus, ila ut ape ta ipso
- reposita dignutn est. Ipse vero digneris ad nofc
' - frequenler scribere de rebus luis. Ac st rcptrias
\ qtii fideliler possit ad te perferre elaboralum a
. me Hbruni, accersere nc graveris, ul lua appro- *
, batione confisi , in alionun eiiam manus illttm
, , ^, iransmutatnus. Valens, laetus Ln Domino, et pre > . - cans, mihi el Domini Eeclesrae concedam, per Saiv
, , (25), - cti gratiam. _

(26).
v
*.
EPISTOLA CCXL!X\
Cotmendat aliquem in hac epistola Basilius, guem beatum exislhnat quod hisce tumultibus liberetur, el coti
homtnibus Deum limentibus elegenl
%
, .
Sine inscriplione, viri pii causa. "
, \
Graiulor huie fratri, quod ei bisce noslris turoai , \ libus Uberelur, et pieutem luam adeai. Naoi boDun
. sibi viaticumad futuram vilam, bonum cum bomi^ , nibus Dominum timenlibuscoimcluni, elegii. Qiiero
, . " \ - et luae dignilaii commendo, et adhortor per eum, ul
, * preceris pro mea miserabili vila, ut, liberatus ab hts
^ , , ^- tenlationibus, incipiam servire Douiino secundum
^ , (27) Evangelium.
.
385 EPISTOLA CCL*\
'.
Grotia&lagii Tatropiiilo BasUius, quod ad $e per Slrategium tcripteril, elase dUigendo non discedat. Rationem reaau
cur cmn Eustaihio commimicare non potsil.
,
Patrophilo, A2geenai$ Ecclesiw epxscopo.
'^ Sero quideiu accepi tua prioribus litteris repv.v * " sponsa ; sed tamen accepi per optatissimum Slra^ , \ ,, tegium, et gralias egi Domino, quod idem in d i . leclione erga nos permaneas. Quae autem nunc
wv >. , dignalus eg de eodem argumenlo scribere, de monsiraiionem habent bonre tuae voluntatis; eum
? , \ - sentias ea quae deceni ct Ruadeaa nobis uiilia. Sed
. ' Uoien quia rursus video tongiorem mihi sermo( (28) , nem fulururo , si velim unicuique eoroiu, quse
scripla sunt a tua prudenlia, respondere : t a n (25) .
Codex Claromontanus ad- secundus. Editi , ut dignusfiamqni Dolit , quod non legilur in Medicaeo et Coisl. mino urviam. Deest haec epistola in codice Harîioo, nec necessariuni esl. Alios in hanc epislo- laeano.
^
i codices non babuiraus prailer ires illos quos
(28) . Tres codices non anii'aviiniis.
qoissimi .
Alias CGXXXVIII. Scripia anno 576.
(26) . Hsec desunt in codice Me-Alias LXXXY. Scripla anuo 376.
!
1-0 '.
Ita Coisl. uteniue, Med. el Reg.
.2131
& HAht
Uim Scam, si pacis bonum solo pacis noroine /
ctrcuniscribiturridiculura eese hunc et illum
eligenles iis soiie pacem imperiire, alios vero
innumerabiles ab illius boni commtuiicalione excludere. Sed si cum perniciosis hominibus consensio, iis, a quibus suscipitur, sub pacis epecie
damnum iofert bostile ; considera qoinam sini
illi , quibus se ipsos admiscuerunt qui nos iitiquo
odio oderunt; quinam, inquam, sint, nisi bomiues ab eorum parlibus stantes, qui nobiscum non
communicant : neqne enim nunc mihi opus est
nominaiim illorum meminisse. Hi et accersiti
sunl ab ipsis Scbasiiam, ct acceperunl Ecclesiam ,
et sacrilicaverunt in allari, el proprium panein
omni dislribuerunt populo , episeopi appellati
apud illius loci clerum, et per omnem regionem '
velut sancii ab illis el coromunicaiores deducli.
Quorum si oporlet amplecli parlem, ridiculum
est ab unguibus ordiri, et non magis cuin ipsis
iilorum capiiibua rem babere. Quod si igiiur nejmiaem oportet oaroino tuerelicum judicarc, ,oeque arersari, cojas rei gralia, dic , quseso, le
ipse separas, et fugis nonnullorum communioneta ? Si vero quidam fugicndi sunt, secundum
accuraue regulae rafionein , dicant nobis bi, quorum ageodi ralio in omnibus accurala est, ex
qaa sinl parte quos ad seipsos ex Galatia accersiverunt ? Isia si tibi moerore digna videantur,
oorum aucloribus imputa separationem; sia autem indifferentia judicas, igaosce nobis cominittere nolentibus, ut fermcnti eorum , qui alilcr
doceut, participes simus. Quare, si videbitur ,
epeciosis illis praelermissie sermonibus, cum omni
Hberute cos, qui non recte ambtilant in Evangelii
erjlale, redargue.
(
II MAGISI
tt
, * , ;

, ,
, (29),
* ;

, (30)
, , & piso;
, '
* 9.
' *,
,
, \ \
, :
, , >
\ . Qv !
,
,
(31). &
, \ ,
, , ^ ^
; , .
, ,
, \ , ;
(32);
,
* , (33
54) #
. ", , (35) , ^ .
r
(29) . Val., Reg. secundus et Coisl.

secundns [sic]. Paulo post ediL Paris.
. Deest uliiina vox in quinque noelris codicibus et in veiuslis edilionibus.
SO) . lla tres vetustissimt codices. Ediii
.
(31) .
Id esl, si eoruni, quos
advocavii Eusiaibuu, anipleclenda communio; r i diculum esl eoruin ducibus Euzoio el Eudoxio et
aliis impudeiitioribus Arianis eumdein bonorem
noo habere.
(32) .
Medicseus codei .
(33) . Goisl. secundus ei Reg. secundus . lideiu codices paulo posl babeiU
.
(34) . Supra lcgebalur in
epist. 242 in quodam codice ms. Sed bic
uulla codicum varielas. Siinillinia Rasilio suo disseril Gregorius in oral. xu, pag. 2U3, ubt declarat
non omnein pacem esse auiplecieudain, sed ul
oplimaiu qaamdain dissensiuiiem, ita perniciosissimam quamdam esse concordiam. Deinde banc
regulam apponil, qu;e cum Basilii ngcndt ralione
mirifice congruil: '
., \ \, , \ ,
, ,
, \ 9 . * \
, ^ , \
, \
, *
\ ,
, \ ;
Verum ubi aperte $e prodit impieia*, rwtt tero, w*

bi$ faciendum, ul adtenus ignem et ferrum, et \empora et principes, ac deniqiie prius advcrsu* omnu
cominus feramur, quam ut mali fermemi perttapts
efficiamur, ac male affectis a$$entiamur. Nec 'quam ptrinde metuendum quam ne quid maqis q*e*
Denm meluamu$, ac propiereafideiet veritaiis, cvm
veritati $erviamu$ doclrinam perfide deseramut. A(
cum tuspicio $ola animum noslrum tnale habeu timorque nullis certi$ argumentii innixut, tum
lenitatem poliu$ quam celeritaiem, et indmlgenun
demiuionem poliu* quam arrogantiam et rofliawcciam adhibere convenit.
%
(35) .
ei Med
Deest ea vox in codicibus HoH.
EPISTOLARUU CLASSIS U. EPiST, CCLI.

951
'
EPISTOLA CCU\
ttftum taudat Basilius qnod stent tn jide, ac gratias agit, quod aures non prcebnerint cainmniit quat Eustath
itmerat, doiem , eo postulanle,fideiNicwruB $ubicrip$it$e> quatnvis anlea eidemfideiBomw subscripsisset.
tiral Eustathtum in alm rebtu tecum ipttum pugnare. Nam cum Arianos. quibus deposiiut fneral, neguss
epiicopot esse, rnmc tis, quo$ ilii ordinaverwa, supplicat: et cum violeuier exagilanel eos qui cum Ariants com
cabant, nunc Arianorum communionem mppltciter petit: sui semper compendn causa laudatu aut viluperat
uliobeUupn indicens, ut placeat Euzoio. Declarai Basiihisfidemsuam unam semper el eumdem esse: negai u
tm Patrt aul Filio prwjerre, ut maledici diclUabant. Horlutur Evasenos, ul infideperteverent.
935
(56).
Evcesenit.
1. (37)
1. Elsi magnus numerus dettnentium nos nego^ , tiorum, soilicitudinibiisque iniinitis occupatur no , ster aniraus, nunquam taroen e roemoria nostra
projecimus veslra cbarilatis curam, precantes
, ) Deura noslruin ut permaneatis in fide, in qua slaXWTH, (58) * lis et gloriamini in spe gloriae Dei. Nam rcvera
; . diHQcile jam inventu ac prorsus rarum, Ecclesia
, sincera , nihil ex temporum dilBcullale Isesa , sed
U (39) , iniegram ei inoflensam servans apostolicam doclri' (40) \ nam, qualem vestram oslendil bis temporibus Ec;? , * clesiara qui maiiifeslos in singulis generaiionibus
* - facil eos, qui ipsius vocalione digni sunt. Ac det
. vobis Dominus bona Jerusalem supernae , pro eo
, ' quod falsas contra nos calumnias in mentieniium
Lv * capiia rejecislis , minime dantes eis aditum
{ , - corda vestra. scio el persuasum habeo in Do \ . \ mino, mercedem veslram copiosam esse iu coelis,
vel ob banc aciionem. lllud enim consideraslis sa ,
(41), . - pienler apud vos, quod quidcra el veritaii consen ' , \ taneum, eos qui reiribuunt niihi mala pro bonia
' , ei odium promea in illos dileciione", caluninias
fa\ (42), \ niibi nunc ob ea slruere, quae ipsi reperiunlur
, ' , scriptis confessionibus comprobasse.
t \ (43) '.
2. Neque in hanc solam inciderunl repugndn

liam, ut propria scripta riobis criminis loco obji (44), * \ (45) cerent, sed eliara omnibus euflragiis ab iis, qui
^ - Q convenere Constanlinopolim , deposili, illorum da
, deposiiione decretum non receperunt, synodum
, impiorum appellanles , nec dignati episcopos illos
, ' appellare,ne latam contra se senienliant conlir . marent. Et causam adjeceruni, cur non essent
: , episcopi: eo quod haeresis, aiebant, nefaria essent
, , . aigniferi. Haec autem eveneruut ante decem et
1 -
* Psal. CYiii, 5.
13) . Coisi. pnmus ^, lum
êm manu additur . , scriptum inveniThytianis. Codex Medicaeus , Regius
xundus .
(57) . Ila sex mss. codices. Editi ^/. lhidem duo receutiores toss.
0
inl^graoibus curis.
(38) 'Evfi. Pneposilio addiiaex codicibus Med.,
oisl. priroo ei tribus aliis. Deest haec epislola in
nfice Harlaeano. Ibidem Regius aecundus et Coisl.
tundus , et gloriemini. Paulo post iidem
tfces babenl , pro eo quod erat in
liiis .
(59) . Vaiicanus codcx, CoiaL secuns et Keg. aecundus .
(*0j "AXX . Haec desuul in Colsl. primo
unoex tribus Regiis. Non multo post Medicseus
\ .
(41) eic. Medicaeus cum quinque alits

, caeteris oinissis. Coislinianus primus conscnlil cum editis. Non midio posl
qualuor codices non veiustissimi .
(42) . lla Cnisl. primus el Med. cuui uno
ex Regiis. Editi .
(43) . Hic locus illustrakur ex epislola
244, n. 5, ubi Basilius miratur, cur bilem Kuslalliii adeo nioverit ob postulaiam ab eofideiNicaenae
confessionem; cnm ejusdem fliiei confessio Romae
eervelur Eustatbii manu ecripla, a quoeliam eynodo
Tyanensi oblala esi.
(44) . Ua Coisl. primus et Med. cum
tribua aliis. Edtti .
(45) . Yaticanue eodex . Panlo
posl tnulia desunt in Coisliniano pnmo el iribus
aiiis, in quibus legitur , .
Alias LXXll. Scripta aniio 376.
%
933
S. BASILU MAGNl
sejftemnon exactos annoe. Erant aatem duces eo- (46) .

rum, qui illos deposuere , Eudoxius, Evippius ' 6 , >
Georgius, Aeacius et alii vobis ignoli. Qui vero , . , ', &;
nunc in Ecclesiis dominantur, eorum 387 succes- (47) . 0? (h
eores sunt, alii illortun loco ordinati, alii ab ipsis , \ , '
, , 4* .*
constituti.
.
5. -;
3. Nunc igitur qui nos prav doclrinae nomine
incusant, dicant nobis* quomodo haerelici quidem , ,
fuerint i i , qaorum decreiutn de deposilione non ;
receperunt? quomodo vero orihodoxi isli, qui ab ' , afco
illie conslituti sunl, et eamdem sententiam ac pa- ; Ei
tressui conscrvant? Nam st ortbodoxus Evippius, , ;,
quomodo non laicus Euslalhius, qui ab eo deposi- * ;
tus esl? Sin aotem itle hxreiicus, quomodo nunc , (49), ?;
communicator Euslaihii, quiejus manu ordinatus ; ,
C4l? Sed hi sunt ludi, quos conlra Ecclesias Dei
,
ludunt; ad suam nlilitatem et accusare bomines et (50) , ^;,
mrsus commemiare aggredientes. Basilidis Papbla- .
gonis altaria evertit transiens per Paphlagoniam (51) ^
Euslalbius, ac in propriis mensis sacriflcavit: et ' ,
nunc supplex est Basitidi, ut recipialur. Segrega- * ,
vit Etpidium religtosissimum fralrem ob illius cum . ' Amasiensibus conjunclionem : tt nunc supplex est xai
Afiiasiensibus , quxrens eorum conjunctionem. I I - '(52), lius autem adversus Evippiutn predicalionea et . (53) 6
vos ipsi scitis quam eseent horreitdsfi. Et nunc qut .
Evippii sententiam tenent, eos laudibus ob reclam , povw
docirinam extoMil, modo ul ad illius restitulionis
gludiiim, operam iiavent. Nos auteni tradocimur, Q . 6(54). *|
non quia mali quidquain admiltfmus, sed quia id , >
existhnavil sibi iaudem conciliaturum apud Antio- *
cbenos. Quos autem anno praelerito ex Galalia ac- , &V
ccrsivere, ut idoneos, per quos libcram episcopa- ^ >
1
(46) . Ita Medicaeus codex cum alio. EAiti

.
(47) . Sic Med. ek Coisl. primus cum uno
ex Itegiis, melius quam edili .
(48) . Haec verba sic reddi poseent, qui nunc Ecclesias regunt. Sed credo Basilium
respicere ad violeniaiu illam Arianoruin dorainationem, qui per fas el nefas episcopaius invadebant. Hiuc in episl. 244 , dominalionetn
vocat episcopalem illomm dignitaiem. Ail in epist.
223 Euslalhiuin caplare graliam eorum, qui nunc
dominantur, , Euzoiuin desi( M i a n s . Demonstralin episl. 243, i i . 4, Arianos om-D
nia ecclesiastica muaia iu suam polesuiein ac dilionem redigero couari.
(49)
Sic codices
itoslri m8S. suinilio consensu. Edili

.
(50) '. Ila Goisl. prioiiis et Med. cum uoo
ex Regiis. Editi .
51j ". Sic Goisl. priraus et Med. cnm
I U S aliis. Edili . Ibidem Aled. .
(52) '. Amasieikium nomine inlelligU Basilius, uun cives Amastê, eed hujus urbis
episcopum. Non euim populis supplicabal EuslaM M U S , sed epi&copi, quorum graiiam ambiebat ut
episcopatum retineret. Sed paulo post his verbis,
', Euzoium designat BasiLus. lu epislola 244 Nicopolitanos vocat Tbeodotum
Nkopolii episcopuui, Sebastenos in epist. 129 Eustatbium Sebaslenuiu. Huc accedit, quod Amasia
civitas erat catholieaefideiretineniisstma, etiam seb

Ariano episcopo, quem, puUo Eulalio, Ariani i&truseranl. Hunc liominem sic aversala esl ciriu*,
ut rediens Eulalius posl pacem mortuo Valenie a?ncessam, non plures ex tola urbe, quam qninquaginia bominea, cum haerdico comnuinicanies iavc-
neril. Ila^c discitnus ex Sozomeoo, lib. , cap. 1

Quare Elpidii cuui Amasiensibus civibus coinnjur.io
reprehendi non poteral: sola cum episcopo urbis
GOimnunio caueam Eusiatbio poluii afferre.
(53) . Videnlur indicari celeberriie*
illse Eustalbii lillene, in quibus cum Eudvxiara
ejusque gregales acerrirae exagilarel, ut e^t ia
episi. 226, Evippioiu praecipue videlur acelo perfu
dissc. Illa eniin sive prxdicatioiie* di&lingui del)enl a concione, quamfcuslalliiushabnt>SB diciiur iu epist. 244. lu ea enim non Tidcutr
taiu veberaenter in haereticos inveclus fuisse : sea
suuui ipsc peccatum plorabat, quod composiue a^j
illis formulie subscripsisset. Al in celeberrituis
leris, quas ad orones tralcrniuies misit, eos. a qH
bus depositus fuerat, negabai episcopos esse, uipoie baerelicos, eorumquecommumoiiein, oi peraciem animaruoi, fugiendam docebau Referendx;
ergo ad bas litteras borrendae in Evippiuui pra^Jicaliones.
r (54) . Edili, excepla Parls.
lion^ 2, praiinitlunt , qua3 conjunctio melius d^wi
ui Coisl. priroo ei duobus altts. Paulo posl adti.u.fuus voceui ex septem mss
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCLI.
95S
, , (55) lus possessionem reciperent, hi talcs sunt quale*
. sciunt qui vel jpaululum cum illis versali eunt.
, Mibi vero ounquam largiatur Dominus tantum olii,
(56). ' ut illorum actiones enumerem. Sed taiiien eorum
\ - quibus illi piurimum honoris et fidei babeul, sa, tellitio stipati, peragramnt omnem Illorum regio * neoi, episcoporura honoribus et officiis ornali.
- Introducli aulem sunt perhonorifice in urbem,
. , conciouem babentes summa cum polestate. Tradi . , (57) - tus enim est iilis populus, traditum altare. Hi Ni , - copolim usque progressi, cum nihil potuissenl eo , , - rura quae promiserant perlicere, quomodo redie? , . rint qualesque in redeundo visi sint, norunt qui
adfuerunt. Ita semper proprii compendii causa
. , , omnia facere deprebeuduntur. Quod si dicanl eos
, resipuisse, demonslrent scripto consignalara eo , rum poeniientiam, 388
analhematismum fidei
, - Constantinopoliianae et secessionem ab b&relicia,
. .
nec decipiant simpliciores. Alque illorum quidem
res sic se babent.
4. , ,
4. Nos aulem , dilecli fralres, parvi quidem et
, , bumiles sumus, semper tamen iidem Oei gralia,
. nec unquam cum rebus iininuiati sumus. Fides
, apud nos, non alia Seleuciae, alia Gonslanlinopoli,
, , - alia Zelis, et Lampsaci alia, el Roinae alia : nec
, ' (58) quce nunc circumfertur, a prioribus diversa, sed
, una el eadem semper. Queniadniodum enim acce (59). pimus a Doroino, sic baptizaiuur; quemadmodum
, * , baptizamur, sic crediinus; quemadmodum credi , - mus, sic et gloriiicamus; neque separanles a Pa* C tre el Filio Spiritum sancluin, neque praferentee
, , Pairi, aut antiquiorem Filio Spiriiuin aicenles, ut
maledicentiumlinguaecoiiflngunt. Quis enim adeo le . merariusDominicam reprobans insliiutionem, nomi , , (60) - nibuspropriumaudeat ordinem excogitare? Sed nec
, ; crealum dicimus Spiritum , qui cum Patre el Filio
' , conjuDctus est, nec servilem audemus dicere. eum,
" qui principalis e s i . Ac vos adhorlamur u me . - mores minarum Domini, qtii dixil : Omne pecca , . tum et blasphemia remittetur hominibut: blasphemia
857
e l
,T

' - '
,

aulem in Spiritum tanctum non remitletur, neque in

hoc tmculQ* neque in futuro , caveatis a pernicio-
sis contra Spiritum doctrinis. Slate in fide " , cir * (61) cumspicite orbem tcrrarum, et videte exiguam esae
. - ^ ^ banc partem, quaeraorbolaboral; reliquam auiem
, , Ecclesiara, qu a terminis usque ad terminos
, - Evangelium suscepit, in sana bac versari et incor , rupia doctrina. Quorura et nos precamur, ne exci , damus communione, pariemque vobiscum habca" Psal. L , 14.
Malth. , 51, 52.
Cor. , 15.
(55) Kal ol. Conjunctio addita ex Coisl. prirao et

Med. et uno ex Regiis.
(56) .
Medicaus .
Valicamis ; .
(57) ". Sic Med. etCoisl. primus cum uno
cx Regiis. Ediii . lnfra eosdem codices secuti
mutavimus quod erat in editis, .
(58) '. Sic Med., Val. et unus ex ReRiis. EdUi '. Coisl. ulerque '.
deest negatio ante Goisl. ulroque,
%
PATROL. GR.
XXXII.
Vat. et duobus Regiis.

(59) . Postrema vox addita ex Goisl.
primo, Med. et uno ex Regiis. Paulo post plurea
codices .
(60) "Oc, . Sic mss. suramo consensu. Editl
.
(61) . Edili addunt , qood deest iu
sex mss. Legenduin videtur .
Goisl. primus Cuni uno ex Regiis .
30
939
S. BASILII MAGNl
940
raus in justo Domini nostri Jesu Chrisli die , cura \ . 0

veniet unicuique nostrum secundum opera sua da- , \
turus.
(62)
, .
EPISTOLA CCL1I\
Invitat Basilius Ecclesice suce nomtw, ut consuetudinem vemendi ad diem (estum sancti Eupsyehii tedinle
Ponticce dmcem episcopis.
(63) .
Martyrum honores omnibus quidem in Dorai \

nnm sperantibus, B u m m o studio esse debent; scd \ , ,
prsecipue vobis virlults culloribus, qui vestra erga , :claros ac celebres conservos volunlatis propen-
sione amorem in communem Dominum oslendiiis :
et maxime, quod aliquid aflinilalis habcat, accurata W J ;
vivendi ratio cum iis qui pcr animi forlitudinem .
consummali sunt. Cum igitur celeberrimi sint mar- \ , \ \
tyres Eupsycbius et Damas eorumquecbonis, quo- , '
rum memoria quotannis ab urbe nostra et tola vi- \ ,
cinia celebralur, admonet vos, proprium suum , , ,
dccus, Ecclcsia, ac nostra 389
adhortatuiy ,
ul aniiquam resumalts visilandi consuetudinem. (64).
Itaque ut magno quaestu vobis proposilo in plebe (65)
quaa a vobis a?dificari cupii, atque ut praemiis ' ,
bonori martyrum repositis, ita noslram suscipite ,
adhortationem et buic annuite petilioni, magnum , \
)
nobis beneficium non muilo labore Iribuentes.
(66).
v o c e
EPISTOLA C C L l i r .
BatUhu his, quce audienl Antiocheni presbyteri Sanctis&imo, eorum sollicitudinem parlim sedanaam es
acuendam nunliat.
Preibyleris Antiochip.
,
Solliciludinem, quam pro Dei Ecclesiis habeiis,
partim quidcra sedabit desideralissimus ac religio- ,
sissimus frater noster Sanclissimus presbyler, to- \
this Occidenlis erga nos amorem ac studium expo- , ;
nene ; parlim vero exsuscilabit ac magis exacuet, \ \ '
quanlum sludii res prsesentes requirani, clarevo- \ \ , J W J bis per se ipse demonstrans. Nam omnes alii veluti ,
ex drmidio nuntiaverunt nobis et eententias Occi- * . \
dentalium, et r e r u m stalum : ipse vero, cum ide- , , (67)
neus sit qui el hominum consilia perspiciat, et \ , \ rerum stalum accurale invesliget; narrabil vobis , \
omnia, ac bonum vestrum studium ad omuia , \ ?.
quasi manu ducet. Quare materiam babetis con- ,
gruentera eximio vesiro proposito, quod semper , \ '
vestra pro Dei Ecclesiis sollicitudine declarastis. D . " (68) '
f>v \ .
=
- Alias GCXGI. Scripta anno 376.

cum tribus alus. Editi referendo ad " Alias GXGIX. Scripta anno 376.
, visitandi nosiri conxueludinem.
(62) . Sic mss. septem. Editi .
(65) , lia Harl. et plures alii. Edili
Sob finem edili . Postrema vox melius ,
deeqse visa est in Gois). primo et uno ex Regiis.
(66) . Goisl. et alii noniuilli Editio Paris. 2 habel . lbidem duo codice* re- .
centiores loya .
(67) . Ita sex codices inss. <*
,'63) . Deen ea vox in cod. Uarl. .
Yide Addenda.
(68) ". S>c Harl., Glarom., Bigot. alier,
Regius uierque, Goisl. secundus. Editi .
(64) . lta Harl. et Coisl. primus
T
944
EPISTOLAfMQM GLASSIS 11. EPIST. CCLV.

'.
EPISTOLA CCL1T\
Salutat per Sanctistimwn, tequ* ejus precitms commendat.

(69),
\
, \ ,
. ' ,
(70) .

, , (71) \
. ' -
,

.
.
* \
(72) ,
.
,
\
, (73)
, \
4(74).
Pilagio, episcopo Laodicece Syrim.
Largiatur et mihi Dominus tandem aliquando,

ut in conspectura sincerae luae pietati veniam , et
quae a lilteris nobis defuerunt, ea coram expleamtis. Enimvero sero scribere aggressi sumus, ac
valde nobis opus est excusatione. Sed cum adsit
desideratisftimus ac religiosissimus frater Sanclissimus compresbyter, ipse tibi. onnia narrabil, tum
nostra, tum quae ab Occidente. Ac per haec quidem
gaudio le alficiet : dura vero perturbationes quibus coinniovemur, libi nunliabit, f o r t e aliquid
m o l e s l i s R ac solliciludinis adjiciet bis quae jam
b o n o t u o cordi insident. Non tamen inuiilc est vos
affiigi, qui Dominuin poleslis placare. Commode
^ e n i t n nobis cedet veslra sollicitudo, nec dubilo
quin auxilium a Deo accipiamus, si nosvestra preces adjuvent. Quod si una nobiscum preceris, ut
curis eximamur, et accessionein aliquam viribus
corporis nostri postules; prospere nos deducet Dominus, ut desiderium nostrum impleatur, et urbanitali luae in conspectum veniamds.
390 EPISTOLA CCLV
Honoripca salukuio per Sanctissimum ab Occidenie redewtiem.

(75),
Vito, Carrhorum epi$copo.
\
Utinara possem etiam quotidie scribere pietaii
. ' - tux ! quo enim experientiam cepi dilectionis
fav , luae, vehementer aveo maxime quidem tecum ver..>.
..v..
-
x..
.1
*v ,
. ' i\ ^ sari;
: . sin ininus,
:
:..
i.
_ acci
&
,
litteras
saltem
mittere el
\ , \ - pere, ut queam et res nostras libi indicare, et
' , \ quomodo le habeas discere. Sed quia non quas: . (76) - cunque volumus nobis adsunt, sed quaecunque
, ' , Deus dal, cum gratiarum actione suscipienda
' * sunt; graiias egi sancto Deo, qui mibi ad luam
- pietatent scribendi occasionem prsebuit, adventu
, desideraiissimi ac religiosissimi fratris nostri San \ ciissimi compresbyleri: qui multum perpeseus in
, conflciendo ilinere laborem, omnia tibi accurate
(77), exponet, quaecunque in Occidenle observavit. Ob
' quae debemus et Doioino grates rcpendere, et eum
. \ adorare, ut det et nobis pacem eamdera, nosque
, \ , \ invicem cum libertaie recipiamus. Fralernilalem
, ' - omnero noslro nomine saluia.
. .
1
. ConsentiuM cum edilis in boc ti- D dices. Edili , .

tulo codtees aniiquissiipi. Coisl. secundus et Reg
(74) . Pronomcn deerat in
secnndus . Reg. primus - editione 1 Paris. Legitur in Mcdicaeo el Goisl. primo
.
.
(70) . Sic Coisl. primus el Med., quod
(75) . Cod. Glarom.- , et ad margimelius visum est quam vulgala seriptura nem . Godex MedicaBus ;. Ibidem edili
. Quartquam tola res parvi momenli, nec ma- . Harl., Regius ulerque, Goisl. secundus et
gnum discrimen.
Bigot. alter habeot ^.
(71) . Edili addunl , sed
(76) . Iia Harl., Coisi. uterque et alii
baec desunt in septera mss.
nonnulli. Edili .
(72) . Ila Harl. cum tribus aliis.
(77) . Goisl. primua el Med. , peLegilur in Medicaeo et Goisl. primo ' riculum.
.
* Alias CCiXI Scripta anno 376.
(73) , . Ita novcm mss. coAlias GGGXIV. Scripta anno 376.
t#
S. BASILII HAGNI
945
944
EPISTOLA CCLVI \
<7
Cum audistet BatUius monachorum asde* ab Arianis igne $uccen$m, futurwn sperabat ulad sein cermtms a
renl. Sed cum ideisin meniem non venisset, saltem ad eo$ hortandi cmua scribere cupiebat. Tandem hoc eis ex
officium, oblata facvUiate Sanclusitm prubyteri, eosque coruolatur tpe (uturce mercedis, ettupro Bcctena o
hortatur.
Desideratitstmu et religiotiuimis [ratribus compre-
sfrylms Acacto, Atio, Paw/o, et Silvano, Si/.
(78) , ',
vino et Lucio diacohis et cirteris [ratribus tnona , (79),

,
chisy Basilius episcopus.
, Ego cum audissem vehemenlera illam persecutionem quae in vos excilata esl, et slaiim post , \ ;
Pascha eos, qui ad judlcia et pugnas jejunarunl*, \ ,
vestris tabernaculis supervenienies, igni tradidisse , ,
labores vestros, vobis quidem domicilium in ccelis
non manufactum praparantes, sibi vero ignis the- , ,
saurum comparanles, quo ad vobis nocendum usi ,
sunl; ingemui ex boc eventii, non vestri, fratres, , ,
commiserescens, absit! sed eorum qui ita sunt a , 1 malitia absorpti, ut eo usque nequiliam suam ex- (80) ,
lenderint. Futurum autem exspectabam, ut confe- * ;
slim ad paratum perfugtum, humililalem noslram, ' *
oranes accurreretis; sperabamque daturum mihi \ ,
Dominum ex vestro complexa respirationem a c o n - (XI)
linuis doloribus, meque praeclarum iUum sudorem, , \
quem pro verilaie sttllatis, hoc ineni corpore exci- , (82),
pientem, prapmioruro, quae vobis a verttatis judice (83j
/3
T c p o s i t a sunt, in parlem aliquam ventururo. Sed
quia id vobis ne in meniem quidem venit, nec . * * ;
quidquam a n o b i s exspcctasti? solatii, cupiebara , saltem frequentes ad v o s 391 scribcndi inveiiire ' ,
occasiones, ut morc eorura qui cerlanlibus accla- , w\
mant, ego etiam aliquid vobis per liileras ad boni , \
vestri certaminis h o r l a t u m clamarem. Sed ne hoc (84)
quidera nobis facile fuit duas ob causas: priraum, .
quod ubi degerelis ignorabam; deinde quod n o n , (& ,
inulti hincad vosproQciscantur. Sed nunc Dominus ' (85) * ,
adduxii n o b i s desideratissimum ac religiosissi- ' mum fratrem Sanclissiraum etcompresbyleruni, per . quem et vestram charilalem salulo, et adbortor ut \
pro nobis p r e c e m i n i laetanies et exsultantes, quod , ' \
mcrces vesira m u l l a est in coelis * : el quia ad Do- , \
minum loquendi babetis flduciam, ne intcrmittalis , \ ,
noctu ac interdiu ad i p s u m clamare, ut hsec Ecclc- , \
eiarum sedeturprocella, plebi reddantur paslores, et ^ ,
Ecclesia ad suani i p s i u s dignitalem reverlatur. Esi , enim mihipersuastnn, si m o d o reperiatur vox, quse (86), ,
Deum bonuiu fleclat, non l o n g e facturum illum
miscraiiones suas, sed el n o b i s deinceps daturum .
1
ha. LVHI, 4.
* Mattb. v, i 2 .
(82) . Mediraeus codex .

Alias CC. Scripta a n n o 376.
(83) . Edili addunt , quod meliis
(78) . Sic mss. plerique. Edili
decst incodicibus Med. elCoisl. primo. Harl. :,
.
(79) . Haec addita ex CoUl. primo, .
(84) . Harl. et Med. Yat. et Clarom.
(80) .
Medic&us - , ad boni veilri certaminis profectum.
(85) . Edili \ . Abest ab omni.
(81) ^.
Harl. . Ibidem bus mss. conjunctio.
(86) . Coisl. ulerque et Reg. secuadoe
Coisl. secundus et Reg. secuudus
.
.
945
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPfST. CCLYII.
m
, : , una ciim tenlatione exilitm, ut ferre possiraus *.
(87), Omnes in Cbrieto fratres verbis meis salutate.
, (88) .
$ (89).
, '.
EPISTOLA CCLYH \
Otiendit etti Chrhtiani vocantur pertecutores, idcirco eorumqui vexantur minui mercedem, sed etiam augeri. Hortatur, ui nec exsilm episcoporum, nec noimuilorum e clero perfidia, nec erranlium nmltitudine moveantur.
(90)
.
Ad monaehos ab Arianis vexatos.
* ,
Quae mecum ipse eum locutus, audita tenla*
tione, quae vobis a Dei bostibus illata eat, ea et per
, litleras vobis signiiicare praclarum esse duxi: scili , - cet, eo tempore quod pacaium exislimatur, com , pamiis vobismetipsis beatitudinem his qui per secutionem pro Ghrisli nomine patiuntur, repositam.
. Non enim quia nomen blaodum et lene his qui
\ - male faciunt, iropositum esl, idcirco res hostile*
, \ non esse existimandura. Egoenim truculentius ju . dico a irlbulibus bellura, quia bostes prius denun - tiatos etiam effugere facile : at iis qui nobiscum
\ 0, commiscentur, necesse est ad onmem injuriaro ex positos esse; quod et ipsum vobis accidii. Nam et
. majores nostri persecutionem perpessi sunt, eed a
(91), > gimulacrorum cplloribus : et facultates eorum di \ , \ reptae sunt, et aedes eversae, et ipsi fugati ab iis,
, \ \ , qui bellum nobis aperte propter Cbrisli nomen
(92) inferebant. Qui vero nunc prodierunt perseculores,
. oderunl quidem nos seque ac illi, sed ad multorum
* , deceplionem Ghrisii ostendunt nomen, ul oe con - C fessionis quidem solatium babeant, qui vexanlur:
, mullis ac simplicioribus injuriam quidem nobie
, - fieri fatenlibus, at in martyrii loco nobis 392 mor , tem pro veriiate toleratam non ascribenlibus.
Quapropter persuasum mihi est majora vobis, quam
. (93) iis qui lunc marlyrium passi sunt, a juslo judice
- praemia servari; siquidem illi et ab bominibus cer , tam et exploratam laudem consequebanlur, et a
, Deo mercedem exspectabant; vobis autero in pari , (94) bus praeclare faciis bonores a populis non deferun - tur; unde par est multiplicatam reponi in fuluro
avo laborum pro pietate susceplorum remunera~
tionem.
.
1
I Cor. x , 13.
(87) draSor . Deest postrema vox inD

Medic&o et Goisl. primo. Reg. secuudus et Goisl.
secundus .
(88) : Editi addunt , quod
decst in sex mss., non tamenin Coisl. primo.
(89) /. Non male Harlaeanus codex et
Medicsus ' . Sed in siinili clausula sequentis epislolae legitur omnibus codicibus
conseniientibus.
(90) , etc. Ila tres antiqdissimi codices. Addunt Mcdicaeus et Coisl. primus : \
\
,
bus illatm cum ea quos ab twereticii inferiur, et quoa
mullitudine non definienda ialu$. Editi

' .
(91) . ha ires vetuelissimi codices cura aliis pluribus. Edili .
(92) . Editi premiUunt , quqd
deest in novem mss.
(93) . Coisl. ulerque, Med. et Reg.
secundus . Sed Harlaeanus et alii conseniiunt cum edilis.
94) .
Editi pramittunl , qaam voculam sustulimus, quia melius abest a tribus mss.
eisi non vetustissimis. Haec epistola in Harlaeaoo
codice sic flnitur :
Praclanttima ad patientiam adkortatio, .
ti comparatio persecuiionis simulacrorum culton- ' Alias GCCUI, scripia anno 376.
Wt
S. BASILU MAGNl
948
2. Quare adhortamur vos, ul neauimo in aerum- 2.

nis concidatis, sed in Dei dilectione renovemini, ac , ' ),
quotidie studio veslro adjiciatis : scientes in vo- \ * , (95),
bis debere reliquias pietaiis servari, quas veniens *>Dominus in lerra inventurus est. Sive autem ejecli , \ .
sunt episcopi e suis Ecclesiis, hoc vos nequaquam ,
conputiai; sive prodilores nonnulli ex ipsis prodiere * clericis, neque boc vesirain in DeofiduciaminGr- ,
met. Non enim nomina sunt qu salvos oos fa- .
cienl, sed propositum, ac vera in Creatorem nostrum , ' ,
dilectio. Gonsiderate in insidiis quae Domino no- \ . atro strucbe 8unt, principes sacerdotum et scribas , \ }
et seniores doluin concinnasse, qui aulem doctri- \
nam sincero animo susceperunt, paucos ex popnlo . ,
inventos esse, noque multiludiiiero esse quae sal- *
vattir, sed electos Dei. Quamobrera nunquam vos \ , '
perterreat magna populi muliitudo; qui velut aquse . "
maris a vento in alias alque alias partes feruntur. , ud>
Nam eliamsi unus salvetur velut Lolh Sodotnis, .* \ ! au/Kj
inanere debet in recto judicio, immobileio reiinens , \
In G.hristo spem, quia non derelinquet Dominus ,
sanctos suos. Omnes in Gbrislo fratres meo no- ,
inine salutate : pro miserabili mea anima sincere . precamiiri.

.
EPISTOLA CCLVIII \
'.
Laudat Basilius charitatem Epiphanii, qui ad se tcripserit et fralres miserii, ac de componendis in

sionibus cogitet. Velatam sibi ab Epiphanio sedanda* controversia: provinciam recusat; seque
pcaue Palladioel Imocentio, niiiil $e addiposse Nicceno symbolo. nisiumtum de Spiritu sanct
Anlioclienam dissenstonem. declarat se cum Melello semper communicasse ac semper commun
Athanasium cum eo communkare voluisse : ciim m aulem qui post Meletium venerunt, nunqu
quamvis eos non condemnet, nec adduci posse utadeos scribat. Iptum Epiphumum rogal, ut dtsse
conetur, et cwm tres htjpostases necesse esse exislimet confiteri, Itoc etiam doceat [ratres Antioc
qtUBBlioni in aliis liueri$ propo$itce, quid sint Magusai.
Epiphanio episcopo.
1. Quod jampridem exspectatum est ex Domini

vaticinio, ac nunc tandem rerum experteuMa conflrmalum, fore videlicet ut propler mulliplicatara
iniquitatem charilas inultorum refrigescat *; id
Jam apud nos adinipletum visae sunt abolere litteras prastantiae luae ad nos allatae. Vere enim charilalis indiciuin non niediocre, primum quidem quod
nostri meuiineria, qui adeo viles et nuliius prelii
euinus : deinde etiam quod fratres miseris invisendi noalri causa, idoneos rainistros pacibcarum
liilerarum. Hoc enim speclaculo nullum rarius est,
cum jam oranes omnibus suspecli aint. Nusquam
enini misericordia, 393 nusquam commiseratio,
nusquam fralernae lacrymae ob fratrem laborantem.
Non persecutiones pro veritate toleratae, toUe ^
Ecclesiae ingemiscentes, non magnus aerumnarum
nos circumstantium numerus ad mutuam nos solIicitudinem comraovere potest. Sed lapsibus insultamus; lancinamus vulnera; illaUs ab haerelicis
injurias, qui idem videmur inter nos eentire, in4
'
1. (,
,
, (96) ' ,
. "
, OJTW
-
,
.
,
. ,
, (97) '
. .
(98) \, 4

. ' , ^
, ^
, -
llatth. xxjy,
* Alias CGCXXV. Scripta circa annum 577.

(95) . Mss. quiuque non tamen antiquisaitni .
(96) ". Sic mss. novem pro eo quod erai in
editie . Paulo posi editi . Ilarl.,
Coisl. uterque et quatuor alii ul in textu.

(97) . Ita ires vetustissimi codiees.
Editi bic eliam repetunt .
(98) . 3ic mss. oinnes. Editi .
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCLVIII.

950
, leodimus; et qui in praecipuis capitibus intcr se
consenliunl, in una aliqua re prorsus ab se invi' . - cem dissident. Quomodo igitur eum non adroire \ mur, qui in tali rerum stalu purum ac sincerum
, \ erga fralres amorem ostendil, et e i tanto maris et
, - terrae, quibus corpore sejungiinur intervallo, quan, u:ni in sc est, animarum noslrarum curam sus;
cipit?
*
2. , \ . 2. lilud aulem etiam in te miratus aum, quod et
, frairum, qui in Elttone sunt, moleste tuleris di&\ {** sensionem, velisque aliquam ipsis fieri inter se
. \ conciliationem. Quod autem te non lalueruot quae
, \ - a nonnullis male excogitata, fratres coiiturbarunt,
, (99), \ \ ac de bis quoque sollicitudinem suscepisti, haec
, \ . eliam mihi probata sunt. lllud vero non jam tua
, judicavi esse prudenlia dignum, quod nobis haruui
reruni emendalionem ômmiseris, bominibus ne, , que gratia Dei ductis, ut qui in peccalis vivaraus,
, \ ncc ulla dicendi facultate praeditis, eo quod a vanis
, - quidem libenter recesserimus, veritalis aulem do (1) , gmalum nondum assecuti idoneum usum siipus.
. - Jain igitur respondimus dileclis frairibus nosiris
, inElaeone degentibus, Palladio noslro ei lnnocentio
, \ lialo, ad ea qua nobis ab ipsis fperunt scripla, nos
(2) , scilicet nibil posse Nicaenae fidei adjicere, ne bre vissimum quidero, excepla Spirilus sancti glorifica , , lione, propterea quod majores nosiri cursim bujus
, partis meminerint, nonduin lunc de Spiritu mota
6 quaesiione. Quac aulem adtexunlur buicfideido ' - Q gmala, de Domini lncarnatione, ea ut alliora no . (5) stra inielligeniia, neque exaimnavimus, neque rece| \ pimus: scientes, ubi simplicilatem fldei scmel sus, -, tulerimus, nullum jam sermonum finem nos esse
, , * invenluro, contradictione nos semper ulterius
, , abripicnte; ac simpliciorum animas conturbaturos,
, (4) - novis rebus introducendis.
, \ , \ (5) .
. ,
3. Quod autem atlinet ad Ecclesiam Anliocbe , nam, illam dico, quae in eadeinMlocirina consentil,
videa*
. largialur aliquando Dominus ut 394
, musconjunctam. Periculum enim cst, ne ipsa roaxi me pateat insidiis inimici, qui ei succeuset, quia
949
(99) . Edili praemiUunt . Sed bacc

neâiio raelius abest a codicibus Med., Reg. primo,
Coisl. secundo, Paris. et Bigot.
(1) . lta mss. novem. Edili .
(2) .
Coisl. ulerque, Harl., Med. et
Reg. secundus .
(3) . Quod ait Basilius,
se altexta Nicaene fidei dogmala de lncarnatione
nec examinasse, nec recepisse, id de ipso dogmaie
accipi non debet, sed de iuodo dogmaiis ita exprimendi, ut bseretici eludere non possinl. Nam ipsum
quidem dogma certissime tenebat Basilius, neque
ad eam rem opus babebat examine. Sed cum nonnulli formulae riicaeoae aliquid de lncarnalione adderentad compriiuendos Apotlinarislas; id Basilius
pec examinaverat, nec receperat, tum quia altius
inlelligemia sua esse ducebat; tum quia metuebat
ne linem non haberent ejusmodi qusesliones, ac
simplicioYum animi novis rebus in symbolum inductis laedereutur. Minimeaulem mirum,si, quamvis Basiliuin nemo intelligendi et explicandi dogmatis dono superaret, suarum tamen virium ac suas
facultatis esse non puiabat, attexia fidei Niwenai
de Incarnatione dogipata examinare. Longe entm
diificillimuin sciebai esse forinulam fldei ita conslituere, ut, quod omnino neccssarium esae ad legitirtiam fonuulam docet lib. i i n Eunom.,p. 2f3,nibil
ei desit, et hsereticorum usu teri noa possit. Nec
eura latebal ipsos eliam Nicacnos Patres formula.*,
[uam primo condiderant, aliquid addere coactos
iiisse, postquam illam ab bserelicorum auribus uo!:
abborrere animadverterunt.
(4) . Sic omnes mss. Edili .
(5) . Ita Harl., Reg. primus, Paris. et Bigot. Legilur in tribus aliis,
nempe Coisl. utroque et Regio secundo. Editi ..
951
S. BASILH MAGNl
illic prinuim Chrislianorum viguit appcllatio. Ac . \

scissa quidem est hseresis contra rectam doctrinam, scissa eliam et ipsa conlra se recla fides. Nos au- .
tem, quia qui prior veritatem libere defendit, et , (& ?
bonum illud certamen Gonsfanlio imperante cer- , \
Uvit, Meletius est reverendissimus episcopus; et \ ,
quia eum habuit Ecclesia mea communicatorem, , \
magnopere eum diligens ob fortem illam ac invi- ,
clam dimicationem, idcirco babemus illum bacle-
nus, Deo largienle, communicatorem, et certe, si (6)
Deus voluerit, habebiitiue. Nam et beatissimus papa , , . \
Alhanasius, cum Alexandriam venisset, omnino ,
optabat, ul sibi cum ipso communio conciliaretur; , ;
sed malitia consiliariorura in aliud tempus dilata *
eorum conjunctio : quod utinam non evenisset! Nuliius autem ex bis, qui postea inlroierunt, com~ !
munionem unquam admisimus : non quod eos judicemus indignos, sed quod nibil babeamue , ,
unde hunc condemnemus. Atqui mulla quidem au- .
divimus a fratribus, sed tideni noa adhibuimus, eo \ , * quod coram accusaloribus non starem accusati, , ;
sicul scriplum est: Lex nottra nonjudical liomi- ,
(
tiem, nisi prius eum audierit et noverii qnid faciat *.
(7) , \)
Quare nondum possumus, fraler colendissime, l i l - , , "ttra

leras ad illos dare, neque ad hoc cogi debemus. ,
lllud autem paciiico tuo animo dignum fuerii, non, , .
unuoi quidem conjungere, aliud vero disjuugere, ' wvsed ad eaoi conjunctionem, quae prior exsliiii, ea , ,
qu sunl separata reducere. Quapropler primum . "
quidem precare, deindeeliam, quantum in te si- Q , , , , piUwa erit, exbortare, ut projecta ex animis ambi- , \
lione, tum ad robur Ecclesiae restiluendum, luni ad ,
coniprimendum inimicorum furorem inter se re- ,
concilieritur. Valde autem meuro illud eliam ani- .
mum recreavit, quod diligentia tua caeleris prae- ,
flare el accurale Iractatis adjecit, tres necesse esse \ *
bypostases confiteri. Quapropter boc eiiam a le .
fratres Antiocbeni edoceanlur : profecto auiem " \ jam edocli sunl. Nam sine dubio eorum amplexus non esses communionero, nisi maxime tibi de hoc . (8) capite cauium esset.
,
.
4. Gens autem Magusaeorum (id quod alleris
4. (
mihi litteris indicare gravatus non es) frequens (9) )
est apud nos, per omnes fere agros sparsa, colo- D '
ciis buc jampridem Babylone adductis. Hi utun- , (10) Ba&V
tur moribus pcculiaribus : nulla ipsis cum reli- . ,
quis bominibus soeietas, nec fieri ullo modo , potest, ut cum illie aermo babealur, siquidem * , (11)
Joan. , 51.
() ". Ila tres mss. vetustissimi. Edili \
.
(7> . Sic plerique mss. Edili :. Paulo
anic, quainvis in omnibus codicibus legatur
, multa audivimui de fralribus
legen-
. diiin lamen videlur . Hic enim

fratrutn nomine probabi.ius esl eos designari, qui a
S. Melctii parlibus siabanl, quam qui a Paulini.
Av . Codex Medicaeus .
. lla tres vetusiissimi codices. Edin
.
) . Ita mss. quinque. Editi
..
(11) . Med. et Coisl primus, ow>
Harl. ' .
1
EPISTOLARUA! GLASSIS I I . EPIST. CCLX.
954
s:v diaboli facti sunt praeda, ut illius inscrviant vo, . luntati. Nani nec libri apud illos, ncc dogmatuui
m ' , , magistri, sed moribus insulsis insliluunuir, tilius
t , - a patrc impictatero eicipienles. Jam vero practer
. , bapc quae conspiciunlur ab omnibus, animalium
, caedftin aversantur ul inquinamentum, alienis
, * manibus animalia ad suos usus necessaria 395
(12) - mactantes : nuptiis insaoiunl illegitimis, ac ignem
deum esse arbitrantur ; et si quod aliud insiitu - \
. - tum ejusmodi. Caeterum magorum ab Abrahamo
- genealogias nemo hactenus nobig narravit : sed
$ Zarnuam quemdam generis sui auctorem esseferunt.
. (15) Quapropter nihil amplius babeo, quod de bis dignitati tuae scribam.
.
%
EPISTOLA CCLIX*.
>olet Basiltus quod pacem conciliare non poluerit, sed tamen nemini succenset. Non pelil ut se crebro invisant Palladhti
et Innocenlius, $edulpro $e preceniur.
Palladio et Innocentio monachis.
(14).
,
\ . \ \ ,
; . ; ^15)
, , ,
. '
,
.
(16) . ,
, \
\ [, . ' , * \
(17), \ ^
\ , .
2'.
Quanlum cgo vos diligam, conjicere debelis

ex veslro in me amore. Et pacis quidem semper
opiavi concilialor esse, sed, re infecta, moereo.
Quomodo enim non moererem ? Scd tamcn ea
causa succensere nemini possum ; quippe cum
sciam pacis bonam jam olim a nobis esse sublalum. Quod si in aliis causa residet dissensionis,
faxit Dominus ut dissidiorum auctores conquiescant. Non sane a vobis peto, ul me crebro
convenialis. Quare non est cur ea de re causam
apud me dicalis. Novi enim bomines, pauperem
amplexos vitam, ac semper suis manibus sibi necfessaria comparantes, longo peregrinari tempore
a suis aedibus non posse. Sed ubicunque locorum
fueriUs,noslrimemenloie: acpronobisprecamini,ut
nos saltem nobiscum ipsi pacem habcamus et cum
Deo, nulla cogitalionibus nostris perlurbalione
in&idcntc.
EPISTOLA CCLX<
fojtiu Oplimi pluribus explicat BaiHius illud Scrxptura: Omnis qai occiderit Cain, septem vindictas exsolvet; tum etiam
Lainecfii ad uxores verba, et Simeonis ad Mariam.
'
1. (18)
Optimo episcopo.
1. Gum ei alias libenier vidcam optiroos pueros,
(12) .
Codices nonnulli - cibus. Edili . Tres codices, nempe Har).,
. Basilii narraiionem contirmant Banle- Goisl. primua et Clarom. habent \
sanes apud Eu&ebium,Prcep. evangel.,\\b. vi, p.275, .
et ipse Epiphanius in Expositione callwl. fid. Pri(15) . Ua Ires vetusllssioii codices. PIumus testalur legem esse apud Persas ut filias et res alii . Edili .
matres in matrimoniam ducant; neque id in Per(16) . lla ires velustissimi
&ide solum fieri, sed etiara quolquote Perside micodices. Editi .
grarunt, quos Magusaeos vocanl, iisdem in flagitiis
(17) . llaec desunl in Vaticano, Goisl.
manere, el filiie quasi patriam ha?rediiatem bos mo- secundo et Keg. secundo.
res iradere. Addil multos hactenus Magusa?os repe(18) . Posi hsc vcrba addidimus \oriri in liedia, jfigyplo, Phrygia, et Galalia. Vide culara ex codicibus Uarl. et Med. et uno ex liegiis.
p. 259. Epiphanius ail Magusacoe apud Persas 6i- Ibidem Harlaeamis codex prima nianu , et p<>slmulacra delesiari, sed ea lamen adorare, siquidem ea \ . alias quidem
adoranl ignem, solem et lunam.
libenter video, elc, at ubi eum litteris eiiam tuts.
(15) ". Cofcl. primus . Ibidem edili Editi \ . Deesl prima
. Tree codu.es velusti*- vocula quinque veleribus libris, allera in Iribus.
siini, ut in lextu, xiisi quod HarUeanus babet
' Alias CLXXXIV. Scripta anno 577
.
" AliasGCCXYII. Scripla anno 577.
() . Sic legilur in sex nostris codi-
S. BASILII MAGNl
93*
953
tum quia illorum mores ulfra aeiatem egregie com- .
posili, tum propter eorum cum tua pielate neces- \ ,
siludinem, ex qua etiam magni aliquid ab eis * \
exspectare licet; postquam cum litteris tuis vidi \
eos ad me venientes, duplicavi in ilios amorem. , ' . *0
Ubi autem legi epistolam, ac in ea perspexi cum , \
providam animi lui de Ecclesiis solliciludinem, \ (19)
tum legend Scripturae divinae studiuni ; graiias , \ *
egi Domino, ac bona precatus sum bis qui talcs , ,
nobis afferebant liueras, imprimis vero ipsi illi, \ w , w
qui nobis scripsit.
.
2. Quxsivisti, celeberrimum illud dicturo et
2. , !
apud orones susdeque versatum, quam solutio- frAv,
nem 396 babeat : nempe illud : Omnis qui occir , Kw
deril, Cain, seplem vindiclas solvet. Hac autem ^ .
iftlerrogalione, primuin quidem teipsum demon

strasli id quod Paulus praecepit Timotheo
accurate servare (liquet enim te atlentum esse
leclioni); deinde vero et nos, qui senes sumus,
et jam emarcuimus et tempore et imbecillilate
eorporis, el inultitudine afflictionum, quae plurimae
in nos concitatae vitam nostram pregravarunt, tamen exsuscitasti, ac fervens spiritu nos frigescentes, lanquam laienlia in lustris animalia, ad mediocrem vigilantiam et vitalera operationem revocas.
Atque illud quidem diclum et sioipliciter sic iutelligi potest, et variam accipere explauationem.
Simplicior autem et quas cuilibet possit sua sponle
occurrere senientia,haec est: oportere Cain seplem- Q
plicem dare poenara peccatoruro. Non enim est
jusli judicis, pares paribus statucre mercedes :
sed necesse est ut mali inceptor cumulatius persolvat debita, si niodo et ipse melior ex suppliciis
fulurus sit, et alios mcliores faclurus exempio.
Quoniam igitur statulum est, ut septempliceni
Cain adimpleat peccatorum poenam, dissolvet, inquit, id quod divino judicio de eo decreium est,
qui eum occidet. Haec est seotentia sua soonte ex
prima lectione nobis occurrens.
7
:it;
,
, evfars
( ) feraat
, \ ?
\ , afte
, \ xwrfe:
(21) , ^
\ , ;
,
(22). ' r,
,
(25) . wv fcb \
>
(24) Orio w
.
(25) * , txiy
&
,
, > 5*
(26) . , .
,'
, , \, *
' , #.
,;*
.
5. Sed quia solet profunda scrutari bominum

5. *
laboris amantium animus, quaerit quomodo jusli- , ,
lia in seplemplici adiinpleatur, ei quid sint - D , \ &*
, uirum peccata septem, au unum pecca- ,
tum, et septem pro uno supplicia ? Semper quidem , \ \ ,*;
Scriptura remissionem peccatorum numero septe- >
nario definit. Quoties, inquit, peccdbit in me frater, .
et remittam illi (Petrus est qui haec Domino dicit) ? \, ' ,&
3
Gen. iv, 15.
I Tim. iv, 15.
(19) . Sic mss. oclo. Editi

.
(20) .. Post hane vocem addunt editi
,,quod melius multo deesse visum est in duobus Regiis, Bigot. altero, Goisl. secundo et uno
Golbertino.
(22) . Ita tres velustissimi codices.
Editi .
(25) . Nounulii codiccs tom?

. Quidam alii .
,
(24) . Iia HarL et Coisl. primes. w
. Editi .
.
(25) . Ita Harl. et Coisl. prinwsce
Anglicaoo el uno ex Regiis.
.^
(26) . Mulii codices sed recestifl
.
.
(27) . Edili addunt , qu*
tf
f 0 C W
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCLX.

958
| ;
( >. .) ^vm ttsque sepliest Deinde responsum Domini
;
OtfUi- dico libi usque septies, $ed nsque tepiuagies
* ecuc , septies . Non enim ad alium numerum transivit
I . ' , Dominus, sed septenarium muliiplicans, in ilio
, modum constituit remissionis. Post seplem annos
> . ' Hebraeus liberabatur a servitute . Seplem bebdo * mades amiorum celeberrimum jubilaeum olim efll^ , ciebant , quo sabbatum terra servabat, debita
( , , rescindebantur, servi ln liberiatem asserebantur,
, ac veluli novum de integro constituebatur awim,
, vetere per sepienarium numerum quodam modo
. finem aecipienle. Hsec aotem figurse eran bujus
, saeculi, quod per septem djes revolutum preterit;
in quo mediocrium peccatorum poenae sofcunlur,
, secundum beniguani divini noslri Domini provi> , denliain, ut ne inflnUo saeculo iradamut ad sup plicium. Illud igitur, uptiet, propter bujus niundi
Uaiv. - ainoreiu dictum est, eo quod mundi aniatores ex
, - bis debeanl maxime puniri, quorum causa improlSi
* , esse voluerunt. Quae autem dicuntur ,
(28). sive admissa a Gain 397 peccata intelligas, in, (29) , venies septem : sive poenas illi a judice con&liiulas,
* ne sic quidem a sentenlia aberrabis. ln iis igitur
/ (50), - qua3 Gain perpetravit, primum peccatum, invidia
:. - ob pnelatum Abelem : secundum, doluS, quo allo \ culus est fratrem, dicens, Transeamu$ in cam*
j "6\ ' , ' pum ; tertium, caedes, mali accessio ; quartum,
, etiam fratris cxdes, inteutior iniquitas ; quintun,
, , \ quod primus bomicida Gain, mahftii exemplum
, , ^ 8%culo reliuquens ; sextum, quod parenlibus lu~
\ , clum incussit; sepiimum, quod Deo nienlitus est ;
, - interrogaius euim: Ubi Abel frater tuus? dixit
Seplem igitur diasolveban (51)* , - Nescio
' , " ; , tur in Gaini nece. Cnua enim dixisset ei Dominus :
. Maledicta terra, quce aperuit os suum accipere
, . , sanguinem fratris tui; et: Gemens el Iremens eri$
10
1 1

,
\ ,
7J *
' (52), zcv ,

super terram; dixit Gain : Si ejicu me hodie de

terra, et facie tua abtcondar, et ero genuns et
tremens tuper terram; et omnis qui invemrit me
9
occidet me. Ad hoc aulem dixit Dominus : Non

sic : qui occiderit Cain, $eptem vindictas extolvel
Quoniam eniro credidit Cain se facile a quolibet

captum iri', eo quod securilatem super lerram non
KoTiV haberet (maledicta enim lerra propter illum) et a
.. D Dei auxilio desertus esset, qui ei iralus era ob
' 6 , \ (55) - caedeni ; ut neque e terra, neque e ccelo relicta illi
( ' ), ope : , inquit, omnis qui inveneril me oecidet
;i , tne. Arguens illius errorem Scriptura dicit, Non
Malth. xviu , 2 1 , 22.

,
U, 15.
Deut. xv, 12.
"Lev. xxv, 10.
1 1
Gen. i v , 8.
1 1
ibid. 9.
1 1
ibid.
est i n tribus velHStissimis codicibus : deest setens verbuni in pluribus recentioribus. lbidem
ts iidem codices . Deerai vocula in
iia el iu editis.
(28) . Editi . Deest
liculus in codicibus Harl., Goisl. utroque el duois Regiis.
(9) . Ila Harl., Goisl. uierque et Reg.
(50) .
Sic tres velustissimi codices.
Edili .
(3J) * Harl., Goisl. uterqueet unusex
Regiis. Edili . Ibidem coruiudem codicum
aucloritate emeiidavimus quod eral in editis
.
(52) Axo . lla tres velustissimi codices
cum pluribus aliis. Edili .
ari.
(55) . Sic Goisl. priinus et Haj
Quaiuor alii . Edili .
%
959
S. BASILII MAGNl
sic, id est, non occideris. Lucrum eoim mors est <* , , & bs
bis qui puniuniur, solulionem afferens ex mole- , OTJS
sliis. Sed produceris in vita, ul pro meritis pec- , (5
calortim rependantur libi supplicia. Quoniam igitur , ,*
illud duplici sensu intelligilur, nentpe , . ;
peccalam, -cui vindicta infligilur, et modus sup- , ,
plicii, per quod vindicta; videamus an septem
, * i
eupplicioruni modi inflicti fuerint ei, qui male *. Ia
fecerat.
, ]
, ' , \ ,
(55) .
4.
4. Septem quidem peccata Gaini superior enume^
ravit oralio. Nunc autem quaerimus an septena .
ginl, quae ipsi ad suppUciuiu inferuntur ; ac sic ,
(56). ,
disserimus. Interrogavit Dominus : Ubi est Abel
frater tuus ? quod quidem non discere volens, sed *6 ; &|
poehilentiae illi occasioncm praebens, Denignus ;, ;
Dorainus qugesivit, ut demonsirant ipsa verba. ,
Poslquam enim negavit ille, cilo arguit, dicens : . ' ,
Vox sanguinis fratris tui clamat ad me. Quare ,
illud, Ubi est Abel fraler tuus ? occasionem ei dabat . " , *6 &*
perseniiendi peccati, non Deo cognilioncm affere-
bal. Nam si caruisset inspectione Dei, praeiexlum , ;
babuisset, ut derelictus, hec ullo inslructus prae- , #
sidio ad poeniteutiam. Nunc aulem apparuit ei ,
medicus, ut ad eum aegroius confugiat. llle autem . ^
non modo 388 abscondit ulcus, sed aliud insu- (57) . & *
per eflicil, caedi mendacium adjungens, Nescxo. (37*) ,
, , cUaA
8um custos fratris mei sum ego? Inde jam enu
u
inera snpplicia. Maledicta lerra propter te. Unum C ;
supplicium. Operaberis terram. Aiiud supplicium. (58) . ^

Necessitas eniui arcana qusedam imposita illi eral, . . .
ad opus agricullura urgens, ita ul ne volenti qui- .
dem iiceret requiescere, sed semper cruciaretur cum *
inimica sua terra, quam maledictam ipse stbi fe- ,^
cerat, polluens eam frate/no sanguine. Operaberis aiwi >
ergo terram. Grave supplicium, cum iis, qui odio (59) , pita*
babeul, degere, comiiem habere boslem, implaca- .
bilern inimicum. Operaberi$ terram; hoc est, in- , ^
tentus ad opera agriculturae, nulluin tempus re- , (40). 'Effl
miltes, nec nocle nec die solutus a laboribus, , w;^
sed domino quodam acerbo molesliorem babens , , & - *J
arcanam necessiialem, ad opera te incitantem. Et , kssfl
non adjiciet dare virtulem suam. Atque eliamsi ipfaw
illud non intermissum opus aliquem habuisset D \ . spt"?
fructum ; ipse Jabor non mediocris fulsset cru . :?
l k
<
Gen. , 9 sqq.
(57) . Mullis in codicibus receDlioriln

(54) ". Edili , sed haec vocula
deest in sepiem codicibus mss.
(57*) Habent iidem codices ^ V
(55) .
Harl. et Coisl. primus
et 6ir legit inlerpres.
rj
.
(58) . Ila tres veluslissimi eeew^
(56) , lla Ircs vetusLissimi oodices. Editi
. Mox iidem codices ; . Mox iidem el mulli alii **
. Toius hic locus non salis astriclus est: id . Eadem infra occurrit varielas ID
,.,
quod Basilio nonnunquam accidil; nam ut verbo- inter cdilos et mss. codices.
(39) . Deesl prima voi m B I I H ^
rum construclio perspiciatur, cogitaiione inlerponenda est quaedam parenlhesis ab his verbis \ centioribus codicibus. Paulo post iidein 1
, usque ad ilia , vel eliam illa benl post .
. . Sed haec in intcrprelando
(40) . Pro hac voce legitur ''*
perspicuitaiis causa negleximus.
inbus vctuslissimis codicibus.
JC
rt
iV
EPISTOLARUM CLASSIS H. EPIST. CCLX.
962
ciatus sempcr intento et laboranli. Sed quia et

opus non inlermissum, et infructuosae circa terram srumnae (non enim dabat virtutem suam);
terlium est boc eupplicium, inulilitas labomni.
; irowtftov , ,
(44) \
. \ ,
; \ (
) \ ,
rwf .
,
,
.
, ,
6! , (42)
; ,
w(45)
(44) . " ,
Gemens et Ireraens eris super terram. Duo alia
tribus adjecit : gemitum cominuum, et Iremoreia

corporis, virium firmitate membris deslitutis.
Nam quia male usus fueral viribus corporis, subtractum illi robur, ila ut tiiubaret et quateretur,
nec panem facile posscl ori admovere, aut potum
sumere, cum improba manus post hefarium scelus ne propriis quidem et necessariis corporis
usibus jaro minislrare sineretur. Aliud est supplicium, quod ipse patefecit Gain, dicens: Si ejicis
me nunc de terra, et facie tua abscondar Quid
est illud, Si ejici* mede terra ? Id est, si me excludis
ab utilitate quai ex ea percipitur. Non enim transferebalur in alfum locum, sed exclndebatur ab
; , illius bonis. Et facie tua ab&condar. Gravissimum
' . * boc supplicium cordalis viris, separari a Deo. Et
' , * ' erit, inquil, omnis qui invenerit me, occidel me-:
i ; (4) .
Gonjecturam facit ex praecedenlibus consenta. - neain. Si de terra ejicior, si a facie tua abscon(46> . , \, dar, relinquilur ul a quolibet occidar. Quid igilur
. Doniinus? Non sic. Sed posuil signum supcr ip- 4
(47). sum. Seplimum hoc supplicium, ut ne abscondatur
quidem poena, sed manifeslo signo oninibus prae , ,
. ; dicelur hunc esse nefandorum scelerum inventoI . '' * . rem. Est enim, si quis recle raliocinetur, gravis) , ^, sima poenarum opprobrium : quod quidem et iu
, judicio futurum didicimus, quia alii resurgeni in
. \ vitam aeiernam, et alii in opprobrium et dedecus
sempiternum .
* \ , , \
(48) .
5. Sequitur banc qusestionem alia similis, 399
. ,
\ , " quod a Lamech uxoribus dictum est: Occidi virum
, ,
, .
18
kteira (49) , in vulnus mihi, et adoleuentulum in livorem mihi :

quoniam septies vindicatum est de Cain : de Lamecli
toaa ,
Exislimant nonnulli a
\ . autem septuayies sepiies
{ -
, \ . .
,
1
"
Lamech occisum esse Gain, quasi is usqne ad

banc aetatem vixerit, ut longiores persolveret
painas. Sed id verum non est. Duas enim illuni
cxdes pairasse perspicitur ex bis quae ipse ifarrat:
^ Virurn occidi, et adolescentufum ; virum in vulnus,
, . "
, \ ,
el adolescentulum in livorem. Aliud igilur vulnus,

ct aliud livor : ac aliud vir, et aliud adolescentu-
'Dan. , 2. " Gen. , 23, 24.

(47) . Coisl. secundus et Reg.
) . Sic mss. summo consensu,
s tamen coinraode legitur in editis - seciindus , et paulo .
(48) . Ita tres velusiissimi couiw.
& . Editi pramiltunt , quod ces cum quatuor aliis. Editi xai .
(49) " . In GoisL ulroque, duoMinndvem veleribus libris.
Regiis, Vaticano et Bigot. altero sic legitur hoc
) . Sic rep^rimus in octorass.Editi bus
Scriptura3 teslimoniuiu :
iwv,
. ,
U) '. tiarl. .
* Yirum occidiet adolescentulum. Virum
ft) * . Praeposilioaddita ex novem mss.
mlnus et adolescentutum in Ihorem mtAi.Gonsen) . lta tres vetustissimi codices.
li . Paulo post editi . Mss* tiunt cum ediiis Medicaeus, Harlaeanus et ColberiiJi texlu.
63
S. BASILIl MAGNl
lus. De Cain vindicatum ett$eplie$, de Lameeh vero . "

scptuagies sepiies. jEquurn est ut quadringenta et
.
nonaginta subeam supplicia ; si juslum Dei judi- \

cium de Cain, ut septem ille persolveret poenas. ,
llle enim, quemadmodum ab alio non didicit occi- . 'U j
dere, ita non vidit poenas subeuntem homicidaro. * , ofcm
Ego aulem anle oculos babens eum qui gemebat, ,
et tremebat, et magniludinem irse Dei, sapiens non , \ , % i
factus sum exeraplo. Unde sequum esl ui quadrin- , 1
genta et nonaginia luam supplicia. Quidam aulem . " tal
in ejusmodi sententiam delati sunt, quae non ab- . (50
borrci ab ecclesiastico dogmate : scilicet a Gain , 4
usque a<f diluvium septem praeterierunt generatio- * b^
nes, et inflictum est imiversae lerrae sapplicium, , $
eo quod lale dilTusa esset iniquitas. Peccatum au- , /
lcm Lamechi non indigel diluvio ad curandum, .
sed ipso illo qui lollit peccatum mundi . Enume- , 6 !
ra igitur ab Adam usque ad adventum Gbrisli . rxsn
generalioncs ; et invenies secundum Lucae genealo- ' Xp.ro*
giam iu septuagesima et scpiima generatione , \ , Aoyxi p a i j
natum esse Dominum. Atque baec quidem pro , \ *|
viribus investigala sunt, multis, quae investigari (52) . '*4
poleranl, praelermissis, ne ultra epislolse modum , : aj
sermonem producamus ; sufficiunt aulem pruden- , \r.\r. xA
lise tuae vel cxigua semina. Da enim, inquit, - '- wxii
pienli occasionem, et sapientior eritel:
Serntonem . , \, ccpy d
1T
accipicm sapiens, laudabit illum, et adjiciel super

illum .
, \, Atycr frf^
, , *
- .Ttt
, aiixr
.
6. Simeonis autem ad Mariam verba nifail ba6. , MJM

bent quod aut varium sit, aut profundum. Bene- C , \
dixit enim illis Simeon, et dixil ad Mariam matrem
ejus : Ecce hic posilus est in ruinam et resurreclionem multorum in hratl, et in signum, cui contradicetur. Tttam autem ipsius animam pertransibit
giadius, ut revelentur ex muliis eordibus cogita-
tiones " . In quibus jllud miratus sum, quomodo,

praecedentia ut clara pratermiUens, de boc uno
, Maplav ri|r

,
.
fvjftrttx *
. 6-?
9
, ,
, , rfjr
ibit gladius. Ac niibi quidem non minus videtur . \ &
difficile, quomodo idem in ruinara positus sit et in , xa^
resurreclionein, el quideit signum cui coniradice- \
lur, quam illud tertium, quomodo Mariae animam (54), te&s
.
pertransibit gladius.
7. Existimo igtlur io ruinam el resurreclionem ^ 7. . ^'
, , \ SUsv i
esse Dominum, non quod alii cadant, 400
'i
resurgant, sed quod vitium in nobis cadal, et vi , xvad^
resurgat. Eversor est entm corporearum libi- . ?
dinuro Domini advenlus, et excitator animae pro- K J ^
prielatum. Velut cum ait Paulus : Cum enim infir- , * ^
mor, tunc polens sum ; idem infirmatur et polens (55) dtffcw
quaesieris : Tuam autem ipsius animam perlran$-
a l
f l
" Joan. ,29. " Prov. , 9. Eccli. , 18.

(50) . Posirema addita ex
tnbus v*iiist'issimis codicibus.
(51) . Sic iidem tres mss. Editi \
* * et slatim infliclum e$t, etc.
(52) .
lia plerique mas. codices.
Ediii .
(53) . Sic ope mss. codicum emenda
Luc. , 34 , 35. " Cor. XJI,

vimus quod prave in editis legebatur >.
(51^ . Legendum , **
potent erui ex bie verbis sententia.
(55) . Ita Coisl. ulerque, M<JL
tres alii. Edili . Non lamen deesi
ticulue in Medicaeo codice, sed deest in flarl^
966
EPISTOLARUM GLASSIS I I . EPIST. CCLX.
, * *sl, sed inftrmatur quidem carne, potens est aufevsi \, . tem spiritu. lta et Dominus nequaquam aliis
\ quidera cadendi causas praebet, aliis vero resur , . 01 gendi. Nani qui cadunt, ex stalu, in quo aliquando
, , - erant, cadunl. Liquet autem nunquam stare hiii. (56) .- delem, ut qui semper humi repat qfm serpenle
, \ , , - quem assectatur. Non babet igitur unde cadat,
. , - jam praecipitatus infidelilate. Quare primum
{ . " beaeficium est, ut qui stat in peccato, cadat
; ) \ , et qioriatur, deinde vivat justiliae ct resurgat,
nt (57) \ , utrumque fide in Christum nobis largiente. Gair&v (58) . danl pejora, ut locum babeant mcliora resur= , gendi. Nisi cadal fornicalio, temperanlia non
^ . , resurget. Nisi id quod a ralione alienum est,
. - conteratur, id quod rationale esl in nobis non
j6f (59) . florebit. Sic igiliir in ruinam et resurrectionem
(60). muUorum.
\. . '8. signum autem cui eontradicetur. Proprie
icv - signum novimus in Scriptura crucem appellari.
'
. , \,
Po$uit enim, inquit, Moses serpenlem $uper -
, \ . gnum , id est, super crucem. Vel signum est in \ - opinatae cujusdam el obscurse rei indicium : ac
r , viêtur quidera a simplicioribus, intelligilur autem
oi (61) . \ ab his qui mente sunt perspicaces. Quoniam igitur
- non cessant digladiari de Incarnatione Domini :
- , alii quidem cum corpns assumpsisse, alii vero in~
ijirrov - corporeum illius advenlum fuisse decerneoles : alii
' \ , passibile corpus habdisse, alii specie quadam
\ - corpoream dispensa'.ionem adimplevisse : alii lcr (62), restre, alii coeleste corpus : alii eum ab aelerno
\ , c.praexstilisse, alii ex Maria iuilium accepisse : proi / pt*rea signum cui conlradicelur.
M
pdcv
^cr
I. ,
,
\ (65),
'^, \ (64).
w . \
\ , , ,
*' \ . , \
^', \ ,
*' , ^
f ,
1
9. Gladiura autem dicil sermonem tentandi vim

babentem et discernendi cogitaliones, pertingenlem usque ad divisionem animae et spiritus, artuum quoque et medullarum
Quoniam igilur
omnis anima passionis tempore cuidam veluli
dubiiatiotii subjecta fuit, secundum Domini vocem,
dicentis : Omnes scandalizabimini ii\ me " ; vatici
nalur Siineon ei de ipsa Maria, asiante cruct, ei
vidente qua3 gcrebanlur, et voces audiente ; posr
Gabrieiis teslimonium, post arcanara divin conceplionis cognitionem, post plurima exbibita
miracula, erit, inquit, quaedam et circa animam
Nuoi. xxi, 8. " Hebr. , 12. * Mallh. xxvi, 51.

. Tres codices non velustissimi ha- verba post . Paulo post legitur io pluri*
. ln iisdem desuut paulo poat baec bus recentioribus codicibus , super
n .
cructm, quce signum e$t.
") Eha . Gonsenttunt in bac scriptura

jjttlibri. Edili .
) . Pro byc voce miror legi n iribus vetustissimis codicibus. Paulo post
w codices recentiorfcs ,
) . Ila HarL el Coisl.
jos. Ediii . Legitur *'' quinque codicibus non aniiquissimis.
(61) . Pro his vocibus legitur in quatuor codicibus non vetustissimis *

.
(62) . Deest conjunctio in He*
dicieo et Goisl. phmo.
(65) . In Medicaeo, Harl. Coisl.
primo et Reg. primo legitur \ , utque ad
*) .
elc. Consentientibus veleribus libris bunc

m sanavimus. Legebantur enim iu edilis baec
divisionem animw el corporis.
(64) . Haec desunt in

nonnullis codicibus recenlioribus, el videntur redundare.
S. BASILIl MAGNl
9C7
,uam fliiciualio. Oporlebat enim Dominum 401 , , , \ 3

pro omnibus guslare mortem, ac propitiationem (65). " ^
mundi faclum , omnes juslificare in suo sanguine. (66) , \ Et te igiiur ipsam, quae coelitus didicisti quae ad , Doininum spectanl, langet quaedam dubitatio. Hoc . \ , ^
designal gladius. Ut revelentur ex multis cordibus \ , . '/<
cogitationes : signiiical, post scandalum, quod in, (. " ar &
Christi cruce contigit, discipulis ac ipsi Mariae ,
celeretn quamdam mediciaara affulurain a Do- , :^
mino, quae ipsorum corda confirmaret iii lllius , \ ; *
flde. Sic enim vidomus et Pelrum, postquam fasiw,
scandalum paseus est, iirmius fidem in Chrislum /
relinuisse. Quod igitur humanum erat, imbecil- . \ lum esse probalum eal, ut poientia Doinjni demon- dr&;
slraretur.
. fcyirrt ).
EPJSTOLA CCLXl
3'
Cum $erip*iuent Basilio Sozopolitani nonnuilos carnem cwlestem Chrhlo affingere et affeclus hxvmca
tatem confcire; breviter hunc errorem refellit; uc demonstrat tdhil nobis prodesse passiones Chrisli,
tms cttrtiem imbuit. Quod spectat ad aflectus humanos, probat tiaiurales Ckri&lo atsumptos [uis
quaquam
Sozopolitanis.
1. , aosbti^
i. Lcgi liiteras vesiras, fralres perquam reverendi, quas de rebus vestris scripsislis. Alque , \ '
equidem quod nos solliciludinum socios adbibui- .
slis ad reruro vobis necessariarum ac studio digaa- (67) ; a
rum curatn, Domino egiqius gralias. Sed inge- , .
niuimus, ubi audivimus praeler turbas, quas Ariani . , , ^
in Ecclesiis excilarunt, ac confusionem, quam in : :^
iidei doclrinam induxenint, adbuc et aliam quam- C ^ , \ ; dam noviiaiem, QUUC in pluriiuum moerorem, ut , \
mihi scripsislis, conjicil fralernilalem, vobis obor- , ^
lam esse, ab hominibus nova et auribus (idelium , ,
inaudila veluti ex Scripturae doclrina introducen- \
tibus. Scripsislis enim nonnullos apud vos* esse, .
qui dissolvant salutarem dispensalionem Domini ' wrffJ
nostri Jesu Christi, quanluin in ipsis est, ac ever- , o;c
tant magni myslerii graiiam, taciti quidcm a saecu- ' , \
lis", seddeclarali suis lemporibus, cum Dominus, , ttisc*i
qui jam oninia ad generis bumani medelam attinen- , ;, *'
tia percurrerat, post omnia suuni nobis largitus est (69) ^''
" I Tim. , 16.

* Alias LXV. Scripta circa annum 577.
. Mss. ut in lextu.
(65) . Faiendum sane esl boc loco S. Ba- D (67) . Coisl. primus et Med
siliuiii((]Uod cquidem me cerlo scio non sine ipsius .
pace diolurum) ionge aberrare et ab evangelica hi(68) . lta Coisl. primus et Med. fl*
iloria et a recta Sinieonis verboruni interpreta- tribus aliis. Ediii , exceplis tamen ^
tione. Nibil enim ejusmodi de sanclissima Deipara editionibus. Paulo post iidem duo roJices 'Erf?;
suspicari sinunl, cum ipsius c D i i s i a n l i a in filii pro eo quod erat in ediiis 'Er r
morle oculis suis specianda, tum lenerae ad eam .
Alii moric^ls voces. Sed quanivis illius fides
(69) . Nolandum diligenter boc
minime vacillaverti, iion idcirco tamen maierna bum, quod idcirco simiUima voce Laiina
viscera dolorc illo caruerunl, quem ei sub gladii mus, neinpe percvrrerai, quia indicat Basi'.tu>
nomine Simeon pr<edicil. Videtur Basilius banc liatu i)ei. anteqnam nasceretur ex Virpnft j *
opiuiojiem bausisse ex Origenis fontibus, quamvis quis palribus apparuisse. Hinc conlendit to
in hoc legendo scripiore satis caulus fuerit. Id li tn Eumonium, euiu qui Deus et angelus
enim docel Oricenes botnil. 27 in Lucam. Non- ac Moysi apparuit, non alium <*sse quam^
nulli alii post Basilium scripiores idetn coinmen- Simili sensu Filius Dei apud Clemeniem AkJjJ
tum seculi sunl, quos receuset Petavius lib. xiv drinum in libro Quis dives salvandus. n. 8,
;
ci
::i
fl
ee
De lncarn., c. \ .
creatione mundi usque ad signum c m f i i ^ f
(66) . Conscntiunt in hac sciiptura

codices mss. Edili . Paulo anle editi
tatem percurrme: ^ ty *
; .
m
EPISTOLARUM GUSSIS II. EPIST. CCLXf.
970
(70), \ adventum. Juvit enim euam ipaius creaturam, pri
. , mum quidem per patriarcbas, quorum * ut
, oi exempia ac regufce, volentibue sanclorum sequi
: vesligia similique ac illi sludio ad baiiorum per , \ fectionem pervenire, proposiis fuerunt; deinde
legem in auxilium dedit, per angelos eam ordinans
, * > in manu Mosis " : lum propbeias, qui saluieni
\ * , fuluram prsenunliareitt, judices, reges, juslos, qui
, in manu 402 occulfa ederent vrrtules. Post bos
, , , omnes in exiremis dicbtis ipse manifestaius est in
(74). , ' carne, Factus e$t ex muliere, factus tub Uge, ut
, eosy qui lub lege erant, redimeret, ut adopiionem
#
t T
(72), ,
,
filiorum reciperemu*
2. \ - ^
,
,
* . ,
, (73)

*
'
^^
6; .

r.v . ^
, ' (74) ;
,
; ;
(75)
,
, , , ,
, \ \
, \ , * \ *
2. Itaque si Doroini in carne adventus non fuit,

non dedit Redemptor pro nobis preiium inorti,
nec per seipsum niorlis regnum resecuit. Si enini
aliud essei quod mortis imperio subjectum erat,
aliud quod assumptuoi a Domino; non desiisset
mors ea quae sua sunt, operari, nec lucnjm nostrum factac fuissent deifer carois passiones :
non interemisset peccaium in carne ; non io Gbrislo vivilkali fuisseuius, qui eramus in Adamo
mortui; non resartum fuisset, quod collapsum
erat; non iostauratura, quod confraclnm ; non
conjunctum Deo, quod serpentis fraude fuerat
abalienatum. Haec enim oninia lolluntur ab iis,
qui domiiiuin dicunt cocle6te corpus babentem
advenisse. Quid autcm opus sancia Virgine, si non
ex Adami massa assumenda eral caro deifera ? At
quis ita audax, ut jaindiu sileniio sopitum Valenlini dogma nunc rursus verbis sopbislicis Scripturarumque scilicet testinionio renovel? Non enim
recens est impium illud de apparentia dogma, sed
jam olim ab insulso iniiium babuit Yalenlino, qui
paucas Apoetoli dictiones divellens, impium sibi
ipse commcntum struxit, forinam dicens servi, et
non ipsura servum assuraptum fuisse, el in similitudine Dominum factum essc pronuntians, sed.oon
ipsum homioem ab eo fuisse assumptum. Hts
cognata videnlur isti effulire, quibus qutdeni
tt
Galtl. , 19.
"Gatat. , 4.
(70) . Ita Colsl. uterqne, Vat. ct D cciarum princcps dictus est. Verura ab bis discreduo Regii. Editi . Paulo posl pabal Valentinus, eumqne leslatur Terlullianus
(o\s\. primus ei Med. . Nou ex- carnem et uativitalem Christo ailribuiese, Itb. De
carne Christi cap. 1, quamvis banc carneoi per
ilat haec epistola in coiiice Harlaeano.
(71) . tla velustse ediiiones et omnes Mariam veluti pcr lubum Iransiiise lingeret. Cur
ergo auctoreni ilium facit Basilius ?
m*s. Ediiio Parisiensis , in tnanu forti.
(72) . Regins sertindits Yidelur S. Paler de Valenlino sic statuisse, qtiia
ei Coisl. secundus . Paulo poal edili illius de coelesti carne Cbristi coiumetiiuin eodera
redibat ac Marcionis appareutia. Ulraque enini
. Plerique mss. .
(73) . Goisl. secnndu* el tres Regii opinio Incarnationctn everlebai: utraque carnem
rodices . Paulopost Med. et Goisl. prirous ejusmodi aflingebai Gbrisio, quae cuni eadem yide^
retur ac noslra, nec lainen eadcm etset, non im ' ,
(74) . Male in Vaticano et tri- merito pbamasiica dici potuit. Eo libenliMe in eam
bns Regiis . illud , partem accipio S. Basilii eenientiam, quod eum
miniroe latuerint commenla Valenlini. Naiu paulo
uilicet, ironiam indicat.
(75) . Illud apparentw commen- ante cura eos notarel, qui Dominum dicebant catum proprle tllis tribuitur, qui carnem phanlasti- lesU eorpiu habenlem advenisu, tamdiu siUntio cara Gbrislo atiribuebant : qualeg Tuere posl Si- pitum Valeniini dogma ab eia reuovari declarai.
Deonem Basilides, Marcion el Cassianus, qui Do31
S. BASILIl MAGNi
971
9:2
lugere conveiiit, novas intef vos turbas toducen- . :

, (76) ,
libus.
.
3. Quod autem dicunt affectus bumanos in
.
Ipsam divinitatem iransire, eorum est, qui in suis (77)
cogitationibus nullum ordinem servant, neque \ , ,
norunt alios esse carnis affcctus, alios carnis ani- & , ,
matae, alios aniroae corpore utenlis. Est igitur .
carnis proprium secari, imininui et dissolvi : \ , \ *
et rursus carnis animatae, fatigari, dolere, esufire, , sitire ei somno opprimi : animae vcro corpore , \ , \ , \ /
utentis proprii sunt moerores , et anxietales, et , \ :,
curae, et reliqua ejusraodi. Quorum alia quidem \ , \ .
iiaturalia sunt, et aniinaU necessaria : alia vero , ,ex prava voluntate, propler vitam male institu- ,
tam, nec virlute informalam, superinducta. Unde ^ . "
liquet Doruinum nalurales quidem afleclus sus
(78) 0cepisse, 403 * confirmationem verae, nec pban- , \
tagticae Incarnalionis, vitiosos vero affeclus, qui , , *
nostrae vilae puritatem coinquinant, 111 intaminata ^,
divinitate indignos rejecisse. Eam ob causara di- .
ctum eat, facltim eura fuisse in similitudine car- .
nis peccati; non ulique iu simiiitudine car- , , *
nis, ut bis videlur, sed in similiiiidiiie carnis .
peccali*. Quare caruem nostram una cum nalu- ,
ralibus ipsius affeciibus assumpsit, peccaium vero . ' ,
non fecit". Sed quemadmodum mors , quae in \, ,
caroe per Adamum ad nos transmissa, absorpla ,
fuit a divinitate : eic et peccalum absumplum a (79)
justiiia quae in Cbristo Jesu est
ut in resur- Q
rectione rcsuroamus carncm , nec obnoxiaro , ,
morti, neque subjectam peccato. Haec suut, fra- . , \,
Ires , Ecclesiae mysteria, liae Palruro tradiiiones. , . :Oblestor boniioem oinnem, qui Dominum limet, \ .
Deique judicium exspectat, ut ne variis docirinis \ (80), *
abripiatur. Si quis aliter docet, nec accedii ad . ,
eanos fldei sermones, sed Spirilus oracula reji- ,
ciens\ propriam doctrinam poliorem habet evan- ,
gelicis documentis; talem vilale. Ulioam auiem (81)
Dominus largiatur , etiani aliquando in unum , .
conyeniamus, ul quie noslrum sermonem effu-
gerunl, ea coram congredienles suppleamus! , ta
Nam vobis pauca ex multis scripsimus, modum * (82).
epistolae excedere nolenles, tum eliam quta per- \ , Vr.~
suasum babemus, iis, qui Dominum timent, satis ^ - x*l
esse vel brevem admonitionem
,
\ ' .
Rom. , 3.
I Petr. 11,22. Rom. , 12 sqq.
1
a(
30
(76) . Coiftl. primus .

Non iticommode reddi posset: qui quidem lugendi
*, sicque babuil prior interprelatio. Sed sequi
malui simillimum Bastiii locum in epist. 2i0, ubi
de iis giii Sabellianam imnielalem renovabant, slc
loquitnr n. 5 : ,
, -
mus. Editi .
(78) . Sex mes. ,
nempe yaiicanus, Coisl. secnndus ei qiiatuor Regii. Sed Goisl. primus et Hed. cum editis consfetiunt.
(79) . Codices nonnulli ;.
(80) '. Coisl. secundus et Reg. se* Quibus quiaem, nihi desinant loqui adversus cundus .
Deum iniquitalcm, lugendum cst eum iis qui Chri(81) . Coiel. secundue cum quileor
$tnm negant. Ibidem editi . Coisl. Regiis .
uterque cum dtiobus Regiis babent . Legitur
(82) '. Ita Coisl. primus el ires
eliam pro in Coisi. secundo Regii. Edili . Ibidem Coisl. primos ci
cl dnobns ReKUs.
Med. .
(77) , lla Med. et Coisl. D r i -
EPlSTOLARUlt GLASSIS I I . EPIST. CCLXIl.
975
&.
974
EPISTOLA CCLX1I*.
Cm ad BatiUnm Urbicm wn sine aliqua luniditals et excutatione $cripsis$et, jubel eum Batilhu hanc timidiialem
ejicere, rogatque ut saspe ad se scribat, et quinam in sua Ecclesia sani $int t?ifidenunltel. Audierat enim nmmultos ex
/iss, qm am Urbicio erant, Deum tn carnem conversumfingere.Horum errorem brmter refellil, Urbiciumque Aortoftr, nt tccietiaUica emendatione hmc impieuu non careat.
(83).
i.
oO * \
,
. , \
, \
* (84)
,
, ,
.
', , (83)
, * ;
, ,
\ ,
' (86)
, \ .

{87),
,
,
; \ \ ,
(88) , '
.
1 \ .
'* ,

. , \ .
\ , *
, .
,
, ,
; (89) , , , .

,
; ,
,
^. ,
11
UrKcio monacho.
| . Recte fecisli, quod ad me scripseris : ostendisti enim fructum non exiguum charitalis, idque
velira frequenter facias. Nec putes tibi opus esse
excusalione, cuin ad me scripseris. Nam me ipse
novi, et scio quemlibet hominem omnibus parera
esse honore secundum naturam : prastanliam
aulein in nobis, non ex genere, neque ex pecuniarum copia , neque ex corporis constilulione,
sed ex excellentiori timoris Dei gradu prortcisci.
Proinde, quid impedit quominus Domioum niagis
metuens, niajor me in boc ipso sis ? Scribe igilur
nobis assidue , ac signiOca quid rerum agat fratrum qui tecum sunt coirvenlus, et quinain in
vcslra Ecclesia sani sinl; ut sclam quibus scribendum sit, et in quibus acquiescendum. Sed quia
andio nonnullos esse, qui rectam de 404Jncarnatione Dotnini docirinara perversis opinionibus
depravenl ; adborlor eos per tuam cbarilatem,
abstineant absurda illa opinione, quam quidam
tenere nobis nuniiantur, Deura ipsum in carnem
conversum fuisse, nec assumpsisse Adarai massam , per sanctam Mariam, sed ipsum in sua ipeius divinitaie in materialem naluram fuisse transmulaUim.
2. Absurdum illud commentum confulare omino facile. Sed quia sua sponte evidrmiam habet
blaspbemia, arbitror Dominum timenli satis esse,
vel solam admonitioncm. Si enim convcrsus, eliam
imitalus. Absit aulem ut id aut dicamus, aul cogi
temns, cum Deus dicat : Ego $um, et non mtitor ! Deinde, quomodo ad nos transiii Incarnationis fructus, si non corpus nostruip divinilati
conjunctum, morlis doininatum superavit? Si
enim conversus est, propriura constituit corpus,
quod videlicei, densata in ipso deiiate, substitii.
Quoniodo autem incomprehensibilis divinitas parvi
corporis mole circumscripta est, si nempe conversa^
esl tota Unigenili naiura ? Verum boc neminem arbilror, modo menle preditus sit, Dcique liinorem
babeat, morbo iaborare. Sed quia venil ad me ru91
Malach. , 6.
(83) . Sic tres vetustissimi nullis codicibus recentioribus legitur sioe conjuncodices. Editi cam duobus Regiiset Goisl. secnndo D clione ' .
(87) ,
, lla
addunt: " ,
* ' Quod oclo mss., exceplo quod in Medicxo el Harlaianole* Verbum convertum sit in corpus, ud tibi galur . Edili ,
, elc. Ibidem legilur in codicibus Hail. el Med.
mmit Adami mastam.
.
(U) ' . Ila Had., .Med.,
(88) . Deesi ea vox iu Iribus inss. non veCoisl. primue et Glarom. Edili .
tuslissimis.
(8o) . Harl., Golbert. ei Clarom. addunt
(89) . Legendum videlur
.
, vel . Poslreinam scripjlii(86) ' . Male in edilis ' rain in solo invenimue Coisliniano secundo. Ca>
43{ quod non minus pugnat cum antiquis codi* teri consenliunt cum edllis.
* Alias CCCXLIV. Scripta circa annucu 377.
citas quam cum Basilii sententia, Ibidem in non-
975
S. BASILII MAGNt
976
mor, nonnullos ex iis qui cum tua cbaritate vcr- ^
aantur, hac inflrmitate meniis teneri, necesse esse , ,
duxi, ut salutatione nuda non ulerer, sed mea epi- , ' stola aliquid tale contineret, quod posset etiam ,
animas Dominum timentium aedificare. Adbortor .
igitur, ut b&c ecclesiastica emendatione non ca- ,
reant, et vos ab haereticorum communione sejun- ;
galis : scientes indifferentia his in rebus nostram , (90) '<
^ .
in Cbristo libertatem tolli.
.
EPISTOLA CCLXHI \
Gratias Orientales Occidentalibus, quod magnum succurrendi OHenli sludiwn significaverinl. hoganl
ficium tmpendantvel invisendo vel sattem scnbendo; eorum enim senlenliam eo majbrit fuluram ponderU
alieni tunl shnuiiatis iuspiaone. Herum auiem perlurbationem non lam Arjams aliribuunt. quam mqmtab
latenies grauantur, nempe Eustathio el Apollinario. Prirni inconsUmlw infidedescribitur; alterius varii
cetuentur. Accusatur eliam Paulinus quod Marcelli sectatores recipiat. Rogantur OccidenUdes, ut decern
'
" ob$tinalus
'
' autem excoi o.
eue eos qui*ab' errore diseedent,
Occidentalibus.
(91).
1. , * (92), 1. Dominus Deus nosler, in qiiem speravimus,

tanlam cuique veslrum gratiam largialur, ut ad propositam spem pervcniatis, quanto ipsi gaudio , \
corda nostra implevistis, tum ex litleris, quas ,
nobis per optatissimos compresbyleros scri- & ,peistis, tum ex commiseraiione, quam aemmais , \ *
nostris impendislis, ul induti viscera misericordix, , , quemadniodum pradicli viri nobis a D n u n t i a v e r u n t . ,
Etsi enim vulnera nostra eadem permanent, ali- . \ , \
quod tamen solatium est, paralos 405 babere me- , * ^
dicos, qui possint, si tempus nanciscanlur, cele- , , xeirem aiTerre nostris doloribusracdelam.Quapropler , (93)
rursus etiam vos per dilecios et saluiamus, et .
adhortamur, ul si Doniinus quidem facultalem vo- , \ , ^
bis dederit ad nos proficisccndi, ne pigremini nos " (94) , }
invisere. Maximum cnim mandatura est inGrmo- ?,;
rum visitatio. Quud si bonus Deus ac sapicns . b vilae nostrae moderalor, boc beneficium in aljud >.
lctnpus reservat; saltem nobie scribite quaecunque (95), &'
a vobis scribi decet ad solamen afflictorum et ere- ' : ;
ctionem confractonim. Jaro enim niultse contrkio- , 6
nes Ecclesiae exstiterunt, nobisque magna ex eis . ;
, \ '
afllictio: nec aliunde exspectalio ulla auxilii, nisi
Dominus per vos, a quibus sincere colitur, miserit * \ ,
'
medelam.
.
2. (96) \ *
2. Audax quidem illa ac impudens Arianorum
baeresis , palam abscissa a corpore Ecclesiae, ', ,^ TW
manet in suo ipsius errore, nobisque non inul- D ,
tum nocet, quia ornnibtis aperta ipsorum ini- , \ , #
Qui autem pellem ovinam induli sunt, *
quidam codiccs et .
(93) '. Ita octo tuss. Editi .
Mox editi \ . Oclo mse. ^
lextu.
(94) . Goisl. primus et Med.
Harl. et tres alii . Duo
.
scupos de Eustathio Sebasteno, Apollinario ei Pautino, (93) . Regiua secundus et Coisl. ^
dtque nnius istornm cujusqke haresi.
cundug . Non longc iocple in duobes
(92) . lla m s 9 . septem et cdiliones Regiis codicibus . NOD eoim b&
Hagau. et Basil. prim. Atiae . Paulo post epistoia unius scripta Baetlii noroine.
edilio Basil. secunda et Paris. . Septîn
(96) . Deeal ullima vocula in codictbes
IUSS. et editiones antiquae, ut in texiu. Nec lonê Mod. ei Colsl. primo. Legitur Harl*i*><
Alias LXXIV. Smpta anno 377.
(90) . Med. el Clarom. .
(91) . Ila Harl., Med., Coisl. priimis et ires Regii. Alius itidem Regius CIIID Goisl.
eecundo et editi addunt : \
, , \ ,
, Ad Occidenlate* epi-
977
978
EPJSTOLARUM CLASSIS . EPIST. CCLXIll.
, \ ac speciem blandam pra se ferunt ac leiicm,
, intiis vero dilaniant crudeliter Christi gregem,
, \ et propierea quod ex nobis exorti sunl, facile
, perniciem inferunt simplicioribus ; bi sunt, qui
\ - molestiam exbibcnt, ac aegre vitari possunt.
. Hos rogamus ut veslra diligentia omnibus Ori entis Ecclesiis denuntiet, ut, aut rectam viam
, , ingressi sincere versentur tiobiscum, aut, si
, \ , ia sua permaneant perversilate, damnura in , tra se solos contineant, nec possint ex incauta
- communione niorbum suum cum proximis cpni (97) . rouaicare. Necesse esi auiem horura nominaliai
, meminisse , ut et ipsi cognoscatis eos qui liir ' (98) ,\ - bas apud nos movent, eosque nostris Ecclesiis
(99). manifeslos facite. Naro sermo nosler suspectus
' , est pluribus, quasi forle ob privalas quasdam
- simultates exili et jejuno in illos animo simus.
, Yos vero quanto ob illis longius dcgitis, tanlo
() , majorem apud populos babelis aucloritaiem , prae , \ lerquam quod Dei etiam gratia vos adjuvat ad
(2) succurrendum iis qui vexantur. Quod si eliam
. concordi animo plures simul eadem decernelis ,
, perspicuuineslmutliiudinem decernenlium omnibus
, |&- persuasurani, ul decrotum cilra coutrover&iam sus cipianl.
.
5 Est ilaque unus ex i i s , qui nobis muilum
. ( (3) exhibenl molestiae, Euslalbius ex Sebasiia in
, - minore Armenia , qui olim edoctua ab Ario, et
, \ (4) \ curo is florerel Alexandrte pravas in Unigeniium
, constTtieti9 blaspbemios, eum seculus, 406 ~
\ , , \ que inler gerinanissimos illius discipulos nume - ralus , posleaquam rediit in patriam , beatissimo
(5), , - Gaâreae episcopo Hermogeni, ipsum ob pravara
(6) ' , doclrinam eondemnanti, confessionem sanac 6*
, dei oblulii. Alque ita ab ipso ordinaius , post
. \ ' illius dorniilionem siatim ad Eusebiuro Consian (7), tinopolilanum accurril, qui el ip&e nemini con \ , cedebat in impio Arii dogmate tuendo. Deinde
\ biuc ob aliquas causa6, qusecunqne illae sinl,
" . - expulsus, cum ad suos populares venissei, ite (8) , \ rum sese purgavii>impiam quidem occullans
- senlentiam; in verbis autem recli aliquid et accu , rati prac ae ferens. Episcopatum forte adeplus,
(9). , illico comperilur ajiaihemaiisiuum consubatanal
(97) . Coisl. primus et Mcd. .

(98) . Edili addunl \ .
Qdod addiiamenlum deest in octo inss.
(99) . Yidetur prima specie
accuratior edilorum leciio. .
Sed tamen disccderenon libel ab auctoritaie ocio veteruin Jibrorum, cum pre&ertim eorutn scriptura,
quaro in lexlu posuimus, commodo sensu uon careat. Legilur eliam in editione Hagan. Ibidem Medicaeus codexcum tribus Regiis
. Sed magis placel vulgaiascripiura. Supraenim
roganlur Occideniales, ul ejusmodi homines Orientis Ecclesiis denuntient.
(1) . Coisl. priraus et Med.
. Ibidem editi . Coiel. primus et
tres aJii ul in texlu. Mox codices nonnulli .
(2) . Decst praeposilio in Coisl. i.

(3) . Ila mss. ock). Edili *
.
() . Conjunclio addiia ex sex ross.
(5) . Ita octo mss. Editiiv ...
, excepta tamen edilione Hagan. quae
cum mss. consenlil.
* (6) *, Deest ea vox in codice Medicseo.
(7) . Ric editi adduot , quod
melius abest a codicibtts Harl. el Goisl. priino.
Paulo post Medicaeus codex .
(8) . Ila Med. cl Goisl. prinuis.
Editi * . Paulo post in Goisl. prinio et
aliis nonnullis legilur , , etr.
(9) . Ila mss. sex. Edili
. Paulo post edtli . Sex niss.
ut in texlu.
979
S. BASILH IftAGNl
996
tialis scripeissein Ancyrana synodo, qOae ab ip- , * :
sis habebatur. Hinc aulem cum Seleuciam ve- , ) ;
nisset, ea gessit cum suae sententiae consortibus . , &
quae oranes norunt. Gonslanlinopoli autem iterum, (10) &
assensus est iis quae ab haerelicis proposila fue- .
runt. Atque ita ex episcopatu ejectus, propter- .
ea quod anlea Melitinae deposilus esset, hanc sibi , (11)
reslilutionis viam. invenit, ut ad vos se confer- ,
ret. Quaenara autem ei proposita fuerint a bealis- \ i
simo episcopo Liberio, et quibusnara assensus
8it, ignoramus, oisi quod epistolam ailulil, quae , , ,
eum reslituebat, eaque ostensa concilio Tyanensi ,
in suum locura restilutus est. Hic nunc depopu- ,
latur fidem illaro, ob quam susceptus tst , alque . , ?' \
na cum iis esl, qui consubstanliale atialbemali- , <, \ zani, seque ducem praebet baeresis Pneumatomachorum. Quoniam igitur islinc evenit illi facul- . \ t
las laedendi Ecclesias, ac daia a vobis fiducia , \ )
u t i t u r a d snbversiooem multorum, necesee~est ^^ 3
istinc quoquc venire et emendationcm, ac per l i i - , \
tcras Ecclesiie significari,quibusnam condilionibus , \ ' ,
ausceplus sit, et quoraodo nunc immulatus irrilum ' ,
facial beneficiuin sibi concessum a Palribus qui oti
.
tunc crant.
1
4. Secundus post ipsum est Apolinarius , non

parum et ipse Ecclesias contristans. Gum cnim
scribendi faciliiate lingua ei ad omoe argumenlum prompia sit, replevit scriptis suis orbem terrarum , contempla objurgatione illius, qui dicit:
Cave faeere libros multos
1 1
4. ' ,
\ . TJ
ivwv
,
,
: ila quoque profecto g (12) ,

multiiudine peccaia nuilta sunt. Quomodo

nim possit in mulliloquio peccatum vitari ?
Jllius igitur de tbeologia disputationes, non pelilis e Scriptura probalionibus, sed buroanis argumentis nitunlur. Sum autem illi et de reeurrectione elucubrationes fabulose ecriptae, vel
polius Judaice : in qotbas ail nos rursus ad legalem reversuros cullum, rursusquc circuraci3um
i r i , et Sabbala observaturos, atque abslenturos
a cibis , et victimas oblaturos Deo, et adoraturos
Jerosolymis 407 templo, ac omnino Judxosex
Clmslianis fuiuros. Quibus quidnam magis ridiculum esse possil, aui ab evangel co dogmate roagis alienum ? Deinde ca eliam quae de Incarnaiione
iradidit, tanlam intolerunt fratribus perlurbalionem , ui jam pauci cx iis qui legerunt, priscam pielaiis formam conservent : conlra , plerique iioviiaiibus intenti, ad quaesliones et ad perlinaces inutilUiro borum verborum investigaiiones deflexerini.
m
.
; \ ;
, '
(15) *
\ ,

(14) ,
&, ,
, \ , \
,
. flv !
,
;
,

, , ,
\ ?*
.
T
Eccle. , 12. " Prov. x, 19.
(10) . Sex codiccs ross. . Coisl.

primus el Med. cum editis consenliunt.
11) MeAtTirfi. Medicaus cum tribus Regiis ^.
(12) , elc. Ua mss. septem.
Aliua bal)el . Editi '
(13) . Coial. secundus et Regius sec

dus .
(14) . Ita sepiem mss., qw?*?
men duo habent . Sic etiam ediiioiuaanoensis. Aliae vero . Paalo P<>^
rarisiensis . Veiustx ediliones, aa
Vai. cum tribus aliis ui in tcxtu. Dtio aln ^
r
81
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCLXIV.
989
5. , 5. Paulinus autem utrura aliquid et circa or , * dinationem reprehensioni obnoxiom babeat , ipsi
, (15) - dixeriiis. Nos sane moerore afficit, quod Mar, celli dogmata propendei, ac iilius eeclalores sine
. , discrimine ad suam cororounionem admillit. Sci , - tis cnim , fratres maxime colendi, spem nosiram
, omnem everti Marcelli dogmaie, quod neque
, , Filiuni in propria hypo&tasi confllelur , sed pro , Iatum esse , et rursua revereum ad eum , ex
quo processerat, neque Paraclelum byposlasiro
- propriam babere concedit : quare non aberra , - verit, qui a Christianismo penilus alicnam hae . resim pronuntiet, ac JudaiSaiuro corruptum i l ' . lam appellel. vobis ut borum curam susci? , piatis efQagitaraus. Suscipielia autem, si omnibus
, ^ Orientis Ecclesiis scribere non gravemini, eos
, , qui baec depravant , si corrigantur , admitlendos
, ad communionem ; sin auiem perlinaciter novi * . - talibus adhaerescere voluerint , ab Ecclesiis ab scindendos. Atque id quidem factum a nobis
, - oporluisse , ut una cum vestra prudcntia seden ' , tes, communi deliberatione de bis ageremus, ne
, ' (16) ipsi quidem ignoramtts. Sed quoniam tempus
^, non permittit, et dilalio exitiosa est, illalo ab ip sis damno radice agente, necessario bos fralres
, , niisimus , \\i et quxcunque lillerarum documenta
* eflugerunt, haec per se ipsi edocentes , pietalem
veslram incilcnl ad expelilum Dei Ecclesiis fe.
rendum auxilium.
1
'.
EPISTOLA CCLXIV*
Sarumi Basilius, oblala occasione Domnini et socionim ejtts, taluiat el hortatur ut oret pro Ecclesia, cui quidem sperai
Biuiihu pacem datum f"ri, nisi appropinquet defeclio.
,

.
(17) ,
, ' ,
(18) ,
,
iv . , ,

, (19)
,
.
Barsce, Edessm episcopo, exsulanti.
Yere religiosissinio omnique revereniia et honore digno episcopo Barsae Basilius in Domioo
salulero. Cura proficiscerelur germanissimus fraler Domninus ad loam pielatem, libenter occasionem scribendi excepimus, teque per illura salulamus, Deum sanciura precantes, ut landiu custodiamur in hac vila , donec digni babeamur,
qui le videamus, ac donis , quae in te sunt, perfruamur. Tanlum precare, obsecro, ut Dominus
408
tradat nos in perpeluum iniraicis crucis
Chrisli , sed custodiat Ecclcsias suas usque ad
tempus pacis, quam novit ipse jusius judex, quando
sit redditurus. Reddet enim, nec nos perpeluo
n o n
(15) . Ha Harl. cum Coisl. secundo D plures mitterenlur, unes tamen nominarelur. Doelquatuor codicibns Regiis. Medicaeus et Coisl. pri- mnino aulem aliqncm adfuisse comilem conjicimns
fflns . Eiltti . Paulo post edili ex epist. 267 ad eurudem Barsam, ubi Basilius la . Ocloross.ul in texlu. tores litiei arum suarum fratres commemoral, banc
Sic etiam emendatum est in secunda editionc Pati- ipsam epislolam indicans. Ail enim se Barsa* non
siensi.
saepe quideni scripsis&e, scd tamen scripsiese: quU
(16) * . Ita veteres libri summo con- bus verbis unica desiffnatur epistola.
wnsu. Editl ' .
(18) . lla mss. septem. Edili () . Exisliraal GombeGsius . Pauio post editi
eolum Domninum sic honoris causa noniinari, nec , oclo mss. ut in lextu.
(19) . Sic Vat., Coisl. uterque et Reg.
ullos designari comites. Atque id quidem libenler
assentior doctiasimo viro, solura hic Dominum no- secundus ac Bigot. alicr. Quatuor alii . EdUi
'nari; non idcirco tamen, quod sociis carerel, .
ed quia illi praecipue hooor babebatur. Sic enim
* Alias GGCXXVi. ScripU circa annum 577.
en eolere observavimos ad epist. 245, ut cum
m
Utt
S. BASILH MAGNl
aeseret. Sed quemadmodum feraelHis annos ae- T*P *

^VâUt^ti

''
ptuaginta pneeiitnit pro peccalis ad captivitaiis
poenam * ; ita forte et nos omnipotens per statum *,
aliquod teropus traditos altquando revocabit, ac ,
in pristinain pacem restituet; nisi forte appro- wa
fpinquat defeclio, et quae nunc fiunt, exordia aunt \ ^
ingfeesas Antichrisii. Qiiod quidetn si ila g i t , ,
precare ut aut aerumnas auferat, aut noa inter
OTumnas invictos bonue ille casiodiat. Omnem ,
illam coetnin , qui pietaiis tuae consueiudine di- ,
gnus habitus est, per te salutamiis. PieUtem .
tuam orones , qui nobiscum sunt, ealuiant. Valens . ;
ac laetus in Domino, et pro me orans, Ecclesiae Dei .
, ;
serveris, Sancli gratia.
, (20)
(21) .
FPISTOLA CCLXV*
'.
Batilhn gratia* agit Deo quod ns, qpud quos exxulwtt confesiores, aiixilia ad salulem providerit: setme,
Ulorumfideistudio adductumesseait,ut diaconum tlpidiumcum titteris adeos mitleret.Lmdat eo$quoddaao
ApoUinarium, cujus et nefarias moliliones, el impios de Trmitate, de Incarnatiotie et promhsionibus erro
Sed querilur qnod Marcetti discijmli confestoribtu recepn fuerinl sine Occidentaltttm el atiarum Ecd
tenm. Scire cupil quibut condUionibus recepti [ucrinl..
y
Eulogio, Aiexandro et Harpocrationi, A2gypti episcopis ex$ulibu$.
/ ' xal ', iu

(22) .
1.
I . Magnam in omnibus reperimus boni Dei erga
suas Ecclesias providentiam; ita ut quae roolesta , *tf
esse Tidentur, nec omnino ex sententia occurnint, , *
a etiam ad mullorum utilitatem dispenseniur in , * *>
occultissima Dei sapienlia, et indeprehensis illius , &fc
jutitiae judicits. Ecce enim et dilectionem vesiram , \ cx jEgypti locis exciians Dominus, inroediaPalae- ^ . \ ,
stina constituit, ad exemplum antiqui Israel, quem * 6 ,
captivum iu Assyriorum terram abducens, exstinxit ,
illic simulacrorum cultum per sanctorum adven- , ^
lum. Itaque et nnnc ila factum invenimus, cum ' ,
reputamus Dominum, dum vestruni pro pielate . >
ceriamen in medio proponit, vobis quidem exsilio , ,
stadium aperuisse bealorum certaminum ; iis vero, (25) ;
quibus veslmm illud eximium proposilum ante ,
oculos versatur, manifesta ad salutem largitum esse , *
exempla. Cum igilur Dei gratia didicerimus vestrum ^ recbe fidi stndium didicerimus et soliiciiudinem
. ^
erga fratres, vosque non perfunctorie aut negligen- ,
ter quae ad commuiiem utililatem spectant ei ad ,
salutem necessaria sunt, exbibere, sed si quid ad Q
Ecclesiarum aediflcationem conducat, libenler sus* , *
cipere; aeqvum eese'pota?imus, ut in bonx *
eatna partis vetiiremus communionem, nosque (25)
v
* Jerero. xxv, 12.

** Alias CGXCIII. Scripla anno 577.
(20) . Sic tres antiquissimi codiccs
el Bigot. aller. Editi .
(21) . Sic mss. septeni. Editi
.
(22) . Ita tres velustissiml codices.
Ediii . Ibidem Reg. secundus, Coisl. secundus et Paris. habent , quod nomen insciie videtur unura ex duobus esse faclum,
Id est ex ct '. Nam inlcr
bos exsoles epiecopos numeratur Adelpbius aoud
LXIM
Epiphanium cum pluribus aliis, hffrcsSiinplicior Regii primi lilulus, > , Episcopit jEgyptiis euulanwti.
(25) . Ita Harl. et Coisl. priroas. B*u
. Godex Medicaeus .
(24) . Legiter in quatuof reccotionbus codicibus .
(25) '. Ila trea vetustissimi codicov
Ediii . Eosdem codices paulo P ^"/
muiavimus quod erat in edilis wvc'
. Ibidem codex Jfedioeus .
081

EPISTOLARUM CLASSIS II. EPIST. CCLXV.
98
* , \ 409 per epistolam cum. veslra pietate conjunge } . remus. Quapropter misimus etiam desideratissi \ 16 \ mum filiam nostrum Elpidium condiaconmn, qui
, - et episiolam perferret, et per se ipse polest nun, \ tiare vobis, ouaecunque litlerarum effugerinl docu (26) menta.
.
2. - 2. IHud autem me maxime imptiat, ut vobiscura
\ conjungi cuperem, quod vestruin rectae doctrin
* studium ad meas aures pervenit : quippe cum nec
, - librorum multiludine, nec sophismatura varictale
^ * * emota sit cordis vestri firmilas : sed eos agnoveri - tis, qui contra dogmata apostolica noviialem indu, cunl, nec silenlio coniinere damnuro ab illis illa' . tum poiueritis. Nam revcra niagnum reperimue
- ^ ]
\ omnibus Doraini pacem cordi babenti
\ - bus, ex omnigenis Apolinarii Laodiceni novilati - bus: qui eo magis nos afflixit, quod ex nobis ab
* , iailio esse videbatur. Aliquid enim ab boste mani (27) . feslo pali, eliamsi id sit inolcstissimum, res cst
, tamen quodammodo tolerabilis palienti, sicut scri, , ptum est : Si inimicus probrit me affecisset, gu*/t ,
, nuissem ulique " . Sed ab unaniini et necessario
' aliquid accipcre detrimenti, id omnino ad feren , , dum difficile, nec ullam habens consolaiiouem.
\ . " - Quera enim exspcctaveramus socium nobis in
(28) , defensione verilaiis futururo, eum nunc invenimus
, in multis obstantem his qui salvamur, duni illorum
\ abducil meniem, el avellit a rcctis dogmatibue.
. ' Quid enim in aclionibus ab eo non callide et au \ ; fiacter perpetratum ? Quid in sermonibus non juve \ - niliier et pnriculose cxcogitatum ? Nonne Ecclesia
pivov; , omnis inter se divisa est, prseseriim ex quo in
(29) gubernaias ab orlbodoxis Ecclesias immisit qui
* , scindanl, et illegiliinos convenlus proprios sibi
; vindiccnt? Nonne rtdetur magnum pielatis myste , riimi, cpiscopis sine populo ac clero obambulan -, libus, ac nomen nudttm circumferenlibus, nec
, quidquam ad promovendum pacis et salulis Kvan \ gelium facicntibitft? Nonne illius de Deo sermones
(30); \ * pleni sunt impiis dogtnatibus, anliqua insulsi Sabel , 1 i impielale ntinc abco in scriptis renovala? Nam
* - si quae circujnferunt Sebasleni, ficta non sunt ab
; & ittkiiicis, sed vere ipsius scripla sunt, nullum im , * , D piclatis superanda? locum reliquil, eumdem dicens
" , Palrem et Filium el Spirilum, et alias quasdam
, tenebricosas impietates, quas nosne auribue qui \ (31), \ dem admisimus, quippe cum precemur ut nullam
1
o r e m
Psal. LIV, 13.

(46)
.,. .
Sic tres
Idem codices. Editi ... . Legitur secunda edilioneParisiensi.

(27) EJrai . Harl. et Med. .
(bidem trea vetustissimi codices
, . Sed res tanti non videtur, ut conlexiaro mutemus.
(48) ~. Coisl. primus . Ibidem
iddidimus ex Goisl. ulroque, Harl. et duobus Re; i i s . Paolo ante Goisl. primus
'.
(29) . Iia H*es vetustissimi codices.

Edili . Ibidem Coisl. primus ' .
(30) . Haec desunl in Harl. et Med.
In aliis nonnullis dcsunt haec verba .
(31) . Editi addunt
\ , quae melius roulto absunt a tribus vetustissimis codicibus et Bigot. Ibidem legimus ex
codice arlaeano . Illud aiitem
deprompsimus ex eodem codice et ex Goisl.
primo, in quo legttur \ ,
el alia quaaam impia verba. Scriptura codicis Har-
S. BASILII MAGNl
W7
988
partcm cum iis qui sic loquunlur babeamus. ,
Nonne docirinam confundit Incarnalionis? nonne (32), dubia mullis facta est salulifera Doraini nostri dia* ^
pensalio ex lululeniis et lenebricosis illius de . \ ' 6 ^
Incarnatione quxslionibus? Quae omnia ut colli- ;
gantur et arguendi 410 causa exponanlur, longo
tempore et sermone opus est. Promissionum autem \ |^
doctrinam quis sic obliteravit ac dclevit, ut illius ; " \ *
fabulosae nugae? Qui quidcm beatain spem reposi- \ .
tam bis, qui secundum Cbrisli Evangelium vixe- ;
rint, iia exiliier et demisse ausus est inlerpretari, , ; *0
ut ad fabulas aniles el Judaica commenta deflectat. , .Denuo pollicetur templi instaurationem et cullus (3) ,
legalis observalionem, pontiGcem typicum post \ ,
verunt pontificcm, viciimas pro peccalis post (35) \ Agnum Deiqui peccalum mundi l o l l i l , baplisntaia . "(56)
varia posl unicum baplisma, et juvencae cineres, , \ quibus aspergatur Ecclesia, quae ob lidem in Chri- , \
stum nou habet maculam nec rugam nec quidquam , (57)
ejusmodi": leprae expurgaiionem post resurrectio- (58)
uis stalum perpessionis experiem ; zelotypiae obla-
tionem, ubi neque malriinonium conirabunl, neque , \ p
connubio junguntur; panes propositionis, post
panem illuin qui de coelorfescendit: lucernas ar- , *
denles, post verum lumen. Et in aumma, si mandalorum lcx in dogmalibus aboliia est, palara est * , tunc Christi doginala in praeceplis legalibus anli- , (59) 9^
qualum iri. Ob haec pudor el verecundia vulius
nostros operuit, et tristiiia vebemens corda no- \ VJV 6
alra opplevit. Quapropler adborlor vos tanquam , ,
medicos peritos, et scienles in lenitale erudire eos ^ (40)
qui adversanlur, ut illum conemini ad rectum Eccle- . \ *
siae ordinem reducere, eique pcrsuadere, ul com- \ 8
menlalionum suarura loquacilalem contemnat (ei- .
eniin confirmavft verba proverbii : Non e$t in , xel
multo termone peccalum effugen ) ; eique ferliler (41) >
rectie fidei dogmata proponaiis, ut illius emendalio , *
manifesla fiat, ac frairibus innotescat illius poeni- , \

tentia.
,e
( ,
(42)
^'
,
, \ .
5. Nec abs re fuerit de Marcelli discipulis pie3. \\
talem vestram commonere, ut nibil iaconsiderate, D (43) , ?"
nibil faeile de illis slalualig. Scd cum ob impia , * \ . '
Joan. , 29.
17
Epbes. , 27.
Prov. , 19.
laeani eo magis arrisit, quod ei favet Medicaeus

cum tribus aliis, in quibus'legit'ir
. Editi \ \ .
(32) . Hanc vocem, quae necessarla quidem non videtur, sed lamen nibil nocet,
addidirous ex tribus vetusiissimis codicibus ei totidem aliis non ila anliqnis.
(33) , etc. Sic tres vetustissimi codices.
Editi \ .
(34) . Coisl primus .
(35) . Ila oies. codices sex. Editi .
(5>) " .
Codices Harl. ct
llcd. .
(57) . Ila sex mss. codices.

.
*
. .
(58) Ttr . Ita Ires vetuatissimi codic
Editi .
(59) ". Sic babenl omnes edili etns.^

uod in codice ms. insignis Ecclcsia* Pans. lep^
el paulo posl .
.
(40) ,
, . Itt
uterque, Coisl. secundus, Paris. ec Bigol. tw+

, , .
(41) . Harl. et Med. .
(42) . CoisK primus .
.
(45) \. Quatuor codiccs non *
quis&imi ..
u
989
EPISTOLARUM GLASS15 . EPIST. CCLXV.
900
cis^ - dogmala exierit ille ex Ecclesia, necesse est illius

(44) , , sectatores, anaihematixata illa haeresi, sic ad com munionem admitii, ut qui nobis conjuncti per vos
(45) , ' fuerint, ab omni recipiantur fraternitate. Nunc
' - enim pluribus non mediocris dolor infliclus, ubi
. \ audierunt eos ad vestram praeslamiam 411 aece, , dentes, et admissos esse a vobis, et communionis
, \ ecclesiasticae factos esse participes. Ac vos quidera
. par erat intelligere, Dei gralia noc in Oriejite solos
2 , vos esse, sed et multos babere commtinicaiores,
, Patrum illorum, qui Nicseae pium fidei dogma expo^ , suerunl, recte fidei defensores; el in Occidentc
, oranes vobiscum ac nobiacuni consenlire : quorum
\ - fidet tornum acceptum apud nos custodimus, et
\ sanam ipsorum doctrinam scquimur. Decebat igi ' , tur, omnibus, qui in eadem ac vos communione
| (46) . sunt, satisiieri, ul res gestae magis firmentur ex
luultorum consensu, nec pax scindatur, aliis absce , \ dentibus dum alii admillunlur. Sic igiuir decebat
f47) , \ Goncilium a vobis graviter ac leniler iniri de rebue
, - ad omnes orbis terraruro Ecclesias spectantibue.
. Non eniro qui cito aliquid decernit, laudandus esl;
\ sed qui flrma et immobili norma omnia conslituil,
. adeo ut examinaia subsequenti lempore senlentia
, ' probatior et spectaiior fiat, is Deo et bominibus
u\ , \ accepius esl, ut qui sermones BUOS disponal in
judicio". His verbis, quanlum per litteras colloqui
, \ roibi licuil, pietatem vestram cGrr\pellavi. Faxit
& \ , autem Dominus, ul nos mutuo altquaedo in unum
. , - ^ conveniamus : ut omnia ad Eoclesiarum Dei con , - cinnilatem vobiscum conslituenles, vobiscum recifcuv. piamusmercedcm praeparatam ajustojudice iidelibus
, - prudentibusqae dispensatoribus ! Nunc inlerim di ' - gnemini ad me propositiones niillere, quibus asseii, * - tientes Marcellt distipulos recepistis; baud illud
\ ignoranles, eiiamsi omnino id quod in vobis silum
. est, sartum teciumque pracsteiis, non lamen VOP
, ' rem tanli momenti vobismelipsis Ûribuere solis
, , * - debere; sed oporlerc, ul el Occidenlales, et qui ID
"Psal.cxi, 5.
(44) . Mirum id videur ac priraa specie vix credibile, Marcellum ob
mpios errores ex Ecclesia exiisse. Nam S. Athanaiius suspcclum illum quidem, sed lamen purgatunf D
labuit, teste Epiphanio, haeres. LXXU, p. 857. Hinc
llius discipuli communicalorias beatissimi papae
bbaaasii litleras osienderunt confessoribus jfegy*iis, ibid. pag. 845. Testatur idfem Epiphanius
aria esse Catbolicornm de Marcello judicia, aliis
um accusanlibus, aliis defendenlibus, pag. 854.
ûlinus ejus discipulos sine discrimine recipiew, ul in superiore epietola vidiraus. Ipse Basilius
epist. 69 queritur quod eum Ecclesia Roroana in
nununionem ab inUio snscepisset. Quomodo ergo
:xiisse dicitur ex Ecclesia qui tot habuit comraudcaiores ? Sed lamen S. Basilii testimonium cum
ua sponie magni e*t momenti (non enim ut in diudicandis Marcelli scriptis, ita in ejusraodi facto
frociive fuit errare), tum etiam hoc argumento
nfirroalur quod Albanasius extremis vitai su
mnis Marcellum a communione sua removerit.
êoue eDJm si semper cuui eo communicasset
r
Alhaiiasius, opus habmssenl illius discipuli confessione fidei ad impelrandam confessorum yEgyptiorura comimmionem : nec Pelrus Alhauasii succeesor canones violatos, concessa illis communione,
quereretur, ut videmus in epislola sequenli, ei
iEgyptum inler ac MarceUum ejusque clerum et
^ non fuisset rupta communio. Wdelur ergo
[arcellus sub (inem vita aliquid peccasse, quod
Anathasium ab ejus communione discedere cogeret : el cum jamdudum a loto fere Oriente damnatus esset, amissa Atbanasii communione, quae unicum fere illius refugium erat, desertus ab omnibus
videri debuit, nec ei nova ignorainia notato prodesse poierai concessa olim a Romana Ecclesia
Gommunio.
(45) . Has voces addidimus ex octo

mss.
(46) -. lla tres velustissirai codiees. Edili .
(47) . Ita Harl. cl Med.Editi .
Ibidem edili el . Tres
veiustissimi codiccs ut in lexiu.
994
S. BASILII MAGNi;
Oricnle sunt communicatores, rcslitationi eorum , rp^ta

consenliant.
, \
, \ ^,

2 .
EPfSTOLA C C L X V r
Fatetor Batilius minus recte se factum, quod non scripseril ad Petrum de m qwe egerani am
assuetum se esse iis, qwe non soltim ab Ananis, sed eiiam ab unanimibus suis molemstbi a
nec commotus fuerit, nec nuntiandu* Petro duxerii. Sed tamen $e ad conjessorc* *rtp*fsse,
moli remedium ab iis exspectenl, quibu* hcec curare convenit. Laudal hac tn re con$umuam
teqm ait eodem sludio aMuclum (uisse, ul nUiil liactenus Galatis responderel, qttia Pelrip
lamen eos tperat ad EccUsiam ita adduclum iri, ut ipti ad CaUiolicos, non ad eos Caiholici a
quod VoroUteus Petrum minu$ leniter allocutus [uerit; ted indigne Jactum esse demonHra
mter hareticos corarn Damaso et Pelro numerarentur. oblwioni tradenda cemet; p
nunc maxime pax tervelur.
Petro, episcopo Alexandrice.
(48),
4. Reite me reprehendisli, et utdecebat fratrew

4. \ &&
spirilualem, dilectionem veram a Domino edoctnm, , quod non te de oranibus quae bic gerunlur, sive parvis , &
sive magnis, certiorem facimus. Nara el tibl coitvenii . \ /
noslra carare, el nobis ad luam charitaiem de \ ' , \ a;irebus nostris referre. Sed noveris, fraler nobis . ,
colendissiine alque desideratissime, conlinuas \ ,
illas aeruninas vehementemque illuin lumulium, , \ , irjw
412 quo nunc exagitaiuur Eeclesi , id efficere, , ;
ut nibif ex his quae fiunt, novura nobis videatur. , ; -.i;
Quemadmodum cnim i i , quorum aures in ofllcinis (49) ;\ '
serariis oblundunlur, ad sonos audiendos exerci- ,
lali suut : ita nos assiduilale absurdorum nunlio-
rum assuefacii jam sumus, ut animuiu impertur- .
batum babeamus el inlerritum ad casus inopina- (50) :
los. Quaa quidem ab Arianis jampridem in Eccle- Q , xal :
sias slrutinlur, elsi mulla et magna, el per loium , \ ^
divulgata terrarum orbem ; sunt tamen nobis lole- * , yav:fw
rabilia, eo quod a manifeslis inimicis ac veritali \ f i *
doctrinae hoslibus fianl: quos quidem, curo consueia , , *
non faciunt, lunc miramur, minime vero, enm \ ,
magni aliqtiid aul lemerarii conlra pietalcm mo- . ^ "
liunlur. Sed moerorem nobis ac perlurbalionein \ .
afferunt, quae ab unanimis et idem senlicnlibus , , \
ilunt. Altamen el ha?c ipsa, propterea quod multa
,
sunt, ac frequenler iucidunt in nostras aures, ne , . "
inexspectala quidem videntur. Quamobrem nec , 55;
commoti sumus ob ea quae nuper prsler ordinein ' , ^
geata sunt, nec aures luas obtudimus; parlim (51) , ;
quidem cum sciremus famam sua sponle res ge- 1.
gtas perlaturam, partim exspoctanles, dum alii bas D ^
moleslias nuntiarenl: poslrcmo decorum esse non , afi
judicantes, ut ob lalia indignareinur, qiiasi cohlem- . :
plos nos e&se segre ferremus. His lanieii qui haec , ^
fecerunt scripsimus qua3 convcniebant, adborlantee , '\r
(
* Alias CCCXXI. Scripta anno 577.

(48) \ etc. In codicibus melioris noiae le'ilur , quia scilicet prxc^sil alia ad euraeiu Petruni epistola : cujus liluluin luc apposuimus. In editis auteiu habelur argumeiiliini quoddam tolius epistulai, quod ex tribus codicibus inss.
emendalum proferimits : , , ,
,
, \
\ * Etdem, lesponsio ad
illiui querelas, quod non tf Batiliui tiynificasset ea
que movebantur: tecum cortjunctum m Marallin

$i it patienter audiant. Item lettimonia de rau F
Meieiii et Eusebii episcoporum.
(49) .
Ita onroes BS^
.
(50) . Ita Ires veUislissimi eftiÊdili . Paulo posl >Goisl. pnnius ei N
.
(51) . Ita Coiil. ulerque, Harl., Rfl*
secundus et Paris. Edili .
Coisl. primus .
jr
EPISTOLARUM CLASSKS D. EPIST. CCLXYl

, -
quia disseneio aliqua inler fratres, qui illic
w * sunt, interceeserat, ut a cbarilate quidern non
i -. " , discedant, ab iis autem qui ecclesiastico jure erra-'
, , \ - tis mederi possunt, exspectent emendationem.
(5) , \ Qttod cum praesliteris praeclaro ac convenienti con
(55) , \ siiio, laudavi te, ac Doraino egi gralias, quod ali qu veteris disciplinae reliquia? apud te serventur,
. * nec Ecclesia suum ipsius robur in nostra persecu\ . \ tkme amiserit. Non enim nobiscum persecutionem
, & , paesi sunt et canones. Itaque saepe a Galatis im . \ , portune rogaius, nondum illis potui respondere,
, , - veslrum exspecians judiciuro. Et nunc si Deus de " - derii, nobisque palieniem aurem praebeant, spe - raraus nos populum ad Ecclesiam adducturos, ita
(54), * ut non ipsis nobis exprobreiurnos ad Narcelliaij; * - nos accessisse, sed illi menibra corporis Ecdeo, , - siae Cbristi flant : et malum dedecus, qnod ex
, \ - haeresi aspersum est, noaira suscipiendi ralione
deleaiur, nec nobis opprobriuiu iuuralur, ut ad illos
.
translatis.
1 , 2. Nos autem in irisliliam conjecii fraler Doro, , tbeus, quod, ul ipse scripsisti, uon omnia leniter
. et mansuete dixerit diguiiali tuae. Alque id equU
(55) . dem temporum altribuo difficultali. \ideor eiiim
, mihi nulla in re ob mea peccau prosperos babere
i - successus : siquidem frairum optimi non compe,% , riuniur lenes, neque ad obeunda rounera idonei,
(56). * - eo quod ex mea senlemia uon omnia peraguni. Is
- reversus inibi narravit quos coram Damaso epitkm scopo revereudissimo cum lua prxsianlia sermones
&p , \ - ^ 413 babuisset: ac dolorem niilii afferebat cum
(57) dicerel numeratos in Arianis fuisse religiosissi \ mos fralres comminislros nostros Meletium et En. I \ - sebium. Quorum rectam doclrinam eliamsi nibil
, - aliud commendaret, saltem illalum ab Ariania bel! lum oon exile reclas fidei indicium apud aequos re. rum aestimatores baberet. Tuam autem pielatem

conjungere cum illis ad charitalem debet ipsa
. , - eliam aerumnarura pro Christo loleralarum socic, ( , tas. Persuasura auiero sii tibi, vir cerie reveren*
^ (58) dissime, nullum rectae doclrinse verbum esse, quod
\ . ab bis viris cum omni liberlatc iion fuerit praediI ' - calum, Deo tcsle et audieulibus nobis. Qui profe*
) . Sic Harl. el Coisl. pri- Arianis fuisse. Non alius ergo collocutas est"ciim
les. EdUi . Ibidem edili D Dorolbeo, nec alius Meleliuni el Eusebinm lam in
^vov. Deest vocula in iisdem duobus mgs.
boneste appellavit. His adde adbibiiam a Basilio t>peope
(53) . Edili adduut , quod nullo ram, ul cxiniium illud par cpiscoporuin apud Pe
codice me. reperilur.
trum Alexandrinuni purget. Deuionslrat eum vel
{\.
Godex Medicaeus - ob solam persecutionis societalera conjungi cum
.
illis viris debuisse; praetcrita libenter oblivioni tra(55) . Coisl. primus et Med. . dit, modo deinceps iuitiuni aliqnod paciGcum insli(56) . Harl. et Med. - tualur. Hctc profeclo probaut iuinuuni illud de Metv .
lelio et Eusebio judicium, quod Hasilio lautum
(57) .&, scriplura anliquis- inussil doloris, a Pelro profectum esse. Mirum id
imi codicis Coisl. videlur praeferenda vulgalae - de tanto viro ac luciuosum : sed inde perspicitur
. Vix credibilecst tam iniquum ser- quid peccent atudia partium. Yideniur enim banc
WDem ex ore Pctri Alexaudrini emisaum fuisse. Petro opinionem injecisae calidiores Pauiini astid tamen Baailii querete nou alium peiere viden- pitialores. Non aequior fuit in Meletium Hieronyir, quamvis leniler rem insiuuel et cirm urbanis- mus, ul patei ex ejus epistola ad Damasum papam.
ima quadam circuitione. Ait enim sibi narrasse
(58) . Ila ires veluslissioii codices cum
Orolbeura quo^ cum Pelro sermooes coram Da- pluribus aliis. Edili . Paulo ôe( qualuor
so liabutsset, seque addil vebementer doluiase, IUSS. recentiores .
tim is diceret Meleiium et Euscbium uumeralos iu
W>
:S. BASILII MAGNl
Sti
cio ne ad boram quidem admisissemus eorum com- , >munionem, si illos in fide claudicantes depreben- . , , ,
tdiseemus. Sed si videbitur, omittamus praelerita, .
fuluris autem initium aliquod demus pacificum. , :
Nam nobis iovicem indigemus omnes secundum ,
membrorum societatem, et maxime praeaenti tem- (59) , \ pore, quo Orieniis Ecclesiae ad nos respiciunt, ac
vestra quidem illis concordia roboris et iirmitaiis ^
erit occasio; sed ai vos sentiant mutua aliqua su- , \ *#
spicione laborare, resolventur ac manus remittent, , , ]
quominus obsislanl Odei hosiibus.
.
9
EPISTOLA CCLXVU \
Basilius gtavi corporis infirmilate, quominus Barsam tnvuof, el Eecleswrum cura delenlta, desiderio
saltsfacit, euinque rogat ut pro se et pro Ecclesia orel; jam $e ad eum scripsiste deiiarat, et quedm
munuscula.
Barsce, episcopo Edessce, exsulanti.
", .
, &
Eqoidem pro mea in luam pielatem animi affeciione exoptarem coram adesse, ei veram tuam di- , ,
leclionem per me ipse amplecli, ac Dominum glo- ' riflcare, qui in le magnificalus est, ac venerandam , \ tuam seneciutem omnibus Dominum in terrarun ,
orbe ttmentibus illuslrem ac conspicuara praestxtil. ^.
Sed quia et gravis corporis inifrmilas me afflictat, \ et Eccleaiarum cura non enarrabilis mibi incuin- , \ >
bit, nec in mea situm esi poiestate, quo velmi , \ \ *proGciscar, et congrediar quibuscmn cupio;' per , ,
litteras lenio meum bonis, qu* in le sunt, per- Iju &
fruendi desiderium ac eximiam tuaoi pietateia \ , \ ?
adhortor, ul pro ine ac Ecclesia preceris, ut Domi- :
nus del nobis sine offensione decurrere reliquos ^ , =
dies aut horas peregrinaiionis nosire, ac prastet etiam, ut videaraus pacem Ecclesiarum ipsius, et \ rr/
tum de reiiquie iuis comministris ac commilitoni- , ssp*'
bus audiaious ea quae preeainur, tum de teipso, '
qu dte ac nocte populi tibi subdiii efflagitant a & , \ , & (60) xs>.
:
Domino juslitix. Scito autem rae 414
P
quidem scripsisse, nec quolies par fuerat, sed ta- . ,
men scripsisse ad tuam pietatem. Ac forle non po- , , insr::tuerunt servare ealulaliones meas, qui minisHe- . ^
rium lilierarum susceperant fraires. Sed nunc cum w copia sit mibi quorumdam e nostris ad tuam pwe-
tianliam proficiscenlium, et litteras eis commisi , Iibenter, et misi uonnuUa, quae dignare a mea bu- , \ .-"
militate suscipere sine fastidio, ac mihi exemplo , \ ^ *
Isaac patriarchae benedicere . Quod si quid etiam, D (61) , &
ut occupati animumque curarum mulliiudkie cbru- , xaUui-
tum habentes, decori negleximus, mihi ne impu- la**
iaveris, neque afficiaris trisiitia : sed tuam in om- , , \ *
nibus perfectionem imitare : ut et nos viriute lua , ^* |
perfruamur, quemadmodum et reliqui omnes. Sa- , ) , hzrfis
n o n
sae
*Geii.
9
wiijil.
Aliaa GCCXXYII. Scripta videiur anno 577

exeuute, aut 578 ineunle.
(59) . Harl., Goisl. prirous, Regius
primus, Pari6. et Bigot. . Iufra Reg. secumdus et Goisl. secundus , el .
(60) . Edili & . Deest ;

junclio in plerisque mss. Paulo ante Coisl. pn
.
(611 . Quinque codices l**?
. Qualuor . Mox codex Mcdicaees*'
.
B5
997
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCLXYIIl.
999
, nus, in Domino laetus, ac pro me oraiie, conccda , \ ris mihi et Dei Ecclesiae.
of . , (62) , , \

'.
EPISTOLA Cf.LXVHI \
Eusebio mirabUiier servato gratulatur. ejusque redilum sperat Ecclesiarum precibus concessum t r t . De rebus illius ex
libanio diacono edoctus, ccetera scire avel, aut citius, aut ialtemper Paultarn pretbyterum, cum redibit. Nihil ei in
mamu iradere ausus est; eo quod vice latronibus et deserloribus sint ExercUus adveniu nuntiato sperai moatcam iranquilliiatem ; tumque miUel aliquem e suit ad Eusebium.
Eusebio exsuli.
\ ' ,
Docuit nostra etiam aelate Dominus, sancios suoe
, \ a se non deseri, dum magna el poienti manu sua
\ vitam sanciilalis tuae protexit. Fere enim simile id
. ducimus ac in ventre ceti iltasum permanere san , ctum, et io vebementi flamma cilra damnum ver\ g sari homines Dominum timentes ; quandoqnidem
pielatem tuam bello undique, ut audio, vos cir , , , cumslanle, incolumem servavit. Et utinam servet
. \ (65) omnipolene Deus nobis, si/vixerimus, peroptandam
, (64), spectaculum, aut saltem aliis, qui tuum rediium
* , perinde exspeclant ut suam ipsorum salutem t Nam
, . futurum mihi persuadeo, ut Ecclesiarum lacrymis
, , et gemitibus, quos lua causa omnes effundunt, al \ (65) - tenius misericors Deus incolumem te custodiat,
, , donec annoat iis, qui eum noctu ac interdiu pre \ - cantur. Equidem quae usque ad dilecti fratris no . stri Libanii condiaconi advenlum contra vos acla
sunt, satis e\ ipso transeunte edocti sumus : qu
' (66) ' vero ab illo tempore contigerunt, discere cupi * ' mus. Majora enfm interjecto lempore et graviora
. G audimus mala istic evenisse : quae quidem, si iieri
\ possit, etiam citius, sin minus, saltem per religio (67) , , - sissimum fralrem Paulura compresbylerum, cum
(68), , revertetiir, discamus ita esse, ut precaraur, nempe
- yitam tuam incolumem et illxsam custodiri. Quo, , niam autem audivimus cunctas prsedonibus ac de . sertoribus referlas esse vias, veriii 415 sumus
(69) quidquam in fralris manus tradere, ne ei eliam
, , mortis causa simus. Quod si dederit Domious tr.o \ (70) . dicam tranquillilatem (siquidera exercitus audi , mus advenlum), curabimus et nostrorum aliqueni
, \ mittere, qui vos invisat, et singula quae ad vos
, spectant, nobis nuntiet.
' (71) .
62) . Edili \ . Deesl conjun- D (69) . Ita codex Vaticanus m duobus locis; bis enim haec episloia in codem codke
ttio i n plerisque ross.
(65) ... . Ua veleres bbn reperitur. Sic etiam codex Glaromontanus. Regius
eurnmo consensu. Edili , et paulo post primua secuodus . Coisl.
primue secundus . Mediceus
.
. . . . .
(64) " . Ita tres veluslisaimi codices cura secunda manu; at priroa scriptum fuisee
conjicit doctisaimus Salvinius. Harlaeapluribus aliis. Editi .
(65) . Plcrique mss. . Har- nus nunc babct ut edili , al olim videtur
babuisse . Non dubium est quin legenlxanus et Medicseus consentiuni cum editis.
dum sit , vel , cum constet
(66) ' . Multi codices ' .
tunc f braciam, ubi exsulabat Eusebius, gravissiiuo
(67)
\ \> . Ita
Ilarl.' Coisl. uterque, Vat. et Reg. secundus et ve- bello arsisse.
(70) . Conjunctio addiia ex eex msa.
lustae ediliones. Parisiensie \
(71) ' . Consentiunt in bac voce libri
. |
(68) . Conjunctio addita ex qainque veteres. Edili . Ibidem Coisl. secundus et
mss melioris noue. Sic etiam eosdem secuii muia- Reg. secundus .
' Alias IX. Scripla anno 578.
vimus quod infra legebatur in edilie
.
1
S. BASIL I IIAGNI
909
IS&-
EPISTOLA CCLX1X\
ArhUhm mortui uxorem consotatur Basilius, eique mctor cst, ui et rerum humanarum conditwm memor, er m
inhac vita splendorem considerans, tum etiam in aiiera feliciialem ob susceptum uxori opera el contilio ba
et ad promissam palienliw mercedem respiciens, dotori modum imponai.
kd conjugem Annihmi dueis consolaloria.
(72)
i. T6 \ ;
i . Gonsentaneum quidem erat et debitom animi
tui stalui, ui ipse corani adeesem el eorum quse ac- , , /
ciderant particeps fierem. Sic enim et dolorem . ^
nieuro leniisseui, et apud tuam dignilalem cpnso- , (75) lationis officium implevissem. Sed quia non Jam . oOxrr.
fert aniplius corpus meum longiores moius, eo re- , .
daclus sum ut lecum per liiteras colloquar, ne - (74) , h
nino videar aliena exisiimare quaj acciderunl. Quis
ergo virum illum geiuitu non prosecutns esl? quis . adeo corde lapideo, ui ipsius causa ferventes la- ; , crymas non profunderei? Me vero Irisliiia stngulari * (75) ;
iiuplevil, tuui honores, quos mibi privaiim habuil, , ?:
considerantem, lum couomune Ecclesiarum Dei ,
patrocinium. Sed tamen mibi in menlem venit il- . ' *,;
lum, ciim homo esset ac convenienli in bac vita , , , \
uiunere essei perfunctus, congruis teroporibus , riHrsus a Dco rerum noslrarum moderaiore assum- (76)
plum fuisse. Quae quidem ut tua eiiara prudenlia " \ >
considerans, casum animo ttquo ferai bortanuir,
et, quantum fieri polest, xruronam moderale susti- , , , &neat. Idoneura quidem el lempus, ul cor tuuin le- .
niat, ci locum det ralioui : sed lamen suspecius (77), \ *
roihi est ingens tuus mariti amor, ac lua iu ora- ' *nes beuigniias; ne forie moerori te dedas, *b sim- , \ ,
plicitatem morum profundam accipiens plagam do- ,
loris. Ac seraper quideni ulilis ScripluMrum do- (78) . #
clrina, sed maxiine ejusmodi lemporibus. Memento (79), igtlur latae a Creatore noslro seirtentiae, per quam \ .
-"*" ~~
r~-
g\
quotquot cx terra orli sumus, in terram reverti- ^ ; , * (80;

i m i r : nec quisquam ila magnus, ut dissolulioni ol ^ * \ \ ,
non sit obnoxius.
.
2. Admirandus ille vir erat quidem eximius et
2. \ (81)
magnus, el corporis robori parem babens animi , \ '
\irtutem, fateor et ego, neminir sanc in utroque , \ , secundus; sed tamen bomo erat, et mortuus esl, , * , \ ut Adam, ut Abel, ul Noe, ut Abraham, ut Moses, , , ", , ', ;
ut alius quivis, quem ejusdem ualura participem ,
nominaveris. Non igilur quod is ereplus fuerit in- (82). , .
'
digoemur : sed 416 Q ^
conjuncli cum
u0<
alj i n i t i o
-Gen. , 19.
Alias GLXXXVI. Scripla anno 578.
(72) . Hanc vocem addidimus ex tri- D
bus anliquiesimis codicibus.
(75) TQ . Sic iidem tres codices.
Edili .
(74) &. Halres iidem codices. Edili .
IbidemGoisl. $. Harl. prima manu .
(75) Ex* . lla mss. sex. Editi ' .
(76) . Ila tres vetuslissimi codices. Editi
. plures codices non anliquissiiui
.
(77) . Vocula addita cx iisdem tri
bos mss. Paulo post edili \ . Harl. el quatuor alii ul in lextu. Ibidem Med. et Goisl. priinus
y
. Ilarl. .
(78) . Sic mss. codices octo. EdHi
.
(79) . Harl. .
(80) AC . Ita Ircs vetustissimi codices. Fiiti
' . Paulo post edili . Octo codkt*
u l i n lextu.
^81) . Sic trcs vetuslissimi codices.
Edifci .
82) ... , lta tres veluslissimi
lices et Bigot. Edili ... . Mss. codices qualubr . ox Harlaeanus codex
. Plures alii non autiquissimi wvot, .
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. GGLXX.
160-3
" . (85) ipeo vixerimus, gratias agamus ei qui conjunxit.

Etenira viro orbari, libi cura aliis mulieribua com;- \ . mune est: sed dc tali conjugio non arbilror aliain
. muiierem aeque posae gloriari, Ununi enim revcra
exemplar natura bumanse virum iilum Gondiior
* noaler creaveral, unde omnes in eum conjicieban , tur oculi, et lingua oninis res illius pradicabat:
' * \ piclores auiem et staluarii forraae dignilalem as * , sequi non poterant: bielorici vero, dum ros prae , clare in bello gestas referunt, in fabularum incre . " - dibilium incommodum incidunt. Quare ne adduci
- quidem plerique poteranl utfam trislcm illum
, , nunitutn circumferenli credereut, aut omnino mor'. '' iuum esse ArintbsDuin faiercniur. Sed lamen per\ \ . peesus est, quse et coelo et soli et terrae accident.
, , - Abiit splendidum nactus exilum, nou senio fractus,
(84) * claritale nibil Imminuia : magnus in praesenli vita,
, raagnus etiam in futura; nec e x prasenii splon dore delrimentuin ullum paasus exspectata? g l o , - rias : eo quod o m n e r a animae maculam in ipeo vi (85) 133 exitu lavacro regenerationis repurgaverit. Qtio .
rum illi concilialrix cum fueris el adjulrix, m a x i \ , * mura babe solatium, ac traosfor animum a
\ \ prasemibus ad futurorum curam, ut digna ha , ' bearia, quae per bona opera parem a c ille requietis
locum consequare. Parce matri senio c o n f e c U e ,
. , parce lilise lenerx, quibus s o l a ad solatium relicta
, - es. Sis exemplum fortiludinis caeteris mulieribus;
. * et ila dolori moderare, ut neque illmn anhuo pro\ , ^ jicias, neque a trislitia absorbearis. ln oimiibus a d
, . magnain patienliae mercedem respice, quae a Do
mino noslro Jesu Ghristo in vila*. a u o b i s actae re, muneratione promissa cst.
.
EPISTOLA CCLXX*.
Rresbperum aliquem Basilius in puniendis raptoriout segniorem objurgat : ac tancti ul puella parentitms rettitualur, raptor precitm ejiciatur, et excotnmunicalus denwitieiur, ejm adjutoret per tres amm cwn tota sua [amilia
precibus ejiciunlur. Totum etiam pagum, qui raplam receperal, aut autodierat, aul pro ea retinenda pugnaverat,
frectim poriier ejicit.
,
Sine itucriplione, de raplu.
, \
,
, \
^
, \
. , ,
,
.
\ \ . ,
, , , \ * \
Valde doleo, quod vos in velilis rebus nec indlgnari reperiam, nec intelligere posse in ipsam bominum vitam et in bumanuin genus scelus esse ac
tyrannidem, commissum illum raplum, ct faciam
liberis injuriam. Scio enim, si id vobis omnibus
esset senlentiae, jamdudum nihtl prohibiturum
fuisse, quominus mali^ illius consuctudo ex patria
nostra pellerelur. Assume igitur in re praesenli
zelum Ghristiani, et pro sceleris oierito commovere.
Ac puellarn quitiem, ubicuuque inveneris, onini
constaulia auferens, reslilue parenlibus : bunc
ipsum autem arce a precibus, eumque e x c o m i i H i nicatum denuntia: alque eos etiam, qui cum eo
' (85) . Postrema vocula addita ex octo

mss. Paulo post iisdcrn freli codicibus inimutavimus quod erat in edilis . Nec longe
cdili . Tres vetustissimi
codices ul iu loxtu.
(84) . Goisl. primus cum alio
. lbidem multi codices non aaiiquissimi

.
PATFIOL. G R . X X X I L
(85)
( u omnes msa. Edlti
.
* Alias CGXLIV. ScripU posl annum 374.
32
1005
S. BASILIl MAGNI
facinus aggressi lunt, gecundam 417 canonem ,
.--_..
- * , (86), \ (87)
Jama
nobis
vulgaiirm, tres annos cum lotis suis
familiis a precibus ejice. Quin et illura ipsum pa . \ ;*
gam, qui raplaui recepit ac cusiodivil, aut etiam .. , , ,
a'J eam retinendani ptigiiavit, universum a precutn , \ ! (88)
porietale abscinde : ut discant omnes, tanquam eer- , , ,
pentem, laitquam aliam quamvis besiiam, coromu- , * asv
nem hoslem existimames raptorem, ita eum inse- (89) , \ ' aotxsu.
ctari et injuria affeclis opilulari.
EPISTOLA CCLXXI \
'.
Significal Batilius Eusebio, quicwn (Aim et domum el medapogum et omnia communia habuerat. ouantum
ril, eo in civiiate, tit quam advenerul, non itwento. Inlerun sese $cribendo consolalur, eique Cyriacum, wi
crimini* expertem secwnque conjunclum commendat.
Eusebio sodali commendalilia pro Cyriaco presbytero.
Staiim et e vestigio post tuum discessum cum in

(90) 56;
cWiiatem advenissem, quanta, te uon invento, af- , m,
feclus sim trislitia, quid atlinet dicere ad virum \ -,
verbi non indigenlein, sed experienlia edoctum, , (91) *;
ut qui eodem modo aflectus stl? Quanli enim niibi " \ Ipirot
fuisset pretii, Eusebium perquam oplimum videre , \ , \
et amplecli, ac recordatione ad juventutem iierura , \ .
redire, et dierum illorum meminisse, iii quibus , \ !v, :
nobis et domus una, et focus unus, el paedagogus , , \ ,
idem, et animi rclaxaiio, et siudium, et delicia?, , , ,
et inopia, et omnia inter nos ex aequo erant com- (92) . : : &
munialQuanli me putas aeslimalurum fuisse, ut ^;
baec omnia in meinoriam per luum congressum re- , \ >
vocareio, et gravi hoc senio absierso, juvenis ite* , rum ex sene faclus viderer? Sed his voluplaiibus C ; ' *
carui. Ut autem per lilieras prudentiam tuam v l - , u\
derem, meque ipse quo poteram modo consolarer, , olx
id mihi ereptum non est, reverendissimo compre-
abytero occurreute Cyriaco, quem me tibi pudet *
commendare, einuque tibi proprium per memei \ ' , ?
reddere, ne forte perperam facere videar, ut libi \ , \ \
adducam, quee libi propria sunt et exiraia. Sed . ' \
* Alias X I . Scripta in postremis annis S. Ba- genera recensere, si eadem sententia comprebeosi
fuissent, qeinibil prorsus comniierant. Paguser^c
ilii.
(86) . Satis commode hac voce intelligi intelligi debel inagna pars incolarum. Si quis lam
posset epislola ad promulgandam excommunicatio- exrsiimet nullum in boc pago presbylerum fuisse,
nem quoquoversum missa. Sed verisiiuile non est universosque incolas a precibus, qu in alierios
hunc bominem a Basilio jam palam et aperte pro- pagi ecclesia fiebanl, exclusos fuisae ; illud semper
scriptum et excommunicatum fuisse. Tunc enim in manebit, quod mihi probandum proposui, ouliao
rorsus ecclesiam generali decreio inlerdicuu >
presbyieris, qui ejusmodi bominein ab epiecopo exasilio fuisse. Praterea cum accurale disting^
<iomniunicatum ad nreces admieissent, audacia et
ienierilas rcprehendi deberenl, non negiigeuiia, deliclorum species, inde sequilur, vel omnes oo
qu Umensola a Basilio reprehenditur. Quare centes fuisse, vel nocenlium ei innocentium babi nibil aliud videiur esse quam canon Basibi iiim fuisse discrimen. Ex his illud etiam coiligi potrigesimus, in quo de iis qui raptores aJjuvant tesl, eos, qui raplorem juverunt, idcirco cuui (
familia puniri, quia familia sceleris expers m
eadem ac iu bac epietola d;cernunlur.
(87) . Coisl. uterque et Med. . erat: idque eonlirmal ipse Basilius, qui eos secna(88) . Visi suul sibi in boc Basilii de- dum canonem jam a ?e edilum pnniri jubel. Porro
creto eruditi viri imaginem quamdam generalis in hoc canone nemini prorsus nisi nocenti pttu
inlerdicti pcrspicere. Sed lameu non leve discriinen imponilur.
(89) . Iia mss. quatuor. Ediu
intercedit. Nam 1 quod sceleris conscios arcet a
precibus argumeuto esl liturgiam in boc pago mi- .
(90) . Deest conjanciio in qa
nime inlermissam fuisse. 2 Inde etiam sequiiur
iron orones pagi incolas a precibus remotos fuisse, que codicibus, non umen in CoisL primo, oê
sed jeos taniuni, qui scelus adjuveranl. 3 ld con- inutilis videiur.
(9) ... , rd. I u sei mtt.
firmatur ex accurala enumeralione eorum qui operam fiuam contulerant, ant puellara recipietido, aut Editi ... .
occtdiando, vel eitain dimicando. Inuiile enim ct
(92) . l U plerique mss. Editi to(>
abiurdum fuisset lam accuraie varta delictorum
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCLXXH.
1005
iOOG
, - quoniam oportet me et teaiem esse veritatie, et M,

* qui gpirilualiler conjuncti sunt, largiri quae babeo
maxima; viri quidem in sacerdoiio innocentiam
* (95), - atque iniegrilatem arbiiror tibi quoque n o l a m esee
* ac perspettam, tamen et ego boc confirmo, cum
, , nullam ei sciam ab iis, qui manus in omnps inji. (94) , ciunl, nec Dominum timent, structam fuisse ca-j" : . Oi lumniam. Alque etiamsi quid ab eis accidissel, ne
il,e vir
-N a m Do"
- sic quidem indignus esset 4 1 8
, mini boslee gradus eorutn quos impugnant, magis
sapi . ', , confirmant, quam de concessa illia a Spiritu gra (95). ' tia qutdquam detrabunt. Sed, ul dixi, ne excogiia , \ , tum quidem fuit aliquid in virum. haque illura ut
; , , presbyterum calumniae experiem, nobisque conjunctutn, ei reverentia omni dignum viiiere ne grave, ..
B rU, et tibi ipse consulens uliliier, el nobis gratum
1
facieDS.
*.
EPISTOLA CCLXXII*.
Cvnmmtiastel Basilio Acliaau diaconu* Sophronium ipsi succensere, normuUorum sermombus deceptum; mirari se * H
gnificat Basilius. quod adulatoribus aures prcBbuiuet Sophroiiius; seque declarat, cum muitos ab \n\anlia usoue ad $enectiuem dilexeru,nemim plu$ iribuitse, quarn Sophronio. Qumnobrem nihil magis se alienum esse, quam Hymetium
ipiprceierre, aui in Memnotdano neyotio conlra ejus voluntatem aut rem venire. Ingenue narrat quid hac in re dixerti. Rogat ul has stbi tutpiciones remittal, ac deinceps Basilii erga u amorem caLtuwUa omni poborem ducat.
Sophronio magisiro.
(96).
1. (97) ,
' ,
.
\
. '
C
* ,
,
. \ ,
\ ,
,
. , , ,
, \ (98)
\ .
'
, , \
,
, \ * (99)
,
. \
xal ,
fcx
. (1) .
! ,
.
1. Nunliavit mibi Acliacus diaconus, nonnullos

tibi ut nobis succenseres persuasisse, calumniam
nobis inferenles, ut animo non amico erga tuam
afleclis gravitatero. Ego autem miratus non sum,
si quidam tantum virum assectenlur adulatores.
Solcnt euim quodammodo aiagnis poleslatibus iliiberales ejuaniodi cultus adhserere, quibus cum de~
sit bonum proprium unde cognoscantur, sese ex
alienis malis commendant. Et fere, quemadmodum
rubigo pestis est tritici in ipso nala trilico; ita et
asseniatio se in amicitiam insiauans, pestis esi
araiciliae. Non igilur, ut dixi, niiratiis sum si,
qucmadmodum fuci apiaria, ila isli splendidam
tuara ac illusirem doraum circumstrepant. Sed i l lud raihi miruni et omnino inexspectatum visum
est, te, virum gravUatemorum maximc conspicuum,
adductum esse, ui utramque illia praeberes aurem,
et contra me calumnlam acciperes : qui cum mullos dilexerim a prima aetale usque ad boc seniuni,
neminem novi quem in amicitia integrilati luae
praelulerim. Nam etiamsi ralio non persuaderet,
ut te talem virum adamarem, inita tamen tecum a
puero consuetudo satis me tuae agglutinaret animae.
Quantum autem valeat ad amiciliara consueludo,
haud ignoras. Quod si nihil exhibeo bac volunlate
dignum, da veiiiam meae irabecillilati. Neque enim
(93) . Sic Harl., Med., Goisl.

uierque et Regius priinus. Edili Paris.
. Haganoensis et Basileenses .
(94) . Ita H;.rl., Med. et Coisl. 2.
Witi . Paulo post edili,
. Sex mss. ut in lexlu. Sic eliam ediiio Hagaii. et priroa Basileensis.
prxceaserat epistola. Editi
(95)
Ita iidem sex
mss., iiempe Harl., Ned., Goisl. uterque et Regius

uierqne. Edili .
(96)
lta Harl., Med. et
Coisl. prirous. Âlii , qitta ad Sophronium
, Eidem ob calumniam $ibi intlructam.
(97) . lta Harl., Coisl. priimig, Med.,

Yal., Reg. primus, Glarom. ei Bigot. Legitur ' in aliis tribus, nempe Beg. secundo, Coisl.
secundo et Paris. Edili habebant *.
(98) : Goisl. primus et llarl.
.
(99) . Goisl. primus .
(1) " . Harl. et Med. .
* AUas GCGXXX. Scripta postremis annis S,
Basilii;
S. BASILH MAGM
*W7
ipse opuB i me in amicitte specimen exquires : sed ' voluntaiem videlicet optima quaeque libi precan- (2)
tem. Abeit emm ut aliqua&do res tuae eo usqae de- .
primaniur, ut adeo tenuium, qualis ego sum, be- , , ;
neficio egeas.
, .
2. Quomodo igilur ego conlra te dicerem quid2. ,
quara aut facerem in Memnonii negotio ? Haec enim ;
mihi narravit diaconus. Quoraodo familiarilati tuae . *
Hymetii opes anteposuissem, bominis iia prodige ' () ;
rem suam absumentis? Profecto nibil horum ve- (4),
riim est: neque dixi, neque feci quidquam contra ; ' *
ie. 419 ^ * autem foriasse occasionem dedit , .

roentieQiibus, quod a rae nonnullis tumuUuantibus
diclum est: Si siaiuil Ule vir ad opus perducere , *
consilium euum, sive turaultueinini, sive non, iient , *
profeclo, et loquentibus vobis et lacentibus, nihilo- ,
minus qu sibi proponit. Sin aulem sentenliara , , \ *
muUveril, cavete deturpelis venerandura amici no- \
stri nomen : rieque sub specie studii in paironum , veelrum, vobis lucrum per lerrores ac minas, quas () ,
intentalis, comparale. Ad illud aulem qui testa- \ , ,
o i e D i a conscripsit, neque per me neque per alium
de hoc negotio magnum rainusve quidquam locu- , .
* u
tus sum.

.
3. Fidem autem his non debes denegare, nisi me
5. \ ,
omnino desperatum esse putes, ac magnum men- (6), \
dacii peccautm parvipendere. Sed omnino mibi et . -jv^
de hoc negotio
suspicionem remitie,, et in poste- \ \
rum caluiunia oinnt niajorem existima meam in te ^ ,

animi affeclionera : ac imitare Alexandrum, qui \ (7) , 'cum epislotain contra medicum ul insidiaiorem , ,
accepisset, atque boc ipso tempore medicamen- , *
lum ad bibendurn suraercl, lantum abfuit ut fldem ,
adhiberet calumnianti, ut simul legeret epistolara, , *
et poiionem biberet. Nullo enim ex iis, qui amici- , \ . tiae laude spcclali sunt, ignobiliorein me esse pro- \
fileor, siquidem nunquain in amicitia peccasse de- ,
prebensus sum, ac praelerea a Deo meo niandaiuni , \
cbarilalis accepi: cujus libi suni debilor, non so- ,
lum ob communero bominum naturam, sed etiam , *
quia privatim te lum in me, tum in patriam bene-
.
flcum agnosco.
1
Iu(
EPISTOLA CCLXXIII \
Heram commendat hommjam ugpe de u bene merito.

Sine inscriptione, pro Iiera.
Tfpa.
CtiiD omnino persuasuin sil mibi me a tua digniUte ita diligt, ul quae ad me spectant, tua repules;
^
, -
* Alias CCXVI. Scriptainpostremis annis S. Basilii.

(2) . Iia Harl., Med. et Coisl. pritnus. Edili . Paulo post eosdem tres codicea secutiroutaviinusquud erat in edilis
.
xatowj
Reg. primtis et Bigoi. .
() .
Tin
. Goisl. uierquc, Reg. secundus
U) Obo
is. .
Hartoeanus et alii cum edilis cont Paris.
ientiuDt. Yidetur non sine ironia Baiilius Hymeiii
opes praedicare, quem prodige res suas ait abso>

mere.
(5) . lla Ires vetasliesJmi codices.
Editi .
(6) ' . Ua Hari. el alii noanutli. Editi . Deesl
etiaro iu Coisl. primo. lbidem muiti coiices
.
(7) . Harl. et CoUl. primus . bira
iideiD codices .
EPISTOLARUM GLASSIS . EPBT. CCLXXY.

, ", coiendiseimuro fratrem nostram Heran, quem nott
h * - GX quadam coneuetudine fratrem appello, sed ex
, - accuratissima, et qua major eeee non poesit ami (8) , ciiiae affectione, suminse tuse probilali commendo,
] , \ (9) ac rogo, ut et iilum on secua ac necessariom
ts , \ - tuum conspicias, eique pro viribus patrociniom
impendas, quibus in rebue opus ei fuerit tua pru - dentia; adeo ut inter mulia, quae jam de me meri tua es, boc etiam beneftciuin namerare possim.
.
1ST
'.
420EP <>LA CCLXXIV \
Commendat Himerio eumdemtferam,quem ab infanlia tuque ad senectutem amicwn habuerat.

(40)
Bimerio magittro.
" g Meam cum fratrc colendissimo Hera amicitian

, et consueiudioem a puero proraus incepisse et ad
(, (H) senectutem ueque Dei dono perseverasse, oemo
, . . est qui melius quam tu perspexerit. Fertne enim
\ et luae magnaDimitatis amicitiam ab ilio leoipore
, \ nobis Dominus largilus est, ex quo eliam inter
. nos, eo donanie, cognovimue. Gum igitur ei luo
// , patrocinio opue sit, adbortor le ac rogo, ut et ve*
, (42) \ - tori nostne amicilise aliquid tribuens, et ad urgen , tem nunc necessitaiem altentus, ita negotia illius
, ' tua faciae, ut nullo alio patrocinio egeai : sed
, omnibus ex sententia confeciie, ad nosrevertatur:
, ' - adeo ui inier roulta beneficia quae tu in me contu ' - listi, illud etiam queam numerare, quo majui
, \
aliud, aut quod magis mea referat, mibi attriboert
, , G ac vindicare non poesim
.
*.
'
EPISTOLA CCLXXY"
Eidem Herce patroewktm mptoral advertu* inimicorum calummas.
', "*
Sine inscriptione, pro Htre.
* (43)
(44)
,
(15)
' . "
, '
,

,
*
. ,
Pnevertisti preces meas tua erga colendissimuin

fratrem nosiram Herara animi affectkme, ac liberalius cnro eo egisti, quam precati fuiseemus, cum
eiimiis honoribus quos ei habuisli, tum gusceplo
illius, quolibet tempore, palrocinio. Sed tamen cuni
res illitis silenlio prelerire non poesira, eximiam
tuam dignitatem rogo, ut el mea causa tuo in virum
etudio aliquid addaa, euraque inimicorum euorum
calumniis superiorcm^ in pairiam remiitas;
enim nunc est extra invidiae tela, mullis illius vil
iranqnillilatem perturbare conanlibus. Quos contra
(8) .
Editi hunc locum sic exhibcnt :
r/. Coisl. primus ei Medicaeos nihil discrePant ab editis, nisi quod habent :
. Combefisiua ui lucem affeât, legit . Sed tota ree enitescit ex codicibus Regio secundo, Goiel. secundo, ex qnibus
additfimuatyoorav et delevimus .
(9) . Sic Med. et Goial. primus cnm aliis
auobos. Editi . Mox Regius eecandus et
Coisl. gecundus .
(10) . Coisl. primas et Claroro.
.
cundo et Goisl. secundo . .

(42) . Deest ea vox in Coisliniano prrroo.
(13) ' . Praepositio addita ex qualuor
mss nempe lled., Yat., Reg. secundo et Glarom.
(44) '. Goisl. secundus et Reg. secundus
et Glarom. .
(15) '. Ua Coial. uterque el Reg. secundus. Edili .
Alias GGCGXYl. Scripta eodem tempore ac prxcedens.
'* Alias GGXVIl. Scripia eodem temporev
(44) .
Med. ct Yai. cum Reg. 8 C -
1011
S. BASILII MAGNl
\m
unum babebimus prasidium insuperabiie, si tua (16) Ulttm manu prolegere volueris.
.
^&,
.
EPISTOLA CCLXXVr.
0<7*.
Cwn (Uius Harmatii simulacrorum cultu ad religionem Christianam contersiu Mttet, hortatur patrem BasU
m tis, quce ad corpus atltnent, obedtenha egntentus, tdemju* sibi in animam non arrogel, sed potius illius
tudmem adtmretur, quod ven Det cuUum paterno obsequto antiqworem halmerii.
Harmatio magno.
(17) .
\ ;
Et communis hominum oiiinitim lex cominunes
parenles dedit adolescenlibus senes: et nostra (18) , ;
Cbristianorum propria nos seniores in parentum
loco talibus constituit. Itaque 421 & e inutili- .
ter existimes ac citra necessiiatem curiosum esse, " , si deprecatorem me praebeo pro tuo apud te filio. ,
IIujus quidem in caeteris obedienfiam a te reposci .
aequum judicajnus: enim vero obnoxlus tibi est,
quantum ad corpus attinet, et ex lege nalurac et ex , \ , \
civili illa qna regimur. Animam autem, ut ex divi- ' *
nioribus acceptam, credere par et alteri subjici , , oportere, ac debilis longe omnium praestantissimis (19) , \
Deo obstrictam esse. Quoniam igitur nostrum ' .
Ghristianorum Deum , euinque verum, plaribus \ ,
vestris diis, et qui per corporea symbola coluntur, , ' , '
anleposuit, non ideirco illi succenseas, sed potius , admirare animi fortiludinem, quod timore et obse- , \
quio paterno antiquius ei fuerit, per veram cogni- , \
tionem ac vilam virtuti consentaneam conjungi
cura Deo. Exorabit' quidem te et nalura ipsa, et \ * . morum lenitas in omnes ac mansuetudo, ut ne tan- \ ,
tillum quidem illi succensere in animum inducas. \ (20) ,
Profecto atrtem nec meam deprecationem fasiidies, *
TCI potius per me adimpletam luae civiiatis depre- (21)
calionem: quae quia te amat, libique bona orania ' precatur, teipsum qtioque sibi videtur Cbrislianum , (22) \ , \
suscepisse. Tanto illos gaudia perfudit fama subito ,
.
civitati allata.
.
n
EPISTOLA CCLXXVH*
>.
Bmlius cum audisset ex Tlieotecno de Maximi vtrlitubus, g/ratulatur et, quod ex illustri genere ad tvangelic
. tran$latu fuerit; eique demorutrat unum etse expetendum et iaudabile, ceternum bonum: ccelera autem um
nmora et tomniU faliaeiora.
Maximo sclwtastico.
Relulit mibi honcslus ac bonus Theotecnus quae D
(25)
(19) . Harl. et Med. .

* Alias CGGLXV. Scripla rn poetremis annis
lem eodem modo inlelligendum, ac infrt
S. Basilii.
** Alias XLII. Scripta in poslremis annis S. Ba- , vel referendo ad superius verbom
, vel subaudiendo , ut in pluribusapod
eilii.
(16) . Sic ires iideiD codices. Basilium locis.
(20) . Qutnque codices recentiores
Editi .
(17) '. Non legitur in non- habent \ , et panlo post . Sed
veliisiissimi codices cuni editis consenliunl
nullis codicibus mss. recentioribus.
(21) , lla ires vetusiissinii codices et
(1S) kr . Nullus dubito quin legendum sil , adolescentibus. Combefisius alii nonnulli. Legilur iu Regio primo ei
legendum putat , juvenum parentes. Bigol. aliero. Editi .
(22) 01... . Ita Goisl. priraus, cui favent
Sed vir doctus idem commisit ac inturpres, ut his
verbis adolescentiam designan nou iniel- Harl., Med., Reg. eecundus el Coisl. secundus, io
Hgerel. Sequentibua autem verbis quibus legitur . Editi ... . Mox Coisl.
, no$ $eniore$, non aelatem, sed dignilatem primus , id est, iwlu* nuniius
(25) .
Sic reperimus in sex
aacerdoiii indicari cxistirao, ita ut idem valeaut
veteribus libris, nempe Coiel. utroque, Hari., Med.,
ac nos r>re*bytero*.
EPISTOLARUM GLASSIS I I . EPIST. CCLXXVH.

1015
, \ j ad tuam gravilatem specunt, mibique injecit desi , (24) derium tui congressus, clare depingens oratione
* animi tui efllgiem; ac lanium in me tui amorem
, \ (25) incendit ut, nisi el senio gravarer, et mecom nuxxt , - Irita detinerer ipfirmitale, el innumeris Ecclesi
, - coris constriciue essem, nihil remorari me posset,
, - quominus te convenirem. Neque enim parvum re . vera lucrum est, ex ampla familia et illustri genere
, ad evangelicam iranslatum vitam, refrenare raiione
(26) , juventutem, carnisque libidines ralionis imperio
, - subjicere, et humilitatem araplecti conseotaneam
(27) Christiano, de seipso, ut par est, unde scilicet pro , , - dierii, et quo abilurus sit, senlienti. Nam nalurae
, , , (28) coneideralio reprimit aniini tumorem, et omnera
. jaciantiam ac conturaaciam exterminat; ac wio
, verbo, discipulum consliluit Doroini, qui dixit:
* , Diteite me quia mitis sum et humilis corde Re , * , vera enim, fili charissime, unum est expctendum
. et laudabile, setcrnum bonum ; 422
autem
, , cst, in prelio et honore esse apud Deuin. At hu^ . mana hc tenuiora sunt umbra, et somniis falla . ciora. Juventus enim vernis floribus citiue defluit,
, . * - ct corporis venuslas aul morbo atit lempore flac ^, cescit. Alque diviliae quidem inGdae sunt : gloria
(20). vero facile mulabilis. Ipsa eliam ai;lium sludia hti , . ? jus aevi finibus continenlur. Sed et eloqueniia, quas
repl ^ studio digna omnibus videtur, auribus tenus gra. " , tiam obtinel. Sed virtutis exercilatio pretiosa esi
oi XoV.i . liabenli possessio, speclaculum occurrentibus j u . , cundissimum. His sludium inipendens, dignum le (50) . Qv ipsuni prsestabis promissis a Domino bouis. Ca3le, - rum quomodo ad oplimarum rerum acquisitionem
\'. . perlingas, et quomodo acquisitas conserves, longius
5* est dicere, quam pro praesenli sermonis iiisiilulo:
\ (31), sed tamen venil mibi in meiiiem, ba?c ipea tibi
. dicere, ob ea quae a fratre Theotecno audivi; quem
^ * (32) - semper quidem oplariiu verum loqui, maxime vero
, - cum de le sermonem babet, ut uberius glorificetur
* , in te Dominus, preuosissimis pietatis fruciibus ex
& * \ , ? radice aliena abumdanti.
,
.
%
Matth. , 29.
ât. et Reg. secundo. Reguis priraus et editi

, id est, Maximo philosopho, cui inscripta
erat epislola alias 41, Istam praicedens in antiquo
litierarum ordine. Ulrumque Maximum distinguendum esse oslendetur in Vita S. BasHii.
(24) '. Sic mss. septem. Editi .
.(25) ... &\ . Sic tres veiuslissimi codices. Edili ... . Habent etiam
Coisl. secundus et Reg. secundus .
(26) . Ua Harl, Goisl. ulerque,
d. el Reg secundus. Edili .
(27) . Ita Harl., Coisl. priiuus et Med.
Editi .
(28) cl. Yoculam secundam addimus ex sex
ss. Ibidem quidam codices . Non muUo
poeiediii . Tres veluslissinti
M
codices et Reg.. secundus ut in textu.

(29) . Harl. . Quatoor alii codices non antiquissimi .
(30) . Ua Harl., Coisl. primuset plures
alii. Vat. , miraculum jucuudissimum.
Editi , lbidem ediii . Septem
ross. ut in lextu. Paulo post iisdein freti codicibus mutavimus quod erat in editia
, , ... .
(51) . Ua trcs vetustissimi codices.
Tres alii . Editi .
(52) , lla msa. sex. Vaticanus codex
. Editiones Hagan. et Basil. .
Paris. prima . Allcra curo antiquioribus
consenlit.
S. BASILH MAGNI
i<H5
EPISTOLA CCLXXVIir.
Cum tcepe Yaleriani videndi spes BasUium (ruUrata esset, rogat ettm per liUeras uladse venhr* non graoe
Valeriano.
Tuam ego nobtlitatem, etiam in Orpbanene cum

essem, cupiebam videre. Sperabam enitn le Gorsagnenie versanlem, libenter ad nos accessurum, si
convenium in Attagaenis celebraremus. At cum
hunc eonvenlum non habuerim, in raonte videre te
exoplabain. Rursus enim bic Evesus, cum non
Jonge absit, spera congreseus augebat. Sed cum
neutrum in locura venerim, ecribere instilui, ut ad
me digneris proflcisci, cum rem aequam faciens,
dum juvenis ad senem accedes; tum per congressum aliquod a roe consiliujn accepturus, propterea quod negotia Cxsareae cum oonnullis babes, quae
ut coroponanlur, opera mea indigent. Itaqne, si
rooleslum non est, ne pigreris ad me venire.
- , ^
(55) , . &

' (54)
. ,
. (55), ,
. * ,
,
, ,
*
,
,
. , ^
.
EPISTOLA CCLXXIX**
Commendat preefecto
cwem Tyanenum.
Modesto prafecto.
(56)
* Quamvis miitti litteras a me ad tuam dignitatem

perferant, tamen ob eximium bonorem, quem mibi ,
babes, magnanimitali tuae nullam arbitror mole- (57)

gtiam multitudine lilterarum exhiberi. Quamobrem
llbenter huic 423 etiam frairi hanc epistolam ira- .
didi; cum mihi comperlum sit et ipsutn otnnium, (38)
quse in optatis habei, compotem fore, et me apud ,
te inler beneficos numerandum, qui beneficiorum ,
occasiones bonae tuae volantali ministrem. Quam ad rem itaque pairocinio tuo indigcat, ipse tibi expo- C .
net, si modo ilium bentgno dignoris aspicere oculo, , ,
eique apnd praestantissiinam luam potestatem lo- ,
quendi fidiiciam dederis. Ego aulem id quod in me 0 fiitum est, per lilleras declaro, quidquid in illum
fiet, proprium mihi emolumenlum videri; praser- , tim quia Tyanis profectus, banc ob causam ad me * ,
renil, quasi inagnum aliquod luAum habiturus, si , *
cpislolam mcam veluli supplicantis instgne pro- , ,
ferret. Itaquc, ut et ipse de spe non detidat, el ego ' .
honore consueio perfruar, et tuum illud bonarum ,
rerum studium etiamin praesenti negotio adimplea- ,
tur, precamur illum a te benigne euscipi, et inler \
tuos maxime necessarios numerarL
, ,

EPISTOLA CCLXXX*"*.
'.
Commendal liominem sibi propinquum, quemque m filii loco habebal.

Modetto prccfecto.
Quamquam audacia est tanto viro per littcrag
* Alias CCCCXXV. Scripla in episcopatti.

** Alias CCLXXIV. Scripia in episcopalu.
* Aliae C(XXXV. Scripta in episcopalu.
(33) . Coisl. primtis et Clarom. .
(34) , Coisl. primus '.
(55) . Coisl. primue .
(36) . Hic obiter monebo veterea libros,

in quibus hae epi&tolae varie ordine conlineniar,
non , eed tilulum Nodeato tr>*
buere. Quod qaidem recie emendalum fuil inediiis.
(37) . Ila plerique mss. Edili
.
(38) ". Reg. secundua .
W7
EPISTOLARUM CCA5SIS I I . EPIST. CCLXXXll.
1018
, ' \ ^ supplicare, tamen bonor, quem a te prxcepi, limiipLflfe ditalem e meo corde expeliit, ac fidenler ad te
, {5 - scribo pro hominibus mihi quidem genere propin, ,
quis, sed bonore dignis ob morum probitatem.
. * ltaque qui banc noslram reddil epislolam, mihi
(59) loco fiHi esl. Cum ergo sola tua benevolentia ei
. \ opus sit, voti ut compos fiat, litteras meas quas
libi vir memorattis, veluti quoddam suppircantis
, , ' insigne offert, digneris aceipere, eique tempus con \
cedere res suas enarrandi, et cum iis qui illum
' (40), juvare posannt colloquendi, ut, jubente te, eito
\ , optata consequatur, ac mibi gloriari liceat,quod Dei
- dono datue eit mihi patronns, qui meos neceesa, \ (41) rios, proprios suppltces ac perfugas esse ducit.
, >.
.
'.
EPISTOLA CCLXXXP.
Rogat ut Helladiu* per&quatori* mnnere liberetor.

.
, (42)
\
. ,
,
\
, \ .
(45)
, , \
} 5 ,
"^ , , ,

^ .
<
'.
Modesto prwfecto.
Meraini magni bonorie a te delati, cum mihi

inler alia fiduciam magnanimitati luae scribendi
dedisti. Ulor igitur dono, ac bencficio bumanissimo
fruor; cum ipse gaudens, quod cum lanlo viro colloquar, tum eliam magnanirmlaii lua? occasionem
me responsis bonestandi ministrans. Cum aulem
jam lux clementiae pro sodali meo Uelladio principali supplicaverim, ut exacquandi cura liberalo
laborem in res palriae nosire impeudere424 liceat,
cumque me benevolo quodam nutu dignaius sis,'
preccs easdem renovo, obteslorque mandalum ad
provincfo rectorem iriiftas, ut ei hanc molestiaa
condonet.
EPISTOLA CCLXXXIP
bwital ad celebrittuem martyrum, non tine peranUa reprelteruione, quod non vocatas queratur, vocatut wro non
venial.
Ad episcopum.

(44).
Non vocatus quirilas, vocatus vero oon ota*

MJj , xal
\ queris. Liquet autem ex secundis te in prioribus
. , inani prseiexlu usum esse. Neque enim venissee.
, . ul credere par est, eiiamsi vocaius lunc fuissea
Obtempera igitur nunc vocantibus , et ne iierum
, ,
* \ iias iniquus, cum probe scias, crimeit crimine
accedenle coufirmari, ei secunda culpa ceniorem

& . \ \ - fieri accusalionem priorie. Te aulem semper ad). , * - D h<>U> me ut patienter feras : quod si me non
ftrs patienter, saltem xquum fuerit, ut martyres
**|. , nequaquam contemnas, qtiorum ul memoriis communices advocaris. Fac igitur in primis ab utris (45), .
que, sin hoc libi visum nun fuerit, saltem a
prsesianiioribus gratiam ineas.
(39) . Coisl. secundas .
(44) . Harl. et Clarom.
, Episcopo ad conventnm
i?l '
- itafmss. Editi .
^.
-
501
i a v T O r
() . Ita tres vetustis-
codices. Edili .
]*) . Coisl. primus et Med. .
1.1, )
W . Coisl. primiis
vocato. .
(45) . Harl. .
' Alias CCLXXVIII. Scripta in episcopata.
** Alias CCCXXXVI. Scnpuin episcopatu.
1019
S. DASILU MAGNt
EPISTOLA CCLXXXUP.
Spem agert viduas se illam visutum, alio corwentu, post eot quot brevi habitarm erat, indicto. Scmnhm qu
inlerprclatur.
.
Ad viduam.
Diem quidem conventui idoneum inventuroe nos

speranius, post eos convenlus, quos in montanis
locis indicturi sumus. Colloqui autem tempus,
praeter conventus celebrationem nullum aliud nobis apparet, nisi quid praeier spem Doimnus dispensaverit. Gonjecturam aulem facere debt* ex
statu rerum tuaruro. Si enim nobilitatem tuam de
una doiuo soliicilam tanta circumstat turba curaruro, quantis putas me quotidie negoliis distineri ?
Tuum autem somnium perfecliore quadam ralione
arbitror id significare, contemplationis animi curam aliquam esse suscipiendam; ac oculos illos,
quibus Deus conspici poiesc* esse sanandos. Ca>
terum solaiium ex Scripturis divinis babens, neque me, neque alio quoquam ad ea quae decent ^
perspicienda indigebis, salis munita Spirilus sancti consiliis, ejusque praesidio, ad ea quae conducunt.
t
EPISTOLA
ccLxxxnr
(46) & ' (47)

> . ;
(48) . ?
(49) :
, *
;
,
,

. , , ,

.
'.
PelU ut monachi tribulis sint immtmes.

Ad censitortm , cau$a monachorum.
(50),
Equidem pulo jam normam aliquam constitutam esse apud tuam dignitalem de iis quae speclant
ad monachos, adeo ut necesse non babeam peculiare
beneficium ipsis 425 petcre, sed satis sit eis,
communi cum omnibus perlYui buma.nilate. Sed
lamen mei oilicii esse ducens, horum bominum
pro viribus curam gerere , ad eximiam tuam prudenliam litteras mitto, ut qiti jam olira saeculo
nuntium reiniserunt, ac suum ipsorum corpus ita
moriificarunt, ut neque pecuniis, neque corporeo
labore quidquam prodesse publicae rei possint,
tributis eximantur. Enimvero, si modo secunduro
professionem vivant, neque pecunias, neque corpora habent; cum illas videlicet in egeuorum usus
profuderint, haec vero jejunando ac precando contriverint. Scio autem fore, ut nibil magis revereaTt8, quam homines ita viventes, libique illos adjutores parare velis , ut qui per evangelicura vivendi genus Dorainum placare possinl. <

,
' ,
' ,
* \
, ,
,
,
,

, . Kst
\ ,
*
,
\ . ,
' ,
\ (51) ,
.
* Alias GGLXXXIV. Scripta in episcopatu.
** Alias GGGIV. Scripta in episcopatu.

(46) . Synodi nomine mulia apud
Basilium significari sotenl, interdum episcoporum
concilia, inlerdum fidelium convenlus ad dies fegios martyrum, ul in epistolis 95, 98, 126. Ipsae
eliam ecclesiae vocanlur synodi in epiet 286 et
521. Hic autem eos conventus designat Basilius,
quos, cum ecclesias agrorum visitaret, convocatis
presbyleri*, indicere solebat : horum exempla habos in epistola 278.
(47) . Ita Coisl. ulerque, Keg. sccundus eiClarom. Ptures codices non habuimus in
bane epislolam. Edili .

(48) . Sic iidero rass. Editio prima Paris. .
(49) (. Coisl. secundus et Ref.
secundus adilunt, quod deest tum in edilis, tuoi in
codicibus Goisl. primo et Glar., .
(50) . Hunc lilulum sic cxbibent Goisl. priinus et Med. Alii codices el eiliii
addunt ,
eos tribuiis exitnat.
(51) . Ila Coisl. priiuus et Hed. cam

aliis nonnullis. Editi .
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CGLXXXTI.
'.
102*
EPISTOLA CCLXXXV.
Commendat BcciesiW GoS&$ttVh$2 quce ntmiis trtbutis premebantur.

[,
xpo- Sine inscriptione nl patrocinium Ecclesias tonciliet.
, \
w , : , ,
,
oy, (, (52)
,) , .
,
,
jp , .
Qui Ecclesia curam gerit, cuique possessionum

adminislralio commissa, ipse esl, qui banc tibi
iradic epistolam, dilectus ille fllins. Iluic digneris
qaibus de rebus ad tuam dignitalcm referet, tum
loquendi libertatera dare, tum asseveranli aures
praebere : ul saltem nunc recreare se possit Ecciesia , et ab ilta mullorum capitura bydra liberari.
Pauperum enim possessio est ejusmodi, ut semper qnaeramus , qui eam suscipiat; eo quod Ecclesia suum ineuper potius absumat, quam ex possesaionibus aliqnid percipiat emolumenti.
EPISTOLA CCLXXXVI".
(7
fyajical Basilius fure* in ecclesia comprelienso* se judicari debere, ac immerito Commenlariensem $ibi eorwn rece~
piionem arrogare*
Commentariensi.
.
(53) Cum nonnulli in hac ecciesia comprebensi sint

, malefici, qui furati sunt contra Domini praeceapi - plum vilia pauperuro veslimenia, quos induere
, - oportebat magis, quaro exuere; cumque ab iis,
& quibus recti in Ecclcsia ordinie cura incumbit,
, (54) comprehensi fuerini, ad te autem existimaveris,
, , ut qui rem publicam geras, ejusmodi personarum
*: (55), , , receptionem pertinere; dedi ad te litieras, ut te
:i (56) facerem certiorem, quae in ecclesiis peccantur, ea
: , - a oobis, ut par est, eraendari debere, nec de hig
. rebua judices esse imerpellandos. Quapropter
, \ , vestes sacrilege subreptas, quas deposilum apud
\ - te inveniarium, et in omnium aetaniium oculis
', , - ^ exscriptum exemplar declarat, recipi pra?cepi,et
fyn , - alias quidem venluris servari, alias vero iis qui
" aderant tradi, 426 hoimnes vero in disciplina
, ) atque admonitione Domini corrigi: quos spero in
. " Dei noraine meliores deinceps me reddilurum.
(57), Quae enim tribunalium plagae non efficiunt, ea
pierumque novimus tremenda* Domini judicia per. aot - iicere. Quod si tibi visum fuerit et de his ad Co (58), ^ mjteai referre, adeo et j u r i , et viri integritati
, confidimus, ut per me libi liceal facere quod li
buerit.
.
1
(52) . Sic mss. tres. Editi '/.

%
<53) Er . Quamvis bc verba

icraldipossint, in hoc conventu, id est, in aliquo
tortyrum festo, vitletur laineit Basilius ipsura lom, ut Gommenlarienst notum, designare, non
iem festum, qui forte illi non tam cognitus erat.
orro eccleeias vocari synodos perspicimus ex
piei.521.
(54) . Quamvis in bac voce consentiant
diti ei mss. codices, nuilus lamen dubUo quin
igeodum sit , ut legit inlerpres ac lcgenum monet ComMlsius. Nam si legamus referendum id erit ad Baailium. At quomodo
bsiliue ejusmodi personarum receptionem ad ComMMarienaem periinere exislimassel, qui non alio
consilio hanc epistolam scribit, nisi ut sibi iudi*

cium hujus rei vindicei?
(55) . Ad Commentariensem receptarum personazum cuttodia observatioque pertineat,
ait lex data anno 371, cod. Tbeod. lib. ix, tit. 3,
p. 58.
(56) **y . lia Coisl. uterque et Reg. ee
cundus. Edili * .
(57) ". Coigl. primus
(58) . Coniileni Orientia inleliigil Gothofredus in notis ad legem modo citatam. Sed non
video cur non potius intelligendus sit comes Pontlcae, cujus in dioecesi eral Caesarea.
* Alias CCXXIX. Scripta in episcopalu.
" Alias CGCGXVII. bcripU in episcopatu.
J025
S. BASILII MAGNI
EPISTOLA CGLXXXVli*.
!4
'.
Bemovet precitnu hominm nequiuimum cum iota famUia.

Sine inscriptione, contra ultores.
Diflicillimum est cum hoc homine negotium. Non

enim babemus quid faciamus tam versipelli ingenio atque, ut ex rebus ante oculos posiiis coojicere est, desperato. Nam in judicium vocalus, ncfn
respondet; quod si advenerit, tanla uberiale utitur dicendi ac jurandi, ut praeclare nobiscum agi
puieraus, si cito ab illo discedamus. Sape etiam
illum vidi crimina in accusatores convertentem. Et
in summa, natura nulla esi inter ea quae hanc tcrram depascunt, lam versuta, tamque ad malitiam
flexibilis, quam est viri illius, quemadmodum levi
facto periculo spectare licel. Quid autem me percontaroini, ac non vobts ipsi persuadetis, ui illius
loleretis injurias, tanquam iram quamdam divioitiis inveclara? Sed ne vos peccatorum communicalio coniarainet, cum omni sua familia a precum
consortio et a reliqua cum sacratis comniunione
separetur. Forte jam res cavenda effectus, pudore
suffundelur.
eTvat . . OS
,
,
, (59)
, xa2
,
. . *
otxui}
\ ,
(60) \ '
. ,
(61) * ,
; *>
' , (62)
, \
. (65)
, *
EPISTOLA CCLXXXVni**.
'.
Nefarium hominem, prpmm coram uno aul altero, demde coram Ecclma frustra reprehensum cta precibus
excommunical Basiiius, ac vetat ne quis cum eo mitceatur.
Sine inscriptione, contra ultores.
,
kuos communes poenae ad sanam menlem non
revocant, nec a precum communione separailo ad ,
poeiittentiam adducit, eos necesse est traditis a .
Domino canonibus subjicere. Scriptum est enim : ^ -
Si frater tuut peccaverit, corripe eum inter te et
ipsum : st te non audierit, a$$ume tecum alium :
quod si ne sic quidem, dic Eccle$ice: $i vero neque
Ecclaiam audierit, sit tihi de ccetero ut ethnicu$ et
publkanuB " ; quod ipsum et in islo factum fait.

Semel accusalus est: coram uno et altero cotivictus futt, tertio coram Eccleaia. Gum igitor 4S7
eum obtestaii fuerimus, nec acquieveril, sit deinceps excommunicatus. Et hoc pago toli nuntietur,
eum admitiendum noa esse ad ollam rerum ad

,
, * xal
' ,
(64) (65)
\ \ . " * \
\ . :
, \ , * (66) . \
-
"Mallb. xvm, 45-17.

totis familiis arcet a precibns; communem irrOfX
* Alias GGXLV. Scripta in episcopatu.
pqenam, quia, ut ibidem obeervavimus, comnoie
** Alias CCXLYI. Scripta in episcopatu.
(59) . Negalio addita ex MedicseoD pehcatum eral. Quinetiam in bacipsa epislolacsift
et duobus aliis. Ibidem Coisl. primus ail, sed ne vos peccatorum communiealio conlemni,
eum omni $ua familia precum consortio ti rtliqu
.
(60) . Coisl. primusii . Mcdicaeus cum sacratis communione tepareiur, salis iwlnai
cum Reg. secundo el Goisl. secundo . Plu- sibi innocenlem bominis familiam non videri, sejuc
metuerc IIA pravo exemplo corrupla simileni peroifes in hanc epistolain codices non habuimus.
(61) . Goisl. secundus el Reg. secun- ciem aliis inferal.
(62) . In Coisl. utroque, et Med. el Ro>
dus . Vitupcrat S. Augustiuus in cpist. 250
facluin Auxilii episcopi, qui virum epectabilem eccundo scribilur .
(65) . Sie qualuor noslri codices pro eo
Classicianum cum tou familia excommunicaverat.
Diacrcpat ergo Basilius ab Augustino, si bominis quod erat in editione 2 Paris. .
(64) '. Editi . Melius dcesl
nocenlis innoceniem familiam arcel a cominunione.
Sed nihil cogit ejusmodi decretum ei altribuere. CGIUS in Coisl. primo.
(65) . Edili addunl , quod meld
INullo certe in canone poenam ejusmodi imponit. In
epistoia sequenli gravissimam infligit excommuni- deesi in Reg. secundo et Goisl. secundo.
(66) ". Sic iideni duo codicee. Ediu tew*
cationera, sed nocenlis familiam noo tangit. Quod
si in epistola 270 eos, qui raptorem juverunt, cum Ibidem editi . Mss. .
EPISTOLATIUM CLA5S1S I I . EMST. CCLXXXIX.
1026
vuvtav , , - itain pertinantium eocielalem : ut ex eo quod

, cum eo non commigceamur, sit prorsus diaboli
5 .
pabuium.
\
EPISTOLA CCLXXXIX\
ietkmet expanti cur eripere non possit honmrnn tiocentem, qui sacram mrginem famoso libello lacexaverat, el legibu* }Mnitus calumnias de integro reiiovaverat.
Sine inscriptione, de tnuliere afllicta.
Ego par peccatuin esse judicans et impunttos

, \
, \ relinquere delinquentes, et niodum iransgredi
} (67), \ plectendo, poenam quae mibi cumpeiebai, buic viro
, inflixi, arcens euni a comniunione cccesmsiica;
* \ et eos qui laesi sunt horiaius sum, ul se ipsi non
, - ulciscereutur, sed Domino uilionem permitterent.
tfai. , (68) - ^ Quare si qua esset ulilitas mearum adiiioiiitionuro,
, , tunc fuissem exauditus, sermone ulens ejusmodi
qui mullo esset ad iidem faciendam apiior, quam
. \ (69) lillera ad flecleodum. Sed poslquam verba au , \ , \ divi valde gravia, et tunc silui, ei minc decere
\ . me non arbitror de iisdem agere. Ego enim, inquit,
, \, , \ virum, liberorumque procreationem et sattiiluiii
1 , , (70) conlempsi, ret unius consequendae causa, ut Deo
, probaia essem, et bene apud homines aodiivni.
. Sed posiquam homo a puero in corrumpendis do , mibus iostitulus, solita impudeniia sese oblrudeiis
, in domum meam aliquando irrupit, tnibique co\ , gnitus tanlum fuiiex simpHci colloquio, quae ignoxal ' , ratione illitis morum ac imperiio quodain pudore
* illum aperte verecundabar expeilere; eo iiapieialig
, C
conturaeliae devenit, civitatem lolani injurio * (71) , sis in me sermonibus repleret, meque famoso l i , bello valvis ecclesiae affixo decantaret. Ob quse eiiam
. ' \ indignationem abquam a legibus experiua, iierum
, - rediens maledicla sua renovavit. Rursus referta
(72) . conviciis meis, foruin , gymnasia, tbeatra ac aedes
, - eorum qui illum ob vilae simiiitudinem recipiunt.
, , * Nec mihi turpissima convicia atlulerunt, ut ex iue . \ - lioribus rebus, ut oporlebat, cognoscerer, eo quod
, , apud omnes inlemperaniis aniiui notis inusia sim.
, - ln b)s, inquit, alii quidem laetanlur maledictis ,
*!(^) . , \, proptereaquod nalura conviciis gaudent boniines :
? , alii vero se indignari dicunt, non tamen mecum
* - doleni; aliis persuasum est vera esse convicia ;
>, * dubilant alii, dum ei loties juranti animuro atiendvai - , - D dunt. Non esl autem qui mei commiserescat:
: . sed vere nunc solitudiuem sensi, meque ipsa luowt * (74)* geo, non fratrem , non amicum, non cognatum ,
a c
(67) Tfj . Med. et Vat. .

(68) . Duo codices recenliores . Mox
ttulii codices , . Nonnulli \ .
(69)
...
lia Res.
secimdus et
Coigl. secundua. Alii et edili '... .

(70) . Sic Med. et Coisl. primus. Editi
pi . Paulo post legendum \ .
(71) Kar* . lta Coisl. primus. Editi *
. Paulo anle legendum , mu^to, ui s&pe alias, uumero, vel .
(72) . Ex bis patel aoclorem libelli
eiiilio damnatum.
(75) $. lialletombefl&ius . Sed noa
uTent codicea mse., nec opas est sanam kctionen
emendare. Subobscura autcm hujus loci sententia

sic videlur explicari posse : Erat illa virgo ob faIBOSOS Hbellus omnibus cognila, iia ut in omniuni
aerinonc verearetur. haque si catumnise non ipsam
pudicitiam, sed aliud quidpiain oppngnassenl, illud
saltem ex calumniis consecuta essel, ul eani omnes
virginem esse ecirent. Sed Cum maledicia in ipeatn
pudicitiam enipissent, non jam stia illain virginilas, utpote inconiinentis animi nolis inustam, apud
' bomines commendare potuit.
(74) '. Qualuor codices . Vat.
. Reg. secundus .
' * Alias CCXLiX. Scripia in episcopaiu.
<
im
& BASHil MAGNl
x&\ , orbr. , &,
bomimim habens qoi meo dolore moveaiur; ei, ui , , , ovotaovtphr*
mihi videlur, solam me hac urbc miseriorem in- \, loae,
venio, irt qua tam pauci improbos oderuni : qui , h
quidem illatatn bis et illis contumeliem non v i - * !
dent in orbem progredi, ac ipsos aliquando ap- ^
preliensuram. Cum hc et alia longe adhuc gra- , . ul
iora mihi cum innumeris lacrytnis exposuisset, -^
abiit ne me quidem a querelis immunem diinit- , , <>
tens, qu6d cum palerno animo dolere cum illa de- , , } |
berem, inditferens essem in tanlo malo, et in alie- , , \ -
nis rumiiis philosopbarer. Non enim jubes, aic- . - I
bat, ut pecuniarum jacluram contemnam , neque , -tfvw;
ut corporis labores perferara, sed ut laedar in te&ripsa fama , cujus jaclura fil cleri commune dam- , &.
nuin. Ad haec verba quid me illi respondere velis, ^ ;
ipse, admirande, judica ; cum apud me slatutum , , , \
habeam , ut nocenles magistratibus non iradere, * ,
ita nec iraditos eripere; quibus id jam olim ab , $ Apostolo dictum est, ut magislraium in malo (76) * :
opere limeant: JVott enim *ine causa gladium por- ^ > tat". Quemadmodum igilur iradere iubumanum , \, est: ila eliam eripere illius est qui conlumeliam , " (u,
alit. Forte iniroitus iu causam differetur ad no- \ -
strum usque advenlum ; et tunc oslendemus, ni- . " * einfa
hit nos prodesse posse, quod non sint qui roorem * \ ,
, wj;*sAr
gerant ac obsequantur.
.
(
EPIST.OLA CCXC*.
./.
Sxporat Nectario quomodo eorum, qui pagis praficiunlur, id est chorepiscoporum, eleclione* peragi
Nectario.
Bona multa eveniant iis , qui tuam dignitatem

ad continuum mecnm per lilleras colloquium incitant. Non enim pules consuetudinis causa dici
a uobis talia, sed ex vero animi affeclu vocem
tuara a me maximi fleri. Quid enim mihi oharius
esse possit Neciario, qui mihi a pu^ro ex dolibus
perquam eximiis notus fuit, nunc vero omni vir
lute ad lantum splendorem pervenit ? Quure mihi
amicorum omnium aiuicissimus qui tuas ad nie
(78).
.
, 5:i
(79).
* , ;

\ , *
,
; " a:riv*a
" Rom. xiii, 4.

* Alias CCCXXIll. Scripta in episcopatu.
opprobria recantare noluisse. Ubi aotem rei, inco(75) ". Mallet CombeOsius . Sed luiiii aequitate, liberari poierant, non deerat opfrz
nibil muiandum.
'
Basilius, ul perspici potesl ex pluribus episiolts.
(76) . Notum est olim episcopos 0 (77) &. Reg. secundus ei toisl
pro noceniibus deprecaiorum munere fungi solitos secundus .
(78) .' Reg. secundua et Coisl icidea
r l e Basilius ab bac bmuaiiiiale
esse. Videbilur
videDiiur frrte
discedere : noa lamen discedit, nec pugnai cum Au- secundus , quia videlicel iii utroque codice
gustiuo, qy reoruiu palrocimuiu apud judices me- praecedil epislola 5 ad Neciarium qui filiun arpirito ab epismvs suecipi docel epist. 155 ad Ma- seral. Addil uterque codex cuni editis " >cedoninm. Nam falelur Augusiinus in illa episiola 7.-~
n. 20, pro iis qui aliena rapuere, magit apud eos , * '.^*
11
quirepetuni, quam apud eos quijudicant, intercedere non humana concurtatiutu prcmoveri oporta &
convenire. kd aulcm perfecit Basilius;al ubi vidii , *ed per eleclionem Dei qui eti tuperom*\a.
1
K
nihil &e apud virgincm iaesam promovere, inceplo rum brc melius desuut in atiis m&s., nee et p*
deslilil. Deinde vcro addil idem Augustinus n. 2 i , scopis, sed de chorepiscopis agii BasUios.
(79) 6 . Priious artieu
11011 audere se dicere, interteniendum esse pro uliquo, ui quod tcelere abslulit, sceterts impunitate. -abest a codicibus Hari., Med., Coisl. secun<!<
$ideat. Quainobreiii non erat, cur Basilius depreca- Reg. aecundo, et Bigoi. altero; sed legitur i n ^
loreni se praeberet pio ejusmodt sycopbania, quera . priiuo et Reg. primo. lnfra Coisl. prioiasTi: ^
perspicuuin est ex tota bac epistola calumnias et .
4
EPISTOLARUM CLASSIS I I . EPIST. CCXG.
4030
& . HUerae affert. Qaod aatem aUinet ad electionem

; (80) - eoruro qui pagis praeflciendi eunt, ai qid eerte
, , - aut graliam apud hominet iniens, ant precibus
indulgens, aui limori ceden fecero; quidvie po, , (81) lius quam elfcelionim peragain. lNon 4 2 9
. , ,
dispeusiilor ero, sed caupo buioanis auiiciiiie Dei
. dunum perinulans. Quod *i data suflragia ab Ito, iniiiibus dantur, qui ex spccie exlerna teslari
, , ai - possunt , quxcunque leslanlur , illa autem judicia , quinani magis idonei siut, ei qui cordium
^
. arcana novit, a nnslra bumiiiiale permiituiHur *
\ , illud sane universis satius ftierii, diclo iesiiiuojiio,
(82 a sludio el coiilculione omni pro tis quibus da , lum e>l testirooniuiii, quasi pro necessariis, abs . tincre : Dmim autein precari, ut quod uiile
' , fuerit, non lalcat. Sic enira non jam hoinini even& . tum in utramque pariem ascribemus, sed Deo
,
gralias ob ea quae evenerinl referemus. Ac pro , (83)
feclo si hsec eecundum homiiiem fiuot, ne iiunt
- - . , quidem : sed hmialio quidera sunt, a veriiale
^ autem absunt longissime. Illud eliam considera,
, et, qui ut sua ipsitis sententia vincal, omni modo
' . conlendit, non leve periculum proposilum esse
- ne peccaioruni parlem ad nos aliquaudo lraha (84) , mus. Eniitivero cliam ab iis a quibus id nun .
quam exspeciasses , multa peccanlur ob i.aturar
,
bumaii3? proclivitatem. Deiode vero privatim
,
amicis consilia dantes saepe opliina, eliamsi con, \ , \ eulentibus nibil videamur dicere quod pcrsua ; deal, gre non ferimus : quibus auleni in rebue
, non hominum volunlas, sed Dei judicium esi,
; " ' ;
nos etiam Dei judiciis non anteponi indignabi , , * mur? Itaque si hoc ab bominibus dalur, quid
% , , opus est a nobis petere ? nonne poiius par fuerit
quemvis boc ipsum a semeUpso accipere? Sin
(85). * aulem a Domino dalur, precari decet, non vero
^") indignari. Alque inier precandum nosira ipsorum
; \ \ voluntas expuscenda non est : sed quod utile eat
permitiendum dispensanti Deo. Deus aulem san (86) ,
cius omnem rerum molestarum experientiam a vestra domo arceat, atquc lum tibi, tum omnibus
ittis oecessariis raorbi et damni experteiu in omni prosperilate vitatn iiupertiat.
e , , i , n
W . Hac voce non designatur ctorilate anliquissimorum codicum, Cftisl., Med.

lou dioecesis, sed cerliis qmdam pagorum mimerus alque ctiaui Harl. qui sic ba>uit prima manu. Edili
thonpiscopo coinmissus, ul patel ex episl. 112, . Posseni autem Basdii verba sic
ibi Basilius sic loquilur de qtiodam choropiscopo : D iutelligi : Abslinendum a conlentionibus, quasi non
, \ unus aliquis inter eos, quibus daliuii esi leslimo * . Uignaberis nium, sed omnes nosiri sint necessarii. Sed inagis
ntem el pauperum domum ad pago$ ei commis$os arridelsensus, quem in interpretando secuti .iiimue.
miuenlem invisere. Kx hac auteui epislola paiet Simililer Basilius in capul laaiae, pag. 456, vi:|iorepiscopos ad arbitrium episcoporum de- luperat ejusmodi elecliones, in quibue unusquisque
ignan solilos esse, sed rem eleclioni comuiis&am noii virtuurn, sed neceKsitudinem et consanguini<se. Quod luioime mirum, cum ipsi eliam in pa- talem spectai.
(85) . Sic Hedicaeus el Harlaeais presbyteri el diaconi uon siue eleclione ordtnanuur, m p.ilei ex epist. 54. Erat aulein cborepi- nus. Edili ,
coporuin sedes insigni alicui affixa pago, cui alii , elc. Sed itnitaiio quidem sunt veritati$
3gi althbuebantur. Unde Basiiius in epist. 188, ab ipta autem veritale absunt longusime.
(84) . Tres iuss. non velustiaaii. 10, aitctor est Ampbilocbio ul agruin Mesliai
eimi .
ubjxluin Vasodis subjiciat.
(85) . Regius ulerque et Coisl.
. Iia Harl., Coisl. primus et Med.
dili . Voriendum pulat Combufistus, epcundus cuiu ulroque Bigot. . Hac
*t nunquam fecerim. Sed noslra interprelalio con- lectione coniirinaiur noslra inierpretaiio. Aliler
rmaiur ex bts quae infra dicit Basilius : Ai pro- enim reddi potuisset, dispensanti quod ulile est Deo*
Mu u hccc secundum hominem /Sunc, nefiuntquidem. (86) . Deest preposiiio in tribus veiu(^) ". . Niiilur haec scriptura au- slissimis codicibus.
S. BASILII MAGNI
4051
EPISTOLA C C X C r
SÂ'.
Xbnothevm chorepUcopvm qui ex summo atceticce vite fervore ad $avularia negotia deUtpna fuerat, ad pm
tem BatUm revocare conaiur.
r
Timotheo chorepiscopo.
Et scribere omnia quaecunque seiilio, neque

, ,
epistolae modo convenire video, neque alias sa- , .
lulationis speciera decere; et silenlio praeterire \ ^;
pene impossibile mibi est, jusia iu le iracundia \ (87) ,
eorde fervente. Mediam igitur viain inibo, alia .
quidem scribens, alia prseiermillens. Yolo euim , , :. K:ite reprebendere, si fas est, ainica dicendi aequa- , , : ~,
bilitale. Quoiuodo Timolheus ille, quem a pueri- . , 5
tia ita sese ad rectam et asceticam vitam inlen- disse novimus, ut imuioderalionis in his rebus ac- >, :
cusareiur; 430 nunc ab ea re unice consideranda (88) ,
discedens, quid faciendum sit, ut cum Deo con- ,
jungamur, respicis ad ea quae de te nescio quis ,
existimat, et suspensam ex aliorum sentenlia ^ \ , \ &
vitara habes , et quomodo nec amicis inulilis sis, , ,
nec inimicie ridiculus consideras, ac ignoniiniam , \ >
apud multoe ut oiagnum aliquod malujD formi- , , , \ :;
das; nec cogiias te dum in bis rebus immoraris, \ , ;
imprudontera praecipuum ac primarium vilae ge- ; " /:
nus negligere? Plenae enim sunt Scripturae lesti- ,
moniis, quibus edocemur non posse siinul utra- , \ :
que retineri , mundi hujus negotia et vitam se- , (80) ,
cundum Deum ; plena esi etiani ipsa natura \
ejusmodi exemplis. Nam in mentis aciione duo . " -
stmul cogitare omnino non possuroiis. Atque in ::)^
iis qua? aensu percipiuntur, duae voces simul 6 .
emissse auribus capi eodem moinenlo et discerni /non possunt; idque cum duo nobis ad audien-
dum meatus aperti siuL Oculi quoque, nisi ambo C . ^;
in una aliqua re visibili deflgantur, suum niuuus , irzr.iaccurate obire non queunt. Atque ita est iu re- , . ;
bos natoralibus. Jam Scripturarum tesiimonia
libi referre non minue ridiculnm, quam noctuam,
ut aiunt, Athenas ferre. Quid igitur roisceinus , (90), . !*
quae mlsceri non possunt, tumuitug civiles et ; \
pietatis exerciiationem, ac non potius a tumulti- ; ' \ , :
bus , et a negoliis gerendis aut alii exbibendis (91) :;,
recedenlee, Dobiscum ipsi versamur ; el quod * ,'
dudum suscepimus pietaiis propoeitum, opere con- , \ :
firmamus, et calumtiiaii volenlibus osiendiimis si- , .
tum in illis non esse, ui molestiam nobis creent, ' ; -
cum voluerint ? Hoc autem liet, ubi nos ab omni ; a^r
ansa liberos exhibuerimus. Et bxc quidem bacte- . \ . rpi
nus. Utinam autem et simul aliquando congre- D \ ,
diamur, et diligenlius deliberemus de iis quse ;^">
noatris auimabus couducunt, ne inter inanes ^
curag deprebendamur, necessario exilu nobis , . ;
gupervenietae* Caeterum iis -qua tua cbaritas ^
7
Alias CGCIL. Scripta in episcopalu.

(87) . Sic veieres .libn sex. Corruple
in editU . ires codices
.
(88) . Tres mss. .
deeat in Medieo.
(89) . Quatuor codicea non antiquis-
simi
Paulo posl Harlaeanus codex et x r i
(90) . Goisl. primuset alius quidam ox^. j

(94) . Ita Coisl. primos, Hrfpnmus, Harl. el Clarom. Editi et noimuUi DSS. W
.
EPISTOLARUM CLASSIS . 111 EPiST. c c x e m .

quse quidera
elvat misii i snm valde delectatus
el
sua
sponte
erant
jucundissima
:
at multipli (92)
. - cpm fecit voluptatem quod accessit a mitieme.
\ , , - Ponli auiem munuscula, ceras videlicet et acopa,
CUIII misero, libenter suscipe : nuoc enim bis
.
carebain.
) . Sic Med., Harl. el Coisl. primus. dio induclum vidctur fuisse in textum,
. Paulo post aucloritale eorumdein Irium .
icuui mutavimus, quod nimio graimnalicae sluj
C L A S S I S
T E R T I A .
Epislol nulla temporis nota signaUe. cum pluribus dubiis et spuriis nonnullis.
431 ^'.
501 CCXCli\
mftal lanm videndi Pailadii desidenum, cujm uxorem videral, eumque hortatur ul vestimentum immortalilatis, nuper in bapiwno acceplum ab omni macula purum conservel.
.
Palladio.
y
Dimidium desiderii nosiri Deus sanclus com

, - plevit, dum fecit ut ornatissimae sororis nosirae,
: . conjugis liiae fruerer praesenlia. Potest auiem et
\ , (95) quod reliquum est prastare , ut et tuam quoque
I , nobililatein videns, ciimulatas Deo gralias agam.
. Nam destderio nuilto incendor, nunc maxiine ,
, , cuni audio te esse honore maguo decoratum, imi , (94) norlali sciticet induroento, quod haturam noslrarn
, \ , contegcns, moriem carnis abolevit, ct quod raoi - tale crat, iu immortalitalis vestimenlo alisor. (95) - plum est. Quoniam igitur te proximum sibi
, bominus per gratiam effecit, removilqae a pec, , caio omni, et rfegnum coelorum aperuit, ac vias
>; ^ ad futuram illic beatitudinem deducentes oslen , - dit; adborlor te, virura tanto caHeris prudemia'
; , prceslantem, ut prudenter beneficium accipias, ac
', \ 6 , fidelis sis custos ihesauri, cura oinni regium de - positum conservans; iia ut, poslquam sigillum tn , legrum ae intactum custodieris, Domino astes
refulgens in splendore sanctorum, purutn ab
, - omni macula et ruga vestiraentum immortaliiatis
* (96) , gerens, ac sanctimoniara in oranibus merobris rc | , tinens, ut Chrisium indutus. Qu\cunque i m m ,
. " , , inquil , in Christo baptizali estis, Clnislum tnProinde membra omnia sint sancta; adco >
\ Xptcrdr . " dnistis
, \\t digna sinl, quae sancia illa ac splendida vestc
operiautur.
* \ .
4
^'.
EPISTOLA CCXCllI *\
toaxet Basilius an Julkmus usum manus feceperit; muUa prceciare dicit defirmoel conUcmti menlis ttatu. Ro
lianum tU scepe ad se seribat.
(97).
; .
*; -
Juliano.
Quomodo tibi hoc interjeclo tempore corpus se

babuit? omnino manua usum recepisti ? Quomodo
TGalat. , 27.
* Habent narl. et Coisl. pri'bi Medicaeo codice non exstat hiec epistola.
') . Ila Harl. et quinque alii. Editi
Jisl. primus .
5) Mkr . Ila mss. Ires. Ediii .
' et Paris. . Paulo post Harl. 1 , ab anliquo veccato,
PATROL. GR
XXXII.
(96) . Quinque mss. non Tetuetissimi

.
(97) . Medica3us et Coisl. primus addunt
, moralis omnino pulchra.
Alias CCCLXXXVI.
~UCLX
Alias GLXYI.
33
1035
S. BASIUI MAGNI
Bliam reliquae res vilae? an libi ex sentenlia ce- ; ( ; :
dunl, quemadmoduui optamus, el uli insiituto luo , ,
debitnm est ? Eieuim quibus facile mutabilis sen- ; ";
tenfia, bia minime mirum est vitae ordinem non , ; >
constare ; quibus vero firma roens est, semperque \ ;
conslans et eadera, his consentaneum est viiam , \ \ .
mstiluto congruentera ducere. Nam re ipsa nau- (98)
clero non licet tranquilliiatem facere cum volue- . (99)
rli; sed nobis tranquillam nobis ipsis vitam con- 3
sliluere, etiam omnino facile, si lumultus nobis \ .)
intus ex vitiis insurgentes compescamus, 432 ,;
et his qua3 exlrinsecds accidunt, altiorem animum , \
slabiliamus. Naiu nec damna, nec morbi nec re- xsnrrrliqua vila3 incommoda probum virum altingunt, . \ *., ,
quandiu animam habuerit in Ueo anibulantem, et \ , WJ EWT
prospicientera futura, ac procelias e terra excilalas , ieviter el expedite supcranlem. Siquidem qui vilae (i), ,
curis admodum deteiiii sunt, veluti carnosae aves fruslra alis iuslrucl bumi serpunt una ciim pe- . \
coribus. Te vero tanluin videre per negolia nobis , ssi>
licuit, quantum qui se in mari lnviccm pralereuni. , ;
Allanien quoniam vel ex ungue licet tolum cogno- . Cri
scere leonein , videiimr nobis ex modieo experi- , ?.
meuto saiis le cognovisse. Unde et hoc magni . ', ';
facimus, res noslras a le in aliquo numero poni, , ^:*
nosque a lua mcnle nou abesse, scd lecuni jugiter . '
per meinoriam versari. Scribere aulciu recorda- \ (2) *'
tionis est signiQcatio : quod crebrius feceris, eo , \ .
nobis gralius facies.
. A:r;i
(5), .
EPISTOLA CCXCIV
^'.
Sigmfieat u vehemenler oplnre ut pietas, quam (eneris eorum animis olim inteverat, ad snmmum perv
utitilalem docirincB tibris consignalce, quce et abseniibus et posteris prodest.
Feslo et Magno.
Decel quidem et palres friiis providere, et agricolas plantarum et seroinum curam sqscipere, et
magistros de suis discipulis esse sollicitos, maxime cum ob egregiaiu indolem meliores de se
ipsis spes ostendunt. Nam et agricoia laboribus
gaudel, cum spica ipsi turgescunt, ac planUe
crescunt : et discipulis magistri lselanlur, et l i beris parenles cum illi quidem virtule, hi vero
corporis mole augentur. Nos autera lanto majorem de vobis babemus curam spemque praestantiorem, quanto pietas arte omni et omnibus animantibus aimul et fructibus melior est; quam
leneris adhuc et puris animabus vealris radicitus
insilaui a nobis et mitritam, etiam ad perfcclum
(4).
\ /
, :.
,
' ' (5t : i ; !
. \ , |
vtov (6) - ;
\ , wi
, , >
. >^
' |
, ,
\ , :<
^)^'
(^ * \ /^
t
(5) . Harl. .
* Alias CCX. .
(4) . Troe codices addiini
(98) . Reg. secunduset Goisi. secundus
**
.
(99) . Reg. secundus . ldem iiora studium intendant.
(5) . Duo Regii codices cl Coisl.*
cum duobus aliis .
(1) . Sic Coial. primus el Harl. centior .
(6) . Iia codices quinque mss. Editi a^'' I
Habet Medica;us . Ldili Paulo anie Rfg. secundus ct Goisl. sccundus cv
.
(2) , ctc. Reg. sccundus et Goisl. secun- utroque Bigot, . rGamler wvy.
dus * .
rt
mi
EPlSTOLARUlt CLASSIS I I I . EPIST. CCXCV.
i03b
xal , \ - incremeutum, maturosqee fruclus perduclam vi

, dere cupimus, vestro discendi studio nostra
. vota adjuvante. Probe enim scitis et noslram in
, \ - vos benevolentiam, et Dei auxilium in veslris si
, tura esse Toluntaiibus : quibus ad id quod decel
, direclis, Deus adjulor vocatus adeiil el invocatus ;
\ , \ et quisquis Deum diligit. sua sponte ad docendum
. se ofieret. Esl enim invicta alacritas eorum qui
, ulilc aliquid docere possunt, cum discenlium men \ tes ab omni pure sunt obloctandi vilio. ltaquo
. , na corporis quidem disjanclio est impedimento;
* quippe cum Condilor noster, ob sapientiae ac bexal - nignitatis magniludinem, nec corporibus cogita , tionem, nec lingua dicendi facullatem circum * - scripseril ; sed et ab ipso tempore ampliug quid , - dam iis, qui prodesse possunt, largitus sit, ila uf
xpiv , \ fion solum longe dissilis, sed eiiam sero admodum
. \ nasciluris doclrinam iransmittere valeant. Atqu
hanc nobis sententiam confirmat experienlia
;* quandoquidem 433
I niuliis anle annis vixe, riuil, erudiunl juniores, conservala in scriplif
, doclrina : et nos, corpore ila dissiti, animo sempei
\, \ (&, adsumus, ac facile colloquimur ; cum doctrin?
neque lerra neque mari probibeatur, si qua vobi*
, . vestrarum animarum cura ac sollicitudo.
e t (
U (
EPISTOLA CCXC? .
^'.
Horlatur ut camobiticam vitam anwlecUmiur, cavemUque ne quis eo$ Palrumfideabducat.

(7).

,
' , \ ,
, \ ' . \
* ,
(8) \ *
, '
, \
, '

, \ , \
, - "
0*3 \ , \ , \ ^ ,
, \
.
* * (9),
\ \
w
Monachu.
Arbitror equidem nullam aliam vobis Dei gratta

opus esse adboriaiionem, post eos sermones, quof
per me ipse apud vos habui, cum vos omnes horlarer, ut viiam communem ad exemphim aposlolic'
insliluti amplecleremini; quod et accepistis u'
bonum documenlum, el de hoc ipso gralis Doroinc
egistis. Cnm igilur verba non fuerint quae a nobi*
dicta sunt, sed documenia in rem confcrenda aa
uliHlalem vestram, qui me dis&erenlem pertulislis,
el ad consolalionem roeam, qui id dabam consilii,
ac tandein ad gloriam et laadem Chrisli, cujuf
nomen soper nosinvocaium est
banc ob causam
desideratissimum nostrura frairem misi, ut et,quod alacre est cognoscat, el quod pigmm excitet,
et quod reluctatur nobis indieet. Nam vehemenler
cupio tum videre vos coadunalos, tum id de vobis
audire non jam vobis testibus carenlcm placere
viiam, sed id polius omnes aniplecti, ut el custodes eilis vestrae inler vos diligentiae et testea
praeclare factorum. Sic enim unusquisque ei pro ae
ipee mercedem perfectum acripiet et pro fratris
progressu ; quam quidem par est ut vobis invicem
* Jerem. xiv, 9.
(7) . Sic Harl., Coisl. primus et Regiue

Pnnius. Al Regius 2897 el Coisl. secundus sic ba*nl: , '
**; Monachis
(8) . Ita Harl., Med., Reg. ulerquc,

Coisl. secundus el Bigol. HabelCoisl. primus
. Editi .
(9) . Duo mss. . Paulo post
^conhrmat in vxta tecundvnn Chrhtum et in fide. tres m8S. . Sed Harl. et Med. cum
Mili adduni , \ editis conscnliunt.
ait fidem quas taivat
\Alias CCXCV,
ene qua per charilatem oOcralur.
1059
S. BASILU MAGM
1040
\erbo et opcrc concilielis ex conLinuis colloquiis U

et adborlalionibus. Iu primis aulem adliorlor vos, \ .
ul Palrum fidci mcmorcs sitis, nec ab iis qui vos
in vcstra soliludine abripere conanlur, commovea- , \
mini : illud scienles neque accuralam Yitam, si (10) fide in Deum illuminala iion sit, per se ipsam pro- ( I I ) , '
desse ; neque reclam confessionem, si bonorum , ,
operuin sit expers, commendare nos Domino , ,
posse ; sed necesse esse ulrumque concurrere ; , >
ul Oei bomo inleger sit ac perfectus, nec aliqua re , (lij
deticienle, vila nostra elaudicet. Fides enim quae , salvos nos facit, ea esl, ut ait Aposlolus, qua per . ^
, , (\ charitatem operalur *.
f
fiPlSTOLA CGXCVI \
\\
Excusatione utitur, quod viduw mulabus d',u usus sil: eximia ipsi ejusqitefiliceprcccepta Irodit.
Vidua:
(15).
Considerans tuum in me a n i m u m , ac stndium

erga Dci opus cognitum babens, nuper lecuni
tanquam cum filia liberius 434
aique diulius
inulabus tuis usus sum, parccquidein lanquauinieis
ulens: sed lainen illarum usum pioduxi longius.
Haec cerle tuse gravtlali scribcnda eranl, ut scires
animi afleclus indicium esse quod faclum esl.
Siinul autem dignitalem luam per lilleras subinonemus, ul Domini memincris, et exiium ex boc
mundo sentper ante oculos habens, l u a i n ipsius
Y i l a m dirigas et praepares ad causai c o r a m judice
qui decipi non potest, defensionem; ul ob bona
ooera Hduciam habeas coram eo qui nostrorum
co/dium arcana revelaturus est in die visitalionis
; \ , \
, ^ ,
\ (14) , * (15)
. -u
,
(16).
\
, , \

\ , ^ :
,
^ \
.
.
* xa*
(17)
,
, ^.
\
.
ejus. Filiam nobilissimam per te salulamus ; alque adborior ut in medilandis Domini oraculis vilain degat : quo iltius animus doctrina
oplima nutriatur, mcnsque illius crescat el ado
lescat magis, quam ipsum corpus, duin a nalura
augetur.
EPISTOLA CCXCVH
'
'
'
1 ' '.
Hortator pteUUem ei commendat mtdierem qwr. Itanc epi&tolom perjerebai.

Viduce.
Cum omnino mibi congruere judicarem , tum D
(18)
\ ;
Galat> , 6.
Alias CCLXXXV.
*' Alias GCLXXXVI
(10) . Ila Harl. prima manu, et
plures alii. Editi ,
(11) . Medicaeus codex .
(12) " j j . Mss. duo .
(13) . Reg. secundus el Goisl. secundus , ad aliam viduam.
(14) &. SicMed., Coisl. primus et Reg.
secundus. Editi \ . Patilo posl voculam
addiinus ex duobus mse. ante . Subinde
editi . Coisl. prinius, Med. et Reg.
secimdus ul in texlu
(15) . Legit Combeiisiiis cum inier-
tatio. Nam cum soleant normnes suarnra quisqoe

rerum curam gcrere ; nibil mirum si Baailio& molabus parce ut suis usum se csse dicit, simul et suam
in illis conservandis diligenliam, ct amicam in
utendo Gduciam indicans.Porro ea diligentius curari, quibus quis utilur ut suis, cx alio Basilii loco
perspici potest, ubi diabolum his, qui se ilii addixerunt, non ut propriis mancipiis uit, $ed t&*1***
allenis abuti docct Couiuient. in haiam u. 19,
pag. 454.
(16) . ha Regius codex multo melius quam alii el editi .
(17) . Sic Regius et Ctisl.pnmos.
Edili .
rete , parce quidem tanquam luis utens.
(18) . AdditCoisl. reccnlior '.
id repugnaui IUSS. codices, ucc necessaria immu-
1041
EPISTOLARUM CLASSFS III. EPIST. ccxcix.
, propler provectam aetatem, tum propter spirilnalis
> aflectus sinceriiatem, nulli comparabilem luam
xa> , \ nobilitatem el corpore praesentem invisere, ei ab (19) , . senti non deesse, sed Htteris, id quod deest, sup , . plere : ubi nactus sum idoneam banc ministram
litterarum ad tuam gravitalem perferendanim,
, ' , per ipsam te saluto, in prirois adhorians ad Do \ , mini optis, ut te Deus sanctus, cum bonore dedu , cens dies hicolalns tui in omni pietate aique gra \ , vitate, dignam etiam futuris bonis constituat.
. " Deinde vero et memoratam filiam commendo tibi,
- ut eam sicut meam quidem filiani, tuam vero
(20) , $ , sororem suscipias ; et quibus de rebus cum prae , \ \ - clara lua ac pura anima communicabit tuas pro | , - prias esse existimes, ac opeui feras, primum qui
, \ , dem ac pracipue ut a Doiuhio inercedem habens ;
deindc etiam ut nobis pergratuni faciens, qui tibi
- in Chrisii visceribus cbaritatis mensuram adimplemus.
(21)
^'.
EPISTOLA CCXCVllI \
Refellit cujusdam kominis dolum, qui aqiuB vim quamdam prorsus abmrdam ine$se persuadebat.
,
' drdpl .
Sine inscriplione, causa pii viri.
"
Quod me quidem dignaris in omnibus consU
, liario el curaruni consorle uti, rera tua inlegri (22) tate dignam facis ; teque Deus et pro tuo in mt
\ , \ amore, et pro vit inslituendae 4 3 5 diligeniia re (25) muneretur. lllud autem miralus sura quod te hujus
, , \ (24) bominis dolus atligerit, et aquae vim quamdam
\ , - absurdam inesse credideris ; idque, iiullo tesli . monio famam conGrmanle. Nemo saue esl eorum
, qui illic degunt, qui speralum corporis levamea
, ^ , magnum minusve conseculus sit; nisi quis casu
* et foriuito nonnihil acceperit levaminis ; quale et
(25) \ dormientibus et alia quaedam in vita agentibus
. '' - accidere solet. Sed qui e medio tollit charitatem,
is persuadet simplicioribus, ut ea quae fortuito
. " obveniunt, naturae aquse ascribant. Caeterum
, quae dico vera essc, potest ex ipsa experientia di.
ecere.
1
^'.
EPISTOLA CCXCIX
iximum viruni qui epolentia ctvili ad iranquiUam vilamrecesterat, horiatur, ui censitoris munu$ m regione Ib
spe mercedis Deo conteqpenda, suscrpiat.
(26).
Zensitori.
,
. \
;, '
.
, \ . .
Scienli mibi scripsieti perinolestam tibi esse

rei publica? administraiionem. Nam antiqua senlentia est, virtuiis sludiosos baitd libenter in magistralue sese conjicere. Quae enim medicorum,
ea niagistraluum quoque propria esse vidco.
(19) . Sic Clarom. melhie quam alii et

editi , Hoc enim verbura apud Basilium semper CUID genitivo coojunclum.
(20) . Claroui. .
Paulo post editi . Coisl. primus et Med.
ut in lextu.
(21) . rianc voculam addidimus ex
Med., Vat. et Calrora.
(22) . Coisl. secundus et Kegius secundus
^.
(25) . Cum alio Coisl. primus .

(24) . Med., Coisl. secundus, Reg. secundus . Mox editi . Mss. quatuor ni in lexlu. Paulo post ex tolidem mss. emendavimus quod vitiose erat in edilie .
(25) . Sic mss. tres. Editi .
(26) . Ua summo consensu mss. codi
ces. Editi .
Alias CCXXXV.
Ali-is CCCLIi.
M
1043
S.IBASILU MAGNl
Vident entm mala, expcriunlurque insuavia, et , \ ^ - '

ex aliorum incommodia proprios percipiunt do- ! ,
lores ; saltem qui vere magistratus sunt. Nam . \
quicunque aucupantur qusestnm, et ad diviiias , \ , \ \ respiciunt , ac gloriain praesentem admiranlur, ,
bi roaximum bonorum ducunl, poteslatem ali- , '
quam assequi , unde amicis benefacere pos- , \ , 1
sint , et inirnjcos ulcisci, ac sibi ipsis optata . '
comparare. At lu nou talis es. Quomodo eniiu ? ". ; qui e polentia civili , eaque tanla lua sponle \
recessisli ; et cum tibi liceret riviiali, tan- , , w
quam domtii u n i , dominari , quielam ac traii- \ ,
quillam amplexus es vilara : nec habere nego- , (27)
tia , nec exbibere aliis pluris exislimans , quam ,
alii morosos se prseslare. Sed curo Domino v i - . *
;
sum sit Ibortiarum regionem cauponibus non
eubjici, neque mancipiorum foro descriplionem , ; (28)
similein esse : sed unumquemque ul aequum est , ' , I M T W
describi; , accipe negolium , licet alias mole- (29) , xa\ tim
slum, sed tamen quod tibi apud Deum laudem , ' et approbalioneiu conciliare possit. Neque poien- \ . /*
tiam formides , neque paupertalem conteinnas; , ^,
aed animi aequilaiem iis quos rcges, Irutina 31
omni aequiorem exbibe. Sic enim et iis qui libi ^ .
hoc muneris crediderint, manifeslum fiel luuni \ w \
justitiae sludium, ei te anle alios mirabunlur. Aut , (34>
etiamsi boc iltos lateat, Deum nostrum non la- . ;. &
tebit, qui magna nobis proposuit bonorum operum ,
C (32).
prsemia.
.
430 EPISTOLA CCC \
Patrem comolatur fuii morle in ipso aUUisfloreabreptiaflticium.
Pntri scholasiici cnjusdam fato functi contoia- (33)
toria.
.
Cum in eecundo palrura loco nos Domintts con
stituerit Chrisljanis, puerorum nobis in eum credentium commiasa ad pielatem instilutione; affliciionem tuam beati tui filii causa orlam nostram
quoque propriam esse judicavimus, ac ingemuimus
immatoro illius discessu; dolentefr maxime tua
causa, ac considerantes quantum sit futururo doloris pondus ei qui natura paler esl, cum nobis
...
praecepto propinqui
. . sumus, tanta
etiam,
qui ex
cordis naoestiiia obvenerk. Illius enim causa nibil
trisle aut pali aut loqui oportebat: sed miserandi
sunt, qui spe de eo concepta exciderunt. Ac vere
imillis lacrymis ac gemitibus digni qui, cum filium
in ipso aetatis flore ad lilierarum studia misissent,
6
,
; |?> (34) ^
\ ,
\ ^'
, \ *
\ ofav,
\ ,
, ^
' , '
. \ **
\ , (35) ^
* AHas CCi.
(27) . Edili addunt , quod percommode deest in codice Harlaeano.
28) " . Ita Harl. prima
mann et Med. melius quam alii et edili
$.
(z9) . Sex antiqui codices . Seri tres antiquissimi ut in editis.
(30) . Hanc vocem addidimus ex Harl.,
Vat., Coisl. secundo et tribus Regiis.
(31) . Deesi vocula in codice
Med.
(32) . Duo mss. .
(33) * Goisl. primos, Harl. t\VA<

\ . Deest ^
in Regio primo.
/54) , etc. SicMed.,Harl.,Coisl.eiB^
Editi . Ibidem deest in codiab"
Med. et Harl. Legitur in Rfg- w*
ei Coisl. secundo. Paulo post Hari. el Med. et
alii . Editi .
(55) . Sic Coisl. primus, MrL
Clarom. Alii . Editi ;. bid^
Coisl. secundus et Reg. secundus . Paulop
cdili . Med., Harl. et Coisl. utin tciw1
EPISTOLARUM CLASSIS III. EPIST. CCc.
045
1046
, - longo illo ac triali silenlio conlicenlem receperuni.

- Sed IISBC nos quidem, tanquam homines, siatira
. commoverunt, illacrymatique sumus immodice,
ac gemilum emisimus ex medio corde non decoruin,

, - cum subito casus, veluti quaedam nubes, rationem
; * (56), nostram occupasset. At ubi ad noe reversi sumus,
ac respeximus raeniis oculo ad naturam rerum
?, . \
;; , \ buraanarum, veniam quidem a Domino petivimus,
r.S , quod abrepta roens nostra sic eveittum illum scn: , ' - sisset; nos ipsos vero nionuinius, ut moderale ea
,
feraiuus, quae ex anliqua Dei sentenlia humanae
, naturae sors exsisiunl. Morluus estpuer vitalem
: ipeam seiatem agens, clarus in aequalium choris,
3 . magistris charus : idoneus qiii ex solo congressu
r/. ,
vel (erocUsimum ad benevolcntiam perlraheret;
, , aculus in disciplinis, ingenio mitis, supra aetatem
:- lemperatus : ct si quis plura dixerit, veritatem
, , tamen dicendo non assequelur : sed lamen homo ex
(37) homine geniuis. Quid igitur lalis pueri palrem
, * cogilare decet? Quid aliud, nisi nt suiipeius patris
' (38). recordelur, qui roortuus est? Quid igitur mirum,
- ex mortali genilum, morlalis patrem factum esse?
; , Quod autem immature, et priusquam vita eatiare: ; , tur; priusquam ad aHatis mensuram perveniret, et
, ; , innotesceret liomimbus, ac generis relinqueret
, \ successionem : nequaquam haec doloris accessia,
, , ut mibi ipse persuadeo, sed eveutus sunt sola/
iniii). Gratiae agendae sunt divinse disposilioni, quod
, ,
non reliqueril in terra liberos orbos , nec viduant
. ^
jerumnis diuturnis obnoxiam, aut cum altero
9 , viro babitaluram et liberos priores neglecturam.
* Quod autem vila pueri longius in boc saeculo pro?, , ducta non fuit; quis adeo inconsideralos, ut id
. , - maximum 437 bonorum esse non judicct? Lon , gior enim hic commoraiio, malorum plurium occa, sio est. Non admisit malum, non struxit dolum
; \ proximo; non in id necessilalis venit, ut iniquo~
. * rura societati admisceretur; non implicatus est
iix ^
malis forensibus; non susltnuit necessilatem pec (39) candi, non mendacium, non animi ingrati vilium,
^ * non avaritiam, non amorem voluptatum, non
, , ,
vitia carnis, qu&cunque animis dissolutis in , , ,
nasci solent; nulla macula inuslus aiiimo migra vit, sed purue abscessit ad sorlem meliorem. Non
(40) (41) , coniexii terra dilectum, sed coelum suscepit. Ocus
. , ' qui res nostras moderalur, qui unicuique tem. , porum terminos praestiiuit, qui in hanc vilam
, bunc deduxerat, ideiu eiiara iranslulit. Habemus
* , \ . " documenlum in inaximts calamitalibus, celeberri (42) , mam illain magni Jobi vocem : Dominus dedit,
" Dominus absiulit: ticut Domino vi$um isl, Ua et
y
a i l t
'61 . Harl. et Med. .

) . Reg. secundus et Bigot.
55^.
1^8) , l l a Med., Harl. et Coisl. prirous.

'ui . Reg. secundus . Infra eos^ni codices secuti mulavimtis quod cral in edi et .
s
(59) . Medicseus codex .

(40) . Editi addunl , nulla harum
rerum macuta. Sed ea vox melius videtur deesse in
cofiice Harlseano.
(41) . Sic plerique mss. Edili .
(42) . Noniiulli codices recentiojca
.
1017
S. BASILU MAGM
1 ii
factum est. Sit nomen Domini benedictum in sce- , '

ri
cula .
, .
4
EPISTOLA CCC1 \
Maximo consolatoria.
.
Coiuolatur morte uxnrb affliclum.
(43) .
Quomodo affeclus fuerim audilo casu, nulla milii

" \ *;,
oralio ad clare exprimendum satis esse possit; ; U1
cum quidem nunc considerarem illalum piorum * ^,^
coininuni damnuni amissa ordinis sui prinripe fe- , ::.
mina ; nunc vero quanlam in Irisiiliam delapsa ' (46) :?
esset gravitaiis tuse serenitas cogilarem : ac do- :?:
mum, cujus forlunas omnes laudabani, in genua
prolapsaro, et convicium, qui harmonia summa , \ * ; up;
conglutinatus eral, somno citius dissolutum animo (47) &>
intuerer. Quomodo, eiiamsi essemus adamaniini, . h uii\
son inflexi animo fuissemus? Mihi vero eiiam ex , ^,
primo congressu necessitudo quaedam exslilil cum \ ^ i;>
tua dignitate; tamque luae virtuli favi, ul oiuni , &:*5
b o r a laudes l u a s i n ore baberem. At ubi eliam mibi
, \
cum b e a l a illa a n i m a exslilit familiarilas, miiii vere \ ;
f u i t persuasum, b a m j Proverliorurn senlentiam i n
, ; ;T o b i s fuisse confirmaiam, mulicrem videlicet viro
' ^ a Deo aplari
Adeo moribus congruebalis inter , . \)'.?
vos. utroque tanquam in speculo allerius roores (48) tr.ir.vi
in seipso represcnlanle. Eiiainsi quis plura dixe- ;;.
r i t , ne nimimam quidein parlem eorum quae pro ,;
merilo dicenda essent, as&equatur. Scd quid sen- . ; VUCT
tiendum de Oei lcge dudum vigenlc, ut qui stalo , ; -
lemporc iu lucem editus est, nirsus abcal; ei una- C , xaU-.
quaeque antina,' ubi necessariis vilse officis funcla -, ~*
est, lum demum vinculis corporis solvatur? Ncquc (49) ; 0;::
primi id passi sumus, vir admirande, neque sidi : , , '>*
sed quae parenles et avi el majorcs relro 438 \ , \ 5vur.j
oinnes experli sunt, ea nos eliam cxperimur. Alque ,
baec vito exeraplis ejusmodi referla est. Te auicm . \ tanto caeteris virlule praslanlem, in mediis eliam . ,
acrumnis par esl animae tuse magniiudinem infra- , \ , ^
clam cusiodire, non darnnum praesens iniquo antmo (50) 8a?ferenteni, sed ob beneflcium initio collalum graiias (51), , ;
sargilori habenlem. Mori enim commune est eorum . V>p
qui ejifsdem nalurae parlicipes sunl : sed boiia* 3 ,^
uxoris consorlio frui, paucis conligil, qui in v;ta t ^
felices praedieati sunt; quippc cum ipse cx scpa- , 52)*
}
'
" J o b i , 21. "Prov. xix. 14.

Alias CCCXLVI.
45) . ln edilis bac epislola dicitur . Nomcn Maxirui, vu\ inscripta csl, eruimue ex codicibus Harl. el Clarom.
(44) .
Ila Harl. ei Bigoi. Editi
, lbidem ediii , plerique mss. ut in
textu.
(45) . Ulerque Coisl., Regius secundus, Paris. et Ciarom. . Sed erralum
esse patet ex his quae sequuntur. Paulo po&t cdili
'. Sex mes. ul in lextu. Harl. secunda
roanu et Med. ' .
I (46) .
Iia mss. quinque. Edili
, lbideni Ilarlaeanus codex \
.
(47) ". Ilarl. et Goisl. priraus .
/4S) . Ha Colsl. prinuis, llari. ei

Mcd. ei alii nonniilli. Edili . Moicodiccs 8. Edili . SuMndeediu
. Tres vctusiissimi codices cuoi J!
ul in tcxtu.
(49) . Coisl. prinms ^.
(50; \. ila Ilarl. el Coisl. pnmos.
Editi .
(51) . Sic Harl., Mod. et Coisl. pnwns.
Edili . Ibidem edili 0'*
luor mss., iii his Harl. el Coisl. primus, ut inteim
(52) ...
. Sic ememlaviow
ope codicum Harl. et Med. quod erat in ediiis

... . Pauio post edili , ira
Tres vetustissimi codiccs \ii in tcxm.
019
1059
EPISTOLARUM CLASSIS III. EPIST. CCCII.
ralione dolor non parvum sit Dei donum, bis qui

. rem <equo animo repuiant. Novi enim multos, qui
( tanquam oneris depo&ilionem, malrimomi non conw (55) - gruenlis dissolulionera aroplexi sunt. Respiee in
. ' , \
coclum et solem : et creaturas oranes undelibet
& , \ collustra, baecquaetot et tanta eunt, paulo post
, , ,
non comparebuni; atque ex his omnibus illud col, \ lige, nos, cum periturae crealurae pars simus, id
, , quod uobis ex coaununi nalura convenit, acceftisee;
::, (54) siquidem et conjugium ipsum morlis est solamtn.
' Nam quia semper permaoere non dabatur, eucces \ . sione generis perpeluilatem vilae Creator concilia , vil. Quod si id angimur, quod citius anle nos
& . abierit, illi ne invideamus, quod molesLiis vitssbaud
II , , , uitfiiuin opplela fuerit, eed inslar florum nitentium
nos eam adbuc desiderajiles reliquerit. Sed te aote
, otnnia recreet resurrectionis dogma, homineni
; (55). Cbrislianum, alque in fuiurorum bonorum spe vi , - ventem. Quare par fuerii de ea ila cogilare, quasi
, * viam quaindam confeceril, quam et nos oporlebit
. ingredi. Quod si nobis praivit, id gemitu dignum
, (56), non est. Nain forte paulo posl sors nostra misera . , , - bilior erit, si diulius dilaii ,'pluribus fiamus sup . - pliciis obnoxii. Proinde ratio noslra, moeroris
, , \ , exeusso onere, id curet, quomodo deceat nos in
. posterum Doroino placere.
, , (57j.
\
EPISTOLA CCCIl \
Brisonis
Sp'c *
mortui
(58) -
uxorem
consolatur.
Uxori Bri$onis consolatoria.
Quanlum ingemuerirn, nuntialo oplimi horoinum

"OJOV \
w , Brisonis casu, quid vel dicere allineat? Nam pro ; \ (59) feclo nemo ita corde lapideo, ut virum illura exper, , , lus acdcinde audiensex hominibus subito erepium
w , ' esse, non commune bunianae vitae damnum illius
, \, jaciuramexistimaverii. Moeroremauteiii nieum solli
, . ciiudo de le slalim excepit, cum cogilarem, &i bis
\ \ , qui non sunt aftiiiilale cofljuncli, id quod accidit adeo
, , grave el ad perferendum 439 diQicile, quomodo
\ , verisimile sit animam tuam in hoc casu afiici, quae
w , ei natura adco beutgna est et ad commiseralioues
w*i , propensa proplcr morum leniiaiem , et ipsi casui
. , iia subjecla, ul veluti bipariilam quamdam sectio , \ D nem in conjugis separaiione senserit. Etenim si
. \ , revcra, secundum Domini germonem, jam non
" \ sunt duo, sed una caro **, profecio separatio ejus4
"Btauh. x i x . 6.
(56) . Harl. .
(53) \. Harl. et Med. ' .
(57) . Ita set mss. Editi .
Hdem mulli codices recentiores . Paulo
(58) .
Reg. secundus et Goisl. secundus
i>st editi . Tres vetuslissimi codices
tintextu. Mux Regius uterque, GoisL secundus et . Addunl edili , rtdtiam, quae
vox deest in plerisque mss.
aticanus , sine coRJunclione.
(59) . Sic Harl. et Med. Deest in
(54) . Med. . Paulo post idem cura
edilis. Stalim odili . Mss. . Sui>
J ', , elc.
(55) . Sic iidem tres aiitiquissimi inde Harl. ct MPII. .
* Alias CCCXLVII.
adices. Edili .
,ar
405!
1C52
S. BASILII MAGNI
modi non minus babet doloris , quam si media ^ , ,
corporis pars discinderetur. Ac tristia qtii- , dem ejusmodi, et his majora : sed quse eorum quae ^. , xal
evenerunt consolatio ? Primura qoidem, vigens illa
ab inilio lex Dei nostri, necesse omnino esse, ut ; ,
qufequis natus fuerit, stato tempore de viia exeat.
Si igitur gic res humame ab Adam ad noslra usque .
teropora constituiae sunt, communea naturae leges 4
animo iniquo ne feramus, sed Dei erga nos dis- , ;
pensationem amplectamur: qui jussit fortem illam (60),
animam ac invictam, non consumpto morbis cor- ' ,
pore aut aeiate confeclo migrare ex saeculo; sed in \ , ipso setatis flore et in splendore rerum egregie io , bello gestarum vitara flnire. Quamobrem raolesle , , *
illudj ferre non deberous, quod a tali viro sumus \ separaii; sed Domino gralias agamus, quod lalis (61) . " >viri conviciu dignali fuerimus, cujus jacturara ,
totum fere imperium Roraanuro persensit; quera ' ;
el imperalor ipse d$sideravit, et miliies planxerunt, , ,
et viri in maximis dignitaiibus constiluti ul ger- ' (62)'
manura filium defleverunl. Cum igitur tibi suae ,
ipsius virtulis reliquerit monumenlum, satis ma- , \ \
gnura existima habere te tui doloris solatium. Dein- . :
de et illud scire te volo, euin qui non succumbit (63) ,
afflictionibus, sed per spem in Deum doloris pon- . "
dus tolerat, magnam haberc apud Deum palientiae , ;
mercedem. Neque enim nobis itidera m exlernis, , ;
licet contristari de dormieniibus per praeceptum ,
Apostoli"*. Sintet liberilui tanquamimagines vivse, .
absentiam illius quem desideras demulceoles. Quare \
educandorum Hberorum cura animum tuum a ra<B- C ".
rore avocet; et sollicita quomodo reliquum tibi , *.
tempus sic transigas, ut placeas Deo, egregia occu- . " \ patione cogiiationes luas delinies. Nam praparaiio
ad causam coram Domino nostro Jeau Ghrislo dicendam, ac studium veniendi in numerura eorum .
qui illum diligunt, idonea sunt quae moerori tene- , (64) bras offundant, ut ab eo minime absorbeamur. . \
, \ Largialur autem Dominus cordi tuo consolationem
ex bono suo Spirilu; ut el nos, audito rerum tua- ,
rum staiu, recreemur, et omnibus luis sequalibus , :
exemplum sis praeclarum vila3 eecundum virtutera * . (65)

institutae.
, \ \ , \ '
' .
' 440 EPISTOLA GCCII1 \
.
Rogat ut imposita ob faluu criminatione* equarum prassUUio dimiUalur.
Cornili privatarum.
lllius loci incolae ex falsa, opinor, calumnia dignitali tuae persuaseruot, ul isiis equarum praesta * I Thcss. , 14.
* Alias CCCCXXllI.
01 , , .;

(60)
. Harl. et Med.
.
(61) . Harl. et Med.
.
(62) . Heg. secundus, Glarom. et Bigot.
. Mox deest articulus in nonnullis codicibus, conjunctio in aliis nonnullis.
(63) . Godex Medicxue
.
(64) . Reg. secundus. .
(65) 0 . Restiluimus ex scx niss. cum
cditis dc^ssel.
(66) . Recle Scullelum casti.
Combefisius quod raptim vectigal reddiderit. A;
idem iminerilo putat ob equarum possestH tributum aliquod ejusmodi botuinibtis impo^tin:
fuisse. Perspicuum est equas ipsas iis, quibu^ \
f
1053
EPISTOLAJRUM CLASSIS III. EPIST. CCCVI.
1054
. \ , lionem indiceres. Cum igilur id quod faclnm est,
:s\ , injustani sit, ei idcirco displicere debens dignitaii
? tuae, et mihi molestum propler necessitudinem
- mihi cum iis qui laesi sunt intercedentein; rogare
festinavi benignilatem tuam, ut ne hominibue nocere volentibus injuriam ex sententia procedert
tetv .
patiaris.
EPISTOLA CCCIV".
'
Commendat aliquem de quo antea [uerat locutus.

'.
Aburgio.

Hic est ille, de quo mibi lecum etiam anlea per
ii . - diaconum sermo fuit. Cum ergb a me tibi litteras
i;v ' , . deferat, a le hts quae cupil impetratis diecedat
'.
EPISTOLA CCCV".
'
Commendat amkit suis hotmnem bene de

metitum.
Sine intcriplione, causa virorum quorumdam vir.
tuie clarorum.
Jam notus vobis ille est, ut ipsius ostendunt

' , . \ narraliones. Nam ad omnem vos occasionem in
, - ore habet: in ortbodoxorum recordatione, in asce,|, , tis hospitio excipiendis ac in omni virtute prinias
. , vobis deferl. Si quis de doctoribus mentionem inh - jiciat, non patitur alios vobis anteponi : si de pie , \ - lalis propugnatoribus et ad confulandas ba;reiico , rum cavillaiiones idoneis, alium ante vos numerare
, (67)| - nolit, testimoaiuni vobis tribuens virtutis, quam
. \ neroo vincere et expugnare possit. Nec magnus illi
, . labor baec dicendo persuadere. Loquilur enim au; , ribus hominum, qui norunt majora, quam qu
' . quis enarrans exaggerare videalur. Is igitur ad vos
, - ^ rediens peliit lilteras, non ut se raea opera in vebv ' , ' - stram famHiarilalem insinuarel, scd ut beneflcium
5, (68) in ine conferret, occasionem praebens salutando rum amicorum : cujus remuneretur Dominus bo . \ \ naro voluniaiem. Vos autera ei precibus et bona
5 veslra erga omnes voluntate graiias pro virlbus
(69). persolvite. Signiflcale eliam nobi quo sint loco
res Ecclesiarum.
.
%
TCp.
441 EPISTOLA CCCVI"\
tyot ttf civibu* Alexandrinis propmqui corpiu, Sebttstioe mortui, publico mandato exporiandum concedat, et eUiquid
subsidii ex publko cursu ferrijubeal.
(70) .
' Principali Sebastia*.
Intelligo dignitatem tuam libenter litteras meas

i ; , \ . ^ accipere, nec causam ignoro. Amans enim boni
, \ , cum sis, et ad beneficentiam propensus, quoniam
libi aliquam subinde maleriaiii suppedilamus idofocinatur Basilius, imperatas fuisse, idque in
nult magis quaui in Iributi loco; siquidem eos
omes rei privaiae falsis criminaiionibus deceptus
laranaverat. Sic etiam Gregorius Naz. epist. 184
femesiumflectereconatur, qui Yalenliniano equom muliam ob aliquod delictum inflixerat. Nec
Qirum est in Cappadocia, quae oplimos equos aleejusmodi mullas iinposilas fuisse.
(67) . Ua Med., Goisl. uterque et
eg. secundus. Edili .
(68) . Reg. secundus et Coisl.
^cundu^ . Paulo post Goisl. primus,
iat. elClarom. .
Ita Med Coisl. uterque, Vat.

S(70)9)eg..
secundus. Editi .
. Vide nolas ad epist. 67, ubi eaM
dem voce non ducem aut prasidem, sed principalem seu primum curiae designari observainus. Neque obsiat huic interpretationi precatio Basilii, ut
viris illis aliquid subsidii ex cursu publico concedatur. Nara curialium nonuuilas fuisse partes in r
gendo cursu publico observat Golboiredus iu lit
De cursu publico, pag. 508.
* Alias CCCLVIS.
- Alias CCXXXII.
" Alias CGCGXXIV.
1065
S. BASILIl MAGNI
10*
iieam, m qua animi tui raagniludinem oslendas, ,
ad meas epistolas accurris, ut quae bonoruin ope- , &
rum occasionesfaabeant.Venit igitur et alia occa- . " \
eio, quae tuae in omnes benigniiatis nolts signari (71)
potest, simulque virtutum luarum praconem in , '
medium adducit. "Viri eaini ALexandria profecti, . "
necessarii oflicii causa, quodque communi loiius ,
nalurejure mortuis boroinibus debeiur, indigent
patrociuio tuo; adeout jubeas, ui ipsis propinqui ,
corpus Sebastise, exerciiu ibi commorante, mor- ,
tui, puLlico mandaio exportandum concedalur : .
deiude et quanluip licebit, subsidium ipsis feratur , ^
ex publico cursu, sicque inveniant aliquod longae
peregrinationis per tuam magnanimiiatem sola- >
liuni. Haec Aulera ad magnani usque Iransitura ,
Alexandriam, atque ad illius incolas miram tuae 8 . /4
djgnilatis bumaoitatem perlatura, perspiciium est , \ ;
prudentiae tuae, eliamsi ego non dicam. Ego au- (72)
tem et in muliis, qiue jam accepi, boc quoque be- , . ;
!
eficium numerabo.
.
EPISTOLA CCCVil \
'.
Horialur ul inler duos litigantes judicem se pmbeat.

Sine interiplione.
'.
Repellunt saepe vel utiles senieniias contentiosae

|
Udoles, idque praeclarum et utile judieant, non , \ -'
quod aliia omnibus videiur, etiamsi profuiurum , fj ^,
sit, sed quod ipsis solis placel, etiamsi damnosum. , , Ti
Causa aulem, insipienlia, morumque perversitas, , ^
non aliorum consiliis aileudens, sed solis suis cou* , *>^
fidens senteniiis, ac subeunlibus cogilalionibus. ;.
Subeunt autem ea quibus gaudent; gaudent aulem * : ,^-
m quse voluni. Qui autem ea quae vult, judicat . , .#
utilia, non tutus est justi judex, sed caecis quos , *
caeci ducunt, consimilis. Ilinc et in damna facile . .
incurrit, et ulililalis magistrain babet cxperien- \ *^
tiam. Huic flunc viiio obnoxius est qui cum boc . (73) :;
viro coniendit. Nam cuni oporterel judiciuni per- .
mittere conimunibus amicis ; imo cum a muliis ,
saepe judicatus esset, quibus jus cl veritas curae ,
erant, nunc cucurrii ad judices, el ad iribunaliuin , * *
judiciam, mavultque mutlis amissis pauca lucrari. , , ,
Dala aulem a magisiralibus judicia ne vicloriain . ,
quidem sine delrimenlo ferunt. Sis ergo adjulor, . (74) , i
, :442
charum caput; maxinie quidem utriijue litiganti (id eniin piuin esl) probibens ne ad judicem ( ) ;
iiitroeanl; teque ipsius loco judicein illi prxbens. , \ '
Quod si alleruter nou obtemperal, oec senlenliae . , ;
cedit, fave injuriam patienii; et ei qui jusla posiu- , , \
.lat, patrocinium tuura impende.
.
1
Alias:CCXLVH.
l) . Legendum conjicit Combefisius
. Sed minime necessaria emendatio. Probabilior videtur infra ejusdem eruditi viri conjectura, ubi legendum pulat .
(72) . Sic cdili el tres codices, quiItuacutn collata fuit haec epislola, nenipe Mcd.,
Coial. primus el Yalicanus. Sed tanieii weiito
Combefisius legendum docet .

(73) . Ila Harl. el Med. Edil.,
. Tilulum buic epislohe apposuimus, qualesi
in codice Harlaeauo el nonnullis aliis repriittvs.
Edili addunt \ , oecmltonm
manifestalionis causa.
(74) . ha veiuslissimi Ires mss. el ak

nonnulli. Edili .
57
EPISTOLARUM CLASSIS II .. EPIST. CCCX.
TO.
4088
EPISTOLA CCGVIII \
Paupere* et afltictos Capralis itaolas commendat.

',
(75), ,
,
, -
J , ,
.
, wiv \
, \ \ , ,; '/ (76)
, .
'.
Sine inscriptione, patrocinii
causa.
cum fratres essent coram tua dignitale, eorum causa qui locum Capfalera incolunt, tecum
coll6cutu8 sum, et eos coram tua clcmenlia produxi, obsecrans, utanteoculos habens promissam
a Domino mercedem, protegas eos ut pauperes ac
in cmnibus aifliclos. Et nunc rursus per lilteras
earudem renovo precaiionem, Deum sanctum obsecrans* ut quae nunc tibi adest claritas ac vitae
splendor conservelur, alquc eliam auctior fiat, ui
ex majore poteslale locupleliora in nos beneiicia
conferre possis. Hoc enioi nobis mium in votis
esse. totius veslrse domus incolutnilateni, persuasum tibi esse exislimd.
E P i S T O L A GCGIX".
liberis oneraium, de domus SWE censu tollicitum.

Commendal senem ex dwiie pauperrimum, el tribus
,
.
Sine inscripiione, pro egeno.

Vituperavi prorsus hunc fratrem de domus lua
I ?1 (77) censu solHcitum, quippe cum in antecessum ne . ' cessariam immunitalem pauperlas ei tribuat. Nain.
; , a vita opulenia, ila Domino ad anim ipsius ulili; , - talem dispensanle, nunc in extremam egeslalem
, \ redaclus esl, adeo ut qnotidianus ctiam victus ci
(78) , vix suppetat, ct ex multis mancipiis, quae prius in
^ , sua polestale babuerat, nulli prorsus imperet. Huic
I . corpus solum superesi, idque, ut et ipse vides, infoov, xal \ , \ firmum el senio confcctuin, et liberi tres, accessio
; , \ curarum viro indigenti. Hunc igitur nihil opus ha. " bere precatione inea, cum idoneain babeat ad flc, (79) ciendum paupertalcm ob morum tuorum humanita , . tem, certo sciebam. Sed quia diflkile est satisfacere
, pelentibus, timui ne cui officio ei dcbito decssem;
] (80) , atque adeo scripsi, probe sciens diem illum, quo
, , , - tuam gravitaiem primum viderit, iniiium vii
VWTJ ,
deinceps laetioris futurum, et meliorem aliquam
, \ illius rerum muiationem allalurnm.
(81) .
1
443 EPISTOLA CCCX '
Commendat
',
suo$ ac cudteros Anaratidm incolat.
Sine imcriptione, pro cognain.
Mihi ipsi admodam in optaiis erat cura tua fa-
(76) 7 . Coisl. secundus et Reg. secun(75) . Mutala interpungendi ram lucem buic loco afferre conaius sum. Sic dus .
lim erat in editis, \
(77) " . Sic Ned., Coisl. prirous el Vai. Editi
, ... . Unde interpres, er- D . [Recle.)
(78) ' . Reff. sectindus et Coisl. ecniionem habui cum fratribus, eorum, qui Capralis reraticanas codex
morii sunt, gratia: &ed quos bic Basilius fratres dus . Ibidem Yat
tyellai, hi alii esse non possunt, q u a m selecti cives .
Jpralenses ac de rebus patriae missi. Qilare ne(79) . Reg. secundue et Coisl. secuiiaqaam bis fratribus res Capralenses c o i n m e D d a - dua .
t, sed potius ei ad qiiem haec scripia epislola.
(80) . Goiel. secundus et Reg. secunos emm coram illo antea produxit, ut de rebus dus .
apralensium ageret : D U D C eosdeni .cum lilleris
(81) . Ila Goisl. primus ei Yat. Editi .
iilit. Caeterum clarior multo esset tola verborum
* Alias CGXXXJII.
nplexio, si deessent b voces, . Sed
Alias CCXXX.
reiineantur, non puto alilcr, ac intorpretalus
Alias CGXXXVH.
iw, accipi debere.
1059
S. BASILH MAGNI
cundia congredi pluribus de causie : primum, ut , bonis, quae tibi insunt, longo intervallo perfruerer;
deindc, ut etiam pro Ariarathiae incolis te preca- * ,
rer : quibus jamdudum gravatis dedit Dominus di- *
gnuro solatium, probitaiis tuae adminislralionem :,
illis concedens. Est aulem el alia qu&dam meorum (8i) cognalorum possessio, quae valde gravaiur, ac fere . ~.
caput esi inopiae Ariarathicae : cui eliatu precor, ut , \ benignitas lua, quantum fieri potesi, medealur, *
(83)
quo ab iis qui poliunlur, deinceps ferri posstl.
, *
.
EPISTOLA CCCXI \
'.
Uogal ut iUUu domu*, qiU lumc epistolam ferebal, publki$ muneritms gravala sno/etgf *,
Principuli.
IJ
Multas me cogunt lilleras dignitaii tuaTscribere

qui asseverationum mearum rationem non habent,
ged proprium quiddam ac eximium in suis rebus
exquirunt. Jamdudum o.nim eis testificalus suni,
ita te coromunem forc et aequabilem nobis juris
custodeni, ut neroo amplius quidquam ad bumanitatem requisiturus sit, nisi plus justo avidus fuerit. Sed tamen ut huic bomini salisfaceremus, dedimus ei epistolam, commendantes euro tibi, roganlesque ul et libenter ipsuin videas, et quia
tempore faliscit illius doraus in obeundis muneribus, eani, quantum fas erit, allevare digneris.
&

, ' \ >
. *
, \ &
, ^?,3(
, &>
. " ,
, :
, , :

, ;
.
EPISTOLA CCCXU \
'.
Commendal aliquem melueidem ne ex novo censu Uedereiur.

Centitoru
Nosti quaa accedant horoinibus ex censibus tum

lucra Uim detrimenta. Quare huic ignosce in id
vehementer incumbenti, ne qiiid damni accipiai:
quineiiam ei ad jus obtinendum pro virili patrocinari in animum inducas.
EPISTOLA CCCXIII*".
pi-l
6, . " *

, >
.
1
1.
Uogai Galaticc Censiiorem, ut de dotnus Sulpicn aliauid remittat.

Censilori.
Non licet eminus providentiam dlvinam intueri:

; J
^ ;
eed nos bomines prae aniini imbecillilate quae anle ' ' *ps'
pedes positasunt respicimus; etsxpe dum ad bo- \ *;(
num finem deducimur, moleste feriinus, tolerante , \*
nostrae inscitias eo, qui omnia in sapientia roode- ^ (86) *
ratur, Domino. Meminisli enim quain molesie tunc . ^
444 tulerinius iiuposilam pobis eolliciludincm : (80) fjl
quot advocaverimue amicos, ut illorura opera in- , , ik ^ '
* Alias CCCCXXI.
- Alias CCCCXXVI.
" Alias CCCLIU.
(82) . Haoc vocem addidimus ex quinque
mes. codicibus.
(83) V . Deest coniunctio in Medicaeo, Coial. secundo et Reg. secundo.
(8) . Coisl. aecundus et.Reg. secun-
dus .
(85) . Sic tres vetusiisiimi codkA
Editi .
(86) .
Regius aterque eiCo
secundus . Paulo post editi
. Sed poiior visa Hegii priroi et *"*
Bigoi. scriplura, quam seculi aumus.
EPISTOLARUM GLASSIS I I I . EPIST. CCCXIV.

10
061
tfcwv . - juriam propulsaremus. Sic enim rein appellabamus
. $ . Sed hunc vides qualia sint pnesentia. Pnebuit
- enim tibi Deus occasionem morum integritatis in
, \ lucem proferenda3, lotique posterilaii argHmenta
bonae memoriae relinque^di. Quales enim descri .
, - piiones censuum ipsae fuerint, talis etiam earum
\ * - recordalio a posleris conservari solet. Mihi autem
Galatas ne optando quidem poiuisse ingeniuin
(87). humanius nancisci exploralum el persuasum est.
, . Nec Galatas eoluro beaios pnedicare possum ob
i , tuara adminislralionem, sed et meipsum. Est entni
(88). mibi etiam domus in Galatia ; ac domorum quiden
, , Dei dono longe splendidissima, in quam quideio
( si mjhi aliquid praesidii concesseris (coucedea
I ), aulem quaifdiu amicitia suo stabit robore), in . genies Deo gralias habilurus sum. Si qua igilur
nj , raiio apud tuam dignilalem amicitise meae, ul
raium quoddam beneficiuin tribuas domui ma (89), gistralus niaxime admirandi Sulpicii, fac mea
, causa exoreris : adeo ul de censu presenli aliquid
, \ , demas, roaxime quidem quod meraorabile sit,
:8 , (90) et tua magnaniimtate dignum, addam eliam et
; , ' noslra qui le diligimus precaliorte. Sin minus,
(91) , sallem quantum tempora concedunl, et rerum
* , nalura paiiiur : omnino autem aliquid demas,
(92) nec in eodem statu relinquas : ut pro innumera bilibus beneficiis, quae ab egregio illo magistralu
accepimus, banc unam gratiam luae gravitatis
.
opera referamus.
(
EPISTOLA CCCXIY \
'.
Rogal ul sua causa amorem erga fralrem, qui hane epi&tolam [erebat, muUiplicet.
',
\ 5
, (93)
, ; * * ,
(94)
,
, . (95)
, \ .
, '
* , , \
(96)
*; ,
Sine inscnplione, pro famulo.
El quomodo ego domeslicam scribendi occasionem oegligerem, nec tuam salutarem digniiatem, hoc ad vos proficiscente ? Qui quidem et per
se posset nostra narrare, litterarumque vicem
explere : voluit lamen lilteras eliam perferre,
eo quod me vehementer diligat, ac mihi ex toio
animo affixus sit. GupU omniao et tuum respon6um referre, et libi suam operam praestare. Ilaque ei dedi epislolain, qua tibi primum bona
omnia precor, tum qu baec vita babet, lum
quae promissam beatitudinem reposita servant :
deinde etiam Deum sanctum rogo, ut eo ita dispensante iterum vobiscom congrcdiamur, dum
in terra versaraur. Gxteruin, quin erga memo-
(87) ... .
Sic Iree vetustis- D clnnue Patrum veriqtu eorum $en$u$ arbiur.
micodices. Ediii ' ...
(91) . Sic novera mss. Editi .
^, Habent eliain ' sex alii codices.
(92) " . Coisl. primus et Med.
(88) . Sic tres velustissinii codices. .
Editi .
(93) . Negatio addiu ex Goisl.
(89) . lia HarL prima manu. Edili secundo et Reg. secundo.
.
(94) '. Iidem doo codicee cum
(90) . Imroorari non soleo in observan- Med. .
ois inierpretum erralis; sed tamcn hoc loco appo(95) '~. . Uterque Goisl.
Qani speciem erudilionis Sculteii, ut quisque vi- \ .
oeai quanlum buic homini tribuendum sit. Sic igi(96) , etc. Reg. secundua et
lur inierpreiaiur : Quod ille sit ex ordine presbyte- Coisl. secundus
roTum noslrorum. Unde Gombeflsius : Vapulet tiro .
*ic deliret: eritqne nobit homo tk infieelus do Alia GCXXXI.
1065
S. BASILII MAGNl
Kj
raitim iralrem amorem multtpitces roea causa , * & &

ntillus dubito. Ouare fac exoreris ut id j>eipsa ex- ,
peiatur.
. " ^ .
' 445
EPISTOLA CCCXV \
'.
Commendat viduam sibi propinquam ejusque vuptyo*.

Sine tMcriptione, pro propinqua.
',
Gum o m n i D O persuasum babeam kitpetraiurum

me quidquid juste a tua dignilate petivero, libenter epistolam dedi ornatissimae liuic pupillorum
curatrici, qu aedes incolit hydra qaadam roultorum capiluin acerbiores. Quibus omnibus accedit,
ul sanguine inter nos conjuncii simus." Quapropter
nobiliiatem luaffi rogo, ut el mibi aiiquid tribuens
et bonorem pupiHorum avo debitum conservans,
aliquid feras auxilii : quo detnceps Gal illis liaec
poseessio tolerabilis.
<*
.,

,
. -.
\
.
, \ ,
,
.
*.
EPISTOLA CCCXVl
Commendat liominem pairocinio ad ea, qtue sibi proponebal, vidigeiitem.
Sine inuriptione, pro divexato.
(97).
Quanquam omnino persuasum babeo liileris

non i.tdigere qui tuam clementiara adeunl, proplerea quod ex animi probiiale plura facis, quam
quie obsecrans ad bonum adborietur ; quia lamcu
bujusce filii cura majorem in modum langor, adducltis sum ut ad puram tuam el doli experleni
animam scriberem, conutiendans tibi hominem ac
rogans, ut quibus rebus poteris pracstes, ei ad ca,
quae sibi proponil, tuura pro viribus auxilium.
Nullum aalem alium ei opus fore palrotium, si
digneria toiam potestatem quam tibi Dominus
largitus est, ad illius patrociniuin iinpendere, mibi
tmnino persuasom esi.

,
[

, , *
, \ &?
, , , ,
.
" , ?
,
;
.
EPISTOLA CGCXYIl " \
'.
Amici occupationibu* tribuU, quod rarolxllerxtftctsretpondeat. Rogat ul is qui epistolam {erebat, non frutira
senliat.
',
Sine in$criptione , pro egeno.

Raras mibi ad luam dignilatein efliciuni liiteras
rara a te responsa. Indicium enim facio, cur (98)
molesliam raeas litteras aQerre dignitati luae pu- . ?
tein, quod non accipiara bis quse subinde scribo D , :
respousiones. Sed rursus ad aliam iraducil cogi- ' (99)
talionem consideratio multiludinis negoliorum
luorum ; ac tol et tanta in manibus habenii igno- , \
6CO, si mei obliviacaris : cujus ne si sumnium quidem esset olium et quies, ob vilem et abjeciam , \ ,
vitam facile eseel recordari. Te quidem sanctus . aiv
ille et ad majorem splendorem perducai, et te saa (I)
ipsius gratia in pra&enli clai-itate conservcl. Mibi ,
autem quaelibet occasiones, novse sunt scribendi *
* Auas CCXVlll.
* Aliaa CCXIX.
" Alias CCXXII.
{97)
Ita Med.
et
duo
alii. Edili el Coisl. prirous, .

(98) AfatffrV CoisL secundus et Reg. secufidus
.
(99) . Iidem doo codices com Med.
.
(1) ". Yalicaous et ClaromooUoos addmtf
.
1063
fcPlSTOLARUM
CLXSSIS . EPIST. CCCIX.
!06tf
, wes ista inprintii, propler hunc beminem, quem

, , \ libi commendo ac rogo, ul seroeasad le litleras
() * non fruslra pertulisse senliai.
.
'
446 EPISTOLA CCCXVIII .
Rogal ut epistolam ferenti et wa et patrue prosil cormnendatio.

> ,
Basilii, carens titulo, pro conterraneo.
*
Eos qui e patria nostra adveniunt, ipsum tibt
el * coinmendai pairise jus : lametsi morum benignitate
cuiietoa qui quomodocunque tuo auxilio indtgent,
, . tub tuam adducis providentiam. Hunc ilaqoe qui
epislolam comilati tuae traditurus est, fllium Hlius
, , , - euscipe, et tanquam popularem, et tanquam opis
, \ , * indtgum, denique tanquam per nos libi commen - datum ; atque iis ex omnibus unum quoddam illi
, - contingat, m scilicet auxiliura a te quaolum fieri
. , - polerit conseqaaiur in negoliis guis. Liquet aulem
, * - bonis operibus paratam esse remuneraiionei ,
, , non per nos quidem pusillos bomines, sed pec

Duoiinuro, qui praeclaris institutis mercedem r*
pendit.
*.
EPISTOLA CCCXIX \
Commendal hospitem omni subsidio in terra extranea egentem.
.
SimUUer pro hotpite.

vcstigio recessus tui acccssit ad me flliu*
, iste, qui hanc epietolam tibi porrigit : is velui
, , tiomo in terra exlranea degens, onini eget suih
: Q sidio, quod hospitibus debetur per Christianos.
. negotium quidem ipse tibi clarius enarrabit :
*
tu vero auxHium pnebebis pro viribns, atque
, ,
necessarium reboe prsesentibus. Si iiaque aderic
. , - pneaes, ipse videlicet ad eum duces bospitem.
* - Alioqui, per eos qui rempublicam gerunt con . ficies ei quse expetit. Non eniin mediocriier mibi
curae est, ut peractis ex animi senicntia omnibus
reverlalur.
.
'.
EPISTOLA CCCXX .
Ttttalw eum qui ad negotia procuranda missus fuerat, etti re infecta redil, nen tamm pigrilios aceusandwn. Sdre am
quo loco shu ret ecclesiaslkw.
Sine inscriptione, talutandi gratia.
", .
, ,
; (5; .
.
,
,
, , ] . , -
Longo intervalk) nobis contigit tuam dignilaiem

salutare ; eo qnod qui responsa refert, diu in nostra regione corarooratus sit, ac tum in viros
morosissimos, luro in negotia difflcillima inciderk.
Nam annum lotum abfoit palria. Is bominum dolis
el transactionibus in eam spem inductus se, si
pra?sentem nequitiam Miperaret, rei totius summam obtenlurum, sero damni caput persensit :
cum fraas paulalim progrediens sensum praeterfugisset. Cum igitur redeai et ab serie moleatiia
(2) . Coisl. primus . Paulo anle legil

:omi>eiisius . Sed ininus inlel?xil iilud , cujus haec videtur ease een?niia : Quot occasiones occurrunt, totickim scriendi viccs usurpo.
(3; . Sic ulerque Coisl., Med, et
Rw. tecundtis. Editi . Statim editi

, sed vocula deeel in mss. quatuor.
Plures autem non babuimus in banc epfsiolani.
* Ex Coielerii Monnm Ec. Gr. . II, p. 94<
" Ibid., p. 95
-AliasCCXXl.
34.
PATROL. G R .
X X X I L
1067
S. BASlLll MAGN1
4061
ei ab homiiium nequitia liberatus salaiamus te ,

per illum, roganles ut nostri memineris in preci- * ,
bus (nara precum auxilio xalde indigemus), simul (
etiam certiorem te facio, quos beaius episcopus ), , .
debilo solvendo obnoxios reliquerat (siquidem in suo teatamento et debiii fecit menlionem, et , ,
nnde ei a quibus illud 447
oporteret),
eos amicis adtnoniiionibtis spretis necessitatem (4), %,
iribtiuaUum exspectare. Quare sodalis rtosier re ,
infecla rediii, alque hc ipsa rogavit ut de eo . ;
lestaremur, ne segnitiei aut pigritiae apud luam ,
dignitatem incusaretur. De his bacteaus. Caeterum (5) * ,
quo in elatu gint res Ecclesiarum, ulrtim tonceda- 6Hir ui in eodcmfctatupermaneant, an in pejus ver- . . ;*
gant, aut spem aliquam babeant future in melius , ;
s o l v i
mutatioDis, peraliquem e cbaris fratribus certiorem , ^^

ne facere dignerig.
(6) ,

EPISTOLA CGGXXI \
'.
Auctor hum eptttola, quem Gregorium Nazianzeman tue non obscure pertpicilur, non sine tolito lepore Thedm r*
gai, ut his qui ecclesue conseptam exstmebant, vinum wppeditet, propterea quod vehmau anm prceUrUi frign tm
iucciderat,
Thecla*.
Praeterito anno, etc.
, . . .
Vide inter S. Cregorii Naztanzeni epittolas, epist. 57
EPISTOLA CCCXXir.
TKB\
'RaHonem reddit cur sero respondeat : rogai ut post ionjpmt kiemu absentiam taltem ad Pa$cha
diem t
ctxyugt
Sine intcriptione, ut eum amico Pascha celebret. G
*8> ixl

Acceptis tuae dignitatts ilitleris, gavisus guin,
ut par erat, et Domino gratiag egi, alque paratus , , , xal ,
cam respondere, si quis opporiune de rescri- , - !
bendo sabmonuissei. Nam negotium illud, de .
quo mibi mandaveras , temporis progressu abso- (7) ,
lutum est. Non erat 448 autem, anlequam con- .
ficereiur, lutum quidquam reepoudere. Haec mei . *
silentii fuit causa : non enim segniiies, neque , .
officii ignoratio. Eiiamsi enim omnino piger es- (8) ,
aem, tamen viiia mea coram tua dignitate occul-
tare omni modo studuissero. Piunc vero non pog- .
Rum ego tui oblivisci, ne brevissimo quidem (
lemporis spalio: aut certe quispiam se ipse po- ) * , , lius ignorei: sed sivc scribam, give non, inft- ,
xum 4e roeo cordi circumfero : et longam illam biemig absenliara ita moleste fero , ut precer, si , , (9)
integrura libi ipsi non esl ob eas, de quibus au- , , !
divi, occiqpationes, rusticos relinquere, mihi oc- , ;
casionem dari ad loca illa veniendi, ac vera illa , ?
luoruin morum iDtegrilaie ac ornamentis tuie .
perfruendi. Omnino autem salutarem Pascha
diem nobiscum coaaberig iransigere, una cum , -,
* Aliai GGXTI.
** Alias GGXXIIK
(4) .
Duo codkes . Paulo
post male in editis . Mss. .
(5) . Non male deegt in codice Vaticano.
(6) . Duo codicea . Ibidem editi
. Quatuor mss. ut in textu.
(7) . Duo ., . Paulo posi edi-
tio Paris., . Mss. ut in textu. Sobinit

qualuor codices, . Edili .
(8) . Deest ea vox in Mid. et Goisl. pno.
Duo codices, .
(9) . Sanum locum Comlieisiaf
corrumgit, dum emendare cuptt. Legendom putai ti
, repugnanlibus codicibus mss. ac ipsa
iiam seoWntia.
1670
EPISTQLARUM CLASSISIII. EPIST. CCCXXIV.
;v , ornatissiraa lua eonjuge quam per te saluio el
rogo, ut tradita mibi opera tuani ad nos profeciio*
.
nem urgeat.
EPISTOLA CCGXXIH'.
.
m
Deo, quod Philogrh servorum (uga ipthn littera* $wi conciliaverU: hortatur vl swoe ad u scribat de aome$tk eccU$ia$licu retms, ae operam tuam Bccie$iarum pacificationi impendai. Caterum ttbi epulolam tero red*
uikm Cfnaco; sed lamen diUgenliam tuam non defuisse.
'
Philagrio Arceno.
(10).
*
Gratiae Deo sancto ; non enim dixcrim vat gra , tiam habere his qui te laeserunt, quod mibi litte6. '' rarum occasio exstiterint. Sed qut nos undecan& que beneiiciis afficit Dominus, novit per ipsae
. (11) etiaro molestias implere sape consolationes. Unde
(12), - el mihi levilatem eorum qai a te aofugeruul,
. gaudii occasionem effecit. Veruro, qualibet oblata
, , g occasione , ad me scribe , cum scribas talia, ex
. voluntate adeo bona, et lingua adeo pura. Quan , ' quam enim orationis suavilatem seciari me non
* , aflirmo, tamen natura duce per tllam demulceor;
, , et vos quoruin oratio suavis esl ac jacunda , me
(13). periode ducitis, ac apes tinnitibus ducuntur.
: , Mulias igitur miiie epistolas, et quam poteris
, longissimas; non enim viitus epistobe brevitae,
. , non sane magis quam bominis. Scribe aulem no , bis el de rebus tuis domesticis, quo sint loco; et
{ , corpus tuaro ut valeat, et utrum res Eccleaiaruni
fip . tranquill sint. Nam et luec libi curse sunt, nec
immerito. lmo etiamsi qua facullas de pace et
, . dissidentiam conjunctione allaborandi, ne refa , gias. G&lcrum bonus ille Gyriacua prins diligen^ * (14) C lia usug est, et tunc mihi reddidit epistolam : de , , inde ad id quod supererat negotii adjutores nos ba ) buil pro nostris viribus. Scripaimiig enim ad loco >, rom cborepiecopum : qui quidem utrum aliquid ex
4 .
us, quae inroandatisbabet perfeelurus git, rt* ipea
demonstratara est.
'.
449 EPISTOLA GGCXXIV".
Horlatw ut $ibi caveat Patricio hamine vaferrimo.
(15)
Paiinico
medico.
(16) ,
Argumento est me a le non iwgligi, quod
^ * , , - staiim ab ipeis judicii, ut iia dicam, januis me
(17) . D salutagli. Alque illud quidem optabile est. littfcb , * teras amicas accipere : sed quae scribualur, In
iiv rebus maximis usui sinl , certe in pretio longe
(10) ". Sic tres vetustissimi
-odkes, iiidein ut editi. Reg. secundus et Goisl.
iecuadus, . Reg. primua,
tantum. Duo lidem mss. initio epislolae, -
(45)
Glaroro., .
(16) . Edili addunl, , sed deest illa

vox in sex codicibus. Ibtdem Goisl. primue,
. Goisl. secundus fct Reg. secundus,
.
(11) . Sic uterque Coisl. cum Regio
(17) . Magis arrisil haec scriptura
prinio et Paris. Huic scripturae favel etiam Valica- Reg. secundiet Coisl. secundi.quamqtiod legiturin
ons qui habet, . Harl. ei Reg. primus aliis codicibus ei edilis, , ab ip$>* viaianuis.
cn editig, .
in epist. 289 et307 ideoo sonat ac judiciuui,
(12) cs. Sic Harl., Goisl. primus, sive introitusin cauRam,qui quidem sensus rairifice
fcg* primus et Yat. Edili, . Cla- quadralcum hacepislola. Ibidem Goisl.primus, w>m., .
. Paulo post Med , Harl.,Goisl. priinus,
(13) . Ua trea vetuslissiini codiccs ... .
^ss. el aHi dno. Editi, .
* Alias CCCLV.
(14) . Sic mss. 1,\ .
Alias CCCLXXV.
1071
S. BASILII MAGNI
!07i
majori gunt habenda. Iiaquo pro certo gcias , , .
Palricium virum perquam opiimum tanta auadae (18) , (19)
pbannaca in suis labiis ferre, ut, non raodo quod
tu scripsisti, ged etiamsi Sauromatam quemdaro , (20)
aut Scylham offenderit, ei facile quidquid libue- , ,
r\i persuadeat. Verumtamen illa hilarilatis verba (21) .
non ex corde proGcUcunlur. Jamdudum enim (22)
obiinuil illa species, voce lenus simpljces esse et . ineptos, ac paralos res suas cuivig judicio com- (23)
miltere; sed ubi ad rem ipsam ventura eril, tu
vero illic baud reperiaris. Sed hc apud te dicto * '
ginl, ut ipse agnoscas virum bunc alioqui non , (24) .
eum esse , quem facile ducag quo veiie; atque , ' ^ (35;
etiam in animum tuum inducas, nequaquam verbis (26) ,
decoris aliendere, aed dum rebus ipsis comproben- ,
tur, eispectare.
^ ,
.
EPISTOLA CCCXXV\
Gratiai agit quod ad scripserU per conmooiemfliamlcelhan, quam laudat perhonorifict.
Magniniano.
Sattg erant vel litterae luae gravitatia ad me

omni laeiiua perfundendum. Nunc vero cum et
mulierum ornatissirua, communis nostra fllia
lcelium , tuam raibi epistolam tradidit, betitiam meam plus quam duplicavit non solum
quod viva sit imago probitatis t u , sed eltant
quod per se omne demonslret virtutig gtudium.
Quare primum quidera eam libenter excepi propter te, deitide vice versa, beatuui te propier
illam praedicavi, quod le talig liberorum educalionig merces roaneai a Domino Deo. Utinam autero et le aliquando videamus, atque bonis tuis
perfruamur , neque corporis inftrroa valetudine ,
neque ulla alia molestia congreaaum noatrum impediente.
450 EPISTOLA CGCX1VT*.
(27)

.
(28), , ,
*
(29) ,
'
. " , ' ,
. '
, *
, ^,
(50).
Salutat oblata occatwne et kortatur, ttf per totam viiam Dei memmerit.
SinetMcripiione, admonilionU cau$a.
Dedit raihi Deus sanclus commodissimam Ut-
' ^
Basilius epistolam 175. Non solum comitis titalag

* Aliag CCGLXXX1.
D deesl in bac epislola, sed eliam Aliag CCXXIV.
lur incodicibue Harl., Coigl. secundo et Reg. sem(18) . Medicaeus codex, .
do et edilis. In Medicaeo autem el Coisl. primu dict(19) . Duo mss. .
(20) . Coisl. priraus et Med., * lur . Sic eiiam Harlasanug aecuwU
mami. Al in epislola 175 Medicaeug codex babei,
.
(21) . Sic Coisl. primus. Tres alii re- , Coisl. primus el Glarom., . Edili, . Quanquain forte bs varitcenliores, . Editi .
laies librariorum negbgentias sunt tribuendae, w (22) . Sicmsg. Edili, .
(23) . Edili addunt, , quod deest in que et idem Magninianug, sive Magnaiianus, sire
qualuor rafts. iigque anttquissimis. Ibidem Coisl. etiam Magnemianus. NOODUIU codiceg initio,
secundus, . Idem codex cum t r i - .
(28) . Vat. et Bigot., .
bue aliig habet, ' .
(29) . Sic Harl., Coisl. priraus. Ediu,
(24) . Deest ea vox in codice Medicseo.
(25) . Msa. quatuor, . codex . Paulo post iidem anliquissimi cody
ces babenl, , et infra, .
Medicaeug, .
(26) . Forlasseistud collocandum gitgla- Harlxanus tamen secunda manu, .
(30> . iNoDnuliicodices, oww
tim ante vocem quae mox sequitur. EDIT.
(27) . Hunc Magnioianum diversum .
ease pulo a Magaeniano coniite, ad quem icripsit
EPISTOLARUM CLASSIS
1075
w (51) ; tov , ^
,
, (3)
, ;dv ,
;
- (32).
itov -
< (32 ) ,
rivu ,
.
1U. KPIST. CCCXXIX.
1074
lerarum occasionem : qui mlhi bunc fralrera notum fecii, virum nempe iUiim, quo ad tuam digniialein reverlente hujus per lilteras colloquii
minielro usus sum : Deuni rogans, ut magis ac
magis digniiale ac gloria crescene, el nos, el patriam oronera propria lua virtute exornes. Adhorior auteiu le, ut per totam vitam Dei memineris, qui te condidil, ac honore cumulavit : ut
praler hujus viue splendorem adhuc eliam gloriam coeleslein conaequaris : ob quam nobia, qoi
ad beatain gpem vilam nostram dirigimus, facieoda
sunl omnia.
'.
EPISTOLA CCCXXVIP.
Yiro prcepolenU btne precatur, ob honorem $ibi ab illo habitum. Hortatar ut ad Eccletia defetuionem incumb
, .
g
Sine in$criptione exhortatoria.
, \
Pro eo quod praeeenli mibi bonorem babuisti,
(33) ( et abseutis memioisse dignaris (ita enim audiliokxoTj), - ne accepi), remunerationem consequaris a Do; * (34) niino optimo: teque videamus ia magna illa
justi judicii Dei noslri die ob bona opera pro *
batum ct spectalum : ut queroadmodum in bac
, * vila inclaruisli, ita etiam splendorem apud cce . lestem regem adipiscaris. Adhoriamur igiiur le
, {) ante omnia, ut in Dei Ecclesiam juge confera*
- - siudiura : deinde etiam , ut benevolenliam in
w, , nos adaugeas, meque recordalione omiii ac patrocinio dignalus, lilleris eiiani cohonesles , ila
*
( , - ul ubi compertum erit me libi molestum non
: (33), - esse, audearo ad tuam magnanimitalem crebriui
^ scribere.
.
f
'.
EPISTOLA CCCXXVHI
Salutat Hyperechium, tcque ait non mcltu* tolito valere.
Hyperechio.
.
Et salulo tiiatn dignitatem , et tibi bene pre\ , * cor. Meas autem res scire etiam atque eliani
' , aventi , declaro melius soliio mihi non esse.
(36). - Nolim enim gravius quidquam dicere, ne pror , sus euin, qui mibi oplima precatur, afficiara i r i .
elilia.
.
451 EPISTOLA CCCXXIX
GruUas agit ob pUces ad se mfaot, ud nrnllo magU ob titttrau

.
Phalerio.
Suaviter omoino deleciaius sum fluvlalibus

, (37) - piseibus, fugamque ultns sum, quam concre(31) . LommodUtimam negotiorum.
extiiendorum occationem. Legendum pulat Combe- (34) . Sic duo mss. Editi, . Paulo
sias, . Valde arridet bacc sententia; post mss. tres, .
(35) . EditS addunl, , sed deeet
quia nullus favet uis. codex, nibil ausi sumus
haec Tocula in quatuor mss. Deest eliani
ipso contexto mutare.
(3) , l u mss* omnes. Editi, - codice Vaticano.
(36) . Ita mss. Editi, .
(37) . Ha^c acriptura, quaR in edilis
(3i) ... . Hsec addita ex Med., Coisl.
et nonnullie exstat mss. ac olim prima manu eximo, Vat. et duobus aliis.
(32*) "Eri . Priniam vocem addidimus ex slitit in Harlaeano, displicel Conibefisio, legenduut* Alias CCXXV.
linque ross.
AliasCCCLXVH.
(35) . Ila mss. quatuor : editi, AKasCCLXXXlL
. Paulo oot Medicaeas codex. 3
1075
S. BASILll MAGNl
1076
tum ex glacie tectttm eiibeundo ceperani. Ego .

taraen tcas litteras pluris facio quam pisoes. Qua- . ' propter scribas polius quam mittas. Quod si libi . ooc magie libuerit silere, saltem pro rae precari ne $ (38), ' ttalMeruaiUas.
(39).
EPISTOLA CCCXXX*.
'.
Queritur quod ad u tcribal.
Sine inseriplione.
.
Oiligi te a me, disce ex his quae scribo: me a
" , . ia odio baberi, ex silentio agnovi. Scribe sallem in , . ,
poslerum, calamo el atramento ac exili cbartaamaji- (Jty
les redamans.
.
EPiSTOLA C C C X X X r .
'.
Queritur quod iterum eadem de re scribere cogaiur, monet ut vel tibi obteqmtur, vel cau$am r
iecutou stt
Sine inscriptione.
' ().
Frttsira de iisdem b!s gcribitur. Aut enim res
ejug natnrae non eet, ui emendari possit, ac frustra
nobts adeuntes molesti sunt : aut nos conlemnunt
qul epistolas accipiuut, sicque desipimus conlemptorlbus scribentee. Curo igilur jam de eodem
acceperis litteras, coactusque gim denuo gcribere;
aut corrige, si poteg : aut causam indica cur quae
praeceperam non gint jamdudum peracla.
.
, t
, oi
(42) (43) ^. ,
- '.
, ,
.
EPISTOLA CCCXXXII " \
*.
Peracute nhnmn sUentium exmrobrat.

Atia $ine in$criptione.
C
' .
VDUIH vitae indicinm est germo. Quomodoigitur
Cflv . (44
tu guper terram versari pulaberis, nunquam - , ;
quens? Sed pelle gilentium istud tuum, scribens ' , ,
ftObis, ac te vivere indicans.
.
EPISTOLA GCGXXXIU .
.
Monet ul noUu tt charactere* perfeda fmal, ei inlerpvncuonibut tu attentus.
Notario.
.
Bermones naturam habent alatam. Quapropter
01 .
Mlis mdigeol, ut avolantium celeritatem scriptor , |iV
apprebendat. igitur, puer, notas ac cbara- . , & ,
Cieres perfectos faciag, 452 *
*>* ordine , (46) >
laterpanctionibua digtingue. Nam pusillo errore .
multa vitiatur oralio; geriptorfe autem dHigentia perflcitur germo.
.
l o c a
que putat, , vituperavi. Legitur in .

qualoor inss., . Med., (40) . Harl., .
. Hujus lectionis baec eril senlentia : non vilu(41) '. Reg. secundus et Coisl. *
perat Bagiliug piscium fugam, fortasse quia sub cundus addunt . Ediii . fidea
, glacie ereverant. Sed maris arridet vulgata acriptu- codices infra habeot , quod melios
ra, nec aine lepore signiucat Basilius ulluro se esse videtur, quam quod est in edilis .
fugam piacium, el labiorem in illis capiendis impeo(42) . Coisl. secuodus el Reg. socix$am.
dus .
(38) . Editi, , sed deesl articu(^^^.'^^
lus in qualuor mss.
(44) . Quatuor ross. . (*
(39; . Ita Reg. primus, Harl. el Coisl. dein ex Med. et Coisl. primo legimus . ef
primuset Bigot. Tres alii, (. Edili, paulo post . EdiU et ^
AliaaCUXYK
.
- AHas CCXL.
(45) 6. Medicaiiss et Reg. secundus ..
*Alias CLXXVII.
(46) , l u Reg. secundus, Goisl. (rv
Alias CLXXVUK
mus el Med. Edilt -jc
EPISTOLARUM CLASSIS 1U. EPIST. CCGXXXV.
1077
'.
IC7
EPISTOLA CCCXKXIV
Multa tradit preecepta recte uribendi.
(47).
Librario.
, *
Recla scribe, ac reciis utere versibus: nec eve , haiur in altum manus, nec feratur in prsecipitia.
. - Neqne cogas calamum oblique inslar cancti
^, ' iEsopici procedere : eed recia perge, velut ad
, amussim progrediens fabrilem, quae ubique serval
(48), , sequaliiaiem, et inaequalitatem omnem tollit. Quod
. , * enim obliquum, indecoruni est : quod aulem
& , , reclum, jucundum aspictenlibus, non sinens le , , - gentiuto oculos surstim ac deorsum instar tolle * - Donum commeare : quale est quod roihi accidit
66 . tcripla tua lcgenti. Gum enim versus in scate
, - modum disponerenlur; ubi ab aliero ad alterum
' * (49), erat transeundum, necesee erat ad flnem proximi
(50). $ aeeurgere : in quo aeriea cum nunquam appa , reret, ei*at rursus recurrendum, ordoque inqui , rendus retrocedendo, sulcumque eequendo, quem\ , admodum Tbeseum Ariadnes filum seculum
. , ûisse ferunt. Scribe igitur recta, nec mentem obli - quiiate scriplorum atque imequaliute in errorem
ioducas.
.
1
'.
EPISTOLA CCCXXXY \
Signficat BasUiu* u libenter omnet Cappadoces Ubanio erudiendo* miuurum; mmc autem imtlit nobiiem aaoietcenlemp
amki filium, quem Ubanio commendai.
6.
' ,
(51) ,
. * G
,
, *
(52) ,
,
(55). ,
,
. ,
'
* (54)
. ,
, *

.
,
Basiiius Libanio.
Pudet me tioi Gappadoces singulatim adducere,

ac non omnibus adolescentibus persuadere, ut
litleris ac doctrinae deot operam, teque ulanlur
exercitationis magistro. Sed quia omnes simul
nancisci non possumus ita affectos, ut convenientia eibi ipsis eliganl; quibus subinde persuadeo,
eos ad te mitlo, tantum in eos confereos benefic i i , quantum qui sitientes ad fontes deducunt.
Qui vero nunc te adit, paulo post sua ipsius causa
Sn prelio eril, postquain tecum fuerii versatus.
Nunc autem ex patre notus est, magnum Integritaia vitafe ac civili potentia apud nos babenle nomen, mibique summa amicilia devincto. Pro qua
ul illum remunerer, hoc filio beneficium tribuo, ut
ipsum tibi discipulum faciam; rem sane maximis
volis dignam apud eos, qui de viri virtute scieuler
judicant.
multo melius absunt ab omnibus nostris mss. codi(47) . Addit Harl.

, tortuosos faeienti vertus. Quinaue alii cibus.
(52) . Sic rase. codices magno
udicee .
consensu. Edili .
(48) ... . Nonnuui co(55) . Pnepositio addila ex codices ... .
dice Harlaeaao.
(49) ' . Ita sex mse. Editi
(54) . Coisl. uterque et Reg. secun? .
(50) . lta ires vetuslissimi codt - dus . Ibidem Medicaeus, Coisl. secundus el
cum Reg. secundo ei CoisL sectindo. Editi Reg. secundue ,
* Alias CLXXX.
.
" Alias GXLll.
(51) . Editi addunt , quae vcrba
S. BASiLil
1079
453 EPISTOLA CCCXXXYl .
TACT.
Declarat Libaniut $e a$ilii adoUscenti* virlutem admiratum e$$e, ei CeUi fortunat laudaue, quod h uma
Athenas peterel: ubi autem didicil Batilium. reversum in patrwm, procttmaiuimum vita> penus ampiexm
tpsum et Cappadoces berttos exislimasse. Batilii taudes de Firmo confirmal. Quatrit ouid Firmvms renun
vaitim luudal, partim de iUo querilur.
Libuniu$ Basilio.
1. Aliquaadiu e&t quod ad noa Cappadox venit

i . ^
adolescens. Primum boc lucrum quod Cappadox. , . \ 3
Scd et ex prima familia ille Cappadox. Alterum boc (55).
lucrum est. Sed et litleras admirandi Basilii afferens .
nubis. Quo quid majus quis dixerit? Egoenim, . \ ,
quem tui oblilum puias, eiiam olim adolescenlem ; ,
icverebar : et temperanlia cu:n senibus certantem *
videns, idque in illa urbe quae voluplatibus acatet, ,
disciplinarum jara parlem magnain consecu- , * lum. Sod quoniam tibi visendas quoque Atbenas . fen
duxisti, idque Celsu persuasisli; graiulabar Celso, , \ ;
quod ab animo tuo penderet. Cum autem reversus , ;.
esaes, patriaroque incoleres, tnecuin ipse dicebam
*,
Quid nunc liobis Basiliua gerit, et quod vilac genus g * ,
amplexus cst ? Nutn in foro versatur, veteree illoe (56); *' ;rbetores ituilatus? an rheiores forlunaiorum pa- (57), ;
irum fllios efficil? Gum auiem nounulii venissent,
qui nnntiarent le viam longe his praslantiorem ; '
ingressum esse, hocque magis speciare, quomodo , , wi
Deo amicus evadas, quam quomodo aurum colli- , , \
gas; et te ei Cappadoces bealos pradicabam; , (58) *
quidem, qui talem le esee velles; illos vero, qui * , * itdr
, .
talem possent civem ostendere.
2. (59) ,
2. Firmuin aatem illum ubique coiisianlem perdurasse saiis scio; hinc enim ei eloquentiae facultas. , f,
i>ed cum laudes multas adeptus sit, baud scio an . , &,
uuquam tantas, quantas nunc ex tuis litleris ,
iiuellexi. Quod enim tu es, qui dicas neminem illius .
gloriam superasse: quam hoc illi bonorificum cen- C ^ , .
seri debet ? Pulo autem bos a te prius missos esse, ; (6\
quaon Firminum videres; nequeeniui de illo nibil - h
babuissem liitcrae. Et nunc quid rerum agit, aui (61) . ,
quid meditatur Firrainus ? Distinelurne adbuc ; "'
iiupiiarum desideriis? an illa jamduduin cessarunt, (62), , (63)
hed urget coria ac omnino necesse est manere? , ;
an est spes aliqua illum denuo eludiorum socium , ; fure? Det nobis aliquod responsum, atque illud . *
quidem, ot oplo, commodum. Sed si quid creabit ,
inolestise, saliem nos respiciendi ad portas moleslia . liberabit. Sed ai Firmiktus nunc Athenis versare- , ' ;
tur, quidnam facerent vcatri curiales ? Num Sala- ' ; ,
* Alias CXLHI.
(55) . Haec desunt salis commoae D
in Regio secuudo et Coisl. secundo. Mox Mcdic&us
.
(36) ". Ita tres vetustissimi codices cuin
uribus aliis. Edili .
(57) . Non male Coisl. secundus el Reg.
nei'undua .
(58) . Monnulli codicea receniioree
.
(59) . Sic mss. novem. Edili .
Scriplura veterum codicum hiuc eliani confii-niatur,
JUCHJ is quem untopero laudaverai Basilius in tpiîula stia, necessario dislinguendus a Firniino, de
quo nibil habuerant Basilii litterx. Illud aittcui,
, vertit Combefisins, qve firma memoria fueril, tel retinuerit ac vilppe

%
rai interpretem, qm sic reddiderat: Firmimu KT*
ille, quam ubiaut tibi constanter adkttrtndo perdur*verit tcio.
(60) ... . Sic pleriqve coaV

ces inss. Edili ... .
(61) ar . Hunc locum s a D a v i n o s
parlim omnium codicoin, qui habent , Mrti*
llarlaeaiii ope, in quo tegilur . Editi
.
(62) . Codex Hartaeanus , mmptidtibwi
convivih* sicque legit inlerpres.
(65) . Nonniilli codices Paiilo posl
editi . Mulli codiccs mss. ul iu lexiu.
EPISTOLARUM CLASSIS III. EPIST. CGCXXXYIIl.

io8*
%\ . ^ miniam ad ipsum mitierent? Yides me a solts tuig
- civibus iujuria affici. Neque iamen ego propierea
* " Cappadocee amare ac laudare desiuam. Yerum
, . - oplarim quidem illos in me 454 ^ * quiore8 :
; sed si iidem permanseriut, feram. Firminus menses
( . , quatuor apnd noe commoralus eat : diem autem
, , nullaio otiosus Irausegit. Quantum aulem srbf com , . - paraverit, ipse cognosces, et foriasse non conque ; - reris. Huc autem ut ipse ilerum venire possit,
(64) ( * quinam adjulor advocandus ? Enimvero si recie
), (65) , sentit curia (hoc atflera decuerit homines erudi .
tos), bonorabit oie posterioribus : quandoquidem
prioribus Iristitia affeciL
'.
EPISTOLA GCGXXXYIl \
er
Mim Cappadocem mltit Llbanw BasUhu, qu$m /iiium suum apptllat, utpote tn ea dianitate conslitutus, quoe ipsum omnmm patrem efficiebat. Uunc comttabatur ainu adoieuetu, nobilu elipuac BasUii neceuarhu, sed non dive$
\ ,
* (66)
, . "
h .
,
(67) '
. ,
'
, '
m . * ,
, ,
, .

,
- ,
.
'.
Basilius Libanio.
Ecce tibi et alius venii Gappadox, meus ct ipse

Hlius; oinnes eniin nobis adoptat dignilas illa in
qua nunc sumus. Quaiiiobrem hoc nomine frater
sit illius qui prius ad te venit, el cura eadem
dignus, tam mihi palri, quam libi praeceplori; &i
Aeri omimio potest, ut aliquid amplius babeant,
qui a nobis veniunt. Hoc auteio dico, non quod
facundia tua non plus allquid amicis veleribus
tribual; sed quod uberrima utililas lua omnibus
proposila sit. Salis autcni fuerit adolescenli, si
aule leiuporis experimentum inter fatiiiliares collocelur : quera ad nos reinitlas velira, diguum et
nostris voiis, et gloria isla tua, quam es eloquenlia cousecirlus. Ducit uutem secum et coae*
Uneym, pari lillerarum studio prsedilum , et ipsum quoque ex nobili familia prognaluin, nobisque necessarium : queiu nulla re inferiorem fore
confidimus; etiamsi plurinium ab aliis pecunia
supereiur.
EPISTOLA CCCXXXVM".
Gfttftai agit Libanms qnod Cappadoce* ad u mittal Basuius. Narral se lecta privatim illiu* epUtola victum ab eo con*
feum esse. el cum posiea eamdem Alypius eoram pluribu* honoratit viri$ legittet, omues Basilio palmam detulisse.
Declarat u non curare quam divUes twl di$dpuli, ted et egeno*, modo ttudiosi sint, divitUnu anleponere.
Libanius Basilio.
Scio le boc crebro scripturum : Eccc tibi et alius

, , ,
xd . , , venit Gappadox. Mullos namque, pulo, missurus
* ea; seroper el ubique me laudibus effereus, atque
' , boc ipso et patres et pueros provocans. At quid eve . '' - nit in epistolam tuam pulchram, non pulcbrum
, . - fueril siienlio praeterire. Assidebant mibi ex bono ratis, cura alii non pauci, tum longe optimus Aly, ' pius Hieroclis iUius consobrinus. Ut ergo epislo . lam reddiderunt, qui aitulerant; silenlio tota per, , , , lecta, ridens simul eC gaudens dixi: Yicti sumus.
. Inierrogabant aulem i l l i : Qua viclue es victoria t
,; * ; cl quomodo victus non doles? Yictus suni, aiebam,
(4) . Harl. . Ibidem nonnulli codices, .
(65) . Reg. secundue et Goisl. secunds ^ . AHi nonnulli .
(6H> ' . CoisL priinus et Med ha.
(67) " . Sic Ires velu

stissiiui codices. Tres alii . Editl
. Mox editt *
Tres vetustissinn codices ut in texlu.
Alias CXLIV.
"Alias GXLV.
S. BASILU MAGNI
1083
10
pulcbritudiirc epistolaram : vicit vero Basilius. Vir , , (68)*

aulem ille amicus est, el eam ob causam laeior. . , \
Ilaec ego cum dixigsem, ex ipeis liueris judicare . , * *
voluerunt de vicioria. Ac legebat quidem Alypius, .
audiebant 455 vero qui aderant. Lata aulein sen- , ! .
lenlia eai, nae nibil esse mentitum. Et epislolam , . \
babens is qui legerat, exiit, aliig etiam, opinor, , xa\
, . ;ostensuru8, vixque reddidit. Scribe iUque similia,
et vince; sic enim ipse viocain. Caeterum el illud , * . ;
recte conjicis, non pecuniis res oostras aestiraari: , (69}
sed satis esse ei qui dare non polest, ut velit ' ' ,
accipere. Si quem enim rescivero egemim, sed ta- .
tuen litierarum sludiosum ; is, divilibue anteponi* , , .
tur. Quanquam nos tales magistros experti non '
surous; at nihil prohibebit nos bac parle esse (70) .
meliores. Itaque nullus pauper buc pigrelur acce- ^ ,
dere, si hoc unum duntaxat possederil, ut sciat , .
elaborare.
*.
EPISTOLA CCCXXXIX *
Itattftiu Libanio tigmfical $e laudem eloquenlite Uli concedere. ae jamdudwn oblivwni tradUii, qtue apud sop
ceral, cwn Mote et alhs prophelu vertarx.
Basiliut Libanio.
Quid npn dixerit sopbisia, el talis sophista, cujus

artis proprium esse constat, et ex magnis parva
fauere cum voluerit, ei parva anipliGeare? Quale
est quod et in DOS declarasti. Nam epibtolam illam
sordidam, ut vos dixerilis qui oraiionis delicias
babelis, nibilo ea, quam in inanibus habes, tolerabiliorem, verbis ila extulisli, ut ab illa superaius, ^
nobis primas in scribendo concederes : simile
quiddam faciens lusibus pairum, cum de victoriis,
qtias ipsi sponle cesseruni, liberos sinunt gloriari,
nec daroni quidquam sibiipsis inferentes, ei liberorum nuirientes aemulaiionem. Dici profecto non
potest, quantum volupiatis babuerit oraiio, dum
mecum jocareris : velui si quis Polydamas, aut
Milo, pancratii vel luctae ceriamen raecuin ipso detrectet; nam raulta considerans, nullura reperi
inOrmilalis exemplum. Iiaque qui verborum hyperbolae consectaniur, tuam hic magis admirantur
potentiam, qui ita (e ipse ad nos jocando demittere potueris, quam si barbarum super Atbo navigantem duxisses. Nos quidem, 0 praclare vir, ctim
Mose et Elia, similibusque beatis viris versamur,
qui 8ua nobis voce barbara tradunt, nosque ab illis
tradila loquimur, sensu quidem vera, sed verbis
rudia, quemadmodum baec ipsa indicant. Nain si
nonnibil a vobis didiceramus, id die oblitteratum
est. Tu vero nobis scribe, alia epislolarum adbi-

, ,
(74),
;
.
, (7)
,
, ,
,

, ' (73) ,
, . 4
*
,
(74)
, *

,
,
(75)
- - *
~ - .
*
*' , , '
,
,
' , ,
, .
* Alias CXLVI.
(68) . Sic ires vetustissimicodicee. Editi
.
i69J . NonnulU codices .
(70) . Sic tres veluslissimi codices. Edili
).
(74) . Sic Harl., Coisl. ulcrque et
Reg. eecundus. Editi, . Paulo post
iidem edili . Mss. quinque ul in textu.
(72) 01 ^. Tres uiss. Uon velu-
stissimi . n>idem edilio Paris.

. Mss. omnes et editio Basil. ulraque .
(75) . Tree mss., nempe VaL, Rf.
seeundus et Coisl. secundus . Paulo pot
duo anliquissimi codices Goial. et Med.
.
(74) kuk . Coisl. prirous .
Mox editi , roborit. Melius muUo GotsL
secundus ct Reg. secundus, quos seculi fttimus.
(75) . Medicajus codex .
/PTB?V
EPISTOLARUM CLASSIS IU. EPIST. CCCXLI.
4086
' , - bens argumenla, quae et te ostendant, nec nos ar. , guant. Flllum Anysii jam (ibi adduxi, ut meum
, ipsins fllium. Quod si meus est bic puer, patris est
. (76) - fllius, paiiper ex paupere. Quid autem dicam, viro
, . , sapieuti et sopbist notum est.
, .
1 .
456 EPISTOLA CCCXL \
'.
Burtus ex macedenix emtoia ansam tcribendi capit Libanhu.
Libanius Batitio.
,
Si diu roedUatus esees, quomodo bis, quae de
tuis liiteris scripeerani, elegauUssime aesenlireris;
, (77) nou videreris mihi boc meliiis praestilisse, quam
, , . tidia scribendo.qualia nunc scripsisii. Enimverome
vocas sopbistam: sopbist&autem esse dicis, ex parvi*
, magna facere posse, ac rursua p a m ex uiagnis.
* (78) . Ae meae quidem epietoke propositum fuisee dicis,
, ut luam pulchram esse demonslraret, quamvis
* * pulcbra nonsit; neque enim meliorem prorsus
* esse, quam quae nunc a te raissa est; ac omnino
* nullam tibi esee dicendi facultatem; cum libri qui
^. IIUDC in manibus sunt, boc minime pra&jlenl; elo , , quentia vero, qua prius poilebas, eflluxerit. El dum
(79), , ' hc persuadere conaris, iia pulchram et illara, de
. qua detrahis, epistolam fecisli, utqui aderant non
, potuerint nou saltare cum legerelur. Sum itaque
, , miratus, quod isU priorem subvertere aggressus,
. dum lamen isti priorem similera esae dicis, posle , riore priorem exornaveris. Gonveniebat aulem
) . '' , , , hnc in aniroo babenti posieriorem epistolara pejo . (80) ' , - rem facere, ut sic detrabereiur de priori. Sed
, . tuum, opinor, non erat veriialera l&dere. Laesa
& autem fuisset, si consulto scripsiaaes deteriora, et
, iis quibus polles usus non fuiaaes. Itaque ejusdem
, fuerit, nec ea vituperare quae laudem merentur; ne
, , te res ejuemodi inter eopbiatae rejiciat, exilia ex
, , (81). magnig facere conantem. Libris igilur, quorum dt , , (&( ctionem dicis pejorem esse, eenteotiam vero prae {* stantiorem, adhaere, nec quisquam prohibuerit.
(82) , ' Eorum autem, quae noslra semper sunt, et lua
.
quondam erant, radices et inanent in te, et manebunt, quandiu fueris, nec ullum eas lempus exciderit, etiamsi minime rigaveris.
'.
EPISTOLA CCCXLP\
Basilium Libaniiu exutimat idcirco non icribere, qnod iram non deposuerU, vel punire veliU
Libaniut Basilio.
, (83)
Nondum mihi oflfensam remisisti, adeoque tntef
(76) .
Quamvis sex codices babeant
, quia lamen haec scriptura non videtur
sensui quadrare, textum mutaodum esse non existimavi.
(77) . Harl., Med. et Coisl. primus , sed sensu prorsus repugnante.
(78) & . Sic mss. Editi . Paulo post
odiiio Paris. . Mss. et edilio Basileeiisis
ut in textu.
(79) . Sic Bagileensis edilio et.quinque codices ins, Ouibus etiam alius favet, qui babei
. Parls. editio .
(80) . Coisl. primus et Med. .
(81) . Quatuor uiss. uon anliquiasimi .
(82) . Medicaeuset Coisl. 38.
(83) " \ Pronomen additum ex qnaluor
mss. Ibidem tres codices vetuslissimi
.
* Alias CXLVII.
" Alias GXLVIU.
1087
1088
S.BASILH MAGNI
scribenaiim Iremo. Quod si remisisli, quamobrem

scribis, opiime? sin autem adhuc retines,
id quod cum ab omni erudita antroa, lum a lua
alienum est; quoniodo cum aliis predices iram
ad eolis nsque occasum servari non oportere, tu
iilam per multos soles servasti ? Num forle damnum
mihi inferre voluisti, mellila tua voce defraudane? Absit, generose : sed animo sis placido ac
niiti; et largiare, ul lingua tua, quae tota aurea est,
perfruar.
457 EPISTOLA CCCXL1I \
. ' , * , ; ,
,
,
, ;
* (84),
; , ,
, (85) ^ *
.
\
Comparal Ba$Uiu$ prceceaenum Ltbanii epiitolwn eum rosa et spinii.

Ba$iliu$ Libanio.
Qui roaa delectantur, ut par est elegantiae stndiosos delectari, ne ipsas quidem spinas, ex qnibus flos enascitur, oderunt. Audivi autem ex quodara, cutn is fortasse jocans vel eiiam serio tale
aliquid de rosis diceret, veluti amatorios quosdam
stimulos amaloribus, Ua tenues illas spinas naturam flori adjunxisse, ut ad majus desiderium innexis apte aculeis legentes exslimularet. Sed quid
sibi TUU rosa in Hlteras inlroducla ? Nibil prorsus
necesse est le edoceri, cum epistolse luae memineris : quae florem quidem habebat rosae, totom nobis disertissima Hngua ver expandens : sed querelis quibusdam et expostulalionibus adversum nos,
sptnosa erai. Sed inibi oratiohis tuae vel spina voluptati est, ad majus aroicitiae desiderium i n flammans.
01 ,
, ,
, .
, , ,
, (86)
. (87) , ; ,
,
, (88) , \ *
. ' '
,
.
EPISTOLA CCCXLll! \
Libanius Basilio.
Laudat Ltbanius Batilii eloquenliam.

C
Si ista sunt linguse incultae, qualig eases, illam

ei acueree? Tuo eniro in ore eloquentiae residcnt
fontes rivulorum fluenlis preslantiores : noe vero
nisi quoiidie irrigemur, superest silentium.
EPISTOLA CCCXLIV " \
,
; (89)
, ^*
' ,
.
'.
Batilius inexauabilem ene Libanivm eonlendit, si ad se non scribat.

Batiiius Libanio.
Ad erudilioneiu tuam ut non crebro scribam,

uadent et timor et imperitia : quod vero lu confciantissime siles, quomodo reprebensionem effugies ? Quod si quis le, in litleris vivenlem, ad scribendum tarditm esse ac pigrum consideraverit; ^
tibi oblivionera nostri ascribet, Nam cui dicere in
proinptu est, is nec ad scribendum imparatus. Hsec
, \
, ; EE
,
. Q ,
\ . Sk
Âliaa CXLIX.
" Aliae CL.
' Alias CLI.
(84) . Edili post banc vocem addunt , quae desunt in omnibtis mss.
(85) . lia sex niss. codices. Edili
iv.
(86) . Legendum videlur .
Reg. primus babel . Reg. secundus et
Goisl. secundus , quse scriplura arridet
Combeilsio, ac reddendum putat, Aculeis cat$o wrinere deterrentibu*. Coisl. primus .

(87) , elc. E d k i ^ ] ^ ;
. Quatuor mss. ul in textu.
(88) . Sic niss. sex. Ediii .
(89) uer . Harlseanus et Anglicanus oi
. Inrra dcesl in Medicaeo t Coisi.
&ecundo. Ibidetnediti . Sex mss. utintexti.
EPISTOLARUM CLASSlStll. EPIST. CCCXLV.
1090
, i | autem qui pusitdet, ettamen gilei, persptcuum eei

) . - eum ant ex contemptu aut ex oblivione hoe fa . , , cere. Ego anlen> gilentio tuo galutalionem repen * , dam. SaWe ilaque, f ir inprimig colende, et scribe
.
i volueris : et ne scribas, id si libi ila placuerit.
t
EPISTOLA CCCXLV \
TME*.
Smcprinmm Ubanhu scrUrit Basilio. Memmlt $e olimtilbueloquio valde delectatum, sed tamen aliquando injwriam ab
eo accepiue, quod u in profundum HomerUx [wrorit rogatus inlroducere notuu$et.
Libaniut Basitio.
Magis arbitror mihi opus eese excugalione, quod

,
, , non olim ad le scribere incoeperiro, quain nunc
(90) . , recusalione, quod scribere incipiam. Ego enim iUe
, , eura, qui accurrebam, 458 quolies in coflitfpectunt
^ , - prodireg, et quam euavissime aures prabebam l i n 9, , guaa fluenlig, teque dicente deleclabar, vixque se
, - cedebam, atque ad sodales dicebam : Hic vir lanlo
' , praeslaniior Acheloi filiabus, quanio mulcet qui? (91) , . dem ut illae, nec tamen ul illae lsdit. Et eane pa\ * ' rum est non lsedere, iroo illius cantilena lucro
. sunt audienli. Cum igitur ila sim animo aflfectus,
, , meque diligi existiracm et dicendi facultate praedi , , tus videar, gcribere non audere exlremae inertia
' ( (92). fuerit, simulque hominis sibiipsi damnum inferen, tis. Liquet enim fore, ut meam episiolani parvam
, , et vilem pulchra et grandi remunereris, caveaaque,
. (93) ne mihi ilerum injuriam facias. Equidem arbitror
mukog exclamaturog esse ad hoc verbum, et ad reg
t
ipsag concursuros, Y o c i f e r a n t e g : Bagiliuana inju... . . . . _
. ... _ \
1
\ ^
% j f + - s m \
f/kl l n i f . n i
n l n l t t V I7*I>A a
M?
* MMt~.-.~.
vel levem Sintulit?
Ergo et iEacug,
et
Minos,
;
,
,
riam
. - et bujue frater. Ego autero te ia reliquig quidem
* , ; viclorem fuisse concedo; quis enim le vidit, ei
, * non invidil ? Sed iamen unum in nos peccasti. De
^, $. quo quidem gt te admoneam, persuade indignanli*
(94), bug ot ne vociferentur. Meino eat qui te conve (5, . (95) niens ac beneficium petens, quod dari facile pos , . git, Yoti compog non abierit. Alqui ego ex eorum
; (96) - numero aum, qui bcneflcium petienint quidem,
^, (97) - aed non acceperunt. Quid igitur postulavi f Tecum
% . in praeiorio cum gpe vergarer, oplavi ut aaîen, ' tiae tuaaopeiit profundum Homerici furoria intro. , irem. Quod gi, aiebam, lotum id perflci non polest,
** (98), "
at tu tamen in partem goriig nos introducas. Con*0* . ' , , D ciipigcebam aulem partem illam , in qua c u m
, Graeci fortuna adversa uterentur, Agamemnon bunc
^, . ipsum, quem contumelia aflecerat, itiuneribug pla
(90) *0 rovto. Sic tngg. gex. Editi .

ceg oranes, nec favet ulla ratio.
1*1) . Godicea tres , magi$ quam illce.
(96) . Sic mss. duo. Ediiio Basinuto posi ediii ' . Mgg. oclo nl in textu. leengig et Coisl. primug, Harl., Med. d Heg. pn (, * ar mug . Edilio Parig. .
(97) . Ita codices mss. sepiein ete<Ji .\Yorie leêndam,
tio Basileensis. At Parisiensig . Paulo poal
îatv ^ ^ ^ t * C ^ F ^ ^ . EDIT.
edilio eadem , , sed postremum illuil
! tof^""
^ ! Editi
i *) Xap^r . Reg. gecundug et Coigl. verbum deest in sepiero iugg. et edit. Bagil.
(98) . Ua omnesrogg.Edili ^
rmeliusl.
. Ibidem editi , deeal vocula in ito*
\v5) rolrvr. Editi addunt , geo noc pro- vem mss., sed iamen videlur ad genlentiam neceg<"en deest in geptem nostris codicibug. Paulo garia. Uabenl gex codices , MedicsPttg
pro (, legendum , id est, rftrina-
exigtimat Combellsius, sed repugnant codiAliag GLII.
1 1 0
c o ( l i c e s
m s S k
16
41
iOOt
S. BASILII MAGNl
40
cavit. Haec dicente me, ridebas, negare quidem , (99)

haud valens posse te si velles, sed tamen gratifi- #
cari nolens. Num jgitur tibi et iis qui indignantur quod inferre te injuriam dixerim, injuria affid
videor?
EPISTOLA CCCXLVI .
TMCT9
Libanius teslatur de bonu moribw adoUicenlhm quot Basilius miserat.
Libaniu* Baiilio.
An iis quos misisti adolescenlibus aliquid ad d i cendi facuhaiem addiderim, ipse judicabis. Spero
autem hoc, eiiamsi parvum sit, magnum visiim
iri ob tuum in noa amorem. Quod autem temperaniiam et animum pravis voliiptaiibus liberum
laudas magts, quam facundiam, id omnino curarunt, atque vitam egerunt, ut illius, a quo misei ^
erant, non immemores agere par erat. Complectere jam tua pignora, et laada eos qui et me et
le moribus euis exornarunt. Adborlari aulem te ad
iliis ferendam, idem eeset, ac patrem borUri ul liberis eubveniat.
459 EPISTOLA CCCXLVIl *\
* , .
, , 6
. 0
, ,
, .
( I ) , ,
, (2) (3).
,
.
,
.
9
'.
Libanius episcopo* avaritia accusat, et ideo timide peiil Basilto, ut tigna ad se miiUU.
Libaniut Batilio.
Omnis quidem episcopus res est, unde emolu (4) *

menti aliquid vix exspeclandum sit : tu vero,
quanto reliquos erudiiione saperas, tanto etiam ,
majorem mihi liroorem inculis, ne petita mihi de- . ,
neges. Nam tignis mihi opus est: perlicas aulem Q ' , *">
aut palos aliquis alius sophisla dixisset, non bis
* 0
*
" * " , * ~~
opus babene, sed voculas magis oslentans, quam (5) . , (6),

necessiiati inserviens. Ego vero, nisi tu largiare,
sub dio biemabo.
9
EPISTOLA CGCXLYIIl **\
'.
Demonstral Basilius episcopoi $ed lophitlas uvaros eue et tenaces. Tigna tnittii trecenta.
Ba$iliu$ Libanio.
Si lucrari idem valet ac , ei hanc aetv*

(7) ,
tentiam babet vox illa, quam ex Plalonis adytts, ,
sopbistica tua nobis ars deprompsil; coneidera, ,
admirande, utri sini tenaciores; nos qui eic per , ,
epistoise luae licentiam deiigimur, an sopbistarum , '
genus, quorum ars est ex sermonibus qusestum * , ;
facere. QuU ex episcopis tributum imposuit ob ^ .
serraones? quis discipulos fecit vectigales? Vos ;
estis, qui eloquenliam venalem proponitis, velut ; ' (8) *
mellis coctores mellilas placentas. Vides quemad- ,
oiodum seiiem etiam ad recalcitrandum provoca- . , *
1
* Alias GLIII.
'Aliae GLIV.
" Alias GLV.
(99) '. ItaHarl., Med. el Goisl. primus.
Edili .
({).
Med. ^ .
(2) . God. Anglic. .
(5) \. Sic duo codices CoisL et Reg.
eecundus, quibus favet Medicaeut io quo legitur
. Edili .
4
(4) . Coisl. primus

Sic eliatu utraquc Basileensife edilio.
(5) " . Anie bas \oces addit Har
laeanus codex .
(til . Iia sex codices mss. Ediii 4
. Editio Basileensis .
(7) . Goisl. primus, ut anlea, ,
el pjaulo posl . Sic eliam BasileeiiM
ediiio.
(8) . Harl.
4095
EPISTOLARUM CLASSIS . EPIST. CCCLI.
IOM
; * ? Ego vero tibi in declamalionibue potnpam
- ducenli ligna commodari jussi, quot milites in
- Thermopylis pugnavere, singula prolixa, et secun , , dum tuum Homerum, umbram longam efficientia :
" , (9) qu* Alpbaeus sacer ae reddilurum esse proniitit*
(10) .
9
'.
EPISTOLA CCGXLIX .
Jocatitr Libanius in Cappadociam, teque ditcipulos Cappadoces transmutaiurum promiuit.

.
Libaniui Batiiio.
, , Non dcsines, Basili, aacrum boc musarum do , \ micilium replere Cappadocibus, iisque griten ni (14) vemque et caetera illius regionis bona redolentibus?
; , Prope autem factum est, ut me etiam Gappadocem
, (12) , . effecerint, semper mihi illud, , occi , . , iientes. Attamen ferendum est, Basilio ila jubente.
(45), Scito igitur, me regionis quidem mores diligenter
- investigare, viros vero adroeaeGalliopes nobilita , ' tem alque concinnitatem transmuiaturum, ut vobis

pro palumbis columbae facti esse videaniur.
'.
460 EPISTOLA CCCL*\
BespondeL Batiliu* epittolw prcBcedenti.
().
Batiliu* Ltbanio.
.
Sedata est animi tui aegriludo. Hoc enim sit epi . slolae exordium. Tu vero irride eC vellica res no , , . slras, sive jocans, sive scrio. Quid autem nivie
, vel gritae mentionem fecisti, cura liceret tibi diclo (45); , , riis in nos indulgere? Ego autem, Libani, libi ul
, - C risum magnum moveam, banc velo iiiveo tectus
, , epistolam conscripsi : quam cum acceperis, ac
(16) , manu contigeris, senties quara sit gelida, quamque
- referat eura a quo missa est, iaiilantem, nec exira
, \ (17) ades prospicere valentem. Sepulcra enim suut
. , des nosirae, donec ver successerit, et rooftiios
, noe ad vham reduxerit, rursus nobis, quemaduio*fc ), , dum plantis, largiens ut simus.
.
'
EPISTOLA 'CCCLI ** .
Libanwn rogat Basilm utad&e miUat oralionem, quam de homine moroso summa celebritaie prommliaveral.
Batitius Libania.
(18), eorum qui istinc ad nos veniunt, tnam

; . D vim dicendi miratl sunt. Narrarunt enim speci(9) . Homer. lliad.T, v. 546 ei355.
(10) . Sic Reg. secundus. illepide
aucior epislolae fluvium obstnngit restilueodi proluisso, ui gratutlo a se dart osiendat. Habeni Coisl.
primus et Med. ' . Quatuor
alii . Harl. ,
fcdili , excepta Basileensi editione
Pnma, quae habel . ValicaRus, "Pf ' .
(44) . Sic mse. seplem. Editi,
.
(42) . Ita septem mss. codicea.
Wili .
(43) . Quinque codices .
" " . . Habel eiiaio editio Basileensis
.
4) . Addit Harl.
, adutramque epittolam; nempe'quia in

hoccodiceaiileuUimamepi$tolamalia]egiiur,quani
paulo posl apponimus, quaeque sic incipit, , etc.
(15) . Harl. .
(16) . Ita tres vetusiissimi codices cum
Anglicano. Edilt .
(17) . Reg. secundus et Goisl. secundtis . Paulo posl edili . Mss. ut in
textu.
(48) . Reg. secundus et Coisl. secundus
Alias CLVl.
"Alias CLVII.
Alias CLYIIL
4
%. BASILII MAGNI
m
, \
, , , \ ,
, \
. *
, , constitulus, uoa qui in mililuni ordinibus illustris, non operarii et, artificcs. Quin et mulicreg . \
certamini interesse fesiinabanl. Quodnam aulem . ;
certamen erat? quse oraiio omneai populi conven- , ;
tum colligens? Narraverunt hominem morosom
oratione descripium t expressum fuisse. Qtiam . , ; :
oralionem adeo visam admirabilem mittere ne pi- ;
greris, ut ei ego sermonum tuorum laudator sim. . , '.
,
Qui enim laudo Libauium etiam sice operibus,
qaalis ero, laudum adeptus argumentum ?
^ (49);
4095
men qnooViam valde sptendidum edimra fuisse;

alque uli dicebant, certamen maximum trat, adeo
ut coDCurrenlibus omnibue nemo alius in urbe
compareret, nisi solus decertans Libanius, et quaelibci aptas auscullans. ISemo enim volebat a certaminibus abesst* non qui in digniiatis eplendore
EPISTOLA CCCLIl .
Mitlil Libanius suam De bomine moroso orationem, seque tremtre iigmficat ac pene menle dejici, dum tam arg
acumen (ormidal.
Libaniui Batilio.
, ^^.
Ecce misi libi meam orationem, sudore diffiuens. Quomodo enim sudore non perfunderer, , \ (20)
ei viro orationem miitens, cujus ea est djcendi fa- , ':
coltas, ut Platonis sapientiara, et Demosthenis \
vehemenliam fnistra jaciatas esse convincere ; ,
queal? Sermo autem raeus perinde e&l, ac si . "
culicem confcras elephanti. Hinc horreo ac iremo, , , ' \'
cum eam diem mecom repuio, qua meam inspi- , (21) cies oralioncm ; imo etiam ferc mente lapsus sum. C .
461 EPISTOLA CCCLIII".
Laudat BasUim orationem Libanii ad se tnissam.
Basiliu$ Libanio.
Legi orationeni tuam, saplentissime, et valdo

admiratus sum. mnsae, el Vuterae, et Atbense,
qualia largimini veslris amatoribusl Quales fructus ferunt, qui per breve quoddam tempus vobiscura versanlur l fonlera large se elTundentem,
quales praestitit haurientes! Ipsum enim morosum
videbar mibi videre in oratione cum garrula muliercula versantem. Vivum enim et animatum sermonem scripsit in terra Libanius, qui solus verbis
aniioam largitus est.
, , \
. , \ , , ;
I 07 ;,
10 , '
(22) $
. ' \
,
'.
EPISTOLA CCCLIV
Graiiat agit Libamu$ ac vkissim Batiiio petit ut ad se miUat cratumm contra eorteUUtm
Libanius Ba&ilio.
.
y
Nunc cognovi me esse, quod dicor : laudante

rnim me Basilio, ex oronibus victoriam reporlo. Ei
cum tuum suffragium acceperim, Hcet mibi su-
*
, .
(25) fbft"
* Alias CLIX.
" Alias CLX.
" Aliae CLXl.
(49) . Ita codices sex.Editi .
(20) . Harl. .
(21) . Coisl. secun
secunaus et Reg. secundus .
(22) . Addit codex Harl. ,
*ed hxe desunt in aliis mss. et editis, el ad marginem saiis nple posila, videntur in ipûm conlextM
roigrasse; sed uecessana non sunl et faeile supdenlur. Ibidem edili, , sed arlictfn& deest in quinque mss.
(25) . Coiel. pnmuset Med. .
Paulo post codex Anglicanui el alii nonouilt

1
1997
EPISTOLARUM CLASSIS I I I . EPIST. CCCLYIII.
1098
fv , perbo gressu incedere, instar nomfnis jactantiorig

. omnes contemnenlis. Quoniam igitur et ipse ora , - tionem contra ebrietatem elaborasti, eam volumus
. *
legere. Interea taroen lepidi quidquam dicere
(24) . nolo : sed ipsa roe oratio, ubi eam videro, artem
dicendi docebit.
*.
EPISTOLA CCCLV*.
Libwbu Basilio prinm eloquenlite defert.

Libaniut Basilio.
, , , ;
.
* &, , ^
* , . ", , , * ,
(25) .
. , ,
.
Alhenisne habitas, Basili, et tui ipsius oblitus

ee ? Non enim Casariensiuni filii hapc audire po*
tuerunt. Mea enini lingu^ his assuela non erat:
sed velul in praecipili quodam loco incederem, vocuro novilaie perculsa, et mibi patri dicobat: Pater, ista non docuisti: Homerus est hic vir, imo
Plalo, irao Aristoteles, imo Susario, qui nihil
ignoravit. Atque baec quidem lingua. Tu vero,
Basili, velira laudare me possis ob talia.
TNCT.
EPISTOLA CCCLVI
Respondet Batilius episiolce prcecedenti, seque ducipulwn pUcatorum esse profitetnr.
Basiiiu$ Libanio.
, * & , .
nv, ,
;
fiteri
Qusc scribis, accipio quidem Ixtus : sed dum

exigie, ul ad ea quae scripsisti, rescribam, sum
anxius. Quid enim ad linguam adeo atiicissanteni
dixerim, nisi me piscatorum esse discipulum proac gaudere
'
462
EPISTOLA CCCLYH ~ .
Rogat Basilium Libanius ut sibi merorem iolvat ex aliqua illiut ephtola conceptom.
Liban*u$ Basilio.
,
Quid passus Basilius moleste tulit litteras, phi ; * - losophix specimen ? Ludere a vobis edocli surous :
/ ' , verumtamen ludicra gravia sunt, ac veluti cani^ . tiem decentia. Sed per amicitiam ipsam commu- , , neeque scholas, mihi eolve moerorem, quem pepe
rit roihi epistola , a
nequaqnam dif.
ferens.
'.
EPISTOLA CCCLVIU"".
Bolel Libaniut quod non tit cum Basiiio; gratulatur qnod Juvemtm curam suadente Alctmo suscepertl.
Libaniu$ Ba$iiio.
K3 , tempora illa, quibus cuncia invicem eramus.

*< Nunc acerbe sejuncti sumus : vos quidem vobie
' - mutuo politi; ego vero pro vobis neminem habens
*. " - vestri similem, Porro Alcimum audio res juvenum
P4 $ , in senectute audere, et ad Romam volare, post . , quam eum laborem tibi Imposuil, ut cum puerie
, maneas. Tu vero, cum circa alia quoque mansue1 - lus gis, hoc etiam non *gre feres; quandoquidem
nec moleslum libi fuit, ui ad nos prior scriberes.
V
(W) . Sic mes. septem. Editi >.

m ^ f Medicaeus codcx .
Alue LLXIL
x
PATKOL. GR. X X X I I .
* Alias CLXIIL
Ex Colelcrii Monument. Ec. Gr. t. , p. 96.
* Ibid,
35
S. BASILII HAGNl
1099
>.
EPISTOLA CCCLIX \
Silentiwn Libanio exprobral BusiUu$ $eque ait libenler ad eum voUUurum, st liceret; sed cwn id non Htea
mittere.
Basilius Libanio.
y
Tu quidem qui universam veterum artem tua in

menie conclusisti, taitdiu siles, adeo ut ne in litteris quidem aliquid lucri concedas nobis. Ego vero,
si lula forel Daedali ars, ad le venissem, fabricatis
Icari alis. AUainen quoniam non licel cerara soli
comraiUere; prolcariis alis, milto ad te sermones,
qui oslendant amicitiam noslram. Haec est autem
iiatura sermomim, ut animae insidentes amores
manifestos faciant. Atque haec quidero sermones.
Tuvero adduxeris eos quocunque voles; atque
taniis viribus praeditus, taces. Verura ad nos quoque sermonum fontes iransfer, qui ex ore luo profluunt.
, , *
. 81,
(26) ,
, .
' ,
, :,
. *,
.
. , . ) \ '
.
EPISTOLA CCCLX**.
'.
De sanctfl Trinitale el Incamalione, sanctorum invocalione, eorvmque imagmilm

xbr
.
Ex epistola ad Juiianum Aposlalam.
Secundum immaculatam fidem Ghristianorum,

^quam divinitus euraus sorlili confiteor, et testor
me credere in unum Deum Patrero omnipotcntem, ,
Deum Pairem, Deuin Filium, Deum Spiritum san- , ,
ctum : unum Deum, tria adoro et glorifico. Confi- , .
teor autem et Filii in carne dispensaiionem, et Dei ,
Genitricem sanctam Mariam, quae illum secundum ^
carncm peperit. Suscipio auiem et sanclos aposio- . ;*;,
los, prophetas et martyres; el ad supplicationem, , ,
qiue Ot Deo, bos invoco, ut per eos, id est, inter- , ' , *
ventionem eorura, propitius 463
miseri ,
eore Deus, et dclictorum mibi redemptio fiat, et ,
condonetur. Unde et characleres imaginum eoruin \ *
honoro et osculor eximie, cum bae traditse sint a C \ , *
sanctis apostolis, nec sint prohibitse, igao in om- >
ftibus ecclesiis nostris depiclae sint.
, , * ;
.
m i l l i
8 , 1
EPISTOLA CCCLXI"
TSA'.
Apblinarhm constdit auctpr eptttolas de usios et substantiat vocabulh ac de cotuubsttmliali; ae tibi simite s
[uteiur magts placere quam consubstanliale. Gregorium sodalem cum parenttbtu esse nuntiaL
Apolinario.
'*
,
Domino meo reverendissimo Apolinario, Basilius. Antea quidem ad te de locis Scripturarum . ;;
obscuris scripsimus , el gavisi sumus tura de , .
responsionibus luis, tum de promissis. Nunc vero , .
niajor nobis circa majora cura incunibil, in qua , alium neminem inter hujus temporis homines D pov , xw*&A*
babemus , ejusraodi consortem et auxiliatorem , , \ ad quem recurramus, qualem te nobis Deus de-
dit, et scientia sermoneque accuralum, simulque . ol .
accessu facilem. um ergo ii qui cuncta perrai- scent, ac eermoiiibus quaestionibusque orbem re- , , 6i*v
7
ExCotelerii JfonwmenJ. Eccl. Cr. i. II, p. 97.

Alias CCY.
.
F
Ex Monum. Eccl. Cr. t. I I , p. 8i.

(26) Fort. . COTELEX.
EPISTOLARUM CLASSIS III. EPIST. CCCLXII.
HOI
1102
, , , plenl, usiae seu subslantiae nomen, velut alienum

ciol , a eacris lilteris ejecerint, dignare signiiicare ini { . , bi , quo pacto Paires eo usi fuerint, et an nul , , libi in Scriptura invencris posilum. Nam pa . " nem dictum , et populum , el
( - si quid simile, quasi nibil babeanl bic commune,
, , despuunl. Deinde vero et de ipso consubstanliali
) (propter quod puto eos ista adornare, qui sub , slanliam penitus iransfigunt, ut nullum locuin
, , ' relinquant consubstantialitati) disceptare nobis
, fusius velis, quem sensum babeat, et quomodo
, salubriler proferatur , in rebus, in quibus nec
. genus commune superpositum cernilur, nec ma*
, - leriale subjeclum prius exsislens, nec distribulio
, primi in secundum. Qua igilur ralione oporleai
. , dicere Filium Palri consubstantialem, in nuiluin
* , pradictoruni eensuum incidcndo, fac ut nobis
prolixius explices. Nos siquidem existimaimis,
. " , , , quidquid ex bypothesi , Patris subslanlia esse
, , , sumatur, idem omnino csse et subslanliam Filii
, . sumi necessario debere ; adeo ut si quis subsian - tiam Pairis appeliaverit lumen sub inielligeiuiam
cadens, selernum, ingenitum ; Unigeniti quoque
. substanliam vocaturus sit lumen sub intelligen! , tiam cadens, selernum, genitum. In hunc porro
( ), seosum mihi videtur, vocem similis $ine discri * , mine , magis congruere, quam vocem consub . stanlialig. Nam lux quae cum luce nullam babel
, , secundum magis et minus differenliam, recle qui ( . dem mca senleniia dici poiest, non eadem esse
), , - ^ cum illa ; quandoquidem in propria substanliae
. determinatione utraque consistit; scd siniilis se , cundum subslanliam absolute ac per omnia. Sive
, . ergo bas oporteat eloqui cogiiaiiones , sive alias
, - majores assumere, tu tanquam perilus medicus
* , . (libi enim quae corde gerimus fecirous manifesta),
, quod quidem aegrum est sana, quod vero debile
suffulci; omni auiem modo confirma nos. Frarjj .
ires qui tua cum pietate degunt saluto, et rogo, una tecum pro nobis orent, quo salutem confiequamur. 464 Sodalis Gregorius, elecla cum parentibus vila, apud eos est. Sanus ad plurimuin
tanpus conserveris oobis, adjuvans nos et precibus et doctrina.
EPISTOLA CCCLXII*
TEB\
tepondetur pracedenti epistoke, t% quomodo Pater et Film unum sint exponilwr, exemplis e natura humana adductis.
, ,
' ,
\ ,
, .
, ,
,
' *
(27)
, '
, ,
(27) Fort. . GOTEL.
Basilio Apolinarius.
Ut Dei amantem virum decet credis, el ut doctrinae sttidiosas quaeris; atque a nobis promptus
animus debelur propter cbaritatem, iicet scientia
suiDciens non eequatur , cum ob indigentiam nostram , tupi ob rei imiuensitatem. Una subslanlia,
non numero solum dicitur, quemadroodum ais,
et quod est in una determinalione; sed eliam
proprie duorum hominum et alterius cujusve ,
qui in genere adunantur : iia ut bac ratione duo
ac plures idem sint secundum substantiam; in
* Ex Monument. Eccl. Gr. I . I I , p. 86,
S. RASILU MAGNl
fi<U
1103
qtiantum omnes bomines Adain sumus, qui tinus
simus ; et David, Davidis fillus, qui idem sit ctim , .
illo : eScut et Filium recle asseris id e*se secun- , \ povsu
dum substantiam, quod esl Paler. Aliter enim * \ , 6
Filius tion esset Deus, cum in eonfesso sil unura , ,
essc ac solum Deum Palrem : quo paclo unus . \ Adam, hominum generis princeps; el unus Da- , ,
vid , regii generis auctor. Atque ita , onum esse , , genus siiperpositum, aut unam materiam subje- ,
ctam, in Patre et Filio, a cogitalis auferetur, \ ,
cum principalem aesumpserimris proprietatcm su-
premi principii, et genera ex generum principi- . ", 6>
bus. ad unigenitam prolem ex uno principio , \ , , orientem. Nam aliquatenus tanlum ejusmodi res ' *
in simililudinem veniunt. Qnoniam neque Ada- , ' mo, ul per Deum condito, et nobis, ut per ho- . , \
mines genilis, unum superponilur genus ; sed \, , - :ipse esl bominum principium : neque materia , , \
communis est illi nobiscum; sed ipse esl cun- , * ' teiflj
clorum hominum fundamenlum. Neque eliam erga ,
Davidem ac genus ex Davide orium, id praein- , telligitnr, in quantum est David : quandoquidem \ \ Irn,
Davidis proprielas, a Davide incipit, et fiin- , \ .
damenluin omnium qui ex eo otiginem ducunt, >
ipse esl : sed quia baec deficinnt, in quan- , \ , * .
tum albe sunt communitates omniuui hominum *ad invicem , quales frairum : at circa Palrem ei , ' *
Filiura boc non reperies, sed ex tolo Paler prin- , \ %
cipium , et Filius ex principio. Quare nec distri- , !.
)us, ^ uifiiw
bulio est primi in secundum , velut in corporibus,
vertiui generationis productio : iieque enim Pa- , ;
tris proprietas velut in Filium divisa fuit, sed ' '
Filu proprielae ex paterna prodiit : idem in di- , \
versitate, et diversum in ideniitale : quomodo , , :
dicilur Patrem esse in Filio, et Filium in Palre, , iv *
Neqae enim diversitas absolute servabit verita- (28), ,
tem ftliaiionis, nec rursus identitas indivisionem , * ~
byposlaseos : sed utrumque conjunctum est ac , ^
unius modi; idem diverse, et diversum eodem , , #
modo; ut vocabula , quae ad rei declarationein \ . * *?
pertyigere nequeunt, per viin adducanlur : con- ,
flrmante inielligentiam nostram Domino, cum ;;
per vocem major
Patrein quidem in aequalitale \ , **
majorem exbibei, Filium vero in minori gradu . *^
prgdiluni sequalitate : quod docuit, in ejusdem ^ , Dr?l
spfeclei quidem, at irtferiori 465 lumine intelli
. *i
gere Filium ; uon immutando substanliam, sed , & , &.
considerando idem, et superius et in ordine iufe- , , ' , oi^
riort. At enim qui substantiam io Dulla idenliiaie , ' . , ?
admiltunt, similitudinem exlrinsecus afferentes 4
Filio adjiciunt : quod sane ad ipsos quoque ho- , , * ^
mines transit qui Deo assimilati suni. Qtii vero \ , \ :^
cognoscunl simibiudinem creaturis convenientem, , \ ' *^
in idenliiatc quidera Fiiium cum Paire conjungunt; , ^
sed idenlilale subinissiore; ne ipse Paier sit, vel (29)
pars Patris ; quae potentcr demonstrantur per illud, Alius Filius; aic Deua, non ul U k , td *
81
Joan. , 28.
(2S -t. . COTCLEH.
(19) Fort. . COTEL.
UOS
EPISTOLARUM CLA.SSISIU. EPIST. CCCLXIV.
fIOG
ei illo; nom primitivum exemplar, $*d imago. Uic consubslmtialis , praecipue tuper omnia el
peculiariier; non lanqaam ea qtue sunt ejusdem generis non tanquam ea qiue distribula sunt;
d velul ex uno genere unaque specie divinUaiis, una et sola progcnics, individuo el incorporali
progrcssu; per quem quod general manens \n generativa proprieute, processil in genilain proprielaieiu.
.
EPISTOLA CCCLXIIP.
Lcatdatur supra atm Scriptur* inUrpretet Apoimarius, ab eoaue petitur, utsede retm obscwris constdi patiatur.
.
Apolinario.
Domino meo, reverendissiino fratrj, Apolinario, Basilius. Elapsse suni occasiones, quibus l i cebat pietalem tuam alloqui , clsi lubenler ad
liileras illas rescripserimus. Te enim in silentio
obtinere voluplalem in illis l;ftati sumus. Nam
revera nobis visue es tolut sapere : interprelum
' 30) aulem umbra volitant : ka ad soliduni sensum
* . exposilionem ducis. Et certe nunc cognoscendo rum divinorum eloquiorum cupido majorem in
. moduno tangit animum meum. At tibi proponere
, qtiiedaiD ex dubiis non audeo , ne videar ullra
^. modum fiducia repleri. Tacere nero iterum non
, - sustinco , parturiens, adhucque anteverlere ge. " , stiens. Quare opiimum factu censui, ut percon , , g larer ex te, nutn permissurus nobis sis, aduii, . rande, nonnihil interrogare de controversis, an
* ], . - oporteal tenere silenlium. Utromvis porro re gpondeas, id observabimus deinccps. Sanum
laetumque et pro nobis orantem te possideamus
.
aemper.
, , , . ,
,
. '
; . " -
EPISTOLA CCCLXIV.
toulium [ruslra quanihtm in Cappadocia Apolimrnu oblata tccmone per lilteras taiutai. Nunliat venisse epucopo*
<iyptio$, el tcripta ulluta me prorsiu mcewxria ad eot refellendos, qui antea aperie contradicebanl, nunc occulte
controdicunt, introduclo simili secundum euenliam, ui contubstanliale abrogetur. Sancefideide\enswnem neinint magit
congruere declarat, quam Basilio et Gregorio.
'.
Basilio Apolinarius.
, , Doimno meo , exoplatissimo fratri , Basilio,

, ' . Apolinarius in Doimiio salutein. Ubinam ipse
, , eram, domine, ubi vero desideralissima vox, el
; , tonsuetae Utierae ? cur auiem non p: aesens defen , dis, aut etiam absens cohortaris, lanto bello ad ^^, vcrsus pietatem erumpente, nobisque velul in
media acie clamantibus ad socios , propler bo ; , * , sliuni vim? Te autem, ne quidem quomodo quse - situri simus., intelligimus : quandoquidem nec inQ versaris. Sed conqui. '' , venimus locoin 4G6
xat , sivi quidem in Cappadocia , quia sic nuntiaverant
^^ * qui te nacti fuerani in Pontu, promisisse te cito
. reversurum : nec reperi ubi speraveram. At nunc
, cura audierim te adhuc ea in regione commo. " , - rari, siatim et indici epislolam ti adidi. Qua ac? , . " cepta, cave ne non rescribas , quod el is uoa
^ peregrinelur. Scito autem , quod inlerjecto lem^ ' , pore advenerunt episcopi iEgyptii, et scripia
, , anliquig scriplis congruenlia, necnon divinis
*' . ipsis, iieque qiue convenienier divinis conscripU
m
(30) W . K,#95.
* Ex Monument. E*cL Gr. u U, p. 89.
- Ibid., p. 90.
uo
1197
S. BASILU MAGNI
1108
fuerunt Nicaeae. Necessaria aotem erat eorumdem ' . cum explanatione repetitio, propter minime sa- , nam pravamque contextus interprelationem, quam , introduxerant qui aperie quidem olim con- ,
tradicebant, nunc vero contradictionem sub spe- *
cie enarralionis celant : ubi erat consubstanlia- , *
litatis maligna abrogalio , quasi non deberet in-
telligi juxla ullam Gracam abnegalionem ; pro " , ,
consubstaiUiali aulem introducebatur simile se- ,
cundum suftstantiam : quod excogitatum est, , &;
confuse nominalum et roaliliose intellectum : si- , \ ;
quidem simililudo, rerum est quae sunt in sub- . ,
stantia, non quae substantiales sunt : quo scili- ,
cet sic substantia assimilata intelligeretur, qua- , ,
lis fuerit verbi gratia gtatua respectu imperaioris. . 'Conlra quse rescriptum est quod ab hominibus ,
pium dogma cognoscentibus et sectantibus tene- \ }
tur, nomine consubstantialitatis Fillum declarati , .
non similem Deo, sed Deum, ulpote genuinam pro- ,
lem ejusdemque cum genilore substantiae. Simul , ,
etiara alialum fuit quod ad Spiritura pertinet, , '
qui nimiruru a Patribus in eadem fidei ^xposi- , ; *Ep,
tione Patri ei Filio apponitur, quia in eadem .
exsistit divinitate. Hujus igilur piae senlentiae legationcm, quem decuit adeo persequi, ac te virum laudatissimum, una cum doraino meo Gregorio, qui pariter nullo ex loco scribit, nec vel semel dc
quapiam re ceriionem fecit? Yale, domine maxime desiderabilis.
EPISTOLA CCCLXV*.
T2E\
Jn summa Cappadocia calamitate, cumfluviiinundatio res necessariat e vicinh promncm advehere nm tine
Tlieodosiu*, ulfluvium,ponlis commoditate adlutrita, veluti Rubrum mare pedibus pervium efficiat.
Basilius magno imperatori Tlieodosio.
Calamilas accidit in regione nostra, non ex

corporeo casu , sed ex aquarum eflluvio. Unde
autero hoc, patefaciam. Plurima nivis cmissio
facta est in noslram paludem. Qua uondum congelata , supervenil ventus calidus, simulque cadit
australis imber. Quare subila confertaque orta
liquefactione, immensi moti suflt lluctus , cum
perenni fluvio permisli , ac exundalione eaque
personanie superantcs tum linguam tum oculum.
Is esi qui nobis sorte obligit vicinus iiuvius, emanans quidem ex Armenia , descendens vero ad
sacratissimum lacum Sebastenorum, in quem vere
nominati, ac generosi quadraginla Christi milites, gravi borea flante inGxi eunt. Ac inde (admiue me, oplime imperalor, vera dicentem) 467
ille fluvius circumdans nos , velut gens quaedara
Inimica et formidabilis, non parum nos lerret
Nullo enini unquam vel tempore vel modo pe- ^
dibus permeabilis , non permiuit ut necessariae
nobis ac utiles regiones, transvebant merces opportuuas. Galatarum , inquam, el Paphlagonum,
et Hellenopontiorum, per quas et ex quibus obveniunt quae nobis sunt necessaria, praecipue pa* Ex Monum. Ecct. Gr. t. I I , . 97.
(31)
(32)
(33)
(34)
A / . tantum. COT.
. . .
AL . .
. . ID.
(51) .
* , *
, ' ^;.
, . (32) ' . ;
(33), ,
(34).
, ^
, evaww
, (35) ^.

, Upw
, -jp

(56) . &
( , ) *

, .
(37) , ;

. {j
&*
(38), ' >
, * &
(35)
(36)
(37)
(38)
. . .
. . ID.
. . .
. . .
11
EPISTOLARUH CLASSIS III. EPIST. CCCLXVL
, \ nis abundanlia : cum vicina undique terra fri, - gida sit, aique ex aere ambierite , perque iraru
(59) . fulgure, tonitru, grandine, fluntine afiligentem ,
\ . colligala. Nec parum etiam minatur patrii dolo, , ris, Argaei moniis superctliuui. Tu igitur exora IV tus , praesiantissime, bene mereri velis de terra
, tibi tribularia; ul ila ediciens fluvium ponlis
. \ coramodiiale trajici, ostendas illum tanquam no (40) \ , vum mare Rubrum pedibus pervium. Etenim
iifelicem valdeque gemebundam Judseoruro vi , tam miseratua Dominus, ex bonitale sua vo . , luit ut i i pedibus siccis per inare Rubrum ,
* quasi per aridam , incederent, tradilo iisdem
, \ , in ducem Uineris Mose. liaque varia fluvii apud
, - nos curricula, bominibus quidem ftiere exilio :
, ipso autem superne inundaiite , uuiversaoique
. \ lerram pascuam atierente , necoon arvis limo
, . obteclis , necesse esl ut esuriat arator bos , cum
, reliquis jumentis totius regiouis. Et vero si ho ; , mo fuisset qui bomini feeis&et injuriara , imn
, $ 0 - deslitissemus ad tribunalia rem differre. At in roa .
xirtiura iuvium , legibus nequaquam obtemperanlem , quidnam aliquis poterit adornare ? Quocirca ad te preces deferendae guni, potentissime, qui uno
leniporis momento, viaiorum periculura sistere poles.
TSCp.
EPISTOLA CCCLXVI.
ADMONITIO. Ert magni Basilii epistolam, ex prisco codice Veneto LXl, f. 524, me exscriptum,
!ju(p olim ctarissimis quoaue viri$ Marcianee bibliotheece descrtptaribu$ Zannelio atque Moreliio inedita vi$a
t$t; atque ulrum *it aiicubi pottremis hit annit edita, tnihi non conttat, $ed certe in plenistima Garnerii edtlione desideralur. Ea scribiiur ad Urbicium monachum, ad quem alice duce Basilii epistolm ex&lant, uempe
123 et 262, in Garneriana editione. Argumemum lilulusque e$t De cuntinenlia. Neque vero uriplum hoc
Basilianum diuliut ego celandum arbitror, prassertim quia Suidas ae Photius nihil prccslantius aul epi$lolari
tharacieri accommodatius Ba$ilii epistoti$ esse judicarunl. MAI Biblioth. nov. Pair., 77/, 450.
y
, ,
(41), \
. , .
, -
: , .
, . \-
C S. Basilii ad Urbicium monachum epuiola de continentia.
Recte facis, justos nobis flnes deflniens, ut non

solum continentiam, verum etiam ejus fructum cognoscamus. Est igitur fructus ejus, Dei participatio: eienim non corrumpi, perinde est ac Deum
participare; sicuti corrumpi, raundi parlicipaiio
est. Coutinentia negatio corporis esi, et Dei
bastenorum, gravi flante borea, infixos fuisse, id

peregrinitaleni hujus epistoiae adeo confirmat, ut
mirer Tiilemontium, qui banc diilicullalem observavil, dubiiare poluisse, ulrum Basilius epislol auucemedidit, tom. II Bonum. Eccl. Gracip, banc ap- ctor baberi necnc deberet. Cnm enim illa de quaMjnii notam p. 559 : In primo e codkibus, inquit,
draginla inarlyribus
opinio
recenliorum
Graecorum
'"""
r"
~ *
...v| -
.-j .
v ....
^
.
muncice
nari$
criticus
aduotaverat:
LJ
est,
ut
ipse
observai
Tilleinontius,
lom.
V, p. 789,
:, , tuui vero Gregorii Nysseni el Basilii lesiimoniis
pe . Hoc est : nilus rcpugnai, quorum alter quadraginta mariyres
sta epistota, neque ex $en&i$, neque ex dictione vide*
in balneis publicis fiigori expositos fuissc narral,
ur esse Magni Batiliu Videlur lamen Tillemonlio ioin. 111, p. 541, Basilins vero eos in urbe passos
-jdc epistola juvenem ei rlieiorem Basiliuui non deesse, non vero in siagno declarat: Tunc igitur, inecuisse, et Tbeodosiom, cui inscripta est, non quil, lom. 11, p. 432, ea in illoi lata senlentia tsr,
nagnuiii illum iinperaiorem intelligit, sed p r a 3 s i d e m ut $ub dio pernoctarent, cum stagnum, circnm quod
liquem Cappadociae. Iniquuin sane essel in juvene condita erat civitas in qua sancti decertabavt, esset
ummam slyli gravilatem requirere; sed tanien Ba- velnl quasdam planities equitabilis, glacie itiud irantilio nuitquamaefuissecrediderim pellucidum quein- mutanle, cumque id ex frigore ad continenti* am oraiionis niiorem, qui toli epistolse proraus ram redactum, super douum iter accolarum pedibu$
eeal. Auctor epistolae imperaiorem ipsuui Theodo- tutum pr&beret, prcelereaquefluviiqui jugiier flueiuin, quera regnantem non vidil Basilius, manifesie bant, gtacie comtncli, detiissent manare, et uqualloquilur, ul patet ex bis verbis : - rum naiura mollior in lapidum duritiem ccnrersa
, , es$et cum denique acres borecefiatu$animantia om>
( 59)
lum lota epislola Basilii slylo et iugenio discolor,

um maxime boc plusquam sesquipedaie verbuin.
Jnde IIOII immerilo Goielerius, qui hanc epislolain in
w
.N.W
6 w igiiur exoratus, prm$tantit$ime, bene

nia urgerent ad mortem.
tereri veti$ de ierr& libi tributaria* Sed quod de
(40} . . COT.
uadragiuia mariyribus diciiur, eos in atagnum Se*
(41)
".
Lege . EDIT.
S. BASlLll MAGNI
flll
llii
confessio: a quavis re morlali seinet abstrabit, el (46) , IYWJI

instar oorporis habet Spirilum Dei, et Deo nos * , efcs
coaimiscet, aemulatione qualibet atque invidia ca- & . ,
rens. Nam qui corpus amat, alii invidet. Qui aulem * corrupiionis morbum in cor uon adiniuit, labori , (& dm
cuilibel deiacops sustinendo par est; et licet cor- \, ,
pore occumbat, vivit immorialilali. Imo ei rem . , perfecie cognoscamus, conlineniia videtur esse Deus, , ,
qui nihil concupiscit, sed omnia in ee babet, nihil- * \ , ;
que appetit, uec sive oculis sive auribus passionem \ , *
experitur; sed nulla re indigens, plenug usquequa- , .
que esr. Concupiscentia morbus est animae; sanilas * , . &
ejusdem, continenlia. Yerumtaraen baud in uiia \ ,
specie continentiam oporlet spectare, vcluti circa , \ \ t
res venereas; sed et iu alia je qualibet, quam ani- , *
,
-,
n
*
m a p r a v e a p p e i i t , n e c e s s a r i i s non c o D l e n l a . Gigni , \
lur invidia, ob aurura, et improbiUles innunuerae, . , 1
ob alias cupiditates. Jam et ebrielate carere, couti- ^ (47).
uenlia est; et cibi crapula non dirumpi, el corpus , , d
suum cohibere, contiuentia esi. lieoi pravis dooii- . <}>
nari cogitationibus, quolies animam turbat aliqua , ,
pbantasia neque bona neque veritati consenliens, . eorque in vanas diatrabit curas. Prorsus nos libe- , \
roa presiaC continentia, quia siraul medicina vir- , . Xi;
tu&que est: non enim temperantiam docel, sed pra- \ . ,
bet. Gratia Dei, coutmentia est. Jesus ipsa conti- . nentia visus est, cum lerra marique levior fuit: , '
nam neque tellus illum portavit neque mare; sed , .
eiculi roare calcavit, i u telluri oneri non fnit. Nam ,
$1 ex corruptione mors sequilur, ex corruplionis Q , , *
aulem immuniiale, immortalitas; utique Jesusdei- , . " \ ,
talem roagis prae se tulil quam morialilalem (42). *
Manducavit bibilque singulari modo, quin quidquam , aitw,
eomesum ex se redderel (43); tanla quippe fuit in . b
eo conlinentiae vis, ut cibus in eo non corrumpe- , .
retur,quiaipseJesus corrupiibilitate carebai(44). Si \ *
niodo aliqua conlinenlia in nobts sil, superiores ' . 'Eaifc
ommbus sumus. Naro et angelos audiviums, poai- , \ :
quam incontinentes sunt eflecti, coelo propler cou- , fy;Aa
cupiscentiam praecipites actos: victi sunt enim, non , ^
ipsi per se descenderunt. Quid enim illic ageret , ' ,
worbus bic, si (45) hujuamodi oculus ibidem exsti- VXJH.
tisset? Proplerea dixi: Aliquanlulum continentiae si ,
in nobis sit, et munduin minime diligamus, sed . \ ^,
coeleslia sscula, illic ioveniemur quo meniem in- . , '
tenderimus. flic enim videtur esse oculus. qui in- , . *
visibilia cernere polcst; oaro etiaro vulgo dici solet: .
ens videt, et mens audit. Pauca libi baec videntur, sed multa ego ecripsi: elcnim numqttodôe
verbuni, seiisus quidam eet; atqueid scio le legentem fore cognituruni.
1
(42) Ludit quodammodo Basilius in vocabulis

et , quod Laline fieri nequii.
(43) Hac super re reverentissime iheologiceque
scribit Albanasius Gorinlbi episcopus in fragmento
quod nos edidiraus AA. class. t. X, p. 499-500, quod
incipjt : ,
\ . Erat euim bae
quoqua una ex objeciiooibua haerelicorum. Ueiinit
autem, corpus Gbrisli liae in re fuisse raeteris superiue, siculi etiam in insolita nalivitale. Utilur qnque Albanasius exemplo triniialU illius aoud Abra-
hamum convivanlis, neque lamen naiurali necrtiitati obtemperantis; quod ilem de Christoposlreswreclionem edenle intelligendum dicil.
(44) Non natura, sed gratia ei iobabitautis di^""
tatis privilegio. Videsis opus Severi Aniiochem COBW
incorrupticolas, apud noa in Spicilegio Rom, t.
(45) Graece, . Sed reduudan tidcur,
propier ea qus aequuntur.
(46) 'Ao6cUrei. Cod. prima maue
(47) 8#6.
PrinamaBtt^.
APPENDIX
T O M I
T E R T I l *
O P E R U M
S .
B A S I L I I
M A G N I
COMPLECTENS
Viginti quatuor Dt moribus sermones e i ejus operibus a Symeone Metaphraste collectos, ac

librum De virginitate** falso ascriptum nomini Basilii.
^MONITUM.
Primum in hac Appendice locum merito sortientur viginti guatuor De moribus sermones, qui cum toti sini
Basilii operibut conlexti, Basilium iptum loquentem nobis exhibent, non alienos fetus illiut nnmini affinQuni. Hot consuit centones Symeon magisler et logoikela, Metaphrastes vocuri solilut: quo in opere nikil
fre appunit de suo, nisi cum rerum iunclura unum aliquod verbum addi pottuial aut mulnri. Non enim $e*
riem el ordinem penitus neglexit; $ed ti nonnulla excipiat testimonia, quoe nec cum ii$ quce prcccedunl. nec
tum iis quw sequuntur, necessitudinem habent, costera $ati$ inter se apta et uexa sunt. Quod autem ejusmodi
optribtu accidere tolet, ut quoe nitebant in propria *ede, deformentur in aliena, hoc vitium non semper effugxt
Maaphratte*. Exempli aratia, negat Ba$ilius in epist. 250, adduci se debere. ut communionem suam omnibut conccdat, ac nonnullos ab ea exeludendos contendit: charitatem communioni subsliluit Symeon, et Ba$ilium perabsurds loquentem inducit serm. 3, n. 2. JVon leviut peccat, eum impium Eunomii principium, ul
prceclare dictum Basilii, refert, serm. 18, . 1. Quodenim Eunomius prcesentes et (uluro* ieclores obleslatur,
ut verum ex multitudine non dijudicent parti majori palma delata, nec dignitQlum habeant ratioiiem, neque
tvret obturent poslerionbus, priorum agmini concetta vicloria; id'Melaphra$te$ tancto BasUio affinxit; nec
nbodoroius est in his verbis artificium hcerelici, qui cum te et totius antiquitatit ancloritate et omnium Eccletiarum consen$u premi viderel, tanli argumenti momentum, diuimulando et cavillando, etevabat. Coeletum
taiit uiile hoe oput cum ip$a similium testimoniorum appositione, quce ex variit locis in unum coguntur ;
tumetiam quia interdum prodcst ad emendandum tancti Ba$ilii conlexium, ac multa conlinet* quw cum in
Basilii operibus non appareant, ex his quce amnimu$, eruta videri possunl. Ejusmodi le&iimonia stellulit
dhtinximu* ab aliit, quce $uit reperta ioci$ indicantur. ln duobut Regiis codicibus, quibut uit $umu$, generaiim ad marginem indicamur opera Batilii, tive orationes, ex quibu$ desumplum videtur unumquodque
totimonium: terbigratia, ex antirrheiicis, ex a$cetich ex commenlario in Isaiam, ex epUtoiis, ex homil.
Hexaein. Soli Psalmi accuratius, apposito ipsius psalmi numero, cilantur. In liis ad marginem admonilionibutduce orationes recensentur, quce hodie non exslant, nempe homiiia De eleemosyna et judicio (), serm,
4, ei komilia, (Jtiod Ueus incomprehensibilis, serm. 15.
Prodieruni bi Sermones, inqnu doclissimut Fabriciu$(b), primumCraecee bibl. RtgigCbrisliamssimi,Paris.
apud Guil. Morellum, 1556, 8. Hinc a Siinone Mailleo arcbiepiscopo Turonensi Iranslaii in Laiinuui sermonem, ibid. 1558, 8. Postea ulraque lingua cura nova inlerpreialioiic Stanislai llovii, Francf. 1598 et
4614, 8*. Simonis a Maille interprelalio Lalina servaia est in Graeco-Lalinis operum Basilii edilionibtis.
Ei bis elbicis suspicor esse bomiliaa noveni breviores, quas a Francisco Vergara versas esse Latine narratNicoiaus Antonius in Bibl. Hispana. ArchiepitcopiTuronensis inlerpretalio, quce cardinali Lotharingto
nuncupata est diligenlice interOrelts ac petilive Graeci sermonit egregium monumentum c*t sed tamen eam
ninime retinui, propterea quod doctittimus prtesul, dum vitiosi codici$ contextum sequilur, plurima incidit
errata qum facile vita$$et, $i alium ejusdem Begice bibliothecce codicem, qui magno mihi usui /uil, in
manibus habuinei. Quare cum hoc opus ex comportatit tetiimonm textum tl, tatiu* vi$um ett eam inierprelaiionem apponere, quam suo quoeque loco habneranK Plurima lamen emendammut, minut accuraie reddiia, aut minus clare. Quod aulem speclat ad conlexlum, ex duobui codicibus Regiis, quibuscum cotlalus fuit
*[ier,qui 1992 nolatur, magno, ut jam d,xi prasidio mihi fuit; after, qui e$t 1910, ab editit tam parum
ducrepai, ut ad primam viginii quatuor termonum edilionem adhibittu fuute videulur.
f
. \ Nunc quarli. EDIT.

** ln Appendice lomi I I nostrae recensionis. ID.
() Honiiliam De eleemotyna et jvdicio, junctis duabus aliis, Grace publici juris fecii Cbr. Frid.
Mauliaei in libiO cui iitulus : Glossariu Grwca minora, Mosquae, 1774, in-4*. Eas Latinitate donaias inseruinuis lomo prsecedenli. ID.
(^) Bibliotheca Gwca
nov. edit. t. I X . Nolitiam Fabricii intcgram dedimus supra iuter Prolego^cna. Yide pag. CCLXXII tomi I . ID
%
111$
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRASTA.
IIIS
'
2
Kaiaapth^
SERMONES VIGINTI QUATUOR

DE
MOR1BUS
Per Svmeonem Magistrum et Logothetam selecli ex omnibus operibus sancti Palris nostri
Basilii archiepiscopi Caesareffl CappadociaB.
469
DE VIRTUTE
ET VITIO.
SERMO I .
1. (i) Doniinus noster Jesus Chrislus apostolis
\
1. -
stiis, Eunte$ inquit, docete omnet gentes, docentet , , \, nwrza

iptos , non haec quidem observare, illa vero ne- , , \ ,
g Hgere : sed $ervtfre omnia qucecunque mandavi to- , &t
bis , id est, ne minimum quidem eorum pralerire , *

quse prascripla sunt. (2) Elenim si non omnia es- . ;
eent nobis necessaria ad ealutis propositum, non , '
ulique oronia mandata fuissent conscripla : neque \, ' fuisset sancitum, ut necessario servarentur omnia. .
(3) Nos \ero si vel unicum mandatum confecisse ( zisv
nos arbitremur (neque eniro confecisse dixerim : , (4)
omnia siquidem inler se cobaerenl secundum sa- , ; :
nam scopi ad quem tendunl raliouem, sic ut uno g ), \ *
exsoluio necesse sii alia etiam simul exsolvi), non , ' \
ob ea quae pratermisimus iram exspectamus, sed , 6 b
propler illud quod videmur peregisse, pramia \
praestolaniur : haud scientes eum, qui ex decem ta- , ,
lentis sibi commissis unum aut alterum relinue- , *
rit, reliqua vero reddideril, non probum ob plura \
persoluia agnosci, sed improbum et rapacem ob . ;
paucorum direptionem argui. Quid atitem dico dU ,
reptionein ? quandoquidem is cui concreditum fue- \ ,
rat lalentum unum, ac deinde id quod acceperat, , "
integrum ac inlactum reddidit, propterea quod \ , traditum talentum fenore non auxeril, condemna- ,
tur *: et qui per decennium patrem honoravit, et , . :
poslea unam dunlaxat plagam incussit, non ul pius ,
el beneficus bonore afficilur, sed ut oarricida con- ^ ,
1
Mattb. xxviii, 19. * ibid. 20. Matth. xxv, 24-30.
(1) asceticis, 328.

(2) Ibid., 529.
(3j Ibid., 3-28.
U) . Longe praferenda videtur fc

ecriptura ei quam exbibet coatextus, tw
.
1118
SERMO I . DE VIRTOTE YITIO.
\ , demnatur. (6) Qul ergo in bonis operibus progree , - sum fecit, deinde vero ad consuetudincm anliquam
, \ revertitur, non priomm modo laborum mercedem
, , &. amittit, sed eliam graviorem conderanatianein sub; quod cum Dei verbum bonutn degustaverit, mysteriique cOgnitione dignatus sit, perdidit omaia, brevi voluplate inescatus.
2. ,
2.470 ( ) Haqne si modo velimussubstratam vilse
, - viam tuto percurrere, atque animam simul et cor \ pus vulnerum turpiludjne immunia oflerre Gbrislo,
, \ coronasque ob victoriam accipere : oportet nos
, anitni oculos semper undecunque vigilantes cir\ , \ - cumagere, et suspecla habere quaecunque jucunda
, \ aunt, nec mentem in ulla re ejusmodi dcGgere; ne
, 8i aurum quidem videatur fuse sparsum, quod in
, cupientium manus venire paratora sit (Dmtim
[ , , /5fl, enim, inquit, l i affluant, nolite cor apponere*); nequo
)* (), ei proferat terra delicias omnes ac sumptuosa ta (' bernacula (Nam no$tra conversatio in coelo est, unde
7
etiam Salvatorem exspectamus Christum*); neque
/ ) , , \
, \ (
8i cboreae, et comessaliones, et ebrietates, et mens tibiarum modulis resotiantes proponaniur (Va-
. \, ,
nilas enim, inquit, vanitatum, omnia vanila$);
(2),
(
ne-
que ei offerantur corpora formosa, in quibus animx pravse lnhabitant (A facie enim mulieris vetut
facie serpentii fuge, inquil Sapiens ); neque si potentalus dominatusque, ac salellitum aut adublorum turmae, neque si promiitaiur allus Ihronue
atque splendidus, gentes ac civitates servituti non
voluntariae subjiciens : Omni$ enim earo fenum, et
, \
) ! (3) \ , \
\,
\ , \
,
, C omnts gloria homini$ quasi flo* feni: aruit fenum,
. et flot cecidit . Elenim sub bis omnibus adeo ju , cnndie communis ille hostis latitat, exspecUns
(4) , ecquando, rebus conspectis illecii, a recla deflecta , mus vfa, ac nosipsos in illius insidias conjiciamus.
. , Quinetsam metuendum valde est, nequando ad bsec
, \ incaute accurrentes, ac pertruendi volupiatem mi , nime noiiam arbitrati, diaboli hainum deglutiamua
(5) - in primo guslu occuliatum : deinde, ne ab hoc
* , tracti, parlim libenles, partim inviti bis rebus alli, , , * gemur, inscientesque a volupiatibus ad horrendum
, , lalronis bospilium trabamur, ad mortem scilicel.
. (8) Nam virtutes, cum ex studio et diligenlia con, , junguniur cum natura, nostra Gunt posscssio, nos , \ - 0 que nec in terra laborantes deserere volunt, nisi
( eas per vim oltro fugaverimus vitiis inlroductis, et
ad futuram vilam feslinantes prsecurrunt, ei collo), , cant inter angelos suura possessorem, et sub con\ , diloris oculis aeternum fulgeni. Divitiae vero, et
* potentalus, et clariiudo, et deliciae, et omnis ejus*
. , \ , \ modi turba quotidie per noslram insipienliam au , \ , \ , ' gescens, neque introivit nobiscum in viiam, neque
8
Psal. LXI, i i .
Pbilipp. , 20.
Eccle. , 2.
(1) . Hanc vocem addidi ex contexlo el

codice Ri*gio 1992, quo saepissime utemur. Alter
enim, qui est 1910, non magno ustii fuit.
(2) . lla cod. Reg. el contextue. Editi
.
(3) . Vocula addita ex contexiu et
uiroque codice. Mox contextua -
Eccli. xxi, 2.
* Isa. XL, 6.
, servituti voluntaricB $ubjiciens.
()\. Minus recte recenliores editiones .

(5) . Minus recte conlexlus .
(6) Ex honoil. xiv, in ebriosoi, 122.
(7) Ex bomil. xxi, Quod rebus mundanis adhm-
rendum non $it, 163.

(8) Ibid., Quod rebut, etc,
167.
APPENDR. SYMEONIS METAPHRASTjE.

1119
1150
ctu ullis unquam abiit : ted in unoquoque homme ,
lixum et ra&uiu manet, quod oliin a juslo dicUtm , & ^
est: Nudu$ egreau$ tum ex utero malri* mear, *- (, \
dut etiam reverlar . (1) Utrum igitur tibi utilius *
temporariam eligere voluplalem, et per eam acci- , .
pere aslernam mortem : an virtute excolenda labo- ; ilitiu
res el serumnas amplecti, et itlius ope vitaai rer- , ' (7) bhrw,
nam coosequi ? (2) Nam corporis pondera ex lrut> >
nae momenlis aestimainua : sed quae in vita eligenda , ;
sunl, libero animae arbitrio secernimus : quod et , \ staleram Scriptura norainavit; quippe quia aequa- ^ ' &,
leni ad ulrumque 471 inclinationem recipere po- * \
test. (3) Exempli causa, scorlaiio et pudicitia apud ,
te judicamur, et exeelsa tua mens ejusmodi judi- .' . , I
cio eibi commisso pnesidet; atque voluplate ecor- , \
tationi favenle, limor Dei suppetias venit castimo- ,
nise. Qimd si damnato peccato, victoriam pudicitia 5
dederis, de re senlenliam rectam tulisti; sin autem . xroad volupialem inclinans, pneferendum esse pecca- , ?>
tum pronunties, obliquum fecisti judicium, ob- ,
noxius faclus exsecralioni ejus, qui dixil; V<B, qui ^ ,
dieitis amarum dulee, et dulee amarum: qui dicitis , ,
lucem tenebrat, et tenebra* lucem . (i) Quando $ - Ofai, d
igitur singulae vinutes cum singulie viliis judiciura , xtzpfr
subeunt, lunc judiciorum recliludiuera ostendilo ol ,
in occulto animae tuae tribunali, praceplumque '
quasi assessorem adhibens tibi, odium in nequi- ,
tiam luum commonstrato, aversans peccata, vir- , \ \
tuies preferens. Si euiin facis ul in singulis actio- , fcijw
nibus vincant apud te meliora, beatus eris ln die , ;,
1 0
ii/, eum judicabit Dominus occulta hominum secun- C . ' hisrr;

dum cvangelium notlrum ; et, Cogitationibut inter \ ,
u et accusanlibus, aut et de[endentibu$ " , non ab- ^ Er , tplr^
ibis coudemnatus qtiod ad aiala inclinaveris : sed juslilias coronis houorabere, quibus virtutem per Atov \, Jbpcp*
oinnem tuam vitam coronaveris. (5) Quemadmodum , , oux 1 1
nim sagUlarius jaculum ad scopura dtrigit, si neque excedens, neque deficiens, neque in allerutram pariem declinans aberrat: sic judex debet ad
Id quod justum tst collineare, oec personarum

;,
;.
"
babens ralionem (Personam enim in judicio cogno- , , , w;
scere bonum non est " ) , neque propensione ageits, '
eed reclam minimeque distortam ferens senlen- ^
tiam. Et cum duo ab ipso judiceniur, quorum alter (
phis aequo, alter minus habeat, debel judex arobos ) ^
lnter se exaequare, et taolum aufert ei qui plus (8), ' \ *
salis babet, quanluoi ei qui injuriain accepit, doesse . \ * ,
d prebendil.
, \ , ^
, \ , tlorwj .
3. (6) Nam poaseseiooes relique non sunt poa3. , &<
sessorum magis quam quorumlibet eas adipiscen- tnvjjto*
9
Job , 21. Isa. , 2.

(1) Ex homil.
(2) Ibid.
inp$.
1 1
Rom. , 10.
LXI, 197.
(3) Ex horoil. tn princip. Prourb., 106.
() Ibid.
(5) Ibid. 105.
ibid. 15.
" Prov. xxiv, 23.
(6) Ex serm. Di Ugexdu librh gentiti**, *>

(7) Af . Sic uierque codex. Editi & *
in contextu .
(8) . Sic in contexiu rerte
tum esi. EdiLi . Uteroue codex /^
l
illl
50 . DE 110.
l i e m
( ' , - quippe cum velui in teaeerarym ludo buc et

" - iUac iransferantur. Virtus autem ex poaaessioni*
, xaV , btts sola e*l quae neqiteat auferri, et viventi ae
sv \ - mortuo non desit. Unde t Solon mibi videtur illud
ad diviles dicere
,
oi>
|% &wl /
Virlutem non mihi dxvitih

Permutare libei; namque hasc consittit in
[atei,
"
Divitiue cedunt nune tibi, nunc aliu
kh , , \
, \ . ,
* *
,
aroim,
(1) Quare babenda est vobis, bomines, virimis

cura, qua? et una cum naufragio enatat, ct nuduin
in terraui ejeclum felicibus reddel venerabiliorem.
(2) Alque ita vilam ineiiiuaiuus, ut quae praetericrunt, nunquam meliora sint sequenlibus : Ne dixe14
m , quia diet priore$ eranl bonx super . Si

e n i m
d i e s
r i o r e 9

P
postcrioribue sunt meliores, di&*t , * celur nobis : Tanta paui estit $ine eau$a ? bonis
& , ad nibilum redactis prae subsequenle negligenlia.
. " (3) Quemadroodum eniin is qui ad perfeclionem
, contendit, in anteriora progreditur : ila qtii peccal,
pedem refert. (4) Quodiiaiu auteiu ma . 472
, ; jus maliliae argunienlura, quam a bono deficere?
, \ . Summum esi pravitalis, bonuiu ac mitem exaspe , \ rare. Quod enim in improbilate extreinum esi,
* \ , - ideiu etiain secum ipsum pugnal. (5) Solet enim
, \ . " malum non eolum bono, sed eiiam sibinieiipsi adver , \ sari. Qnemadmoduiu igiiur vincuntur leaebre lucis
, \ * praesentia, saperaiurque morbus sanitalis adventu,
\ - (6) ac progressns in virtute, a minoribus ad majora
\ capil incremeniuni: iia inaliiiae effusio a parvis
- G inUiis, ad aliquid immedicabile devolvilur. (7) Porro
. , - principium bonorum acquirendoruro eat recessus
. " , , a i n a l o . Declina malo, inquil, et fac bonum .
, . (8) Eteniin si siatim ea qtne suni perfecta, tibi pro , - posuiaset, ad ea lenlanda fuissee cunclaatior; nunc
, aulero faciUoribuateassuefacit, uiadeaquaeeequuo . \ - tur,aggredi audeas. (9) Quemadmodum enim in acala
, prtmus gradua, recetsus ab humo e*l: ila in vil
, , gecundum Deum instiluio, profectus inilium, dis~
. cessus a malo est.(iO) Dum igilur unusquisque DO
, , struin puer est, id quod adesi jocundum pcrequi*
* t u r , neque habot u l l a m f u t u r o r u m curani; jam a u , , $ lem vir factus, p o e t judicii perfeclionem, viderc
\ - sibi T i d e t u r bifldum vita i t e r a d vinulem et v i \ tium, ac eaepe oculura animi in utrumque conver, tens, comparando dijudicat qu utrique insunt. El
. \ peccatonim quidem vita omnia oslendit in pneaenli
saetulo jucunda: justorum vero, e o i a futuri vi
. * bona G o m m o n s t r a t . Et certe saWandoruro via,
, quanto pulchriora pollicetur fulura, tanto laborio, eiora exhibet prseaentia : (4f) jucunda autem et in& \ temperans vita non exspectatam in poslerum, fted
.
1 1
r e l r 0
ie
Eccle. , 11. Galat. ni, 4. Psal. xxxvi, 27.
(1) Ex serm. De legendi$ libris gentilium, 177.
(2) Ex comiuenl. tn isa., 389.

(3) Ibid.
(4) Ibid.
Uierqne codex indicat Anlinrhtt.
(6) Ex cominenl. in lta. 388.
p
(7) Ex horoil. tn psaL i , 93.

(8) Ibid.
(9) lbid.
(10) Ibid., 95.
(11) lbid.
1123
APPENDIX. STMEONIS METAPURASTifi
jam pnesentein proponil volupUtem. (1) Boalus , * rf.

igitur ille qui volupiatis illecebris non deductus esl . \
ad inlerkurn, ac in utriusque via deleclu non eam , \
iugressua est quae ducit ad pejora. (2) Bealus ille (11)
e$t qui ab omni spe rerum hujus mundi semet* . 'ipsuro abstraxit, acunicam spem suam Deum babet. ^,
ttuemadmodum enira maledictus est homo (3j qui \ .
spem babel in bomine : ita benedictug esi qui ,
inniliiur Domino. Non eniro spes in Deum allernas
vices admiltit, nec solet Dominus plenam suaitt . \
opem ei ferre, qui niodo quidem in pecuniis spem ,
suam consiiluit et in gloria bumana ac mundi po- * |
tesiale, modo vero Deum lanquam spem sibi pro- , \ ,
,
ponit: sed vfcre acquiescendum in Dei auxilio.
* imKa>
' .
4. (4) Imperili autem boraines, mundique araa4 , ,
tores, cum boni ipsius ignorent naluram, saepe , J?.
beata exislimant, quae nullius prelii sunt, divitias, , , ,
sanilatem, vita? splendorem : quarura rerum nibii , ,
csl sua ipsius nalura bonum, non soluua quod fa- 0
cile iu contraria inutenlur, sed quod ne bonos qui- , *
dem valeant possessores suos reddere. (5) Qui ergo . in bac vila versalur, nondum propter incertum , ,
exitum beatus est prsedicandus; qui vero suum , \ #:
expleverii officium, vitamque certo fine clauserit, ,
is jam beaius tulo dicitur. (6) Et qui faciunt bo- . \ ., iv
num, in ipsa actione consequuntur approbationem:
eed qui vitant malum, laudandi non sunt, si forte ,
semel 473
iteram peccatum evitaveiiat, sed , , * xoJ
si omnino maU experientiam declinare possint. . OJV
(7) Si igitur oporlel ul quisque vilam optimam eli- , 8
gat, speretque consuetudine jucundam redditum ,
:ri, optima aggredi par ebt. Turpe est enim teropus . praesens amiitenies, elapsum postea revocare, cum , * ,
nibii angi proderil. (8) Fieri non polesl, ut divinee . gratiae capaces reddamur, nisi maliiiae affectiones, :
qnae auimas nostras occupaverant, expulerimus. ,
Vidi ego medicoe, non prius dantes saluiaria me- . ^
dicamenia, quain per voniiium evacuassent niate- ,
riam inorbidam, quam sibi intemperantes ex malo ,
victu pepereraui. Sed et vas graveolenti bumore . * '
prius imbutum, nisi faerii elolom, non recipit un- &guenli fusionem. Effundenda ergo quae prius in- , ,
erant, ut recipi possint quae ingeruntur. (9) Nam D ^.
a u l
oinnibus quidem adest Spirilus sanctus: sed iis

qui puri sunt affectibus, peculiarem exbibet virtutem; at vero iis, quorum mens peccali sordibus
perturbalur, minime.
5. (10) Fieri enim non potest, ut id consequamur
ad quod conlendimus, si mens in varias curas diducta sit, quemadmodum Dominus affirmavit, cum
(1) Ex homil. inpsal. i,95.
(2) Ex comment. in l$a. 366.
(3) lbid.
y
(4; Ex hom. in p$al. i , 92.
(5) Ibid.
(6) Ibid., 93.
(7) Ex eeroi. De Ugendb lib. qtntilium, 184.
(12). >

, *

, .
5. ,
, w ,
8) bom. tfi psai LXI, 496.
9) Ex commenL in Isa , 379.

10) Ex Regulis fusiui tractati$, 350.
! 11) . Sic Regius codex, melius qwn
editi .
(12) . Sic contextus et Regius codex.
Editi .
fl
. im
bLKMO . DE V l R T l l l t fcl VITlO.
tfvcrl xvploic dovJUoetr * * Ofc dixit êmo pofetf /6 dominis tervire ; et

. rursus : poteUit Deo servire et mammonx .
, , (5) Nam nec aliud quodvis inandatum eervare, ne , que Deum aul proximum diligere possunius, si buc
\ ? . et illuc mente divagemur. Neque enim artem aut
ecieniiam probe callere potest, qui ab alia ad aliam
56, * transit: neque unam etiam comparare, qui ea qua
, propria finis sunt, ignorat. Par namque est aclio. nes ad scopum et finem quadrare : siquidetn uibil
, quod rectum sit, via inepta et incongruenli peragi . \ tur. Nam neque artis aerariae flnis per figliiue opera
( - acquiri solet: nequc per sedulum tibiae cantum
, parantur atbleticae coronac, sed unicuique tini pe * ' culiaris ac idoneus labor requiritiir. Sic etiam
\ . " \ exercitalio qufilad placendum Deo juxta Christi
\ Evangelium, recedendo a solliciludinibus mundi,
, et omni prorsas removenda mentis evagatione per , \ ficitur. (4) Quisquis igitur vere Deum sequi vult,
. vinculis aflectionum vitae bujus solvatur necesse
, est: id aulem nisi per inlegrum secessum morum * , que veterum oblivioneni perfici non potest. Quaro
f, . , \ nisi nos ipsi et a cognatione carnali et a societatt
. vila removerimus, veluti ad allerum mundum per
\ , animi habitudinem transmigranies, scopum no\ slrum atlingere non possumus, Deo videlicet ut
, placearaus. (5) Quamobrem qui inslilutum angelii
. sequale amplexus est, si humanis viliis inquinetur,
, similis est pantherae pelli, cujus seiae ncque pror , $ , sus nigra sunt, neque albae omnino, sed cum sint
\, - ^ diversorum colorum mistiira dislinctae et inlerpun
, , ctae, neque in nigris numcrantur, neque in albis.
(1), (6) Quemadmodum ergo pictores, curo imagines ex
. " , imaginibus piogunt, crebro ad exemplar respi, , cientcs, indeformam in auum 4 7 4 P iransferre
conantur : sic etiam qui sese omnibus viriulis
* \ - partibus absolutum perflcere studet, ad sanciorum
*5 (2) - vilas, velut ad simulacra quaedam viva et actuosa,
, \ respicere debet, et quod illis inest boni suum imi \ - tando facere.
,
.
6. (7) Nam si boe, qui nobw adjutor ad agri6.
, \ , cuUuram datus, vocem nutriloris novit, eumqee
xa\ - qui sibi pabulum afferre solet, agnoscit : asinus
- \ j) autem sponle natura ad consueta etabuli sui loca
, \ festinai: si bruiis animalibus lama inest babitudo
* * cum suo provisore : quanta dilectionis in Deum
- mensura reposcetur a rationali naiura I (8) Non
; enim actio una virum probum absolvit et perflcit,
\ * sed ad omnem vitam extendi oportet virlulie
. \ \ opera. (9) Et quemadmodum qui in balneum ingre, * diunlur, omni amictu nudaiUur, iia eliam qui ad
u
US
1T
Maith. vi, 14.
1 8
ibid.
W , elc. Sic contextus et

iWgius codex melioris not K. Editi , .
(2) . Desumpsimus banc voceua ex conleiiu.
() Ex fepi/t* [utjus tractafo, 541.
(4) Ibid., 342.

(5) Ex Serm. ascelico, 320.
6) Ex episl. u, 73.
7) Ex comment. in Isa , 387.
8) Ex bom. p$al. xiv, 554
! 9) Ex Serm. ascetico, 323.
11*7
. SYMEOMS METAPHRAST/E
Hq
asceticum vh gtnus accedunt, oroni materia \ <$)

saeculi hujus exuii, n vitae pbiloaophtca* irtstitutis , , (*
versari debent. (1) Eitote enim inquil, prudentcs . ,
ticut serpeates . Serpens, ubi jain exuenda est \, * :^
pellis, in locum angustum el stricte corpns coer- , \ 5eenlem sese immiitens, sic genectam prudenter , :
ac sapienler exuit. Quod 11 idem noa imitari vult . "
Scripltira, per angastam el arctam viam ingre- ,
, /
dientes , exuere veterem hominem, ac novuin
induere
ut noslra quoque, vclut aquilae, juventa , ,
renovetur S Nam iumine illucescenle evanescunt , .
tenebra, et sanitate redeunte molestiae morbi , -
eedantur, et veritaie demonslrata, mendacii na- , * \ -
tura redarguilur. Sed plerique (2) horaines nubi- , .
bue similes sutit, quae pro ventorum mulalione '* alias in aliam aeris partem feruntur : (5) et quibus ,
facile mutabilis sentenlia, his minime mirum est (10) :
vitae ordinem non constare ; quibus vero firma , ;
mens est, scmperque constans et eadem, bis con- ;
sentaneum est vitam insiituto congruentem du- . \ , ,
cere. (4) Multi auiem, dura pravas eliam corapro- bant aciiones, dicacera quidem lepidum dicunt; .
eura vero qui obscena verba profert, u r b a n u m ; ,
acerbum et iracundum, hominem nominant non , xal
coniemnendum ; parcuin et illiberalem, ut sedu- , -
lwn administralorem laudant; luxurie difllueutem, \ , , * &
ut iiberalem ; scortatorem et lascivura, ut virum , \ ,
rebus suis perfraentem, et anirai solutioris : * \
uno verbo, viiio omni ex virtute adjacenti blan- (11) }dum nomen imponunt. Tales ore quidem bene- .
dicunt, ut ait David " , corde vero maledicunt. , . &
Nam verborum lenocinio maledictionem omnem .
in eorum viiam conferunt, obnoxios illos aetern , damnationi approbalionibus suis consliluenles. ' . "
(5) Ut igilur non juslijudicis paresparibus slatuere
mercedes, sed necesse est ut niali incepior cu- ,
i D u l a i i u s persolvat debila, si modo et ipse me ,
lior ex suppliciis fuiurus sit, et alios meliores , \ ?
facturus exemplo : (6) ita et qui boni pr&textu
malum facit, duplici multa dignus est : tum quia \ &
quod non bonum est agit, tum quia ad scelus , \ , &
perpetrandum, bono, ut ita dicam, socio ab- ,
utilur.
, , xoi*
.
475 (?) Cavenduro igilur viro prudenti, ne D
7.
ad vulgi rumusculos vivat, et ea spectet quae mul- , \ ,
tiiudini probantur; ac non potius rectam raltonem ffoy,
ila vitae ducem instiluat, ut etiamsi hominibus , ofe?
oinnibus coniradicendum sit, etiamsi male audien- ,
dum, ac periculum bonesti causa subeundum; ex . #
v
19
" Maltn. , 16.
Maltb. , U .
t l
(1) Ex comment. in Isa , 378.

(2) Ex epist. CCXLIV, 381.
(3) Ex epist. ccxciu, 431.
4)
i ) EEx
x lhom. in p$al. L M , 195.
5) Ex.
5)
Ex episl. CCLX, 396,
(6) Ex episl. L I I I , 147.
(7) Ex serm. De tegendis Ubris gent., 183.
(8) .
Coloss. , 9- Psal. cn, 5. "Psal. LXI, 5.
Sic ope conlexttis emenda-
vimus pravam lectionem .

(9) . Sic Regius couex ei coniextas,
lius quam editi .
(10) . Haec addiU ex Regio codice *
contextu.
(11) . Sic contextus mnito
quam Meiaphrastes .
SERMO 1. DE YIRTUTE ElVViTIO.
HS9
& , big, quse recte gtattita habef, nifail prorsus mo*erc

, ** , - velit. Nam qui non ita affeclus est, eum ab iEgy, \ \ \ ptio illo sophista qnid ilifferre dicemos, qui, cum
vellet, plania tiebat et besiia, et ignis, et aqua, cc
: - ree omnes? Nam et ipae modo quidem justitiam
(^-, , laodabil apud eos qui eam colunt: modo vero
- (1)\ , \ contrarios babebit sermones, ubi injiistiliam pro \ ; bari animadverterit : quod quidem esi adulaloreg
, \ , imitari, (4) et Archilochi vulpeculae astutiam ver \ , sutiamque aemulari. (5) Sermo quidem verus ei a
Lv \ , sana mente proficiscens, simplex est et unius ejus \ , demque rationis, eadem de iisdem semper aflir, \ - mans : varius vero ei artificiosus, cum multum
, implexus sit et praeparalus, sexcentas formas
. " (2) assundi, seque ad gratiam colloquentiura conr
, ' \ - uaodam transformans, in versutias innumeras
, , , vertilur. Cum enim aliter natura se res babeni,
\ . \ aliter vero de eis suadent verba, versutia quaedam
, , - esi, vel poiius inversio veritalis per sermonem
, , facia. Et qui alins quidem videlur, alius reipsa
> \ \ , esl, stropbis sermonum ulilur, fucum faciens iis
, . - quibuscum versatur, perinde ut leporee vulpcsque
, \ canibus, aliam viam commonstrantes, aliam car. - pcntes. (6) Nam sermonibus pravis assuescere,
:, via qasedam est ad ipsa facta. Quapropter custodia
, ( omiii senranda anima est, ne quid vitiorum per
. sermonum voluptaiem imprudentes suscipiamus,
perinde ul qtii cum melle sumunt venena. (7) Siquidem qui pbilosopbiam verbotenug apud alios
,
manentem, facto conlirniat,

rol .
Bic $olu$ $apit, at volitant alii velul utnbrtu.
Quandoquidem magnifice virtutem collaudare in

, \ - propatulo, et longos de ea protrabere sermones,
, , xaV privatim vero voluptatem lemperantia praeferre,
: $, ct quaestum justiiiae anteponere, hoc ego dixcriin
iv \ simile esse actoribus scenicis persooag qnasdaiu
\ - suslinentibus, qui plerumque velut reges et dyna, , , sUe prodeum, cum nec reges nec dynagts, ac
. fortasse ne liberi quidem prorsus sint. Ad ba?c
musicus non lubens patiatur dissonam eibi esse
" \ , - lyraoi: neque praefectua chori chorum sibi astare,
* - qui quamroaximeconcinnus non eii : a se auiein
, \ \ - quisque dissidebit ipse, nec vitam cuni verbis
; consenlientera exbibebii? (8) Neque enim equum
, D celerem reddit ejus qui genuit in cursu pranianlia,
* ' neque canis laudatio est, ex velocissimis prognalum
esse. Sed quemadmodum reliquorum animaliuui
, \ virtus in unoquoque consideratur : ita et viri pro . pria laus est, qu ex propriis ipsiug recte faclis
, , testimonium babet. (9) Virtutis exercitatio, pre . liosa qaidem babenti possessio, jucundissimum
, , - auiem occurremibus specUculum. Nam qui vir (3), * - tuiem colunt (10), sideribug gimileg gunt in nebuv
(4) . Reg. codex uferqne, .

(2) "Exq. Reg. codex 1992, . Moxuterque ^.
() . Male in edilis , quod qtiidcm ope contexius et Regii codicis emendavimue.
(4) Ex serm. De legendi* libri$ qent. 183,
PATROL. Gm. X X X I I .
(5) Ex hom. in principinm Prov. 103.

(6) Ex germ. De tegendit itbrit gent. 175.
(7) Ibid., 178.

(8) Ex bom. De Mamante, 185.
/9) Uterque ccdex indicat Hexaem.

(10) Ex epist. CLIV, 245.
36
1131
APPENDtt. -
SYMEONIS METAPHRASTJS
losa noctealias aliie cueli partes lllusiraiilibus: quo - ,^-, ^ .

rum 476~ gralus quidem eplendor,
* " sed^ eo gratior, . \
miod non exspeetalur. Tales et 11 sunt, pauci , \ *(, b }'>
admodum et facile numerabiles, in hac trieti re- $ *
rum condilione, quasi in nocle illuni coruscantes : , .,
prater virlulis gratiain, inde eliam, quod rari aint \ ,
invenlu, desiderium movenles. (1) Turpe est au- . ,
tem alieno ornatu decorari oum qui sua ipsius vir- .
tute illustris est.
8. \ *f.
8. (2) Iiaque ne mihi dicas a Dco malum originetn habcre : id enim iropium est, proplerea quod , &*
nullnm contrarium a contrario gignalur. Neque . f
enim vila morlem generat, neque lenebrae lucis , *4
principium sunt, neque morbus opifex est sanila- , * ' ,
,
lis ; sed in affectionum commutaiionibus, e con
trariis ad contraria fiunt transitiones ; in genera- * ; lionibus vero, res singulje quse fiunt, non ex con- , , *
trariis, scd cx congeneribus producunlur. Malum . uigiiur non est substantia vivens aut animala : sed \ , &
anima? affeclio virtuti contraria, desidiosis ac iner- ,
tibus, proptcrea quod a bono deciderunt, indita. (6) fairi^
Malum ilaque forinsecus ne circunispicias, neve . reptaxfe
primigcniain quamdam malignitalis naluram . ,
coroiumiscare : sed suae quisquc inalilise seip&um acvr^,
agnoscat auclorem. (3) Nam si malum non essct . , , v
voluntarium, nec iu nostra potestale siium, non ' , ;
lanlus limor a lcgibus impenderel injuriam iti- ,
ferentibus, nec tam inexorabUes essent judicum , animadvcrsiones, quibus pro meritis rei plectun- . 1
!ur. (4) Nam si vitiorum aut virtulum principia Q * pon sunt in nobis sita, sed sunt necessitales ab \, ' , :\
ortu pendentes : inutiles sunt legislaiores, qui \ &nobis agenda ac fugienda praescribunt : inutilee , \ \ v.pnqiioqne jwltces, qui virtulem bonore, vilium , \ . xiinvj
poenis aflSciunt. Non enim furis esl iniquitas, ne- , , jkjioaf*
, avasiopiw*
que homicidaj, qui ne volens quidem poterat ma
num conlinere, ob ineluctabilem necessitatem#^ \ . *
ipsum ad agendum impellentem. Vanissimi autem (7) \
profecto qui artes excolunt: quippe frugibus abun- ' , 5dabit agricola, tamelsi neque semina in terram , ' Ocfdejiciat, neque falcem exacuat : mercator itidem, , , ,
velit, nolit, aupra modum dilescel, fato ei opea *** &
coacervante. Magnae autem illae Gbristianorum sp*s
evaneecentes excident nobis, cum neque justitia , ,
bonoribus ullis afficiatur, neque punialur pecca- D , luin , propierea quod nibit ab homimbue libero . "0S:J
anlmi propoaiio agaiur. Nam ubi necessitas, et \ (8) , !
fatum dominatur, ibi meriti ratio mtllum locura , ^ : .
habet : id quod tamen praecipuum jusli judicii . \ ?, ; ^
fundamenluui eat. (o) Nain dc flcis narrant ab aliis
quidem flcos silveslrcs juxta horlenaes consert : , *
alios vero, dum grossos capriftci fructuosis ae ,
doiuesticis ficis alligant, ipsarum mederi infirmi- :;
tali, jam difQuenleni, ac avaneacentem fruclura ; :
t
(1) Ex bom. De Mamanti, 183.

(i) Ex bom. u ift Hexaem., 16.
(3) Ibid.
(\) Ex bom. vi tn Hexaem., 56.
(5) Ex bom. in llixaem., 47.
() . Sic Reg. codex 1910. N*k

ediiis et coittextu .
(7) . Legilur in contexlu .
(8) K*l . Sic conlexltts cc Rfgnscodex. Ediii \ .
SERMO II. DE DOCTRINA ET ADMONITIONE.
4154
: \ - grossis capriflci coercentes. Qflid vult flibi Illod

nature exeroplura ? Quod noe vel ab tfs, qui a flde
. ' alient sunt, impeium quemdam ac y^gorem ad
, dandum bonorum operum specimen saepe accipere
, \ - debemus. Etenim si videris eum, qui aut vitara
-rr; , ethnicam agit, aut ob perversam quamdam haere , sim ab EccJesia abscissus esl, protoe ac continen $ , lis vitae et reliquae moralis disciplin studiosum
'. , 0 esse, luam magie intende sedulitatem, ut frucii, - fer fico ex capriflcorum 477 prasentia colliiy genti vires, et dcfluvium cohibenii, frucluinque
diligentius enulrienli, similis evadas. (4) Porro
; ( \ , naturalia quanimdam arborum vitia agricolamm
5 , diligentia curari novirous ; cujusraodi eunt mali
punicae acidae, et amygdalae ainariores, quse,
, perforato ad radicem tranco pinguera piceae cu . \ ncum per mediara medullam adactum sttsceperinc,
. tunc aucci acerbitatem in Donum usuro transmu , * tant. Nemo igitur in vitio degens, de se ipse de; - speret. Nam si plantarum qualilates agricola com , mutat, mullo magis nullura est infirmitaiis genus,
;, \ , \ \, \ quod non aniroae in iis, quae ad virtutem attinent,
cullura superare possit, in Christo Jesu Domino
rou; . ".
nostro, cui gtoria et potestag nunc, et semper, et
in ssecula saeculorum. Amen.
(
0.
\
DE DOCTRINA
ET
ADMOMTJOXE.
SERMO I I .
1. (2) Si ex.tot exhortalionibus, .n quibus ttina

1. , &
- prseterito tempore voe indcsinenter adhorlati eii, \ G mus, turo postea per bas septem jejuniorum bebdo \ madas nocte ac die Evangelium gratia. Dei sine
, ulla iniermissione vobis denuntiavimus, fructus
; , \ milhis nullaque utilitas emersit: qua ape serrao; \ , nem bodie babebimus? (5) Nam et agricola si
, priora semina enata non eint, ad aliud eemen in
. iisdem arvis rursus spargendum segnior est et tar' , , dior. (4) Quare etiam tacuissem, mibi credite,
- nisi Jeremise (imuisaem exemplum : qui cum ad
, populuui conlumacem verba facere nollet, passus
, , cst quaj ipse reccnset, quod factus est ignis in
1 , . ejus visceribus, ac undique dissolvebatur, nec ferre
, poterat *\ (5) Nam si naturale aermonis munus est,
i i , , neque obscuritate ea quae signiucantur occullarc,
^^ \ ^ neque supervacaneum esse ct vanum, ac temere
, rebus circumfluum : (6) non dccorum est, de mul* - lis siinul disserere, ne forle immoderato sermone
1. ' - inuiilia evadant, quae diligenter ac studiose col, \ , - lecia sunt. Mens enim quae apprehendendis siroul
^ , - omnibus impar est, baud aliter ee babet ac ven?0 . ter, qui ob nimiam saturitatem sumptos cibos
, \ concoquere non potest. (7) Yix enim durare solet
- qiiod inviiua didiceris : quod autem jucunde sua"Jcrern. , 9.
) Ex hom. in flexaem., 46.
U) hom. xrv in 422.

(>> Ibid.
(4) Ibid., 25.
(5) Ex horo. in illiid, Allendt tibi t>i, f .

Exhom.iniIIud,/npnncipioera/ Verbuw, 458.
\7) Exhom. in psal. i , 91.
1155
APPENDIX. SYMEOiNIS METAPHRASTJE
vitcrque acceptum cst, leriacius in animis noslris . \ :*>

insidet. ( 1 ) Quapropler et dogmalibus immiscuit ; , \
barmooiae dulcedinem, ut audiendi jucimdiiale ac *
dulcedine eloquiorum uliruatem e sermonibus , ,
lalenler perciperemus : baud aliter atque sapientes &;
medici, qui nauseaiuibus polionem amariorem da- , luri, ssepius calicem melle circumiiniunt. Ideo . \
concinni illi psalmorum conccntus excogiiali no- , (7) bis sunt, ui qui pueri suniaelale, aul eliam omnino , \ ,
inoribus juvenes, in specicm quidem cantent, re , &.
aulem vera anhnis erudianlur. (2) Nani et equorum \ ita*
domilorcs non glatim feroces pullos frenis angunt , >
el exagilanl; sic enim recalcitrare et equites * \ ^'
excuterc edoceniur : 478
cedcntes priraum,

et ad eorum impetum sese accoramodantes, ubi \ ,
"eorum ardorem suo ipsorum irapelu alque vebe- \ ;,
memia fractum et exhaustum animadverlerint, , ;
tunc subaclos apprehendentes, illos jam per artem . reddunC Iraclabiliores. (5) Qui enim diligenter ,
ex qiiacunque re utilitatem colligunt, iis quasi , \ &inagnis fluminibus solenl undecunquo fieri ac- . \ .$
cossioncs mullx. Nam parvum parvo adjungere, , ?,
non magis ad pecuniae amplificationeni. quam ad > , !$
quaralibet disciplinam quadrare, prudemi viro .
videri debel.
2. , .
2. (4) Quod enim labore parlum est, cum gaudio
auscipilui:, et diligenter conservatur : conlra, \ ;
quae facile comparantur, ea cum conlcmplu pos- , . "?
sidentur. (5) Quemadmodum igitur non invidens , \ ,
nobis adjumenla ad vivendum, omnia nobiscum soro
~:~::
~- cum belluis
w~n..:_ nasci:
. noster
.
*
_ J........
^
'
- kb.
,
simililer
ac
Opifcx
non *
permisit, sed inopiam rerum necessariarum ad ;
industria; nosirae excrcitalionem roacbinaiue est: \ ; :ita et in Scripturis obscuritalem ad otilitalem ' ,
mentis, excilans illius intelligculia? vira, inesse , ^*
voluil; priinum quidem, ut his occupata, a dete- *
rloribus avocelur; deinde quia labore parla ma- , \ '
gis amantur, quseque longo tempore acquiruniiir, '
conslanttus perinanent : quaj aulem facile paran- ,
lur, his non perinde avide fruimur. Negligitur .
enim rerum obviarum copia, neque ulla custodia , \ ;
dignas ducit, qui possidei. (6) Turpe oamque esi . ,
rejicere cibos exitiosos, disciplinarum vero qua3 , & ^
animarn nostram nuiriunt, raiionem nullam ba- , ' yiiuifr
bere, sed lorrentis in morem quidquid obvium D (9) ,
esl trabenies, id in animum recondere. Quemad- . ^*
inodum enim mellis naiura non tanium ratione ,
perspici potest ab incxpertis, quanlum ex ipso * ' " <
guslus sensu ; ita nec boniias coelestis doctriiue
iradi docendo potest, nisi veritaiis dogmatibus , ; i:
accuraituft exploratis, possimus propria experientia , 6

perspicere Doinini bonitaleni.
.
s e d
(1) Fx bom. in psal. i , 90.

(2) Ex hom. in mart. Julittam, 42.
(5) Ex serm. De legendis lib. gent., 184.
(4) V.x bomil. in tn tiexaem., 25.

5) Ev commert. in ha.. 582.
6) Ex $erm. Oe Ug*ndit tib. gtnt. 179.

%
7) oi . Prima vocula ni^lina deest hi
contexm.
(8) .
Melius in contextu tjp
Prinuim verbiini deerat.
(9) . Sic opecoalrtW
emendavimus qtiod e r a l in edilie ^(5
.
37
SERMO I I . DE DOCTRINA ET ADMONITJONE.
115*
3. 3. (5) Cum eniin benignus Deus el Salvalor IH^

, sler Jcsus Cbrislus dical: Venite ad me, omnes ovi
,
ktbj>rati$, et onerati esiis, et ego reficiam vos ";
* * peftculosura esl repellere eos qui per nos accedunt

, \ ad Dominin, ejusque jugum suave stibire volunl.
. (6) Preterita vero accedenlnim vita eslcxpcndenda,
, \ et iis qui aliquid recte jam gesserint, dotumenla
, perfectiora tradenda sunt: qui autem ex prava \Ua
ad perfeclam vitam in Dei cognilione silam irans eunt, bos perscrulari paresl, nimirum qualibus
, , , \ prediti sint moribus, num inslabiles, clin consi . liis suis facile mobiles. Suspecta enim talium
, inconstantia : qui quidem prailerquaro quod ipî
. \ nibil utiiitatis capiunl, praeterea sunl eliam caete , \ - ris delrimenli auclores. Sed quia iiitjil est quod
, o n labore el diligentia perficiatur, ac tinior Dei
, quacvis animae v i l i a superat : ne isti quidem s i a , - lim desperandi, sed ducendl ad idoneas exeicita (\) liones, et teiupore ac laboriosis certaroinibus f a * , cienda eorom propositi probatio, ita ui si quid
* , - finiii in ipsis invcnerimus, tuto adinillanius; secus
vero d u m adluicextra B u n t , dimitlamus, neceorum
. probatio 479 d a m n i quidquam fralribtis afferat.
' - (7) Ei a u l e m qui ab illustriore qiiodam vil genere
(2), - s e c u n d u i D Doniini exeniplum ad buniililalein f e & i i , - n a t , aliqua, quae probrosa admodum apud exlernos
- esse videanlur, prascribenda sunt; observandum . " que, num cum omni aequaiiiuiitaie seipsum ceu
/ , operarium pudoris experlem DeoexbibeaL(&) Porro
, (5) quicunque s e r v i sub jogo delenli, ad l r a t r u m
, ' C conventum coufugiunt, admoniti et meliores effecti,
ad dominos suos remiltendi sunt, ad exemplum
, , beaii Pauli, qui cum genuieset Onesimuin per
, Evangelium, eum ad Philemonem remisii *, alleri
, quidem persuadena, servilulis jugum, si i l e . u i
^ , Doniino piacet, feratur, coelorum regno dignos
' , \ reddere; alterum vero exbortana, ut non' soluni
. minas servo iiitentatas remitterel, (9) sed animo
, , etiain aequiore erga ipsum afficeretur. Sed tamen si
(4) dominus improbus sit, qui aliqua conlra legem
- praescribal, vimque servo inferal ad mandata veri
, , heri et domini nostri Jesu Cbrieti violanda, cona , lus nobis adbibendus est, ul ne nomen Dei blasphe , . , metur propier servura Ulum, si quid fecerit, quod
Deo displiceal. Eril autem conatua laudabilis, si
, - vel servum illum confirmemue ad inaplerida con - * stanler pracepta, quae ipsi imposiia sunt, u( Deo
niagis obediat quam bomini ; vel si, qui eum
. recipiunt, illatas sibi ipsius cauea unlaliones non
, recusent. (10) l i vero qui malrimonio conjuncli, ad
, hujusmodi vil genua aceedunt, intcrrogandi sunt,
n
17
" Mauh. , 28. Philem. 12.
" Acl. , 29.
(1) .
Uterque codex
f perpera J.
(2) ... . Synlaxeos ratio poslulal, . EDIT.
(3) , .
Hc addita ex
couiextn et Regio codice.

(4) \. Edili addunt el paulo post
%
. Melius in contextu.
(5) Ex Regulis (utius tractatis, 152.
(6) Ibid., 30.

(7) Ibid., 353.
(8; Ibid.
(9)>Ibid.
"
(10) Ibid., 354.
4139
APPNDIX. SYMEC SIS METAPHRASTA
au mutuo conseDeu id efficiant ex Apostoli pneceplo, sicque qui accedit, coram pluribus tetuibus
recipiendus est. Quod si dissenliat altera pars,
repugnelque, quod minus sollicita sit, quoroodo
placeat Deo, in mentem veniat Apostoli, qui dicit:
iUO
, \ \ *
. 1
\ ,
,
?.
, wj
qui relictis euis Dominum sequi inslituit, de iis, ,
quae speciant ad opes suas, DOD oportet esse negli- \ * gentem; sed illud carare, ut omnia accurate colli- , R>
gens, jam tanquaiu Domino consecraia cum omni , ; !
pietate di&ribuat, aut per seipsuni, si potest, eique , ' , \ ;
licel per experientiara, aut per alios, qui multo ,
cum examine delecti sint, quippe editis apecimini- ,
bus ostenderinl se eas iideliter prudenlerque distri- \ * ,
buere posee, cum scire debeat ipsas non sioe peri- ,
culo aut propinquis relinqui, aut a quovis obvio ) . fiar.dislribui. Eteniro si is, cui cura regiarum posses- ,
tionuoi commissa, etiamsi saepe nihil inierverterit , ex iis quae in manibus habebat, ged negligentia ,
aliqua prodiderit quae acquiri poterant, a crimine * |
non absolvitur : qualem exspeciandum est ob ea
qu jam Domino dicata sunt condemoationeui , \
subiturum, qui in eis adminislrandis ignave ac iie- (4) ;
gligenter se geeseril{
4. ,
4. (2) Secessus aotem a mundo, non est corpore
txira ipeom esse, sed animam ab affeciionum cum , :*
eorpore con&ensione avellere, ac sine civilaie esse, ^, 4:,
sine domo, sine propriis rebus, sine amicorum , , , , a&cv,
tocietale, sine poesessionibue, sine rebus ad vi- , , ^
ctum necessariis, sine negotiis, oullas res conlra- , " ;
benlem, bumanarum 480 disciplinarum exper- * ^' I
lem, paratum ad suscipiendas corde informationes, , Ix swr,quae ex doclrina dWina ducuniur. Esl autero cordis ,
prseparatio, docu/nentorum ex prava consueiudine , illud pneoccapantiuiQ oblivio. (5) Atque illud qui- ^
dem io primis bomini Deum amanti studio esse , * , ^: |
debet, sermonenoo inscite uii, sed imerrogare sine , ^
litigandi studio, respondere sine ainbilione, non , , &
iulerpellare disserenleni, ei quid dical utile, aeque ,
cupidum esee proprii sermonis osienlationia causa \ ^
intersereudi, modum tenere loquendi et aodiendi: \ , '^
discere etiam sine verecundia docere liberaliter, , , wi
ncc occultare si quid ab alio didiceris, velut ini- xrjfr
probae mulieres facere solent, quae gpurios partus .
sttbjiciunt; sed grato animo pareniem doclrinae , ^
predicare. Vocia vero eonus mediocris praefereudus , |
esi, ui nec exiiior auditum prselerfugiat, nec nimia
conlenlione imporiunus sit. Expendendum tecum %b ^, . |
prius quid dicturus sis, alque ita demum edendum , W
et vulgandum. Adeunlibus affabUera esse oportet, *
atque in colloquiis suavem; nec voluptatem facelis
sermonibus aucupari, sed benigna adborlatioae , ..
lenitaieui obtiuere. Ubique asperitas, eiiamsi ob- .
jurgandum sit, rejicienda. Nam qui prior se ipae , *
In pace autem vocavit nos Deus **. (4) Eum igitur
t8
I C o r . , 15.
(\) Ex ReqntU futius tractath, 331.
(2) episi. , 71.
(3) Ibid., 73.

(4) AiuzeOivru. Uterqiw codex ;.
1141
SERMO IL -
DE DQCTRIHA ET ADMONilHOftE.
1142
. ; \ per bumiliiatem abjecerit, boc pacto ei cui cura

liune o p u s est, acceptus erit. Plerutnque vero ulilie
, * nobis et i l l a inciepalionis r a l i o a propheia adbi, ' , bila, qui, cum David peccasset, n o n a semelipso
seitlenliatn induxit condemnaiionis, sed accersita
' persona utens, ipsum p r o p r i i judicem peccati c o u , . slituit; ita ul cum in se ipse sententiam dixistei,
, nibil j a m succenseret arguenti. (5) Nam aquarum
quidem rivulus f o D t e m suuni indic&t: sermonis autem natura peclus, unde emaiiavil, depingit ae
.
designat.
5. (4) Atque ut io medicorum preceplis, cura
5. ,
\ , apposite et ex raiione fiunt, posl experiemiain
' * maxtnie eorum ulilitae solel ostendi : sic in spirilualibus exhoriationibus, ubi maxime mouita ac
\ \ ,
^ prsecepia fuerint exilu testaia comprobataque,
, \ tunc ea sapienlcr utiliierque ad viiae emendatio - nem atque ad obteuiperantium porfectionem adbi . biia fuisse apparet. (5) Nam jaccntem qui erigit,
, allior omnino lapso esse debei : qui vero pariier
, \ cecidil, aliero qui erigat, etiain ipse opus habet.
. - (G) Qui vero caecos doclores sui duces fecere, jucun , dissimo se luminis f r u c t u p r i v a v e r u D t . (7) Nam
. redarguere fratrem cum indignalione et ira, nou
\ eat illum a peccato liberare; sed seipsum delictis
, \ , * obstringere. Oporiet enim in mansuetadine corri . pere eos qui resistunl : neque, cum ipse contcm , \ neris, ob id vehemens esse: ubi vero aliuni con . , lemni videris, erga eum qui deliquit, indulgentiam
$, Q ostefidere : quin polius tunc in peccalum invebi
decei. Ita enim et euspicionem a te hominis se\ \ . ipsum immodice amaotis 6ubmovebis, et planis \ , \ sime te non peccantem odisse, sed peccatum aver , sari declarabis. (8) Nam sollicitumj esse et agere
' noa propter semetipsum, laus est animi Cbristum
(1) \ , et fratres amantis. (9) Omni igitur modo curandus
\ . inflrmus, ac danda sedula opera, ul luxalum mem , \ - brum, ut ila dicam, 481 in suum locum restitua , ' , tur. Quod si in suo vilio qualecunque tandem stt,
, perseveraverit, lum perinde atque alienus dimii lendus est. Scriptum est enira : Omnit plantatio,
r
tf
.

, \ ^
, \
. \ ,
t
.
\ , (2)
w
II Tim. , 25.
Macib. xv, i3.
quam non plantavit Pater meu$ coelestis, M
bitur . (10) Quod si quidifficile avellamur a propriis moribus, earnisqne volupuiibus servire malint quam Domino, et vitam secundom Evangelinm
insiiluere nolint, nulla est nobia cum iilis comuounis ralio. Nos enim in populo inobsequenli et contradicenti edocli suraus audire : Servaiu serta anttnam tuam " , alienis peccatis ne communicaveris.(il)Si qms alacrilernon accedai ad peaUendum,
nec ferat prae se affectum Hlius, qut dixit, Quam
Gen. xix, 17.
({) kavrov. Negationein, qus prorsus necessaria esl ad senteiuiae seriem, desunipsinius ex
codice Regio.
(2) . Ulerque codex , el
antea , et paulo posl codex 1910 .
(3) Ex episl. cxxxiv, 225,
(4) Ex bom. Adtersui eos qui irascuntur. 85.
(5) Ex hom. tn mart. Julittam, 42
(6) Uterque codex indical serm. De ira*

(7) Ex Regulis fuiius tractatis, 595.
(8) Ulerque codex indical ascelica.

(9) x liegulU breviut tractatis, 451.
(10) Ex epial. ccxvn, 550.

( l t j Ex lirgulii breviut iractatis, 514.
1143
APPENWX. SYMEONIS HETAPHRASTJS
dulcia fancibu meit eloquia tua! tvper mel ori JJ.

meo : nec puiet magninn detrimentum desidiam !
esse: aut corrigalur, aut expellatur, ne modicum \
fermenlum totam massam corrumpat . (1) Quos , (5), poij
communes poense ad sanam mentem non revocant, .
nec a precum comrounione separatio ad poeniten- ,
tiam addncit, eos necesse est Iraditis a Domino ,
canonibus subjicere. Scriptum est enim : Si frater 1 1
tuus peccaverit, corripe eum inter te et ipsum : si

te non audierit, a*$ume tecum alium ; quod $i ne
$ic quidem, dic Ecclesitf; si vero neque Ecclesiam
audierity sil tibi ut ethnicus et publicanus
Quod
, *\
(6) iar ,

* ,
, ,^.
Ipsum et in isio factum fuit. Semel accusatus est:

cbrain uno et altero convictus foit: tertio corani *0 \ . " ,
Ecclesia. Cum igiiur cum obleslati fuerimus, nec \ \ , ; acquieverit, sit deinceps excommunicatus. El hoc . \ , \
pago toii denunlieiur, eum admillendum non esse , ,
ad ullam rerum ad vitam periinentiura societatem: ,
ut' ex eo quod cum eo non comniisceamur, sit pror- oi|
sus diaboli pabulura. (2) Ut enim pueruli disci- , .
plinarum n e g l i g e n t e 3 , post inflicta illis a doctori- . " d
bus verbera, altenliores effecti, precepta ample- , , ;
ctuntur; quemqoe sermonem ne audiebant quidero, , zpwajilequam vaptiiarem, eumdem accepto e flagris , * \
dolore, jam inde apertis auribus et auditu perci- ,
piunt, ac memorise maitdant: sic et bis accidit /;
qui Dei doctriuam perfuuclorie negligenterque au- , \ \
diunt, ejusque mandata pro nihilo ducunt. Post- ;
quam ipsi a Deo castigaiione affecli fuerint, tum ;
vix tandem Dei praecepta cenlies illis repelita,fen~ Q .
tiesque ab els neglecta, quasi primum ad eorum ,
attrea pervenirent, suscipiuntur, ut ille ait: Disci-
,
plina Domini aperit mihi aures
, , , *B
6. (3) Quemadmodum autem qai mente inQrmi

6. "
sunt, gedato animo curandi : iia vicissim ab iis (7) ,
qui corantur, objurgationes odii loco non sunt
accipiendae, neque curaea, quae ex misericordia ,
ad anim eorum saluteoi adbibetur, ducenda est \ pro tyrannide. Turpe est enira eos qui aegro cor- . ,
pore sunt, lanlum medicis eonfidere, ut sive se- , ,
cent, sive urant, sive amarulenlis medicameniis , , ; ;
molestiam creent, ipsos de se bene meriios fuisse , $ &
putent; nos vero erga animarum nostrarum medi- D , *
coe, quando discipliya duriore salblem nobis affe- (8),
runl, OOQ eodem modo afflci. (4) Qnando quidera . x^terribile judicium imminet prafecto 482
;.
redarguenii peccantes: is cui demandata est com- *
munis cura, ut ralionem de singulis redditurug, \ , , ,
ita parare se debet: probe scieng si inciderit in ,
peccatum frater unus, cui antea justificationem , :*
n
* Psal. cxviu, 105.
Gal. , 9. Matib. , 15-17. Isa. L , 5.
(i) Ex episl. CCLXXXVIII, 426.
2) Uterque codex indicat epist.

3) Ex Aegulii fusius tractatis, 396.
4) lbid., 570.
(6) . Codex 4992
(6) . Ideiu codex addit .
(7) . Idem , el paolo

posl . Editi el coutexlus bateDl
.
(8) . Siculerque codex. Editi
. Infra legendum ul io contciiu ^
.
SEKMO 11. DOCTRLNA ADMONITiONE.
45
- I>ei non declararit, t)ul si lapsus, in eo peraiileril

6*, - non edoctus ab eo de emendationis modo, .sangui
, - \ , nem ipsius ex suis maiiibug requisiium i r i , uu
* , scriplum e s i : el maxime, si quid eorum quae pia
- cent Deo, non ex inscitia neglexerit, sed potius ex
, , " eo quod ob assentationem ad uniuscujusque vilia
sese accommodel, disciplinae integritatem labefa
, \ clarit. (5) Atque etiam quemadmodum praefecius
, in omuibus fratrum dux esse debet, ita quoque
, vicissim reliquis convenit, si quando prafeclus ipse
\ . delicii alicujus suspectus fuerit, ut ipsum adwo
, , acant qui cum aeiate tum prudcntia prastant. Si
\ ' , quid igitur fuerit, quod emendari opere preliua
, \ - sit, juvabimus el fralrem, el per illum nosmeu
, ipsos, eo qui veluli vilae nogtra regula esl, suaqim
* , - reclitudine perversilaiem noatram redarguere de
bet, ad rectam viam a nobis reducto : gin aulero
, ' temere turbati fuerim noanuUi illius causa, ipsi, i i *
quae falso suspecia fuerant cognUis, ceriiores facti,
.
ab ea quam de ipso conceperant suspicione liberantur.
7. ,
7. (4) Non enim ignoratis, eos qui prasunt, pa , - lam omnibus propositos, veluti gcopulog in mari
, prominentes, furoretn flucluum haereticorum exci , -, pere, qui dum circa eos franguntur, ea quae retro
. $unt, non alluunt. (5) Ego quidem quae oplima esse
, , censeo, partim uunc dixi, partim vobis per oiDDem
. viiam suadebo. (6) Etiamgi enirn me corporis infir ( mitas conslringat (quam prorsus non ignoratis,
(1), , , quanla mibi adsit, a prima aeute ad banc usqne
, senectutem enutrita mecum, meque caatigang ge*
, ettndum ju&lum Dei judiciam, qui orania in sapien ), * , tia moderalar)! (7) tamen quandiu respirabinits,
- nibil debemus eorum ouailiere, quae ad aedificalio . , nem bonorum pertinent. (8) Vog vero cum tria
, sinr sgrttudinum genera, ei quod inaanabile ett
gimileg ne videamini, neque ostendatU animi mor . 01 bum morbo eorura qui corpore aegrolanl, coneinti , lem. Elenim invaletudine parva qui laboraut,
* ^- ipsi accedunt ad medicog: qui vero morbie majo, * * ribus correpti fuere, medicos accersunt ad se: qut
* - autem in aliquem airse bilis morbum prorsus ioi , (2) . " medicabitem lapsi sunt, ne accedentes quidem ad , - iniltunt. Quod cavete ne vobis nunc accidat, si eos
\ , i nte ac ratione prodili sunt, fugiatis; sed
6 , erudimiui alque initiamini timoreDomiiiiOei nosiri,
, ut futurorum bonorum participee esse poseilie, in
, \ Christo Jesu Doraino noelro, cui gloria et poleetag
\, ) , eum aeterno ejus Patre, et ganctiggimo viviflcan^ , \ . . ieque Spiritu, nunc et gemper, et in gascala gaecJlorum. Araen.
f
roe
Ezecb. , 20.
( l j ...
. Sic uterque codex.
... .
(2) . Codex 1992 .
(3) Regulis fusius tractalis, 571.
(4) epist. cciu, 302.
(5) Ex seroi. De tegendi$ libris gent. 184.

t
(6) Ex epist. ccm, 299.

(7) lbid., 502.
(8) Ex seriu. De legendh iibris gent., 184.
iU7
483
APPENDK. SYMEOMS METAPHRASTJS

DE CUARJTATE IJS DEUM ET PROXl- k
MUM
SEKMO 111.
1. (1) Qul semelipsosa saeculi curis removerunt,
cor suum omxii cusiodia servare debent, ne unquam Dei cogitationem abjiciant, aut memoriain
illius mirabilium imaginibus vanarum rcrum coiitaminent; sed ex perpelua ac pura recordatione
impressa animis nostris, velui sigillum indelebile,
eanela Det cogitaiio circumferenda. Iia enira a
nobis coroparalur Dei dileclio, quae simul excitat
ad conflcienda Dei mandata, el ipsa ab ipsis vicisaim servalur, ut perpeiua sit ac non inlermiasa. (2) Quein auiem vebemens Ghristum sequendi cupiditas tenet, is non amplius se ad ullam
rem, quae ad hanc vilam allineat, converlere po- ^
lest, non ad parentum, aut propinquorum amorem,
si Doaiini praeceplis adverseiur. Tunc enim locum
eliam babet illud : Si quis venit ad me, et non odit
I T
patrem suutn et tnatrem , et caelera : (3) quod
llll
P.
f. -; ;
, -
, *, ^ * ;
(8) \
, ,
. ;
,
,
\ '
\ .
, ;
, ;
, j
.
, , *
eliam dociierunt nos sancti Domini discipuli, Ja- , , \ kricobus et Joannes, qui patrem suum Zebedaeum, \
ipsumque, a quo loia illorum viclus ratio pende- , , ;
bat, navigiiun reliquere; Matlhaeus etiam, qui ab , ,
ipso telonio surrexit, Dominumque secuiusfist, * wv
telonii solum relinquens emolumenta, sed peri- , \ , w
citla eiiam conlemnena, quae a potestatibus lum ,
aibi lura consanguineis suis impendebanl, quod , ! vectigalium rationes reliquisset infectas. Paulo ',
denique totus etiam mundus cruciGxus erat, et Q .
ipee mundo. (4) Gum enim pietalis araor aniiiMMii \ ,
occupat, tum ipsa omne pugnarum genus irridet; . . " 2;
aique eliamsi omnes illam rei adamaiae causa ja- ,
culis Ogant, deleclant magia quaro excruciant. -^
(5) Nam si erga eos qui de nobis bene meriii sunt, , .
benevolentiara amoremque naturalem babemus, \ &
imlluinque non subimus laborem, ui beneflcia , \ priua in nos collata remuneremur; quisnam sermo ,
Dei dona pro merilo explicare possil ? Tanta qui- &
dem esi borum multitudo, ut eliam nuuierum ef- ; \ , ;
fugiant : iiem magnitudine t a n i a sunt et talia, ut *
vel tinicum satis ad id ait, ut oinniinodam largitori , \ ;
gratiam rependere debeamos. (6) Est autem adeo . *;1^
bonus, ut neque remunerationem exigal, sed sat , & , *
babet, si solum pro iis quae iribuil, diligalur. D ' . *flv
Que omnia ubi mente recolo (ut meum affectum (
prodam), in horrorem quemdam el lerrificum \ .
stuporem incido, nequando ob animi inconsideran- , tiaui, aut propier meara circa ree vanas occupa* , ,
lionem a Dci dilectione excidens, Ghristo sim de- . *decori ac opprobrio. (7) Probro enira verlet Do- 6
nino contemptum nostrum diabolus, ac de con- , \ } ;
m
Luc xiv, 26
1) Ex Regulis fusiut tractalis, 342
[2; Ibid., 549.

5) Ibid., 349.
i) Ex lioin. De S. Bartaam, 139.
<5.t Ex Regulis fuaius tractatis, 558.
(6) Ibid., 359.

(7) Ibid.
(8) . Prapositio adddi <*
dice Regio.
1140
SERMO III. DE CHARITATE.
, '
,
, ,
,
\
\
.
#
tumacu et de defectione nostra gloriabitur : qui

cum nec creaverit nos, uec pro nobis subierii
morlem, tamen auae contumacise, suseque in observandis Dei mandatis negligeniiae socios nos ac
comites babueril. lllud quod Domino iiiferelur probrum, et illa adversarii jactanlia raibi suppliciis
gehennae gravior videtur, quod Ghristi inimico
praebeamus maleriam, 484 adversus eum, qui
pro nobis morluus est el resurrexit, jactandi se et
eflerendi.
\
2. (2) Nam Dorainum Deum oportet diligere ea
, tota viruile, quac nobis inest ad diligendum : dili , \ \ gendus insuper proximus : suut quoque et inimici
, , diligendi, ut simus perfecli, ioimitanics benignita , lemPairis nostri, qui in coelis est: qui solein suum
\ \ * ' oriri facit euper bonos et malos . Porro nefaa
. est in alia perperara consuraere vim diligeadi. (3) Si
, cbaritalis bonum soto cbariiatis nomine circuni , , 8cribi(ur, ridiculum est bunc et illum eligenlee,
(4), iie solis cbarilatera imêrtire, alio vero innuinera$*> , bites ab illius boni conamunicatione excludere. Sed
. si cum perniciosis horainibus conseiisio i i s , a
- quibus suscipilur, sub pacis specie damnum in fert boslile ; considerare debemus quinam sint i i
, . quibus nos adoiiscemus. (4) SI eniin dilectus Dei
, Filins odio habetur, quid mirum si nos borainiI , bus odiosi sumus , ia quibus profecto odium
; - exsuperat? Caeierum neque sedificium consislere
, , , ablatis colligaiionibus potest, neque Ecclesia
, - , ; adaugeri, nisi pacis amorisque vinculo fueril col \ . \ Jigata. Elenim nihil est uatura nostrae adeo pro , - priutn, ut routuo inter nos coramunicare, mutuo , , que indigere, alque ejusdem genefis boniiues ad . araare. (5) Magis enim noe uniuacujusque frairum
, auxllio jndigemus, quam manus aliera alierius
. " ope. (6j Ctim enim baec ipsa nostra membra con , sideio, quorum nullum sibi ipsi ad agendum saiie
, est, quomodo mibi ipse videbor ad vilae negolia
; sufllcere? Neque enim pes tuio gradiatur, non
, suffulciente altero : neque ocalus recie videat,
, non babena alierum consorlem, et cum eo socia , \ ' liter his quae videnlur, inlentus. Auditus accura . \ , tior, qui per uirosque meaius vocem suscipit, et
\ fortior apprebensio digilorum conjunctione. Et iii
. \ - > summa, oihil neque eorum qu natura, Deque
, , eorum quae libera voluntate perflciuntur, cilra
, conspirationera eorura quae ejusdem generis aunt,
\ periici video; cum et preces ipeae, ai deaini qui
, , conspirent, longe sint seipsis debiliores. (7) Ad \ . moneal te mntuus vesperlilionum amor qui con- ^
, lexlim inter se cobaerent : neque quod esl separa
* \ \ tum ac singulare, prae8tantiu$ esse exislima, eo
M
* Mallh. , 45-45. Joan. xv, 18.

(\\ . Sic uterque codex. Edili
.
(2) Ex commeni. in /sa.,410.
() Ex epist. CCL, 585.
(4)
(5)
(6)
(7;
Ulerque codex indicat epist.

Ex cpist. xcvn, 19u.
Ibid.
Ex houi. vm tn Hcxaem., 77
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRASTJE
quod societatom cuin unilate admillit. (i) Nifril .

enim nos ab invicem separat, nisi aniuii proposilo ' ,
.
dissocieraur. Unus nobis eet Douiinus, una fides
epes eadem. Sive capul vos ipsos exislimalis, noo , , .
polest caput dicere pedibus : Non est mibi opus ,
* ' \ ::
vobis . Sive vos in alio ordine reponitis, nobis in
eodem corpore consliiulis non poleslis dicere : , Vestri non indigemus. Nam et manus altera allerius (8) ,
eget, ei pes alier alteruui flrmat, et oculi per con- . ,
cordiam clare ac perspicue vident. (2) Non enim , \
vos illa cogitalio delineal; Extra mullorum ma- .
lum sumus, quamobrem quid nobis opus esl cum , ;
aliis conimunio? Dominus enim insulas quidem a , ;
continenle per mare divisit, insularum vero in- ;
&alijcolas per cbarilaiem cutn incolis conlinenlis jua
xit. (5) Hoc cnim poiissiraum 485 amicua ab ,
ftdulalore differt, quod hic quidem ad delectatio- . \ ;
nem loquitur, ille vero ne molesta quidem prater- , /,
miuil. (4) Scis quid a le prastandum sil proximo? . 6 :(
quod libi ipsi ab allero vis fieri. Nosti quid sit ma ; '
qu>d ipse nolis ab alio paii. (5) Gum enim ex . ; 6
Deo audiverim : /n Itoc cognoscent omnes, quod di- ' . ;
4
41
4 I
scipuli mei eslis, si diligatis invicem , cumque
exlremum munus discipulis auia, suam in canie

dispensatiouem absolutarus, pacem suam Doiuiiius reliquerit, dicens : Pacem relinquo vobis, pocem meam do vobi$ dicere non possuni, me sioe
mutua cbaritaie, et nisi, quanltim in oie eat, pacem cum oinnibus habeam dignum posse Jesu
Gliristi servuiu vocari
, ,
,
\ ,
. >
* ^
, >. ftvn
, , , ,
.
5. (6) Eodem igilur modo commuiiem etsequa3. \
lem omiiibus inier se charilatem es&e convenii, , ;
quo homo iialuraliler erga singula sua meoibra ' , *
aflectus est, qui toium suuni coxpus pariler sa- , *
num vull, quando et uniuscujusque membri do-
lor aequalem corpori molesiiam exhibei. (7) Qui . ;
enim in conveniu uuum prae aliis diligil, seipsum ,
imperfecue chariiaiis insimulai. Quare ex conventu . ;
conlenlio indecora el singularis amor suni aequa , \ . '
liler aniandandi. Oritur enim ex contemiODe intmi- ,
cilia : ab amiciiia vero parliculari el sodalitate
suspiciones et invidiae nascunlur. Guui eniui ;
aiqualitas auferMtr, id ubique eis qui ea spoliantur, \ \
invidi et odii origo ei causa est. Qiieniadiuodum j> . " *
igitur Deus opliiuus ex quo imperlit omnibus ,
lucem, solem suum super juslos ac injustos ex- \ , %\
oriri curans " : ita ei Dei imilatores communem \ ;
et parera charitatis radiuni in omnes effundant. ; .
Ubi enim deficit charitas, illic utique ejus loco , :
succedit odium. Quod si, ut Joannes ait, Deus . , ,
ckarita est , prorsus necesse esl diabolum
, :6>.
odium esse. Sicul ergo qut habei cbaritalem, Deum , *
{
Epbes. , 5.
, 16.
1)
(2)
(3)
(i)
I Cor. , 15.
epist. ccin, 501.

Ibid.
epist. , 98.
Exhom. in llexaem., 83.
" Joan. , 55.
(5)
(6)
(7)
(8)
Joan. , 27.
Mallh. , 45.
episl. ccm, 299.

serra. ascaico, 325.
Ibid.
. Regius codcx .
I Joaa.
\ f 53
SERMO I V D E ELEEMOSYNA.
\ 151
, . habel; sic qui odium habet, is diabolum in seipso

\ nulrii. Quaniobrero ut aequalis similisque chariias
, quibusvis ab omnibus est exhibenda : ita bonor,
. uti addecet, unicuique est iribuendus. (5) Et ut in
, ^ nobismeiipsis, dolor uniuscujusque grotaolia
, membrt similiter totum corpus allingil, et lamen
( \ sunt inembra alia aliis praslanliora (non euim
(1) pariler de oculo ac de pedis digilo afficjmur,
, ) etiams dolor qualis sil) : ita unumquemque in
, \ omnesqui in conventu vixerint, commiseraiionem
' quidem atque amorcrn parero oslendere operee
, \ pretium est; sed tamen, ul decet, iis qui utiliores
. \ sunt, major deferelur honor. Nam in bis qui
, (2) spiriluali animorum conjunctione inter se sunt
copulali, non fulura est inajor dilectio ob cor
, , & poralem consanguinilaiem ; neque si quis quidem
, germanus alicujus frater sit, filiusve, aul filia, ma jorem erga consanguineum, quara erga alios, atno . , rem afleret 6 a n g u i n i s conjunctio. Qui enim in bi
, naturam sequitur, is nondum a natura perfecte
, ' . recessisse convincitur, sed etiamnum a carne gu . .
bernari. Deo autem nostro sil gloria ia saecula saculorum. Amen.
4S6
'.
*>E
ELEEMOSYNA.
SERMO IV.
1. (5) , ,
1. (6) Si opes miraris, homo, ob provenientem
' , \ ex eis honorem, considera quanto sii ad gloriam
, - conducibilius, inmimerorum filiorum palrem ap, . pellari, quam innumeros raarsupio stateres ha , \ C b . Nam pecunias quidem reliclurus bic es vel
\ - iiyvilus; contra, partain ob bona opera gloriam ex , porlabis ad Dominuiu, cum scilicet circumstans
(4), coram communi Judice populus oranis, nutrilorem
- et beneficum largiioreni ac omnibus bunianilatis
. \ \ appellabit nominibus. (7) Elenim in nundinis qui , \ dem nemo dolet quod profundat quae adsunt, el vi * ' cissiro quse desunl comparet; contra, quo viliori
, , pretio res pretiosissimas emeril, boc magis gaudet,
. ut qui egregie negoiiatus sit. Tu vero doles, quod
, \ , \ , - aurum et argentum et opes tradas, hoc est, lapi \ , dem ac pulverem prsebeas, ul beaiam vilam acqui ; \ ; ras. Sed cui libi usui aurum ? pretiosa te veste ami ; cies? Annon duorum cubitorum tunica satis tibi
, - f i
t uniu* pallii amictus omnem indumento ; ruin necessilatem explebil? Uterisne diviliis ad
' ; lautius yivendum? Yerum panis unus exsatiando
. ; ventri sufficil. Quid igitur Iristhia afliceris? Cu ; ; jusnam rei fecisti jacturam ? An glorise qua3 ex di' \ , viliis oritur? Al si bumi gloriam non quftsicris,
\ , verara illam ac splendidam, quae le in regnum coe . , lorrnn deducet, invenies. (8) Diepersae enim secun' , - dum Domini monitura diviiiae solenl permanere,
e r e
u e r
l f
(1) . Hsec addila ex con(4) . Legilur in contextu texlu et codice Regio.

.
(2) . Idem codex .
5) Ex senn. ascelico, 525.
(5) . Legilur , quid
(6) Ex hom. in illnd Lurap, Destruam, 45.
miraris ? in diiobus codicibus Regiis, quibuscuin
(7) Ex bom. in Divilet, 52.
U:i% couci*nes cmiiiiliiuus. Sunl bi codices 1910 tt
(8) lbid., 55.
1992.
APPENDIX. SYMEOKlS METAPHRAST.fi
1135
clausae autem alienari. Si custodies, non babebis; * , . si dispergas, non aroittee. Oispersit eniro, dedit - , f (7) , .
peribus, justitia ejus manet in sceculum tceculi
(1) Quare debent qui prudenter judicant, usum divitiarum ad dispensationem concessum existimare, non
ad perfruendum : et bis deposilis lactari, ut ab alienis remnti, non aegre ferre, ut suis privati. Quid
igitur afllictare ? quid animo discruciare cum au-

. "
%
, * ^>
, *
, , *
, '\ ,
dis : Vende quw habes, et da pauperibus ? Etenim . ; *,
si te sequereritur in futurum sseculum, ne sic qui- * ,
dem essent sludiosius exquirenda, utpole quae a ; ,
premiis illic reposilisobscurentur : sin autem ne- * ,
cesse est ea bic manere, cur non ex bis divenditis * ,
lucrum exportamus ? (2) Quisquis enim roale suis , ' rebus utilur, miserabilis esl, non aliter quam qui ; ,
acceplo ad hostes ulciscendos gladio semetipsuni ,
libens sauciat. Qui autem bene et secundum re- , clam rationem res suas tractai, ac dispensator est
bonorum a Deo datorum, nec ea, ut ipse perfrua- , \
tur, congerit, laude et amore dignus est ob dile- , \ dadctioiiem in fratres ac liberalem et beneficam indo- , \
, \
lem.
2. ,
2. (3) Yidete quemadmodum multitudo peceatoruro nostrorum et anni tempeslates a sua ipsarum \ ,
natura abduxerit, et temporum formas transmuta- &verit in alienas temperaturas. (4) Omnia enim in- . (8)
solilo modo terminos creationis 487 transgredien- , '
lia, ac male ad nostram conspiranlia perniciem, , \ a victu et a vita mortales abigunt. Qu ergo causa ^ .
est inordinationis bujus atque confusionis ? (5) Ni- ; , ;
mirum quia cum acceperimus, aliis non imperti- ,
iniis, laudamus beneficeniiam, et eadem privarous . ;
egenoa. Liberi ex servis facti, conservorum non , \
miseremur; esurientcs nutrimur, et egentem negli- , \ .
gimus. Divitem datorem ac promum habentes parci \ , effecti sumus, nibilque cum pauperibus communi- \
camus. Oves nostra abundant fetibus, et major , \
nudorum numerus quam ovium. Horrea ob reposi- . :tartiui frugum copiam in angustum coguntur, aec , \ ) .
tamen hoininie, qui angustiis urgetur, commise- ; * .
rescimus. (6) Pauper es? Aller est te pauperior. , .
Sunt tibi cibaria dierum dccem ; illi, unius. Quod (9), *
libi supercst, ac redundat, id tu ceu bonus ac gra- . cpolus ex sequo cum egente parliaris. Ne dubites ex 1
.
modico dare: ne commodum tuum periculo publico , (10)
anteponas. Quod siad unum panem redactug cibalus ,
sit, stetque pro foribus mendicus, promito ex penu , \ \ , ,
illum unum, quem imponens manibus, et intuens in \ *
coelum, miserabilem banc simul el gratam vocem $, , \ , '
47
Psal. cxi, 9. * Matih.xix^l.

(1) Ex bom. tn divites, 54.
(2) Ex bom. de Jnvidia, 96.
(5) Ex hom. in Famem, 65.
(4)
(3)
(C,
(7)
(8)
Ibid., 65.
Ibid., 64.
tt)id. 68.
. Uterque codex .
, bic Ifgitur homilia unde bsec day
sumpia sunt. At dno nostri codices habent ,

communiter, unde arbilror factum es&e ia
editis.
(9) . Sic in bomi!. Ba*fliL
Regiorum codicum alter . Edili *
. Mox edili . Mss.
lexiu.
()'. Sieeodicesmss. Ediii ^.
1157
SERMO . DB ELEEMOSYNA.
4158
, emittito: Unus hie est panis, quem vide, Domine,
* \ et periculum aperte imminet, sed ego roilii tuum
. , mandatum praepono, et ex modico tribuo esurienti
* fratri, jam tu quoque da pericHtanii servo. Novi
, , , tuam bonitatem, confido etiam polentise: non differs
\ , diu beneficia, sed dona tua, cum libet spargis.
, , \ - Quod si ita locutus fueris ac feceris, quem ex anguslia panem porrigis, is semen fiet segeiis ac edet
$ .
fructus uberes.
5. 3. (4) Tu vcro dicis proximum tuum a te dilig!
, | ut teipsum ; sed quod dictuin est a Domino, de . Ei } monstrat te a vera cbariiate longe abesse. Si enim
\, : tantum tribuisti unicuique, quantum et libi ipsi,
;
de, quaso, h*c libi divitiarum copia? Qui enim
, diligit proximum uti seipsum, nihil amplius quam
. , proxinius possidet. Quia autem plus possedisii, ma
- nifesie dcclaras le propria coromoda rauliorum
* lalio praeferre. ltaque quo magis abundas divitiis,
, . eo magis cbaritate destilueris. Nam ei proximura
, tmtm dilexisses, jamdudum in alienandis faculiati * tibus exercitatus esses. Nunc aulem adbaercscunt
, \ tibi opes arctius quam membra corporis, dolesque
, (I) dum a te separantur, perinde ac si pracipuae cor . , poris parles ampularentur. Nam si induisses nu , dum, si dedisses esurienli panem tuum, si fores
\ , , tuae apertae fuissent hospiti omni, si orpbanorum
exstitisses pater, si miseratus fuisses infirmum om, ) - nem: de quibus, quaeso, opibus nunc dolercs, jani; " , pridem in eis egeno distribuendis exercitatus?
xa\ , \ , ^ (5) Quantani oportebat babere te benefico Iargitori
, gratiam, quam bilarem esse, quam laelum ob eum
! / qui tibi defertur honorem, videlicet quod non per . lurbes fores alienas, sed alii tuas occupent? Parti . -' cipes faecibariorum fratres. Quod cras pulrescet,id '
(2), ' bodie trade egenti. Avaritiae pessimurr genus est,
. , ne ea quidem qusci corrumpuniur, egenis erogare.
, (6) Si qui indutum uudat, fur appellabilur, qui nudum
induit, cum facere possit, quanain alia
, (3) 488
; , appellalione dignus est? Esurientis eat panis, quem
, tu detines; nudi est pallium, quod tu in arca ser * , vas; discalceati calceus, qui apud le putrescit; in3 * , digentis argentnm, quod defossum babes. Quare
. " , quot homiitibus dare potes, tot sunt quibus infers
. * - injuriam. Quomodo tibi ob oculos ponam serumnas
OTJ , D pauperis, ut perspicias ex qualibus gemitibus tibi
; * ipse Ihesaurum colligas? quanli pretii tibi in die
judtcii videbitur verbum illud : Venite, benedicli
0 , ,
v
un
n o n
, , \
, ' ,
,
, -
Patrh mei, possidete paralum vobis regnutn ! Rur-
sus quantus tibi horror sudorqttc et quanlse tenebr circumfundentur, judicium illud damnatorium
audienli: Ditcedite me, maiedicli, in tenebrasexteriores, qua* paraye sunt diabolo et angelh ejut"!
Matib. XXT, 34. " ibid. 41.

(!) . Deeral in edilis, legitur in
homil. el utroque codice.
(2) . Sic ulerque codex et horoil.
Edili .
(5) ' . Sic scripsimus acceitttuim
immutatione, pro , quod legebattif

in editis. E D I T .
(4) Ex hom. in Divitex. 52.
(5J Ex hom. in illud Lucae, Deilruam, 49

() Ibid., 50.
APPENDIX. STMEONIS METAPIIRABTÊ
1159
(I) Nequecnimmisericordiasinejudicioapud Deum,
nai
11
ainoi!
neque judicium sine misericordia. Ante judicium

igitur diligit misericordiam, et post misericordiam
veuit ad judicium. Hfc autera iater se conjuncta
sant: misericordia cum judicio; ne aut misericordia aola mollitiem pariat, aut judicium solum aflerat desperationem.
,
. *
, \
. ,
,
, .
4. (2) Si non occidisti, non adulterium commi4. , , sisii, neque furaius es, neque conira quempiam , /
falsum testimonium dixisti : nihilominus tamen \ ,
adhibitaiu in bis agendisdiligenliam tibi infructuo- \ , '
eam efficis, qui quod reliquum est non adjicias, .
quo solo p o s s i 3 in Dei regnum ingredi. Ac quidem , ^
si medicus ea membra quae a nalura vel a quapiam ^ , , >
infirmitate mutila habes, restituturum se promitte- \ ;
rel, profeclo id cum moerore non audires: quia
vero magnus animorum medicus le prsecipuis rebus , ,
deslitutum vull peiTecium reddere per eleemosynam, ^,
beneficium ejusmodi non accipis, sed luges acmce- res aniroo, tibique imililia efficis, quaecunque antea . \ ;
taborasti. (5) Non libi ipse magnopere laborabis ?
non in praesenti sseculo recondes quae ad aevi futuri , requiem speciani, ubi ad f o r m i c a 3 exemplum re- ;
spexeris ? quae in seslate sibi ipsi recondit biemale ,
alimenluin, nec, quia nondum adsunt iocommoda , , ,
biemis, segniler tcmpus traducit, sed inexorabili
quadain diligenlia ad operam se ipsa urgci, donec ,
sufficientem in cellulis reposuerit alimoniam. Ne \ ,
que id negligenier, sed eHGcii sapienti quadam so lertia, ut ipsuin alimentum quam diutissirae conser- C
.
veiur. Dissecat enim suis ungulis medios fruclue,
,
ne germinantes sibi ad milrimentum inutiles red *
dantur. Eosdem etiam exsiccai, Uim, cum eos sen, *
tit madefactos: nec omni lempore eos expromit,
\ , '
sed cum aerem in sereno slalu mansurum esse
. :
praesenserit. Non ulique videas imbrem ex nubibus
^, *
defluentem, quanto tempore a formicis expositum
. :frumenlum esl. (4) Imitare tcrram, bomo; fru , , ,
ctum profer velut illa, ne re inanimaia videare de< . ';
tarior. Haec enim fructus, non ut ipsa perfruatur,
, '
sed ad usum tuuui enutrivit. Tu vero quemcunque
. } benefioontiae fructum ostenderis, eum tibi ipsi colli , , *
gis, quia bonorum operum gralia in largilores re \ verlitur. Dedisti esurienti, et tuum fit quod dalum
D
est, cum additamenio rediens. Queraadmodum enim . ,
frumentum, quod in terram cadii, in lucrum 489 , . * I
cedit projicienti : ila panis in esurientem conje- ,
*
ctus, in posterum multum aflerel emolumenti.
:
5. ^
5. (5) Si foribus tuis asliteril qui penuriae suse
quaerat levamen, ne videas insequalia. Ne dixerisj , tStjc. ;*
Hic amicus est, hic consanguineus, bic bene de , , *
nte meriiug: iile peregrinus, alienus, ignotus. In- , , . ^.
sequalia si videas, iion conscquere misericordiam. . * , ;
Naiura est una: tum hic tum ille homo esi; penu- * , .
(1) Ex bom. in psat. xxxii. 154.
(2) Ex hom. tn Diviles 51
(5; Ex hom. I X in Hexaem., 83.
%
W Ex hom. in illnd Lucse, Datruam, 45.

(5) x bom. dicta in Lacizis, 588
1101
1161
SERMO IV. DE ELEEMGSYNA.
\o; , xol f * ria una, egestas in ntroque eadem: fratri da, et
, \ . peregrino; nec fratrem averserig, et peregrinum
, pro fratre habe. Vult Deus te indigenlibus solatium
, afferre, nnllam personarum rationem habere, non
propinquo dare, peregrinum vero repellere. Omnes
. ,
\, . enim propinqui, omnes fratres, unius palris filii
omnes. (4) Sunt qui e faucibus pertculi erepti
, \ fuerea Grealore, nec jam ullum habent sibi relictum
, rilae subsidium, sed animam solara et corpus
. , periculo subduxere. Nos ergo, qutbuscunque insioi , gustala rerura adversarum experientia, copiam
. . nosiram communem cnm illis faciamus. Ample ciaraur fratres vix servalos, dicamus quisque cui * que: Mortuus erat, et recixit; perierat, et inventus
, * ,
ett * ; aiqoe corpus nostro afftne contegamus.
. Opponamus Inimici injuriis nostram conaolatSo - nem, ut etiam laedens non multum iaesisse videalur,
, \ cl bellum inferens, neminem victum ostendat, et
, (1) postquam disperdidit fratrum facultates, liberali\ , tate nostra viclus comperiatur.
.
6. (5) Oportet quidem ut qui liberalis cst, ob
6. , charitatem
in simplicitate prabeat se erga peien
, , tes facilem, secundum illud p r a 3 c e p t u r a , Petenti
te, da" ; ei rarsus raiione necessiiatem unius , - cujusque petentis discernas, ut ex Aclis didlci . ,
, *
mus.
Dividebatur enim tingulis, inquit , proul
ar . euique opu$ erat *. Quia enim mulli necessarium

, - usum transilicntes, mendicitalem ad negotialio . Qnis occasionem, et lascivarum deiiciarum mate, riam convertunt: scienter et provide pro unius . cujusque necessitate disiributio rerum necessa*
riarum fadenda. (6) Qui enim lugubria carmina ad
, mullerculas decipiendas componunt, ct mutila
- corporis inembra , ac ulcera ad quxstus occaw(2), eionem inveniendam confingunt, non sane bie
- copiosa erogaiio proderit; ipsis eniin instrumen tum est ad nequiliam liberatitas : sed oportet mo*
, \ dica erogatione ejusmodi bominum lalratnm arcere, misericordjam autem et fraternam chartla (5) '
tem in eos ostendere qni res adversas patienler
, ,
, . perferre didicerunt, pro quibus et dicetur : Etu - . rtw, et dedi$ti$ mihi mandtuare " (7) Qoapropter ex, . perienlia opus habet, ut ia qnl vere pauper est, ab
, , ' 0 eo, qui ex avaritia mendicat, secernatur. Et
quidem quisquis calamitoso dat, dedil Domino,
, ^ \ et ab eo mercedem accipiet: qoi vero errabundo
omni tribait, projicit cani , ntolesto quidem ob
, .
iinpudentiam, sed non iniserando ob indigentiam.
7. ", ,
, , Luc. .\v, U.
4 9 0 7 . (8)Audite,divites, quale pauperibtis demus coDsilium ob vestram iiibumanilatem, nerope

ut gravissima quaeque conslariter ferant potius,
Luc. vi, 50. Act. iv, 55. Malth. xxv, 55.
(1) . Codex 1902 . Sic etiam bomil.

Basiiii.
(2) . Salis commode hoc verbum deest
in eodem codice. Legiltir in contextu .
(5) . Legiiur in ipso Basilii conloxta .
PATEOL. GR. X X X I I .
U) Ex hom. Quod mundanis adherendum non
170.
(5) Ex hom. in psal. xiv, 557.
m lbid.
Ex epist. CL, 241.
(8) Ex hom. tii psa/. xiv, 112.
37
APPENWX. STMEONIS METAPflRASTiC
1163
11(4
quaro calamitatea ex fenore provenientes perpe- . ,

tiantur. Morera si Domino gereretis , quid bis ; Aarslfae , ,
verbis esset opus ? Nam ait, Mutuum date iis , xap' . " ttu^
' (2) ,
quibus non $perati$ ruepturo* vo$ e*se . Cum
enim pauperi Domini gratia dcderis; Idem et \ * , donum eat et fenus. Donum quidem , quod re- * , cepturum le nihil esse speras * fenus vero, ob , >
Domini pro inope peraolventis munificentiara , * ,
qui, paucis per pauperem' accepiis , magna eo- .
rum loco redditurus est. (1) Consideret igitur ,
divUum quisque suos reditus, e quibus Doo dona , ,
oblaturus sit: num pauperem imperio suo oppres- , serit , num infirmiori vim intulerit, num a sub- , \
dilo quidpiam tnique eztorserft. Servare enim \

\(3).
:\,
quod
justum est
et
aequum,
etiam in servos
"*
*
"
/
1
1
praecipimur : noli vero quia euperior es vim afferre,

neque quia potes, exlorquere sed quia tibi per
vires licet, exere juslitiae opera ; nam in quo nulla
tibi datur facultas , in eo sane nullum tui erga
Deum timoris atque obedienti specimen exhibebis : sed in eo quod cum transgredi possis,
non transgrederis : si vero qiue pauperibus erijuisti, ea in pauperes erogas , pneclarius tecum
ftgeretur, si neque raperes, neque dares. Neque
inhn beneficia ab iniquo quaestu in paoperes coliata , Deo grata acceptaque sunt : neque qui
rapinis hujuscemodi absiinet, laudandus est, si
ie suo neminera juverit. De his enim qul injuste
ôsaident, atque dona offerre Deo aggrediunlur ,
v
jcripium est:
* , * ' fci
,
. 0 6 ,
\
6 * * , iaoa. ,
, &.
& -
, \ 5
, , * &,
- \
[ ]
Sacrifieium impiorum, abominalio , xa\ *
hzai o
9
:oram Domino . De bis autem qui nulla miseri-.

-
sordia pennovenlur, Qui obturat tua$ aure$ , ne

,
oauperem exaudiat, ip$e etiam inwcabit, neque

.

srii qui ^xaudiat". Propterea roonet elbortatur
Paroemia : Honora Dominum de laboribtu tui$
, rpwJuitit : et primxliat illi offer de tui$ fructibtu
.
imtiti* . Si nim ex iniquiiale et rapina quaedam (4),
&*,
Dblaturus es Deo, praeetantius eeset oeque talia * . \ ,
possedisse te unquam, neque ex hie offerre. Pu- 4? w
rum enim donam evehet precem, ut ecriplam , ,
est : Prece$ eorum qui rtcto $uni corde , ac* *
ceptw $unt apud fpeunt . r u r 6 u i a si poesidens
&& ,
e justis laberibus non obtulerie Deo oUaiiones, . w(w
qnibus alanlur pauperes, impuiabitur libi in ra- , ,
pinaqi : ut per prophetam Malacbiam ait Deus : D ;
PtimiUm et decimce vettrce vobitcum sunt, et
eril
, in domibm vettni direptio . Quid igitvr tuaa , $ ; "^
diviiias coinquinas, homo, iniqua lucra his su- }>
peraddens ? Quid abominabilem facie oblaliooem * , \
tiiam ex injuslitia , dum id offerre lentas cujua . , &
nomlne a&lerlus pauperis miserturus est ejua mi- * &
sereare qoem injuria aflicis, io bunc eumma iite- , M
17
" Luc. ?, 33. * Prov. , 8.
. , 13.
Prov. , 9.
Prov. , 8. "Malack. m, i
(1) Uterque codex indicat germonem De cleemo- [minus recte.]

tyna et judicio. HomiHamiUam posl MaithaBium de(3) . Idem codex .
nuo edimus ad calcem lomi tertii bujus editioois,
(4) . Sic ope ejusdem codicis emewbcol. 1735.
vimus vulgatam lectionem . Moxkfe*
(2) . Godex Regiua melioris notae , dam videlur .
SERMO l\. DE ELEEMOSYNA.
1166
, \ - re hnmanitale boic gratiflcare, et adimplebis
' , . misericordiam ciim judicio. Neque enim Deo ulla
, est cum avaritia communicatio ; neque ullum est
, . Domino cum praedonibus et rapacibus commer, \ , ciam. Neque pauperes nobis enutriendos reliquit,
jusiitiee at . , - quod eos alere non possit: 4 9 1
, , qoe bumamtatis uberem a uobis fructum efflagi, lans , eo8 summo suo in nos beneficio nobis com. , - mendavii. Eleemosyna ab injustitia non exsistit,
^ , neque a maledictione benedictio, neque ex lacry, . mis beneflcia. Inanis gloriae sunt igta, aique lau dem bumanam, non divinam venantur. Si enim,
, - ut Deo inspeclore, eleemosynam facis, caveto ne
. eam ex alienorum usurpalione facias, non igna , rus te bac raiione ;speculatori Deo non placere.
Sic Igilur eleemosyDam faciamua , ut a Deo poet, , ea eam recepiuri. Reddit enim Deus illis quos
- laudat; rapacem vero neminem laudal. Ne de. ^ . cipiamini : non aliter Cbrisio accepta eront no , \, stra in pauperes beneficia, nisi prius alienis in0 * jnria ablatie penitus exsolvamur. Sic enitn Do-'
minus gratam habuit Zaccbaei probitalem : ac di x i l , Hodie $alut domui huie faeta et ; quia
, cum instituisset quadruplum reddere, si quid de , fraudasset, postea pecuniarum quas reiiquas ha - bebat, dimidium pauperibus dabat. Sciebat enim
. quid sit Christum recipere. (5) Enimvero, fralrea,
, * divitiig eflundi in egenos cupientibus per noe l i . ceat; ob oculos nosiros hodieque jacentes Laza , ; Q
pnetereamus , neque eis nieneae nostra
micas, quae ad ipsos galurandoe sufficiunt, invi
, ' , deamue, nec immiitem illum divitem imitaii, ad
, - eamdero atque ipse gehennaeflammau)yeniamiie".
. Nam muUum quidem tunc Abrabaroum rogabi , mua, multum etiam quoscunque, qoi vitam saam
. , , . - probe transegerint: sed lucrum nullum ex noslro
, - clamore coneequemur. Frater enim non redi (1) ^, , mit, redimet homo " ? Unusqoisqne autem illomm
< } . " \ clamans dicturus nobis eai : Commiserationem
, ' , quam ipse erga alios ignorasii, ne quaerae: ne**\ que velis accipere adeo magna, qui minorum
, * , parcus fuisii : fruere bis quae in vita collegisti.
\ Lacryraare nunc, siquidem lacrymantem tunc
. , fratrem videns, non es misertiu. Haec dicent no , , bie , nec injuria. Imo vereor ne noa impeUnl
^ , , acerbioribus eliam verbis, cum.vincamue illum,
- ut scitia, improbitate diviiem. Nam assentaloree
. \ et paraaiti (4), poslquam splendide apud nos epu, lati sunt, manus etiam pretiosis muneribue ple naa referunl; et discunt ex nobis , esse sibi uti (4), lius prosequi talia et efficere qtiam virtoiem co** . \ lere. Qood si in nostrum conspecium pauper ve^ , - nertt, qui vix etiam prae fame loquatur, aversa\ * niur, feslinanter tranaimu*, quasi veritl, ne
1165
" Luc. xix, 9. Luc. xvi, 20 aqq. ' Peal.

) . Uterquci codex fperperam].
. Sic uierquecodex atque ipae
eiitm Basilii conlextus. Editi , .
XLVIII,
n e
8.
(3) Ex
Ex hom. Quid mundanit
if 168.
(4) Ibid., 169
adfurrendum noh
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRAST^.
114?
IIIS
etiam lentius gradiarour , ejusdem miseria) effi- & ,

ciamur participes. Et, si in terram oculos, ca- . \
lamitate pudorem ei incutiente, dimiserit, eum , (7) hypocrisis dicimus artificem; si vero libere ac ,
confidenter, fame graviter exstiraulaUis , aspe- ' . AtA xerii nos , e contrario impudentem appellamus ac , 6
violenium. Et, si opertus sil integris vestibus ab .*
aliquo acceptis , quasi inexplebilem repellimtis, , , \
ac juramus pauperlalem ab illo simulari; si vero
panniculis pulridis amiciatur , rursus abigimus , \
uli male olentem. El quamvis Conditoris nomen \ \ ,
\, \ .
precibus admisccal ac similes aerumnas indesi.
nenter a nobis deprecelnr, tamen immisericordera voluntatem flectere non poiest. Quapropter gehennae ignem graviorem quam qui 4 9 2 divitem illuin Lazari despeciorem combussil, reforinido. Quod quidem ne eveniat, misericorda
misericordiam comparemus, ui et aeterna bona consequamur in Cbristo Jesu Domino nostro, cui
gloria et potestas, cum aeterno ejus Patre, et viviOcante Spiritu , nunc et semper, el secuia
s&culorum. Amen.
y
DE DIVITIIS
ET
PAUPERTATE.
SERMO V.
4. (1) Puleibausti melius6caturiunt,sicet divitias,
si stabiles sini, nibil prosunt; si moveantur et
iransferanlur, communem ulilitatem promovent
ac fructum ferunt. Ac inirari quidam mihi eubit,
* qaomodo post superfluam et inutilem sumptuum
excogiiationem, (2) curo in sexcenlos usus dislractae divitiae redundant adbuc, in lerra detruduntur a possidente, et in abditis locis asservanlur.
Papa I poslquam innumeris excogitatis modis aurum absumere non potuit, lunc illud sub terra
occuitavit. (5) Videtur autem mihi vitium animae
divitis , belltioniim vilio simile , . qui oialunl pras
iogluvie disrumpi, quam reliqui quidquam im-
pertiri egentibus. (4) Talis erat ille in Evangelio
dives. Astabant qui animam ejus repelereni, et
ille secum disaerebat de alimentis. Hac ipsa nocte
abripiebatur , et ad multos amios rerum possessionem animo sibi iingebat. (5) Insania ingeits !
dum quidem aurum in melaHis erat, lerram scru*
tabatur : cum aulem jam in propatulo est, rursu8 illud in terra abscondit: deinde aurura defodienti evenire arbilror , ui et cor suum eimul
defodiat. Nam , inquit, ubi r thesaurus tuus , ibi
tl cor . (6) Age, igitur, dives, divitias varie dispensa , noli magno vendere , cave exspectes annonae cbarilatem ad horrea aperienda; ne famem
auri causa, ne inediam coimmmem ob privatam
opum tuarum copiam opperiare. Noli fieri caupo D
b u D i a n a r u m calauiitatum ; ne iram Dei occasionem feceria aggerendae pecuniae. Tu emm aurum
quidem respicis, sed fratrem tuum non respicis ;
'.
4. ,
\ , - (8) , . \ , , ^,
, ft . !
, .
, ^
, . .
I , *.
. \ , \ . * i
, ,
. * ,
\ * " ccv,
\, . , &
, . *
, -
, * .
. .
, *
\ ,
" Matth. vi, 21

(4)
(2)
3)
4)
Ex bom. in illud Lucae, Destruam, 48.

Ex boin. in divites, 54.
bom. in illud Lucae, De$truam 45.
Ibid.
5) Ex hom. in diviles, 54.
(6) bom. in illud Lucx, Dtstruam, 46.

(7) . Forle . EDIT.
(8) . Sic uteraue codex et Basilui

Usxlus. Edili .
SERMO V. DE DmTHS ET PAUPERTATE.

1169
xa\ , - et numismatis quidem notam agnoscis, et a sin . \ . cero adullerinum disceniis, frairem vero lem , - pore necessitatis pronsus ignoras. Ac nitidus quidem auri color valde adniodum te oblectat, sed
& , .
quot et quanti egenorum gemitus te prosequautur,
non rcputas.
2. (2) Gui , inquit, iojuriam facio , dum mea
2. , \, , ;
, , ; custodio et claudo? Qu, dic milii, tua sunl?
; " unde accepla in vitam inlulisti ? Velut si quis,
, , loco in iheatro ad specxandum occupalo, deinde
- ingredienles arceat, id sui ipsius proprium ralus ,
* \ . quod ad omimim communem usum proponitur:
, - tales qooque divites sunt. Nam communia praeoc. \ cupanles, propria sibi faciunt eo quod praeoccu , g paverint. Quod si suse quisque necessilati suble, , vandae id modo quod satis est caperet, egenti vero
. ; relinqueret quod superfluum est, nemo esset di ; yis, pauper nemo. Nonne midus egressus es ex
; , uiero ? nonnenudug iternm in terrara reverteris ?
, - Unde autem libi praesentia bona ? Si a casu dixexfer , rie: impius es , qui 493
agnoscas Condilo ' . , rem, neque graliam habeas largilori; sin confl ; , teris esse a Deo, dic nobis rationem cur acceperis.
; * \ Num injustus Deus , qui nobis inaequaliter vilse
\ , necessaria distribuit ? Cur tu quidem dives, ille
. '' autem pauper? Annon utique, ut et tu bcnignita/ . tis ac fldelis dispensationis merccdera accipias , et
*? . - ille magnis patientise praeroiis donetur ? (5) Sed ,
, . inquis, necessariae opes sunt propter liberos. Spe , ' Q ciosus hic avaritiae pretexlus ; liberos namque
(1) , ' prsetendilis, interea vero satisfacilis vestro animo.
. Noli culpam rejicere in insontem ; proprium Do? ; , minum habet, proprium reclorem : a quo vitam
*&*\ , . accepit, ab ipso vitae subsidia exspeclei. Num iis
" { , qui malrimonio juncli sunt, scripia non sunl Evan , , gelia ? Si vis perfectut esse, vende quce habe$, et
, ; da pauperibui Cum proleni numerosam peteres
, a Domino, cum rogares ut flercs Hberorum pater,
\ illudne addidisli : Da mihi liberos, tua ui violem
, ; praBcepta? Da mibi sobolem , ut ad regnum cce , . lorum non perveniam ? Ad bsec voluntatis filii quis
, - erit sponsor, quod videlicet datis rebus recte
, usurus sit ? Nam dWilise mullis exstitere libidinis
dp% , , mimstrae, atque impuritatis. Vide igitur ne di . ^ vitias laboribus perraullis coacervaias, aliis ma , teriam peccatorum facias, posleaque pleclaris
* , daplici poena, tum nornine eorum, qu33 ipseini ; - que egisti, lum eorum , quae alter abs le adjutua
\ ;
perpetrarit. (4) Et quidem liberi, nulla a parenlias accepta baereditate , plemnique sibiipsis domos pararunt : at tuae animae, si eam semel neHgas, quis miserebitur? Quid igitur tanio auri desiderio afficeris ?
.
5. (5 Qui9 cx iis qui plus aquo vestium elegan'; - tiam affeclant, potuit unam diem suae ipsius vitae
ov; ; " adjicere? cui pepercit mors ob divitias?a quo
n o n
*Jobi tl.
f
*Maltb. xix, 21.

1
(1) * . Legitur apud Basilium ,

bi tamea codex Colbertiaus bab^t ' .
(2) Ex bom. in illud Lucse, Deuruam., 49.
(3) Exbom. tn divitei, 59.

U) lbid., 60.
(5) Ibid., 59.
1171
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRASTJ!
abstinuit morbus causa pecuniaram ? Usqoequo * , , 4

aurum , animanim laqueus, mortis bamus , pec- , ; " sfa
cati illecebra? Quousque (Jivilia belli oausa, qui- , , ' &
bus coiiflantur arma , quibtis acuunlur g l a d i i , , ' ,
propter quas cognati i g n o r a n t naturam : fratres ' ;
oculis c&dem spirantibus sese invicem conspi- ; ;
ciunt? Quis est mendacii pater? quis falsae scri- 0 ; ; oty
pturae opifex ? quis parens perjurii ? Nonne di- ; , avftpunt,
vitise ? n o n n e earum studiura ? Quid facitis, ' iv.foAh
bomines? qiiis vobis, quae vestra sunl, in insidias ;
vertit? Ab&it enim ut pecuniae d a l a sint ad ma- , ; ; !
lorum incitaraeuium. Redemptio sunt animae. Ab- , 6
ait enim tit occasio sintexitii. (4) Elenim si di- ,
viti adminicula eunl ad ipjustUiara , miscrabilie , *
est divea : sin autem inserviunt virtuti excolen- . okov
dae , n u l i u s esl locus invidiae , cum e a r u m com- , \ , munis utilitae omnibus proponatur. (2) Propterea , .
par est absentes non desiderare divitias; si vero * ,
adsint, non magis ipsarum possessione gloriari , \ ,
quam s c i e D t i a easdem dispensandi. Nam praecla- , \ *rum e*t illud Socratis , qui diviletp quemdam v i - . u\ f
rum magnopcre de pecuniis superbientem non , *prius admiraturum se dixit, quam ipsa rei expe- . 8
rientia didicisset eum iis uli npsse. (3) Nam divi- (6), <>#9
tiae ac bona valetudo sa?penumero peccati admi- .
nistrae. suni, his qui horura uiroque abutuntur. (4) Paupertas autem cum veriute, possessiooe
onini apud sapieotes preliosior.
4. "' * '
49&*M&) Sedborum nibil unusquisque nostrum
cogitat; verum bominem vidcns necessilale pres- , $
sum, genibus provolutum ac supplicem , ecquid Q , -,
" ,
non humile facientem , ut vel fenore medeatur
inopiae , uon tamen ejus miseretur adversa prae- '
ter meriliim fartuna uieniie; sed inflexibiiis stat, \ , ,
et implaf.abilis , jurat, ac sibi male precatur nisi \ \ ;
prorsus ipdigeat, ac ipse etiam circumspiciat num , \ ; 4
, ,;
quem mutuo daniem ioveniat > ac fidem faciens
mendacio per jurameola, perjurium ceu malum .
queindam et adventiiiura inhumanitatis quaestum , ^, \ &
acquirit. Sed ubi qui mutuiim quaerit, meminit ,
, \ ,
fenoris, et nomen pignoris protulit, tunc demissu
supercilio subridel, atque paternae amicitiae re- , * , *,fricat merooriam, ac fainiliarem et amicum ap- . Ts^ &
pellat. Et videbimus, inquil, sicubi quidquam '
recondalur argenii apud nos. Deposilum utique . ' wc
vir amious nobis quaestus ergo concredidit. Ye- *
rum ille graves usuras mulu* pecuniae exigit: \ . **
sed nos profeclo aliquid remittemua, et roinori , \ ,"^
daluri surous fenore. Talia conflngens, verbis- , ,
que ejusinodi blanditus misero ac lenocinalus, ubi *
illum syngraphis obstrinxit, atque , praeler ur- , , ;
genlem inopiam, liberiatem eliain viro abslulit, ^;
abit. Quid agis, miser? pecuniasne et quaestum (7) ,
ab indigeute postulas ? Si te ditiorem poaset ; 10 :! t s
%
() hom. De invidia, 96.

(2) term. De legendis libm gentUium, 183.
(6) Msta . Legitur in coolextn Bw

, cum rerum mcwa* *
(5) Ex hom. in p$al. i , 92.

U) Ex bom. in Hexaem., 65.
(5) Ex bom. in pt. , 107.
COptQ
(7) . Sic Baeilii contexles. "

lius mullo quam edili aoslri JVW
im
SERHO V. DE DIYITIIS ET PAUPERTATE.
14
reddere , quid ad tuas januas quaesivisset ?
, (1)|. - rem miseram et calamitosam ! Venil subsi , - dium quaerens : sed hosleoi reperit; remedium
* dum requireret, in venena incidit. Officium
, - tuum fuerat viri sublevare inopiam : at tu ad, auges egestatem ; velul si quis medicus apgro . \ 108 invisens , cum eis debeat restituere sanita , * tem, econtrario vel exiguas virium reliquias
adimat. Tu igitur miserorum calamitates quaestua
, occasionem facis. Et sicut coloni ad semiuum mul , \ tiplicationem Imbres exoptani : ita et lu egesla.
les et inopias bomlnum optas , tibi ut quaestuos
sinl pecunise.
5. ,
5. Ac pecuniam quidem qui quaerit fenore , in
, , mediis difficultalibus constitutus, cum respicit ad
* - pauperlatem , de soluiione desperat ; cum vero
cav , $ . ' prasentem considerat egeslatem, audax iit ad
^, fenus. (4) Sed cum sensiin diflluunt pecuniae, tem - pusque progredieus secum fenus advebit, non
^ , , noctes ei requiem afferunt, non dies bilaris est,
, non sol jucundus, eed viiam moleste fert. Odit
. , dies ad coustitutum tempus feslinanles. Quod si
', - dormiat, videt feneratorem iu somnis , malum
95 ,
somnium , capiti astantein : si vero vigilel , co , ' gitatio ei et cura fenus est. (5) Verum et ad euin
* , qui feeore accipit, dicere licet, Bibe aquat de
, ' tui$ wui$ ,
et de fontibus tuis, boc est, ad alie , ' - IH>& fontes ne accede, eed ex propriis lalicibus fibi
(\ . ipse viiae eotoiia compara. Habes vasa aerea, ve, 6, , ; ^ slem , jumentum , diversi generis supellectilem ?
Haec vende : induc in animum omnia. projicere
- ,
- * , praeter libertatem. Sed me pudet, inquit, islhsec
?. , - voci praconis subjicere. Cur igitur paulo post
, , \ ' alius ea exponet, tuorumquo bonorum facict au ; ciionem , 495
** pretio ob oculos tuos ven , det ? Satius est, arte et indtistria paulatim neces , silatem levare, quam alienis facultatibus subito
. elatom , deinceps omnibus simul bonis nudari. Si
, \ igilur habes uude solvas, cur prasenlem egesia ; tem hisce auxiliis non depellis? Sin solvendo non
, . es, malum malo curas. (6) Pauper es nunc, sed
et , ' , - liber. Argentum ei fenore sumpseris, non ditesres,
, \ .
sed libertate spoliabere. Qui pecuniam eumpsii
, \ (3) - fenore, feneratoris eervus est, imo servus stipen, . . D diarius, inexorabile exhibens ministerium. Canes
66 * - accipiendo mansuescunt, feneralor vero recipiendo
. . , irritatur. Non enim allatrare desinit, sed plura
. , !* $ , exposcit. Si juraveris, non credii. Qua3 in aedibus
. \ babes, perscrutatur; lua diligenier indagat com , mercia. Pnesente uxore, afficit le pudore , coram
, , - amicis imponit contumeliam ; in mercatibus fau. . , \, ^ ces constringit; malus est festo die occursus;
6>
e l
, , 15.
(1) . Sic Basilii conteitus. Godex Regius 1992 babet . Editi .

(2) . Sic idera Regius codex et Basilii
contextus. Editi .
3) . Editi iterum addunt , sed baec
conjunctio deest iii codice Regio 1992 et In contextu Basilii.

(4) Ex hom. . xiv, iWA
(5) Ibid., 109.
(f) lbid.
75
APPEJTOIX. SYMEONIS METAPHRASTA
16
vitam libi reddit injucundam et intolerabttem. At . *
magna, inquit, est necessitas , nec alia esl paran- ;
dae pecuniae ralio. Quae , quxso, uiiliias ex ho- , ivatu^
dierna? diei dilatione ? Fenus enim non omnino .
liberat, sed consilii et mcntis inopiam tantisper \ , \ ;
tardai. Eleniro si argentura fenore non sumis; * >
bodie et posiea simili modo eris pauper : nunc $j,
quidem nullus tibi vertit probro paupertatem, .
siquidem malum est baud voluntarium ; si vero . ' ;
fenori fueris obnoxius, nemo eril qui te stullitiae , \ zfi;
non condemnet. (4) Jara perpenJe unde sis solu- . ,
lurus. Nura ex iis pecuniis quas accipis ? Sed hae êt ad necessilatem cobibendam et ad solulionem ; \ , ^
non suiBciunt. Quod si usurasetiam repulaveris ; . , ;
unde usque adeo mulliplicabuntur pecutiiae ? , , *
Vulnera vulnere curat nemo, neque maluin \ , . ''
malo sanat. (2) A l , inquis, quomodo nulriar ? ; ;.
Manus babes , habes arlem , loca operam tuam
; (i)
lueri graiia, minislra : raulta sunt parandi victus . &wconsilia, multi modi. At id facere non potes ? , , , >
Pete a poesidentibus. At turpe esl poslulare? * \
Turpius ulique fuerit creditorem datis fenori pe- , ,
cuniis defraudare. Deinde vero potesl formica, nec .
mendicans, nec fcnore accipiens, nutriri : apes , #
ilidem regibus largiuntur proprii alimenli reli- ;
quias : quibus tamen nec manus, nec artes conce&sit naiura. Tu vero indusirium animal boso
ioterartee omnes unam ad transigendam vitam nou reperies?
6. (3) Diveses? argentum ne des fenore. Pauper
6. ; (5). ; {
es? ne sume fenore argentum. Etenira si locuplee . , oovcisu
es, nibil tibi fenore opus est: si nihil vero babes, C , . 3fl|
uon pendes usuras. Noli tuam ipsius vitam eerapoe* . \^
nileniiae objicere. Hoc uno preslamus divitibus iios , { pauperes, cnrarum vacuitale: ac eos vigilantes r i - * \ ,
demus ipsi dormientes, ac curie semper dislenlos * \ \ ,
et soUicitos, quieti et liberi. Debitor uiique ei pau- \ .
per esl, et curis multis anxius, et oinni lempore \ , \ , *
cogitatione deiixus, nunc quidein res suas aestimans, ,
nunc vero domos sumptuosas, divitum agros, oc- , >currentium vestes. Haec si mea cssent, inquit, , (6),
tanti et tanti divenderem, atque liberarer 496 . , , *
fenore. Haec ejus animo nocteque dieque insident. \ , \ , WJ
Januaia si pulsaveris, irrepit aub lectum debitor. . \ ' ,
Velociter accurrit quis, et illius cor palpitat, Canis . ,
latrat: ille sudore diflluit, et anxietate corripitur, .
quaqueviafugiat,eonspicit.l)ieftpra3SCriplusiuslal: D , 6
anxie secum repulat quodnam dicturus sit menda- ^, , %\ ^ '
cium, et quo conficto pratexlu depulsurus a se hit . * *
creditorera. Quid te ipse bestise fecundissimse ad- , *;
jungis? Lepores aiunt siniul el parere, et nulrire, . (7) s*f*
et superfetare : sic pecuniae feneratoribus simul et ; \ ,'
dantur ad pendendas usuras, et gignuntur, el pul- , \ \
1
(f) Exhom. in psal, xiv, 110

(%) Ibid., 411.
i3) Ibid., 140.
(4) otir. Legitur iu conlextu .
,
(3) AarslKov. Nullus dubiio quin legendum sit
, ne des fenore, non vero, ne pecuniam sumat
(enore. Ralionem enim addil Basilias, quia diviles
fenorc non indieent; aua voce non pecuuiam niniuo
sumendam, sed mercedem ex collocau pecuniap

venientem manifestum est designari. Deierrei tsp
diviles a pecunia in fenus collocauda. Legii anhi^
acopus Turonensis, ita ut legendum c o n ^ ^
Yide notam nostram ad tom. 1, col. S71 ^
(6) . Codicum al(er twv ^
proximi agro$.
(7) . Sic conlexlus, Edili nosln

.
1177
bERHO V. DE DIVITIIS ET PAUPERTATE.
, ,
. . ,
.
. ,
, , ,
5 (1) *
;
,
. ' \ ,
/ .
\ , .

* \
.
* ,
. , ,
*
. (2) , *
\ ,
< .
(3), \ ,
\ *
, ,
\ , , , \ . "
, \, .
, , \ .
, \ (4) , '
.
,
.
; \
.
, ,
. \
* .

.
1
7. ,
\, ,
xapdlar. . , \,
\\. ' , ^^
*
. \ *
,
, -
, -
1178
i lulant. Nondum enim in mamis accepisli, et lamen

presentis mensis quaeatus a te exposcitur. bacc
pecunia rursus fenorc accepia, malum allerum alil,
el iilud alterum, atque sic malura in infinituro. Elefiim, opiner, , id est, partus, ob ingenlein
mali feeunditatem uoroinatur. Unde enim aliunde?
Aut forte , hoc est, parlu$ dicitur ob dolores
ac moleslias, quas animis eorum qui fenore acceperunt, solel creare. Utenira puerperium pariiura,
ila dies indicta debiiori instat. Fenus fenori additum, pareulum inalorum mala est soboles. Aiunt
viperas, dum gignunlur, ventrem mairia corrodere:
fenue quoque, erosis ac consumpiis debitorum sedibus, nascllur. Semina lemporis progressu germinant: usura vero bodie generatur, et bodie parere
incipil. Quidquid crescit, ubi ad propriam magnitudinem perveneril, desinit augeri; avarorum vero
argentum oroni tempore augescit. Animalia ubi suar
soboli^vim impertiverunt pariendi, supersedent
praegnatione: al feneratorum pecuniae et adnascentes pariunt, et veteres renovantur. (5) Et sicul ii
qui cbolera laboranl, id semper quod anle sumplum
est, ejiciunt, et si anteinlegram purgationem cibum
aUerum capiunl, hunc rursus cum dolore, ei cum
nervorum convulsione evomunl: sic qui fcnore ac
cipiunt, neuris usurarum sese onerantes, et aniequam priores usurse purgenlur, alteram adjicientes,
partimper in alienis gloriati, tum demum rei etiam
farailiaris jacturam lugent. Atqui, inquis, imilii
etiam fenore facii sunt diviies. At vero plures, arbitror, ad laqueos pervenerunt. Tu vero slrangulalos non numeras, qni vadimoniorutn dedecus mlnime ferenles, eibi morlem maluerunt laqueo consciscere, quam probrose vivere. Vidi ego miserabile spectaculum , ingenuos pueros , ob palris
debita, venales in foruin perirabi. Non habes
pecuniam quara relinquas filiis ? Cave ingenuilatem
eis auferas. Dnam banc ipsis conserva libertalis
possessionem, deposilura illud, quod a parentibus
accepisti. Nemini unquam patris pauperlas dau
esl crimini: at paternum debitum in carcerem ducit. Ne relinquas syngrapham ceu paiernam exsecrationcm in filios ac nepotes descendentera.
f
7. (6) Divitias enim, inquit, t aflluant, nolite cor

t f
apponere . Hanc vocem admirare. Divilioe, inquit,

$i aflluant. Fluxa est diviliarum natura, lorrenle
citius praBierlabitur possessores, 497 aliosaliler
solet mutare. Quemadmodura fluvius ab alto labeus,
iis quidem qui ad ripam astant appropinquat, sed
simul ut contigit, statim secedit: ila etiam divitiaruiTi instabititas velocissimam lubricamque praeutiam habel, alios ex aliis permulare solilam
Psal. LXI, 11.

(1) .
Sic mss. et coatexliis
Basilii. Editi .
(2) . Sic codicum aller ei Basilii
contextus. Editi .
(3) . Legitur io coniextu .
(4) . Longe prseferenda haec scriplura ei quae legitur in contextu , cactionum aedecus.
(b) Exhoni. in psal. xiv, 412.

(6) Ex hom. t oia/. L X I , 198.
1179
APPRNDIX. -
SYMEONIS METAPHRASTJE]
liW
Hodie taujus est ager, cras alierius, et paulo post ,

alius. Respice ad civitalis doraos; quot jam nomina , ' . 'ex quo exstrucue sunt, accepere, aliter ab alio poa- , &'
aessore appellaue. Quineliam aurum aemper e ma- , ait fita
nibus ejus quem penes eat, elabens, ad altemm *.. \
transit, et ab illo ad alium. Comprebensam manu ^, ' ,
aquam facilius possis continere, quam divitias libl ' . Wp
constanter servare. Ne igitur invideas e valde locu- , ;
pletibus cuipiam, neque ejus vitam beaiam ease *.. faspduxeris: et si undique ac ex uberi fontium scatu- ,
rigine circumfluant pecuniae, ne hanc rerum copiam \ ptf
amplexeris. (1). semper laudabiiis est pauper- (5 , spiowtcn.
tas, ged quae secundum evangelicura consilium ex , '
libera voluntate perlicitur. Multi enim, cum paupe- ^.
rea sini, si facultates spectes, proposito avarissimi \ , 4
sunt: quos non salvat indigenlia, sed propositum

Iv&u
condemnat. (2) Divitia autem et gluria, quatenus , * . zil
bonos non redduni possessores, non sunt ex eorum , ,
numero, quae natura suut bona: quatenus vero
prosperitatem quamdaro in vita* nostra efficiunt, , magis contrariis eligenda sunt paupertate et igno- , . {minia. Atque ha*c quidem nonnullis ad distribuen- , ,
dum dantur a Deo velul Abrabam, Jacob, et sinii- \ , .
libug. lmprobis vero provocaiio sunt, ut se ad me- ,
liorem frugem vecipiant, ila ut qui post taolam a
Deo betiignilatis signiflcationem perseverat In ini- , ^
quiiate, se ipse sine ulla excusaiionis venia ob- . , noxium condemnationi constiiuat. Qui quldem , *
juslua est, neque ad divitias, cum adeunt, adjungit , '
animum; neque eas, cum absunt, exquirit; siqol- Q *
deui non fruilur concreditis, sed earum administra- ,
tor est. Nemo autem prudens negotium ambit In , ! *
alienis rebus distribuendis, nisi respexerii ad lau* \ . ! w
deui vulgi, cui bominea in aliqua auctoritale con- ^ , /
stituii adrairalioni sunt ac smulationi. (3) Quod si . ]
in despiciendo corpore exercitati essemus, vix aliud (3) , &
quidquam bumanarum rerura adinirareinur. Quid , piv * ,
euioi jam nobis, si corporia voluptates fasiidiamus, , oipa
opus sit divitiis, equidem non video; niei jucundum .
sit et gratum ibeeauria defossis more fabulosorum
draconum invigilare.
8. ,
8. (4) Id ilaque praecipuum est, et cujus raaxima
curain gerere Chrisiianus debet, ut vitiosis affec- (6), ^
\1libus qui varii sunt ac diversi, auimamque coin
quiuant, denudelur. Deinde vero oporiet, ut quiad D , * .
subliinem secundum Deum vium reepicit, opes , \
auas ac facultales derelinquat: quia rerum terre- , (7)
iurum cura ac sollicitudo magnam In animo aber-
raiionein generanl. Cum igitur plures ad eumdem xal
salulis scopum intenii, communsm inter se vitam . "
amplexi fuerint, id inler ipsos anle omnia obilneat , '
necesse est, ut unum in omnibus sit cor, ei volun- ,
las uoa, unumque deaiderium atque ut praecipit , , !
contextus \ .
,
.
(6) ^jri/ieaeicroVi<..Hoc verbum deerat m eased cum prorsus neceesarium sit, illud desumpsmw
(3) Ex eerin. De legendis libris gent.> 182.
(4) Ex aerin. ascetico, 323.
ex coniextu.
.
(5) "Ori . Basilii contextus (7) Tbr . Codicum aller 4*
, Legitur , in cod. 1992. Supra \ . Contcxlue .
(1) Ex bom. in psal. xxxui, 147.
(2) Ex ep. ccxxxvi, 364.
le
1181
SERMO VI. DE AVARITIA.
1181
, , \ Apostolus, unura efficiatur corpus ex diversis memo , bris coagmentaiuui . Hoc autem aliier perflci iion
. - poterrt, 488 nisi obtinuerit baec consuetudo, ut
, ! , oibil nominalim ac peculiariter cuiquam tribualur,
, , neque vesiimenlum, neque vas, neque quidpiam
aliud ex iie quae conducunt vilae coramuni; ut sin , gula usibus necessariis, non autem possessoribue
destinentur. Et sicuti vestimentum parvum corpori
, . , ' majori, aul majus parvo non convenit, sed quid - quid cuique accommodaium esl,id ulile estet com \ , , modum: ita etiam alia oiania, leclus, etragula, ca , lidum vestimentum, valde indigeniia esse debent,
, \ . - non possidentis. Quemadmodum enim medicamenlo
, qul vulneratos est, non qui sanus, ulilur: sic etiam
, \ vir quae ad sublevandum corpus excogitata sunt,
, , '
quidelicale vivit, sed is cui levamen opus esl,
(1), merito perfruitur, in Cbrislo Jeeu Domino nostro,
, \ cui gloria et polestas in esecula sseculorum. Amen.
. .
er
n o n
DE
AVARITIA.
q>.
SERMO VI.
i . " (2) 1. (4) Quando in domum inepti viri ingredior,
, , videoque ipsam omnigenis renidentera ornamenlis,
intelligo eum nihil iis quae videntur pretiosius pos, , sidere, sed ornare dillgenter inanimala, animain
. vero incult&ra relinquere. Quanquam innumeri
, * siaiit pro foribus pauperes nullam non emiltentes
, vocem miserabilem; negat ille ae daiurum, eeque
. \ , ait suflicere non posse rogantibus. El lingua quidem
* \ - G ejurat non posse, sed a manu arguUur. Illa enim
, silet quidem, sed mendacium praedicai, annuli pala
. " , coruscans. infelix atque miser, quot potesl unus
' * tuus annulus aere alieno liberare! quot domos cor ! ruentes erigere! Arca tna ve&iiaria vel unica potest
^ - lotum populum frigore rigentem amicere; et taroen
* ' suslines pauperem non donatum dimitlere, justam
, judicis vindictam non reformidans. Non misertus
. , es, non consequere misericordiam : non aperuisti
, - domuiD, a regno excluderis: panem non dedisti,
, . non accipies vitam teniam. Sed pauperem dicis
. * , teipsuin; et ego assentior. Pauper enim est, qui
. mullis indiget. Vos aulem insatiabilis cupiditas
. multorum indigos eflicit. Talentis decem, decem
* alia adjicere conamiui: viginti coactis, totidem
, , \ \ (3) ^quaeritis, neque appetentiam aistet quod semper
, , additur, imo accendit appetitum. Quemadmodum
. " enim ebriis vinl accessio bibendi fit occasio : sic
, etiam recens ditatl ubi mulla acquisierint, |dura
, , concupiscunt, semper addeiido morbura nulrientes,
., \ , eisqtie euum sludium cedit in contrarium. Neque
. enim pnesenlia bona cum tania sint, tantum illos
, exhilarant, quantum contristant quae desunt, ea,
, inquam, quae sibi deesse putant. Nam cum laeiari
1
1 Cor. , 12.
(3) KaX . Voculam addidirous ex conlextu et
(1) . Minus commode deesl ea vox in concodicum altero. Idem codex paulo ante \ .
texiu Basilii.
*4i Ex bom. tit Divite$, 36.
(2) .
Addit Basilii contextue \
., et sero divitis.
1183
APPENDIX. SIMEONIS METAPHRASTJB
1184
ipsos par esset, ac graliam babere, quod lam roul- **.

tis sunt opulentioreg : contra segre ferunt ac do<
, * ot lent ae forie ab uno aut aliero locupleliore supe- , \ ,
rari. (1) Neque eos qui se ipsis inferiores sunt .
enuraerantes, pro iis quae babent, gratias persol- ,
vunt largkori beneQco : 499
kcto <ûm eo
quod pr&slantius est comparatione, quanlum su- - ,
perentur reputanles, ita moerent et conqueritntur ,
bonis alieois privali, ac si suis apoliareniur. . 01 $*
(2) Nani qui necessarios lerminos excessere, cum , jam sibi, more eorum qui in declive feruniur, ni- , ,
bil flrmum suppelat, ad quod se recipiant, nus- * '
quam ulierius abripi intermiUunt: sed quo piura , ,
compararint, eo magis opue habebunt paribus, aut ,
etiam amplioribus ad cupidiiaiem explendara, se- , *
cmidum Execeslidae filiura Solonem, qui ait :

i
Dmliarum hominifinisxon conslilU uliui.

In his eUaro Tbeognide magistro utendum esl, qui
dicit :
Non amo divitias, non opto : $ed mihi parvo
Vivere contingat, nilque timere mali.
**
[.
^,
, ' *
.

Ego autem Diogenis admiror omnium simul humanarum rerum contemptum, qui se rege magno \
pronuntiavit ditiorem, quod in vita paucioribus , quam ille egeret. Avaris autem, nisi Pythii Mysi .
adsiut talenla, nisi sint terrae loi.ei tot jugera, nisi ,
pecorum greges itmumeri, eufficiet nibil. (3) Sed , \ , quemadmodum i i qui scalas conscendunt, pede \ , .
aemper ad superiorem gradum erecto non prius Q * ,
conquiescunt, quam ad summum perveniani: sic et (5) ,
hi quando hunc divitero assecuti, confestim ditiori , \ adbuc pares fieri conanlur : et ubi eum quoque at- (6)' ,
tigerint, studium suum ad alium transferunl, et non ,
cessant ab appetenda potentia, donec in sublime * ' , \
,
evecti, alto casu seipsos contundant.
, ,
^.
2. \
2. (4) Aique ut qui pre insanla mente moti gunt,
res ipsas non intuentar; sed ea e i quibus afficitm- ,
tur: sic avarorum animus, pecuniae aviditate obru- *
tus, cnncta anrum, cuncta argentum videl: ac lu- (7), ,
benlius aurum quam solem inlueatur. Verti omnla . " (8) ,
in auri naturam exoptat, atque in id incumbil pro . virili. Quid enim non molitur propter aurumTFru- D , \ * .
mentum flt iNi aurum, vinum in aurum concrescit, ;
lanae illi in aurum vcrtuntur; mercatura omnis,
omnis solerlia parit illi aurum. Ipsum aurum gene- * , ral semetipsum, dum per fenora multiplicatur; (9).
neque ullus finis reperiiur cupiditatis. Ac pueris $,
qoidem gulosis plerumque concedimus, ut iis quce . *
cupiunt, sese abunde expleant, per majorem sa-
turiialem faslidium ipsis afferatur. Avarus non (10) ,
(7) . Contextus .
(1) Ex bom. in mart. Julittam 39.
(8) . Forte . EDIT.
Ex serm. De legendis librn gent., 185
(9) . Sic eodicum al&er et Basilii cooI Ex hom. tn divites, 57.
textus. Edili .
Ex hom. in illud Lucse, Dettruam, 47.
(10) . Sic idem codexel Ba(5; . Sic contexlus Basilli. Editi
DOStri .
silii contextus. Editi .
() . Forte . EDIT.
9
ff85
US
SERMO . DE AVARITIA.
. ilem : sed quo pluribus iepleter, hoc plura desi , * * deraU (4) Ignis poetquam accensus egt, fesdnat
, . materiam omnem depascere ; nec quiaquam priuft , quam maleria deficiat, eum sistere potest. Avarum
' (1) , auiem quid potesl cobibere? Igne ipso est aspe . rior, onania continenter depaecens. Usurpavil quac
; , proximi sunt; alius prodiii vicinus, ejus quoque
atiendit iis quae
. bona sibi assuropgit: 500
, 5. prius paria fuerunt, quod multa l u n t : sed iis qtue
, * - desunt, quod vicinos babet. Non laetatur possessis:
, . - sed de iis quae desunt, dolet: neque ad ea quje
- * coogessit perfruenda animum appellit, sed opum
, * $ ampliorum deeiderio absumit semelipsom. Deinde
. binc vigilia, curae, solliciiudines. Quid faciam?
, , . ; Diruam horrea mea, ei ampliora adificabo. Stulto,
n
, - hac nocU auimam tuam repetunt le : qua auUm

. ", paratti, cujus erunt"! (5) Hac irrisio slultitis
fou ,
; euperat supplicium aelernum. Qui enim paulo poat
rapiendus esl et abducendus, qualia in animo versat consilia? Destruam horrea mea. Recte facts, ego
; * ipse ei dixerim. Digna enim suni quae destrvaatur,
, * iniquitalis horrea. Tuis ipse manibue dirue quas
. male sedificasti. Solve frumeniarias penus, unde
\, nemo UDquara allevatus exiii. Desirue omnem do, \ mum avariiiae cuslodem, everle tecia, demolire
, , muros, ostende soli frumentum cariosum, educ e
, , carcere vinctas opes, produc in publicum lenebrosa
, - mammonae conclavia : Destruam horrea mea, et ma , jora a>diftcabo. Quod si bac quoque impleveris,
. , - quid tum excogiiabis? rursusne destrues, et rnrsus
. - aediQcabis? Quid stulliua, quam laborare perpetuo,
(3), ; - sodificare diligenter, et diligenter deslruere?
, \ ; \ , .
, ;
.
* |2) ,
3. ,
3. (6) Quod audieris : Vende quos habe*, ti dc
, , pauperibus", babeas viaiicum ad ateraam feli , * citatem, abis trislis : si vero audieris: Da pecu, , - nias mulicribus luxuriosis, da lapicidis, fabris l i , , , , gnariis, hominibas calculos locantibus, pictoribus,
. $ tunc perinde gaudes ac si quidquam peeuniis pre - tiosius acquiras. Non videe moeoia bec temporia
^, diuturnitale collapsa, quorum reliquiae velut sco ; puli quidam per totam urbem eminent? Quot, cum
, * exstruerentur, erant in urbe pauperes, qui ob col ; D latum in ea sludium a divitibat ejus temporia De ; gligcbaDtur? Ubi igilur splendida operum stru ; ctura? ubi ille, qui magoopere laudabatur ob eo*
, rum magnifitenliam ? Nonne bc quidera proiapsa
, et abolita, ea, quae in arena a pueris ludeiitibus
, exstruuniur, illum autem in inferoo jacenlem im
; , . pensi rebue vanis studii pcenilei ? Sis animo ma \ \ \ gno, horoo. Muri tum parvi tum magni eumdero
. , possidentibus usum praestant. (7) Habes liorrea, si
(4)
(2)
(3)
Editi
Luc. , 48-20.
Matth. xix, 21.
. Legenduro videtar . .
". Godicum alter .
. Sic uterque codex et contextue.
.
1)
5;
6)
7)
Ex boni. dicta in Lacizi$, 590.

Ex bom. in illud Luc%, Deitruam, 48.
Ex bom.in divites, 55.
Ex bom. iu illud Lncas, Destruam, 49.
APPENDIX. STME0N1S METAPHRAST^
1187
domos pauperum. Theiaunxa tibi theiaurum in * (3) . <rww$

cafU . Quae Ulic recondontur, ea non depascun- .
lur linese, noa corrodU earies, non pradantur fu- , , |
rea. Ai egenis impertiar, cum eecunda borrea im- . ' ,
plevero. Longum tibi yilae tempus fMraefixistj. Cave .
ie prafinita dies featinans praevertat. Nam pollici- * ,
lalio ieibaec iiequitis argumenium est, non beni- 6 . \
gnitaiis. Polliceris enim, non ut de postea, sed ut
prasens submoveas. Nanc cum liceat, quid impedit . , *
quominus largiare? Nonne adest indigus? nonne , * . \ 4
plena sunt borrea ? an non parata merces ? an non ; ;
clarum praecepium est et perspicuum? Esuriens ; ; )
; ,
conlabescit, nudus riget: strangulatur 501
quo debitum exigilur; et tu eleemosynam differs in , 6
craslinum ? Audi Salomonem : Ne dixeris : Abi ae $|.
M
i s
revertere, et cra$ dabo> eum hodie benefaeere - * ' &
: ignora* enim quid pariet dies $equen$ . , , d

(1) Pneterea, aunim cum dag, et emis equum, nort . ,
7 1
19
moeres: cum vero peritura impertie, ac regoum

coelorum accipis, lacrymas effundis, et rejicis rogantem, ac dare recusas, sexcentas tibi sumptuum
eausas commiiiiscens. Quid respondebis judici?
qui parjetea vestis, bominem non vestis ? qui equos
ornas, fratrem io sordibus jacentem aspernaris ?
qui puirescere sinis frumenlum, e&urientes non
alis? qui defodis aurum, oppressum coulemnis?
, , \ , Ato * , \ *
, , \ ,
\ , . }; 6
, ; 6
, * |;
, ;*
, ;
4. (2) Quomodo tibi pauperis calamitates ponara

ob oculos? Ille re familiari circumspecta, videl
auruni sibi nec adeese, nec unquara adfuisse, aed C
vasa ac vestes, qualis esse solet paiiperum posseesio, omnia paucis obolis aestimanda. Ecquid
igilur ? Tum demum miser convenit oculos in l i beros, ut in forum ducens, moriis inveniat remedium. Hic urgentis famis pugnam considerea, veliin, ei paterni arooris. Fames quidem oiiserrimani
niortem minatur, nalura vero retrahit, suadetque
ut una cum liberis moriaiur : et saepe impulsus,
et saepe reienlus, tandem succumbii, necessilate
egesialis coactus. Sed quae in animo consilia vergat pater? Quem priinum divendani? quemnam
frumenli venditor lubcnlius conspiciet ? Accedam
ad maximum natu ? At aetatis jura revereor. An
ad minimum nalu? at me miserei illius a*tatis,
calamitates necdum intelligentis. Hic claram exbibet parentum effigiem : ille idoneus esi ad disciplioas discendas. Heu, consilii inopiam ! Quo me
vertam ? in quem borura impingam ? qualem bestiae animum induam? quomodo naiurae obliviscar?
Omnes si servo, faine videbo consumi omnes.
Unura si veudidero, quibus oculis reliquoa aspi-
4. ' ;
, $,
, (4) *
\ , (5), 4
; ^
, ,
.
. *
, ,
' ;
, , , . \ oa
; ;
^ ; *
; . 'AUi
; '
.
*
. I ;
; ; *
; (6),
, * -
' Matlh. , 20.
Prov.ni, 28.
(1) Ex bom. tn Divite$, 35.
T a
Prov. xxvn, 1.
, nec unquatn adfulurum.
(2i Ex bom. in illud Lucae, Destruam, 46.

(5) . Deest ea vox in jlroque codict
() . Editi , ventres paupe- quorum alter habet .
tum. Melius Basilii contextus ac nostri codices.
(6) . H&c addiu eio>
(4) . Leritur in conlextu Basilii - dicum altoro ei conlextu.
1190
SERHO . DE AYARHNA.
1189
, ciam, illie jam perfidi* ac prodiiionis nomine su ; , - spectus ? Quomodo babitabo doraum, qui mibi ipse
; \ , sim aucior orbiutis ? Quomodo accedam ad men ; gam, eujua abundantia caueam ejusraodi babet?
5 Atque ille quidem innumeris cum lacrymis abit
, cbarissimum flliorum Yenditurus : te vero noo
. '' flectlt calamitas, neque animum tuuni snbit nalu , \ , ras cogitatio. Atqni fames misenim illum premit,
. \ tu vero cunctaris ac illudis, calamitatem ei red6 dens longiorem. Et ille quidem viscera sua pre \, tium aliraentorwn porngit; lua vero manus ex
* \ jusmodi calamitalibus prelia referene, non modo
\ * \ non stupet, sed de pretio etiam eontendis, quasi
. plus satis offeras, atque studium in eo ponis, t
plus accipiens, minug des, misero undelibet accu .
B mulans calamitatem.
5. (4) Avem Seleucidem umversorum opifex ho5. , *
, minum graiia condidil insatiabilem; tu vero in
* \ mulloruui perniciein animum tuum inexplebil6m
. ' effecisti. (5) Piscium plurimi vorant se invicem,
, \ ' - minorqoe apud illos alimenlum est majoris. Ei
. l i unquam conligerit, ut is qui 502 mmorero
, superaverat, aherius liat prseda : ambo in unnm
. et eumdem poaierioris venlrera iogrediantur. Quid
(1) - igilur aliud nos homines agimus, dum tyrannide
; ei potenlia opprimimus inferiores? Quid a po - siremo pisee differt is, qui pra voraci divhiaruro
cupiditate in inexplebilibua avaritbe ause sinibus
; imbecilles abscondit? Ilte possidebat pauperia
. bona *. tu ipaum apprehensum fecisli tiue ipsius
, \ ^ opuleiitiae partem. lnjuslU injusliorem, et rapaci
. ", rapaciorem te ostendisti. Gave excipiat le idem
, , , . flnis, qui pisces : bamus videlicet, aut nassa, aut
\ - rete. Omnino enim et nos, si mullum admiserimus
, . iniquitalis, uUimam non effugiemus poeftam. * Pos * eessiones per^rapinam parlas tibi reliquit pater :
. redde tu injuria affecto, ne tu tibi eas \\i proprias
\ . vindica ; peccali est haereditas. lnjudte in servitu * - tem redaclum iibi servum reliquil pater : eum lu
, , liberlate dona, ut et illi efficias leviora tormenu,
. - tibique Ubertalem pares. (6) Ne causerU liberos.
. ; Sunt libi liberi? collige ipsis thegaurum aeternum.
. - Relinque iliis recordalionem bonam, magis quam
, () * - divitiag mulias. Fac benevolenlia, ut oinnes fllii
5 (3). tui gint patres. Aliquando de vila decedas necesse
est; deinde filium toum in immalura aetate relin , . ques adhuc tutoribus egeniem. Quod si bonestus
\ , fueris et bonus, unusquisque filium tuum ut suura
* , enutriet; nam eis in menlem veniet fuisse te
*\ . quoque orpbanorum patreni ; sin aulem postea, \ , \ - quam in malitia vixeris, multosque affeceris mce , - rore, ei in eos qui tecum congrediuntur fera omni
, fueris acerbior, ila demum migras de vila ; filiura
. " luum reliquisti communem viventium hostem.
D
(1) . Sic uterqoe codex el contextus. ciendo, quamvis duo tanlHm codices banc seripluEditi .
rani agnoscam, caeleri cum edilis consenliant.
(2) *H . Edili . Gum Basilii
(4) Ex hom. in divites, 57.
coniextu consentil ulerque codex.
(5) Ex hoin. vn m Hexaem., 65
(3) . In contextu Basilii satis
(6) Ex bom. dicta in Lacizi$ 591.
commode emendaium esl . benefa%
1191
APPENDIX.-rSYMEOMS METAPHRASTJE
1139
Quemadufcodum enim qui ecorpii natutn eonspexe- Ufifo

rit, limet ne quando laie provectior imitetnr *
pairem : ita eiiam luis liberig paternse nequttiac ,
baeredibua, priusquam ad statem pemnerinl, \ , struentur ab omnibos insidise. (1) Nan ut flumitia . ' ofr
ex panro inilio profecta, deinde per eas quae pau- , * ;
lalim Ountaccessionesintolerabiliteraucia, quidquid
obsistit et objicilur, id violento impelu secum ira- *
bunt; ita etiam diviteg ex parva potentia prodeuntes, (\
ubi ex iig quog jam poientia sua oppressere infa-
rendae injuriae facuUatem ampliorem adepii suni, , lunc reliquos una cum iis quos prius injuria affe- , \ *
cere, redigunt iu servitulem, fitque ipsis potestatis ,
incrementum magnitudo nequitiae, cum unusquis-
que eorum qui jam injuria affecti sunt, magis gol- ,
licitus sit, ne quid mali ulterius patialur, quam ui .
de iis quae perpe*sus est, vindiclain eumat.
6.
6. (2) Ne igiior roncupiscas agros proxirai. Ne
3ulcuin gulco adjicieng, agrum tuum pauialiin , *
adaugeas. Quantum enim ex aliena accessione (7). " ;
terram dilalaverU, lanto majus peccaiam tibi ,
tccersis. Et terra quidem quae libi paulatim acces- . \
serat, et per avaritiam parta fuerat, bic remanet, , , cii
nec ampliug lua esl, sed bxreduni, ac iniquag opes , ,
, .
relinquis successori. Terra m celernum stat :
peccaium vero sequetur 503
umbra, animae *
omni adhaerens. Quemadmodum enim unibra se- , (8) .
quilur corpus : ila et peccatum animae adbsrel. , \ }
(5) Praeterea quicunque usurpatis proximorum agrig, . "
timiies possessionum suarum plue aequo exlende- , runt, eo quod possessiones iil non sine gemitibug C ,
eorum qui injuria afficiebanlur, fuerant acquiaiiae, ,
facti sunt a divina benedictione alieni. Unde ubi '
dccem boum juga, ut est apud Isaiam , arave- , , h
rant, vix Iaguncula una vlndemiabilur, et ubi sex \ ,
ariabse fiierani geminatae, vix tres fructuum nien* .
gura colligentur. (4) Maius in urbe, malus ruri , . 8vicinug est rapax. Novit mare terminoe suos : nox *
antiquos limites sibi praescriptos non tranagredi- . ;
tur. At vero bomo rapax non vereiur lempos, non , ,
agnoscit terminum, successionis ordini non cedit: * ,
jed ignis vim imitaiur, invadit omnia, omnia de- , . *
pascitur. Quaecunque videt oculus, ea concupiscii 0 , .
9
u l
rapax. Non explebitur oculu videndo
7 1
, neque
rapax saiiabilnr accipiendo. Infernus non dixit,, . $;

Sufiicit , neque rapax unquarn -dixit, Siifficit. , , 0 *
. ; . (5) At vero quid inde lucri? Vigiliae,cura, solliciludines. Judex exspectatur, et ipse circumspeclat ne , . ,
1
T<
Eccle. , L
" Isa. v, 10.
Te
Eccle. , 8.
T e
(\) Ex bom. in divites, 57.
(2) Ex horo. tn Lacizi$ 590.

(3) Ex commenl. in /ia., 486.
y
(4) Ex hom. in divites, 57.
(5) Ex hom. dicla in Lacizis, 591.
Prov. xxvu, 27; xxx, 16.

bro meliug quadrat. Cum ea conaenttl Coloertinm
codex, nisi quod babel , quod erraua
est librarioruin.
(7) 9\ . Minus comroode in contexlu .
(8) . Sic videturemendandum <pw
legebatur in conlexlu . Q u c scri. Pro bis vocibus legitur in conteitu oi \ plura cum viiio non carerel, inde faclum ut ille^
, qui ad magnam polen- in nonnullis codicibus msa. expungerelur. t*
tiam provecli sunt. Sed nostra gcripiura longe vide- cliam expunctum in bac novisgima edilione.
tur praeferenda, ac cum aliero comparationis niem*
(6) 01 kx &*
195
SERMO VI. DE AVARITIA.

1194
, . - ad judiciura pertrahatur. Deliberat notlu, quos
\, - amarutenlos patronos subornet, ul falaa lestimo, ; (I) nia mercede redimat, quomodo eum qui desolatus
, - esl expugnet, quomodo eum opprimat potentia, ac
, in ipso judicio oceullata verilate, et judicem fal, , \ lens, el injuria affecium bonis spolians,utrum, (2) - que vorct. Pecunias alias profertin medium', alias
. 6 , , - defossas babet, ad spes incertas seponens, ad
- spes, inquara, quae spes ncquaquam sunt. Et, . enim si ad spes reconderentur, in xternam
, , spem fleret illa praeparalio. Nunc autero sub
. \ lecto divitias incerlas atecondit, venturum da: , niniim averlcre sc ralus. Sed aii ventura sit
-.. *' , unquam ulendi necessilas, incertum; contra, veniel lcmpus, in quo pecunias non dislribuisse poe , , . , B niiebit. lloc cerium est, et indubilatum, ei
. , ; sponsor suin. (6) Quid agis, miser? Humi Ihesau. ; rum mandas. Quandonam uteris prasenlibus ?
, \ quando bis frueris semper acquireodi labore de; , ; tenlus ? annon innumera causaris, ut rera proximi
, \, * usurpes? Mibi, inquit, tenebras offundit domus
, . vicini, turbas excitat, aut errones suscipit. Sr^do , roum vicini desideras, nec tibi unquam vicinus
, \ defuturus est, necesse est videlicet, ut ad extremos
? * . , orbis nostri termino9 te conferas. (7) Quod si id
fieri nequit, a prima eogitatione cobibe tuum ad
, , malum impelum, bomo, his qnae antea posse, , \ disti conlentus, stansque bis quae babes : non igna, , TQS , aedium magnitudinee, eo quod ex iniquitate
, - constructee essent, babilaloribtis yacuae eese, et
() . Cjugerum muUiiudinem ex rapinis comparaiam
sape infecundam eDQci. Antevertit enim saepenu , \ - mero futurum judicium divina ultio, ac terminis
, injuslis circumscriptas domos nulli jam aptas usui
\ relinquit, ex magna horoinum 504 frequeotia a<:
. splendido apparaiu vacuas habitatoribus redigens.
' , . Nam qui aliena cupit, non multo post lugebit, propriis
, ; suis privatus. (8) Quid Naboth Jezraelitam inter (4) ;
emit ? Nonne cupidilas Acbaab vitem illius concupiscenlis ?
7. , fj 7. (9) Recordare illius diei, in quo Revtlatvr tra
.
de calo ; veniat tibi in mentem gloriosus adven , , tus Ghrisii; cum qui bona egerint, resurgent in
, , resurrectionem viUe; qui vero mala, inresurre , . ^ctionem judicii . Haec te iristitia affioiantno
, \ . molestum tibi sit praeceptum Dci. Qtiomodo fleclam
; ; te? quid dicam? Regni non teneris desiderio, non
, times gehennam, unde sanitas animae luae conci^ ; (5), liabilur? Elenim si non terrent borrenda, si lacla
, . ac hilaria non exsiimulant, lapideum cor alloqui%
7 T
7g
" Rom. i , 18. J Joan. v, 29.

(1) . Godicum aller , faltos
te&tes.
(^) .
Contextus ,
(4) . Sic contexiugeicodicum aller. Editi,

.
(5) <6. Sic uterque codex. Editi ?,
fantem.
(6) Ex bom. in divites. 57.
(5) . Sic oodicum alter. Editi . Paulo post ejusdem codicis ope emendavimus vitium vulgats . Gontexlus paulo
(8> Ex hom. in divites, 57.
post , injusle comparatas domos.

PATROL. G B . X X X I I .
m Ex comment. in Isa. 486.

(9) Ibid., 58.
38
95
APPENDft. STMEONIS METAPHRASTA&
rnur. (4) Yelim te ab injustltiae operibus paululam tSvlpruwti;

respirare, avarc, et cogltationibus tuis otium , , *
darfi, tecum ut reputes ad quem finem studium , , *
ejusmodi rerum tendat. Habes tot jugera ierne ara- (3).
bilis, lolidem ierrae arboribus consilse, montes, ,
campos, salius, fluvios, prata. Quid igitur post , , , , ;, .
hiEC?Nonne tres terra cubili te exspectant? nonne ; \ paucorum lapidum onus mieero corpori custodien- ; ^ cuiaa;,
do erit satis? Ob quam rem iniquc agis? quid ma- ; ;;::.
nibus infruciuosam sterilitatera atque inexstingui- \ , \ .: ;
bili perpetuoque igni maieriam coacervas? Num ; :#^
tandem resipisces ab bac ebrictate? num recipies ; ; te ad saniorem menlem? num ad te redibis? nura ; ataio^r,
Cbrisli judicium tibi pones ob oculos? Quam alla- .turus es excusaiionem, cum i i qui injuria affecti \ ; ;
fuerint, jam te circumstanles, adversum te clama- ; bunt coram aequo judice? Quid ergo facies? quos ; &nconduces patronos ? quos testes duces ? quomodo ; p , 6 ; h\-
Hludes judici, qui nullis arlibus decipi potest?Nul- , urkw '
lus ibi adesl rhelor, non sunt verba suasoria, quae , ,
judici verilaiem euffurari possint : non sequuntur . " , 3adulaiores, non pecuni, non fastus dignitatis. , , (4), ,- !
Deaerlus ab amicis, destilutus fautoribus, sine , , , ;:palrocinio, cilra defensionem, pudore suffusus re- , ^. " ; w
linqueris, tristis, moestus, solitarius, Gducia ac , .!>- J
libertate loquendi carens. Quocunque enim con- , :^
Tertes oculos, clara et aperta conspicies scelerum , &
argumenta;faincpupilli lacrymas, illinc viduae gemi- , (5) , ;
lum, aliunde egenos abs te pugnis oblusos, servos . ^*"*,
,quoe cecidisti, vicinos quos ad iracundiam provo- Q \
casli. lasurgent adversum te omnia : te luarum .
aetionum malarum cborue pravua slipabit. Nullus (6) . |
eet ibi negandi locus, sed obturatur omnc os ,
impudens. Nam ipsa testimonium in unumquem- ,^ * xrque ferunt opera, non quidera vocera emittentia, . -;
sed talia apparentia, qualia a nobis peracla sunt. , , ': :
Fogiamus igitur lotis viribus gravissimum ava , w
ritiae vitium : fugiaraus, inquam, ut et indicla
* w
nobis supplicia vitemus, et seternorum bonomropar- , \ , ovasjf
licipes efficiamur, in Christo Jesu Domino noslro, \, \ >
mi gloria, ei potestas, cum principio carente Patre, , , \ \, \ ;
ic sanctissinio et viviflcante Spititu, nunc, et sem- . .
j>er, et in infinila saectila saeculorum. Amen.
4
505
PECCATO.
SERMO V I I .
i . (2) Magnum ac varium bellum nobis, dileciisslrai, quotidie infert bosiie veritatis. Infert autem,
uti scilis, dum cupiditates nostras jacula adversum
iios efflcit, semperque vires a nobis ad nps laedendos mulualur. Et quemadmodum improbi bomines
ac rapaceg, quorum opera ac propositum est ex
alienis dilescere, sed quibus non euppetit potealia
ut T i o l e n l i a m apertaai exerceant, vias insidiose
'.
1. , , \ * :*
0 .
, , '^
, \ * .*
\ . \ , .
\ , ^^'
^ ,
(4) .
Sic Basilii contextas W>
(i) Ex bom. in dmlet, 57.
(1) Ex hora. xxj, Quod mundanis adhcerendum babebant .
(5) . Hoc addilum ex contexti.
non t / , 463.
(6) .
Sic Basitu coniexius. b)u
(5) .
Contextus , el paulo
nosiri .
p99i, .
197
SERMO VII. DE PECCATO.
1108
* , \ occupare solent, et si viderint circa eas .ocum
, ^, - quempiam, aut vallibus profundis praruptum, aut
, , \ arboruiu densitate umbrosum, eo recipientes sc,
?>/? - et eminus prospiciendi viaioribus facultatem bis
- , - pnecidenles inlegumentis, ex improviso in illos
insiliunt, ita ut nenio possit periculi laqueos videre
, antequam in eos incidat : sic infcnsus nobis ab
, initio et adversarius diabolus, voluptatum munda , \ narum umbras subiens, quae circa bujus vitae viam
, ad occuliandum praedonein ct ad dandas insidia6 , - tori latebras idonex csse solent, inde iuopinaio
(1) . inleritus laqueos nobis subjicit
*2. (3) Sed quemadmodum urbium muri in cir2. ' ,

:3 , cuitu omni ex parte circumducti, undecunque
\ hoslium assultus arcent : sic et cuatodia nostra
\ , \ - angelus el praemunii a fronte, ei a tergo cuslodU,
4)?, \ nec quidquam utrinque incuslodilum relinquit ;
'* ' - scd eemper excubias agens, Domino credenlibus
\ , assidet, nisi nos illuin opcribus pravis abiga (2) . mus. Quemadmodum enioi fumus apes fugai, et
, \ felor columbas expellil: sic angelum viiae nostras
- \ custodem lacrymabile ac graveolens oeccaium abi \
.
3. , 3. (4) Optandum igitur fuerit, ut ne attingamus
, malum. Attamen gecanda superest navigalio, ut
5>5 . *
statiin post experientiam illud tanquam bestiae ve - nenatae plagam declinemus. Novi eniro quosdam,
:, qui in juveulute ad carnis vitia delapsi, usque ad
, . " Q ipsam canitiem in peccatis propter mali consuetu \ - dinem perseveraverunt. Quemadmodum enim sues,
WJTIV ,
qui sese iu coeno obvolvunt, semper magis ac ma ' - gis luto aspergunlur : sic ii quolidie magis ac ma. , , gis voluptalis dedecus conlrahuni (5). Peccatum
, - enim, quandiu parturit, pudorem querodam incu . " l i t : ubi autem pqrfectum est, tum impudentiores
, eos facit qui commiscrunt. (6) Dum igitur parva
, peccamus et pauca, leniter quodaniniodo commo*; * \ vemur, velut plantie quae a leni aura agitanlur :
, ubi vero plura majoraque fuerint mala, pro ratione
\ . incremenii peccaiorum etiam coramotio aageri
\ * solei. Et alii quidem muUum commoventur; alii
xart ^(5 , vero usque adeo, ut etiam radicitus eversi dejician - tur, cum spiritualia nequitiae quasi radices animat,
\ , ! D
bixa erat, omni tor
$ , 0. bine violentius abruperint. Qui enim invitus at
officio^ discedit, 506 00
veniam aliquair
* oblinebit a Deo : qui vero fuerit consulto mali
, aroplexus, implacabiliter supplicia Ionge majors
. \ perferet. (8) Peccata enim alia sunt involuntaria.
, - alia a pravo animo oriuntur. Aliler utique datui
. " venia involuntariis : aliter ea quse ex prava volun.
., \ tate Gunt, condemnantur. Siquidem unus aliquii
q u i b u s
p e r
fidem
i n
D e u m
su
f o r t e
0 ) . Sic Basilii contextus, raelius

<lam editi nostri . Codex Regius 4992
i C .
() ' .
Idem codex
.
(3) Ex hom. tn psal. , 148.
w
(4) Ex bom. in psal. i , 96.
(5) Uterque codex indical serm. ettaic.

(0) Ex hom. m p*al. L X I , 194.
(7) Ex serm. De legendit libris aent. 181,
(8) Ex bom. m princip. Prov. 404.
APPENDIX. - STMEONIS METAPHRASTA

UC9
peccavil, prave ab inilio educalus; quippe el a \ . ;f ,
parentibus injuslis procreaius introivit in vitara,
elinter verba factaque iniqua nuirilus ': aller vero , ?.>
roiilta babens virtuiis incilamenla, educationem \ \ . ''^
boueslissimam, admonilionem parentum, magi- ,
strorum disciplinam, audilioncm diviniorum ser- , , :monum, castigalam moderatamque diaetam, et alia ;> (3) , ,
quibus anima ad virluiem instiluilur, poslea ta- , 5^*
inen delapsus est et ipse in idem peccatum ; nonne alr *
ergo jure ac merilo qui ejusmodi est, supplicio . \ *.
graviori punietur? Nam ille quidem ob sola inspersa ; 'U .
animis nosiris salutaria subsidia accusabitur, ut \ &;
eis non probe iisus ; sed hic insuper, ut prodilor , ; oi omnis sibi concessi adjumeiiti, ac negligentia in (4), . ;
pravam vitara abreptus.
:^
' ;.
4. !*
4. (1) Qurcnara igitur peccata veuiam apud Deum
obtinere possunt, el ob quse et ob qualia delicla fit ; \ quis contumaciae judicio obnoxius ? Neque in imil- , : ^titudine neque in inagnitudine peccalorum, sed in ; , *:
uaa lanlummodo cujusounque landem praecepli vio- , & ?
latione, contumaciam adversus Deum clare judi- xph
cari, communemque sentenliam a Dco ferri in (5) , :
omnem inobedientiam invenimus, Scripturas sacras .
duxn evolvimus. Atque in Yetcri quidem lego . *
korrendnm ilUim ipsius Acliar exitum " , aut " /,
ejue qui Sabbalo ligna collegerat , bistoriam :
quorum neuter unqitam aliud in Deum peccasse ;aut in hominem, sive magnum sive parvura depre- , , , *>
benditur. Sed alter quidem ob solam ac primam , . ' \ '*.
lignorum olleclionem ineviiabiles poenas luil, ne C ..
pocnitentiae quidem invenlo loco, quandoquidem *
Dei jussu confeslim a cunctu populo lapidiLus ..
obruitur. Alter vero, quod solum suslulisset aliquid , , OCTXJ
ex donariis et mimeribus, iisque nondum in syna- , gogam exportatis, necdum ab iis qui ad lalia reci- :3:.
plenda destinabantur, aesumptii, non sibi modo, , , *
aed uxori eliam et liberis exitii aique perniciei au- \ , ^ \ , ;
otor fuit, preelereaque cl ipsi tabemaciilo una cum . )
suie omnibus. Jamque peccati vindicta, ignis in , , r.
modum, populum omnem populatura eral, idque, , , , >
cum neque rcm nossel, neque peccanti conscius , ;
Msel, nisi statiui ob viroruin interfectorum cladein > 5
contriius populus fuisset, iram Dei sentiens, ac ,
Jeeus Nave illius pulvere conspersus procidissel ^ o r . ;
" - \
*
una cum senioribus, aicque reus per sortem depre- *
"
*

*
- . .
hensua, eas quas dixi poenas dedisset. (2) Quid vero . Mtr>
; h
MariaMoysis soror?IIla cum solum aliquid contra
Moysem iaiprobando dixissel, idque ipsum vere , \ ( ^.
(uxorem enim, inqoil, ithiopissam sibi adjunxii), \, ), :
tanUm experia est Dei iodignationem, ut ne ipso , -%
qaidemHoyse precanle peccati poenaipsi remitlere- r :
i r . Sed istorum quidroemioisse nece&se est, 5 0 7 . 8 4
ei
ios. , 25. Num. xv, 36.
1 1
Num. , 17 sqq.
(1) Prooemio De judicio Dei, 217.

(2) Ibid.
(3) . tianc vocem addidimus cx contexiu et codicum aliero.
(4) . Sic idero codex et conleiitf

Edili .
(5) Kpiroper. Legendufn vidctnr ut in eonieiti
.
201
SERMO t i i . -
DE PECCATO.
.1*02
c r , ipso Moyse praeterilo, Dei famulo, magno illo viro,

, , \ lot ac lantis honoribus a Dco insigniio, et ipsius
r/ ' , lestimonio ita comprobato, ut audierit : ISovi te
} , , prm omnibus, et invenisli gratiam coram me ? Hic
, ; enim ad aquas conlradiciionis, nuila alia de causa,
ip : , nisi quod lantuir.modo populo ob aquse pcnuriam
-j, ' murmuranti dixerat, Num ex hac petra educam i<o , bi$ aquam i bac sola de causa slaliin a Deo coimni ; naiionem acccpit, fore ut non ingrcderelur in ler\ , rara promissionis, quae oronium, quae Judaeis pro ^, missa fueranl, tuuc summa erat. Cum igilur video
. " OJV .bunc roganlem, et veniam non oblinentem ; cunt
, \ video nullam iili (ot ac tanta rccie facla bravig
,' bujus verbi veniam impelrasse; nonne revera
^ \ secundum Aposlolum severilatem Dei cerno ?
. , ; nonne ila persuadebo railii piane verum esseillud :
0\ , , - Si justus vix salvus efficitur, impius et peccalor uH
' . , parebil " ? El quid lisec cominemoro? Heli sacer'; \ ; \ dos, vilae alioqui iiUegerriniac, proplerea quod in
, filios suos vehemeniius non inveheretur, lanla ira
-' , Dei leniiatem incendit, ut, alienigenis irruptionem
, - facientibus, illi ipsi ejus filii una die in bcllo inieruv, ficerenlur, supcrareturque universus populus, non
, paucis ex eo cadenlibus, imo etiain circa arcara
h , \ , sancli foederis Dei fierenl, quae ne audiia quidein
;\ \ . , unquaro aotca fuerant : sic ut arca quam nequa
> , lsraeliiis, neque ipsis saceidotibus oniuibus, nequo
, , quovis tempore conlingere licebat, quaeque non in
, , - quovis loco asscrvabalur, alio aliunde exportala
(1) , - sil ab impiis manibus, el pro suncluario in simula* (2), \ G crorum delubris collocaia fuerit. Ex quibus con , . - jeclarc fas est, quanto risui ludibrioque ipsuin
* - eliam Dei nomen alienigenai illi babuerint. Ad hacc
; - ct ipse Heli raiserrimo exilu vitani Gniil, eique mi., . \ natus est Doniinus fore ul seiuen ejus a sacerdotali
\ , - digniiate submoverelur : quod et conligil: laiin tsi
\ seuex ob suos ipsius mores nullo unquam crimiue
\ . , accusaius esi. Inio etiara neque liliorum suoruiu
isv ,
flagilia tacitus suslinuit: sed mullum adaionueral,
- ut ne an:plius in ejusmodi pcccatis perseverarenl.
,'/ , \ Aiebal cniiu : Absit, filii! non sunt boni ruthores,
, , , quo* audio dc vobis . Quoniam tamen quodpar erat
, . " aniuii sludium in ipsos non ostemlil, sibi ac illis
. \ ' - ipsique populo tanlara iram Dei accendil. (3) El
:, , \ , videlur quidem objurgaiio finein babere peccalorU
. ^ correclioncm, opprobrium vero ad lapsi confusio
nem inferri. (4) Elenim eliamsi vidtialur quispiam
5 \ - praeclare permulla fecisse, paucorum vero vel eliani
". \ unjus cujtisiibet pra?cepli negligens fuerit, aut de'>> , \ linquenli indiffercnier acquieverit, neque diligeus
, ; , sludium secundum Dei judiciuiu adbibuerit, justas
boc solum nomine poenas luel. Quod si etiam ini, . prudens lale quid peccel, neque eo praeiextu eup^ , . plicium effugiet.
V|
%%t
8 4
8G
11
Exou. xxxni. 12. Num. xx, l u . Rorn. xi, 22.
(|) . Sic ope conlextus et alterius

îcum emcndavimus pravam leciionem
". IUdem. ope conlextus emendavimus quod
rat apud Symeonem, .
1 Pet. iv, 18. I Reg. n, 24.
(2) .
Forle . EDIT.
(3) Ex hom. in ps. xiv, 355.

(4) Unus codex indicat serm. ascei
03
A P P E N D I X . SYMEONIS METAPHRASTJE
131
5. (1) Ejus quidem generis judicia plurima in 5.

Yeteri Testamento adversus omnem inobedientiam reperimus; nec vero bis pauciora, Novum legendo ,
dum pergimus , sed et multo hic severiorem \
deprebendimus judicii acerbitatem, ut illud, , 0eJqSerttts qui cognovit voluntatem 506 aomini sui , , \\et non fecit, vapulabit multi*; qui autem non co- ,
gnovit, et fecit digna plagis, vapulabit paucis".
,
Ghristus profccto nec eum qui peccarii imprudens

a poenis liberai, et in eos qui prudenles delinqmint, vcbemenliores minas intendit. Et rursum,
*
,
. , *0 ci-
Corlum , inquit, et terra transtbunt, verba autem , , ,
ci
mea non proeleribunt . Beatus quoque apostolus .

"
,
Paulus ait, Comilia destruentes, et omnem alii8 8
tudinem extollentem se adversus scientiam Dei,
et in caplimtatem redigentes omnem intellectum ,

in obsequium Christi*. (2) Omnem altitudinem , T}\Y .
omnemque intellectum, non hunc, vel illum. Et
, , . -
iu promptu habentes ulcisci omnem inobedien- . darazcs

tiam . Et alibi rursum : Qui talia agunt , digni 01 ,
sunt morte ; et rursum : Qui in lege gloriaris, ' \ * , rijc
per prawaricationem tegis Deum inhonoras . Ilaque . '
9 0
91
nihilapud Deum impunitura relinquitur. Sedsi hsec . &

vcrba sunt solum sine re; ecce qui Corinihi uxo- , \ *
rem patris babebat, qui cum hoc uno excepto, nul- ,
lius alterius flagitii insimularetur, tamen non solum , \ ciipse traditur Satanaead carnismteritum,donecdignis ,
poeailenlite fmclibus eraendasset peccatum, sed uni-
versam simulEcclesiam,quodid scelus ulta non esset, , ,
\ , inhaecconjicit vituperia.(3)Quid veroAnanias ille, cu
jus mentioest in Actis ? Quodnam aliud roalum per- ^ ( (4). c *
petrasse invenitur, praeler illud ipsum ? Ubi igitur ;
apparet , ipsum ira tanta dignum fuisse ? Divendi- , ; 4: *
tis suis facultatibus, pecunias delulit ad pedes ; " ,
apostolorum : sed tamen, quod aliquam pretii !.;.
partcin seposuisset, propterea eadem hora utia , \ \ '
cum uxore morte plectitur, neque id consecutus *\ut de agenda ob admissum peccalum poenitentia , \ '*>
quidquam audiret, nec saltem invenlo tempore, , *^quo ob scelus compungi posset, nec accepto ad \ , agendain poenitentiam praefinito spatio. Porro lalis . '.
ac tanli judieii exaclor , tantaeque Dei in peccan- , lem iras minister , beatus ille Petrus, omnibus , ,
discipulis praelatus, cui soli majora daia quam aliis \ >
Runt tesliraonia , qui pra?dicatus est beatus , cui ry \, daves regni coelorum concredila3 sunt, cum audit \, ,
a Domino, Si non lavero te,
non hubebis partem , ' ,
mectim quale cor, quaeso , et quaniumvis lapideum ad metum judicioruoi Dei non incilet ?
pnpsenim cum nullius peccati , nulliusve contemplus significationem ullara dedisset, imo polius egregio honore Dominum aflecisset suum;
ia
Luc. , 47.
Joan. , 8.
Mallb. xx:v, 33.
II Car, , 5.
(1) Ex Prooomio De judicio Dei, 219

(2) lbid. 220.
(3) Ibid. 221.
[) . Referuntur in contextu iilae
\ .
; \ , oU
,
, \ '
(5) , \ :
ibid. 6.
" Rom. , 32.
f e
Rom. n, S.
criminationes, nempe, fiiiia* ru/li, in virg* renim

ado*?eic.
(5) . Hanc vocm ex cenfci
desumpsiiuu.
1205
SERMO VII.
im
DE PECCATO.
. ac convenientem servo et discipuio reverentiara

f , \ , \ declarasset. Cum enim vidisset euum et univer, , \ , - soruin Dominum ac Deum , el regem , el serva, , \ torem simulque omnia , in rainistri babilu linteo
; , - cinclum , et petfes ipsius lavare volentem, mox
, \ ut conscius indignitatis su , et ob accedentie
\, dignitalem attonilus, exclamavit: Domine, tu mihi
, ; lavas pedes " ? et iterum : JSon lavabis mifti pe) . \ des in ceternum
Hac de causa tanlse ei inten , duntur minae, ut nisi celeri ac fervida obe[ \ dientia emendasset contradiclionem, non Do56 , mini testimonia beatum eum pradicantia, non
\ \ dona , non promissa, neque eiiam accepta a Deo
, (1) et Patre talis ac lantae in Filium uuigeuilum be: nevolentise revelatio, 509
inobedientiam ea nare poluisset.
.
6. Sed sl omnia recensere velim, quae in Yetert
6. , , - ac Novo Testamenio nanciscor, fortasse narran . tem me lempus deficiet. (5) Nuoc illud tantum
, commemorandum est, quod in magna ac borrenr j , da judicii die Dorainus noster Jesus Christus bis,
/ qui ad laevam ipsius slabunt dicturus est : Di$ce * * dite me, maledicti, in ignem ceternum , qui pa, , , ralus e$t diabolo, et angelii eju$ : non quia oc , cidistis, aut fornicati estis, aut mendacium dixi , , - stis, aut cuipiara intulistis injuriam, aut aliud
, , - quidquam saliem minutissimum ex iis quae pro, , , * bibita sunl, fccistis : sed quia bona opera ne . , glexistis. Esurivi enim, inquit, et non dedixlis mihi
CT,3\, , tnanducare : silivi, et non dedhti* mihi potum :
, infirmu el in carcere, et rion visitattis me . Qui
. , igilur inollitie non diffluit, et a conlhienlia ac
$ , temperantia minime defleclit, is non oronem pec (2) cati fugam conseculus est : sed si plurima qui * , ' , dem effugit, ab uno vero superatus est, non
, . \ temperans ilte est, ut neque sanus qui vel unico
~ * corporis morbo agitalur: neque liber, qui uni
\ . quicunque ille sit domino paret. (4) His quidem
, quorum sanabiiia eunt peccata, interminatur
, \ - Scriplura fore , ut vieiiet Dominus eorum iniqui tales in virga, et eorum injuslilias in verberi*3\, ; bus' *; sed his qui iasanabiliter peccaverunt dw
, - cit : Quid adhue percutiamini , plagag omne*.
. D experli ? Omnia contempsislis inflicia ad emen-
dandum flagella, contritio vos manet. Ex ii au~
teiB calamitatibus quae eveniunt, aliae quidem acci , dunl ad punienda peccala , aiiae ad mores eorum
. , qui lentantur emendandos, alise ad eoe qui despe , ' . rantur atterendos, ut in Pharaone. His enim no
\, - jam plagas aut flagelia, sed interilum minalur.
^, \ ; Quid adhuc percutiamini vos , quoruro corpora et
, - animae fiagris cancisa sunt, nec usquam emenh a u c
9 6
97
99
Joau. , 6 .
ibid. 8. Malth. , 41.
(1) . Sic nostri codices et contexlus.

Edili .
, (2) . Legendum ,
8 senteuiiam sibiuon repugriantenihabere volumu*.
9T
ibid. 42.
'* PsaU LXXXVUI, 33. "* laa. i , 5.
Ibidero legendum .
(3) Proo3roio De jndicio bei, 222.
(4) Ex comment. in Isa. 389.
1201
APPENDIX. SYMEONIS MTAPilRASTj
datio! (1) Erit enim utilis sxpenumero vel mor- ,

bus, cum videlicet pejcanlem refrenabit. Et nocua .
est sanitas cu:u peccati instrumentum fit re-
cte valenti. Sic et pecunte nonnullis jam ad , :
libidinera inservierunt ; pauperlas vero pluri- . & , :
mos ad viiia magnopere propendentos repressit. (8) * '
Neque igitur fugias qua non oportei ; nec confu- , \ ,
gias ad quem non oportet : sed unum libi fugien- .
duin sit .peccalum, ei unum ex malis refugiuin
Deus.
7. \
7. (2) Multi quidem priorum peccaiorum oblivi ,
scunlur , nullain eorum hal>eiucs raiionem ac
ea contemneotes , quasi nulia fiUura sit ultio. ' \ ,
Qui vero judicium Dei jugiter habet ob oculos , . /,*
credilque certo fore, ut omnes coram Cbrisli i r i - , bunali eistamur, ut rcporlet unusquisque ea qua , ::
liunt per corpus, juxla id quod fecit, sive bonura, , *i
sive malura", is in anxielale semper versauir, et , ^*.
bunc animsc suae dolorcm sanare sludens , per , \ -
suas ad Deum confessiones se ipse accusat, ex- (9) , aicmplo illius qni ait : Dolor meus in conspeclu
meo semper *. (5) Mulii vero clsi a pravis operibus ,
. \ -
recessorunt, dum 510 priora facta recordatione

percurrunt, per eaui saepe quiescens renovant
peccalum. (4) Silcnlio cnira sopiia iinprobiias, lalens est morbus in aniina. (5)Caetertun eorura qui
peccanl dimissio fit per derellctioiiem. Quorum
autem curam geril, de ii$ ail Scriptura : Non te
, , ;"
^
. ,
.
deseram, neque te derelinquo : e contrario de .
quibus prorsus desperat, hos ad carnis et cogita- , , * *liouum suarum desideria explenda liberos diaiiilil, ' ,
quod eiprofutura non sit animadversio. (6)Quo- ' ,
njam enim boc peccalum vulnere, livore ac ,
plaga luinenie pcjus csl; non est malagma impo- .
nere tanquam ad plagam , neque oleum, ui ad \
vulnera : nec jaro opus est bisce remediis : quippe , \
majora eunt, inquil, symptomata quam ut hisce , **
inedicamentis cedant. Et quia tota gens peccatrix , .,
ost, populusque omnis peccaiis plenus, ob id ad .
omnes saepenuraero pervenit supplicium. Et omne (10) , \
eor mcerei, dum in caplivitatem abducilur popu- , '
. \
lus ob peccala. Quemadmodum igitur eectionis,
, :
uut caulerii causam non susliuet medicus, sed
. " , >
tnorbus : sic et niviiatum eversiones ab innu
mera peccaiorum mtiliiiudine exorUe, omnem que- D * W X
*
" ^
?
.\ ,
relam a Deo prooulsant.
, ari
.
8. " \ ' , :
8. (7) invadunt enim propter paucos in omnem
populum ma)a , ac flagitium unius plebi toli no- : . " .
cet. Acbar sacrilegiuni commisil , el totus casli- \ . \ )
o i
3 0
* Cor. , 10.
Psal, xxxvn, 18. Jos. , 5.
(1) hom. in ps. X L V , 171.

(2) hom. > psal. xxxvu, 70.
(3) Unns codex indicai commntl. in Isa.
(4) Uierque codex indical 8erm. otliic.
(.*>) Ex coinmenl. i ha. 482.
(0) comnient. in ha. 390.
Isa. , 5.
Jos. , 1.
(7) Ex hom. in famem et siccit. 66.

r
(81 Q . Codicura alter. .

(9) ". Melius in conlexlii, :.
Ibidem .
(10) . Sic eraendavimus opcRegii codtaJ
1092. Edili, *
i?09
SERMO VII. -
,
. ,
,

,
, ,
\
,
\ . , , \
,

, , \
,
.
9. \
, , ,
, .
,
, ,
.
\ ,
,
* , , (1)
.
,
, \
, .

,
.
, ,
.
,
, >.
.
* '
, .
, ,
, , ' ,
.
, \,
; \ ,
, , , \
. ,
, Num. , 6.
Ex
hom.
1210
galus est exercitus. Zambri Madianilidas scortalus

e&t , el Israel pGKnag dedit. (2) Ac ul pe&iis ,
ubi unum hominem, aul jumentum atligil, conlegio in proximos quoeque serpere solet : sic et
ioiquitatis operarii proprium malum in omnes
transfunder* conantur, raultosque sibi similes
fieri magnopere cupiunl, ut in vitiorum socielate infamiaiu vilenl; atque alter alleri morbtim
imperlienies, aegrolant simul, simulque pereuut.
Nam neque ignis , maleriam susciptendae flammae
idoneam nacius, cobiberi polesl, quoiuinus uuiversaro pervadat, maxime, si veheinens veolua
flanimam pervebat : neque fieri polest, ut peccalum , quod unum aliquera atligerit, ad oinnes vicinos non transeat, si nequiiia? spiiitue i l lud accendant.
9. (3) Elenim corporeae acliones et tcmpore
indigeni, el opportunilale, el labore, el adjuloribus, denique reiiquo commealu. divergo, cogitaiionis iuotus cilra lemporis moram Guot,
perfiriimLur cilra lassiludinein, cilra negotiuui
ullum consistunt, idoneum ipsis est lempus oinne.
Et sane nonnurfquam invenitur qui arrogans
sit, superbialque de gravitaie et castitale , quique
exirinsecus prae se ferens lemperanliae larvam,
ac plerumque inter eos, qui ipsum ob virlutew
bealuai praedicant , desidens oiedius, mox tatnen
cogitatione per occuUuro cordis inotum ad peccali locum accurral. Videt anitno concupita , comminiscilur congressum quempiam indecorum,
ac denique in abdita cordis oflicina, claram in
seipso voiuptatis speciem depingens , inlus peccaitim sine leslibus perpelrat. Peccati enim roaxima pars in voluiilalis appeliiiooe absolvilur ;
propterea quod corporis aclionesa511 multia
inlerpellantur : qui vero peccal voltmlate, slalim
celeri cogiialionum motu peecalum expievit.
(4) Ut eniiu umbra corpus, eic peccala aitimas
coiniianliir, gesiorum imaginem clarain exprimenlia. (5) Est enim perfecta malitia, cum quis et
voluntaie peccat ei faciis : dimidia vero roali para
est, cum peccalum in aninii proposiio oiaset.
Ilaque qui cogiiaiione peccat, non omnino remanaurus est inullus : sed quantum deficii a malo,
lantum ei poenarum remiUelur. (6) Llique horum
unusquisque, qui iuler fratres adniissus fuertl,
posicaque professionem suam resciderit, perinde
aspici debet, ul qui in Deom peccaveril, coram
quo, et in quo paclorum confessionem deposuit. Si vero, inquit, in Deum qnis peccaverit, et quis orabit pro eo ? Qui eniin seipsum
dicavit Deo, et deinde ad aliud vilat genus Iransiit , faclus est sacrilegus , cum ipsc sui ipsius
1
* I Reg. , 25.
(1) . Sic contexlus et uterque codcx. Editi,

/.
(2)
DE PECCATO.
in pnal.
i,
96.
(3) Ex hom. in illud, Aitendetibi tpst, 17.
(<4) Ex hom. in divites, 5S
(5) Ex commeitt. tn ha. 459.

(li) Ex Ri-qulis miu$ tracWu, ZX>f
!M1
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRASTJ5
li
fur fneril , donariumqu$ Deo consecralum abs- . tulerit. Quibas aequum est non amplius fores , (4) !
fratrum aperiri, ne si in brevi quidem Iransitu
, \ ,
ad posceodum tectum accederent. Perspicua est
.
enim Apostoli regula, qua jubemur subducere nos ab omni inordinalo, neque commisceri coni ilto,
t confimdatur.
10. \ *
10. (1) Sic enim a principio absque spinis rosa
nascebatur ; postea vero floris pulchritudini fuit , \
spina adjuncta, ut fruenda? voluplaii foret dolor , >
contiguus , dum recordaremur peccaii , cujus ,
causa ad hoc damnata lerra est, ut nobis spinas , ' proferret atque tribulos. Sed afleclionum depra- . "'
vaiio, per ignoralionem Dei, improbam cognitio- , ,
nera insevil. (2) Siquidem magnus ille albleta Job . tentationes omnis generis perpessus, non igno- , , #
' . \
rabat undenam hoc sibi eveniret. Quapropter di
cebat: Sagitlm entm Domini in corpore meo sunt,
quarum ira meum ebtbit sanguinem . David
1
vero cum anima ipsa segrotaret, se ipse ulciscebator atque affligcbat, seque omni poenarum
;eneri gubjiciebat in variis confitendi modis.
. 6\ \
, ,
. " ^
Quoniam enim taghtce tuae infixos sunt mihi, in- , \,

*
quif, et confirmasti super me manum tuam. 2Von . oac"
et sanitas in carne mea facie irce tuce. Non .
e*t pax ossibns meis facie peccatorum meorum*.
Porro sagittae hic memoratae mihi videntur esse

epiritualee, imo vero ipsa Dei verba, qua? pungcbant ac vulnerabant ipsius animam, et de cousciemia ipsa sumebant suppliciiim, eamque ca
stigabant. Vir enim bic lantus cum eeset, lotque ^
a Deo bona consecutus, tamen factum lurpe patrafit. Quoniam eniin inermig inventus David ,
ignilis maligni telis non resistebat, jure in anima
aaucialus, concupiscentia correptus est. Quemadmodum aulein Job diaboli sagiltas , imniissa videlicet
corpori euo ulcera, quia permissu Dei acciderant,
sagiitas Domini vocavit, dicens : Nam sagiUoe Domini in corpore meo, quarum furor ebibit meum
.
* ", ,
.
\ (5) , , . , /s
,
\, . "
, lctf
,
, , ,
,
sangninem; ita verisimilc est ideo Davidem bic sa- *\ gillas Doinini nominasse, quia ex Domini concessu 6\ , \
inimtctis eum oppugnabat, ul edisceret non dicere :
JVon movebor in uelernum*. Quia enim Dei gratia robo.,
ratus, magna aliquando de se senserat, ita ut arro- . ganter diceret: Ego atilem dixi in abundantia 512 ^ , * ,
mea: Non movebor inaternum : ideo jure tenla- \ , r j
tori tradilus est, qui animam ejus adorlus, ma alura'
jue ei quani Jobo damnum intulit.
' ,
, .
10
11. (3) Ego aulem tria bsec video animi aflectionis discrimina in inviolabili Cbristo obediendi necessiiate, servoruiu, mercenariorum, filiorum. Aut
euim supplicii roelu a malo decltnamus, versaraurque in affectu servili; aut mercedie lucra requirenT
Job vi, 4 . Psal. xxxvu, 3-4. Psal. xxix, 7.
(\) Ex hom. in Hcxaemer. 45.
42) Ex hom. in psal. xxxvn, 364.

(3) Ex Regulh futiu$ tractalis, 329.
11.

, , , .
"
, *
, f
ibid.
(4) , . orte ,
, . EDIT.
(5) *. Forte . .
13
SEKMO VII. - DE PECCATO.
1214
fj , J tes, ob nosiram ipsorum utililatem mandala exple , \ mus, et boc pacto mercenariis efficimur similes;
' aul ob ipsum honestum, et aniorem illius qui legem
, nobis dedit, gaudentes quod digni simus babiti,
, > qui tam glorioso ac bono Deo serviamus; et ita
\ demura ut filii aOicimur. Neque igilur is qui in t i . - more perficit niandaia, semperque desidiae poenam
, \ \ ( - verclur, atia quidani quae sibi pracepla fueriot,
, , exsequelur, alia vero negliget : sed omnis inobe \ dientiae vindictam sibi ex xquo metuendam suspi \ cabiiur. Et idcirco beaius praedicatur qui scilicet
, njhil eorum quae ad officiuin pertineant, praeier ( , , D i i l l e r e velil. Beaiut enim vir, ait, qui timet Domi ; num . Quam ob causam? quia in mandatii ejus
). * volet nimis " . Sed neque mercenarius quidem qtiid . I quameorumquseprescriptasinl, violare volet. Quo , modo enim operae mercedem referet, si pacta omnia
; \ non servaverit? Elenim si vel unum exiis qu$ ne , 5 - cessaria exsliterint, defueril, inulileopus possessori
. , (1) reddidit. Ecquis igilur, roanente detrimenlo, mer, ; cedem persolvat injuriae aclori ? Tertium minisie . rium erat ob cbaritaiem praeslilum. Quis igitur
, \ filius, cum ei scopus sit, ut complaceat patri, ipsum
, in rebus majoribus ketitia affictens, iristitiam ob rea
; minimi momenti aflerre volel? Qui igilur maxiinam
, ; violant mandatorum parlem, quo in nuuiero collo , - cari cupiunl? cum neque ut Patri obstquantur Deo,
, - neque ut magna pollicetiti pareaul. neque ul Dooii.
no serviant.
12. ' * ^ 12. Quomodo si vilam voluplariam viUre quae juxta
, , \ mandata degitur, anteponamus, vitse beatitvdinem,
/ \ , \ ' et civtlaiis cum sanctis jus aequale, ei cum angelis
; gaudia in Cbristi conspectu nobis pollicemur ? Sunt
. animi vere stolidi lalia commenla. Quomodo cum
, ' Job ero, qui ne levissimam quidem calamilatem
; , cura graliarum aclione pertulerim ? Quomodo cum
; , Davide, qui lenitcr me non gesserini cura adversar ' \ rio? Quomodo cum Daniele, qui assidua abstinen ; ' tia et isedula precalione Deum non exquisierioi ?
, ; Quomodo cum singulis quibusvis sanclis, qui illo , rura vestigia secutus non sim? Quis cerlaminum
) , ; arbitcr ita judicii expers est, ul victorem et eum
qui non decertavit, paribus coronis dignos esse
\ censeat? Quis impcralor iis qui vicerinl, et iis qni
; , \ . ' ) ne comparuerint quidem in -pugna, dislribuit un , , quam aequalem spoliorum parlem ? Dens quidem
* ,
, .
bornis esl, sed est quoque juslus. Jusli aoiem est
,
remunerare pro merilo, sicut scriptum est: Benek
li
\ . \
. \ ; ,
, ,
, ,
, ;
11
Psal. cxi, 1.
l f
ibid.
Psal. cxxiv. 4-5.
fac, Domifie, bonis. Declinantes autem in obligaliones, adducet Dominus cum [operanlibus iniquita-
tem " . Misericors quidem est, sed et judex. Diligit

enim, inquit, misericordiam et judicium Dominus *\
Didicistine quinam sint, 513 quorum misereatur ?

Beaii, inquit, muericordei, quoniam ipsi mi$ericor*
Psa). xxxii, 5.
(I) . Minus commode deest ea vox \n coutextu Basilii. Ibidem legimus ut in contextu
. Editi, .
1915
APPENDIX.
SYAIEONIS
METAPHRASTJE
diam con$equentur Vides qiram considerate uta- . *,!

lur mieericordia? Neqtte cilra judicium miserioors ,
esi, neqne judicat citra misericordiam. Misericors . *
enitn Dominus el justu* . N igitar dimidia ex
\, , ?
parle Dominum cognoscamus, neque ipsius beni- . , xa\i6)r|bv
gniias ignavi* nobis occaeio sil. Ideo tonilrua, ideo . , \ JUlulniina, ut ne conteumalur bonilas. Qui efflcit ut . , **ol oriatar , ipse etiam caecitate multat . Qui . " ' , &imbrem dat *, etiain ignom pluit * . l!la clemen- (5), 0 slcfrm
tiam, ha3c severitatem indicant. Aut propter iUa
diligamtis, aut propier hac limeaimie, ne nobis , ,
u
t r
l 8
quoque dicalur : An divitiai bonitaiis ejus et longa- ;

aimilatis contemnis, ignorans qnod benignitas Dei ad, ,
pamitentiam teducit ? Secundum autemduritiam tuatn,
.
#1 impcenUens cor, thesauriza* tibi iram in die , , !

irm . () Erquidmihiproderuntcxterarfictefacta, , ,;
el propterea quod fralrein fatuum appellavero, sim ?'
gebennae addicendus ? Quam enira unliialem perci- ; , ?:,
pit qui a multis liber cst, si vel uno redigilur in , .
servitulera ? Qui enim, inquit, facit peccaium, ser- '
vtu e$t peccali". Quid ctiara cuiquam prodest multo- ) ; *
rum morLiorum esse expertem, si ipsius corptis , , ve! ab uno morbo corrumpilur ? (2) Qui enim vo- ,
hinlalem Dei facit, sed non ut vull Deus, neque in . * ,
affeclu anioriserga Deum id facit.-inutile habel ope- \, . :&ris stodium: nara ait, Amen dico vobis, quia rece- , "/, ,
verunt mercedem suam " . (5) llaque primae tuse i - ,
ginis si memor non es, bonio, ex persolulo pro JW
le prelio aliquaui dignitatis tuae notionem accipe, , \ .
ad prelium illud quo coiiimuiatus es respice, luam- , \
que agnosce digniialem. Empttis es preliosissimo ' .
Dei sanguine, peccali ne Gas servus. Intellige luam , ..
preslanliam, ui ne jumenlis insipienlibus assimile- ,
ris. Quomodo enim vos, qui stultis perniciosisque , ;
concupiscentiis servitis velul mancipia, servis im- , \
perabilis?* Quomodo liberos veslros recie inslitue- ; "
tis, qiii expertera disciplinae et ordinis vitani degi- , ,
tis? Ut enim mihi incnmbit necessitas, el vw mihi , \
e$t, nt ait Aposlolus, nisi cvtwgelizavero , el jusii- \ ,
tium Dei nocte dieque vobis annuntiavero. Ila etiam , ^, \ vobis par periculum, si vel desidia? vos dedcrilis, vel reniisse ei dissolute in iis quae vobis tradun- , .
, ,
lur lum relinendis, tum opere complendis verseniini. Sermo enim quem locutus srun, ait Dominus, . \
ilte judfcabit mundum in exlrema die . (I) Semper D Y^P , \ enim quod bonum est cupiens, ab eoque semper , berrans, nullam altam possum eorum quae fiunt ,
causam invenire, nisi quod persuasiim habco, ine . * ,
velcrum peccatorum poenas persolvere. Ut igilur scientcs adversa fronte nobis divinae ScripturaB \ * \ scrmones, pro tribunali Chrisli opposiluni i r i ; ita , \
et iis quae dicunlur, summa cum vigilanlia altcn- ,
damus, et ad opus perduccrc divina prxcepta cum
n
" Malth. , 7.
' Rom. i i , 4, 5.
" Psal. cxiv, 5.

Malth. , 45. IV Reg. , 18. Zach. x , \ . * Gen. xu,
Joan. viu, 34. " Matlb. vi, 2. " I Cor. ix, 16. " Joan. xti, 48.
(1) Ex Regulis fu$iu$ tractalis, 329.
(2t Ibid.
(3) Ex hom. in psal. XLVUI, 183
(4) Ex epist. LIX, 153.

(5) 71 &. Ilaec addila ex codicum aliero ei cuuiuxtu.
424*
I .
sludio
properemus;
quia
qua
die
et
bora
Domintte
. \
nouler venlurus sil, nobis plane est incertum
. .
Cui quidem gloria, et potelas, in s&cula sxculorom. Amen.
1217
SERMO VIU. -
514
DE
SERMO VIII.
i . (2) Duplex timor subiit menlis moae siiuis tua
I .
causa. Aut enim prseoccupans me immisericors
.
quidam auimi inolus in crijpen inhumaniialis con jicit, aut rursus misereri volen:em, eiiam ut |ad
,
, , vitia remollescaro, male convertil. Quare et Iianc
. \ meara epislolam cxaralurus, nianuin quidem lor , - pescenlem ratiocinationibus corroboravi, sed vul , , tum, ex concepla propler te trislilia anxium, mti \ \ , , - j lare non potui; tanto mihi incusso pudore, ut
, \ oris eliam flexus, labiis roeis in luctum conversis,
, - slatim conciderct. Ilet milii, quid dicam, aut quid
. ! cogitem in trivio constitutus? Si niihi prioris tusB
, , (\) ; vanae vivendi rationis veniat in mentem, cuin cir cumfluerent le divitia, ac buini repens gloriola,
, , \ borreo; cum adulaiorum le sequerctur mullitudo,
, * iot fruererisque brevi ac temporaria voluptale, non
, \ sine mauifesto periculo et iniquo quaeslu : et par \ \ tim quidem magistratuum timor te de salute cogi ^ tanlein exagilaret; parlim vero pubucorum ncgo , tioruiu tuniullus tuam inlcrlurbarent domum ,
, atque malorum frequenlia mcntem luam ad eum,
qui opitulari tibi poteral, retorquerel; cuin paula , lim Servatorem circumspicere meditareris, liniores
, ( ( quidem libi ad luam utilitalein inferenlem, iiberan , , ' tem vero ac proiegenlem le, qui ei, dura in tuto
* esses, illuseras; cum te ad innovandos acquiren, - dosque boneslos mores exirceres, pcriculosissiniam
, , \ tuam opuleutiam nibiii facieus, reique faniiliaris
. " , ciiram el uxoris consuetudinem refugicns. Quin
, \ , etiam tolus subliruis, velul p^regrinus el erro, agris
, \ et civilaiibus peragralis, peiisti Jerosolynia, ubi ei
, lpse tecum commoralus ob alblelicos le laborcs
, beatum pradicabam, cum per scplenarios circulos
- jejunus perseverans Deo pbilosopbareris, simulque
, \ , congressus humanos veluti in fugaro conversus de . vitares, atque tranquiilo vivendi genere libi parato,
, civiles tumultus dccliriares. Praelerea corpus tuum
, . cilicio aspero lancinans, et zona dura asiringena
- ) lumbos tuos, palienter ossa tua allcrebas. Quin ei
\ ilia inedia concavans, ca nsque ad dorsi paries
- laxa efferisti, atque fasciac mollis rejecto usu, ab , domcn intrinsecus cucurbitaein morein contractum,
. ' renibus adhaerescere cogcbas. Ad haec, evacuato
, carnis toto adipc, exsiccasti slrenue meaius sub
, ventre sitos, ct ipso ventre inedia coarctalo, facie , , bas ul costalae parles, tecii quasi quaedam euniien , - lia umbram inducerent parlibus unibilici. Atque
. \ , contraclo toto organo, nocturnis boris confilens
'.
Luc. , 40
ti) 'Er . Sic ope conlextus cmendavimos
quod erat in edilis, .
(2) epist. XLY, 435.
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRASTAS

i*19
Deo, lacrymaram rivis bartae pilos madefactos ,
complanabas. Quid auiem opiis est recensere me singula ? Memineris quot Ranctorum ora exceperis . \ ;
osculo, quot sacra corpora amplexus sis, quot viri , *
manus tuas velut intaminatag foverinl, quot servi ,
Dei velut veneranles confugeriiu ad genua tua com- * , ,
.
pleclentes.
2. \ ;
515
horum quis tandem finls? Adulierii
fama nuntiali crimen, sagitta velocius pervolans, , ,
aures noslras sauciat, aculiore slimulo viscera ,
noslra compungens. Quae tam arlificiosa praesti- .
gialoris versuiia in tain perniciosum casum le con- jccil? quxnam diaboli sinuosa relia te conslrin- ; gentia, virtutis nervos immobiles reddiderunt ? quo , ;
abiere laboruin tuorura narrationes ? Sed fortasse ; siv&w
aequum non est his fldem adhibere? Et quomodo ; ; \
non ex manifeslis ea eliam credemus quae hactenus \ abscondita fuerunt ? siquidera animasquae ad Deum ; ;
confugiebant, juramentis horrendis obstrinxisti, , ral
cum Lamen noininalim quidqitid bts voculis e*l, et \ ' .
non amplius est, diabolo altribuatur
llaquesi- \ mul quoque exkiosi perjurii fuisli sponsor, atque , \ ,
inslituti ascelici cbaracLere. in conlemptum adducio, ad apostolos usque ipsumque Dominum dedecus . >
ac infaroiam transmisisli. Dedecorasii castilalis , ,
gloriationem, labe aspersisti continentiae votum, , xoi
caplivorum facli siimus tragoedia, a Judaeis et gen- " .
tilibus res nostrae in scenam et actus deducunlur. ,
Discidisli monachorura sludia : diligenliores cau- ,
tioresque in nietum fonnidinemque conjecisli, ad- * 'huc diaboli poteslalem admirantes; negligeuliores Q . , \, xx>
vero ad sequendum incontinenliae exemplum Ira- , , , rsrlxt\ca xir x<r
\ . }
d-xisti. Dissolvisti, quantum in le fuit, gloriatio-
nem Chrisli, qui dixit: Confidiie, ego vici mun- . " dum
ejusque principem. Graterera dedecoris * ti
miscuisti patnae. Vere implevisli Proverbium, Vclut . ;
cervus sagitta ictus in jecore. Sed quid jam? Non , , ;
cecidit fortiiudiuis turris, fraler : non obsordue- , .
runt correctionis ac conversionis remedia: non oc- ^
clusa est civiias perfugii Ne in profundo malorura .
permaneas, nec te Iradas homicidae. Novil Dominus . , ;
elisoe erigere. Neprocul fugias, sed ad nos recurre. . ,;,
Resume iterum labores juveniles, secundis recte
factis humi repentem sordidamque voluptatcm de- .
lens. Respice ad finis diem, ita vitae nostrae vici- , \
num ac propinquum ; el nosce quomodo jam Ju- D , \
daeorum et gentilium filii ad Dei cullum compel- , \ ^
Iuniur, nec omnino abneges inundi Servalorem: ne *
le maxime borribilis illa coroprebendat semenlia: , dt*
2
Ncn novi vo$, quinam sitis .
3. (1) Unius viri erat praedicatio Joannis, el omnes ad poenitentiam iraxit; lu vero qui per prophelas docqris : Lavamini mundi esfoie ; qui per
Psalmos admoneris, Accedite ad eum, et illuminamini : qui per apostolos faustum illum nunlium
3. , *
, ?
3 0
11
Matth. , 57.
Joan. xvi, 33.
* ,
'jirecfo'
- '
" Matlh. , 12.
(1) hom. in sanctum baptisma, lii.
Isa. , !6.
" Psal. xxxm, 6
SERIIO VIH. DE .
* ,

j audis : Agite pamitentiam, et baptizetur unusquUque
vestrum in nomine Domini Jesu in remi$tionem pecqui
,
calorum, et accipietis promhsionem Spirilus
'
ab ipso Domino invitaris, dicente: Venite ad me
,
,

omnes qui iaboralis, el onerati estis, et ego refi-
ciam vos " ; haeres tamen, deliberasque et cuncla , .\ , . ris. puero fldei rudimentis imbutus, nondum
, assensisli veritati? semper ediscens, nondum
; , pervenisli ad cognitionem ? Per omnem vilam ex ; , plorator, ad seneciutera usque speculator, quando
, ; tandem fles Christianus? quando agnoscemus te ut
; noslrum? Anno superiore hoc tempus praeslolabare,
, . nunc rursus exspectas venlurum. Gave deprehen", daris promissa facere vita longiera. Ignoras quid
. * sequens dies 516 parturus sit; ne promilte quae
. , 1 tua non sunt. Ad vilam (e, homo, vocamus; quid
; * fugis vocationem ? ad bonorum participationem;
* ; quid donum praetermittis ? Apertum est coelorum
* , regnum; verax est qui vocal; via facilis, non tem , , * pore, non sumptu, non labore opus est: quid dif; , , - fers? quid tergiversaris ? quid jugum perborrescis
; , velut juvenca quaedam jugum nondum experla?
. \ - Gollum non oUlerit, sed condecorat. Neque enim
, . , jugale vinclurn circa collum ligatur, sed ullro ac
, , libere trahenlem poscit. Vidcs incusari Efdiraim ,
, - tanquam vitulam oestro percitam \ quod inordi; nate oberret legis jugum dedecorans ? Subde indo*
, - milam cervicem tuam: Cbristi iias jumentum, ut
, , ne jugo solutus liberioremque vitam degens, capi
a besiiis facile possis.
.
4. ,
4. (4) Quod sj aurum Ecclesiae distribuerem, non
, \ ' - utique esses mihi diclurus : Cras veniam, et cras
, \ - dabis; sed jam exposceres urgens dislributionero,
. \ - et dilationem animo iniquo ferres. Sed quia non
, materiarn pulcbre coloratam, sed animae purilatera
, , \ libi offert magnus donorum largilor, commimsce. , ris excusationes, atque causas recenses. Servus
, - hominum si esses, servisquc fuissel proposita liber, , \ - tas, nonne ad atatam diem occurrisses, conducens
, - patronos, judicesque rogans, ul machinatione omni
; " , in manu miltendorum numerum ascribereris ? Quin
, - et alapam, postreroam servorum plagam, ut in
. posterum a verberibus liber Geres, acciperes. Quo6 , , niam autem servum te non hominum, sed peccaii,
, > vocat ad libeclalem praeco, ut te solvat ex capiivi, , \ late el ex sequo cum angelis civitale donet, et filium
, Dei efficiat adoplalum gratia, ac bonorum Christi
, haeredem : nondum tempus esse haec dona exci
. piendi dicis. irapediinenta prava ! turpem et
" ! - interminalam occupationem ! Quonsque tandem
1 ; - voluplates? usqiiequo deliciae? Viximus mullum
; , tempus mundo, reliquum vivamus et nobisipsis.
\ . ; - Ecquid animae sequiparabile ? quid regno coelorum
; comparandurn ? Quis tibi consiliarius Gde dignior
; , quam Deus? quis prudenlior sapiente, aut quis uli
(
Act. ? , 38. Matth. xi, 28. Ose. , 16.

(1) Ex bomilia in sanctum baptisma, H6.
1223
APPENDIX SYMEONIS METAPHRASTjfi
ili*
lior bonoTqnis Condilore conjunctior? Nec Evae ;
profuit serpentis consilio credidisse magis quam ;
Domini. intpla verba! Non vacat eanari; non- . * dum ostendas niibi litcem; nondum conjungas nie !
regi. Nonne haee aperie loqireris? Imo etiam his .
absurdiora. Tu enim si esscs tiibutis pnblicis ob- ; .
noxtus, nuntiareturque undelibel debiloribus re- , scissio aeris alieni: deinde esset qui te per irijuriara , expertem facere hujus condonalionis conarelur; ,
indignareris ulique el clamares, ul legiiinia commu-
nis beneilcii porlione spoliatus. Pnstquam vero 64,
oon praierilorum modo condonalio, sed fuiurorum .
eliam largiiiones pranunliatx sunt; lc ipseinjuria , \ alllciens, quanltim ne ullus quidcm inimicus im- , , '
precalus csset, pulisne le convenienter consuluisse, , >
utililerque tibimelipsi providisse, qui scilicet non , \ ,
admiLtas coudonationem, sed in a?re alieno immo- , '
riars? Si multa surtt peccala lua, ne despcres ob ; ,
mulliiudinem. Vbi enim abundavit delictum, super- . " ixJUoracer
abundavit graiia* ; si modo graliam suscipias. ,
/ ;
517 () Sin auiem parva ac levia, nec ad moriem . \ , \
fuerint peccaia tua, cur anxius es de futuro, qui , ,
baud ignave pralesita pertuleris?
;
5. Nunc velut in Irutina animam tuam, bomo,
5. ^
appendi existima, hinc ab angelis, binc a deemoni- , , ' , :,.
bus altraclam. Ulris, qua?so, dabis cordis momen- . r h
tum ? quid apud te vincel? voluplas carnis, an 0 ; :;
animae sanciimonia ? praesentium obleclatio, an , ;
fuiuromm desiderium? angeline le suscipient, an , ;
detinebunt qui jara lenenl? In acie duces tesseram Q , ;
tribuunt sub sc militanlibus, ut et amici facile se '
invicein inclament, et si in confiiciu fuerint cum , \ ^
boslibus commisti, queant citra confusionem , :
sejungi. Agnoscet te nemo, nosterne sis, an ,
hoslium, nisi mysticis signis necessimdlnem affi- . ,
nilatemque ostenderis, nisi sigiiauim sit super te , ,
lumen vultus Domini . Quomodo vindicabit te , /6*
angelus? quomodo eripiet ex bosiibus, nisi agno- \ . verit signaculum? Quomodo dicturus es lu, Dei ; ,
sum, si notas ac insignia non cxbibeas? Thesaurus ; ,
non obsignaius deripi a furibus facile potest; ovi \, ;
signo carenli tuto struuolur insidiae. (2) Si quis *
medicus promilierel libi, se arlibus quibusdam .
ac industria juvenem te ex sene facluruiu esse, , \ nonne desiderarey illam adesse diem, in qua le- ^ ,
ipsum visurusesses adaelalis vigorem reversuiu?Sed ,
cum poenitcnlia facturam se spondet ac pollicetur, ut ; *
anima tua quam velustale confecisii, ac iniquitali-
bus rugosam maculosamque reddidisti, ad pristi- , , \ >
nura florem redeat; aspernaris benefacienlem, nec , ;
accurris ad promissionem. Itane vero magnum , \ (3) pollicitationis miraculum viderc uon cupis? quo- . ,
modo sine roatre regeneretur homo ? quomodo in- ;
veleralus et erroris desideriis corruplus, vigcal ; \
rursus, repubescatque et ad verum juventutis , .
9
se
Rom. 20.
Psal. vi, 7.
(1) Ex homilia in sanctum baplisma, 117.
(2) fbid.
.
[melius].
Codicura alter prima manu,
1216
SERMO VUl. DE .
!5
; florem reverlatur * ? Tol ac tantis boni9, miacr,

\ , , - voluptatem ducis potiorem? Novi enim procra ; - slinalionem luam, quanquam eam verbis coule , gis; clamanl res ipsae, lameisi voce taces : 5 ne
, " .- utarcorpore ad fruendas lurpes libidines, voluler
\ , ia cceno volnplatum, cruentera roanus, diripiam
, aliena, dolose ambalem, pcjerem, menliar ; et
, , , tum poenitenlia, cum vitiorum tandem finem fo, * \ , cero. Quod si pcccatum bonum est et bonestum,
. iliud ad finem usque serya ; sm noxiuin est pa , * tranti, quid in exiliosis immoraris? (2) Non vidrt
, ; Deus quse iiunt ? non agnoscit tuas cogitaliones ?
; ; an iniquitates tuas juvat ? Suspicalus e$, inquil,
; iniquilatem, quod ero tibi simitis . Tu autem
mortalis viri amiciliam cum ambis, benefiriis
,
, .
, ' - eum allicis, dicisque ea ac facis, quibus gaudcre
, \ , ipsum inlelligis; sed Deo conjungi volens, et ia
- fKii locum te receptum iri sperans, si interea la , men quas l)eo inimica suni perpetres, et per legis
, , \ violationem eura dedecores ; unde maxime Ulum
* offendis, indcne ipsius familiariiatem necessiiu , ) dinemque tibi polliceris ? Vide ne liberationis spo
; ", * , tibi ipse roalonim coplam congcrens, peccatum
, quidem coacerves, venia vero priveris. Deus non
abularis gratia ad qua , . irrldetur . 518 ^
.
. stum. Ne dixeris : Bona est quidem lex, s d ju} , * . cundius peccnlum. Diaboli hamus voluplas est,
, trabens ad perniciem. Yoluplas est mater peccati:
Yoluplas
/.xov. , peccatum vero sthnulus mortis est
. , Q nutrix est selerni vernais : quae ad leir.pus qnidem
demulcet perfmentem, deinde vero germina felle
, amariora producit. Quid facis, boroo ? Cum
. , ; " idoneus es qui opcreris, absumis in peccatis juven , - tutem tuam. Postquam elangueruni organa, lunc
.. " , ca Deo offers, cura non aiuptius poles his ad ul , - lam rem uti : sed ea necesse est lorpere, ob diu, ' , tinam tabeiu, vigore et robore resoluto. Cooliner., . tia in senectute contineniia non est, sed lasci, , * viendt impotentia. Horluus no coronatur : nemo
. , ' ideo justus, quod ei mali faciendi facultas non sit.
. " , Vires ac potentia dum libi soppetuot, fac vioca
, ratione p^ccatuni. Uoc enim virlus est, declinare
, \ . a malo, et efficere bonum. Nam cessare a malo,
' , neque laude, neque casligatione ex se dignum
. ' , D est. Peccare si desieris ob aetatem, beneficiuin est
. - iafirmilatis. Laudamua adlem eos qui aninri pro , . posito boni sunl, non eos qui necefisitaie aliqua
> ; coercentur. Caetcrum quis tibi vitae limi4em pra^ ; fixit ? quis cerlum senectutis terminum tibi dciini ; vit? quis sponsor futurorum apud te adeo ilde
, , ; dignus? Annon vides infantes abreplos? annon
. vides eos qui aeiate vigent, abduci alque de me , - dio tolii? Nutluro prsefinitum leuipvs vila babl.
(1) Quid exspectas, dtim febrig bcneiiciuin libi aic
, poenilenlia, quando nec pronunLiare poiciis sa, e
99
a v c
Epbes. iv, 22.
Peal. XLIX, 21. Galat. vi, 7. * I Cor. xv, ^C.
( I ) . Desunl ba3c iq contextu.

PATROL. Gn.
XXXII.
/2^ Ibid. 118.

39
4227
APPENDIX. -
SYMEONIS METAPHRASTJE
\m
lutaria confessionis verba, ncque forle tibi clare ,

audire licebit, morbo eaput ipsum occupante : non , 6x ,
manus ad coelum allnllere, non in pedes erigi, noa ,
genu flectere ad adorandum, uon commode do- , ,
ceri, non accurate conilteri, non credere in Deum, (4), , , 2
non iniroico renuntiare, forte vero, neque intel- (5) ,
ligenter audire dum inittaberis, cu u dubitent qui , (6) ,
adsnnt, utruin scnseris graliam, an sine sensu quae ; " 8 \ agitntur accipias? Imo ettamsi scienler gratiair, , ^,
suscipias, tnnc quidem talenlum habes, sed lu- ) (7).
crum non refers.
6. ,
6. (4) Ad malefaciendum, fratres, yafer callidusque esl diabolus. Intelligit nos homines in pra> , ,
senti solum tempore vivere; actioneroque omnera \ .
in praesenti tempore fieri. Quamobrem hodierna ,
dio nobis fraudulenler sabrepta, nobis spein cra- . " !
slinae relinquil. Nonne suggeril nt hodie perpe- ,
Iremus peccatum, suadet autem, ut justitiam in -crasiinum reservemus ? Deinde cum dies craslina ; ,
vcnit, rursus accedit malus nosler divisor, sibique , ,
bodiernum, Domino vero craslinum poscit, atque \ \ , %
sic semper praesens quidem per voluplatem sub- ' ,
trahens, ftilurura vero spei nostrae proponens, , imprudentes nos et incautos e vita subducit. \.
(2)Yidi ego aliquando talem callidae avis aslutiam. . Niminim cuin pulii ejus essent captu faciles ob ' ,
teneriludinem, se ipsa objiciebal ut paralam prae- , \ dam, atque anle venantium mantis volilans, ne- ,
que facile poterat a venatoribus capi, neque spera , capiendae praedae eis adimebat; sed interea, dum Q
parel, , ,
ipsos spe varie detineret, ac circa se occuparel
fugiendi 519 copiam ac securilatem pullis suis , >
aubministravit, ac posireino ipsa quoque simul \ . ,
avoiavit. Time ne et libi similia ac.oidant, qui ,
certa incertoruro spe derelinquis. (3) Yide eliam, . *, ne, dura poenilenihin ex anno in annum, e mense , \ , \
in mensem, e die in diem rejicis, in diem inexspe- ,
ctatam aliquando incidas, cum jam deficiet te vi- ,
vendi facultas, eritque undique anguslia, et affli- oiio cujusciinque levainenli expers, desperantibus , \
medicis, despcrantibus et propinquis, cum crebro , -
l sicco anbelilu pressus vebemenli febre inler- \ , :iias partes* inflarnnianle alque succedente, inge- \ , ^ jib
, mieoes quidem peclore inio, sed qui condoleat re
pcriesneminem ; ac loquere quidera lenue aliquid D
\ ,
ei retnissum : sed erit qui audiat; quidquid * ocautem proferes, velut deliratnenlum contemnetur. .
Quis le de posnHcnUa sul.monebit alto et gravi ; 0:
sopore ex niorbo correpiam? Moerent propinqui, , morbum alieni conterontmi: roonita quasi perlur- , ,
bationem afferculia negligit amicus, aut forte , \ ,
liarn medicus deeipit, nec de ieipsu desperas ob .
naiuralein vitse amorem. Aslat utors, urgent qui , .
aîdacant. Ecquia te eripiei? Deus, qui coniemptus ; , ; ''
est, te acilicel tum exaudieif Tu enim em nunc * . *
!
(!) Ibid., 449.

(2)*tbid.,
420.
/3) lbid.,421.
(4) . Contextus ,
cum Deo pacisci.
(5) . Contexlus .
(6) '. Mclius in conletlu , eC ^.
. (7) . Fortc . EDIT.
4230
SERMO VIII. DE .
- . - audis. Tempus prrefinilum prorogabit sciticet dato

. tempore probe usus es. (2) Nemo te seducat inani, \ - bus verbis . Nam repenlinus tibi imminebit in. " , \ teritus *\ el exilium procellae simile aderit. Ycuiet
, angelus tristis, abducens violenter trabensque
, \ - aniniam tuam peccatisvinctam, crebro se adea quae
, bic sunt convertentem, ac sine voce gcmenlem,
. " ! occluso jam gemituum ac laiuenlorum orgaoo.
1 , quam dilaniabis le ipse! quanlum ingemiscee! sed
te tuorum consiliorum fruslra poeDilebit, cum vi , debis binc bitaritatem justorum de egregia dono . rum distribulione laetaniium, iUinc moerorem pec ; ! ^ catorum qui in altissimis lenebris jacebunt. Quae
, ^ tunc dicturus es in dolore cordis tui ? Hei mihi!
, boe grave peccali onus, cum id exuere iia facile
. ! - esset, non abjeci : sed borum malorum acervum
, ' . traxi. Hei mihi 1 maculas ac sordes non ablui
* - sed sum peccalorum nolis compunctua. Nunc es . * sem cum angelis : nunc ccelestium bonorum deli ! , ciis fruerer. prava consilia! ob lemporariam
* ' , \ peccati delectationem aBlernnra excrucior : ob car. . , nis voluplatem igni trador. Jusluin est judicium
, \ - Dei : vocabar, el non obediebam : docebar, et ani , , mum iion ailendebain : obtesLabantur me, et ego
, - deridebaui. Hsec et alla ejusdem generis proferes,
^ . , deflens tcmelipsum, si binc ante poenitenliam abri, . - piaris. bomo, aut gehennam meiue, aut enilere
, , ut regnum adipiscare. Mihi quidem aubil la \ cryiuari, cum hoc mecum reputo, quod turpi , ludinis opera ingenti Dei glorise prefers, quod, - ^ que peccato flmiissiaie inhaerens ob libidinis deleclalionero, a promissis bonis te ipse excludis,

sic ut tibi coelestig illius Jerusalem bona videre non
liceat.
7. , \
7. (3) Yult tui misereri judex, teque miseraiio , nuiD suarum facere participem* ut ille ait, Diligit
u
. '
] ,
, \ ,
,
,
> ,
* , ,
cov , ,
. . ^ _ \
arifi\
iÂt* i ##tfpftl ' ^ ^ *mA
f A* mm
X a a
^

.
*m\
, \ ^ \
, (5 () \ ^t;v, .
^ i p
,
inb ,
** Epbes. v 6.
f
" lThess. , .
misericordiam et judicium Dominus
Si modo
post peccatum repererit te humilem, contritum,

prava opera multam deploranlem, 520
Q
clam facta sunt evulgantera citra pudorem, rogantem fratres tibi nt siot adjumenlo ad accipfcndam
medelam, uno verbo si commiseralione dignum
viderit, abunde tibi auaui impertielur misericordiam. Si vero cor poenitere nescium, mentem superbam, animum futuro saeculo non credentem, ac
*A*JISAZ
VAW A V I
#ttanA
% W% I
nullum
judicii
timorem
conspexerit,
tunc
in
le
judichuu diligit. Ita enim bonus ac humanus medicus fomentis prius ac remediis mollibus lumorem sedare eonatur : postquam vero videril molem
nihil remittere, atque induratam reniii ; liim
demum rejeclis oleo ac molliore curandi ralione,
ferri usum adhibet. (4) lis eniro, qui ex mullis
casibus saepe roisericordi divinae praesidio erecli
sunt, ac deinde infirraitaiibus succubuere, minaa c e a
Psal. xxxn, 5.
( 4 ) Td iJUnor. Sic contcxtns. Editi , miericordiam. Inlra ediii .

(2)
>) Ex bom. in psal. xxxu, 134.

4) Ulerque codex indicat comiiiem. in luu
uae
12
APPENDIX. S T 3 F 0 M S METAPHRASTJE.
tur otnnino Deus ee non remissurum. Ail eitim, . , ,

sw' amplius remiltam vobit peccata vestra *\
(i)indicanssejam s&pcmimero similia prius condo- ;nasse : siquidem iicri nequit, ul quis siite Terria . \ , sxquae a Deo concedilur, vitae secnndum virtutein * , .
. instituendae sese dedal. (2) Vult enim, ul isqui in , %peccatis qmbusdatn versatus est, et deindead sa- \ , :
r>ioreBi vilae rationrm pollicelur se receplurum,
, r.w
fincm imponat praeleriiis, iacloque post peccata , înitio quodam, quasi per pocnitentiam reviviscat. . Contra, qui islliacc pronnllit sinc tilla internrfs- , \ , sione, etjugiter ab his exctdil, illum velutpenilus , desperalum a sua clementia excludil. Nou enim . , ,
qui dicit, Peccavi et postea in pcccato perseverat, , * * ! ^
is confilelur : sed qui ubi juxta Psalmistam pecea- , .
IHID suum deprehcndit, illud olil". Quid enim emo- /&0 (8)
Itimcnli afferl cegroio medici cnra, quando is qui , 6
adversa valciudine uiilur, suaj vita? exitialia con- ; ^
quiril? Sic qui adlinc peccat, nibil ei utilitatis (&{5, \ accedil ex pcccaiis condonalis : ueqtie qui impu- .
nis est, quidquam percipit lucri ex remissis impa^tcilise vitiis.
8. 8. (3) Desine ilaque proximi lui vilia explorare ;
cave logitationibus oliuni dedcris alientim mor- * tu.fr
bum inquirendi ; sed ad teipsum pcrscrutandum * '
converle oculos. Sunt enim nec pauci, qui festu- (9).
cain quidein anitnadvertiini in oculo fralris, tra- ,
bem vero in suo ipsoram oculo non vidcnl *. Ea
qua extrinsecus suoL ne circuinspice, numcubi ? , .
cujuspiam reprebendendi locum possis invenire, , ,
Pharisaeuua illura iuiitatus, qui siaos se ipse ju
, \ . 'AJJi
sitlicabat, ac publicanuro babebat despicatui. lino ,
vero ne intermiuas leipsum percontari, nunquid , ):*
deliqueris cogilatione, nunquid lingua labarit , ;w
nientem pracurrens, ounquid in maiMJum eperibus . " 5
factbiu sit involuntarium. (4) Qaemadmodum enim '^lieri non polest ut quia sanitateni recuperet, nist ,
depulsug morbus sil : velut ut quis calefiat, nisi ( -
plaue eedatum sit frigue ; iieque enim haec eimul )* \ î?
consisiere possuat : similiter et qui bonam vkam , \
agere cupit, euin par cst ab omni niali consortio :,
recedcre. (5j Non enim tcmporis diuturniute, sed . - I
umnm alleclione poenitenlia dijudtcaiur. {6) Qiii , \ Zvy
vero ab inani vita recesserunt, el ad diviniorem , ' ,
seipaos exercenl, ne apud se, neque seorsim soli D * ^
sc ipsi exerceant; tesiibus enim non carere decet , &v ^.
vitaaft ejusmodi, ut extra pravam suspicioaeni sit \, i*V
' , \ .
posiia 581* ( ) Q
* quispiam jam olim inescatus, aut diviliarum pulveren iniqiie apud se co- * :
acervavit, earumque curis illigavit aDimum ; aut -
laacivias scebis quod vix elui polest, nalura ad- * , , \ ^
{tmxil ; aul crinimibiia aHis setnel exsatiavit; is, ,
%
u o d
Isa. i , U .
" Psal. xxxi, 5. " Malih. VIJ, 3.
(1) E\ commeul tn ha., 407

2 lbid. 408.
(3> Ex bom. in illud : Altende tibi tpii, 21.
(4> Ex bom. inpiaL xxxiu, 153.
(5) Ex epist. CLXXXVIII, caa, 2, ct ep. ccxfiii^
cau. 84.
(6) lUerque codcx indical comnwnl. im Im.

(7) Ex bom. Quod mundanU *dkmrmi%m n
stt< 468.
{%) Apfiiooôvrrt.
Gontexltis .
(9) . conlexiu additur .
SERMO Vfll. -
DE .
1354
, xa\ \ , dum adbuc loiupus est, anloquam ad intcgrum

, exiiuiu pcrvenial, depouai iuajorem samnarum
. , pariem, ei priusquam navis subawrgaliir, meicium
\ ^ * ' indccore congesiarum ejeclionem faciat. (4) NVque
vero pecunise probe ejecUe peretiui cfTundentibus
, , \ ac projicieniibus; sed quasi in alias quasdam one , rarias naves tutioies, paupcrum videlicet venlres,
exporlalae conservantur, ct ad porlus perveniunl,
.
cuslodiunlurque jacienlibus, quibus ornantenlo
sunt.
9.
9. (5) Tempore corroborata mala pnnium qui dem tempore indigent ut saneniur ; deinde forti
, ac firnia agendi ralione, si quis velit ad imuin
, ^ ^- ipsum peningcre, adeo ut radicilus evellanlur qnae
^. longo tempure in aniinis radices egerunl. (6) Haud
, \ \ absimilis fuit suumia illa absolutaque Ninivila , rum poenilenlia, alque prudens vebemcnsque
eorum afllictalio, quae ne brula quidem aniinan . (ia a poenis immuitia exemit : scd tra eLiam ne& , - cessario clamare ailificio quodam adegit. Sepa ' - rattis namque est viiulus a vacca, semoltis est a
\ malerno ubere agnus, puer lactens in maternis
\ \ . uluis minime conspiciebatur ; voces vero emiUe banlur ab omnibus miserabilos, vicissiin claman*
, - les, ac resonanles. Partus esurienles lactis foni<js
quaerebant; maires naturali affeclioue discerptae,
, vocibus comimseralionem suam signiflcauiibns
^ \ - revocabant fetus. Euiudem ad modum infaule*
fame laboranies, ejulalu vehemenlissimo frange. O * , \ bantur, palpilabantque , et uialrum viscera na \ . turalibua doloribus conipuiigebaHtur.
pungebaRtnr. Inter illos
, flebat senex, et canos veilebat, discerpebalque.
, Adolescens, et qui florenli aetate erat, vebemeiy . tius lameulabatur; ingemiscebal panper; dives,
, \ deliciarum oblilus, affiicLatioui ut bonae se dede. , bat. Hex ipsorum splendorem gloriamque transmu (I) ^, tavit in verecuudiam. Deposila rorona. caput ci* ncre inspersit; purptira abjecta, induit saccurn :
, * - throno alto et sublimi dereliclo, miscrabili habilu
\ (2), bumi repebat : repudiata propria ac regia gravi , latc, lugebat cum populo, unus e multis factus et
. plebeius, quod coiituiunem Dominum omnium vi . deret iratum. Haec csl servorum sensu praediiormn
* prudenlia : talis bominum peccalis implicilorum
, po2nitentia, tristilia occuparel ajlatctii omnem,
, , * lum sentientem, tum non sentientem, illam sponle,
. - banc prseler volunlaieni. Propterea cum vidissd
, \ - Deus ipsos sic bumiliatos, ul condemnarent sese
, , ad gravissimas mulctas oninis generis, et doloris
, \ eorum misertus est, ct poenam remisit, et gaudium
. " iis qui sano consilio luxerant, largilus est. (7) Pro, , prium est enim Dei in bomines amoris nequaquaai
, silentio poenas irrogflire : sed eas pn*nuntiare, per
(3) * minas peccatores provocando ad poenitenliain: qua
4
(\) . Editi, \ . Melius

in coniextu quem secuii sumue.
(2) . Haud paulo melior ha?c scriptura, quam quod in ipso conlexlu .
(3) * Conlexlus .
Uterque codex
4) Ex hom. Qmd mundanis adharendum non sfi,
16?
i5) Ex cplst. C L V I , 45.
(6) Ex hoin. tit (amem, etc, 65.
(7) Ex couimetit. in Isa., 480
1235
APPENDIX. S T I I E 0 N 1 3 M E T A P H R A S T J E
igendi ralione usus est erga illos Jonae opera. Nec . \

acite exitium perniciemque induxit 522 feraeli ^, *
peccanti : sed famulum suum ad fundendas pro ,
populo preces excilans, his verbis praedixit: Di- , ,
mitte me; et delebo populum hunc
Rursus simile . \ quiddani in Evangelio etiam per parabolam a ficu snmpiam sumus edocti; quippe dominus ejue dicit ,
agricolae : Ecce anni lre$ sunt ex quo venio ad hane

ficum, qucerent (ructum tn ea, et non invenio: $uccide iUam. Ulquid etiam terram occupal *1 (!) l u -
, ,
aeieina involvenl? lllic, inquit, erit fletus, etslridor
; " , \,
;
quein quod tempus rejiciemus poenitentiaiL? annon ; recipiemus nos ad bonam frugem? annon a COII- ;
aueta vivendi ratione revocabimus nos ad Evangelii ;
integritatem ? annon ob oculos nobis poneraus i l -
lam Domini meluendam ac conspicuam diem, in \ , J
qua hos quidem qui ad Domini dexteram per sua >
opera accesserint, regnum coelorum suscipiet; illos * vero qut ob bonorum operum privaiionem ad sini- stram dejecti fuerint, gehenna ignis et tenebrae (5), k
dentium (2) Nos autem acriter ac cito peccamus, . '

sed negligenter, segniterque poenitenliam amplecti- (G), \ mur. (3) Coelorum quidem regnum coocupiscere '
no8 diciuius, et Umen de iis quibus comparari , potest, nihil sumus solliciti; imo lametsi nulium
pro conflciendo Dei mandato laborem subimus, ni- , .
bilominus aequales bonores ac praemia cuui iis qui
ad roortem usque peccato restiterint, recepturos nos esse prae mentis noslrae vanilate existima- (7). ,
mus. (4) Simus tandem aliquando de animabus no- , "
Strie sollicili, fralres, doleainus anteactae vitaB va- C \ * nitalem, decerlemus pro futuris. Ne maneamus in * \
socordia hac et dissoluiione, neve presens quidem ,
tempus per jugem pigritiam araittentes, in crastt- \ , :
num vero et in posterum differentes operuin ioi- ,
tiuro, deinde ab eo qui animas nostras reposcit, ,
invenii imparali a bouis operibus, a nuplialis Lha- , ;
lami gaudio excludamur, et frustra inutiliterque ,
ploreraus, tuuc vitae tempus male praterUum lu- (8),
gentes, cum nihil amplius profuerit poenitentibus. , Hc est poenUentiae aetas, illa remuoerationis; baec . , ;
opene et laboris, illa rependendae mercedis : haec * ,
tolerantiae, illa solalii. Nunc Deus adjutor est eo- * ,
rum qui se a via mala convertunt; tunc borrendus .
et quem nullus fallet, bumanarum actionum, ver- ^ ,
boruroque et cogitationura inquisitor. Nunc cxpe- (9)
rinur lenitatem, tunc jusluro judicium cognosce- . mus, cum videlicet resurgemus, alii ad supplicium , ,
aeiernum, alii ad vitam aeternam. et unusquisque , . *
w
Exod. xxxu, 10.
Luc. xm, 7.
Matlh. xxv, 30.
\\)Ex Regulis fusius tractatis, 328.

(2) Kx bom. tn famem, etc, 65.
'3) Ex Reyulis fusius tractatis, 328.
(7) ...
Sic restiluimas ope
(8) ' . Hjec addiu
(4) Ibid. 327.

(5) ...
codicisRegii et conlextue. Editâcav .

Sic
ope
coiilextus emendavimus vulgalam lectionen

... .
(6) . Haud scio ati preferenda sit bacc
icrtptura ipsi conlextui, in quo legilur .
ex contextu et codieum altero. Idem codex

. Ediii . Melius in oootexta
.
(9) . Haec addila es contextu etcodicum altero.
SEttMO IX. DL OR.VTIONE.
1*37
125$
, - secunduui sua ipsius opera recipiet. (3) Vobis vero.

. , q u o t q t i o l de actiomim improbatanim turpiiudino
, (1) doluistis, illud prsecipiimis . Si videritis q u o s slul \ tilise gestoruro s u o r u m poonileat, eoruro miserea, - mini lanquam veslrorum membrorum aegrotantium;
* \ sin pervicaces ac vestram pro ipsis n i o e s t i t i a m sper ' ,
nentes senseritis, Exite de medio, ei separemini. et
, immundum ne tangatis : ul sic ilii quidem pu ' ' , - dore aflecli, suam i p s o r u m p r a Y i l a l e m cognoscant:
* 583 vos vero raercedem semulalioms Phinees
- recipiatis a Servatore nostro Jesu Christo, cui glo , \ , ria, et poiestas, nunc et semper, et ia saecula K B \, \ . . culorum. Amen
1
ITEPf .
DE
ORATWNE.
SERMO IX
*.
1.
1. (4) Orationem non syllabarum numeris ab, , , solvere nos oporiet, fratres; sed aiiimi volun\ " \ - tate, reclisque per totain viiam aclionibus. Neqne
. enim Deuro arbitramur ut verbis moneatur, indi , ' \ gerc; sed noese, ne petentibus quidera nobis, quae
. conducibilia sint. (5) Uiique audiius divinus voce
\ - non indiget ad percipiendum, siquidem petita eliam
. " in cordis motu cognoscere valet. Nonne scis Moy , , sen, cum nibil Ioqueretur, sed tacilis suis suspi riis Dominum inlerpellaret, a Doniino auditum,
, * dicenle : Quid clama* ad m ? (6) Qui nulla vir; , lute vitam suam exornant, nihilominus tamen sese
, existimant in precum suarum longitudinejuslificari,
*/ "Orar verba haec audiant : Cum extendtrilis manu$, aterM
, ^ Um oculos meo$ vobi$ : et$i multiplicaveriii*

* supplicalionem, non exaudiam vo$* . Neque enim
, . precum verba simpliciter prolata juvant, sed si c i i m
1
,
. \
, .
2
a>C al ' ,
*fiq, '
.
,
\ , -
(2) ,
,
. "
, 2
, , \
\
;
\,
, \ '
1
veheinenti affeclu depromantur. Nam et Phariswus

hac apud te orabat **, n o n apud Dcum : respiciebat namque ad seipsum; siquidera in superbiae
peccato versabatur. Quapropter et Salvator ail :
Oranles autem nolite multum loqui sicut ethniei ; p n tant enim quod in mulliloquio $uo exaudianlur ;
et illud : Ex mulliloquio non effugies peccatum .
M
Hoc est causae, cur Deus ocutos avertat, cum

exlenderint manus, quod ipsa supplicalionis symbola ad irritandum illura sinl occasiones. Quemadmodum si quis dilecium alterius fdium occiderii,
ac oiaous suas adbuc cruentalas ad infensum sibi
patrem exporrigat, dexleramque efflagitet amicitiae; nonne sanguis filii in ipsius inlerfectoris manu
apparens patrem injuria affectum acrius exasperat? Ejusmodi sunt Judaeorum preces; stquidem
cum extendunl manus, admissum io unigeniiuui
Filium scelus Deo et Patri revocant in uiemoriam,
atque per singulas exiensiones suas ipsoruro manas sanguine Gbristi plenas ostenduBl. Enimvero
M
Isa. i , 15. Luc. * v m , 11.

II Cor. vi, 17.
Num. xxv, I I . Exod. xiv, 15.
i , 7. Prov. x, 19.
(I) '. Contextus .
(4) Ex bom. tn marU Jutittam, 35.
5) Ex hom. tn psal. G X I V , 200.
() . Mule in contextu Ex commenl. in ha.. 408
.
B1
() Ex hom. in ebrio$os, 130.
Matlh.
!2~9
. STMEONIS METAPHRASTÊ
l!40
qui in iroa cscitate perseverant, caedis paiernae

sunt basredes. Sanguis enim ejm, inquiunt, super . , noh, et superfiliosnoslros
. ,
.
\ (6), '* ,
2. (1) Semper igitur, homo, Dei memineris el

2. , ,
illius Umerem in corde babeio, aiqne ad commu
\ , \ nionem precum omnes adjunge. Magnum enim est . Ms' qui Deutn placare possunt auxifium. Nani ; *#
et viventibus nobts in hac carne bona cril adjnlrix . \ ;
precalto, et inde prottciscenlibus idoneum viaticum , 5 \
ad fulurum aevom. Queniadmodum autem sollici- , &
tudo res bona est: iia rursus animuni despondere . "
et desperare ac de salute diifidere, res sunt animae \ ,
noxiafi. Spem itaque in Dei bonitate colloca, et i l - , >
lius auxilium exspecia ; cerlo sciens, si recte ac \ .
sincere ad 524 ipsum converlamur, fuiurum ut , \ , *,
iioii tnodo nos omnino non rejiciat, sed eliam no- ^bis adbuc prccum verba proferenlibus dicat: Ecce , ^ ,
adtum (2) Quis enim vel malam admillal cogiia- '
tionem, vel malupi perliciat; si Deum credat ubi- * .
que esse locorum, adesso bis qu liunt, unicuique , ,
inleresse actioni, ac cordium coosilia introspicere? , \
Sed rati vel Deum non inspicerc, vel non curare ea
quae agttnlur; sic homines ad impia patranda faci , ; "*
nora animum conferunt. (3) Quies igitur princi- , pium expurgationis aniinae, nec lingua loquenle res * (7)
bumanas, nec oculis nilidos corporum colores aut .
concinnitales circumspicicntibus; nec audhu ani- , .
mas vigorem dissolvenle per acroamaia modorum Q \
ad voluptatem compo&ilorum, aul per boniinum ,
facctorum ac ridiculorum verba : id quod maxime ,animi vim frangere solet. Mens enim, quae ad ,
exicrna non dissipatur, nequc per sensns in mun- , dum diffundilur, redit quidem ad sc ipsa; per se . \ ,
auiero ad Dei cogilaiioneni asfeendit, atque decore \ illo illuslrata, ipsiusetiam nalune obliviscilur, ncc , , *
jam cibi cura distrahilur aut amicUis sollicitudine; \ *
aed terrenis curis vacua, otnne suum studium ad , \
seterna bona adipiscenda transfert.
- ,
* ,
\ .
3. (4) Neque igilur paliare mediam vitae parlem
3. inutilem libi esse pcr somni soporem : sed divida- /
lur tibi noctis lempus in somnum et precationcm : D 6
iino somnus ipse cxercilalio sit pictatis. Saepeeuim \ e x p r e s s i B fn somno s p e c i e s nescio quomodo vesti. '
gia qua?dam ac reliquiaB esse solent diurnarum ,
curarum. (5) Ecquid igitur bealius, quam glalim . ,
qiiidem ac dies incipit ad preces surgenlem, hy- ,
ranis ei canlicis creatorem venerari; exinde sole \ ;
jam clare dilucescente ad opera conversum, comi- ' ,
tante ubique orationc, hymnis etiam opera tan- , ( 8 ;
n
Malth. xxvn, 23.
Isa. LVIII, 9.
(1| Ex epist. CLXXIV. 262.

icumnaent. in Ita., 416.
i2) Ex
/3} Ex epist. i , 72.
i) Ex hom. in mari. Julitlam, 36.
(3) Ex cpisl , 72.

(6) . I.egissc videtur inlerpres . .
c7) ". IJt^rqiie cndex .
( 8 ) .
: te 1 . EDIT.
41
SERMO IX. DE ORATICTfE.
liil
, , ; qnaiii sale condire? siqtridem bilarem jticiindamquo

\ ,
animx ftqttabililatenr liymnorum solalia conferunt.
> . \ (2) Preccs ante cibuin fiaiu, qtiae donis Dei digna

sint, lum qoa? nunc largiuir, tum quae in fulurum
, , recondidit; preces eliaiii post cibum, qua? et gra' \ , tiarnm actionem pro accepiis boni9 et promisso , - rom petitionem babeanl. (3) Est aotem oratio i!la
. ! , praclara, qua? perspicuam Dei nolionem aiiimse im - , primit: idque Dei inbabitatio est, i f i 9 i d e i H e m m lus Deuin meinoria coinplecti. Sic Dei efficimur
. , lcmplttm, cum nec terrenis curis perpetuus ine, , morisc tenor interpellatur, ncc improvisis comino* tionibus perturbalur mens, scd omnia fugien ad
, , - Dcum seccdit, repellens provocantes ad Hbidinem
, \ aifcctiones, ac tn studiis ad virtuteni ducetilibus
- immoratur. (4) Sed qiiod alits dihiculum, id pieta. \ \, lis cultoribus media nox : ctini maxime nocturna
? , qnies otium animae largiatur, iieqne oculis, neque
- auribns qmdquam visu aul auditn cxitiosum in cor
, , irmniUcnltbus, sed menle sola pep sfi cum Deo ra \ tionem habenle, scque corrigenie 525 P pecca' (I) , \ - rorum recordaiionem et regulas sibi ipsi prsescri , bcnle ad vitia declinanda, ac Dci auxilium ad ea,
qu: sludio habet, perficictida irnplorante.
, \
.
4. (5) Hoc eliain nobi innuit Moysis bisloria;
4- \
, quippe qu tunc fiebanl, eondilionis humanae erani
, , eymbola, quod ii qui proiiciunt, non pari raliooe
, ac lenore operantur: sed modo melius vivunt,
* C modo vero ob imbecillitalcm franguniur, suasquo
. , languidiua exerunt actioncs. Eleuim si Moyses at. , '. - lotleret manus, vinccbat I&rael : quando vero
, eas demiltebat, prevalebat Amalec. Hoc esl, noslra
, facultas actuosa siquando fatiscil ac prosternitur,
, in nos praevalent adversarise poleslales : e conlra , rio, si ea aublata in allum sil ei erccla; vis no . sira videndi vires majores resumil. Siquidem qui
, , qusrril sublimia, austollit: exteudit vero, qui ad
, , comparandas res corporales auxiliura rogat.
, ! ' , (6) Qui igttur in lemplo Dei est, non convilia,
, . noa res vanas, non verba obacenis rebus referla
- t profrri, absii! sed ln tempto ejus, ut ait David,
. quisque dicit glorlam. Astanl angeli, qui verba de*
scribunl: adest l>ominu&, qui aninium ingredien, liitMi inluelur. Preces uniuscajusque manilcslae Deo
- sunt; quis ex affectu, quis scite exqeiral coeleslia;
, . quis periuneiorie et exirerais labris verba prouun , , , tkH, cor vero ipeiue procul a Deo. Qtiod si orat,
, . caifiia sanicalen, op^sque corporeas el bumanain
, , ' glnriam efflagitat. Horum auUsm nibil pelenduiu
. *\ ! esl, ut ScrfpUira docet: sed /n temph tjus unus*
er
11
. ' ,
quitque dicit gleriam
Verum, rem admiralion*
Exod. , 11. Psal. xxvm, 9.

(1) " . Fortc \ '
. EDIT.
\) Ex fpisst. , 74.
{ Ibid., 75.
(4) lbid., 75.

(5) Ex comment. m /*a., 408.
() Ex bom. in ptal. xxvm, iti.
APPENDIX. -
STMEONIS METAPHRASTiE
tiU
dignain! Cceti enarranl gloriam Dei". Deum glo- tjj .
ria afficere, angeloruni munns est. Hoc unum est tv , .
totius ccelestis exercitus officium, refcrre creatori , \ ,
gloriam. Greaiura omnis, tum silens, tum ioquens, , , .
tura coelestis, tum terrena, dat gloriam conditori. " ,
Miserabiles vero hoiuines, postquam aedibus suis \ (3), *,
reliclis ad templum cucurrerunl, quasi quidpiam , , j
consecuturi emoiumenli, tamen Dei verbis aures , 1>
non pnebent, suaro ipsorum ualuram non senliunt; ,
non moerent dum reminiscuntur peccalorum; non
titnent judiciuro; sed arridenlea, et inter se jun- , OJOQV
genles dexiras, precationis domuro in locum im- , modicae toquacitaiis vertunt, aspernati Davidem ,
declarantem et dicentem : ln templo ejus unusqui*- . oviigue dicit gloriam. Tu vero non modo non loqueris: , \ , ;
eed alleri etiain es impedimento, qui eum libi red- . , |&das atientum. Deus enim minime indigei gloria; , "0
eed te vult esse dignum, qui consequare gloriam. , .
Quaprupter, Quod seminat homo, hoc et metel
. (1) Genseo autem oportere Deo bona largienti

gratias agere, procrastinanti vero non succensere.
Et saue si nobis dederit tecum esse, opliraa baec
simulque jucundissima parabimus; si rem differat,
damnum leniter feremus. Nam melius profecto,
quam noa ipsi eligere posainnis, nostra inoderatur.
(2) Halcyon avts mariua est. Haec deposiiis in ipsa
arena ovts, secundum ipsa littora fetificare solet; et
circa mediam fere hieinem pullos excludil, tum
eum mare multis ei violentis venlis ad terram
526 allidilur. Altamen consopiuntur
venti oitv _
.
ncs, quiescunt aequorei fluctus per septem dies, ^
quibus halcyon ovis incubai. Nam totidem diebus
aoluro pullos excludit. Gum autem et victu ipsis
opus sit, alioa septem dies ad pullorum incrementura Deus munificentissimus minimo huic animali
praestitit. Quamobreni et omnea nautte hoc sciunt,
diesque illos appellant halcyoneos. Res Ulae per
Dei in bruta providenUam sancitas sunt el ordinalae, ut tu his incitatus, ea quae ad tuam salutem
periinent, a Deo exposcas. Quid tua causa, qui fa
cius es ad Det imaginem, eliam praeler exspeciationem fleri non poesit, cum avicuiae adeo exiguae
gratia vastum et borrendum mare in media bieme
quieacere jussum, detineatur ac frenelur? Si enim
balcyoni Unta largitur, quanto majora iia qui ^
ipsum toto corde invocant, conceesurus est?
Quapropter, fraires, illud sUtotum habeamus,
cum caeteris in precibus nostris, tum eliam tentaiionis lempore, non ad bumanas apes accurrere,
oeqoe binc venari nobis auxilium : sed in lacrymis ei suspiriis el laboriosa precg vigiliiaque aseidois preces fundere. Sic enini eua levauir anxieUle, qui et humanua auxilium ul vanum ooDtemnit, el apee in eum, coi servandi nostri est poW
5.
, .
, .
, .
. " ,
, . '.
' ;
, '
*
, \
"'
, : .
"
-
* sx*
, , &
- ^
. \ ^
, ^
of. " \ , '
. *

\
.
, * fc^,
u\
, ^
;
, ^'
; ;,
, \ ,
, ^
, * ' , fucia^
, , md. , ^
,
\ :-
Peal. xvm, 4 " Galat. vi, 8.

(1) Ex epist. i , 70.
(2) Ex hom. vni m Hexaem., 75.
(3) .
Conlextus . Codex
Regius Gonlextu \ . te
editis nostris deerant.
1245
1246
SERMO . DE JEJUNIO.
. " \
\
, xaV \, \ .
.
1.
DE
r.
1.
,
, ,

. ,
,
\
* \ \
\ . J
\
, \
\
,
. "
'
. ",
,

. ,
,
. ;
,
, *
\ ,

, ^ ,
.
, \ . ,
\ . 01 ,
.
.

,
.
. "
,
* \* . \
, , *
, ,
. \
,
(1), \
, .
,
.
1
(1) .
Melius in contexlu }.
(2) Ex hom. De jejunio, 10.
(3) lbid., 11.
teslas, nilllur. Qimniam ipsi debetur gloria, et

adoralio, cum aeterno ejus Palre, et vmflcanle
Spiritu, nune et semper, ct in ssecula saeculorum.
Amen.
JEJVNIO.
SERMO X.
1. (2) Ducescum aciem inatruunt, exbortatoriis
oraiionibus anle conflictum uli solent, Untamque
vim habet ea exhortatio, ut eliam morlis contemptum frequenter afferat. Simililer pataestne wagistri el paedolrib, cum ad stadii certamen albleias
producunt, muUa disserunt de labore pro coronis
perferendo, adeo ut multis persuaserint, ut vincendi sludio corpora contemnerent. Proinde mihi
quoque, qui Chrisli milites ad bellum cum inviaibilibus bostibut gerendum iostruo, et atbletaa
pietatis per abetinenliam praeparo ad justitiae cortnas, opus est oratione exbortaloria. (3) Angeli
aunt qui in singulis ecclesiia describunt ac recensent jejunaritium capita. Yide ne ob parvam eduliomm volnptalem siraal ei priveri angeli recensione, et teipsum apud euni qui exercitum collegit
obnoxium facias desertoris crimini. Mtnus periculum, si quis fugiendo ecutuin in acie abjicere
deprebendalur, quam si magnum illud eculum,
jejuniuui, videatur projecisse. Dives es ? Ne jejunium afleceris conlumelia , exckidens illud fasiidiose a mensae tu consortio, neve absque ullo
htnore e domo tua ipsum exputeris , a voluplaie
victum ac superatutn; ne quando ie renm peragat
apud jejuniorum legislatorem , teque longe majori
condemnatum inedia mulclel, eive ex adverea
valetudine corporis, elve ex alio quopiam trieti
casu. Qui pauper 597
bidum jejunium
faciat; quaodoquidem illud jam olim babet et domesticum, el mensae socium. Porro mulieribus
quam esl naturale respirare, tam est conveniens
jejunium. Pueri, velut plants virides, jejunii aqua
irrigentur. Senibus levem reddit laborem contracla
jam olim cura jejunio familiaritas; labores siquidem quorum facium est experimentum longo usu,
minore molestia efficiunt exercilatos. Yiaioribut
expeditus itineris comes ei jejunium; quemadmodum enim luxus cogii itlos onas perferre, nimirum
ea quae ad deliciag spectant circumferentet: aic
jejunium eos et leves reddit ei expeditos. Alque
bujus mundi mililibus pro laborum rat&one augetur obeonium : cootra, inter spiriloalea mililea qui
mious babet alimenli, plua babel bonorit. (4) Quapropter valde absurdum est non laetari de sanitate
animae, imo de commutatis cibis dolere, ac videri
lales qui plus tribuamus voluplali veiilris, quam
cur mentis. Nam in ventre aisiitur aatietati delectatio, sed jejunium in animam subvebil lucrum.
(5) Noli imilari Evae inobedienliam , noli rureut
e s l
n e
(4) Ex hom. De iejunfo, %
(5) lbid. 3.
y
U47
APPENDfX. STJtEOKlS HETAPlHtASTJS
snrpentem in couaitium adhibore, ednlitim ad car- ?,

neiu mollius curandam proponentem Ne causeris .
corporis infirroain valeiudinem ac debililatetu. ^ \ w
Neque enim mibi istas excusationes profers: sed \ , .
ecienii dicis. Age, dic mibi, jejupare non potes, et , ;
saliari per tolam vitam ac conficere corpus pondere , ciborum potes? Atqui infirmts , non ciborum va- ; \ rieiatem, sed inediam ei abslinentiara a medieis , * \
prescribi scio. Qui fit igilur, ul cum ista possis, . ,
iUa te noti posse causeris? Utrum ventri faciiius | ; ?
est tenui viclu iransmiilere noclera , an copia ci- \, , \
borum gravatuin jacere? nisi forte a naucteris ;
dices oiiustani snrcinis navem facilius servari quam \ , <*expeditam et levem. Nam oneris magnitudine gra- ;
vatam , quamvis exiguus fltictite adoriena demer- \ .
git: contra, cnjus sarcina moderata est ac modica, ,
, Iwec facile fluctus supcrat.
.
2.
2. (\) Quanquam non arbitror tanlo mihi Uh
bore opus esse, ut vos ad jejuniura exhorier, , *;
quanto ut dcborter ne qtris in vitium ebrietai . /,
incidat. Nam jejunittra quidem plerique partim \ , \ ^;
ob consoeludinem, partiro ob pudorem inler ipeos , . .
mutuum suscipiunt. Verum ab ebrietate raetoo, , , **quani vtnolenti non aliler quain palernam basredi- .
latem mordicus lenent. Quemadmodum enim qui ,
longinqaam profeclionem adornant, ila nonnuUi . .
vecordes bodie adversus qninque dterum jejunium ; ;
vino mdiilgent. Quid agis, honio?(2) Nemo po- , dicam uxorein legitimo conjugio ducturus , prius 6
soorta et concubinas domum iuducit. Neque entim C . \ ,
conjux legilima patiiur convictuin contubernium- , ,
que corrupiarum. Proinde tu quoque cum exspe- , ,
ctatur jojunium, cave prhis iiaroducas ebrieiatero, , ;
ecortum illud publicura , impmlicttiae matiem, i n - . ,
aanientem, ad oninia lurpilttdinis genera proclivem. ,
iejunantein inlra sacra sepu suscipil Dominus: \ , . aCpwv
ai luxu crapulaque plenum, velitti profanum et a , \ , eacris alienura , nequaquam 528 admitlil. Etenim ;
ai cras venias vinuro redolens, idque crudiiate cor- , "
ruptnm ac putrefaclum , quomodo libi crapulam , ). ;
pro jejunio impulabo ? ncque eniin illud cogila, , ; *
qitod meruni tibi recens infusum non est: sed
quod a vinnr purus non 8 , boc repuo. In utro . tt
le ordtae collocabo? inler ebrios, an inter jeju- ^ ,
iianles? Praeterita vinolentia te eibi asserit: prae-
sens inedia jejunium lestifiealur. Ancpps es, et ,
conlrovereum leinuleniiae veluti maiieipiom, nee .
vnquam dimittei le, idqite opiimo jure : qufppe quae manifcsta servitulis argumenta profeial, odorem vini vetut in lagena restdetiiem.
5. (5) Cujns magistri prsesentta pueronim stre3.
pitits lam fiiibilo compescit, qitam jejunium ob ,
oriens dvitatis tnmullus cocrcet? quis cotnesâtor ;
prodtit in jejunio? qHis cbortis lasciviens a jejunio ;
coactus est ? Mereiriciae cantHenae, insanae salialio- ; \ ;
nes subko diffngiunt e civilale, a jejimio tanqiiam , cV
(i) hoin n Oejejunio. .

) lbid., 12.
(3) Ibid., 13.
SERMO . DE JEJUNIO.
iro
49
- b austero quopiani judice i n exailiuni aoUe. Quod
(1). si o m n e e jejunium ad res gerendas in consilium
, adhiberent, nibil obstarei q u o t D i n u e per universuni
lerrarum orbera alta p a x esset, vtdelicet nec aliis
4)', gentibns in a l i a e insurgentibus, nec exercilibtis
^. * manus inter se consereniibus. In sunima , nec de, , serta baberent maleiicos, nec civitaits sycopbaistas,
. * nee mare piralas. Nec vita nosira lol s t i s p i r t i s , tot
\ , moeroribtis esset dilfcna , si jejunium viiam no*
. stram gubernarel. Videlicet unumquemque doceret
, , non lantum ab eduliis abetinentiam, verum eliam
, , a b avarilia el rapinis, deniqtte ab omni vitio pror . gus abhorrere, et alienura esse. (4) Jejunium
, magtium illum Sampsonem educavit , idque
, , quandiu viro adfuit, cadebant boslee mille, u r b i u o i
, portae evellebantur, leones robur m a n u u m illius
. " non sustinebant. Al simul atque ebrietas ac scor, , talio apprehendit hominem , Tacile hi manus b* , - stimm i n c i d i i , alqiw exoculaius, pro ludo exposilus
. , est pueris altenigenarum. lias, cutn jejunassei,
. ctausft eorfom tres ftfinos, ac menses eex. Elenim
, CIKH videret multam nasci e satieiate peiulantiam,
, necessario illis involuiUarium exfaine jejunium in6 tutit, per quod cilra m o d u m jam eflusam iiloram
, iiiiquitatem cobibnit jejunio, velut ustione aut
. sectione quadam, majorem m a l i progressum inler" e i d e n e . (5) Ut nwn hominum duram cerviceao
, - babentiutn cor indoieiOim emolliret, vir justus
. , , el Toluvl el seipaum ea calamilate cuiu cjelerie condemnare. Propterea, Vivii Dominut, inquit, t erii
, , .
- , ^ tqua supir terram , nisi per os meum : sic et
. roddidit viduae filium, i o r t i s facius adver&us
, ipsam morlero per jejonium. Nam nec boni operis
. ivAm nantiati ulitilas ulla; nec frucUis ullus jcju , Dii in publicum jaciati. (6) Quae enim oslenlalionis
. causa fiunt, ea nequaquam porrigunl fruclum i i i
; sseoulum vcnluium, veraio in i i o m i n u n i laudeai
; ooBimendaUonenique desinnnt. (7) Rursus quioaui
; viclus Elisei? quomodo aûd Suiiainilidem hqapi ; tio U6U8 esi? quomodo ipae propbelas excepit?
, Nonne agreslia olera ac farinae pauxillum bospi, (2) talilaiis mtinua explobanl ? quo lempore eiiam co . , iocynlbide sumpia , eraol periclUaiuri qui gusla . - rant, ni fuieset jejunaloris 599 prece di&sipalum
U veoenunj. Atque, ul semel o m n i a dicani, reperiee
.
quotquoi biere sancti, omnes per jejuoium ad vifcam Deo dignam instiiulos fuisse.
D
6 4
4. ,
, ,
(5), .
,
.
Judic. xiii, 14 sqq.
4. Ea est naUira corporis cujusdam, oiiod

amianion vocent, ut igni consuiui non poaeil. Id
8i inflammaponatur videiur quidem ignescere, i l
in prunam verti: sed si eximalur igni, pcrinde
quasi fuiaset aqua iUugtralum, evadit purius.
Hitjusmodi eraot trium ilioriim pueroram corpora.
" Reg. ,.
(1) . Godicum aller .

(2)
Stc contexlus ei codicum uller. Ediit
\i) ".
d i u cx eodeiu codtce et ex conlexlu.
Hsec ad-
(4) Ex hom. u De jejunio. 14.
(5) Ex boni. De jejuuio, 5.

lbid., 2.
Ibid., 5.
APPENDIX. S T M E 0 N I 8 METAPHRASTJG
t*5t
naluram amianli per jejunium habeolia. Siquidem \ ,
in vcbemeoii fornacis flamma quasi nalura fuis- *
sent aurei, ita apparucrunl noxa ignis ac injuria 6. \ . (
euperiores. Quin el auro osteusi sunt foriiores. , '
Neque enim ipsos conflabai ignis, sed integros i l - . ^*
libalosque luebatur. Atqui nibil est quod iliaro , ,
tiiai flammam susiinere potuissel, quam naphtbe, \ ,
pix et sarmenla sic alebanl, ul ad quadraginla \ ,
novem cubitos diffusa esset, atque circunijacentia iwpxiti
depaacene, pluriraos Cbaldaeos absumpserit. Hoc , raSq,
igitur lantum ineendium pueri cum jejunio ingreesi \
cooculcarunl, liquidum ac roscidum aerem in igne . lam vebementi respirantes. Neque enim ignis , .
vel pilos illorum ausus est attingere, eo quod a ,
jejunio eseent aliti. Porro Daniel vir desiderio- , \ , \ ;
rum , cum ires hebdomadas panem non edisset, , . '
nec bibissei aquam , demissus in lacum eliam leo- , ,
nes jejunare docuii. Neque enim leones dentea in ,
illuxn impingere valucruut, perinde quasi e lapide, . \
aut aere, aut alia quapiam rigidiore materia con- , ;
cretus fuissel. Adeo jejunium velul quaedam ferri . ;
tiociura Crmarat viri illius corpus, ac leonibus , * ^
insuperabile reddiderat. (1) Nequaquam Mo&es au> , .
aue fuisset verlicem moniis fumaotem atliogere, , &
neque ingredi in nubem, nisi fuissel jejuoio obar- *
matus. Per jejunium legem accepit digito De* ,
scriptam in labulis, aique in montis quidem ca- . ,cumine jejunium legem impelravit, in radice vero 6monlis ingluviea ad idololatriam demenlavil. Quod . '
enira famulus quadraginla dies jejunus assidue .
versans cum Deo deprecansque confecerai , id G *
unica temulenlia reddidit irritum, iufruaiferumque.
Nam labulas quas jejunium impelrarat conscripias . ,
digiioDei, ebrielas comminuit; judicavit quippe ; ,
propheta ebrium populum dignum non esse, qui ;
legera acciperet a Deo. Ecquid inquinavit Eean, et ,
senrtim fecii frairis ? nonne edulium unum, cujus , gratia vendidit jus primogeniti" ? (2) Gum qua- , . rj
draginla dierum jejunio repurgaset animam Elias; ; ;
i u demuro in spelunca qiue esl in Ghoreb, pro- , \
roeruit videre Dominum, quantum q\iidem licet , , , *
homini videre. (3) Quorum eadavera pro$trata sunl
) &
in deurto " ? nonne eorum, qui esum carnium ,

flagitabant? Illt donec erant contenti roanna, et ,
aqua de pelra fluente, superabant iEgyplios, per .
mare faciebant iler, Non erat infirmus in tribubui eorum . Posleaquam w o recordati guol carona
ollas , et deeiderio reversi sunt in ^gyptum, non viderunl tenam repromuaam.
5. Ac ne Daniel quidem ille sapiene vieiones D . '' &,
vuUsaet, oisi jejutiio reddidie*et animam limpi- .

diorein. Siquidem pinguiore pasiu ceu furooai quidam vapores exhalanlur, qai lucem 530 saocli ,
Spiritus in bominis mentem irradiantero , qiiaei . dcnsa nubes interveniens, intercipiunt. (4) Som- \ . ,
nileves, ejuaque modi, qui excuti facile possint, \ , Xcry
Dan. x, 4. Hebr. , 47.
(1) hom. De iejunio, 4.
Ibid., 5.
Paal. civ, 37.
Exod. xvi, 3.
(3) Ibid., 8.
(4) Ex epist. n, 75.
SERMO . DE JEJUNIO.
1254
1255
* ' ; \ naluralem cura tenui victus ratione necessitudi . nem habent : iroo vero de industria magnaruro
, (1) rerum curis interrumpaniur. Nam aliiore corre, , ptum esse sopore, membris solutis, iia ul facilis
. pateat aditug imaginibua a raiiooe alienis, id quo, , tidianse morii addicii ila dormienies. (4) Moses ut
. \ \ alteram acciperet legem, altero jejunio opus ha , buit. Nisi el una cum Ninivitis jejunassent ei
. ipsa bruta animalia, baudquaquam effugissenl sub, . v e r s i o D i s corominaUonein. (5) Magnum procul du - \ bio moriaiibus boiium eet jejunium, quod quidem
Dei decretam revocavii. Prociamata est Ninive
, . post triduum aubversio, et conversio ad Deum
(2) , - vicit subversionera. Subversionis siquidem c o m , minatio propter conversionero relaxata eat. Can , \ B didi et ingenui peccatores Ninivila?, audito Jona
\ - subversionem prodicante, per jejunii modum com . - minationem cobibuerunl, et confessionis oratio ; , nisque remedio altraxerunl salutem. (6) Qais rem
\ , fainiliarem diminuit in jejunio ? Recense hodie
. domus eupellectilem, ac posiea denuo nuroera,
, (3), , nihii deerit ob jejunium in rebus doineslicis.
Nullum animal deplorai mortem, nuequam san . * guis, nusquam senleutia ab inexorabili veulre
. adversus animantia prolata. Cessat niacbaera co * quorum, mensa conienia est sponte Dascentibtis.
\ \ ; - (7) Lepidis auletn Encralitis ad praeclarani eoruin
, - quaestionem, Cur nos eiiam non oronibus vesci. , mur ? huc deiur responsi, nos eliam excremenu
^ nostra aversari^ Ac quantura quidem ad digniu, \ tem, olera herbae nobis suui carnes : quanUim
, vero ad uiilium diacr^lionem , qucmadmoduni el
. - in oleribus noxium a salubri separaiuus, iia et
\ , \ \ in camibus ab utili noxium secerniiuus. Nam cerla
* * et cicula olus est, sicut eliam caro esi vullurina :
, , sed tamen nec byoscyamum sanus quisquam co - medet, nec cane vesceiur , nisi urgenie sumnia
. ' , necessitate; qui tamen comedil non peccat. (8) Da to respirationem et moram coquotuo, slne va \ care slruclorem mensarum; eisle poctllaloris nia * \ nutn; sit aliquando rcspiratio variorura bellario , \ \ , rum ac cupediarum arcbileclo ; conquiescat lau\ , \ dem ipsa domus ab infinitis lumultibus , a fumo,
\ . a nidore, ab bis qui sur&um deorsum curetiant,
\ D ac ventri velui imperiosae dominae minisirant.
, \ Det, d e i , ioquam, aliquantum vacaiionis el
\ , venler o r i ; paciscalur nobiecum quinque dieruin
, . " , inducias, qui semper alioqui flagitat, uec un * , - qoam desinit, dum quod accepit bodic, craa
obliviscilur. Cum fuerit expleius, tum de absli .
nentia philosopbaiur : ubi detumuit, dogmalum i l lorum obliviscitur.
6. (9)* Sed jam lempus est, ut causa apud im6. ' , (1) . Codicum alter .
(2) , etc. Locum bunc sanavimug et
snpplevimus quae decrant ope codicutn alierius el
ipsiiis contextns. Editi ; .
(3) . Hêc addila ex eodem codice
et ex contcxtu.
4) Ex hom. Dejejunio, 6.
5) Ex bom. Dejejunio, 622.
(6) Ex hom. Dejejunio, .
(7) epist. ccxxxvi, 363.

(8) Ex hom. De jejunio, 6.
9) Ulerque codex iudicat epist.
. SYMEONIR UETAHIRASTj:
ir5
peratorem insanabilia nobis praeeipientein breviier aroiondiota , desinamus. (i) Velis nobis , aerenissiuie, , . tiparcere; qi tanliun possidcmusquanium , si , , , ,
bodie eomedere voluerimtts , nobis non sufficiet. , f ub.
Cessat apud nos , ut par est, coquornm nrs; , , ' :.
nec eorum cultcr sanguinem ailingit. 531 Gibo- .
rum noslrorum optimi , quibus afQuimus , berba- * , &,
rum folia sunt cum pane asperrimo , et vino acescente : ne soilicet slupeiites sensus nostri ob ,
venlris ingluviem in vesania versenlur. (2) Et , * )
queniadmodum in vestimento necessarium praeci- .
'ptie seciandmn : ita in cibo panis explebil ne- , \ ^
cessiialeni ; aqua sedabit sitim recte valenti : , >
quibus aceedent qtiaecunqiie ex legumiuibus pul- , \ tnpmenta corpori *vires ad necessarios usus conser-
vare possunt. Ederc aulem decet, non bellaan . , liwn specietn pra&enles , sed ubique modestiam , *
ei letiilalem atqne in volupialibus continentiam \
relinenJes. (o) Sed quid faciam ! Cum eorum . ; " &>
quas dicta sunt copiam considero , ulira mo- ,
dtim ferri me video : ciim autem iierum ad *gapienliae in opificiis splemlescentis varielatem , <r!*i
respicio , ne incepisse quidem narrationcm mibi rasavideor. Atque etiam diutius detinere vos non \ , . ?
fueril inutite. Quid enim quis ab hoc tempore ; *
ad usque vesperatn iacere possil ? Vos non ur- ,
geui convivaiorcs , non vos compotationes exspe- . ", , ,::
elant. Unde , si videtur , corporali jejunio ad (5
cxbilarandas animas utemur. Saepe inservisti car- \ &,
ni ad voluptaiem cnpiendam hodie a n i m a 3 ser- Q . rire persevera. Delectare in Domhio , et dabil ,
libi petitiones cordh tui . Qaid enim prodest, . su
quaeso, corpore jejunare, animam vero innume- , ;
ris malis referlam esse? Qui vero male non agit, , , 6
alias aulem otium agil , quid tion loquilur vani? ; ^;
quid absurdi non auscuitat? Nam olium Dei l i - ,
inore d!lfotiium , iis qui lempore uli non noruni, . &,'
magisler est pravitaiis. Fortassis igitur aliqua * 6 fi ;
etiam utililas ex iis quae dicuntur , percipielnr a *
vobis ; stn ininiis, saltem licct vobis per praesen- " , ;
tem occupationem non peccare. Quare diulius ,
vos detinere , est diulius vos a delictis araovcre, , 5;?aique ad cocleste illud regnum veluli manu , , '*7
ducere. Quod quidem assequi nos urones conlin- , \ , .,,
t
1 5
ft
gat, i i i Chrislo Jesu Domino nostro, quia illi , xa\

debeturgloria, et honor, atqae adoratio, aelernoque , \ , \ !^ '
sknul Patri, ac sauctisstmo vivificanlique Spiritui, . .
nuncet semper, et in eaacula saeculorum. Amcn.
.
DE MORTE.
'.
SEUMO X I .
1. " , ! ;^
1. (4) rem mirandam, cbarissimi! m urrnsquisqiie noblrum ubi e materuo sinu exivil, sialim , .
Psal. xxxvi, 4.
(1) Ex eptsi. XLI, iU

(2) Ex episl. n, 7i.
(3) Ex boiu. viii in Hexaem., 79.
(4t Ex h.Quod muvdanh adh&rendum non iti

(5) '^. Sic conl. xtiw codit^
ailer. Edili .
I25S
SEIUIO XI. ]> MORTE.
* lemporia fluentp illigatus rapilur, setnper a lergo

\ , diem quam vixit relinqu^ns, nec unquam ad
, , heslernam, eliamgi velit , reverli valens. NQS
. \ , auiem laelamur cum progredimur ulterius, et per , , mutata aetate quasi nonnihil acqvirentes, gau, \ , ' demus, ac beatura quiddam ducimus, cum quis
, . ex puero vir , et ex viro senex factus esi. Sed
ugil uos, tantum vitae spalium a nobis amiiti ,
, - quantum viximua; sicque inscientibus nobis v i u
, absurailur, quanquam semper ipsain ex eo quod
\ ^ anle aclum csi, quodque jam praeterfluxit, nu>, , - tianiur : neque cogitatuus quam incertum sit,
532 quamum nobis lemporis ad hunc cur&uui
. , iinpertire velit qui nos ad boc iter perficieudum
,\ - misii. Ncque diligemer considerare volumus, qtia
sarcin leves sinl nobis ad hunc cursupi, el U \ , les, ut cum colligeniibus iransferri possint : qup
, - vero graves sint ct molesfce, atque buini deflx^,
et ojusmodi, ut suapte naltira hominura propriye
. * , - nunquam csse possint, nec possessores suos per
* , - angustam illaro portam subsequi permitlaniur.
. & , Sed tamen rclinquimus quae colligenda erant:
, quas vero contemnere par fueral, colligimua. Et
* & - quse nobiscum copulari, vereque esse possuoi
, (1) - ornamentum animae aimul el corpori conveuien*,
, , - bis ne attendimus quidem : quae yero perpeluo
, \ , aliena manent, solam nobis infamiam inurentia ,
, . " ea coacervare niiimur ; inanem opcram sumen , tcs , atque ejusinodi suscipienles laborem, perinde
Q ut si quispiain , seipsiun seducens , in pertuspni
, \ dolium infundere volueriU (2) Quemadniodum
eniro qui aliqtiod iter baud reiuisse uscepUiiti
, p conficiunt, gressus pedum ad cursuiu peragepduui
ceriaiim ullerius promoventes, jugiierque gres , sura buoii prius fixum veloci allerius traHslaUone
, \ \ - posteriorem reddenies, pcrtinguni facile ad viaa
, \ flnem : ila qui in vitam a Condiiore introdu. \ cli sunt, statim in ipso inilio paniculag ten>po , \ ris ingredienles , ac priorein semper pqsterio rem relinqueniee, ad vit* terminum penreniuiH.
. , Nam baec vila praesens mibi \idetur continua
quasdani et porrecia via esse , et iier astaiibus
, quasi quibusdam mansionibus interstinclum :
, , \ quod ul profectionis initiura partum malemum
' , j) unicuique exbibet , ita cursus Gaero tenloria
sepulcroruui ostendit. Atque Jiuc ompes con
ducit, alios ciiius, serius alios, ei bos quvdem per omqia teroporis intervalla profeclos , alios vero nt in primis quidem viiae statiouibuo
conamoralos.
2. (3) i)eus enim qui formavit nos ei animavit,
2. \ ,
> , animae cuilibei Iribuit propriam guamdam y\ut
. nioram , et aliis alios exitu terroinos ,praftxii.
, - Eleiiim cerlo quodam consilio voluit alium diu^
tius in carne permanere : staluit vero alium ociue
, vinculis corporis exsolvi, juxta ineffabiles aapien \ . " liae aique jusiiiiae SMB raUones. Quemadmoduin
r
(1) ". Sic Regitis codex toiies

cila;us, ac ipse etiaui contexlus. Edili .
PATROL. G R . X X X I I .
(2) Ex hom. Quoamumlapi* adh&rendum non siU
164.
(3) Ex bom. t mar). f*Uuam 33.
9
40
Dl. SYMEONIS METAPHRASTiB
HC3
Igitur e i i i i qi in carcerem conjiciunlur, alii , ol

dUilius detinentur in carcerum cruciatibus , alii (4) .
ab ea calamitate liberanlur citius : sic et animse, . .
alte quidem diutius, alise vero minus in bac vita * \ , )
detinentor, pro cujusque merilo ac dignitale, ], &
T)eo, qui nos condidil, rebus cujusque noslrum ,
prospicienle sapienler , et alte, sicque, ut mens \ , -^
horoinum allingere non possit. (1) Quemadmodum , \
enim qui in navigiis dormiunt, sponle a vento in . "
poftus dedueuntur , ct quamvis ipsi nequaquam
senliartt, cursus tamen eos ad terminum ducit : \ , \
gic t nos , diffluenle vitae nostrac teropore , in- , *
sensibili vitae noslne cursu vehu continuo quodam \ , #
et irrequieto motu unusquisque ad proprium fi- , \
nem festinamus. In bac vila viator es : omnia
transeunt, post lergum luum relinquunlur omnia. .
Plantam, 5 8 ^ berbam, aquam, aut qnidvis aliud , :"aspectu dignum in yia vidisti : paulum oblecfa- . \ ,
-tus, mox prateris. Rursus in lapide*, convalles, * ,
prsecipilia, scopulos et palos, aut etiam in feras, . \ :,
in animalia repenlia, in spinas, el in aliud quod- \ \ \ , m
TW infortuniuirt incidisti : postquam es paululum , , \ ,
afllictus, mox ista reliquisti. Vita est ejusmodi : , . >
neque ejus delictae , neque raolestiae constanter ,
perseverant. Hodie tu coluisti terrara, cras alter, . post bunc colet ct alius. Videe agros hos et do- , \ , \ ' .
cixix;;
mos sumptuosas quoties singula , ex quo exst*
stui.t, noroen jam rautavere? Dicebantur bujus ' fsse , postea ipsis impositum est nomen aUerius, ; , ,
td alium transierunt, tum demum alicrius esso , .
* ,
dicunlur. Nonne ergo vila nostra via est , alio
tempore alium excipietis , el in qua sibi invicem , \ ^;
succedunt omnes ? (2; Alias quidem vias quae ex , &
urbe ad urbem ducunt, licet declinare, et per , , *
eas non proficisci , si quis ita volet: baec vero , *
vit istius via, eliamsi nos differre cursum vo- , luerimus , eos qui in se incedunt viatores violen- , \ Utr apprebensos ad deslinatam a Domino metam * .
trabil. Nec fieri polest , ut is qui semel extra \ jiiov
porlam ad hanc vitam deducenlein egressus est, , \
idque iter inivit, non eliam ad illius terminum \ .
perveniat.
3.
3. (3) Ne igitur preiiosissimis vilissima praferte,
neque male commutelis , dum morlalem hanc , ,
-vitam immortali beata3que illi qoieti anteponitis. 9 >
Siquidem pneter ignominiae affeciiones , quibus (5) . " &
, *
T o l u p t a r i i plerique subjecti sunt, adbuc etiam
vvitse necessiiates, magnanimiiatem a n i m a B fran- , \ , ^Jjfti^
gentes, ipsam veluti redigunl in serviiutem, dum , >
ad carnis famulalum illam delrabuut. Ubi au- , tem servilus^ illic esse et ignominiam liquct. " , \ , fc*
Fttgieiida igHur est vita, cui ignorainia conjun- , .
eta est.
1
Non mngna facio
inquil,
si me hero tradarn
tibi ;
Ovcir , , , &
* &^'
4) Ex hom. in psal. 1, 94
(4) ^. Ident codex k*}&>
'2) Ex liom. Quod vixindanis adharenaum nontit, imcnlorum crucialttui,
(3) EJL bom. in psal cxv, 375.
(5) . Sic Regiiis codex tl coM*

lus. Edili .
51
SERMO XI. DE NORTE.

, (4) rd
[.
tm
Tibi namqu* servu$, quod luum eu tibi ojfeto.
- - Oranino enim res creatse Creatorh servae sunU

. (4) Oportet igilur vivenlem in carne incolam es>o
* hominem; migrantem antem ex bac vita, in pro\ , - priis locis requiesccre. Propterea eliam Abra>&- \ - ham in hac vila incola crat cum alienigenie, ac
, - ne passum quidem pedis terrae proprta possedil:
- in sepultura autem propriam sibiuietipsi lerram,
qv . quae corpus ipsius exciperei , argenlo oicrcatus
( , est. Porro beatum plane fuerit, rebus tcrrenis
, non ut propriis nos addicios esse, neque rebua
(2) pr&senlibus lanquam naturali cuidam patri
, , adbaerere : sed nostram hic commoralionem, quas
cx condemnatione nobis imposita cst, moleste
. ferenles, ita pcregrinari, quasi ob aliqua delicla
: #; \ \ (); ajudicibus in exleram regioncm ex palria pulsl
\ \ , \ essemus. (5) KlTerm vero ob divilias ? jactas le
; , , ob majoruni nobililatem ? de palria ac pulcbritu , ; dine corporis, deque delaiis ab omnibus honori: . bus gloriaris ? Uane ignoras , mortalero te esse*
; terram esse ct in terram reversurura ? Circum{ ; \, - fipicc eos, qiii anle (e degerunl in similibussplen:, ; ; ; doribns. Ubi sunt qui magistratus civiles gesserc?
; " ubi 534 ^belores illi inexpugnabiles ? exercilumxi
, ) , duces, satrapse, tyranni ? Annon omnia pulvis ?
, \ . annon omnia fabula ? annun ipsorum memoria
, , conservalur in paucis ossibus? Conspicito sepul, , - cra , num possis servum ab hero, et paupereni
. \ - divite discernere. Discerne, &i quo modo poles
vinctum a rege, forlem a debili , formosum a dc, .
formi. Itaque naturae si memineris , nunquam *
exiolles.
4. , 4. (6) Quacenim utilitas esl diviti morienti, cum
; non qurat secum aufcrre diviliag ? qui scilicet id
, - ex earum possessione lucratus sit solum, quod
- ipsius anima in bac vila ab adulaloribus beau
. - praedicata sit. Verum cum moritur, non assumcl
: omnem banc opulenliam : vix indumentum acci , \ , piel, quo pudenda ejug legantur, idque, si visum
. ' , fuerit famulis ipsum amicientibus. Bene cum e
\ * actum fuerit, si cxiguam terram sorliatur; eam , que ipsi a funeris curatoribus dalam ob commise , \ , rationem, qui ei isibsec preslant, ob comniunis
ryjx , - D humans naturae reverentiam, non ci haec largien?5. " , * tes, sed humanam naturam honore aiBcienles.
, \, (7) Itaque nibil eorum quae io vila jucunda sunt, ei
' quorum gralia plerique Insaniunt, vere nostrum
, , est, aut ex sc esse posset : sed ipsa omnibus pa . riter extranca, lum iis qui eis frui videntur, (um
, - iis qui ne illa quidcm atlingunt. Nec enim si qui in
' - viia plurimum auri congcsscrint, id ipsorum pro , prium perpeluo manet; sed aut adbuc viveniibus
4
(1) . Sic eiiam idem codex cum concxtu. Eilili .

(2) . Hic quoque Regius codex confentit cnm contexlu. Edili habebanl .
(3) . Sic Basilii contextus. Codex
lcgitia . Edili .
(4) Ex hora. in ptal. xiv, Sn2.

(5) Ex hom. in illud, Attende tibi , 21
(6) Ex bom. in p$aL XLVJII, 487.
. (7) Ex bom. Quod mundani$ adhccrendum tm
sit, 465.
42<&
APPENDIX. SYMEC X I S M E T A P I I R A S T y E
^
c illud ondiqne constringentibus elabittir ad po- \ ^ \ , | ; ^
tentiores affiuens, aut jara morlem oppetenies dese- \ % %
rit, nec vult una cum iis qui ipeuni comphrarunt, . '
peregre proQcisci. Sed bi quidem ab eo, qui vi ani- ; Ebd
raas a misera hac carne eeparat, ad ineluciabilem , ^.
migrationem tracti, frequenter convertenles se ad ,
pecanias, sudores quos a juventute ob eas emisere, ? * ! htdeplorant; diviliae vero in alienas manus commi- ^,
grani, posteaquam solum illis colligendi laborem \ .^.
atque avaritiae crimen asciverint. Neque si quis . * , '
innumcra terrae jugera possideat, el magnificas \ , >tedes, et animantium greges omnis generis, fue- , \ &
ritque humano omni poteniatu septus, his perpetuo , ' tep
fruilur : sed eorum dominus brevi dictus tem- (2) , ;
pore,attisrursus opes cedit, ipsum vero exigualellus , ^.
recondii. Imoetiam spe antesepulturam, et ante- ^ ,
qnam binc discedat, videbit sua bona ad alios, , , \ :
eosque fortasse inimicos, transire. An ignoramus , .
quam mulli agri, quam multae aedes, quam mullae , , , |
gentes ac civilates, etiam adbuc vivemibus qui ea \ , \ (3) |
possederant, aliorum dominorum nomina prioribus , &;
exntis induerinl? et quemadmodum i i qui olim \ , \ ;
aervituti addicebantur, conscenderint principalus * xs)^
tbronum : qui vero doraini herique vocabantur, si , ,,
tum subditis scderent, bene secum acturo arbitrati , &
sint, ac succubuerini suis ipsorum servis, rcbus, , {
velut in tesseraruin circumaclu, derepente irans- ;
9
iniUaiis?
5. \ , b>
5. (1) Quandocunque berbam feni et florem conspexeris, vcniat tibi in mentem bumana natura, banc , ,
sapientis isaiae imaginem recordanti: Omnis caro ' ,
trt fenum, et omnis gloria 535 hominis utflosfeni , &
Nam vite brevitas, et prosperitatis humans laeti- , \ .?
tia, bilaritasque haud diu duratura accommodatis- ^.
$imam apud propbetam soriita est similitudinem. .
Hodie qui floret corpore, qui prae deliciis carno- , ^'
sus eet, qui colorem pr aelatis flore efllorescenlem , ;
prse ee ferl, qul viget el acer esi, et cujus nequit ,
sustineri impelus, bic idem cras miserabilis est, \ , ovro;
aut tempore marcidus, aut morbo dissoluius. Quis- , , .
,
piam diYiliarum copia inclaruit, ipsumque aduiatorum circumstat multiiudo : adest fictorum arai- *
coruro graliam illius venanlium, comitatus : fre- , ' *
quentes eunt consanguinei, iique simulalionis ar- , \ *
tificio eruditi: adest agmen sequacium innuraero- ] ^ , \ \ >
rum, qui partim parandi sibi gratia, partim ob alias '
necessitates ipsi aslant :quos dum et abiens, ctite- \ \ , ;rum rediens, secumirabit, in se occurrenliuiu con- . ac^V
citat invidiam. Adde divitiis etiara civilem aliquam , \ jbswA"
poiestatem, aut eliam dilatos a regibus bonores , , fr*?*
aut genthim gubernalionem, aut cxerciluum impe* , , ^'
rium, prseconem magna voce ante ipsum daman-. \ ^
ttm, liclores hinc ei inde subditi timorem gravig- , . * ^
fioinm inferentcs, plagas, publicaliones bonoruni, , , , 4?*"
{
laa. XL, 6.
( l j bom. ln HeXaem., 41.

(2) ., Sic codex Regtus, multo meliua, quam quod in editis ac ipso coniexlu legiiur,
, ab hh accepto nontini
(3) . Ilnnc \ocem addidintis ex cojfct
Rcgio et conlcxlu.
65
SERMO X I .
-DE MORTE.
6 ; . \ exsilia, vincula, 6 quibu hitolerabilis iUesub-

; , \ , - jectorum metus concrescit. Quid vero posi hoet
una nox, aut una febris, aut pleurilis, aut pulmoai
;,
, * inflammatio, bunc bominem cx boroinibus abte , \ piuia abducit, illico omnem illius scenam nudat,
. - atque gloria illa ceu aomnium esse convincitur.
Quare aple propbela humanam gloriam cura debilissimo flore comparavit.
.
6. (3) Sed quainnam speciosam parcimoniae cau6. - sam nobis afferuni i i qui attoniti hujue viue rebiie; , adeo inbiaiu ? Non vendo quae babeo, neque do pau*
;, * * peribus, obnecessarios vit ueus. Sed poeteaquam<
: , divitiis iruitus fuero per omnem viiam meam, post
, \ linem vitae mex pauperes constituam baeredes fa . " - cullatum mearum. Gum jam non versabere inicr
>, ^ homincs, lum humanus fies et liberalis; cum mor, . tuum te videro, lunc dicam le fratris amaniem.
, , \ Multa libi debebilur gratia ob muniOceniiam, quod
in sepulcro jacens et in terram resolutus, jam in
, \
. , , - sumptibug faciendis largus exstiterle atque onagoa, $ , ; nimus. Dic mibi, quseso, quoramitam temporum
LAX* , , \ - mercedem exposces, eoruiune quibos vixisti, **
J ^^, - eorum, quae post mortem secula gnni ? Sed quo.
() ; lerapore vivebas, voluplalibus dedilus et deliciig
; , \ difflucns, ne aspicere quidem egeoos sustiBQisiu
. Jam aulem quaanam actio est mortui ? quae quoque
, operis merces debetur? Ostende opera, et reposce
, remunerationem. Nemo soluiis nundinis negotiatur
. - nec post certamen superveniens coronatur, neepoil.
. \ - ^ bellum egregia edit facinora. Nequeigitur post vitam
, - locas ullus cst pietaiis excolendae. Nam ei atra^ ; roento actabulis fore te bencficium pollicerie, quls
; annuntiabil libi exilus tempus? quis generie rooiti
sponsor erii ? Quot violentis casibus abrepti aaot
, 0
w 1 , quibas ne vocem quidem edere per morburo licuit I
&* ; Quid igitur exspeclas lempus, in quo plerumqne
, \ , \ . ralionis non eris eompos? cum videlket erU 58
' , \ profunda nox, morbus gravis. nemousquaiD qui
adjuvet. Deuide conjeclis buc et iiluc ocvlis, ir , *
, cumsiantem te soliaidinero connpiciens, iuncde , , menliain luam inielliges; lunc lugebis Slultilkun^
. " quod praecepium disiuieris in hoc lempua ialeriak
, ^ | duin vivcbas volupialibus indulgens : (4) mortuus
ivaiov, . vero, mandala perficiens. Quoad vixisu, te pee
, , \, | prretullsii mandato; noriuus vero, tuoc inimicia
*5;. \ ; , prxceptum anteponis. Etesim neaccipiat homo ille, accipiat, iuquit, Chrislus. Atquidillud? bosiiumoe
;
ullio, an proximi chariias ?
7. (5) Ne igiiur eorum qui hioc excedon^ naaxi7. ,
, - moque ploruin eortem iugeamus, eed potius ortum,
\ . el corum in banc vitam i D g r e s e u m . Nam iutroitus
&
' P ' \ in bunc mundum adjunclam babel ignoimniam sor'^ \ , \ * - diumiett>ri8quei earaib rerum, qHannn neaspe (2).
ctum quidem facile ferre possel noslram aliquis,
lii - qui in vita preoivimus. Per talia enim nectifeitate
4
{[) . Hxc etiam, qtise deerant in

îtis, ex eodem codice et contexlu supplevimus.
) ... . Legendum videtur^
*... . EDIT.
(3) Ex bom. in bhites, CC,
(4) Ibid., 01.

(5) Ex hom. in ptal. cxv, 374.
APPENDIX.
tf07
SYMEOXIS R ASTJ
Baluraeconstttutus est carnea nathrilalis ingreasus: :}

contra,exiLu&, ei is qui binc flt abscessus, pretiosus , \ ,
est et illuslris, non omnimu hominum, sed eorum, , , \
quisanete et jnsle banc vitam transegerunt. Pre- . Tijiy^
liosa igitur est mors, non preliosus horoinum orlus. ,
Stminalur enim, inquit, in ignobilitate, surgit in glo- , \, , crcVij
2
7I
ria: $eminalurincorruptione $urgit in incorruptione .

t
Cum eliaro Judaice interirenl homines, abominanda

erant cadavera : ubi vero contigit mors pro Chrito, reliqtiias sanciorum ejus stinl preliosae. Anlea
dicebatur sacerdotibus et Nazaraeis : Non contaminabilur super ullo morttio : et, Siqute letigerit caT
daver, immundut eril ; item, Lavabis tua ipsius
;.
,
* 6i, . TC^
\ , Oi
' \ , :r
,-
11
vestimenta . Nunc autem qui martyris ossa leli- (6)r . ~:*

gerit, ex insidente in corpore graiia quamdam san- , ;
ctitatis parlicipalioneni accipit. Pretiosa enim est . yp
incontpectu Domini mors tanctorum ejus
Com-
'.
para itaque moriem nativitaii; a c eum qui liberatus , xa\

est i g R o m i n i a , lugere desinas. (1) Cum justis enim .,
exauliare, simulque laelari, p r a 3 c i p i t nobis sermo \ 6
divinus : lugeamus vero et lamenlemur cumiis qui * '
ex powiitentia effundunt lacrymas : aut etiam eos , \ 6 ai
qui nullodoloris sensu tangutitur, dcplorcmus, quod , .
perire se neintelligant quidem.Caelerum imptevisse . \ \ Oivry
mandatum haudquaquain putandus est, qui bominuro , (7)
inortem deplorat et cum lugentibus edit clamorcm. ! ?;
Neque enim laudaverim medicum, qut cum opem . , \ pc:,segrotaniibus ferre deberei, roorbis ipse rcplere- , iwtur. (2) Sic etiam David cum amicissimuni sibi Jo- . nalbam lugeret, bostem quoque suum una luxit, , , \
IhUo $uper te, inquiens, frater tni Jonathan ; et, ' , ' , , \
FiiicB Israel, tuper Saulflete ** Huncquidem l u g e t , ,
Socvl
1
peccato immortuum; Junathan vero ut bominem

tibi per totaui vilara conjunclissimum.
, :
, xoivwff
.
8. , w
S. (5) Homines eniro mors invadit, expletia vitae
termlnis, quos unicuique ab inilio constituit ju- ,
dicium justuro Dei, quid cuique nostrum con- , dpfyducat, longe prospicienlis. At filii charissimi mors \ 6{*'
^
aninnim luum dolore opprimit. (4) Quis enim adeo
corde lapideo, aul omnino bumanae natura ex- . \ , f,
perg, nt in 537 ejusmodi eventu nihil paiiatur, , *3&;
aut modieum dolorem animo accipiat? Domus splen- , ^*
didae soccessio, fulcimentum generis, patriae spes. (8); , 43
parentum piorum germen cum innumeris votis D , \, ;^
oJucatum, in ipso aetalis flore, ex niediis palris , rr;
iiianibu erepluin abjt. Haec quara adamaniis na- ,
ttiram non valeant dissolverc, et ad commisera- \ .
tionem adducere? (5) Igttursi obea qua? accide- , \ ; ''
runt lagere, et lacrymas effundere volamus, tem- xal tepfe"
pas Titao nobis non sufficiet; nec si homines ,
1
I Cor. xv, 4,45. Levil. , 59 "ibid, 25.
(\) Ex bom. in mart. Julitlam, 41.

m Ex hom. De gratiarum actione,^.
(5) Ex hora. Quod Deut non cst auclor malo-
mm, 74.
(4) Ex epist. v, 77.

i5) Ibid.
(6) *. Sic Regius codcx. Edili
"Psal. cx?, U.
U Rcg. i , C.
. Lcgiiur In ipso conleilu

.
(7) .
codice et coulextu.
(8) .
.
Udtc addiu cx
r
Regius codex 1992, w ' ^
1*69
SERMO I I . DE MORTE.
*70
61 * , omnes nobiscum gemant , infortamo plancium
adaequare polerunt: imo eiiamgi fluviorom aquat
, lacrymae Aant, nequibunt casus illius lameota ex: . plere. (4) Quare adhorlor te, ut afrenuuro albleiain
, . ut conira plagse magniiudiflem obnilaris, nec auc , \ cumbas ponderi dolorig, neque absorbcaris ani, - mo; persuasuui babens, etsi raiioneg eoruni quas
, a Deo dispensantur, nos lateul, al profecto quod a
, gapienle nosque amante dispensatur, acdpieudura,
\ etiamsi molealum sit. Novit enim ipse, quomodo
, . , unicuique dividat quod uiile est, el quam ob cau , \ eam inaequales vit Urminog nobis prseslUual.
. " - Egt cnim causa aliqua hoininibug indeprehensa,
, ' ob quam alii quidem cilius binc abripiuiitur, alii
, \ - vero diutius ia hac calamilosa vita ad aruotnas
: . " & perferendag relinquuntur. ltaque in omnibus ad orare illius in nos amorem dobemua, nec segre
, , ferre; memoree magnae illius et celeberrimae vocig*
, quam magnus ille atblela Job emisil, cum in uno
, - convivia Uberos decem exiguo lemporis roomenlo
oppressog vidit: Dominut dedil, Dominu$ ab$tulit:
,
(1) ido- . sicul Domino vitum, ila et facium
estAdooirabi-
, . lem illam vocem nostram faciamus : par mercee a

* justo judice paria prseclare facia degignanlibug.
. Non eumus illio orbati: sed reslituimus ei qui mu , * tuo dederat. Neque exstincta esl illius viU, sed in
(2) , * \ melius transrautaia : neque humus dilectum no& - slrum obtexit, sed coalum suacepU. Paulisper e\, * . , speclemus; et una cum eo quem degideramug,
. Q erimus. Neque longum est tcmpus sejunclionig,
, ) cum omncs in bac vita tanquam it> via ad idem
diveraorium coutendant: in quod bic jam advenil,
(), , , ille gupervenit, alier festinat : finig aulem unug
. \ omnes excipiet. Eisi enim citius viam confecit,
, - earodein omnes ingredimur, omneaque idem ma, \ jiet diversorium. (5) Fac recorderig patris tui,
, . qui morlutig est. Quid igitur niirum, ex mortali ge, , nilum, niortalis palrem factum ease? Quod aulem
; , \ \ immature, el priugquam vita satiarelur, priugquaia
, \ \ , \ ad aetatig inenguram perveniret, et innotescerct
, \ - Tjominibus, ac generis relinquerei successionem :
, nequaquaro haec doloris acceesio, ged eventua sunt
, solatium, quod non reliquerit in terra liberog or bog, nec viduara aul serumnis diuturnie obnoxiam,
, , D aut cum allero viro babitaturam ei liberos priorea
\ . , neglecturam. Quod aulem vi(a pueri longiug iu
, boc eaeculo producta noii fuit; quig adeo inconei , deratus, ui id maximum bonoruin csse non judicet?
; Longior enim bic commoraiio, malorum pluriuui
, .
occagio cst.
9. \
, *
; "
538 ^. (6) Quorsum non priug agsuevigti de mortalimorlalequiddam genlire, ged morlem filii sugce*
pisli praeier exgpectalionem? Ortus filii cua eWfli
" Jobi, 21.

(!) AcpsLXsTO. Uterque codex et ediiio prima Pa- infra, , et ^
j i s . .
(4) cpist , 78
(t) . Codex Regius 1992, .
(5) Ex
" epist. ccc, 436.
(3) *. Conlexlug ^ <, et
(6) Ex hom. in mari. luttitam^ 71
%
Iffl
APPENWX. SYMEONIS METAPURASTÊ
1272
tmrai imntlalus est, qnis te inlerrogaset quiile , ,

fedsei quod natum est, quidnam tunc respotidisses? , ; ;.
-aliudne dixisses, nisi qnod homo sit quod natum est? ; ,
<Quod ai horao, ulique et mortalis. Quid igitur miri, \ . ,
si moirlutts est mortalis ? Annon vittes solem orientera ; el occidenlem non vides crescentem lunam et de- ; , >
eresceniem 7 non icrrara virentem, deinde arescen- ; , ;
tem? Quid igiiur tmrum, si nos quoqtie Cum pars , ,
imus mundi, eorum quaj mundi sunt, particlpcs , ; &
simus? Filii cbarissimi, aul uxoris gratissimae, aol , ,
alterius cujuspiam eorum qui sunt amicissirai, et \
omni benovolenlia atque nccessitudine corrjuncti, , ,
privatio, baudqaaquam futura est moiesta et gra- ,
vi homini provido, et rectam rationem vitae da- .
cem habenti non autero ex consueladme quadam \ \ . :
incedeiilL Nam aeerbissimum est vel ipsis brutis \ ,
animantibus a consuetudine avetli. Equidem ego .
ipse Vidi aliquandofeovemki praesepi illacryman-
fem, paslus ac jugr afocld morte sibi prarepto. .
Huineliam videre esl reUquas betiuas ctmsactudini
talde admodum adb&rcscere.
10.
40. (i) Non existimavf tfqutim esse ut offlcio meo
decsserti, irec ad te, quae illlus maier es, scrrtionem , \ ,
converterem. Novi qualia sint matrum viscera; , .
atque coitjiclo quantum probabile sit in prasenti- \ ,
bus raatis dolorero esse. Filium amisisli, quem , viventem matres omnes pnedicabant bealum, tales- , ,
qde suos esse optabant; fnorluinn vero perinde *
luxeruut, ac si sutrtn (Juaijue bumo cbntexissel. , ff
Itlins mors plaga exstHit palriae; cum iilo magium Q . et illustre gcnos coricidft, veluti fulcro sublalo
Oiicassnm incursotm mali d&monis, q u a H i u m
,
p o t u i i mati palrarc! lerra lalem coacta susci . "D ,
pere casum! Horruit fofte ipse sol, si quis ln eo ! " sensus, trisie itlud speciaculum. Et quis tantum di- ! " i
ctTti poterit, quanlum inops consilii a i i i m u s sugge- , ,
rUTVerum nostra non flunt citra providentiam, . \ ,
qnenttdmodcim in Evangelio didicimus, ne passe- ; ' rem qnidem cadere sine voluntate Palris hoslri . , Qnatesi quidconligit, voluntate contigit Conditoris ,
noslri. Quis autem Dei voluntali resialit ? Suscipia- . " ,
rous q t r o d accidit; moleste enim ferenjes, neque id .
quod faclura est repararaus, ac praBlerea tiosmei- ; ipso^ pcrdimus. Ne culpemus justum Dei judicium. , 1>
Nimium Impcriti sumus , quam ul arcana illius .
juditfa exploremus. Nunc Dominus amoris in se . ,
iui perlculum facit. Tibi nunc lempus est, ut per .
patientiam parlem marlyrum consequare, Macba- *

b%OTam maler septem tiliorum mortem conspexit,
ucc ingemuii, nec ignobiles lacrymas effudit: sed .
gratias agens Dco, quod viderct eos igne et ferro , \ ,
et acerbissimis vcrbcribus e vtnculis carnis ex- * * ,
solvi, Deo quidem probata fuit, celebris vero ba- \ \ \ bila est apud bomines. Affliclio roagna, fateor el ,
ego: sed ei magna a Domino prania patientibus , -.V
9
7T
78
" Matih. , 29. ' Rom. , 19.

(1) epist. \, 78.
" I I Macbab. , 20.
SERMO X I . = . , \ -j
\ ! \ . " , \
, \ , ,
. ,
;
. , !
, ,
, . ,
\ ,
3ta\ .
, \ ,
,
, \ , ,
, \ . , 66. '
*
,
. \ *
* *
,
.
i i . , , *

. ,
. \ , *
* *
, ,
, , , .
,

,
, ; *

. . "

. , . \
\ ,
, *
,
.
,
, ,

;
,
1
(1) Ex C p l s t . CCLXIX.
(2) Ex epist. ci, 197.
415.
- DE MORTE.
reposita. Maier curo effecta es 539 puerumque

vidisli, ac gratias egislt Deo, plane sciebas mor~
talem a te, cum foonalis sis, genitum esse. Quid
igitur mirum, st mortuus est raortalis? Sed dolct
nobis, quod prseter tempus. Incertum, utrum hoc
non fuerit tempcstivum : nos siquidem eligere quae
animabus utilia sunt, et praefinirc terroinos human
v\Ut non novimus. Circumspice tolum terrarusii
orbcm, in quo babitas, et cogita O I I W I A mortalia
esse qu videntur, omoia corruptioni obnoxia.
Respice ad coelum, et illud ipsum aliquando dissolvelur : ad sotem, ne ille quidem perroanebit; stellae
omnes, animalia terrestria et aqualilia, teme ornalus, terra ipsa, omnia corruptioni obnoxia, omnia paulo post non amplitis futura. Horum cogitatio sit casus solalium. Cave calamitatem seipsa metiaris: ita enim tibi videbitur intolerabilis : sed eatn
tum omnibus rebue bumanis comparans, inde repcYies illius solaliura. llis autem omnibus illud validissiimtm addendum babep : Parce roarito : allcf
alteri solamen estote : nc facias ei graviorem c'atamitatem, dolore te ipsa conficiens.
11. (1) Sed tamen suspeclus mihi est ingens tuus

filii amor, ne forle mcerori te dedas, ob simplicitatein morum profundam plagam recipiens doloris.
(2) Nihil eorum qua nobis accidunt, ut moleelum
accipcre oportet, eiiamsi in pra?seutia infirmilatem
, nostram tangal. Elsi enim rationes ignoramas, ob
quas unumquodque eornni quae conlingunt, veluti
bonum a Domino nobis exhibelur : lamen boc nobis perstiasiiui esse debel, omnino ulile esse quod
cvenil : sivc nobis, ob patientise mcrcedem : sive
aninue assumplae, ne diutius in hac vila iwmorans,
vigeiitc in hoc tmindo inalitia replerelur. Si enim
liac vila circumscribcretur Christianorum spes,
non immerilo sane inoleslum viderelur citius a
corpore disjungi: sin autem verae vitae initium est,
iis qui sccuodum Dcum vivunl, anim* e corporis
vinculis solutio, quid trisiilia afficimur, eicut ct
ii qui spein non habenl? () At viri charissiroi privatio intoterabilem tibi calamitatem facit. Et ego
assenlior. Tristem eftim esse caJamitatem, optimi
) illius viri casum, omnes sciraus. Nam profecio
nemo ita corde lapideo, ut virum illum experttis
ac deinde audiens ex bominibus subilo ereptum
osse, nou cominunc b u r o a n a 3 vilae daainum ilKue
jacluram exislimaverit. Quod al his qui noa aunl
aflinitate conjuncli, id quod accidit adeo grave et
ad perferendum difficile : quomodo verisimile sit
aniroam tuain in hoc casu affici, quae ipsi ita est
subjecia, ui veluli bipartitam quamdam sectionem
in oonjugis eeparatione senseril? (4) Ejusmodi
enim separatio non minus babet doloris, quam si
media nostri corporis pars discinderetur. Ac i r i (5) Ex episi. cccm, 48.
(4) Ibid., 439.
275
D1 . ~ STMEONIS METAPHRASTA
1271
eiia quidem ejusinodl, et his raajora; sed qux in * *G ^.

bis quae evenerunl consolatio? Primum quidem , \ * \
vigens illa ab inilio lex Dei nosiri, necesse omnino ;
esse, ut quisquis naius fuerit, staio tempore de *
vita exeat. Si igiiur sic res humanae ab Adam ad ,
lyslra usque tempora conslituiae sunt, communes .
naiune 540 casus animo iniquo ne feramus, scd , \ ;
Domini erga nos dispensalionem ampleclamur. , - &:(1) Ac sempcr quidem uiilis Scripluraruni doclrina, * .
eed niaximc ejusmodi lemporibus. Mcmento igitur ,
. lalaB a Creatore noslro senlenlia?, per quam quotquot cx lerra o r l i s u m u s , i n t e r r ^ m r e v e H i m u r : ,
nec quisquam i t a raagnus, ut dissolulioui non sit , obnoxius. Admirandus ille vir eral quideui eximius * \ \ ,
el magnus, cl corporis robori parem babens animi . 6 virtutem, fateor et ego; nemini sane in utroque ^
, \ ). $ ;
gecundus, sed tamen bomo erat, et mortuus est, ^ , \
ut Adam, ut Noe, ut Abraham, ut Moses, ut alius , ' ,
quivis, quem ejusdem nalurse parlicipem nomiaa- , , , , ;
vcris. (2) Unum enim revera exemplar naiune bu- ,
inanx virum illum Conditor nosler creaverat; unde . ;
omnes in eum conjiciebanlur oculi, et Hngua om- :>
nis res illius praedicabat; pictores auleni el sta- tuarii formae dignitalem assequi non poterant; *
hisiorici vero, duin res praclare iu bello gestas
referunt, in fabularum incredibilium incommodum , *
incidunt. Quare ne adduci quidem plerique pote- , rant, ut famae tristem illum nunlium circumferenti . "
credereot, aut omnino mortuum csse talem \irum ,
falerentur. Sed lamen perpessus est, quae et coelo ^ , . 'Aiti'
& \ \ \ et soli et terra accideni. (3) Iia igiiur dolori mo
derare, ut neque illum animo projicias, neque a . ,
,
Iristilia absorbearis.
.
12. (4) Eos autem, qui dum vivunt, mutuo con12. ,
junguntur, ac deinde morle a ge invicem divellun- ,
l u r , vialoribus cogita non esse absimiles, unam , , >
c t eamdem euntibus viam, ct propter conlinuam *
inler se confabulationem necessitudine atque con- . 01 ^,
gueludine devinetis. Ui post eroensura iler coni- ,
wune, ubi sectain viam repererint, necessitate jam ,
cogente ut aUer ab altero separetur, nequaquam ,
consuetudine delenti negligunt quod gibi propo-
suerant: sed causam quae se iniiio compulit, in , *
luemoriam revocantes , ad suam quisque metam 0 . *
coniendunt. Quemadmodum igitur bis alius erat ,
vias scopus, intercessit autem ex consueludine * \ ^
inter ipsos, cum iter facerent, necessitudo quae- , dam ac familiaritas: sic etiam iis qui nuptiis aut
alia quapiam vitae societale conjuncti sunt, fuit ,
procul dubio pnsstitulus proprius quidain vilae ler- .
minus; sed tamen ipsos inler se conjunclos prae- , \
definitus vitae Gnis necessario separavit ac scjun- , * \
xii. (5) Ilaque grali animi fuerit non aegre ferro . , \ m.
8 0
Gen. , 19.
(1) \ epist. CCLXII, 415.
(2) Ibid , 41.

(3) Ibid.
(4) Ex bom. in mart. JuliUam, 38.
(5) tbid.
77
SERMO X I I . DE A N I M I
1278
DEJECTIONEL
, , \ separalionem illius qui conjunctus fuerat: sed ei

, ' - qui bujusce consortii auclor Itlerat, gratiam ob
e . \ primam conjunclionem habere. Tu quoque cum
, superstes essel vir luiis, aut infantulus, aut
, . " quodlibet eorum quac nunc lamenlaris, nullas gra, \ - les rcpendebas bonorum prasenlium largilori:
, imo de absenlibus conquerebaris. Et quidem si
, , . absque prole cum viro degcbas , querebarc quod
lilii quales desiderasses, tibi non essenl: sin auiem
, babebas filios , dolebas quod non afllucres divitiis.
. " \ Cavc igitur, ne forle cbarissimorum privalioncm
, imbis ipsis reddamus necessarium , cam non affi \ - ciamur illorura prasenlia, sed amissos deside rcmus. Quoniam enim pro pnesenlibus bonis a
. " Deo collatis grales non persolvimus: ideo privari
, nos iis necesse esl, ul affectus noster 541
"
, - iiiovealur. Quemadmodum enim non vidcnl oculi
. ' \ quod mmium proprc admolum est, sed congruenli
, \ - aliquo spalio indigent: iia et ingrauc aniniae per
. , - bonorum abalienationem videntur de pracierilo be , neficio affici. Nam cum fruerenlur bonis, nullam
tum gratiam habebant largitori; sed ubi sunt iis
.
* , . - spoljatae, id ipsum quod evanuit, laudant acstimantque. (1) Nos autem moerorem ex iis quaa de,
sunt emergenlem amandantes, discamus ob prie
\
sentia gralias cxsolvere. Dicamus sapienti medico
. ,
. , 77/- iit irislioribus rerum inforluniis , ln tribulalhne
c o m
parva, disciplina tua nobit* . Dicamus : Donum mihi

, , }\ ,
quia humiliasii me
Dicamus : Non sunt condignm
.

,
. - passiones hujus tetnporis ad [uturam gloriam qum
- *
i . . _ f . . _
\i
_
*
._._..._
.
:
-
revelabitur in nobis . Dicaraus: Pauca prce iis
6\ '

quce peccavimut accepimus verbera *. Obsecreraus

;
Dominuin : Casliga me , Domine , verumtamen in
, \ judicio, et non i (urore " Cum enim redarguimur,
, ' a Domino corripimur, ul non cum hoe mundo
4
\ ,
,
,
damnemur . At vero in laeliore vilac stalu emittainus illam Davidis vocem: Quid reinbuemua Do-
, ,
, / -
mirum dubilanle Propbeta , ac inopiam siiam circumspiciente, talein videlicet, ci ut nibil suppeieret dignum quod relribucret. Dominua eniro posi
beneflcia adeoroaguasplendidaque, et quibus nihii
praeslantlus, nobis in posieruin multo majora pol-
mino pro omnibut qua relribuit uobis
9 1
? recle ni-
. \ ,
,
*\
, > , , \, \ licetur, Quce oculus non vidit, nee auris audivit, ei
*1 . .
D I J I cor' hominis non atcenderunt qu& praparavU
Deus diligeniibus se
Quae uiinam nos corporeis bis affectibus repurgali consequi eliam valeamu,
pcr gratiam ac bumanitatem Domini nostri Jesu Christi, cui gloria, et poteslas, nunc et semper,
ei in saecula saeculorum. Amem
.
1. " \ , \
\
, 41
DE TRISTITIA
Isa. xxvi, 16. Paai. cxvm, 71.

Rom. Vm, 18.
x i , 22.
Psal. GXY, 12. * 1 Cor. n, 9.
, 7
(1) Exham. in mart.JulUlam, 40.
AJSIMI
DEJECTJONE.
SERMO X I I .
1. (2) Cum video et malum ad optatos exitus
perduci, et vestram pielalem defatigari, aniniumque despondere ob conlinuas calamilales, moeslilia
Job xv, 11.
Jerem. x, 24.
(2) Ex tpiit. CCXLVI, 583.
I Cor.
1*79
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRASTA
1290
tep\cor. Sed rursus cum magiiain Dei inanuw con- . "

nidero, eumque nosse ei confractos erigere, r l ju- , M o s diligere, superbos \ e r o conicrere, ei polenies , (6
de suis sedibue dejicere: rursus immttlalus spe , -
tfn&cepQ atlevor. (1) Novi el persuasuiu babeo, , .
quod et vobis nolura esse volo, celerem adfuturam , opem, ec perpetuam derelictionem Itituram. Quod , ;
enim passi sumus, ob peccaia noslra passi sumus; . *
sed opem suam, ob suum in scrvos suos amorem , &
ac miscricordiam , benigqus ostendel. (2) Sive
eniin peccalorum solvimus poenas , sufllciunt flagella ad cvertendam deinceps Dei in nos irain ; . ,
eivc ad suslinenda pro pietale cerlaiuina bis len- '
lationibus vocamur, justus esl certaminura arbiier, *
ul non sinat lentart nos ullra quam ferre possumus : sed nobis reddatpro loleratis jam laboribus, ,
patientise et spei in ipsuin noslra corunam. (3) Quis / ' ;
enim animo ila adamantino, quis ila commisera-
tionis omnis ac monsueludinis expers, ut audiens .
gemiluni 542 undique auras nostras ferienlem, ,
vclut ex iristi quodam cboro communem quamdam , (7)
oc consonam lamenlalionem edenle, non animo do- ,
icat, nou humi procumbal, el non peoitus inexlrica- , \ bilibus his curis tabcscat? Haec aulem dico, (4) non , , consolaiidi gralia : quis enim sermo invenialur
,
lanlae medicus calamilatis ? sed cordis mei dolo- ; , rem, quantum possumus, vobis hac voce signiflco. , (
;) , ' ,
.
2. (5) Perspexirous enim astutiam belii diaboli- C 2.
ci, qui, ubi vidit in bostium persecutionibus mul- *
iiplicari in vobia virtutem, ac roagis florere, muia- ,
vit 8uum ipsius consilium, nec jam aperte bellum , ,
gerit, scd occultas nobis insidias slruit, obtegens , callidam nocendi voluniaiem nomine quod circuni- (8) ,
ferunt bosles, ut et patiamur eadem quse patres noslri, nec videamur pali pro Chrislo, eo quod *
Chrisiianorum nomen habeant et ipsi peraecuto- ,
res. (0) Hxc nos perculsernnt, et propemodum ,
inenle e-moveruni. Ad has aulern cogitaliones illa . , (9),
etiam acccssit: Num Dominus servos suos reliquit ? .
num novissima bora esl, et defectio per bsec in- gredilur, ut revclelur tandem iniquus ille, filius ;
perdiliouis, qui advcrsatur, et eflertur advcrsus , oinfiem qui dicilur Deus aul numen ? Sed tamen D , ,
eive temporaria est isia lentatto, fertc Hlaro, , , boni Cbriati albleiae: sive eliam res summo inter- ;
itui tradiue sunt, animo ne concidamus ob pra3- , , senlia, sed exspectemus e ccelis rcvelationem, ct (10)
adventum magni Dei et Salvatoris noslri Jesu * Chrisli. Elenira si crealura omnis dissolvetur, et , *
transajutabitur mundi bujus Dgura , quid mirum
1 Cor. x, 13. II Thess. n, 3.
t
fe
(1) Ex episl. CCXLVII. 3b3.
(2) Ex episl. C X L , 232.

(3) Ibid.
(4) Ex epist. xxix, 109.
ilyf Ex epiftt. cxxxix, 230.
(6) lbid.,231.
(7) . Sic Regiuecodex cura cojilcxtu. Edili
.
(8) . Sic idem codex et contexiui.
Edili .
19) delr. Decst postreoia vox in ulroqoe
codice Kegio.
(10) . Conlexlus .
4281
<***
SERMO XII. DE ANIMI DEJECTIONE.
est nos quoque , qui reriim crealarum parg su. , - nuis, communibas malis afflei, ac tradt afOiclio*
, nibug, quas pro virium nostrarum modulo infligit
, , nobis juslus judex, non tentari nos sinens gupra
, , id quod possumus , sed dans una cum tentatione
exilum , ut perferre posaimus ? Ne igilur defl
, ciamus, fratres : exspeciant enln> nos inarlyrum
, coronac: parali sunt confessorum cbori manus
, ; Tobis porrigere, inque suum numerum recipere.
, - Memineritis veteruin sanciorum, quorum nemo
* - deticiis inserviens, aot aduiaiionibus delinilug, co (1) , ronas paiieniiro consecntus est; ged onmes per
. magnas affliclioncs quaei per ignera teniaii, expe, , , rimentum sui dcderunt. (5) BeaUis qui dignus ha * belur, qui paiialur pro Christo. Bealior qui tnajora
, - palitur , quandoquidem affliclioncs temporis pra?. fientis dignas non sunt, qu comparentur cum
. gloria, quae deincops revelabilur io nobis. (6) Qui
* enim non succnmbit afflictionibus * sed per gpem
in Deutn doloris pondus lolerat, i * magnam habet
. , apud Deum palientiae mercedem.
, ,
.
3. "
3. (7) Quemadmodum igltur in llgnls teaenori , bua gignuntur vermee: gic iristitia Sn mollior*
. bominum indole innagcitur. 543 Necvero mu , lieribug, neque viriseffugior ille luctug flelusque
* * permissus cst: sed iantum, quantum fag est, affli , , clari de adversis, et parum lucrymari, idque ta , , - C cite, sine fremitibus, gine ejulalibue, adeo ut nec
, ^^ , veslis scindatur, nec cinig inspergatur, nec aliud
, ' - quidquam eorum indecore flat, quae studiose fa; cere solent qui ad humanog casua nulla imbuti
(2). fuere disciplina. Eteniro animi est ignavi, nul (3) , - himque ex reposita. in Deo gpe robur babenlig,
^ fraogi admodum, ei adversig guccumbere. (8) Naro
6 , (4) , kcrymae velut ex quodam ictu, ex iroproviso caeu
percutienle animam , eamque contrahenie, cora , preeso circa cor spiritu, oriri conguevere: gau, divm vero egt animae ob reg ex sententia succeden les geglientfis, quidam quasi gallug. iiinc differunt
. " corporig symptomata. Triateg quklem subpallidam
. , - lividamque ac rigentem babent corporia molem:
* ^ kiest Tero elBorescens qusedam et aabrubra corpo* , rig habiludo hetis el hilaribus, anima tanium non
, , prosiliente ei proruropente ad exteriora prse vohi ' . piate. (9) Ac noviinus muUog in gravissimis adver * silatibua sibi per vim a lacrymig lemperasse; quo * rum alii posthac in immedicabiles morbog incide , runt, in apoplexiam, paralysimque; alii vero om * - nino supremum diem obierunt, quod eorum vireg,
9 1
I Cor. , 13.
() . Slc Reghig codex 1992, cum contextu,
et paulo post . Edili et .
(2) , . Haiid scio an metior sit
bsec scriptura, quam quod in contextu legitur,
.
(3) Toror. Sic contexlag. Editi noslri
(4) .
Sic ctiam contextu, multo apliiis
quam editi nostrl, .

(5; epist. cxxxix. 231.
*(6) Ex epist. cccu, 439.
(7) Ex bom. De gratiarum actlone, 39.
(8) lbid., 28.

(9) lbid., 29.
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRAST^
1283
quusi debile quoddam fulcrum , pondere Irislili frangerentur. Nam quod videre inflamma licet, quam .
fumas proprius, si non exeat, sed circumvolvatur, \ ,
suffocat; id etiam facultate, qua animal consli- , -luitur, fieri dicunt, nimirum extabescere illam et , \
cxstingui prae doloribus , si nullus ad exleriora \ aperiatur exitus. (1) Cur enim Lazari causa Cbri-
stus flevit ? certe ut querulorum ac lucius aman- ,
tium ad flendum propensionem , animique eorum . \
demissionem sanarel. Quod enim cilra ullam ; animi commoiionem, sed ad erudiendos nos la- crymaius estDominus, perspcctum est ac mani- . "
festum ex illo : Lazarus amicus notter dormit, , \ , *
f
Quis nostrum ,
ud vado ut somno excitem eum
Ira
deflet amicum dormientem , qucm aliquanto post .

spcrat expergefactum iri? Lmzare, veni foras**. , ; Mortuus revocabatar ad vilam ; alligatus ambu- , " \ ',
labat. Inest miraculum in miraculo. Pedes liga- .
bantur inslitis nec iamen a niolu prohibebatur. , \
Eienim aderat vis quaedam obice major. Quomodo .
igitur Dominus, qvii erat lalia facturus, casum i l - ,
lum Iacrymis dignum judicasset? Annon palam ; " ,
est, ipsura infirmitalem noslram undique sufful- , \
cientem , eas affecliones quae inevitabiles sunt et *
yecessariae , intra modoe quosdam ac terminos ,
conlinuUse ? Apatbiam quidem vilavit tanquain . , ;
quiddam ferinum : noluit tamen moerori ac t i i - ; slitiae dedilue esse, ac multum lacrymari, quod ;
hoc illiberale essel et ignavum. (2) At vero Job, , ,
quid ? num illi adamantinum erat cor? jium com- C ^
&*
, pacU ei erant ex saxo viscera ? Ceciderunt ei ,
decem liberi in brevi temporis moniento, una plaga . -
obtriii , in domo jucunditalis, in tempore deli- ,
ciarum , decutienle in eos domum diabolo. Yidil (5) .
pensam sanguine immistam , vidit liberos diverso , ,
quidem lempore natos, sed unura communemque ,
*
ortiios vitae exitum. Non ejulavit, 544
"
mam evellit, non emisit vocein ullam degene- '
rem, sed celebrem illam et ab omnibus dccanta- ,
lam graliarum aclionem prolulit ; Dominus de- . ; ;
dity Domiuus absiulil: sicut Domiuo placuit, ita \ -
el (aetum e$i; sit nomen Domini benedictum". . ;
Num homo ille erat expers afleclionum ? At quo- \ ,
modo? cum ipse de se dicat: Egoflcvi super omni " ,
efllicio". Estne bie diccndis mentitus? Imo vero D \, , ^,
.
praeier cxteras virtutes ventas veracem eum quo- ol
que fuisse declarat, bis verbis : Uomo inculpatus, ,
iustus, pius, verax K Veruio hominum plerique \
camilenis quibusdam ad moesliliam composilis ad \
flendum abutuntur, sludenlque animum suum mo, *
dulis lugubribus absumcre; et queraadmodum pe- \
culiaria sunt iragODdis ficlio el apparatus, quocum , , \ , \
tUeatra conscendunt : ita et lugenti hanc existi- , \ ^, , \
raant spcciem convenire, vestem atram, comam
, \ . 3
y
n o n
c o
* Joan. , H .
ibid. -43. JOD r, 21. * Job xxx, 23.
(1) bom. De grailarum aclione, 20.
(2) lbid.,30.
Job , 1.
!
(3) . Addidiinus banc voccm cx c<*i cc VUpC

- l conlexlu.
SERMO XII. DE ANIMl DEJECTlONE.
1*85
4281
(I) (?), equalidam, lenebras in domo, sordes, pulverem, e.

, \ lugubrem cantum, moeroris vulnus semper recena
, in animo servanii : nescientes animam quae semel
\ Conditoris sui capta est desiderio, cnrumque re , rum quae illic sunt pulchriludinc exbilarari assue . vit, summum illud gaudium et alacritatem, corpo , * rearum perlurbalionum vicissiludine non mutarc,
, \ - imo quae ca-teris suiit molesla, ad lanilia? acoes
\ sioncm convertcre. (5) Ut enim ii, quibus oculi in , - firmi smit, obUUus suos a rcbus niniis fulgidts de , flcctunt, eosqne florum et berbarum recreant conspcctu : ila quoque non debet anima semper sibi
,
Tes
irisies ponere ob oculus,
nec
jugiler in prxsentibus
serumnis
defigi, scd bona vera speculari.
4 . , ,
4. Moleslirc siquidem animum, ut ignis aurum
* \ probant: (6; atque reipsa afflicliones, quasi qua>
\ , - J> dam alimenla ac alhleticaB exercilationes, sunl bene
(3) , \ - praeparalis atque instructis : quae atbletam ad p i -
.
, \ ,
. , \ , \ \
. \ -
ternam gloriam deducunt. (7) Nimia vero tristilia

causa iit peccali, quod demergal menlem moeror,
inducalque vertiginem desperalio, ei vilium ingrali
animi pariat consilii inopia. (8) Turpe est igitur
nos bencdicere in rebus sccundis, silere vero in
trisllbus et adversis. Imo lunc etiam gratias uberiores agere oportet, cum noverimus, quod Quem
, , * ,
,
6 .
diligii Dominus, cattigat, flageltat autem omnem

filium quem reciptt . (9) Itaque liberat ex t r i 91
, bulaiione sanctos suos Deus, non quod illos ci , - tra probalioncm rolinquat, sed quocf palienliam
. - ipsis largialur. Nam s'i tribulatio palienliam ope , ratur, palienlia vero probalionem : qui tribula , - C ttonem detrectai, probationc se ipse privat. Quem*
. \ , aduiodum ergo nemo coronalur sine adversario
(4) sic neque probatus qoisqtiam pronunliari polesl,
. 0 nisi per tribulaliones. Ex omnibus igilur tribulalio*
, \ , nibus ipsos eruet, non quod divexari eos non si nat, sed quod cum tentalione exitum etiam pr. beat, adeo ut ferre valeant . Qui vero afflictionem
, , juslo minime convenire asserit, nihil aliud dicit
quam aibletae non congruere adversariura cum auo
.
dccertet.
545 5. 1*0) Quoniam vero societas genrituum
5 . \
, - affert solaiium lugentibus, par fuerit de alienis ca*
. lamiiatibus ac aerumnis afflictari. (II) Nam boc pa*
, clo afflictorum concilialurus tibi es Lenevolentiam,
, - neque bilarein tc ostendens ob eorum adversita. - D lcs, neqiie alienam aflliclionem indiflerentcr per , ^, - fcrcns. Minime tamen convenit dolentium miseriis
, pliiH scquo comtnovcri, sic ut aut conclames, aut
x a l , higeus cum aflliclalo, aul alienis in rebus bomincra
Ilebr. xn, 6.
ROIIU
v, 3. * I Cor. x, 13.
(1) . Sic uterque codex. Editi . Mintis commode conlexlus, referen*Io ad .

(2) . Haec verba usque ad
repirla in conlextu.
(3) . Legitur in contextu, xi\
.
(4) . Prtnia vocula addita ex conlextu et
Regio codice. Pauloposlidem codex, .

() Ex bom. De gratiarum acthne, 32.
(6) Ex hom. m psal. xxxm, 143.

(7) Ex bom. In famem ei siccitatem, 68.
(8) Ex bom. in psal. xxxiir, 144.

(9) Ibid., 146.
(10) Ex honri. Adtersus catumn. S. Trinitatii, 609
(11) Ex bom.in matt JuliUuM,
41.

P.3
12*7
* iristitfa obcascatoun imiteris aemulerisque :exem- \ *!, n\
\ ,' \ .
pli capsa, si una cuiq ipso te ipse includas, ct induaris veste atra, si pariter jaceas humi, comara- ,
que negligas. Ex iis eniro magis crescit quam ele- . ,
atur calamitas. (1) Attamen abs re non fuerit, iis :*
qoaa accidunt angi, el lacile de adversis affliclari, , \ $'.
Ua ut ex vultu, qui cogiialione defixus sil, exque .
modestia, quae gravitatem adjunclam liabf at, animi ^ ,
afleclum significes. Ubi autcm ad eolloquium ven- .
lum est, non statim ad objurgaiiones devenire de- xixixiujicet, velut jacentibus insullanlcm ac illudentem. , ; ;
Nain objurgationes iis quorum animus pre tristilia ,
cruciatur, molestae sunl el gravcs : simulque ser- . "
mones eorum qui nullo prorsus doloris sensu affi- \ ?
ciuntur, a?gre audiunlur a moerentibus, el ad eos \ wAfticonsolandos vim non babcnl persuadendi. (2) Quem- , :
admodum enim oculo inflainroalo lenimenlum vcl , $ tenerrimum dolorem affert; ila animae gravi moe- . " ,
rore affliclse, eliamsi mullum solaiii ferat oratio, , >
molesta tameu quodammodo videtur, in ipso dolo- ), \ (5) \
ris articulo adhibita. (5) Quando autem videris ^.
fratrem lugentem ob peccatorum pngnilcnliara, la- *0 :>
crymare cum viro ejusmodi, ac illius commise- , , .'
resce; lunc eienim tibi licebil ex malis alienis tuum . . tftor.z
eorrigere. Nam qui fervidas lacrymas pro peccalo , , .proximi eflundit, dum fratrem deflet, medetur 0 \ . \ <
sibimetipsi. Luge peccali causa. Animx aegritudo ,
est peccatum, niors est aninix immorlalis, pecca- . '\\
:;
tum luctu alque irrequiells lamenlis dignam est
Ob boc fluant lacrymae omnes, iiec cessent duci ex ^ , .'-*>
pectore imo suspiria. Sic Jeremias deflebat qui ex . ^
populo peribant; idemque cum sibi iiaturales la- , cticrymac non satis essent, lacrymaruni fonlem inqui- , \ , i
jrebat et extremam mansionem . Pro omnibus au- , \ \ *^
lem bis graiias agemus Christo Deo nosiro, cui \ \, **
.
debetur omnis gloria, honor et adoraiio, simul et
principio carenti ejus Palri, et sanclissimo vivificanlique Spiritui, nunc et seraper, ci in caUtfculorom. Amen.
.
DE PATIENTIA
E7
LONGANIMITATE.
.
SERMO X I I I .
1. \ 1 (4) Nemo ex nialis quae passus est, adducatur ut cogitet ac dicat res noslras providenlia nulla \ , :^
gubernari, neque Domini administrationem ac ju- * , ;
dicium incuset : sed in atbleiam Job iniueaiur, ^ W
ipsumque sibi coghalionum meliorum consiliarium ,
,,^*
adbibeat. Repulet omnia ex ordine cerlamina, in
quibus ille victor exstitit, et quot jaculis a diabolo \ spctitus lelhalem nullam plagam acceperit. 546 \, . **'
Erertit quidem illius domesiicam prosperttatem, , /f
eumdemque alternis adversitatum nuntiis obruere
slatuerat. Cum enim prior cladem aliquam adhoc . " <& *<
amiuntiaret, nuntius alter rerum deteriorum trisii- , ^,
liam affcrens veniebat; malaque connectebanlur -
%
Jerem. , 1.
ii) hom. in mart. JuliUam, 42.
x"*
() . Ha* addidimus ex codicef.

Legttur in conlextu bujus editionis
rj^-r
() Exbom. tn mart. Julittam, 42.
}4; boro. Quod mundaHit adhmrendum non
].
(2) epist. , 78.
SERMO . DE PATIENTIA.
1*89
12U0
, inter ee, et calamitaies fluciuum incursum imitae \, \ banlur, atque priusquam priores lacrytnae sedaren , . tur, aliarum afferebatur occasio. Sed ille lempe& , eiatis excepio impetu, et imdaruro vi in spumam
, \ commulata, velut scopulus stabat, emillebatque ad
, \ Doiniaum graiam illam vocem, nec qtiidquam eo , \ rum quae accidebant, lacrymis dignum duxii. Lbi
. , vero advenit qui narrarei quemadmodum filiis et
\ - Aliabus convivanlibus violenlus quidam venlus
, oblectationts domum conquaseasset, tunc solum
^, - seidit vestem, oslendcns condolentem naluram, at , \ que iis agendis declarans patrem esse se libero \ rum amaniem, piisque illis vocibus quod evenerat
, ornang dicebat: Dominu* dedil, Dominus abslulit:
, '
$kut Domino placuit. ita et faclum esl * : lanlurn
, - \ non clamans in hunc raodum : Paler vocatus sum
, ' - dum voluit qui me palrero eflecit. SlaluK rursus
. - sobolis mihi coronam auferre, haud repugno quo , * ininus sua auferal. Obtineat quod Domino vi . * suni est; ipse est generis conditor, ego orga , nuni; quid necesse est, eervus euin sim, dolere
(1), me frusira, ac de sententia quam nequeo irritam
lacere, conqueri? Verbis ejusmodi quasi jaculis
0. justus ille diabolum confodit. Postquam aiileiu
, iteruro inimicus eum vidit esse viotorem, nec
, \ ulla barum a?ruranarum concuti posse, tentalionis
, \ admovil machinamentuip canii ipsi, et corpore in ^ , - fandis vulneribus percusso effecit, ul ex eo ver \ imum fontes scauirirent; virumque ex regio ihrono
, \ deiurbatum, in sterquilinio collocavit. llle vero vel
(2). , talibus angustiis lacessitus, permansit immotus; et
* , lacerato corpore, pietatis thesaurum in recondito
(5) aninue recessu intaminatum servabat.
.
2. Cum igitur haberet quod jain facerei
2.
, \ hoslis, in&idiarum velerum recordalur; atque ad
, ioipiam ac blaspbemam seulentiam uxoris animum
, ' perlrabens, opera illius aggrediebaiur atblctam
. conculere. Ac illa quidem laboris diuturnilali ce (4) , , dens, juslo aslilit, bumi prona, manus super iis
, - quse videbat complodens, pietatis ei fructus eipro, brans, binc veierem rei familiaris opulentiam
, \ - recensens, illinc mala praesentia commonstrans,
, , et qualem ex qualibug soriilus essct vitam, et
\ , \ 1) quam pro multis sacriflciis uiercedeni a Domino
. " recepisset. Et semper verba pusillo quideni mulie \ rum animo digna proferebal, sed talia tamen, quae
, , \ - virum omncm perturbare, ei animum vel fortem
\ . subvertere possent. Vaga, inquiebat, et ancilla
(5), \ , \ oberro, regina servio, et ad meorum famulorum
manus respicere coacta sum, et que mullos olim
-, \ , nutrivi, bene nunc mecum agi existimo si enu . \ triar ex alienis. Addebat melius esae ac utiliue si
Jobi, 21.
[\) . Sic ulerque Regius codex et conlexlus. Male in editis nostris .
2) . SiC uterque codex et contextus.
Eilili .
PATBOL. GR. X X X I I .
(5) . ContexLus , inmolatum.

(4) . Contexlus
() . Regius codex1992 ,
41
APPENDll. -
STMEONIS METAPHRASTiE
de terrt ee ipse exscinderet, impiis verbis ulendo, *&1 ^, 0*, ^

547
glaîum irae conditoris exacuendo, quam , *
si malorum loleraDtia sibi ipsi et uxori certaml- ,
num laborem proroget. Ille vero his verbis magis ,
quam ullo raalorum priorum offensus, et vultura . \ ftjuira replenle, ad uxorem velut bostem conversus, , * \ ,
quid dicil? Quare tanquam una de slultis mulieri- \ , bus locnta es *? Depone, imilier, inquit, iliud \, eijconsiliuni. Quousque dictis tuis dedecorabis vitam ;
communcm? MentHa es, el quod utinam Deus ; , \, , averlissel, institutum meum luis istis verbis, et . ;
vitam meam calumnia aspersisti. Videor nunc mihi ; , \ , ,
diimdia ex parte impie egisse : siquidem unum , \
. ?quidem corpus utrosque nos nuptiae prastiterunt
sed lu prolapsa es in blaspbemiam. Si bona susce- ^
\$ de manu Domini, mala sustinebimui ? , .
pimut
Redigas libi in meraoriam praeterita bona. Cora- ,

pensa bona nialis. Nullius hominis vita perpetuo ;
*
. 0&
beata est: semper felicem esse, sotius Dei est. Tu
igitur si ob praesentia dolore afficeris, ex preleritis *
te ipsa consolare. Nunc lacrymaris, at prius r i - . t> !
eisti: minc pauper es, ai prius fuisii dives; bibisli , &
limpidum vita laticem, jam turbidum bibens animo . , ' sequo paliare. Ne fluviorum quidem flucnla perpe- , '
luo apparent pura. Est autem fluvius vita nostra, , \ u l nosii, continue fluens ac fluctibus alternatim . jfcufiau
sibi suecedeniibus referta. Etenim jam pars prae- " , , 4
lerfluxit, pars adbuc transit : pars jam emersit e , 0 , ^
fontibus, pars vero emersura esl, et ad commune . ^*2
mortrs niare festinamus orones. Si bona suscepi- Q , , w
mus de manu DorrAni, mala non sustinebimus ?
, * \ &
Cogimusne judicem nobis perpetuo paria suppe- .
ditare? docemusne Dominum, quomodo debeat , ***vitam nostram moderari? Oecreta sua peneeipsum ;
eunt. Rcs nostras pro suo arbilralu regit. Est enim ' ; ,
sapiens ; etquod utile est,id suis servis admetitur. ; ; w<
Gavc curiosius perscruteris Domini judicium. JEqui * fmfax,
bonique fac solum quae ab illius sapientia dispen- ' , \ 6 h$r
sanlur. Quidqutd dederit tibi, cum gaudio accipe. (2) .
Ostende in adversis, exstitisse te laetitia pnstina napi ;
dignam. His dicendis repulit Job et hunc diaboli I . " ,
assultum, et plenam ei cladis ignominiam incussit. ' * ; ; ti\
Quid igitur hinc evenit ? Fugit iterum ab illo mor- .
bus, tanquam qui accessisset frustra, nec quid * 6 , \ quam amplius effecisset. Reversa caro in alleram & (5) ^ 6, ^
pubertaiem reviruit, floruit rursus vita omnibus . wviberebus, et duplicatae divitiae undecunque in domum ; ,
confluxerunt, ut quasi nihil amisieset, unam par- , .
tem haberet, pars vero altera justo esset patienli , ;
mercee. (1) Ex illo igitur animi fortitudinem unue- , \ i
quisque discamug, qui rebue suis retro sublapsis, ^ )*
ac egent ex divite, orbus ex pulchrae prolis parente , &
lemporis momento factus, non eolum idem per- . ^'
manait, infractos animi sensus ubique retinens, * , jfa
e l
Job n,
10.
ibid.
i ) Ex epist. i i , 75.
2) . Sic Regius codex. EditS . CoiUextus .
(3) . Editi \ , &

iii et uxorem et diaboli assultum. Regium codjct*
et coatextum eequi maluimuc.
1293
SERMO I H I . DE PATIENTIA.
4294
, - ), \ sed ne aroicis quidem, qui ad coneolandum venc $ 0 , rant, insultantibus el dolores conjunctim intcnden , tibus, ira commolus est.
* ' , , \
, .
5 4 8 3. ( ) Fit quoque aliqnando, ut yitae in3. \
, ' fortunia irrogenlur bominibus ad animas proban , das, ut iflter difficullates deprebendantur, qui
, . probi sint, sive divites, sive pauperee. Ulriquc
* - enim per patienliam probantur : et maxiuie boc
, \ - lempore declaralur, sitne hic liberalis et frairum
, \ , amans; sitne ille gralus et beneficiorum memor,
ac non conlra biaspbemus, cnjus animus staiim
. , \ vtte vicissitudinibus muletur. (3) Navis quippe
, , gubernalorero tempestas, aihlelam siadium, impe * raiorem acies, magnaDimum virum calamitas,
. \ Chrisliamim tentaiio probat. (4) Quemadmodum
, enim certaminum labor athletas ad coronara, iia
\ etiam Christianos probatio in tentationibus ad pcr , fectionem adducit, si modo ea quse a Domino dis pensantur, cum debita patientia in omni gratia . rum actione suscipiamus. (5) Pauper es? cavo
I ; , ' animum abjicias, sed spem habeto in Deum. Nun. ; quid enim non videt angustiam? Habet cibum
\, , in manibus : eed differt largitionem, ut probet
, tuam congtantiam, ut animum agnoscat, sitoe
, iotemperanlibug et ingratis consimilis. Hi enim,
. , dom in ore sunt cibi, benedicunt, adulantur, supra
, , , - modum admirantur; paululum vero dilata mensa,
i r . . , - , ,
sa.
r
.
A_/
G blaspbemiis
ui
u
. velut
..*
U _
L . . .
.
.
_
,
lapidibue
impetunt
eos
quo
\ paulo antea propter ciborum voluptaiem colebant.
(1) . Eliam babebat Carmelue, excelsus mons et inbabi6 , \ , - tabilis, solitudo eolitarium : verum aniroa erat
* , \ justo instar omnium, viueque erat vialicum spes,
, . , quain in Dco reponebat. Eui autem sic vivpret,
* * fame tamen vitam non flnivit: sed avium rapacis , simae et voracissiuue, bse ipsae afferebant cibum : ei
, \ , justo erant victus minislra?. e&dcm, quae solent
* alienos cibos diripere, ac transmuiata per Domini
) - praceptura natura, panie ac carniumfidaecuslodes
, effectae sunt. Habebat etiam Babylonicus Iacus
. \ - Israeliiam juvenem, calamitate quidem captivum,
, ,
auimo vero ac conslantia liberum. Quid tum inde?
\ . \ * D Leooes quidem preter naturam jejunabant, Haba; , cuc vert) illius altor lerebatur per aerem, angelo
* , bominem una cum obsoniis portante : et ne justus
* fame premeretur, tantum terrae ac maris spatium
\ , - brevi temporis nomento pnetervectus esl pro %\ phela, quaotum a Judaea ad Babylonem usque
Quid rursus solitudinis populus,
, exlendilur
. , Moyse praefecto ? quomodo fuit ei per quadraginta
; annos dispensatus viclus? lilic erat nemo, qui
; , semenleiD faceret: non bos, qui traberet aratrum:
, , , non area, uon torcular, non cella peuaria; et ta2
Dan.
30-38.
(!) . Contexlue addit .

(2) Ex hom. tn fam$m et siccitatem, 66.
(3) lbid., 67.
(4) Ex.epst. ci, 197.

Ex hom. in famem el siccitatem, 67.

125
men sibi suppelebat viclus citra semcntcm, citra - \
arationem : fonles denique qui prius non exslite- , , *
rant, sed in necessitate eruperant, petra submi- \ . \ nistrabat. Tu igitur velul strenuus Job, paliens esto \ , 16, \
in calamitate, et ne everiarU a lempeslale, nec , /,
quidquam ex his, quas lecum vehis, viruuis iner- . cibus abjicias. Serva in animo gratiarum aclionem ,
lanquam vecluram prcliosissimam, el lu quoque
pro graliarum actione voluptatem duplo majoreni (8).
consequere.
4. ,
4. (1) Atqui non is cui nccessaria desunt, tole
* rans est: sed is, qui inter bonorum fruendorum
copiam iri malis ferendis perseverat. 549 (2) . ; , Or
jfiger es ? aequanimiter tulera , quoniam Qtiem di- . ; ,
tigit Dominus casligat . Pauper es? lselare, quia .
manel te successio et haeredilas Lazari. Coniume-
; , lias pateris propler nomen Chrisii? bcatus es, . ;
quoniam tihi ista confusio angelici consorlii glo- ,
riam paral. (3) Servus e.s ? habe etiam eo nomine ,
graliam, est aliquis te dejeclior; gralias repende, , .
quod uni praste3, quod non sis addictus pistrtno, .
quod plagas non accipias. Nemini procul dubio ;
desunt gralias agendi occasiones. Fuste plecleris . ;
iminerUn? gaude spe futurorura. Jure damnalus . \
es? sic etiaro grales age. (4) Et quoniam bon ,
quoque priscorum hominum acliones aut memoriae , succeesione ad nos usque conservantur, aut in , .
poclarum aut historicorum monumentis custodiuo- ,
tur, ne uliliias quidem quae binc nasci potest, de- *
eil nobts. Verbi gratia, homo quidam circumfora- ,
neus conviciis Periclem coneectabalur; hic autem C , (9). ,
non attendebat; et die tota perstitit ulerque, ille \ ,
quidem permuilis probris incessens, hic vero ne- ,
quaquam curans. Oeinde vespere jam facto, tene- .
brisque oborlis vix discedentem Perictes facem praferens deduxit, nesibi desineret exercitatiophi- * ,
losopbiae. (5) Rursus, cum percuteret quidara ,
Sophronisci Olium Socralem, in ipsam faciem facto \
ssepius impelu : hic autera nibil repugnavit, sed . * ,
sivit ebriosum illum iraro suam exsatiare sic ut ,
intumesceret jam ejus vultus prse plagis, essetquc , -
eaniosus. Ubi autem ille a verberibus destilisset, * \ .
Socrates quidem nihil aliud fecisse dicitur, quam , frortli suae quasi statuse inscripsisse auciorem, - , (10) ,
Talis faciebat; seque hoc modo vindicasse. (6) ^ \ .
Quidam vero Euclidi Megarensi iralus, morlem ei , ,
rainitatus est, ac juravil: bic vicissim juravil fa- ,
cturum utique, ut is placarelur, ac sibi infensus \ .
esse desinerel. (7) Quin et illud Clinian, qui untis e ; '
Pylhagore discipulis est, vix crediderim cum no- , ,
slris institulis fortuito consenlire, non consulto , \ ,
ea imilari. Ecquid autem erat, quod fecit ille? . \
1
Hebr. xu, 6.
(1) Ex hom. in quadraginta martyres, 154.
(2) Ex hom. in psal. ux, 192.
<3) Ex hom. in mart. Julittam, 39.
Ex serm. De legendis libris gentilium, 178.
lbid., 179.
Ibid., 178
(7) Ibid., 179.

(8) . Sic Regitis codex. Contexlusd
editi .
(9) . Forie . EDIT.
(10) . Lege, . b .
1297
SERMO XIV. DE FUTURO JUDIGIO.
\ , - Jurejurando cum ei liceret talenlorum trium effu * , gere multam, solvere maluil quam jurare, idque
, * cum r.on essel falso juralurus, pracepium quo no , - bis jusjurandum inlerdicilur, ul iuilii videtur, edo. " ctus. Atque lioc Cliniae faclum, illi praccepto germa , \ nura est; Euclidis vero ei quod persequenlibus
* bene precari jubcl, mala vero jiequaquam : adeo
^ - ut qui bis jam anlea fuerit iiubulus, non amplius
, \ \ noslris, ut impossibilibus, fuiem derogel. Coniu, * bernale igilur semper libi Dei niandalum esto,
perpeluam tibi dans lucem, el veluii facem prafe , , rens, discernendis dijudicandisque rebus : quod
quideni eminusanimi tui principatum praeoccupans,
(I) , verasque de singulis opiniones prins informans
, alque praparans, nullis 16 casibus alienari alque
immulari pcrniillel: sed lola menlis acie praein . .
eirucium, veluti quemdam vicinum mari seopulum, rapidos violenlorum venlorum el flucluum impetus
tulo atque immobililer sustinere te faciet, in Christo Jcsu Domino noslro, cui gloria in saecula gu>
culoruiu. Amen.
550
FUTVRO JUDIC10.

.
SERMO XIV.
'.
\. (3) Cum ad aliquod peccalum tmpelli te vi1. " , \ deris, borrendum illud et intolerabiie Cbristi
, \ tribunal, quaeso, cogita : iu quo pnesidet quidcm
, judex in allo quodam et sublitni ibrono, omnis
vero creatura ob gloriosum ejus conspeclum con . * lreniiecens aslat ; imo vero futurum est ut sin . guli adducamur, eonim quae in vita egerimus
, examen stibituri. Deinde ei qui mulla ma!a per
, , vrtam perpelraverit, borribiles quidani ac raorosi
, angeli assidenl, ignem ex oculis emlttenles, ignem
\ , \ - spirantes, adeo perrersi animo judicioque depra. ! , \ - vatt sunl : nocti vultu similes, ob faciei tetricita, \ , - lem et hominum odio. Poslea animo tibi flngas
, . barathrum profundum, lenebras impenetrabiles,
\ , - ignem splendoris expertem, vim quidem urendi in
, tenebris babentem, sed luce deslitulum : stibinde
* vermium quoddain genus venenalum ac carnivo , , \ rum, edens insaiiabiliter, nec unquam exsatiatuiu,
. (2) iniolerabiles dolores morsibus inducens : poslre , \ mo supplicium omnium gravissinium, probrum
. illud el dedecus sempitemum. Horum metu du \ ctus, quasi freno quodam a pravis concupiscentiis
, * - luam cohibe animam. (A) Qui enho diem illam
, ; , D alque borara anle oculos positam babet, in qua
\ creatura orouis aclionum suarum ralionem reddi* , tura judicem circumstabit, scmperque suam pro
- illo tribunali, quod decipi nequil, defensionem
. meditatur, is aut nibil aut omoino levissima pecca , bit, quia peccare nobis ob absenliaro timoris
Dei comingit. Quibus auteio clare observabitur
intentarum minarum exspectalio, bis nullum tem*
.
pus dabit insitus limor involtmtarias aciionos ant
cogitatione incidendi.
(\) . H;ecdcsumpsiir.usexcodiceRegio. Totus bic lucug usque ad tinem
non reperius in operibus S. Basilii.
(2) 6. Sic Regius codex. Editi
, elo. Contextus *
(5) Ex hom. inpsal. xxxtu, 451.
(4j Ex epist. CLUXIV, 262.
1299
APPENDIX SYMEONIS METAPHRASTJE
2. \ \ ol \, bra
, &*
, ^
, 1*,
*
, \
,
, , . \
\ &
hujus mundi vcnit, et in me non habebit quid- , taltr
quam . Emmvero qui peccatura non admiserat, . '*
nihil illum in se habere dicebat: eatis autem fue- ,
rit homini, ei audeat dicere : Venit princeps mundi . , " m
bujus, et in me babebit pauca et parva. (2) Cogila, , \ \ ^ oapi
quseso, horrenda illa mala, quae a Deo puaiendis
infligentur : nimirum cum offundentur slellis , ;
leaebre, deflcielque lux solis, nec luna ampliua , , \ |
illuslrabitur, cura, fulmimbus percurrentibus, (6) , ;,
borrendo cum fragore ruenl tonitrua ; cum aer ^
capiti imminens obscurabitur, ita ut cruciatus ,
eorum qui ire fuerint traditi, nulla ex parte so- ^ '
latiutn aut levamen admittat. Greaiura eoini, con- . ,
diloris 551 administra , vebementer ad iniquos aSixw,
plectendos exasperaiur : miligatur vero et demul- ' sotcetur ad eos qui suam in.ipso fiduciam reposue- . \ (7)
rint, afficiendos beneficie. Et queraadmoduui St^ , m
per ww peccatore pamitentiam agente gaudium eit
in cceli*
; iia quoque indiguaiio et tristilia est .
euper iis, qui per peccaium a Condiiore defi- (8) o^
ciunt. (3) Tum ignis qui diabolo et angelis ejus in eieuppliciura paratus est, voce Domini interciditur ; aW , \
ut cum duas sint in igne facullales, quarum una , \ ; ;
comburit, altera illuatrat, ignig quidem asperitas, , *
ac torquendi proprielas iis qui aduslione digni \
sunt servetur ; iilius vero splendor et claritas ad - *,
bilaritatem eorum qui laetani ac beatam vilam (9).
acturi sunt, destinelur : adeo ut supplicii quidein . *
ignis obscurus sit; qui vero in obleciamentum, vi ,
careat comburendi. Neque ea in re tibi addubi- , * %
undum esse cogita. (4) Nam cum rerum in vita , *9gestarum nierces retribuetur, natura ignis divi- . \ ^
deiur; cujus quidem lumen, justorum oblecta- \, J ^ ^
menlo : urendi vero molestia, paniendorum tri- ^ , \ $
buetur ultioni. (5) Horribilior aulem tenebris et , ,
Igne aetemo iguominia, in qua aeternuin vivent ^ *{*
peccatores, semper ob oculos habentes vestigia (10). $
admissi in caine peccati, quae in modum indelebilis , \ , \ <*
cujusdam lincturae perpetuo in animae eorum me- , *
pioria perinansura sunt. Paocorum autem esl ac- . , , ^
2. (i) Sirenui etenim Dei athletae, qui cum inviaibiUbus inimici per omnem suam vilam valde
colluclati sunt, pdslquam eorum omnes ineeclationes effugerint, prope vitae linem constiluli, a
sseculi priocipe examinantur, ut si reperiantur
aut vulnera ex certaininibus, aui aliquas maculas,
aut peccati vesiigia retinuisse, delineantur : sin
aateni inveniantur invulnerati et intemerali, a
Ghristo lanquam invicti et liberi in requiem transferantur. El haec ipso Domino discere poies, circa
*u& passioais leinpus diceute : Nunc princeps
t 0
1 0
.
Luc. , 10.
(7) . Deest in cod. 1992
(1) Ex bom. tn psut. vu, 99.
(8) . Hac desunt iit eodem iodw.
(2) Ex commcnl. in /*aiam, 581.
(9) . Uterque codex ]. IbHfc*
(3) Ex bom. inpsal. xxviu, 121.
cod. 1992 , etc.
) hom. vi in Hexaetn. 52.
5) Ex honi. t psal. xxxui, 147.
(10) . Idem Codex .
6) izi. Sic conlextus cui iaveot nostri co- texttis .
dices. ln bis enim lcgitur QOX 5. Editi .
T
Joan, xiv, 3Q. Matlh. xxiv, 29, Sap. v,
SERMO XIV. Dfi FUTURO JUDICIO.
1301
1301
i v - cedere ad veram lucem, ac revelare, et post oeculpov \ , torum reveiationem, facte non confusa abire. Dei
, . enim a nobte alienatio atque aversio, illi qui eam
' patilur, inlolerabilior graviorque est quam cattera
, gehennse exspectata supplicia : ut oculo privatio
luminis, licet alius non adeit dolor. (3) Si quie
eoim omnem simul ex quo bomines nati sunt feli , ' citatein sermone complexus, in unum coacervave \ (1) . r i l , eam tamen comperiet ne minimse quidem
, ' , bonorum illorum parli aequlparandam esse; sed
, omnia praeseniis vita bona plus a miniraa fuluroruui dignitate distare, quam a rebus veris umbram
\ .
et somnium. Imo vero, ut exemplo magis idoneo utar, quanto anima omnibus preetat corpori, tanta
eel et utriusque vilae differentia.
3. ' ol \ , , 3. Sed bomines muhl propter eum Scripturse
, , locum qui babet, (4) Hicquidem vapulabit mullit,
. ilte vero paueit , finem tandem euppliciorum
, * habiiuros esse eos qui pumuntur assenmt. Sed
. tamen ut hic muhis vapulet, ille vero paucis, non
, lemporis diuturnitate aut complemento, aed poense
, * diveraitate perflcilur. Gum enim Dominus pronun - Uet aliquando hos in supplicium aeternum iluros,
\ , \ justos autem in vitam aelernam ; aliquando vero
, \ mittat quosdam in ignem aeternum paralum diabolo
et alibi gehennaB ignis menlione
" , et angelis ejus
' \ facta, subjiciat illud : Ubi vermis eorum non mori , , tur, *f igni$ non exstinguitur ; ctjmque rursus
\ \ de quibuedam dixerit per propheiam, vermem eo - rum non moriturura, neque ignem eorum exstinvcuv, \ - C
igfrur el horum similia cum in
, , - mullis divins Scripturae locis babeantur, boc quo que unom profeclo est ex artificiis diaboli, ut
, , - iiiulli homines velut oblili tot et lalium Domini
, . senlenttarum, quo majore cum audacia ptccent,
, sibi finem supplicti fingant. 552 Etenim si aeterm
\ . supplicii fulurus est aliquando finis, finem utique
, babilura est etiam vila aeierna. Quod non pos ; sumus illud de vita tema intelligere, qua raiione
' . ' supplicio aiterno ascribitur flnis? Nam aequaliler
&, \, , pro utroque habelur osterni adjectio. Ibunt enim)
. " \ , - inquii, At tn $upplicium ceternum : jusli autem in
, , \ , vitam alernam
Itaque etiam illud, Yapulabit
. , multis, et pancu , non finem, sed divorsitatem
, \ , sopplicii significat. Si enim Deus justus judex est,
, ^ non bonis golum, sed malis eliam, reddens unicui
, , que juxia opera sua, potest alius esse dignus
* , igne inexstinguibili, qui aut mollius aut acrius
, , adurat: alius verme nunquara morituro, qui eiiam
* \ (2) , aut mitius aut acerbius excruciet pro cujusque
* \ merito : alius gebenna, quae varia ac penittig
, , diversa supplicia babeat ; alius exterioribus tene \ , - bris, ubi bic quidem in flelu solum, ille vero
. \ in dentium etiam etridore ob dolorum vehemen1 1
1 4
c l u m
>
b a e c
1T
" I.uc. , 47. Mattb. w.

46.
Luc. , 47.
11
4 6 . "ibid. 41. " Marc. ix, 4 5 . Isa. LXVI, 44.
(1) . Codex uterque pro his voeibua nalwt. .

(*) Kal . Cod. 1992 \
, Ac
Hattb. XIT,
a/<t gehenna .ocus.

(3) x serm. De legendit Vtbrlt gentilium, 174*
(4) Regutis fusiui tractatu, 306,
507.
1303
iSO*
APPENDIX. SYMEOWS M E T A P H R A S T J E
Ciam exgistat. Quin ei exleriores ill tenebr* aliag . ,

e.iam prorsua esse interiores indicant. El illud , ,
quod diclam esl in Proverbiis
In profundum $ , ,
inferni, declarat quosdam esse in infernu qui- . dein, aed non profundo infenii, qui leviorem , poenara perferant. iliiiinie autem existiiuaveris , \ vrine veluli îutriiiam quamdaiu matrem, larvas ,
libi ac lerricola oblrudere, queroadmodum illae , * infantibus puerulis incomposiie pertinacilerque . , >
flenlibus factitare consueverunt, eogque fictis el (3). \ ,
commenlitiis narraiionibus compescunt. Haec ,
enim non fabuhe, sed minime mendax sermo ; . "
Jonge aute voce promulgaius. Tibique cerlo per- , , euadeas velim, futuram aliquando diligentem , , ,
actse vitae pervestigationem. (1) Afflixigti fralrem? , ,
par exspecta. Rapuisti inferiorum facultales, , (4;,
puguis pauperes cecidisti, per convicia incussieii , pudorem, calumnialue es, menlitus es, alieois ;
uuptiis parasti insidias, pejerasti, terminos pa- . , :
trum transposuieti, orpbanorum invasisti possee- . \ \
sionee, viduas oppressisli, bonie promissis prav , (5) *.
tuligti prasseutein voluplatem ? Vioem hig dignam .
extpecta. Qualia enim onuequisque seininat, talia ei melet. C&lerum si quid eliam boni abs te
perpetratum eal, remunerationera simililer exspecta.
4. (2) Cogita aulein, bomo, diem exiremam
4. ,
(siquidem non lu solue sspculum aeCernum vives), ( ),
anxielatem, euffocationem, mortis horara, urgen- (6) \ , ,
lera Dei sententiam, festinantes angelos, animum \ , >
Interea graviter perturbatum, et conscienlia pec- , \ catrice aroare excruciatum, eeque miserabililer ad C , ea qiue bic sunl converteniem, ac ineluctabilem (7), \ Jonge illius peregrinationig neceseitalem. Describc , \ inibi in menle tua extnjmum communis vilae iinem, . cum veniet Filius bominis in gloria sua. Veniet ,
enim et tiUbit" : nimirum quando veniet j u - . . " ,
dicaiurue vivos et morluos, atque unicuique gecun- *
dum opus suam redditarus; quando tuba illa ma- , gnum quiddam ac borrendum sonans excilabit eos * , \ >
qui ab orbe condito dormierint, 558 procedent , qui bona fecerlnt, in resurreclionem vitae, qui vero , \ ol
mala, in resurrectionem judicii . Revoca tibi in ,
memoriam Daoieli oblatam Dei visiooem, quomodo . nobis ob oculos judicium ponat. Aspickbam, in- ,' . .
quit, donec throni poiiti $unt, et Antiquus dierum \, ,
tedit. Flumen ignis trahebat in conspectu ejus. Mille ^ .
fiif7/ta deserviebant ei, et dena millia denum miUium .
atiiitebant ei. Judiciique locum constituit, et Ubri ,
aperti sunt , bona, roala, manifesta, occulta, , ,
acliones, verba, cogilalionee, omnia acervatim, ut , , , ,
ab omnibus et angelis el hominibus exaudiri pos- , , ,
e t
,0
11
" Prov. , 8. Psal
XLIX,
3. Joan. , 39.
il) born. p$ai. LXI, 198.

(2) Ex epist. X L V I , 138.
(3) . Sic Regius codex 1992, melius quani
edili . Paulo posl idem codex . 11 ic
auleralocus ab his verbis, \ , usque
ad illa, , non repertus in contextu.
(4) ". Forle . E D I T .
(5) . Magis arridel baec scrtplura,
1 1
Dan. , 9-10.
quam quod Iegitur in conlextu , mnlliptieem remuneralinnem.

(6) .
Regius codex 1992

(7) . Sic idem codex <*t conte\ta.
Editi . ideni codex oii rrv
.
(8) . Contexlus !).
1305
1305
SERMO XV. DE IMI SRIO ET POTESTATE.
\ sint, clare el aperle revelanlee. Ad b*c quomodo
. affeelos necesse est esse eos, qui male vixerini ?
; Ubi iiaque anima Ula abscondetur, qua in oculis
, tol speclalorum subilo visa fuerit dedecoris plcna ?
; quali vero corpore infmita illa et inlolerabilia per - feret eupplicia, ubi ignis inexslinclus, et vcrmis in , , desinenler puniens, et imum inferi lenebricosum
\ , - et horrendumet ululaius amari, etejulatus itigens,
\ , \ , \ - et ploralus, et etridor denliuoi, et ubi mala finem
, \ , \ non habenl? Ab hia post roorteni liberari non da, ; lur, neque est industria ulla, neque ars cfiugieudi
, , amara supplicia. (4) Uaec nuiic vitare licet. Dum
. autem licei, erigamus nosmelipsos ex casu, nequc
. " , de nobis ipsi desperemus, si a malis discesserimus.
, ' , Est via salutis, si modo velimus. (5) Quaerit te
. pa&tor bonus, ovibus, qtue oon erravere, derelictis.
, . , Te ipeesi dederis, non cunctabitur, neque dedigna- .
. biturlesuisipsius bumerisporlare, laelusquod ovem
, , * suam perditam invenerit. Slat paler ac exspectat
\ , luuoi ab erjore redilum. Reverlere tantummodo,
. ' teque longe adhuc slanle, accurrens cadet in coN
\ . lum luum, ei aiuicis amplexibus jatn pcenitentia
, \ , - expurgatum complectelur. (6) Quod si quispiam ex
(1) \ , - iis, qui slare sibi videntur, vitio verterit, quod cilo
assumptus es, ipseille bonuspaterproterespondebit,
. dicens : Laetanduin est et gaudendum, quia hic
, , (2) filiug nieus morluus erat, et revixil, ei disperdilus
, erat, et inventus est . llli gloria in saecula sacu*
\ , , lorimi. Aroen.
, \ , \ .
. .
.
'.
1. \
.

,
() ,

. , ,
* , \
. \ * ,
. \ ,
,
,
\ ,
,
.
e e
AC
POTESTATE.
SERMO XV.
i . (7) lmbecilliores semper a praslantioribus
regi ac gubernari decet : pessimo eiiim principatuin popularis saepenuwero detulit iinprudentia.
(8) Consenianeum est igitur, ut qui omnium teetU
monio caeteros sapientia, et forlitudine, atque exacta integrioris viue ratione anlecellil, aliis dux
praeliciatur, ut quidqutd iu eo boni esl, commuiie
omnium imitantium liat. (9) Enimvero subjecti ad
iuores eorura qui rerum poliunlur, ut plurimuin
sese conforroare solent: ita ut quales landem fuerint duces, eum etiam qui ducilur, talem esse Decesse sit. Et quales sunt qui praesunt, tales utplurimuin et mores eorum, 554 q "bus pracsunt, esse
eolent. (10) Et quemadmodum &i plures pictores
unius faciei lineamenta pingunt, omnes imagines
futurae sunl inter se similes, ulpole uni assimilate:
euindera ad modum si mulla ingenia unum imitandum sibi proponaut, in omnibus aequaliler
(
Luc. xv, 32.
() . Hanc vocem addidi ex Regto

codice et contextn.
(2) V . Sic idem codex et conlexlus. Editi,
. In ipso coniextu additur, .
(3) . Forte . EDIT.
.
DE IMPERIO
() Ex episl. XLVI, 139.
(5) Fbid., 140.

(6) Ibid.
(7) Ulerque codex indicat Ascetica.
h) Ex Aicet., 324.
\v!) Ex comment. in lsni. 417.

(10) Ex Ascei,, 324.
t
1507
APPENDUL -
SYMEONIS I I E T A P H R A S T J E
1501
Inma viUe forma elucescet. Vera etenim et perfecta ,

eubditoriim erga prafeclum obedienlia in eo decla- ,
ratur, si non a Aagiliosis modo abslineant e i pne- , ^
fecli consilio, aed si ne ea quidem quae laudabilia ufc
eunt, citra illius arbilrium peragant. Nam absli- , \
iientia et omnis corporalis affltctaiio ad aliquid , - *
uiilis est: sed gi quis animi sui motum sccutus, , ,
quod sibi placet, egerit, et* praeposilo consilium \ ,
eibi danti non oblemperaverit,peccatumfuiurumest

, rjj m
majus, quara recte factum. Qui enim resisiit potestati,Deiornationi reshtit* ;atque obedientimajor ' ^

merces quam abstinentiae virtuti iribuilur.
.
2. k
2. (1) Is igitur qni potest malo mederi, sed
sponte differt, non injuria velut bomicida con- , ,
demnari poterit. Non auteui qui pneest ob eum in ( . \ quo poailue esl dignitalis gradum sese aitollat aut ,
iDSolescal, ne bumilitalis beatiludine privetur. . 8
(2) Nunquid eoim qui regi famulatur, se ideo jacta- (7) , 6d
bit quod io boc aut in illo minislerit ordine collo- *
catus esl: qui vcro dignus babiius est qui Deo , ;
serviat, aliunde laudes sibi excogitabit, qaasi ad , ;
omnem glori splendorisqae cumalum invocatio .Domini eibi non sufficiat? Satis enim est nobis ad ;
omnem dignitatem, tanti Doinini servos nominari. fa(3) El quemadmodum nec quidquam aliud oporlet . \
praeter Deum coiere : eic nec in alio, quam in Deo , ij
omniuiu Domino apem reponere. Qui uamque in .
bomine sperat, aui qui obaliquid aliud mundanuin , psn
effetiur, puta, ob polestatem, velob divitias, vel ob , \ , , \
quidpiam aliud eorum, quae splendida a multis re- ^ *t h^puiantur, non potest dicere : Domine Deus meus, , pov U\
in U iperavi. Praeceptum enim est, non oporlere in . '
principibus sperare; et, Maledictus homo qui con- , \, \
fidit in homine (4) Bealus igiiur vere esl, qui ob ' . ^
ntiUam vjtae rem quantumtis sublimem cxsultat, \ ;,
sed suam Deum gloriam esse ducit, Deamque quo (8) , xauvrju
glorietur unicum habei, ac secundum Apostolum *
9
dicere potest : Mihi autem absit gloriari, niii in
&, d
cruce ChrUti**. Eienim si quis sese magnopere .

jactat, quod servus sii regis, atque in magno bo- , ,
nore apud eum babeatur : quantum convenit glo- * ,*
riarite apud temelipsum, quod Regis magni servus ,
es, ab ipso accilus ad summam familiaritaiem ? , ' <(5) Qui vere princeps est, non ab externis insigni- ; , *
*
.
.
. .
ei\
*~tr
^T*..
; ^ v * x

, ,
bus dignoscitur,
uti
purpura, paludamento
et. dia
'
*.
demate; sed ab imperaloria qua prceditus esl virlute. Qui enim suMitur volupiatibus, ac variis cu- , \ piditalibus ducitur, servas cum sil peccali, ad im- , , oveiatV
perandum idoneus non est. (6) Nam rebelles sub . \ ;
potestatem redigere, ei fortis est viri, et vere im- ,
perautie : at benignum esse ac mansuetum in pro- *
u
Rom. xiii, 2. " Jerem. Xv, 5.
Galat. vi, 14.
(1) Ex bom. in famem et siccitatem, 60
<2) Ex hom. tti psal. xxxm, 145.

(3) Ex bom. psal. , 98.
(4) Kx bom. in psai. LXI, 196.
(5) comnient. tn isat., 456.

(6) epist. cxn, 204.
(7) . l U Regius codex. EdiU faate*Contexlus .

(8) . Sic ope ejusdem codicw et *
texius emeiidavimus vulgalam scriptunm *
\ . Qua seqwnt*
prorsussuperfluasuntyiiec inconlextu repenunur
1309
SERMO XV. -
DE IMPERIO ET POTESTATE.
1310
, stralos, bominis est magnanimilale et clenientia

. - omnes superantis. (5) lllud enim considera, doini , nos eorum qui laeserant exslitisse mullos ex iis qui
555
viiere, de quibus nullus ad posterfjv , ros Iransmissus sernio; at vero iram remisisse,
> . qui pbilosophia vulgus anlecelluerunt, quorum
imroortalis merooria in omni aevo perhibelur.
, ( (6) Nam cos qui quidvis deliquerint, non ob ea quas
;) ' jam admissa sunt, puniraus, (qua enim arte quae
, facla suut, infecta reddantur?) sed ut aut ipsi
.
deinceps meliores flant, aut aliis sapiendi siiit
exeniplum.
3. (7) Saepe enim in tenuissimis etiam Dei sese
3. (1)
. - exserit sapientia. Nam qui convexum coelum ex, \ , pandit, atque ingentes marium gurgites elTudil, ille
- ipse est qui lenuissimum apieulse stimulum in fistu , , ' 1 modum excavavit, adeo ut per ipsum venenum
. (2) effundatur. (8) Hunc corporeis quidem oculis cou* (3) , teroplari minime conceditur : incorporeuin enim
* \ visui subjici corporeo non polest: quod quidcra
, * uuigenitus ipse Dei Filius lestificatus est dicens :
. Deum nemo vidit unquam . Elsi eniin, ut scriplum
, ; cst, vidit Ezechiel: audi quld Scriplura dicat, Vidit
, $imilUudinem gloria Domini " ; non tamen ipsuni
* ' , . Dorainum, sed ne ipsam quidem gloriam, qualis illa
, \ revera est. Et cum similitudinem gloriae vidisset,
, . non ipsam gloriam; pwe timore in terram cecidit.
- Quod si conspecta gloriae similitudo terrorem ho , iuinibus tremoremqae incutit, Deum ipsum si quis , , piam viderit, e vita prorsus migraverit, ut dictum
a n l e
n o s
%%
vov * ,
. G est: Nemo videbit Dominum, ac vivet*. Propterea
\

& , . ,
* ,
Deus pro sua erga nos bumanilate, coelum ipsum,

suae divinilatis velum, ne perearoua, oblendil. Neque de meo id affero, irao ipse propheta dixit: Si
aperueris culum, iremor luo conspecln apprehendet montei, et continuo tabeseent. Et quid niiraiis si
** . \ , ,
, ;
, \ (4), \ * \

, .
,
* ,
; .
,
, , *
, * -
gloriae similUudinem cum vidisset Ezecbiel, cecidit

in faciem? Daniel, conspecto Dei servo, et tremuit,
et in faciem cecidit: et quandiu oculis videre conleodit Dei fllfi similitudinem, tandiu respondere
non ausus est. Si vero visus Gabriel propbetis
boooinibus Dei tremorem incutit; si qualis est, is
aese osienderit, nonne perierini omnes? Nemini
profecto dubiumest. Si vis igitur aperle cognoscere
incomprehensibilem esse Dei naluram, disce quid
tres pueriin ardentis ignis fornace iaudantes Deum
$uper enerubim **. Qnaeso te, dic mihi, quaenam est

cberubim nalura, aique tum insidenlein contemplaberis. Quamvis prophela Ezechiel illonim deecri-
. ,
xal .
Joan. , 18.
t T
dicant: Benedictus es qui intueris abyssos, ei sedes
Exech. , 19. Exod. xxxm 20.

Dan. x, 7 sqq. " llan. m, 55.
(1) , elc. Haec verba usque adilla,
(4) ". Hunc locum ope utriusque codicia
, desumpla esse ex Hexaemero indicat sanavimus. Habebanledili
codex Regius 1992, sed ea reperire non potuimus , \... .
i n boc opere.
(5) epist. cxu, 2U4.
(2) . Haec verba uaque ad illa,
(6) Ibid. 205.
, reperire non poluinius.
(7) Unus codex indicat hom. in Uexaem.
Codex 1992 indicai orationem, Quod incomprelien(8) Ulerque codex indicat, serm, Quod Deui xtl
sibili$ est Deus.
() . Codex Regius 1992 .
1 9
incomprehcmibilis.
f5lt
13
ptioirem quod fieri poluit, scriptis sit perseculus, 6

inquiens: Quatuor facies habebat unum, facies una , , xpocuxa r$
hominisy facies secunda leonis; et in tertio facies , 6 , , *
aquilce, et in quarto facxetvitu", : quodque uuisex - ,^
cssent alse, atque ipsis undique essenl oculi, quod- \ , \ *
que singuli subjeciam liabereiU quadrangularera * rporotam; facta lamen a propheta descriptione, etiarosi (2) , ^
iegimus, perciperenonvalerous. Si vero solium,quod . *
cxpIanavit,animo comprehendere non possumus,in- , , *
sidenlem ipsi invisibilem Deum, qua ratione poteri- 3&mus? facie siquidem ad faciem visuros, perfectamque ; , 1
556bicompreben&ibilis Dei majestalis in futuro sae-
culo cognilionera habituros eos qui digai fuerint, ,
cerla pollicitalione confirmatum est. Nunc vero etiam . ,
8i Paulus alter quispiam fuerit, etiam si Petrus, cer- , , , *
nit quidem vere, neque hallucinatur, aut imagini- , ' bus deludilur, verumtamen veluti per speculum, et * \
in aenigmate intuelur : et quod nunc ex parle est , cum gratiarum aclione accipiens, quod plane per- . , /
fectum esl sumnia cum laetiiia in futurum opperi- , >
lur
Quod enim in ea ipsa cognitione uunc per- ;,
leciuni esse videiur, adeo exiguum quiddam est e
obscurum, ut a futuri sculi clarilale dislet magis, . OaJ
quam a cognitiune quse est facie ad faciem. Ac tanta , *
quidem est cognilionis Dei infinitas, lanlaque hu- ?'
manae naturae in percipiendis boc in sseculo divinis \ (3
mysleriis imbecillitas, cum seniper quidera pro cu- , \ *
jusque progressu aliqua fiat accessio, sed neino per- , tx fectam cognitionem assequatur, donec venerit quod .
pcrrectum est, quandoquod ex parleestevacuabilur".
4. (I) Qui eorum quae sunt invesligationem com- C 4. "
parari posse dicit, is procul dubio via quadam et , \
ordine menteiu suam ad eorum qu# sunt cogniiio-
nem apptdil; et iu rebus captu facilibus et roinuiis ; &J
eiercitaius, ita demum per hanc eogniiionein, ad , war ;
eam quoque quae cogitationem oomem superat, suam comprebendendi facullatem promovit. Qui
igitur eorum quae sunt cognilionem appreheodisse , se gloriatur, is animalis minutissimi ex iis quae in , , , ; f :'<
eonspectum cadunt, naturam explicet, et quae sit , \ *.
formicae natura dicat, an spiritu et anhelitu con- . teurtineatur ipsius vita : an corpus ossibus distinctum: \ an compages nervis atque ligamentis firmau : an -Jpw*
rousculorum et glandularum anibilu coniinealur .;h
nervorum silus : an medulla a sincipite ad caudam \ *usque una cum dorsi vertebris proiendatur : an D \
niiiiubYis quae nioventur, ex nervosae membranae &complexu motum imprimat: an sit iu ipsa jecur, , et in jecorc vas quoddam, quod fel suscipiat, eintne \ , \ ,^
renee el cor, ei arieriae, et venae, ei pellicuhe, , \ , , \
et diaphragmala : silne animal nudum an pilosum : , , *
utrum ungulas iDdivisas, an pedes muUifldos ba- * *
beat : item quanto lempore vivai, et quomodo aliae \ *'
aUas gignant: quandiu gesletur fetus, et ouomodo , \ <
11
Ezech. x, 14.
" I Cor. xm, l i . " i b i d . 10.
(1) Ex epist. xvi, 95.

(2) . Sic Ilegius codex 1992, mclius
quain edtli .
(5) . Sic uterque codcx pro 5

quod crat in editis .
1313
SERMO XV. DE 1MPERK) ET POTESTATAl
1354
oi , , neque omnes formicae pedeslres sint, neque omnee

* \, - alatae; s#d repenlibus hwni aliis, ali* per aerem
ptot . - ferantur. Qui ergo de eorum quse sunl cognitione
, glorialur, interim formicae nobis explicet oaturam,
" atqne ila deroum ejus potestatis, quae intellectum
. omnem superat, naluram scrutelur. Quod si minu , - lissim formicse naluram nonduin cognitione apprebendisli, quomodo incompreliensibilem Dei
;
iiaturam iniaginatione lua coi&prebensam esse gloriarig ?
5. \
5. (3) Putare enim se Dei, qui super omnia est,
, substanliam ipsara adinvenisse, magnse superbire
* est aique elationis; fere enim jactanlia superant
vel illum ipsum, qui dixil : Super astra ponam se . , dem meam**. Nonoe niagnus ille David, cui occulta
\ - ^ absconditaque suae sapienliaj Deus manifeslavit,
, palam confitelur inaccessam esse cogniiioneiD, cum
, dicit: Mirabilis facla esl 557 ^cientia tnaex me".
; , Isaias aulem, qui majesialem Dei speculaius csl,
, \ ; quid nobis de diviua substantia declaravil ? nempe
cum de Chrislo propheiiam edit, testatur bis
,
,
, \
, ^ ,
,
; " ,
() ,
,
verbis : Cenerationem ejus quis enarrabit? Qnid

,T
vero vas electioois Paulus , qui loquenlem in se

babebat Cbristum
qui ad terliuiu usque coelum
raplus est, qui arcana audivit verba, quac non licet
boraini loqui
quam nobis de subslanlia Dei
docirinam reliqiut?Hic ad parliculares Providenlke
raliones cum respexiseel, velut veriigine laborans
propter iosuperabilem coitlemplandi difficuitatein,
> * - ^ eic exclamat: altiiudo diviiiarum el sapientioe et

! , cognitionis Deil quaminscrutabitia sunt judicia ejus,
! et investigabiles vios ejus *! Quod si baec illi ipsi
, qui ad cognitionem Pauli pervenerunt, assequi non

possunt; quanta est superbia eorum, qui se sub ; \ stajQtiam Dei profitentur coguoscere ? Quos profecto
" , \ ' , , " libens interrogaverim quidnam de lerra in qua
comraoranlur, et ex qua naii sunl, dicant, quatu
\ \ \ \ ejus nobis exponant substanliam : ut si de iis quae
, \ htxni sunt ac pedibus subjacent, cerlo indubitan - terque disserant, tunc eis quoque, cum de rebus
. \, , intellectum omnem superanlibus sententiam pro , ; ferunt, lidem babeamus. Etsiculinquiunl, (4) Quod
; Adam a Deo est : ita inlerrogabimus, Deus a quo
, est?nonne uniuscujusque mente promptum fuerit
, . ' D reepondere, ex nullo? quod auiem ex nullo est.
, \ utique sine principio est: et quod sine principio
, est, id ingenilum est. Sicul ergo iu bominibus origo
(2), . ex aliquo, non ^st eorum essenlia : sic neque in
, , Deo universorumex nullo esse, quodidem est atque
, , \ , ingeuitum, ejus esseuliam dicere possumus. Porro
, \ - esse sine principio essentiaui esse qui dicit, non
, * . aliter facit, ac si quis interrogatus quae fuerit es ; - sentiaAdx, et quae ipsius natura, respondeat, non
ex coilu viriei roulieris, sed divina manu confor1
* Isa. xiv, 13. " Psal. cxxxvm, 6.

2 4
Rom. , 33.
lsa. L H I , 8.
97
Act. ix, 15.
II Cor. xin, 5.
II Cor. x n
(1) . Sic contextus etRegius codex mel i o r i s nolas. Editi .

(2) " . Idem codex
.
(3) lib. adver$us Eunomium. 224.
Ibid.,
*)"""
237.
131S
APPENDIX. 8YHE0NIS METAPHRASTA
\l\t
matum eum fuisw. Qualie igilur nobis reliquus est \, , ;

cognitionis modus? respondeant nobis hi qui omnia . ,
quidem pedibus noslris subjecta dospiciunt, in *
ipenm vero coclum penetrant, atque omnes coeiestes (6) ; 6 }
poteslatea. (l)Si cocli magnitudoexsuperat bumaiue % , &
inlelligentiae meDSuram, quisnam valeal sempiter- , ,
norum naluram perscrulari ? Si sol ille corruptioni \, ^
obnoxius, adeo pulcber esl ei adeo magnus, cum &
velox ad roolum, tum ordinaioscircuiius explens, *
inagnitudinera quidem ad universum ita accomroo- * , ^w
dalam naclus, ut eam quam cum universo habet ; proporlionem non excedal, sua vero pulebritudioe (7),
tanquam nalune oculus quidam pellucidus res crea- ;
las condecorans : bujus si insaiiabilis est aspectus, , ;
quali pulcbriludine sol jusiitiae praediius est? Si , , &
bunc solem noji couspicere, cseco detrimentum est: ; Dv &
quale est peccalori dispendium luce vera carere? , \ tyw
Nam 8i hsec temporaria lalia sunt, qualia sempi- , , ;
lerna ? El si adeo speciosa quae videnlur, qualia in- . .
viaibilia, qu praeparavit Deus diligenlibusse? Quae utinam assequi omnes valeamus, graiia alqulr
manilate Domini nosiri Jesu Ghristi, quia illi debetur gloria, in eaecula sseculorum. Amen.
r
558 DE INGLUVIE
ET
EBRIETATE.
ICp.
i . ,
, , . Elrtpf
enim manducatis, sive bibitis, sivequid facitis, omi , , , xam '
, ^
tn gloriam Dei facite, ait Paulus qui in Chrislo
loquebatur **. At vero multiformis et varia est bo- . *
minuro mundanoruni vivendi ratio, quae scilicei ^ , ^~'
" ~ad couciliandan accedenliiM . ! ^
aliis atque
aliis modis
graliam iranrfonnetur. (5) Qood si etiam futurum , *>
egt, ul ipei quoque simus eorumdem rei, et qudad , \ fafr
licet nobis, inquiramus etiam ea quse pertinent ad , , ^
Yoluptatem, et ipsa ad osteniationem apparemus, , ' Wf ^
vereor ne quae deslruimus, ea aediflcare videaoiur, , ,
el dum caeleros judicamus, nosroetipsos condem- , ^
nemus, qui siinulate viia ulamur, modo in banc, , ^
modo in illam formam mutati, nisi forte immulemus , . Ei
eiiam vestimenta nostra tum, cum in viros claros , -***
ei snperbos inciderimus. Quod si id turpe est, longe .
iurpius mensara nostram ob bomines deliciis dif- \ ^flnentes commulare. (4) Si enim copia ciborum at- , ; ^
que lauiilia frairi volupiatem afferre volens, mensam , -*
tuain immulas, illius accusas amorem voluptatis, D ' , =?
et iis qua? praparas, gulae probro illum aspergis, . 5
bis eum rebus arguens obleciari. (5) Quid igitur ; ; '
nobiscum apparalibussumptuosis? Accessil bospes \ , obe-J
aliquis ? si fraler sil, et idem vilae inslitutum se- , ^
quaiur, suam ipsius meusam agnoscet; quae enim * . ^
reliquit domi, ea inventurus est apud nos. At faii- ; ,
gatus est ex itinere? tantum .alTenmus lavamenti, . *
quantum requirilur ad lassitudinem sublevaodam. ; , -
Advenit alius sxculohuic addictus? ex factia discat , \
**ICor. x , 3 i .
l l C o r . n , 17.
SERMO XVI.
1. (2) iEqualia et conslans Cbristiani vita, cbarissimi, et unicum scopum babet Dei gloriam. Site
4 1
, : :
J :
4 1
ii) Ex homil. vi inHexaem., 50.

(2) Ex Regnlis fu$iu$ iraclalis, 365.
(3) Ibid., 364.

(4) lbid., m.
5) Ibid., 364.
6) Tic . Codex Regius .
7) . ldem codex , *
(
6 E R 1 I 0 X V I . DE INGLOVIE E T E B R I E T A T E .
1317
1318
. - q" ei sernio persuasit, tt frugalitalis in escis
, servandae forroam el exemplar accipiat. Maneani in
, , - ipso monumenla mensa Chrisiiaiiorum, et ejue
, . - paupertatis, qu Cbristi causa citra verecundiam
perferenda est. Quod si his ille minirae commove , - bitur, ac potius deridehit, nirsus nobis non exbi - bilurus esl molesliam. ($) Nam circumcurfrare nos,
, \ , ac investigare ea quae non ad necessarium usum
, requiruntur, sed quae ad perniciosam voluptatem
* et ad inanem exitioeamque gloriam adinventa fue, \ runl, non nolum nobis turpe atque indecorum est,
, . sed detriinenlum etiam affert non leve, cum scilicet
, \ - qui in deHciis vivunl, et ventrie voIuptatibuR me, , tiunlur beatitudinem, nos quoque eisdem curie,
, quibus ipsi cum admiratione et stupore incumbunt,
* distentos vident. (3) Inter epulandnm ne tum qui , dem animam a Dei cogiiatione babeamus otiosaro,
. - sed ex ipsa alimeniorum natura, el corporis ea
* , auscipfentis structura divinarum laudum maleriam
ducamus, quod varia ciborum genera, quabtali
corporuro accommodata, ab eo qui omnia modera, tur, inventa sint. Hora una capieudo cibo desiinaia, eademque per circuitum revertens, adeo ut
.
ex viginti quatuor boris diel ac noctis vix illa una ad curandum corpus insumatur, reliqua? in animi
exercitatione.
2. (4) Qui enim sibi optime consulit, curabit
2. ,
an
main
q
maxlme, bocque modis omnibus
, \ - 5 5 9 *
\ * et sincerum et geniiinum eervare conabilur: car , - nis vero, sive fame conGciatur, sive cum frigore
, , aut calore luctelur, eive a morbis excrucietur, sive
, , G violentum quid ab aliquibus perpeliatur, rationem
\ (1) parvam habebil, et ubi venire ee in vitae periculuni
, . viderit, baudquaquam apparebit timidus. Si quis
\ , tanien voluerit corpus etiam commiserari, tanquam
, \ quod una poseessio sic, quae aninue necessario est,
\ , - eique ad vitaro in lerra degendam suppetias fert,
, , exiguam neceasiiatum ejus curam suscipiet, ul iltad
^ - et sustenlet tantum, el per mcdiocran curam sa , num conservet ad animsa minislerium, non ita
$. \ - auiem ul ipsum satietate Iascivire sinat. His enim
\ , illud sibi comparabit et minime rebelle, et ad coc) . lesle iter conficiendum nullo non tcmpore expedi , ' tum , eritque auxilio majori ad ea quae proposita
- , * suni obeunda munia. Sin autem insolens ac pro - , teroun esse permiserit, et quibusvig quotidie lan\, . quam itnmanem quamdam bestiam oppleri, tum
, \ - demum tpsius pondere ad terram violenter ver , genle attractus, jacebii inaniter ingemiscens. Quin
, , \ et ad Domtnum addaclua , el terreni illiug iiineris
, \ sibt conimissi fructum rogalus, nec reddcre valens,
, ' plurimum lamenlabitur , ei in perpetuis lenebris
* * babitabit, delicias, eoruroque fallaciam non parum
*Er ; \ incusans, quibus salutis leropua eibi ademplura esi;
. \ , aed nibil lunc uUlilatie ex lacrymis capiet. iit tnu a , n
) . Forte . EDIT.
S) Ex Regulis fuiius IracUUis, 364.
(3) Exepiet. l i , 74.
(4) Ex bom. Quod mundanii adharendum nm

atf, 167.
APPENDIX. - SYMEONIS METAPHRASTJE

4319
ferno enim guis eonfilebitur i t f c i ! inquil David. , ,
(1) VeiUer est pessima fide in conventis , penuin ,
iircustoditum, in quod cum multa reposiieris , no- . xani quidem retinet, al non servat deposita. (2) Quse , \ ,
igilnr nobis ad cibum ac poium excogitata sunt,
et quidquid pelulantes divitiae ullra netessilatem \ ,
ad ingrali nibilque conlinenlis ventris obsequium , : (7) ;
adinvenere, qnando nostra sunt, etiamsi perpetuo
infunduntur ? qiw ubi gnstuni in transitu dnntaxal , modica quadam voluptale affecerinl, mox tanqiiam , ,
molesta ac superflua segre ferimus , ut in summum \
vitae disrrimen venluri, si in visceribus diu perma- , \ *
neani. Mortero cnini non paucis intulil satietas, .
fuitque in causa, cur nihil amplius degtislarent. (8) (Nam vis illa qua ammali providetur, temperalum , *
ac parcum victum nulle negotio concoquil, et in \ corporis quod alitur substanliam vertit; at eedem , ,
ubi opiparos variosque cibos complexa esi, nec .
deinde par est his omnino coquendis, tum diver- . }
K gignit inorborum genera. Satietas lasciviae ini- \
liuin est. (3) Sialim enim una cum deliciis , ebrie- * ^
ule, et omnis geneiie condimeMis , prodit libidinis , 19)
belluinae genus omne. Uinc equi insanientes in fe- . &
minas flunt bomines, ob oestrum ac furorein quem \, ^ ,
in animo giguunt dclicise. temulentis ona est ^ .
ualurae inversio, dum inraasculinosexu femini- , nnm, in feminino masculinum quxrunt. Siquidem -., , :
pinguiore pastu ceu fumosi quidam vapores exha-
lantnr, qui lucem sancti Spirilus in bominis mentc .
rradiantem , quasi densa nubes interveniens, in- \ , ,
tercipiunt.
Ne :igitur
(4)
'
~
- . . - carni tuae obsequare,
-
^ atsomno, balneo, ac roollibits culcitis, semppr hanc I , diapdcfar;
repetens sentenliam : Quce ulilitas in sanguine 500 ; meo, dum descendo in corruptionem " ? Quid foves \ ; ,
quod paulo post interitururn est? quid saginas ,
leipsuin et pinguefacis ? An ignoras quod quanto ;
pinguius tibi corpus conficis, tanto graviorem car- ,
ceretn animae struis? Corporearum enim virium . abundantia , spirilus saluti impedimento est. , \ ,
(5) Oporlei itaque quae necessaria sunt venlri sub- \ niinislrare. non quae sunt perquam jucunda , ut , ,
solcnt qui quosdam rriensariim slruclores co-
qimsque exquirunl, tolanique lerram ac mare ve- ,
Bligani, velut moroso bero tributa pendenles, digni ,
niiseratione ob ejustnodi occupalionem, haud re- ) \ , \ missius quam qui in inferno vcrsantur, excruciati, , .
plane dissecantes ignem, cribro ferentcs aquam, " , \ >
et in pertusum dolium infundentes, laborum fiuem *
nulltim babentes. (6) Quemadroodum igittir silis ef- ( \ -
ficit, ut jucundus sit potus, et sicut quaB praeivit . ,
fames, epuhs suaves reddit: ita quoque quae su- , >
M
Psal. vi, 6. " Psal. xxix, 40.
() ... . Sic contextus Re(2) Ex bom. Quod mundanit adlujerendum non giuscodex 1992. Edili ... .
(1) Exhom. De jejunio, 45.
$it. m.
(3) Ex hora. De jejunio* 9.
(4) Ex hom. in p$al. xxix, 130.

(5) Ex fterm. De legendis lib. genlilium, 181.
(6) Lx bom. De iejunio, .
(8) . Haud dubiiim quin legendum sil

. EDIT.
(9) . Sic contextus et aterqve codex. Eald
.
152*
1321
SERMO XVI. - DE INCLUVIE ET EBRIETATE.
atque
cdulcat.
, . muntur edulia condit alîinentia
Dum euim mediam se interponit, ac deliciarum
, . coniinuum usum intcrmrapii, sumptionem, utpole
, -, intermissam, libi jucimdam exbibebit. Proinde st
6 , \ vis tibi mensam apparare suavem, admitic ex abs . - tinentia vicissiludinem. Tu vero, quod deliciis
, - niraium addictus es, insipidas reddis tibi delicias
* imprudens, ac prae voluptatis amore voluptatem
fugas. Nihil enim lam cupilum est, quod non
, .
abeat in fastidium, st perpeiuo fruare. At quaa
rarro habentur, his avide fruimur.
. 01 ,
3. (5) Qui igitnr ineunte die explorant ubi com , \ - potaliones flant, et oenopolia ac caupones collu, \ \ - strant, seque imituo ad compotandum conjungunt,
, \ oronem animi curani in hsec insumant, bos pro , pheta deplorat. Non \ oculis eorum vacat suspt . cere in coelirm, ejusque pulchriludinem con * disccre: sed ineunte statim die, sua exornant con, \ , ' vivja , atqae studiujm ac diligentiam in poculis ap , , parandis oslendunt, vasa ad refrigerandum vinum,
craterasque et pbialae velut in pompa aliqua ac
, \ conventn publico disponentes, ut vasorum diversi \ tas ipsis aatietatem suffuretur, et alternatio pocu, lorum ac permutaiio eos diu in bibendo detineat.
, \ - Ordo in confusione, ac dispositio in re incomposila
excogitatur. Ad bsec oriuntur de arapliore potu cer , \ tamina conteriiionesque ct liies, dum se mutuo
. t ebrietaie superare conantur. Atque certaminum
, , bonira praefectus diabolus est, et Tictoria3pra?mium
. ^ peccatum. Nam qui plus infuderit meri, is ex aliis
r .
*
,
, _ _ , . ,

r e p o r l a l victoriam. Gontendunt enira inter sc acse
, . - ipsi ulciscuntur. Omnia sunt insipientia referta,

(1), omnia confusionc; victi victoresque ebrii sunt,
- , derident niinistri. Labat manus , os non suscipit,
. , venter disrumpitur, nec nialum suslinet. Miserum
, (2), corpos nalurali vigore exsolutnm undelibet diflluit,
. \ , haud sustinens iroraodici 561 polus violentiam.
, (, \ Miserabile spectaculum 1 Vir aeiate florens, iuter
. mililares ordines clarus, alioruraroanibusdomum
(3), deportatur, quod se erigere non qtteat, nequepro, (4). priis incedere pedibus. Vir qui terrori bosiibus
! * , eese debuerat, pueris in foro ridendi occasionem
, praebet: sine ferro prostraius est, sine hosiibus
, , eoectus. Vir arroiger in \pso aetalis flore a vino
\ . D consumplus nullo negolio et confectus, quidquid
, ' - bostes voluerint perpeli paratus. Quis auctor est
fJov * , - borumroalorum? qnis haec macbinatus est? () Con> . , viviumaciem effecisli: juvenlulis florem vino ene4 , , casti; ac vocas quidem veluti amicum ad ccenaro,
\ . ejicis autem mortuum, cxstincla a vino illius viia.
; ; (7) Qua re diflfers, homo, a brutis anhnanlibus ?
, nonne rationis dono, qua a tuo condilore accepia,
* creaiurae cujuslibet princeps effectus es et dominus?
\ , , Quisquis igitur se ipse intelligentia ac cognitiooe
(1) . Conlextus .
(2) 01 . Haec addidimus ex
Regio codice 1992. Leguntur eiiam in contcxlu.
Paulo post ininus belle iu conlextu
.
(3) . Sic idem codex et contextus.
PATBOL. GR.
X X X I L
Editi .
(4) . Negatio addita ex eodem codice e.t conlextu.
(5) Ex bomil. in ebrioso$> 127.
(6) Ibtd., m.
(7) Ibid., i24.
k'2
5*3
APPENDIX. -
SYMEONES METAPHRASTJE
1314
privai per ebrietatem, cotnparatus est jumentis n- . $ipient\but et $imili$ (actus est t//t* . Imo etiam , ; $ ,
dixerim ego, temulentos rationia magis esse exper- ,
tea qnam ipsa pecora: quandoquidem quadrupedia ;
omnia et bestke cerlos ac conslantee ad coitum , 6&*

molus impetusque babeni: quorum aulem anima , & * *
ebrietale delinelur, ei corpus calore praeter natu-
ram accedente impletur, hi omni leroporc et omni -
hora ad impuros turpesqpe complexus concHanlur. \
(1) Quemadmodum enim aqua igni est adversa, sic iramodicum vinum rationem exstinguit. (2) Enim- , \ vwo quodnam brutum animal vivendi audiendique ,
sensu languescit iia ul temulentus ? Nonne ignorat \ familianssiiuos, et ad alienos velut ad familiares , "
ac necessarios accurrit? nonne saepenumero umbras ,
tanquam rivulos, aut convalles transiliuul? Rursus .
eorum aures sonitu ac strepilu quodam quasi ; oiasuiantis maria implentur; terra vero sursum erigi ,
videtur, et monles in orbem eircumverti. His ;
somni quidem graves aunl, et excussu difflciles, , ; )
prope suffocanles, planeque morti vicini, vigiliae \
vero somnis slupidiores. Nam insomniani qaoddam ,
est vila ipsorum, qui cum nec vestera babeant, \ .
neque quod in crastinum edant, regnant ei exer- , \ , \ ,
cilibus in ebrielate imperaot, consiruunt urbes, ac , *
pecunias elargiuntur. (3) Quid facis, homo ? Fa- . ,
mulus profugit ab hero verberante: tu vero non , *
recedis a vino, quod tuum quoiidie caput percutil? , \
, \ , \ . , ;
\ , ' ;
4. Modus ulendi vino optimue est corporis ne- C
,
cessitas. Quod si flnes prsetergredierie, poslridie . ,
venies capitis gravedine affectus, oscitans, ver- , , (6), ijgine Uborans, puirefactum obolens vinum; oronia * ,
libi circumferri, omnia circumvolvi videbuntur. . "
(4) Postquam eniin fuligine, quam vinum exbalane ,
eursum eimltit, repleias sunt cerebri roembraoae, ,
caput ut inlolerabilibus doloribus corripitur, ita * ,
uper humeros recium manere non valens, huc ' (7) , illuc super vertebras nuians, jacialur. (5) Quin- . , etiam ipsa in fruendis voluplatibus incontinenlia , ,
ex vino qua&i ex fonle manifeste prorwnpit, atque ,
una cuio mero irrepit impudicitiae labes, quae om- \ (8)
nem pecorum in feminas insaniam 562 demon- .
strat procacitate ac lascivia ebriorum minorem' *
esse. El quidem bruta aniraalia natune terminoe D ^ ,
nojQ ignorant: ebrii vero in niasculo feminam, i n ^ . femina ina&culum requirunt. Posiquam enim ani- , , \
mam ita perdidere, ut sint omnigenig maculis *
compuncli, praelerea ipsam quoque eorporis habi-
ludinem corrumpunt. EteDim non ob immodicae \ , \ w
Paal. XLTIII, J3.

Ex bom. tit ebriotQ*
1*3.
lbid., 1*4.
Ex bom. de jejunio, 9.
Ex hom. tii ebnosos, 126.
Ibid., 123.
(6) . Hanc vocem ex contextu

psimus.
(7) ' . Reffius codex ' .
(8) . Sic Regius codex ec cootexto*.
EdiU \ .
15*5
SERMO XVI. -
DE 1NGLUVIE ET EBRIETATE.
15*6
\ \ - solum voluptatcs , quibus relul furore quodam ad

. eaiacitaiem concitanlur, contabescunt ac diilluunt:
, , sed ob ipsam etiam molem ac tumorem, corpus
, , nimio humore repleium, laxamque et vilali vigora
, solutum circumferunt. Horura lividi stmt oculi,
, subpallida superficies culis, spiritus impedilus ac
^. \ , coagmentatus, lingua resoluta, clamor indislin , ctus, titubantes pedes velut puerorum, spoulanea?
superfluitalum ege&iiones quasi ab inanimatig
. " profluentes : ob luxum miserabiles, miserabiliores
, quam qui in oiari lempeslale jactantur, quos flu * ctus alii aliis euccedenles, ac demergentes, ex un . dis emergere non sinunt. Quemadmodum enim
() , - jactata lempestaie navigia cum plus aequo oneran , tur, onere ejeclo necesse esl allevari. iia et hi ea
, ol qux ipsos gravant, necessario egerunt. Vix enini
* ol vomilu et dejeclionc ab onere liberantur, tanto
. miserabiliores infeliciler navrgantibus, quanium hi
, quidem venlos et mare et externa iiupcdimenia
, , causantur: illi vero ebrielatis lempeslatem si. 01 , bi ipsis sponte asciscunt. Itaque qui a daemonibu?
, obsidentur , miseratione quidem digni sunt: ebrii
. vero eadem perpetientes, ne digni quidero sunt,
* quorum niisereamur , quandoquidem cum Yolumta (*). - rio darmone colluctanlur. Hi praterea quaedam
, ' , ebrietalis pharmaca componunl, operam indu , \ slriamque in eo ponemes, non ut ne quid mali &
. , vino paliantur, sed ul ipsorum ebrielas jugis sit et
^ ^, assidua. Ac bujus mali iinis nullus est. Nam tpsuin
, , , se merum promovet ad amplius. Non enim levat
* necessitalem : sed alterius potus necessilalem
, , iiievitabilem inducil, exureus inebriaios, eemper , , que desiderium plus bibendi provocans. (4) Et
.
quemadmodura cava, dum iu se torrenles confluunt.
plena esse videntur; sed ubi exundatio praeteriit, sicca aridaque rclinquuiilur : ita et ebriottorum os*
restagnante vino, plenum quodam modo est. et madldum, sed simul ut paululum efiluxit, siccuip
et bumoris expers deprebenditur.
5. (5) Omnino igilur ab iis qu$ menlem perlur5. . } bant, abslinerc oporlel. Posieaquam enim multura
, - introierit meri, quasi tyrannus quidam ad arcem
, ascendit, atque nibil non iniquum imperans, a
, - summo vertice irrequietos in auima lumultus
. * excitat. Imo ralione ipsa in servilutem priroum
, - redacla, omnem ex disciplina concinnitatero con (), - D fundit et perturbat, rieus indecoros, vocein tur , , - butentam , procacea iras, cupidilates effrenatas,
, , stimulum ac furorem ad omiiem iniqoam volupta . - tera provocantem exsuscitans. Quamobrem non bi, , , bant vinum potentes, inquit, sive ii quibus aliqua
, - praefectura, aut publicarnm rerum administralio
comniissa; eive ii qui ob aeiaiie vigorera corporeis
. - 563 viribus pollent. Enimvero qui sunt ejusmodi,
, ulpote suapte nalara ad animi motus proni, post , quam fomes eliani vini et incilamentum accessit,
, euppeditala abunde materia , quae apia est ustioni
1
(1) . Voculam addidimos ex Regio

codice.
(2) . Emendavimus ope codicis Rcgii vulgaiatn leclionem .
(3) . Sic idem codcx. Edili et conlextus .

(4) Ex bom. in ebrio$o$, 126.
(5) Ex'comment. m Isa., 508.
1327
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRASTJ5
28
el idonea, velut flammam quamdam in sublime at- . " -

lollunt. * Nam quemadmodum onerenimio depressa \ navis, aegre quo velis impeUiiur , atque naufragio * , (6)\6>
faciendo mirum in modum prona esl: sic eliam
corpora, quaecunque volupiatis libidine pluribus (7), atque profusioribus deliciis , cutis curandx graiia, . '
sese onerant, profundo perditionis pelago innatan- , ,
tia feruntur. (1) Quid vis Caini maledictionem tibi ;
ipse asciscere, ebriosus factus , tremens ac vaga- , bundus per totam vitam ? Corpus eniro quod nalu- . ; (8) rali fulcro dcstituiiur, circumagi necesse est et contremiscere. Usquequo ebrietas ? Periculuro est , \ ,
ne tandem coenura lutuinque pro bomtne flas; ita , \
totus admistus vino es, unaque pariter putruUtf, , .
vinum ex quolidiaita crapula obolens, el boc cor- 7\,
ruptuni, perinde ut vasa nulli omnino usui idonea. \ , *;
(2) Si ebriosi regnum Dei possidebuni
lu
,
autcm lemulenlus accedis ad jejunium : quid utili- ; \ *
latis aufers? Nam si te ebrietas excludit a regno , coelonim, quisnam tandem e jcjunio fructus ? An , ,
non vides quomodo qui in domandis equis, qui ad ;
cerlamina aluntur, perilissimi sunt, cum instat (9) . ,
cerlamiuis dies, eos inedia prseparant ? Tu conlra, , '
daia opera temeiipsum deprimis saturitate. Venler ,
enim onustus, non solum ad cursum, sed ne ad ,
soninum quidem accommodus csl; quandoquidcm ' .
pondere oppressus non potesl quiescere, sed cogi- \ .
tur subinde semet nunc in dextrum , nunc in , ,
lalus veriere. ^5) Ne igilur ad jejnnii mysteria ' (10), , le introducat ebrielas. Non est per leimileniiara ^ 6 , . ,
adilus ad jejunium, quemadmodum nec ad jusli
, \ .
liam accessus est per fraudaiionein, nec ad casli- , .
nioniam per lasciviam , nec, ut summalim dicam, ,
per nequitiam ad virlulem. Ebrietas ad lasciviam ,
inducit, ad jejunium frugalitas. Athlela ante cer- . \ ,
tamen exercetur: qui jejunalurus est, praparat , *.
se per abstinentiam. Ne velut ulciscens bos dies, ,
neu veluli fucum facturus legislatori, ante hos . ,
quinque dies colloca crapulam. Nara laboras fru- " !
etra, si corpus quidem conficis, nec tamen sola- , iiuin esurilioni admoves. (4) Dominura non recipit ,
ebrietas, Spiriium sancium propellit. Fumus qui- , , '
dem abigtt apes, doea vero epirilualia fugat cra- , , , *
pula. Ut autem id miniroe patiamnr, caveamus , , \ \, \
ne illi ingralo ventri obsequainur , ut aeterna iila D . .
bona adipiscamur, in Gbristo Jesu horoino noslro, cui, unaque ejus Palri, simul et sancto Spiriiai
gloria, honor et poteslas, summumque decus, nunc et semper, et in saecula saeculorum. Amen.
564
DE IRA ET
ODIO.
SERMO XVII.
'.
,
. (5) Maxima in Christianum accusatio est,

1
1 Cor. vi, 10.
1)
|2)
S)
(-4)
Ex
Ex
E\
Ex
bom.
bom.
hom.
hom.
ebriosos, 127.
u De jejunio, 15.
De jejunio, 9.
De jejunio, 10.
(5) Ex comment. in /sa., 19.

() " ,. Sic idem codex, melius quam
edili . Iôn reperitur in cbnlexln totus
hic locus ab bis vcrbis usque ad .
. Regiue codex
. Sic idem codex el contextus.
naiii .
) . Regius codex .
(10) . Nescio unde editi habvtrinl, , q ^ d emend^ûs ope Regii
codicis et conlextus.
SERftO XVII. D IRA ET ODIO.

1330
, \ expeditum esse el paratum ad Tindiclam, atque
. omnibus modis esse intentum, ut iis qui ipsi mo \ \ lesliam exbiboere, par pari referat. Quomodo enim
, \ - alium edocebtt ut nemini malum pro malo repen ; dat, dum ipsq nibil non molitur, ut vindictam su mat, ae sua vice hedentem afficiat molestia? haud

imilans Davidis mansuetudinem, qui a i t : Si red . \ - didi retribuentibus mihi Hnala , decidam merito ab
inhnicii meis inanis *\ (6) Quapropter oportet coro - pescere insanum ac vecordem animi motum, bea (1) . torum illius exemplornm memoria : quomodo ille
, petulanliam Semei mansuete pertulerit. Non enim
. " , , - tempue dabat commotioni ir : siquidem cogilalio . , nem suam transferebat in Deum. Ait iiimirum :
, - Dominu$ dixit Semei, ui malediceret Davidi * . Qua , ' , B propter cum vocareiur vir sanguinum, et vir ini (2). quns, haudquaquam ei succensuit; sed se ipse bu , miliabat, quasi jure ac merito m a l e d i c t i 9 contume , liisque lacessiius. (7) Omnis enim reprebensio pa * lam eum qui reprehendilur perslringcns, ipsum
, \ vehemenler lorquel, cum peccali detegai turpiludi . oem; iia ut eum qui nullo delictorum suorum
, sensu tangebatur, non mediocri afficiat benefit-io;
, - quippe ad eorum conscienliam ei ad veram pceni lentiam ipsum deducal. Quale enim corporis vul *
nus creat acrem dolorem ejusmodi, cujusmodi cruciatum animae paril sermo objurgatofius, cuni eorum qui lurpiludine et opprobrio- rerum male
gesiarum premuntur, conscienliam perslringit?
2. 2. (8) Neque cnim corporeus character Ka pro, \ prius cujusquam deputalus est, ut animi Deum
. ' , C amanlis pax ei mansueludo. Tali igitur conveniat,
, \ , alios ad se irahere, ac omnibus ad se accedentibus.
, - pneslare, ut veluti cnjusdam unguenti fragrantia,
, - roorum euoruin lenitate impleantur, ducem se aliis
, ' \ - praebens ad optima, minime autem alium ad illicita
, ' & (3)' eequens: (9) ac contentionis quidem eludium aliis
relinqual, imo ex illorum etiam animis extrabat, si
, * * fleri polest: ipse autem patienlia molestiaa superet.
. , Nam ulcisci se, cujusvis irati est; sed ipsa eliani
\ ira euperiorero esse, boc bujus esl solius, et si quis
(4), , illi virlutcconsimilis. (tO)Quale enim spectaculum!
. ! - quam praclara res cst et admiratione digna, quae \ \ que propemodum naturam superat, si bomo qui
, , inultie impetitus cst coriviciis, au.l forle etiam in
\ ^, \ maxilla plagam accepil, ei innumera a!ia perpes \ (5) sus est, et diciisel factis ad extremam ignominiam
, , tendentia, nainime lamen praeter modum ira effer , \ vescat, neque excitetur ad vindictam, sed mansuele
, ct absque iracundia precetur pro conviciatore, ut
\ - et prseterilum ei peccatum condonetur, ac in po, siecum convenienti Dei cura dignua habcaiur!
1329
Psal. , 5. " I I Reg. xvi, 10.
(1) '. Sic Regius codex et contextds, tur in ediiis ac in ipso contextu, \
Editi, .
. Yilium sanavimus ope Regii codicis.
(2) . Codex Regius, .
(6) Ex bom. advefsus iraios, 87.
() "" . Idem codex, ' .
(7) Ex comment. in ha., 431.
(4) . Hanc vocem addidimus ex Regio codi(8) Ex episl. LIX, 135.
ce ac ipso contextu.
(9) Ibid., 154.
(5) Pro hi vocibus iegeba(10) ExcommeuL in !$a. 419.
f
1531
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRAST/E
Nvnc tero nos inter caetera peccata et illud maxime 1

peccamus, 565 persequimur nempe retributionem: , &neque pari roensura vices rependimus: sed ullra , modum nos ipsos utcisclimir, nec indignamur so- , ,
lum, si quapiam contumelia fuerimus vexati; sed , * \si bonore non afflcimur, eos qnoque qui nobU mi- * , &
nus honoris iribuerint, quam quo nos ipsoe dignos ,
esse existimamus, pro inimicis babemus.
.
3. (1) Conlumelia te affecit iratus quispiam?
3. " ; $ jibraj
giste silentio malum, neque irara illius velut quod- , \ dftft
dam fluenturo in aninium tuum suscipiens, venlos ,
iroilerig, qui, quod illalum est, id reflatu repel- (), 6.
lunt. Maledixit ille? tu benedicas. Percussit? tu
; . ix&
$uatine. Despicil, teque facit nihili? tu tecum ; . , \ :
cogita ortum te esse ex terra, ac rursus in lerraui ; , -;:,
reversurum. Obscurum te dixit, ingloriumque el . ,
nihili bominem, qui infimo loco natus sil? tu te- , ; \ \
ipsnm terram ac cinerem dicito. Illustrior non es . ; r pa
patre nostro Abraham, qui se ipse ita appellavit. , .
lndoctum et pauperem fe dixii? tu te dicas ver- ; ,
niera, teque ex siercore habere originem, Davidis ,
verba usurpang. His etiam praclaruin Moysis faci- . \ nus adjice. llle ab Aaron et Maria maledictis la- . " \ ;,
ceeeitas, non Deum adversus eo9 interpellavit, sed * , ;^
pro eis oravit. (2) Tu igitur, ei te pauperem ap- . \ , pellaverit, si veruro loqualur, perfer veritatem : sin , , ^*
mcntitur, quid ad ie quod dixit? Neque efleraris ob , ;
eas quae verum excedunt laudes; neque ob contu- ,
meliag, quae le non atlingunt, exaspereris. An non , WJ. 0--
vides quomodo sagittae duriora, et quae renituntur, ^ , xai
eoleant penetrare, in mollibus vero et quse cedant, , ;
impetum suum frangere ? Quid autem te perturbat ; ?
pauperis cognomen ? In mentem veniatiuae naturie, ; 9
quod nudua ingressus*es in mundum, nudusque , >
es egressurue. Quid aulem nudo pauperius est? (6) \ . ;
Nibil grave audivisti. Quis unquam ob pauperla- . srvw
texn abductus est in carcerem? Pauperem esse non ; ^.
probrosum est, sed pauperlatem generose non . ?*
ferre. Ecquid slullius esl ira? Siu iranquillus et ; ,
giue ira rmanseris, incutis pudorem conviciatori, , . *
oum prudentiam re ipga oslenderis atque mode- , *
atiam. (3) t enim qui veiberat sensu carentem, ( ,
sibi ipse irrogat poenam (nam nec hostem ulciscitor, [7]) ^.
nec iram eedal) ; ila quisquis hominem, qui inju- . *>
riis non moveiur, probris ac roalediclis lacessit, ^ , \ &
\ ; " ;
is cupiditatem suam solari ac mollire non potest
(4) Quod si par pari referas, et ex sequo insurgas ; *
adversue conviciatorem, q u a m tandem praetendes \, spk
excusationemf Quod le prior ad iram provocavil? , ^
$ed boc qua venia dignutn! Neque enim sconator . ; .
qui culpana \n meretrjcem transfer(, tanquam quaB ,
ad peccaluro impulerit, remissius condemnalur. , , Nonne malum coniumelia? Cave imiteris. Nam in- w
cepisae alium non eufficit ad excusationem. Iino ^
1
w5Eto
Ex hom, ajverius
iratpi, 85.
Ibid., 87.
5) Ibid., 8G,
lbid
$ Regius codex, ;^,
(6) , dem codex, *

(7) .
Codx Regius, xaxi*n&>
Pauio post ideai, ^, m %
.
SERMO XVII. DE IRA ET ODIO.
1555
1334
, , vero aequiue est, ut mihi persuadeo, intendi etiam

* , - adversum te querelam, quod ille exeraplum quo
()' \ - emendarelur, nequaquam habuerit. Tu tamen vi. (2) , - dens iratum indecore se gerenlero, non illius vila ; , - sti simililudinem, sed indignaris, acerbius objur ; - gas, obluclaris; ideoque tua ipsius perturbaiio ag . , , gredjenlis exordientisque defensio flt el excusalio.
4 $ , Eteiiim sl malum ira est, cur roalum non 566 declinasti ? Sin autem quidpiam est venia dignum, cur
. "
6 , - infensus es irascenti ? (4) Nam qui vaniloquo con tradicit, is quodammodo illi assimilis eCRct videtur.
' - Proplerea sapienlem arbitror Salomonem edixisse,
ne quis slullo tecundum ipsiut insipieniiam re .
spondeat * . Quemadooodum enim qui imperatoris effigiem dedecore affecit, non aliter punitur, quam
8i in ipsum imperatorem peccasset: sic etiam peccato obnoxius is est, qui ei quem ad sui imaginem
Deus creavit, injuriaai intulerit.
4. ,
4. (5) Ne habilct una,
, cum viro ira-
\ , \ eundo . Mala enim res cum cane colligari, ac

. ' * perpetuum latratura ferre. Fuge igilur congressuin
. ejus atque consuetudinero , alioqui necesse tibi est
, \ . " aliquid viarum ipsius addiscere. Dixit rem contu , meliosam, commovit et anirotim tuum. Quemadmo \ dum canis latralus provocat canis allerius tuinul , - tum : ita quoqne animum tuum prius sopiium ac
, quiescentem vox ejus ad iram concilavil, ei.aller
- alteruoi adlatraslis; et ita demum alter alleri ad. , versantes, ignominiosa verba velut fundas imoi>
, . quetis. Dixit ille aliquid injuriosum : lu longe inju (3) - rioaius respondisti, auspicanlera atque aggredien , , ' , tem imitatos. Ille contuineliosi verbi receptig
vicibus, commoveri non deslitit: sed conversus pee . - C catum suum adauxit. Superior evadere voluit ver , , \ - boruro acerbilate. Tu rursus, bis audilis, supra
. , - modum atlolleris, sicque malorum fit contentio.
. Qui autem in malorum cerlamine vincit, is magis
, \ miser est. (6) Ubi enim ralioneoi semcl exturbare , rit iracuadiae vitium, atque dominium animae.usur, \ paverit, hominem prorsus convertil in belhiam, et
\ , ne bominem quidem esse sinit. Quod enim vene . , $ natis venenum esi, boc idem ira est exasperatis.
, . Fiunt rabidi camim in inorem, insiliunt ut scorpii,
, mordent ut serpentes. Nam irali primum ignoram
. \ sese, deinde omnes similiter farailiares atque ne , \ cesssarios. Per iram ensis acuitur atque patratur
. \ bomicidium bumana manu. Per hanc fratres alii
\ - alioe ignoravere : pareniee quoque etfiberi oaturae
* - Dobliti sunt; el quemadmodum torrentes ad loca
^ * cava confluentes, quidquid obvium eat transversum
\ txabunt; ita violenti ac iropoienlea irascentium
. impelus cunctos similiter invadunt. Nam eorum quae
, molesU ipsie fuerunt, recordaiione quasi oestro
\ , - exstimulati, eflervescente i n eis ira atque subsi
* Prov. xxvi^ 4. Pro*. x u i , 24.

) Gontexlua, .
(2) . Sic coutextus et idem codex. Ediii
.
Sic conlextus et idem codex
Edili, .
(4) Uterque codex indicat comment. in I$a.
(5) Ex bom. in Lacizis, 390.
(6) Ex bom. adversus iralo* 83;
t
1335
APPENDIX. STMEONIS METAPHRAST^
4338
liente, non prius cessant quam damnum aliquod , ^

infcrant irritanli. Nam cum ira rebus irritantibus " accensa est, ut iogenti lignorum congerie flamma, , , , & tum demum neque verbis explicabilia, neque factu , , (8)
tolerabilia speciacula videre licet: manus allolli * ^ ,
adversus tribules, pedes temere insullantes, deni- ,
que quidquid in conspectum venit, id furori ac in- . \
saniae pro armis esse. Quod si ex adverso aequale (9) ,
malum renitens repererint, aliam videlicct iram et parem insaniam; ila dcmum inter se conserti, 5 ,
niutuo faciunt ac perpeliuntur quoe aequum est .
perpeli eos, qui sub ejusmodi dxmone niilitant. , ,
(!) Mutuae siquidem illae offensionee, animique irri- \
taliones abjecli, priraum quidem exiguae sunt et , curatu perfaciles; lemporis vero progressu 567 , .
per contentionem auctae, immedicajriles prorsus " \
evadere consueverunl. (2) Quandiu 'enim quae ex (40), \
dissidio oboriuntur calumniae, locum babuerint, .
tandiu suspiciones in pejus augeri necesse est.
5. "
5. (3) Si igilur videris iratum dentes acuenlem,
cogita homineu) ejusmodi similem esse apro, ut , ,
qui iracundiam inlernarn dentium affrictu indicet.
(4) Nam in malis puguis jniserior est qui vicit, . quippe quia cum majori peccato abit. Contra ser- ,
pcnlem illum duntaxat iracundiae tuae vim exsere. . .
(5) Quid cnim Pbineen justificavii? nonne justa ira ;
adversus scortatores? qui alioqui perquam milis ;
ac mansuetus, posteaquam Zambri cum scorio Ma- \ ,
dianilide palam et siue verecundia coeunlem vidis- \ eet, adeo ne contegerent quidem turpiludinis ,
suae i n f a m e
s p e c t a c u l u m , boc
non
perferens, ira C
opportune usus est, utroque hasta transfixo . , * Rursus zeloles ille Eltas quadringenlos quinqua- . ,
ginta viros confusionis sacerdotes, et quadringenlus ,

viros sacerdotcs lucorum, mensam Jezabel com- ,
edenles, consuliissima ac sapienti ira in tolius , \
Israelis comniodum interfecit !. Sic ira plerumque .
aclionuin bonarum esl niinislra. (6) Libentius sane .
vidcrit quis ainicum irascenlem, quam aliuin co- " ,
lenlem. Itaque bos imitari studcamus, neijue .
conlra nos, sed advengus diabolum tantum, ira- , \ * ,
cundiam armemus, si coelesie reguum assequi ve- (14) ,
limus, in Cbristo Jesu Domino noslro, cui gloria ,
et polestas, cum ailerno ejus Patre, ac sanctissimo , \
vivificanteque Spirilu, nunc et semper, et in sa3- , \ ,
D , \ \, \
cula saeculorum. Amen
. '.
01
DEIJSVIDIA
ET
MALEVOLENTIA.
SERMO XYUI.
4. (7) Mullum nobis sollicitudinis injicit prae^gn*
" Nura. xxv, 8.
4,
'

" III Reg, xvni, 22, 40.
i) Ex episi. ccxx,332.
2) Ex epist. LIX, 454.
3) Ex bom. in Lacizis, 589.
(4) Ex bom. adversus irato*. 85
(5) Ibid., 89.

(6) Ex epist. xxi, 98.
(7) Ex epist. ccxxvi, 346.
(8) . Codex Regitis, .

(9) .
Idem codex, .
(40) * . Idem codex .
(44) . Codex Regius addil, , ac
posiea omiuit . Non reperta baec verba,
, ei quse aequunlur.
SERMO IVUI. DE INYIDIA ET MALEYOLENTIA.
1337
1558
, - lis temporis difficulias, in quo Ecclesiae omne*

r t a t , \ . commotse suni, et omnes animee cribraHlur. Ape ruerunt enim omiies immodice ora sua adversus
>. , conservos. Predicatur libere mendacium, veritas
--' \ - absconditur. Et accusali quidem condemnaniur
, slue judicio, accusatoribus vero credilur sine
. \ - exaraine. (3) Jam enhn longum tempus est, ex quo
, , verberatus calummis,flagellaaccusalionis perfero;
" , - conlenlus quod Dominum, qui arcana novit, ca* lumniae testem habeam. Scd quia mohi jatn silen . tium nostrum ad calumniarum confirmaiiouem ao
, \ ceperunt, nec nos patieulia exisiimant adductos si> , lere, sed quod conira veritatem biscere non possw
mus: idcirco ob&ecro vestrani in Gbristo dileclio: nem, ut concinnaias ab una parte calumnias nou
->, ^ omuino admittatis ut veras : quandoquidem, ut
* , scriptum est, Neminem lex judicat, nisi prius au, ,
dial, et cognoscat quidfeccril
(4) Objeclorum no-
rur , .
. *
* ,
(
, .
.
\ \
, \ \
* , , .
bis criminum raiiouem a nobis postulate. Ac veritatem quidem si apud nos invenerilis, ne deiis
locum mendacio: sin aulem nos 568
defensionem inGrmos senseritis, tunc credile accusatoribus
nostris, ut vera dicenlibus. i5) Nain ora illuruoi
comprimi sermonibus D o s l r i s non possunt, imo
veristmile est, illos eiiam defcnsionibus nostris irrilari, ei majora ac graviora in cos macbinari,
conviciari et incusare. (6) Quanquam aequo quidem
judici res ipsae sufficiunt ad declarandam veritaiem :
alque etiamsi nos taceamus, licet vobis resptcere
, \, ad ea quae fiunt. (7) Anle omuia autem roganus
, vos, qui et nunc audituri eslis, et postinodum le*
. (4) cluri, ul ne velilis ex inultitudine verum a falso
, , \ disccrnere, parli majori Iributa palma; neque
, inente cuxulirc, dignitalum habila ratiooe; neque
, aures obiurare posterioribus, priorum agmini
concessa victoria. (8) Oporlel enim ut auditor al, , lerara aurem servei absenti, idemque faciat quod
, Alexander. Nam et illum ferunl, cum quidam ex
. familiaribus caluinnia appeterelur, aurium quidem
alleram accusalori prabuisse, alterain vero diligen , . \ ter manu occlusisse ; demonslrantem oportere ut
, , qui recte judicalurus est, non toius statirn a pra , occupanlibus abducalur, sed dimidium auditus iu (2) , - tegrum ad defensionem servet absenti.
, , ,

2. \ - 2. (0) Solent enira quodammodo magnis pote * stalibus illiberales ejusmodi cultus adbaerere: qui , * - bus cum desit honum proprium unde cognoscan, . tur, sese ex alienis malis comraendant.(lO) Etquem\ , - admodum vullures prau mutta mullaquc loca
s s
Joan. , 51.
(4) . Tolus hic locus usque ad non S. Basilii, sed Eunoroii.

2) Regius codex, .
3) episl. ccxxvi, 346.
4) lbid. 349.
(5) lbid.
a u >
(6) Ibid., 346.

(7) Ex lib. adversus Eunom., 210.
(8) Ex epist. xciv, 188.

(9) Ex episi. CCLXXII, 448.
(40) Ex bom. De iuvidia, 95.
4359
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRAST^
amociia et odoraU pretervolantes, feruntur ad ,

graveolentia, et quemadmodum muscae quod ea- * \ *
num est pnelereuntes, ad ulcera properant: ila , -
invidi vitae splendorero et recte factorum niagnilu- * ,
dinem ne aspiciont quidem, sed in marcida el pu- rcposfliwjc:,
irida irruunt. Est igltur operae pretium ut qui re- . ?cte sapiunt, idem quod Alexander factitent : "
(1; qui cum epistolam contra medicum ut insidia- lcfo.
torem accepisset, atque hoc ipso tempore medica- ,
menlum ad bibendum sunierei, tantum abfuit \\t ,
fidem adhiberel calumnianli, ut simul legeret epi- , ~.
stolam, el potionera biberet. (2) Et qui in proxi- , \ . muoi calumnias eflundunt, eorum quae dicunt ar- ,
gumenta non proferentes, comperienlur sibi ipsi , sowaw
nomen pravum asciscere ex illegilimo verborura -.
usu. Calumniantem enim quomodo vocare conve- . nit, nisi ei cognomen, quod ex ipsa re proGtetur, , \ *
imponendo? Neque igilur is qui nobis conviciatur,
diabolus sit, s6d fraler sit, admonens iu chari- ; ,
late, et ad emendationem arguens; neque vos (9), , \ ;
conviciorum auditores &ilis sed argumeniorum
judices : iieque i i , quibus maledicilur, incurati re- \, ' * tafelinquantur, suo illis non indicato deliclo. (3) Nam , ^
etconvicli peccatum suum agnoscent : el vobis, . ,
poslquam convicti fuerint, venia erit apud Domi- \ \
itum, quod vos ex peccatorum communione sub-
iraxerilis : el qui convicerint, niercedem babebunt, (10), XKVJVS;
ut qui occullam 569 maliiiam paiefecerint. Sed si \ puaft*
antequam convincantur, eos condemnelis; ipsi , ^
quidem nibil laedentur, nisi quod rei omnium no , \ pb
bis pretiosissimae, charitaiis vobiscum interceden- , *
lis, jacturam facient; vos vero et hoc idem pati, ,
ei eos pon habeatis, et cum Evangelio videbiraini (11) (
pugnare dicenti : Nunquid lex nostra judical ho- , \ ;
minem, nisi prius audierit et cognoverit quid fal%
a l ? (4) Noltle, fratres reverendissimi, nolite

boe ferre, (5) banc nostram obteslationem ne eludatis, (6) ne ad nos perveniat formidanda propbelia Domini nostri, qui dixit : Quoniam abundavit
e
iniquita*, refrtgescel charitas multorum* \
xtr 6r, w
1
; , , ***
, s*
,
, 'Outad
,
.
< &
5. (7) Nam sicut rubigo lues est frumenti pro5. " srr*
pria, sic invidia amiciliae est morbus. Et quem- appumjp*
admodum ex bono consequens est, ut invidia ca- ^ *,^
reat, sic invidia diabolum sequitur. (8) Et sicut . * $t
rubigo ferrum, sic invidia infectam ipsa animam , ^'
^
absumit. Imo vero quemadmodum viperas tradunt . ,
8 4
Joan. vn, 51.
" Matlb. xxiv, .
(1) Ex epist. GCLXXII, 419.
h) Ex epist. ccm, 301.

(3) lbid.,3V0.
(4) Ibid., 301.
lbid., 302.
Ibid., 301.
(7) Ex hom. De invidia, 94.
(8) Ibid., 91.

(9) . Sic contextus et uterque codex.
Ediii . Paulo ame legendum videlur,
.
(10) . Sic Regius codex el eof

texlus. Edili, .
.
(11) . Ope ejuedem codicis etcofl.
tua emendat lectiones vulgaUe,
paulo post , et p
.
, JL
(12) J7e/irerâi,Legendum videturese*t.*
(15) . Hancvocem exeonieiluadiW"*
Legilur in Regio codice
M
1541
SERMO XVUI. DE INYIDIA ET MALEVOLENTIA.

1542
(1) - exeso raalerno utero nasci: ila quoque eolel invi* 6 dia parientem ee animam vorare. (5) Invidus ac
. malevolus unicura miseri suse levamen exspe , ctat, sicubi videal quempiam ex iis quibus invidet,
. , ruentem. Hc est odii meta, eum cui invidetur,
, miserum ex felici videre, et eum qui beatus taabe . \, batur, infelicem fleri. Tunc initur foedus, et fil
* \ amicus cum viderit lacrymantem, cum lugeniem
, - conspexerit. Et vero non laetatur cum bilari, sed
. , cum lugente lacrymatur. Atque vitae muiationem,
, , ex quibus in quae excidcrit, miseratur, non huma\ , nitate quapiam, nec ullo commiserationis sensu
(2), * priorem statum verbis efferens, sed ut ei calami. , tatem graviorem efficiat. (6) Ejusmodi Saul erat,
- cui beneficiorum magnitudo bellum Davidi infe615 , \ ^ rendi ansa erat et origo, atque conabatur accepti
. bencficii auctorem hasta iransfigere. Is enim cum
, \ ipso exercitu ex hostium inanibus incolumis ere, , \ - ptus, eLeo qui a Golialh inurebalur dedecore Ube , raius, sua eum manu interimere, aique insidiis de
, - medio tollere aggressus est: exinde Davide in fu ' , gam acto, rie sic quidem odio finem imposuit, sed
. " * postremum expedilione cum tribus electorum milli \,* bus adversus illum suscepta, desena loca perscru , , - tabalur. llle scilicet ipso persecuiionis tempoVe
, ' cum deprebensus fuisset, posseique ab hoste facile
\ occidi, cum ilerum a justo, qui injicere in eura
, \ , manos nolebat, servalus esset incolumis, nequa , - quam flexas est boc beneficio : sed et rursus col , Q ligebat exercitum, et rursus illum persequebalur,
(5). \ quoad iterum ab eodem in spelunca interceptus, eC
, - ejus virtutem prestilerit illustriorem, el suam
. , ipsius oequitiam manifestiorem reddiderit. De Jo \ ^; sepho iiidem ignari quid agerent ejus fratres, haud
, absimile quid fecerunt. Nam si vera quidem sunt
; ' insomnia Joseph, qua arte fleri possit, ut non om \ , nino eveniant pranuntiata? sin autem falsa som, (4) . - irinrum visa, cur invident aberranti? (7) Sed re vera est diaboli proprtum hoc malum, invidia :
; ; quae 570
erbis exprimi potest, nec medelam
, - admillil. Cui caput dolet, is medico declarat capi. ; , ; tis dolorem : qui invidiae morbo laborat, ecquid
. - dixerit? Exbibent mihi molestiam fratris bona?
, Yerum id est, at dicere unumquemque pudet. Quid
, \ - D doles? tuumne ipsius malum an alienum bonum?
* , Peculiare est baud dubie diaboli malum, invidia.
, \ (8) Quemadmodum enim jacula ingenti vi emissa,
. ubi in quidpiam durura ac reiritens inciderint, re , , vertuntur in jaculatorem : ita quoque invidiae mo , \ , tus nibil laedentes eum cui invidetur, plagae flunt . , invidentis. (9) In invidia iiamque plurima insunt
mala : sed unum utile est, quod maluin fil possi ,
n e c
(1) . Reg. codex .

(2) . Sic Reg. codex et contextus.
Editi, , et paulo post } , quod pariter eadem auctoritate freli mulavinms.
(5) . Reg, codex .
(4) ,
d. Haec ad-
dita ex contextu et Regto codice.

(5) Ex bom. De invidia, 92.
(6 lbid.
7) Ex bom. dicta in Lacizis, 594.
8) Ex bom. De invidia, 94.
!9) Ex bom. dicta in Lacizis, 590.
1243
APPENDIX. -
SYMEONIS IIETAPHRAST^
1314
denti, et exeditcor magis quani rubigo ferrum. .

Eiiimvero invidus invidioso nocel parum : sed se \ ^,
ipse moarore gemiluque ob proximi felicitalera ab- . "
sumit, nec imminuit divitias vicini, sed se ipse con- *5sumpsil per invidiam. (1) Quemadmoduni enim , , *
cunc nobis esi raateriaiu, quae facile igcem conci- , *>
pit, quam longissime ab igne submovere: sic ope- , .
rae pretium est, quoad ejus fieri potest, amiciliae
ex invidorom consuetudine subducere, ut extra in- .
vidiae le!a conslituamur. (2) Canes quidem nu- ' & , >
triendo reddimus mansuetoe : sed invidum confe- ,
rcndis beneftciis efficimus murosiorem. Nec enim .
iis quibus donalur bonis gaudct : sed opulentia ,
aliorum moeret, quod ipsius inopiam babeant illi .
unde expleant. (3) Pantheris ipeis insiia est natu- ,
ralis quaedam iu bominem ira, et maxime solent .
boininibus in oculos involare. Iiaque belltue furo- ,
rem ridere qui voluut, imaginem velul hominem ei , in cbarta ponual ob oculos. Illa autem pr* niinia .
ira nibil cogitans, charlam velul hominem dilaniat, , .
illicque saum in honiinee odium oslendii. Sic etiam diabolus suum in Deum odium paiefecit in imagine, cum atlingere Deum non posset.
4.
4. (4) Yelim itaque, bomo, maleficorum imiialioncm fugias, in inflrmo animali astulias mullas , , \
ei insidias pergpiciens; cujusmodi islud est: Appe- \ * *
lit ostreae carnem cancer: eed difficilis captu est ei
*
haiC praeda, propter testae muniraentunj. Nam in- 3
fragtli sepio caruis leneritudinem natura commu- * ^
nivit. Quapropter et boc anioial ostracodermon vo- . \
catur. Et quoniam duo cava, accurate sibi invioem C . \

conjuncta, ostream ambiunt et circumplecluutur, ,
forcipes cancri necessario inefficaces suni. Qtiid \ .
igitur molkur?Cum viderit osiream in tranqnillis ; " '
locis non eine voluptate apricantem, et ad soiis ra- , \
dios valvas soas explicantem : tunc, clanculum in- (5),
jecto calculo, plicaturam impedii, alque quod viri- , ,
bus deerat, id asluet dolo obtinere depiebendiiur. \
llxc est eorum qux neque ratioiie, neque voce (6).
praedita sunt, raalilia. Talis est qui ad fratrera .
fraudulenter accedit, adversamque proximi foriv- ,
nam insidiose impelit, el alienU insultat calamita- , tibus. Verum neque polypi praeterierim dolum ac . '
versutias, qui qualicunque tandem saxo adbaeeorit, \ (7), *
iliius induit colorem. Quamobrem 571 pleriqee ,
pisces improvide natantes in polypum uli in petram . "
iucidunt, paratamque versuto illi pradam sese of- , ^
ferunt. Talibue moribus sunt prsMliti, qut aemper , \ .
poteslalibus dominantibus asseatanlur, seaeque ad
quoalibet modos ususque aecommodant, uec in ea- , \ dem animi sententia persistuni, aed alii atque alii , , *
facile liunt, et sentenliara miitant ad uniuscujusque \ ^ ,
graiiam conciliandam. Quos diflicile est evitare, . j&Stov
sibique ab ipsorum nocumentis cavere, proplerea , ' ,
quod eorum concionaia pravitaa sub amiciiiae spe- B
(4) Ex bom. De tnvidia, 94.
edili et conlextns .
(6) . Satis c o m i D o d e Regioe codex
, captans. Contextus .
(4) Ex hom. in Hexaem., 65.
(7) . Sic Regitis codex el comexiw.
[h\ AiuxMi>car. Sic Regius codex, melius quam Editi,
(i) Ex hom. dicta in Lacizis, 594.

(3) Ibid., 695.
t345
SERMO XIX. DE TEMPERANTIA ET INCOOTWENTIA.
1346
- . cte alie conlegitur. (4) Intimum eoim in cordi
, - profundo continentes odiuio, coloratam amieili
, - superflciem ostendunt, latentium in mari ecopulo*
, , - rum more, qui quidem aqua occultali modica,
. improvisum incautis malam afferunt. (5) Adcalum*
, nias igitur miniroe obmulescendum est: non ut
, ' - refeltendo nos ipsi vindicemue, sed ne proaperoa
- (1), \ successue habere mendacio peraiiiiamus, neque
. \ deceplis offensionem accipere sinamus. (6)Tribus
- enim damnum simul afferre calumniator solet;
, primum ei quem falso insimulat; illi deinde apud
, \ . quem accusat; postremum, ipse sibi. (7) Cum igi \ tur cabtmniari, et petulanti lingaa ac improba
, \ mente aliquibus detrabere, opus sciamus esse ho * , minuro flagitiosorum, seque simultatibus obleclan, (2) B tium: qui aulem per caluinniam pravi esse visi
, , \ sunt, aiomni sludio mendacium redarguendo pro pulsare conentur, id opus esse virorum, qui probi
\ . (5) sunt, quique sibi privatim bene consulentes, mul , torum securitalem plurimi faciunt. Priorum fugia , mus maliiiam; horum vero, qui illis maxirae siinl
, , dissimiles, vitse rationem et institatum imitemar,
\ , \ \ ut futarorum eiiam bonorum participes efficiamur,
. 'Aurfv.
H I Gbristo Jesu Domino nostro, cui gloria, et poie*
sias, nunc et semper el in recula saecalonun.
Amen.
#
DE
TEMPERANTIA
ET
INCONTINEJSTIA.
W.
SERMO XIX.
1. ,
1. (8) Alexander Macedonum rex, cum filias
, Q Darii captivas haberel, quarum incredibilis praedi<
, cabatur pulchritudu, ne aspicere quidem dignatus
, , , est, turpe esse inquiens, viroruni victorera vinci a
. \ mulieribus. Hoc tcndit ad illud ipsum praecepluin,
, Qui viderit femindm ad concupiscendum, jam mo>
, chttus est eam : videlicel qui aspexerit mulierem
\, libidinose, quanquain adulterium opere non cora, - misit, quoniam lamen concupiscenliam in animum
, . admistl, crimine non vacat. (9) Si igilur ob foilui - tos casus lantum periculura iuipendct obiier conspi , ' - cienlibus, quantum fulurum est ob occursus qui
, de industria fiunt, ut videantur mulieres indecore
- se gereules, suosque geslus componentes ad lasci, \ , \ iam, el canlilenas raolles canentes, quae vel audi tx solum, omne voluptalis ooslruin lascivientibus
; , - D ingerere possuol? Quid igitur dicent, aut quid cau, sabunlar, qui ex ejusmodi speclaculis ingens ma ; lorum examen sibi collegere? Obnoxii igilur 572
, sunl judicio adullei ii secundum inevitabilem Do . " - mini sententiam. (10) Nam possumus et sermoue
, \ , \ ' - adullerari, et oculis inocchari, ipso quoquc inqui^, \ , nari auditu, dignaque piaculo flagilia corde ad Mattb. v,28.
(1) . Regiu cudex .
(2) . Ua codex Regius et contextus,
Edili .
() . Idem codex,
... , ... .
(4) Uterque codex iodicat Elbic.
(5) Ex epist. ccvu, 309.

(6)
(7)
(8)
(9)
Ex
Ex
Ex
Ex
epist. CGIY, 304.

lib. adversut Eunomium, 209.
serm. De leaendi* tibris geni., 179.
bom. in ebriosos, 129.
(10) Uterque codex indicai commeut. in ha.
1347
APPENDIX. -
SYMEONIS METAPHRASTjE
mittere, necnon immoderalo cibi polusque usu \

temperantiae finibus excidere. Qui vero per contt- .
neniiam sub virginiutis regula in bis omnibus y,permanserit, is palam ostendit se prorsus perfeclae , ^
virginilatis graiia donaium. (1) Si quis autera verbo . .
virginilaiem professus, reipsa qua3 conjugatorum .,
gunt facu, palam est eum virginilatig quidem tao- (8) ? #
nestatem persequi, sed nequaquam ab indecort , &
voluplate abstinere.
* .
2. (2) Neque igilur qui inaequalis est animi circa
2. \ ^
castitatera, purug est; ged qui carnis pelulaniiam (9), - * aopxfc;
gubjecit spiritui. Qui vero lemperanliae desiderio .
capitur, hisloriam Josepbi gaepiug evolvat, alque , rap*
binc egregia lemperantiae facinora discat, quem , >
non solnm temperantem volupUtibus reperiet, ged tfm;
gummum virtutis babilum haboigge. (3) Est enim , \ (40) bortamenlum ad castitaiera vila Josepbi: i n c i t a - . %
mentum vero ad fortiludinem hisloria Sarapsonis , \
e*L (4) Veritm temperantem conlinentemque non . , eum dicimus, in quo prae senio vel m o r b o , aut akio (44) , , ;
quopiam casu exstincti sint libidinis appelitus. . .41)
Huic enim insidet quidem vilium ipgum : actio * lt ?
v e r o prapeditur per organorum inlirmilatem. Sed
. 'Atta *
continentia vera est facultas c o g n i t i o n i g concDia- \ , >
irix, quae in intimo aniroae recessu iinpregga, i- , \
tesiina turpium motuum vestigia delet. (5) Lau- . &
dari e r g o ob castitaiem non debent quibus abscis- \ =ga genitalia. Neque enim equos, quod cornu non . {
feriant, laudarous: sed eos quidem, gi non calci- , , (
trenl, laudamus; in bobus a u l e m , si cornu non , - \, cferiant, mansuetudinem merito probamug. Non , .
enim in quo quis non potest, sed in quo cum pos- , ' &git, ad injuriam potestale non utilur, admiralio- , . \ ^
nem habet. (6) Itaque contineniia in geneclute, , , /;
G o n t i n e n i i a non est : sed animus ad lasciviendum
. * *
invalidue. Hortuug non coronalur : nemo ideo ' . "
justus, quod ei mali faciendi facultas non sit. \ , , *(7) Quapropter corpug cagligandum esi et cohiben* , \ * i
duro, hand secus ac impetug cnjusdam belluae; \ ;
a l q u e ii tumultus q u i ab ipso in anima excitantur,
* :;
r a t i o n e veluti flagro compescendi sunt, non autem
, , ,*
babenis voluptati omnino laxalis negligenda mens ,
eat, adeo ut quasi auriga qui ab equis effrenis vio- \ (43), **
lenlerque agitalis abreplus sit, ducatur. Nec abs Ttva \
re erit Pythagora meminisse, qui cum didicissel JJ , * /*
aliquem ex familiaribus sese et exercitationibus et ;
escig yalde admodum saginare, et camosum red- \ dere: Sic, inquit, non desines graviorem tibimet- ,
, ipsi carcerem exstruere? Unde dicunt et Ptatonem,
provenieniis a corpore noxa praescium, insalubrem ,
AUicae locum Academiam de indtistria elegiase, ut , . \
Ex germ. De tegendu iibri$ gent., 182.
.
.
(10) . Sic ope Regii codicis emendaTimug vulgalaro gcripturam .
(44) '.
Sic etiam idem codex pro
eo quod erat jn editig .
(42) . Sic emendavimus quod legebatuna
editig . ED:T.
". Regiug codex .

Regius codex
codex Regiug. Editi, ^
epist. LV, 149.

c o m m e n t . in ha. 379
y
bom. tft Gordium mart. 142.

%
Ex comment. in l$a 407.
Ex lib. De virg., n. 64.
Ex bom. tn tanctum bapiitma, 448.
(43) .
l u conleilas*
SERMO XIX. Dfi TEMPERANTIA ET INCONTINENTIA.
549
1550
* . \ nirois bonum corporis elaium quasi euperfluam

- quamdam vitig feraciUlem aroputaret. Ego au, ^ tem corporis babitudinem eunime bpnam eiiam
\ , periculosam esse a medicie audivi. Nimia enim
corpori ipsi inutilis est, el
corporis cura 573
aniroae officit; ei autem submitiere ae et obsequi,
, , , \ - manifesfa insania. (4) Totum igitur corpus con, , lemnendum est ei, qui in ipsius voluplalibus quasi
, in coeno oolit volutari, aut tantura ei indulgendum
.
est, in quantum, inquit Plato, pbilosophise inserr i i , Don ionge aliter locutus atque Paulus, qui monet uullara corporis babendam curam ad cupiditatum materiam .
3. " (1) .
5. Verum nostrae sese ita res habent. (5) Hulie, , res lascivae, timoris Dei oblitae, aeternum iguem
, - aspernatae, in illa ipsa die, cum ob resurrectionia
), - memoriam oporiuerat eas in domibus sedere, ac
, \ - recordari diei illius, in qua aperientur cceli, et ap , * parebit Judex e coelis, et iuba Dei, et resurrectio
oi , , mortuorum, et judicium juslum, et redditio unicui , \ , \ que juxta opus suum; cum de his cogitare debuis , \ sent, suaque corda a pravis cogilationibus pnrgare,
\ , et priora peccata lacryrais delere, atque ad Cbrisli
occursum pro magno illo die apparilioms ejus sese
, praparare, servitulis Chrisli excussu jugo, vela, mentis bonestalis a capite rejectis, contemplo
Deo, spretis ipsius angelis, virilem omnem aspe , ctum citra pudorem ferentes, comas agilantes, ira , \ f bentes lunicas, ac pedibus simuL ludentes, omnem
(2) , \ juvenum libidinem in seipsis provocantes, in mar , , - tyrum basillcis pro moenibus civilatis choros con , stituentes, loca sancta officiuam obscenitatis su
, , \ \ effecere. Cantilenis meretriciis ut aerem conspur, ' - carunt, iia terram iripudiie pulsatam pedibus im (5), mundis foedarunt; speclaculum sibi ipsis juveimm
, lurbara undique staiuentes, plane inverecundae,
- - prorsusque insipientes, nullum insaoiae modum
. $ omittenles. () Rides, dic mibi, ac gaudes gaudiuin
, - impudicum, cum lacryroari ob praterita et inge\, * miscere oporlerel? canis merelricias cantilenas
, psalmis et hymnis, quod didicisti, ablegatis? moves
\ , pedes, et more insanientium exsilis, ducisque quas
. , , \ non deberes cboreas, cum genua flexa oportuissei
, \ adadorandum? Utras lugebo? puellasne nupliarum
; $ , inexpertas, an conuubii jugo subdiias ? IUae quidem
\ ; amissa virginitale reversae sunt, hse vero pudicie l
l r
, \ , D liam marilis baud retuleruot : nam si qu<e forte

; peccaium vitaruut corpore, omnino tamen in ani ; , mis corruptionem susceperunt. (7) Quapropter
; omnis muljer vestimenli cullu abulens, eo spolia, , tum iri se exspectet. Quoniam enim incedunt etiaox
simul tunicas irabentes, quasi non utanlur vesti \ , mento, sed abutantur, ideo jussae eunt vestimenti
. gloria privari. Nam et Dominus indumenti hono - rem a nobis aufert, si eo deprdieodimur indignc
7
Roro. , 14.
(1) .
Uterque codex, .
(2) .
Sic Regius codex. Edili
.
(3) .
Sic uterque codex. Edili
.
U) Ex serm. De legendit libri$ gent., 182.

(5) Ex hom. in ebrio$o$ 123.
t
(6) Ibid., 129,

(7) Ex commeot. in I$a. 466.
9
APPENDIX. -
SYMEONIS METAPHRASTAS
vli, illud conculcantes et corporeis inqainamentis , a$xia .

conspurtantes. Hpc autem veeUmenturo quodnam & ^,
est?inquit. Quicunque in Chri$to&J&baplizatit3tis, , .,
Chriilum indui$ti$ **, quem ab eis aufert Dominus, .
qui corpus proculcant per peccatum, et tcsiamenii ' tjtasangttinem pro polluio ac commoni habent.
,
, , \ . ; . " , Xpwtbr ,
' , \ .
4. (1) Mulieres igilur ob corporis pulcbriiudinem
4. AE -
ac eleganiiam niraium sibi arrogantes, sese supra , icaeieras efferunt, fastu inani uluntur, aique de re , t, \ cito marcescenle et evanescente gloriantar: dernde asopdiorr/
colluro in sublime erectum ferunt, ut earum vultus , toidsv
valeant omnium oculis spectari. Pudtca sane mo- , . 11
destisque ornata moribus, defixis prse pudore in , , .
terram oculis, faciern babel deorsum demissam. * :
Impudica vero et qiise pulchritudinis sua? taquco \
capiare ac venari multos in aniimim induxit, , *-,
incedit surrecto collo : et in nulibus oculorum, \ , ;
impurilatem animae declarat, atque aspectu ipso , >
exitiosum quoddam virus jaculalur. Sane simile *
quiddam narrat rumor de basilisco, quem ferunt \ ,
eolo intuilu interficere spectatores. (2) Quia au- .
lem qiiidain colores a mulieribus ad decorandam

faciero valde exquiruntur, albus, mbens, et aliug , & ",
niger : ac albus quidem candorem cmenltlur cor- \ , \ ( -poris; rubens in genis efflorescii; niger in modum , -/ ;
lunae in cornua curvata? circum oculos supercilia ,
depingit : haec quoque se ereplurum Dominus C ) \ ^-
comminatur. Haec quidem dicit, ne virorum cir- , , \*, \
cumvenialur continentia, neve ejusmodi picturis , ; >
miserabilium oculi juvenum corripianiur. Iinprobi ^!(^
enim mtilierem affectus infirmos eorum, qui cum \ , fcHillis versantur, animos demergunt. Audiant (3) viri, ^ .
audiant mulieres, quomodo vel apud bruta anima' , , ora;
lia, frequentium nupliariim dedecori anteponatur , \ ,
viduitatis pudicitia honestasque. (4) Alii inimici .
inortuis reconciliantur: novercae odisse post raor- *
tem incipiunt. (5) Scd ferunt turturem a conjuge \
separatam, nunquam cum alio iiiire societatem,
*
sed viduam permanere: ulpote qiiae ob prioris con- ,
jugis memoriam, allerius conjugium abnuat. ,
(6) Quid igitur nobis esse possit miserius, qui non r^r
solura similem bestiis erga conjuges amorem non D . ' *, ^
oslemlimus, sed contrariam Domini praecopiis in- \ ;
gredimur viam, surrecto collo, ei in mitibus ocu- , \
lorura, colorumqne fucis aliorum suffuramur tem- , /,'
peranliam? (7) Qaae tom a nobis prorsus auferen- \ , \ *
tur, cum omnia coram Judice sistentur nuda; ; *
quandoquidem concidet supercilium, gena prae se , -
feret tristitiam,color lividus erit pre timore, ac reci- * , tf*
piet unusquisque secundum opera sua. (8) Quae ani- , \
W
" Galat. ui, 27.

(1)
(2)
(3)
(4)
Excomment. tn /sa.,464.
lbid., 467.
Ex homil. VIH tn Hexaemer., 76.
Ex epist.CLx, 251.
(3) bomil. m Rexaenu, 76.

(6) Uterque codex indicai commeDU IM.
(7) Ex comment. in /ia., 467.
(8) Ulerque codex indicai eoannent. tN / *
1333
SERMOII. DE INANI GLORIA.
1334
. mo et cogitatione complexi, charissimi, festtnemus.
, , dum tempus est, vitas nostra? ar.iiones ad Dei omni , poientis normam dirigere, ut fuUirorum etiam bo, - norum pariicipes efliciamur, in Christo Jeeu Do, , mino nostro, cui gloria in saccula eattuloruio.
! . \.
Amen.
.
575
DE BVMILITATEET
CLORIA.
\
SERMO XX.
1. 1. (2) Fieri non potest, ut is qui inGmo ultimo , - que loco erga omnes haberi non vult, qneat un , - quam, aul dum conviciis impelitur, irae dominari,
. aut dum affliclatur, per patientiam lenlationes su , perare. Qui enim ad sumroam bumiliiatem perve , nit, is cum in conviciis suam vilitalm majorem
. ' g prior agnoscat, ob verba ignominiosa aninao non
, commovebitur. Sed si appelletur pauper, novit
, ' seipsum pauperem esse, et omnium indigum, ac
. quolidiano Doraini glipendio opus babere : si vero
, voftlur ignobilis et obscurus, prius sibi in suo
, corde conscius est, procreatum essc se ex luto :
, atque, otbreviler dicam, (5) ille deraumapud Deum
' niagnus est, qui bumilem se proximo exbibct, cri, , minaque, licet falso intentaia, inverecunde inse
. recipit, ut summam uliliutem, pacem nimirum,
, - fratri graliflcari valeat. Najp perinde difficile est,
, " - in rerum angustia aequam ipentem servare, ac in
^ . earuro amplitudine, ab insolentia temperatara. (4)
, Superba nempe ingeuia quo plus officiose colueris,
. - eose ipsis fastidiosiora effici consueverunl. (5)Bu , C mili autem ac demisso sensui trislis oculus lonve , , 0 nit el deorsum vergens, babilus neglectus, squalida
> & * , coma, veslis sordida; adeo ut quae lugentes dala
: . opera faciunt, ea sua sponte nobisinesse videantur.
> (1) Tunica ciugulo ad corpus astricta eit : cinclus
', * , neque ilia exsuperet, id enimmuliebre;neque laxus
^(5 , ita ut tunica diffluat, id enim molle. lncessus esto
'. , ncc segnis, ne animora dissolulum arguat; nec
/ * - rursus vehemens ac superbus, ne stolidos animi
, . impctus indicet. Unus vestimenti scopus, vt ido , ncum sit carnis ad biemem et aestatem operimea*
: . - lum. Neque vero in colore floridum exquiralur,
, ' , neque in opere tenue ac molle. Etenim in vesle
. - pigmetUorum latililias consectari, non absimileesl
, ) , ^ venuslatis studio, quo mulieres ducunlur, dum
,
. .
_.
^ . JL
mmmm\
* i l . i n A B ftllAHA inlinillllt
Cikil
A#
genas
et
crines alieno flore inficiunt. Sed
et
eo
usque
crassa
tunica
sit,
ut
socia
opus
non
babeat,
. , ad eum qui indtiiiur calefaoiendum. Galcearium
. - autem prelio quidem vili, sed cui nihil desit ad
}, , usum explendum. Humitis enim abjectique animi
1 Xpsiov . - exercitatio in viliorum tenuiorumque rerum con5 - versatione consistlt, glorise cupidie medicinam affe5t6t), . - rens. (6) Inanis aulem gloriac aflecialor ille est, qui
> , abjectiB&imx bujus saeculi gloria3 causa quidpiam
. , aut facit aut dicit. Exempli gratia, (7) qui facil
V
(1) . Uterque codex, .

(2) Ex bom. in /. LXI, 193.
() Ex epist. ccxix, 39.
[4)
(5)
(6)
(7)
Ex epist. ccxxxix, n. 2.
Ex epist. n, 74.
Unus codex indicat cooimeot. m I$a.
Ex coroment. in ha. 617.
43
9
APPENDIX. SYMEONtS METAPHRASTJ5

4355
eTfeemoaynam ad accipiendam nb bominibus gloriam, , {uribv,
recipit suam mercedcm , nec D i i s e r i c o r s est nec . \ 6 euimiriificus. Uem quwunque lemperansest ad ineun- , &
dam ab hominibtie gratiam, teroperansnon est, cum , , 4' $
viriulem non quaerat, sed gloriam ex ea proventu- . ' #
ram venetur. (1) Nam Ananiac inilio licebaipos- ;
seseionem suaio Deo non poliiceri ac vovere : sed , (6)
poslquam ad bumanam gloriain respicicns, p o 6 s e s - , fc.
gionem suam Deo per pollicitalionem consecravil, \ , &
ut bominibus 576
mumOceiitiam essei admi- #
rationi, parle pretii seposila, ejusmodi advcrsnm ,
se indignationem Domini commovii, cujus Pelrus , .
minister fuit, ut ne poenilenliae quidein spatium
, 1
Inveniret. (2) Domiuus enim qui superbis resisiit, ,
vjt lûmiliat peccatores usque ad terram , hic ipse .
superborum contumeliam depressurum se pollice- ,
Tur. Qui igitur bumiliat superbos, idem illos ab ea , *
stmilitudine quam cum diabolo superbise parente , ,liabent, lSberal; et eos inducit, ut Oant discipuli * ' ,
ejits, qui ait: Di&ciie me quia mitis sum. et humi $ .
iis eorde . {5) Quid de leroagnlficentitiscogilas, , ,
quod populorum agmina cecideris, aique civiialum ; '
polentaius subverleris ? Nonne ea etiam ratione , tfi
eecuris insolescere possit, quod excelsas super- * ,
basque arbores humi dejicial? ipsa quoque serra, . '
quod solidaflrmaque1igna dividat ? At vero neque ,
sine manibus ecindil securis, nec absque trahente .
se dividere eerra potest.
2. (4)Quod si proximum peccantem videris, cave
2. ,,
consideres ipsius peccatum solum : sedetiara quae ^ *
fecit aut facit recte, cogila; et saepe eum deprehen- ,
des teipso meliorem, expensie rebus omnibus, non ,
uua duntaxai parte examinata. Neque enim Deus . jispiw;
hominem ex parle expendii : Ego enim, inquit, , , ra ijpye
operas et cogilaliones eorum venio covgregalurus
. &*

Quin ftiaracuni Josaphai aliquando ob pnesens pec- \
catum increparet, meminil quoque recie facioruiu , *
ipsius, bls verbis : Verumtamen verba bona inventa
, *
$unt in te
(5) Qui igitur multis magnisque pec- .
calis obnoxius est, eum sacpe liberat humilitas. \ ^
ltaquene te ipseprse allero justificaveris, nequando , i
Dci senleniia, eisi tua justificatus, condemnere. , %. Oki ^
Perpetrasse te bonialiquid arbilrarie? Agegratias ; , ^
Oeo, nec te extolle contra proxiinum. Quid ejriin . ,
proximum juvieti, quod fldcm es confessus, aut , *
exsiliura perpessus ob Christi nomen, aut jejunii , ; 0^
kibores consianter pertulisti? Lucrum luura est, , .
Don alterius. Time ne similiter cadas alque dia- &
bolus, qui, elalus contrahominem, ab bominepro- , ,
elratus eat, el vice scabelli traditus esl cooculealo. . ;
In summa, memineris veri illius proverbii : Super- )* * bi$ Deu$ resistit, humilibus vero dat graliam**.,
Habe . " I p
in promptu sententiam Domini : Omni$ qui $e ^ , &
w
60
0 u
61
Mattb. , 2. Act. , 5 sqq.

, 5. Jac. , 6
({)
(2)
(3)
(4)
Jac. , 6.
serm. ascetic, 319.

eomment. in /., 583.
^miscodex indicat comment. in I$a.
Ex bom. De humilitaie, 161.
Malth. , 20.
Isa. LXVI, 18.
>
(5;lbid. 160.
(6) . Reffios codex 1992 addit U
, quod quidem asciscere non dnbiUvi, cum m ipao Uiam contexta reperiatur.
57
SERMO X I . DE HUMILITATE 1 GLORIA,
1558
* d . exallat, humliabitur; omnis vero qui $e hu , miliat, exaltabitur . Ne tui ipsius fias judex ini, , quus, neque ad graliam expende, ai videare tibi
, - quidquaro boni babere, illud numerans, delicta
^, ' - oblivioni ullro tradens : neque ob recte facta bo, ' \ dierna insolescag, neque recenlium aut velerum ma, * * lefactorura tibi veniara conccdas : sed cum prae , , \ sens reddiderit te elatum, revoca in memoriam an . tiquam agendi raiionem, eicque stolidue tuus iu . mor cessabit. (4) Et vero seipsum cognoscere, v i , ' detur esse res omnium difficillima. Non enim solum
$ * \ oculus exlrinseca prospiciens, ad semet conapicien (1), dum visu iion utitur : sed et ipsamens nosira acute
, peccaium alienum intuens, ad propria agnoscenda
, , - delicla tarda esl. (5) Ne sis in objurgando gravie,
. \ neque cilo, neque animo coinmoto redarguas; boc
, * enim resipit arrogantiam quamdara; neque ob res
(2), - parvi momenti conrtemnea, tanquam si ipse per , " , fecte jusius exsisias. Quos in peccato 5 7 7 depre , . bendis, spiritualiter ipsos instrue, uti monet Apo , - slolus, Comideram teipsum, ne et tu tenteris . ()
* , \ ; Nam si qua re oflendiraus, commonefacli meliorea
evademus; si vero nibil delinquimus, cor odio ha . bemur? (7) Hortor igiiur, banc opinioncm ex animo
, tuo ejicias, te nemine alio ad communionero indi , gere. Non enim est viri secundum tcharitateni am . bulantis, aui Cbristi legem adimplemis, aese a fra , \ * trum conjunclione abscindere. Ne forte belli ma - lum quod in orbeni cimimagilur, tandem aliquando
, , ad uos etiam perveniat; ac si nos auoque una cum
aliis injuriaeparlicipes eimue, non inveniamue, qui
. \ commiserescant, eo quod laHidae tempore iis qui
, - iiijuria afficiebaniur, comaiiseraiionis symbolam
. \ non rogaverimus. (8) Mibi enim omnino ignorari
, magis studio fuit, quam gloriae cupidis in Ince ver \ . , sari. (9) Tu igilur tanlum siudii in eo ponito, ttt ne
; apud homines gloria afflciare, quanlum c&teri ut
* , gloriam adipiscantur. adeptus es praclaram di . gnitatem, bominesque colunt te atque observani,
, \ , et gloriain dant ? Eelo subditie similie. Nam qui
, , \, , vult primus esse, eum omnium eervum esse DomikXXov br . ' \ - nus jussit
(10) Magnus ille Moses, quo nemo un , quaro tractabilior atque obedientior fuit, quando
tfl ad populum miitebatur, aiebat: Qbucro, Domini,
. Delige alium quem mitte$ **. Ex quo faclum esi ut
* *, Deus ipsum urgeret quasi perlinacius, ulpote qui
(3) . *0 bac ipsa recusatione et suse inftrmitatis confessione
, se primatu dignum ostenderet. Quapropier egregia
\ . esl admonitio illa : Ne quaratfierijudex, ne forte
, , non possis auferre iniquitates Attamen recusatio * nem eorum, qui a seditiosis ad accipienduin prin \ , cipatum compellebautur, generalem non fuisse de-
Luc , 11. Galat. , 1. Marc. x, 44.

(1)
(2)
(5)
.
(4)
(5)
. Regius codex, .
Aatm, .
. Ua Regius codex. Edili,
bom. bt Bexaem., 87.
hom. Dt humilitale, 162.
Exod. , 15. Eccli. vn, 6.
() Exepist. Ltx, 154.

(7) Exepist. LXV, 158.
(8) Ex epist. ccx, 513.
(9) Ex.bum. De humilitate, 162.
(10) Ex coimuent. in J$a., 457.
APPENDIX. - STMEONIS METAPHRASTJS

139
clarat sermo propbeticus. Non enirofrimpliciterait: dxtdhvetr.
-ISon ero princeps: sed cuin adjectione, Non ero w\ Wj
,
princeps poputihujus. klque causam subjunxit. Quia
*
Linguce eorum eum iniquitale, /it* quce Domini,
sunt,
, Alrfxzcv;
non obtemperant. (1) Ac Moses ad aplendidissimum
viiaegenus el ad Unti populi praefecturam accilus, * , *,
, , cito
abnuit et deprecatur : Quis sum ti/ pergam ad Pha x&r
raonem regem Mgypii, et educam populum ex
terra
, , , h
JEgypti " ? Et rursus : Precor, Domine, non sum
J) * %ewi
idoneui ante hestetnum, neque ante tertinm.
diem,
neque tx quo capiiti loqui ad famutum tuum
. Et ,
. 6
iterum : Supptico, Domine, elige alium qui potsit,
quem mittes
Dominus autem ad illum : Abi, et * , , xpcxcptty
, ; cxb
dux e$to populi hujus, et miitam angelum meum
ante te (2) Quid igilur Moses: Obsecro, Domine, , Wkflt);
it/st ip$e proficiscaris ante no$, ne no$ hinc edu- , ,
ca$ ?(3)lsaias autem licetnihilhujusmodi audisset, . ;
sed esset solam nniteodae legationis neccssitatem , ,
edoctus, se ipse libens obtulit, ac injecit sese in , *.
media pericula. (4) Quae igitar borum virorum sen- ,
tenlia? Mosis ha3C erat cogitatio, populum illuin ,
peccatis obnoxium esse atque indigere eu, qui re- , Sumittat peccata, id quod angeli praslare non possnnt. , * %*'
Angeli enim uiulctant qnidem delinqucnles, ac ul- , ,
ciscuntur, delicta vero non queunt condonare. Ve- niat igitur verus legislator, polens ille Servator, . {, *
qui solus potestalcm habet reniittendorum 5 7 8 ,
peccatorum. (5) Isaia* vero, quod pra cbarilalis ex- , *
superantia atque ardore, nihil eorum quae sibi a , , , w
populo timere poterat, reputaret. Horum utriusque . .
facla imitemur, ut fulura quoque bona cousequi possiinus, in Cbristo Jesu Domino iiostro,
Palri simul et sancto Spiritui, gloria, honor, poteslas, nunc et semper, et in saecula sxculonim.
%
T l
T4
DE PROSPERA ET ADVERSA FORTUNA, ET C

DE PRUDENTIA.
SERMO XXI.
4. (6) Res secnndae, et quarura studio pleriqtie
tenentur, elabilitatem ac diutnrnitatem non habent, neque res adverss ac tristea constanter pereeverant: sed agitationi cuidam motuique etinopinalis mulalionibus obnoxia sunt oronia. Neque
enim corporis valetudo, neque juventuiis flos, neque domus felicilas, neque reliqua vitae prosperiias,
diu durat : eed si in hac viiae serenilale veraaris,
tameii rerum procellam ac lempeetatem aliquando
extpecia. Veniel enim morbus, veniei ei paupettas,
vento non semper a puppi surgente. Sed et virura
in omnibua speciabilem ac atmulandum invadunt
inexspectata plerumqne dedecora, atque improvisi
casus quasi quidam lurbines omnem felicitatem
inteitarbant. Imo eiiam asaidua mala suat tibi fluetuum Ioco, quorum alii aliis succedunt. Videbis
vero aliquando ei haec praeterlapsa, vitainque in
n
Exod. , 11.
f1

.
'.
. tnW
,
,

. , , , (8) * ' }
, ^
. " , , **
* . "
mUJr;
* &
, ,
.
, * . '0
,

Exod. iv, 10. " ibid. " Exod. XXXII, 54. " Exod. xxxiii, 15.
comment. in lsa. 514.

Ibid., 517.
Jbid., 514.
Ibid., 517.
t
(5) Uterque codex indicat commenl. /tf*

6) Ex boro. tn princip Prov., 111.
! 7) . Kegios codex, .
(8) . Coolexltte habei, *.
13*1
SERMO XXI. DE PROSPERA ET ADVERSA FORTUNA.
1362
. " hilaritatem ei in vere jucundara Iranquillitatera

( \ , transmutalam. Queroadmodum eniro fleri non po test, utmare diu idem perroaneat (quodenim nunc
\ \ tranquilluru ac stabile vides, paulo post conspiciea
, ), ventorum vi eiaspcratum; quod vero efferatum est
et sstu effervescens, mox iranquillitas alta sedat),
' . sic etiam resraundansein utramque partem facile
, \ , convertuntur. Eam ob causam gubernatore opus
(1) , , esi, ut et iu viiae tranquillitate, omnibus ex auimi
\ ' sententia procedemibus, mulaliones praestolelur,
) nec in praeseutibus lanquam semper permansuris
(2), - conquiescat; neque in molestissimo etiam rerum
\ . slatu meliora desperet, ne abundantiori raccstitia
, (3) absorpius submergatur. (4) Nam ille demum intelli , gens est gubernaior, qui subjecta3 natura babila
xa\ , - ralione, ea quae accidunt, tractal, quiqne sibi ipse
, similis semper permanens, neque rebus lsetis effer. - tur, neque in aerumnis auimo concidil. Nam nau , clero quidem non licet tranquillilatem facere cura
\ ^, voluerit, sed nobis tranquillam nobisipsis viiam
- constituere, etiam omnino facile, si tumultus inlus
, ex viliis insurgenles compescamus, et his quae ex . \ trinsecus accidunt, alliorera animum stabiliamus.
sunt
* , Nam qui vitae curis admodiim delenti 579
, , veluii camosae aves fruslra alis inslruetae una cum

.
pecoribus bumi serpunt.
2. (5) Plerique vero mullis a juventute colleclis,
2.
, \ , - ubi ad mediam fere aetalem progressi sunt, nequi tiae spiritibus adversus eos lentaliones excilantibus,
, , ^ tcmpestatis onus, ulpote guberoatione destituti,
, non sustinuerunt: ged omnium illarum rerum ja . \ , cturam fecere. Ac alii quidem Circafidemnaufra*
, gaverunt alii, prava voluptate in modum procel , la3 cujusdam ingruente, coniparatam ab jnventa
, . - casliialem amiserunl. Hiserabile speciaculum, post
, , , jejuuium, posl durum vilae genus, posl prolixas
, , preces, posl lacryinas large profusas, post conli , ' nenliam annorum viginii, aul forte iriginta eliam,
\ , per animi inconsiderantiam ac incuriam, uudum
\ ei spoliatum omnibus inveniri; ac similem fieri
, - eum, qui praceptorum quaestu opulcntus est, pra>
, - diviti cuipiam mercatori, qui, ob copiam mercium
, , laelus, secundo venio delata nave, borrenda maria
, ^ emensus, diflracto ad ipsos portus navigio, dere , . ^ pente omnibus nudatur. Hujusceraodi enim boini . num Deut no$ler miterelur. (6) Hisericordia siqui * , dera affectio est erga eos qui prater meritura de . pressi aual, ab iU qui miseralione movenlur pro - iiciscens. Miseramur eum, qui ex magnis divitiis
, ID extreaiam incidit paupertatem; eum, qui ex
, \ opiima corporis babitudine ad summaro redactus
%\ \ - esl debilitaiem : eum, qui ob pulcbritudinem ao
w
I Tim. , 19
(1) . Legitnr in ^, ^
Sic eliam habel codex Reg. 1910.
(2) . Conlexlue, , necdese
ae$perei.
(3) .
.
Ex epist. ccxcui, 431.
Ex bom. m princip. Prov., 112.
Ex boro. m p$al. cxiv, 201.
Sic babet conlcxtus. Editi,
1363

<
deganliara corporis prargestiebat, sed a foedissimis

. \
ac turpissimis morbis corruptus est. Quoniam igi
\ , tur et nos in paradiso degentes, eraraus aliquando ,
clari ac sf>ectabiles, et tamen ob ejeclionem inglo- , *2
rii et abjecti evasimus, Deus nostri miseretur, dum . \ }
qualea no3 ex quaifuus facti eimus, videt. Qua- , /*, # ;
propter et Adamum bac misericordiae voce revoca- ,
bat, dlcens : Adam, ubi es "? Non enim edoceri ' . cl; \ ,;
qurerebat omnium gnarus, sed imelligere ipsum ;
olebat, qualis ex quali factus easet. Obi e$ f quasi dicat 1 auam ruinam ex tanta sublimilale ddisii?
3. (1) Oportet ilaque rationem, quae tanquam
. judex stipremuro in nobis Iocum sortita esl, sin- * , u\
gula dijudicare et expendere, utrum recipienda , \ (), \ sint necne, atque etiam assensionibus, et animae g , >
motibus non sinc diligenli judicio adilum conce- , : . . -
dere. Hoc enim esi quod ait Paulas : Si enim nos * hfiip$o$ iudicaremus, non uiique judicaremur Ne
, 6V . igitur curiosias futura indagea, aed prasentibus ,
utiliter ulere. Uuid enim prodest cognitionem prae- .
clpere? Si certe bonum erit quod fuiurum est, ; , ,
eveniet, licet non praenoveris : sin molestum, quid * ,
juvat moerorein antecessum consumi?(2) Duplex ;
est prudentia noroen : una enim suum ipsiug .
commodum taeiur, sic tainen, ut simul slruat ,
proximo insidias, qualis est serpeniis prudentia, ^* >
eaput suum cuslodienlis. Haec videlur astuta quae* ,
dam esse moruro malignitas, quae cito quod sibi , \ *,
utile est comminiscilur, ac simpliciores depraeda- . OAI;M;;
tur : quali prudentia fuit villicus iniquitatis. Vera Q , autem prudeutia, agendorum et non agendorum fj
eognitio est ei secretio : quam qui sequilur, nun- ,
quam secedet a virtutis operibus, nunquam exi- .
tioso vilii jaculo transfigelur.
4. ?'
580 * ( ) Quandoquidem unusquisque noetrum
non potest per se invenire quid factum oporteat, , ,
propterea beneficus erganog Deus consiliarios dat, , \ .
non dominos. (4) Regisenira est imperare subditis, , *
consiliarii autem utilia suadere voleniibus. (5) Ita- , (toioque nostrum unosquisque se arbitretur, non (7). " ,
principem semelipsum, sed ut consiliarium a Do- , ' [
mino datum populo, existimet. Talis erat consi- , \
liarius Novi Testamenii Paulua, cum a i t : Cotui- , &*
Uwm vero do ut mi$ericordiam comecutut 2)o- /" .
mino . MagOLm vero beneficium est, prudentis ac D T Jwi
benevoli consiliarii pnesentia, qui quod deest pru- , *
denlia consulentibus supplet. Quanta autem sit (8). "
consilii utilitas demonsirat in primis Moysea, vir , , -*^/
omni iEgyptiorum saptenlia instructus, qai ut ami- \, , 5^'
cus amko, ila cum Deo colloquebatur. Is a socero (9) . ^
5
7>
Gen. , 9. " lCor. , 31. " I Cor. m
13.
(7) . Contextue, ^
(1) comment. in ., 411.
, ntilia iuadere consulentibui.
<2> bom. tn princip. Prov. 102.
(8) . Hanc scripturam e conteiie
13) commeiit. in lsa. 422.
sumpsimus : oe& enlm vilio carebal vnlgiu,
(4) Ibid., 421.
.
(5) Ibid., 442.
(6) dexzia . Legttur in eontextu,
(9) . Forle, , vel,
\ , qnw dictnda $unt ei . EDIT.
Bgenda.
y
1565
SERMO XXII.
, , \ , \ , \
. \ 6\
, '
'. \ , ,
, ,
. ,
, *
. *
, \
^
. , \
,
.
\
,
(1),
,
. "
, ,
.
\ ,
, \ \
; ,
,
, ',
,
, '
.
5. \ ,
\
.
,
"
, , \
\, . .
.
PROVIDENTIA.
1506
suo Jethro consiliura accepit, ut irtbunos praeftceret, centuriones, et decuriones, qui judicarent
populum. David quoque consultore usus Chusi es(,
per quera mililare Achiiophel cousilium dissipavit.
Atque, ut breviter dicain, divina prorsus res csl
consilium, voluntatum tonsensio est, cbaritalis
fructus, bumililatis argumenium. Inloleranda enim
arroganlia est, arbitrari nullius se indigere, sed
sui solius senlenliai stare, ac si eolus opiima consulere valeat. Nos vero bis qui recia consulunt,
DOS ipsi dedere pigramur : pudelque nobis in vivendi ratione prudeniiores agnoscere. Qni autem
consiliariura exspeclat, suis eliam ille cogilationibus opportunilalem prabet, ui cum examinc ac
attcniione diutius investigenlquiddeceat. (2) Valde
igilur necessarium ac uiile bominum vilae consilium, quod neroo sibi ad ista solus sufficiat, sed
adjuloribus magis indigeat ad rerum uiiliutn delecturo, quam ad ea quae corpore perficiunlur. Quare
qui consiliario caret, navis est gubemalore deslitula, lemere vcntoruiii molibus permissa. Quod si
in rerum leviorum delibcralionibus consiliarios
adbibemus ; cum deliberamus de anima et de rebus
ei utilibus, nonne admirabiles nobis quaerendi
sunl consiliarii ? Qui autem, cum adest bonum
consilium, vanae cordis eui volunlali obsequitur, is
similis est Roboam, qui, sprelo seniorum salutari
consilio, juniores secum educatos secutus est, pcr
quos iinperium in decem Iribus amisit .
5. Sic inetructa adversus justoe consilia in auctorum capila redundant, ui immissae in solida el
obnitenlia corpora eagitlae ad eoa redeunt, a quibus sunt immiesx. CuModit euim Dominut omnes
diligentet s$, et omnet peccatores disperdet : quoniam illi debelur omnis gloria, bonor el magmflcentia, nunc et semper, ei in saecula a&culoruin.
' Ajoeo.
581
DE
PROVIDEtfTIA.
SERMO .
1.
(3)
Tanta
est
Greatoris in jubendo intclligen.
liae
fecunditas,
quaniae
rerum creaiarum dissimi , \
\ . liLudines et convenienliac. Quae omnia accurate
, \ ) r e c e n 6 e r e , perinde est ac si quis flucius. pelagi
, enumerare, aul manus vola aquam maris admetiri
. conetur. (4; Quis enim possit cunctas proprielalcs
' ad volucruro vilam pertinenles accuraie reeen ; 2 sere? (5) Quomodo ciconiae quidem omnes uno ei
* ' eodem terapore big in locis aedificent, el sub uno
\ , ^ signo omnes discedant : quod quidem a ralionis
\ . iuleHigeniia non longe abest. Quomodo autem sli , \ , , \ pent ipsas cornices, easqiie, ut niihi quidem vide - tur, deducant, et sociale quoddam illis auxilium
\
I I I Reg. , 8 eqq.
Psal. CXLIV, 20
i ) . Contextus. .
2) comment. in Isa., 452.
(3) hom. m ilexaem., 63.
(4) Ex nom. t/i Ihxactn., 74.

(5) Ibid., 73.
1567
APPENDK. SYMEONIS METAPHRASTiE
praestent adr/ersus hostiles aves. Cujus rei. argu* . ,

mentum est, prirnum quidem quod eo tempore * teti
milla prorsus cornix appareat: deinde quod cum , 7
vulneribus redeunles, manifesla belli socialiier pu- \ :
gnati iodicia referant. Quis apud ipsas praescripsil . *
bospitalitalis jura?quis ipsis deserlae militis accu- ; ,
saiionem minatus est, adeo ut nulla a comiialu ; sese subtrahat? (1) Grues aulem vicissirn cxercent \
excubias, Et quidem alis dormiunt : aliae vero . \ ,
circumeuntes, omnem ipsis securiiatein per som- , iwpsjovx
num exbibcnt. Deinde tempore vigiliarum peraclo, .
be quidem clangore edito ad somnura converiitur: , , , \
illa vcro succedens, quam accepil securilatero, sua , ?!;
vice reddit. Hunc eliam in volalu ordinem servact. . \ }
Alia enim alias ilineris dux esl; sed ubi per ali- . ; *
quod lempus slalutum volalui prafuit, retro se , \ recipiens, viae ducalum insequenti tradit. (2) Vos , ,
autem qui non credilis fuluram in resurreclione ' *.
mutationem, revocata in mentem bbnibycis mula- \
ikroe, manifestam resurreclionis notionem acci- ,
pite. (3) Yos etiam qui mysterium nosirurn ridetis, , feSpwiT.
quasi impossibile et extra naturara s i l , ut virgo , oijvrw
pariat, virginilale illi inlegra perroancnle; cogilate \ , Deum, cui hoc placuit, innumera ex natura argu- ,
menla ad renun mirabilium fidem in aniecessum , ;
proposuisse. Nam vulturibus absque ulla conjun-
eiione parere dedit, Hcel maxime longaevis, quippe . *
quibtiB vila ad centum usque annos plerumque pro- , \ ;, ; n
tendalur: alque ila in rebus omnibus, nobis per- *spicua miraculorain saorum monumeota reliquit. \
C .
2. (4) Est vero ipsis quoque piscibus suus sa2. " \
piens quidam ac bene dispositus ordo, quorum , \
tinumqtiodque genus novit distinctam sibi a natura
itae rationem : ei in deflnilis sibi maris parlibus \ , , ** perinde atque in civilatibus, aul vicis quibusdam, , ;;
aut anliquis patriis immoralur. Jam vero et pisces . \
quidam peregrinare soliii, velut ex communi curia , fc
in externas regiones proflciscentes, sub uno signo , * \
omnes discedunl. Cum enim pracscriplum fetandi . x(te
tempus instilerit, alii ab aliis emigrantes sinibus, (5), ' XGASW
communi naiura lege conciiaii, ad mare aquilo- , ^*
nium fcslinanl. 582
quidem ipso ascensus tem- , \ (6) .
pore pisces coactos per Propontidem in Euxintim .
Pontum influentes, uti torrentem quemdam videre ,
. .
.
possis. Ecquis movet? quodnam est regis impc- ^ . ; >
ritnn? qualia edicia in foro exposiia prafinilum ; '
tempus indicant? quinam hospitum advenarumquc ; ^>
ductorcs ? Vides divinam ordinatioiiem cuncta com- (7) ; . 4%
plenlem, atque per minutissima pervadeniem. , \ . ^ '
Piscis divinae legi Hon adversatur, nos vero salu- , \
taribus pra?ceptis non obsequimur. Cave pisces .
asperneris, quod omnino insipientes sint, et ralio- , (8) \ otfi
nis expertes: sed lime, ne eiiam bis inferior m , ? ^ .
w
(1) Ex bom. viii tn llexaem., 74

(2) Ibid., 78.
(3) Ibid., 76.
U) Ex hom. VII Ilexaem., 66.
(5) . Forle, . \.
(6) . Sic gcripsimus pro ,

legebalur in editie. b .
(7) . Conlextus, .
(8) . Conlextus, , wuta
i369
SfiRBlO X I I I . DE PROVIDENTIA.
4370
. ' ratione, ordinalionl conditoris otolstens. (2) Nulr

, lum pisciura genos dimidia ei parte instructum est
* * , dentibus, ut bos et ovis apud nos : neque enim
. - ipsorum quisquam rurainai, nisi scarus solus se , cundum qoorumdam narrationem. Al vero omnes
^ , pisces acutissima condensatorutn dentium aeie
\ , comiAuniuntur, ne esca dum ditilius manditur,
. diffluat : nisi enira celeriter dissecta in ventrem
" \ ' detruderetur, exlenuaia per aquam dissiparetur.
, (3) Audi igilur eos, per ea quse faciunt tanlum non
. emittenles banc vocem : Nos ad perpetuam generis
, - conservalionem longinqiiaro hanc peregrinalionera
, . , suscipimus. Non ipsis inesl propria ratio: sed na, \ . turae legem habent sibi forliler insideniem, el quod
, ' agendum esl suggerentem. Eamus, inquiant, ad
, ^ aquilonare pelagus. Dulcior est enim tlla aqua
5 . quam reliquum mare, propterea quod sol brevi
\ . " \ \ tempore in eo commorans non ex eo per suos ra , \ () dios educit quidquid potui apium est. Gandenl ftt
. marina aquis dulcibus. Unde et ad flumina saepe
, cnatant, proculque a mari discedunt. Hac de causa
\ . cxteris sinibus ab ipsis pncfertur Ponius, velut ad
, \ - felus edendos atque enutriendos idoneus. Postqnaro
. \ , vero id quod in volis eral, expletum abunde fuil,
. , , rursus omnes catervatim ad propria revertunlur.
, \ , Et qtiae sit redeundi ratio, a mutis audiamus. Aqui \ . \ lonare apquor, inquhint, profundum non est, com , que supinum sit, violentis vonlis exponilur, ac
\ . liltora pauca et paucoa recessusbabet. Quapropter
\ , \ Q eliam ab inio solo ipSum faeile concutiunt venti,
. , ' adeo ul arena quae in fundo subsidebat, fluclibus
, permisceatur. Quin et frigidum est hiemib tempo \ \ re, quippe quod a mullis magnisque fluviis replea , \ - tur. Propterea ipso in aestate moderate potiti, rur , ' sus bieme ad teporem in profundo conservatum,
. , \ el ad aprica loca properant, atqtie septenlrionales
\ . ventos graves et infestos fugienles, in einue minus
, ) - exagilalos velul in porius sese recipiunt. Vidi bsoc
\ ego, et Dei in omnibus sapieniiam admiratus auro.
, \ , Bruta si prospicinnt sibi, ac propriam suam salu , , tem servanl, si novit piscis quid sibi eligendum sit
' aut fugiendum: quid nos sumus dicturl, qui ralione
; - cohonestati, lege eruditi, pollicilationibus invitati,
, - el spiritu edocli, adbuctamen ros nostras ineptius
* . D quaro pisces ipsi disponiinus? illi enim fulura quodammodo providere norunt: nos auiem spe futuri abjecla in belluinis voluptatibus vilam noslram
absuniimus.
3. ,
3. (4) Quod si sermone percurramus, qtsanta
\ bisce bmtis animalibus ad conservandam suam
,- \ vitain insil diligentia, quam edocta non sunt, 583
, \ eed quam natura babent; nonne ad noa ipsos co, (), slodiendos, et ad salutem aniinarum curandam itii \ pellemur, aut gravius condcmnabimur, cum depre; - bensi fuerimus etiain ab imitaiione pcconim abes&e?
^. IJrsa ssepenuinero profundissimis plagis sauciala,
, sibi ipsa ir.edelur omni arte, dum verbasco naliH
1
(1) " . Bac addita

ex conlexlu.
(2) Ex hotii. in Hexacm., 67.
(3) Ibid., 68.

(4j Ex hoiD. ix in Ilextem., 82.
1571
APPENDIX. SYMEONIS METAPHRASTifi
{375
ram siccam babente vuluera obturat. Vulpem quo-

. * \ ^
que sibi ipst pini lacrymis medicaniem videre .
poasis. Testudo vero viperae carnibus exsaliaia, ,
lioxam sibi a venenala bestia impendentem per ad- .
versam origani naturam evitat. Quin et serpens , , :.
fieniculo pasttts oculorum laesioni remedium aribi- \ .
bet. Boves eliam diu biemis tempore inclusi, jam , >
tandem redeunle vere, naturali sensu mulalionem , ^percipienies e stabulis ad exilus speciant, et om- , ,
nes ceu uno signo dalo faciem converiunt. Oves ' 6
w o , accedenie bieme, paslum avide vorani, quasi , ,
pro fulura penuria victum sibi pararent. (i) Quid ,
vero per haec oobis bominibus indicatur? Inesse .
nimirum quemdam futuri sensum pecoribus; ut ; \
nos praesenti vitae non siinus addicti, sed ad fulu- , } ' r
'
'
R ,
rum eaeculum omne siudium conferamus. (2) Unde , *
inter innuroeras oves agnus e stabulis exsiliens, ma- .
iris suae vocein novit, et ad ipsam festinat, et pro- , , &
prios laclis fontes inquiril? iino si in egenas roa- (5) , ^
iris mammas incideht, tamen est illis conlenius, , plena et gravia ubera pratergressus. Unde ilidem ; ;maler inter agnos quam plurimos proprium agno* , , tcil ? Vox una, idem color, siuiilis omnium odor, .
quanlum odoratui nosiro objicilur. Scd tamen qui- ; , ,
dam inest in ipsis sensus, nostra comprehensiona , . 'AiT
acutior, quo cuique quod suum esi dignoscere l i - , cet. Nondum sunt deiitcs catulo, et tamen adver- , *
8 eoa qui moleeliam sibi afferunt, aese per os . ,
luetur. Nundum cornua sunt vilulo, tamen novit ,
ubi sibi arma enascentur. Propterea quod Deus Q , Ws
ipsoriini opifex ralioiiis defeclum majore seniiendi . ,

facuilate Gompensavit.
.
4 . (5) Nec quisquam incuset Conditorem, quod
4 . \ , xsibanimalia venenata produxit exiliosa ac vilae no- ()
sirae adversanlia. Aut pari ratione possit quis vi- . " * (7) ^
tuperare paedagogum, qui puerorum levitatem in- ,
consUniiamque in ordinem redigil, quique plagig , \ \ ac flagellis eorum lasciviam ac protervitatem ca- . ;
aiigat. Doraino conAdis? Per fldem poiestatem ba- . Oij
bes ambulandi euper serpentes ac scorpios. (4) An- , i
non vides viperam Paulo sarmenta colligenli adbae- (8) ,
reulem, nullumque ei detrinienium inferentem, ; ,
quod ille saoctus invenlus est fide plenus? Quod , ,
61 fide cares, non magis timeas besiiam, quara D $ ^
tuam ipsius incredulitatem, qua teipsum omni ,
corruplioni obnoxium eflecisti. Nam qiuecunque .
palimur mala, divina ba.c ordinatione palimur. , *
Neque enim nos perversis poleslaiibus cruciandos , ?,
omnino permitiil, sed ipse punitionuin modnm de- . <
fioit, babita eoruin, quibus vult mederi, virium ,
ralione. Quidquid etiam boni divina vi nobis 584 . OCoh
obvenil, gratias universa periicienlis operationem ,
esse dicimue. Omnibus enim rebus providel Deus,
(
(4)
(2)
3)
4)
Ex bom. ix in Hexaem., 85.

Ibid., 84.
Ibid., 86.
Ibid.
t O B t /itV.Coiilexlae. ,
. Novit et colorem iptum et vocem.
) . Coniexlus, .
7) " d r . Forte, ' . EDIT.
8)
. Contexlus,
1574
1575
SERMO . - DE 1.
, . oroniumque curam gerit omnb vigil semper
\ \ oculos epecuialur : omnibus adest, salutem UDI. , \ cuiqoe spargene. Saepenumero igitur in lenuissi , mie etiam ejus relucei sapientia alque proriden tia. Qui enim coelum expandii, atque ingente
, . - mariuro abyssos efiudit, is ipse est qui lenaissi - ronm apiculiB stimuhim flslulae insiar escavavit,
, ! ila ul per eum venenum emitlai. Nos igilur dicere
. , \ , \ cum propbeta opportaoum atque consentaneum
, , \ , e s t : Quan magnificata sunt opera , Domine!
, , \ Omnia in sapieniia (ecitti . Illi convenii gloria, et
honor, et magniQcentia, Palri, et Filio, el Spiritui
. .
sancio, D u n c et semper, et in s#cula sarculorum.
Amen.
81
DE
ANJMA.
.
SERMO 1.
1. ,
1. (2) Omne sludium huc conferre ut corpug
(1) , qnam optime ee habeat, non bominis est semei
, cognoscentis, neque intclligenlis sapienlera illara
* , admoniiionem, qua docemur, quod sub aspectum
, * cadit, id bominem non esse, sed requiri sapien . tiam quamdam praesianliorem, qua quisque no , strum seipsom qualis tandem sit agnoscat. Boc
. autem difllcilius esl menlem non puram babentibus,
, quam lippienli solem aspicere. (5) Nam nec hi
* , oera scribere poiest, qui jam insitas litleras non
. deleverit: nec animo divina dogmata mandare,
, qui anlieipatae e consuetudine opinionee ex eo
* non eustulerit. Nam ei desit animae bona cogilatio,
, deest ei videlicet iliurainatio; non quod deflcial id
. ( qiiod illuminat, sed quia dormitat id quod debet
, - illuminari. (4) Neque eniro corpus quod non re , . spirat, vivere, ncque anima quae Condilorem non
, cognoscii, consistere potesi. Dei enim ignoralio,
, animae mors est. (5) Non igitur corpori inservien, dum, nisi quanturo maxime necessarium; sed ea
, \ quse potiora sunt, aniinse coinparanda aunt, ita ut
. , ipsam ex ea quani cum corporis affeciionibua ba> ,, bet eommunione, tanquam ex carcere per pbiloao*
, - phiam eximamus, eimulque eiiam corpus vitiis at*
, que libidinibus reddainus inexpugnabile. (6) Et ' . enim qui corporis, ul se optime babeat, curam ge , , runt, aniroam autero illo usuram parvipendunt,
. \, \ nibil diflerunt ab iis qni circa inslrumenta operam
, \ . consumuDt, artem vero per haec operantem negli \ , ' * gunt. (7) Neque igilur tuia, neque hi quae circum
, te sunt, sed libi ipsi soli aitende. Aliud enim su, ' \ , i D u a nos ipsi, aliud noslra, aliud quae circa nos
, , \ . eunt. Noa quidem anima sumus et inens, secun , dum quam ad imaginem Condiioris sunws facti;
, nostra vero. corpus, et qui per ipsum eunt, een\ , - su8 : circum nos autem pecuniae, arles, ei reli(
" Psal. ciii, 24.

(!) . Leffendum videtur, . EDIT.
() serm. l)e legendis libris genl. 181.
(5) epifit. ii, 72.

(4) bom.ua lanclum baptiima, 115.
(5) Ex &enn. De Ugendi$ libri$ ge*t. 181.

9
(6) Ibid., 182.

(7) Ex hom. in iilui, AiUndi M\p%i 18.
f
f378
APPENDIX. -
STMEONIS METAPHRASTJE
tSN
qua titae iupellox. Quare ne carni attende, nec ullo pi*f (\ /^

niodo prosequare iltius bona : sed animani exorna .
et excole, ejusque tdeo eis tolliciius, ut supervenienles illi ab improbiiate sorde omoes precitroi
ae oratione repurgee.
2.
2. (1) Mara nec speculum sordidum imagines
speciernm excipere potest, oec aniroa saeculi curis , jlu*585 occupaia, et tenebris, quae ex carnis affecii- ,
bus offunduntur, obscurala, Spirilus sancti illu- ,
Slraiiones suscipere polesl. Animae enim bonum, natura pulchrum et boneslum exisiimari debel. . ^
Animae autem tbesaurus est corporis indigentia : . ,
boc enim divile, illa pauper est. (2) Et quemadmo- * ,
dum in slaterarum momentis unara lancem si de- . ^
gravabis, necesse esl omnino ut opposilam reddas ,
leviorera ; ita eliam in corpore et animo, dum JJ - \
unum redundat, aHeruiii necessario imminuilur. , :-
Fruente eniiri corpore babitudine bona , atque . obesitate aggravato, consequens esl ut mens ad , ,
peculiares sibi atliones infirma sit ac debilis. Con-
tra, animo se bene habenle, et bonorum medila- , :
tione ad propriam lnagniludinem evecto, sequilwr >
bonam corporis babitudinem contabescere, et , elangnere.
.
5. (3) Atque ut nulla disciplina nos edocet mor5. *
bum odisse, sed ex nobisinelipsis ea quaa mole- , *
8tiam creanl, aversamur : ila et animae inest quse- * \
dam mali fuga citra doclrinam. Malum aulein est . , ^ômnis animae morbus : virlus vero ralionem obti- . ?
net sanitalis. Qiidam enim saniialem recte defl- ,
nieruiH, esse aclionutn naluralium bonam habilu- Q . "
dinem. Quod idem si quis quoque de bono animae .
babitu dixerii, a decoro iion aberrabit. (4) Neroo *
eiquidem fllium suum in foveam tapsurum aspcr- , nalur, aut si ceeideril, in ipsa eum ruina dcserit : ,
quanlo vero gravius est, anitnam in profundum ;
viiioruni delapsam, inierimi permitlere? Oportel ,
ilaque animum, aflcclibus quidcm imperare, Deo . '
vero servire. Neque enim illi et peccaium et Deus , *
dominari potest, sed improbilalem superare, , omniutitque rerum Domino subjici necesse esl. .
(5) Quemadmodum vero arboris propria virlusest, ,
tempesiivo fruclu scalere, sed tamen ipsa eiiam fo- *
lia circum ramos exagiiaia aliquid ornamenli con- ,
ciliant: ita et animae quoque primarius fructus est ,
verilas ipsa, sed tamen baud ingratus est exierna3 D *
Kapientiae amictus, tanquam si folia qua3dam fru- .
ctui el umbraculum et aspectutn non inaraoenum ,
praebeant. Eteuim nullus piclor adeo perfecte . TOIVJV
corporis effigiem, ut arcanos animi scnsue oraiio , ,
exprimit. Ejus igitur curam, quoad fieri poterit, ,
geramus, ut bona futura asaequaniur, in Chrisio , ' ,
Jesu Domino noslro, cui una cum Patre, siraul et , ,
sancto Spiritu, sit gloria, nunc et #semper, et io . .
saocula saeculorum. Amen.
(1) Unus codex indicat epist.
(4) IJnue codex indicat bom. m ptal
(2) Ex bom. in illud, AUevde tibi ipsi. 19.
(5) Ex serm. De kgendh Mrit aent. 175.
(3) Exbom. lx in tiexacnu, 83*
1377
SERlfO XXIV. DE HONORE PARENTIBUS EXHTBENDO, ETC.
JJ78
DE HONORE PAEESTlBVS
EXHIBENDO, AC
ATQUE
JUVENTUTE.
D
'.
SERMO XXIV.
1. (I) Tllud, Exsurge, Domine Deut meu$, inpraf
1. , , , , - cepto quod mandastipotest quidem ei ad resur , reclionis mysterium referri: adeo ut Propheta ju dicero exhorleiur, ut exsurgai\ad cuju&cunque
, peccati ultionem, et ut mandata, quae nobis ante
prescripsit, ad exitum perducantur. Potest etiam
, - ei de slalu rerum, ul tunc erat, accipi, orante Pro pheta, ui judex 586
vindictam praecepti quod
. mandavit, exsurgat. Praeceplum autem eral a Deo
, daluni : Honora patrem tuum et matrem, quod
, , ipsum ejus filius fuerat Iransgressus. Ideo Deum
. , - adhortalur, ut non cunclanler el illum ipsum cor \ rigat, et mullos refrenet: sed exsurgat in ira, et
' , \ exsurgens, proprium vindicet mandaium. Non
. ' , \, enim, inquit, me ulcisceris, sed praceptum luum
, , neglecium, quod ipse mandasii. Constat enim fore
. , - ut, castigato improbo uno, nmlii converianlur.
, . (2) Porro cura, quam ciconiae senecta confeclis
exhibent, poiest vel sola liberos nnslros, ai allen , , dere velinl, ad parentum amorem excitare. Nemo
. enim homo esl, qui i(a prorsus mente deslituaiur,
, ut non lurpe judicet, ab avibus perquam brutis
* virtule superari. 111% siquidem geniiorem pne se. , nio pennarum defluviis laboranlem cireunistanles,
0 , -. suismet pennis calefaciunt, suppedilantque abunde
, ; - alimentum : quin subsidium ei, quoad Oeri potest,
, in ipso volalu prastant, ulrinque alis suis leniter
, sublevantes. Atque boc ita apud omnes decantatum
. - esf, ut jaiu quidam beneficioruoi remuoeraiionem
, - antipelargosim appcllenl.
.
2. (3) Si vis igitur de rebus futuris certue eese,
2. , , ea quae lege jubentur exsequere, bonorumque pos*
. , sessionero exspectaio. Honcra patrem tuum et me , , trem iuam, ut bene tibi $H, et eri$ longccvut tvpet
, terram, quam Dominus Deus tuut dat tibi**. (4) Grati
. , enim ei pii liberi roagnaa parentibus laudes con . , ciliant. (5) Vos, , diligiie parentes: vos, parentes.
& , , nplite ad iracundiam provocare filhi , divinuf
. monet Apostotus *. Nam si leaena amat felus euos,
, et lupus pro suis catulis pugnat: quidnara dixerit
0 homo qui et pracepto non obtemperat, et ipsam
, adulterat naluram, coixi aut filius inbonestal patris
, senecLutem, aul pater propter secundas nuptia
; priorum filiorum obliviscilur ? (6) Aquila in edu . randa prole iniquissima est. Elenim ubi pulloa
, ^, duos exclnsil, borum alterum dejicit in terram, ac
pennarum verberibus protrudit: alleriim autem
jiovov , , " - duntaxat assumptum pro suobabet, atque quero
. * genuit, propter victus comparandi difficulialem
a d
e e
PsaL , 8.
fixod. xx, 12. * ibid.
(1) boin. tn psal. vti, 100.

(2) Ex hom. in Hexaem., 75.
(3) Ex comment. m Isa., 544.
" Ephes. TI, 4.

(4) Unue codex indicat f pist.
(5) Ex bom. in Hexaem., 85.
(6) Ex bom. VIII in Hexaem., 7.
1579
APPENDIX. SYMEOSIS METAPHRASTiE SERMO XXIf.
ti
abdicat. Sed, ut aiant, perire hunc non sinit ossi- afcfy

fraga: ipsum enim suscepium u n a cum propriis .
euis pullis educal. Tales sunt parenles illi, q u i
pauperlalis prxlextu infantes exponunt, aul eiiam ,
in palrimonio dislribuendo iniquissimi sunt erga . , liberos. Quemadmodum enim illis, ut essenl, ex , \ squo tribuere : ila aequura esi, ut eis vitte agendse \ . }
facultaiem pari sequaliqae ratione suppeditent. * ,
Cave imileris earum aviura, quibus ungues adunct ,
sunl, crudeliiaiem : quae ubi viderinl suos fetus , \
jaiojam v o l a t u i maiuros, alis eos verberanles ac , \
expellenles, ex nido ejiciunt, ac deinceps nullam . - \
e o r u m curam suscipiunt. Amoris vero cornicis
, \ ixerga suos pullos aemulum (e prasta, qaa3 ipsos jara .
T o l a n t e a comitaiur, aiimoniamque subministrans,
illos diulissime enutrii.
3. Is enim q u i mente infans et imprudens est,

5. * 4
ab eo nibit differt, qui aetale esl infans : Caniiies \
autem est prudenlia in hominibu** . (4) Nam revera .
plus conferl ad senioris commendaiionem senecius , ,
meiilis, q u a r a crinium albor. 587 Eienim si quig . ,
ad exemplum sapienlis Danieiis corpore quidem , , ,
juveoie sil, mente vero canus, is potiori jure plu-
ris aesiitnandus est, quam q u i corporie canitiem . cum anirno impuro circumferunt. Nam ad Da- , nielem, cuni adhuc puer esset, et setate sensibili , Junior, eed epiritali prudentiae canilie cohonesia- , .
lus, gralia' iranstil presbylerii. Sic nonnunquam , ^
accidil, senioribus vitain negligenier desidioseque 6
ducentibus, juniorea, eo quod propter canescen* , tem in ipsorum aniruis virtulem seniores sinl, ^ .
praslaniiores inveniri. Gravissima autem poena , .
est ab insipienle juventuie gubernari civiiatem. , (2) Est enim adolescenlia ievitati obnoxia et ad , ,
flagilia prona : cupidilales effrenatrc, belluinae , ,
irae, petuianlia, contumelia, superbia el arrogan- * ,
tia, vilia eunt una cum juvenlute enuirita. Exci- , ^
talur invidia adversus viriute praslantissioaum, .
suspiciones babentur adversus domeslicos. Innu- *
merabilium maloruiu lurina juvenLuiem comiLatur, .
quorum omnium consortes esse subdilos oecesse
est. Quippe principum vitia calamitates eunl sub- , ,
ditoruia. (5) Hinc illa anle poslremain Jerosolymo- ,
ruiQ expugaalioaem fluxere mala, cum inler se
pugnaules, sediiione et caede .civiiatem implevere, ,
neque a auis hoslibus ipsos uodique obsidentibus , ,
ad concordiam qua? necessaria eral cives sunt ad- , ducli: sed extrema sibi metuenies, civitate lantum , (4)
non capia, dejectis muris, hostibus ingrediemibus, . , ^'
iu se invicem dominii ac prirnaius obtinendorum , , ,
sludio invaserunt. Atque baec ideo patiebantur, quod ablaius esset ab eis propheta, conjcclor, se- , .
nior. et admirabilis consiliarius : contra, supra ' ,
ipsos consliiuti essent adolescenies principes, eis- *
9
Sap. iv, 8.
(i) Ex comment. in /ia., 451.

{% Ibid., 455.
(5) lbid., 455.
(4) . Forle, , til paelo iaia

EDIT.
1381
AD SYMEONEM
IETAPHRASTAM.
1582
quedominarentur derlsores. Vi igilur nobis eadem

quae ipsis non accidant, demus operaoi, ne nos
invicem opprimamus; muluumque inler nos bonorem pacemque prosequamur, ut et vita integerrime ac sine periculo iraducta, fntura bona consequamur, in Gbrislo Jesu Doniino nostro, cui gloria,
et potestas, in ssecula eaeculorum. Anien.
\ \ ,
, \
,
, , ,
.
INDEX
Locorum Basilii ex quibus h i XXIV sermones compositi fuere.
(Pagio* sunt edit. Garner. typis graodioribos expresso.)
Ex Homil. I I in Hexaemeron, pag. 476; III, 478; V, 476, 477, 511, 554; , 476, 551, 557; VII, 493,
501. 570, 581, 581, 582; Vlll, 525, 531, 574, 581, 586, 586; IX, 485, 488, 576. 582, 585, 585, 586.
Ex bomil. tn psal. i . p. 472, 472, 477, 495, 510, 532; VII, 550, 554, 585; XIV, 490, 494,495, 496;
XXVUI, 525, 551; XXIX, 559; XXXII, 488, 519; 11, 497, 505, 520, 544 , 544, 544, 550, 551,
554; XLV, 509; XLVlll, 513, 554; UX, 549; LXI; 470, 475, 474, 496, 505, 552, 554, 575; GXlV,
525,579.
r
Ex libro adtenus Eunomium, p. 556. 557, 568, 571.
Ex bomil. tti psaL xiv, p. 474,489, 507, 555; XXXVU, 509, 511; CXV, 555, 536.
Ex comroent. t /., p. 471, 472, 472, 473, 474, 478, 484, 503, 503,509, 510, 510, 511, 520, 521,525,
524, 525, 550, 553, 554, 561, 564. 564, 561, 572, 575, 574, 574, 575, 576, 577, 579, 580, 586, 586.
Ex homil. I Dejejunio, p. 527, 52,<, 530. 550, 530, 559, 561, 565, 565; 11, 526, 527,559, 563.
Ex bomil. in illud, Attende tibi tpsi. p. 477, 510, 520, 533, 585.
Ex horoil. De gratiarum actione, p. 536, 542, 545, 544, 584.
Ex homil. m mart. Juliltam, p. 477,498, 525, 524, 552, 555, 558, 540, 545, 549.
Ex boroil. inillud Lucae, Dettruam, p. 486, 487, 488, 492, 492, 499, 500, 500, 501.
Ex homil. in divites, p. 486,488, 492, 493, 498, 499, 500, 501, 501,502, 543, 503, 504,511 535.
Ex bomil. in famem et siccitatem, p. 486, 487, 510, 521, 522, 544, 548, 554.
Ex homil. Quod Deut non esl auctor malorum, p. 536.
5 8 8 Ex homil. adversu iratos, p. 480, 564, 565, 566, 567.
Ex bomil. De inoidia, p. 486, 495, 568, 569, 570, 570.

Ex horoil. in principium Proverb., p. 471, 475, 506, 578, 579, 579.
Ex homil. in tanctum bapiisma, p. 515, 516, 517, 518, 519. 572, 584.
'
Ex homil. in ebriotos, p. 469, 477, 560. 561, 561, 562, 563, 571, 575.
Ex homil. in illud, In principio erat Verbum, p. 477.
Ex homil. in Barlaam mart. p. 485.
t
Ex homil. in Gordiummart., p. 572.

Ex hutnil. in quadraginta martyres, p. 548.
Ex bomil. De humilitate, p. 576, 576.

Ex bomil. Quod rebus mundanis adhcenndum non sit p. 470, 489, 491, 505, 521, 531, 533. 534, 555.
9
559.
Ex serm. De Uqendit libris gentilium, p. 471, 475, 475, 478, 478, 482, 495, 497, 499, 506. 549,551.
560, 571, 572, 573, 584, 585.

Ex bomil. in Mamantem mart. p. 475, 475.
Ex Prooerrio dejudicio Dii, p. 506, 507, 508, 509
Ex serm. ascet., p. 473, 5/5.

Ex aertn. u ascet., p. 474, 485, 497, 555.
Ex Prooemio ii*Regulas fusius tractatas, p. 469.
Ex Regulis fu$iu$ traclati*, p. 475, 473, 478, 479, 180, 481, 481 483, 483, 511, 512 522 522 551
558.
Ex Regulit breviu* tractati*, p. 480.
Ex bomil. dicia in Lacizis, p. 489, 499, 502, 502, 503, 566, 567, 569, 570, 57.
Ex serm. De eleemosyna etjudicio, . III, col. 1707 el seqq.
Ex homit. adversus calumniatores S, Trinitalii o. 545.
Ex homil. III De jejunio, p. 530.

Ex epislolis, I , p. 525; II, 473, 479, 480, 524, 524, 530, 531, 547, 558, 575; V, 556, 557; VI, 558,
545; XVI, 556; XX, 484; XXI, 567; XXIX, 542 ; XLIV, 552, 553; XLV, 514; Llll, 474; LV, 57*;
LIX, 515, 564, 567, 577 ; XCIV, 568; XGVII, 484 ; Gl, 539, 548; CXII, 554, 555; CXXXIV, 480;
CXXXIX, 542; CXL, 541; CL, 489; CLIV, 475; CLVI, 521; CLXXIV, $23, 550; CLXXXVIII, can.
2, el CGXVill, can. 84,520; CGIII. 482, 484, 485, 568, 569; (XIV, 571; GGX, 577;GCXY1I, 481;
CGXIX, 566; CCXXVI, 567; CCXXXVI, 497,530;CCXL1V, 474 ; CCXLVI, 541; CCXLVII, 541, CGL,
484; CCLX.474; CCLXIX. 559, 540; CCLXXll, 568, 568; CGLXXXVIII, 481; CGXGlll, 474 578;
CCG, 537; GGGII, 559 542.
Ex lib. Dt Ftro., p. 572.
ADDENDA ET EMENDANDA.
1383
D. MARANi
ADDENDA E T EMENDANDA.
(Pagin sunt edilionis Bened.)
accusatio videatur alicui ratione aliena, prhat

In libro De Spiritu sanrto, cap. 27, p. 54, \
Tij , elc, cum coarguentem inlerrogare debet ac persuadere
conficilur panit Eucharhtioe, etc. Quidquid huncpertuaderi, \ .
in locum dixi, eo dixi consilio, ut catholicam do- Satius videiur sic reddere bas ullimas voces, ac
ctrinam defenderem, ac demonairarem inlerpreta- vel saliifacere vel acquieicere. Et pag. 101 : Det ntionem illam Erasmi, cum ostendilur panis Euchatem Dominut ul quce diximus cum omni aaimi per
ristia, nibil prodesse Protestanlibus. Sed tamen suasioiti, , sutapicmUs,
falendum est clariorem esse inlerprelationera Du- etc. Hic otiam malim, cum omni ttquanimitau. Sacai, et ad cavillaiiones vitandas luiiorem. Quarc pissime apud Basilium occurril illa vox
illius annotatio, quam supra apposuimus, dignis- , ac inlerdum quidem sigoifical firmam animi
sima est quae legatnr.
persuasionem, ut in Regula morali 8, p. 240, et
Cap. 29, p. 62, , tanquam in Reg. brev. 172, ubi agitur de animi pcrsaasionc
aliquod amuleium. Placuerai mihi haec scripluraac flde ad Eucharistiam percipiendara neeessaria.
prinii codicis Regii propler eas raliones quas xi At interdum idem valet ac aequanimiias, sive aniannoLalione exposui. Sed lamen Jegendum videlur, mus libenter acquiesccns iis qn jubentur aui do*
ut in quatuor codicibus mss., cenlur, ut in locis supra allalis, el in Regmtis lom
, ianquam aliud aliquod valediciionu donum.
Sic
gioribut,
inlerrog. 10, pag. 355, ubi declaral Basienim apud Gregorium Nazianzenum or. 14, p. 223, Hus, et, qui ab illustriore quodam vila* generejuxt
Chrisius hinc diicedens pacem reliquit nobis,
Dotnini noslri Jesu Christi exemplum ad kumilit
.
Um fetlinat, aliqua qu<B apud exitrnos protroM
EpisL 2, . 70, , lod e$$e videantur, prascribenda e$se> ac observaw
slrucluram, id esl formam ac stium.
ulrum cum omni cequanimitate,
Episl. 3, p. 76, , operarium ute Deo non prau pudenitm
, ad verbum, $i cum glrenuo iuo prce-exhibeaL Hinc eliam idem va$idio conjuncii simus. Vide epist. 223, png. 336,let ac animo obseqai, in bomilia m divites p. 59,
not.
ubi Basilius sic eo& alloquitur qui iiberos suos pneEpist. 8,p. 89, \ \ lexebani, uteleemosyoae p r a B c e p t u m eluderent:
, quod eiiam nominatur Patris dextera,
,
id est, Si dexlera Palris vocabulum usurpatur in
. Ltberot enim prmtendiin : at vestro ammo *
Scripturis, hujusque dexiera digilus est Spirilus tisfacitti.
sancius. Quare parenihesis claudenda posi bas C Ep. 30, p. 110 : Interim Neoc*sarea et Aucjr*
voces, , ac tolus hic locus sic visas sunt habere successore* eorum qni obiernn
reddi ac scribi debet : Quod si eliam de Patris kuc usque conquietcunt. Videtur mibi Basilius sic
dexlrafitmentio ( dextera enim Domini fecit loquendo
virlunibU boni ab his duobus episeopis cxtem et dextera tua ptrcutsii inimicosi), Dei autem
spectasse. Non enim honorifica est baec loquendi
digilut bpiritui sanclus e$i tecundum itlud, Si
ralio. Similiter de Nestorio S. Cyrillus :
ego in digito Dei ejicio d&monia: > id quod in alio

Evangelio scriptum esl, t Sl ego in Spirttu Dei eji, Iste qui videtur ConttarHinopciitanam o4fjxio dxmonia; > Spiritus sanctus ejutdem natura
ae Ecclesiam, Ep. ad Joan. Anliocb. Coneil.
nere
Paler ei Filius,
Eph. p. 575. Non falsas fuisse S. Basilii de utroqoe
Ibidem, illo episcopo suspiciones coraprobavit eventus. Ac
\ . Verte : enim nunc latiusNeocaesariensis quidem, qualis vir exsiiierii, perexquirere po$sumus quce ad eam (TriniUlem) pertispici polest ex bis quae dixinius in Vita 5. BtsitiL
ncnt.
Ancyratiua videtur insignie haereticus fuisse. alaEpiel. 22, p. 100, \ , liam non recenset Ba&iltug inter provineiat snae
<um raiione et animi pertuaiione. Vertere malim,
comraunionis in ep. 204, n. 7. Gaiatis oru sust
cum ralione et aquammitate, id est, animo libenlerquaecunque nefarie anno 375 et 376 sub Ykari*
*ubmi*so. Sic ctiam infra n. 3 : Quod it auando.Oemostbene gesta sunt. r patet ex episiolii 237 d
%
1386
ADDENDA ET EMENDANDA.
1585
259; vixque dubium quin magnam partem earum stathio, quem quidem congretsum contecuti tumu*.
rerum sustinuerit Ancyranus episcopus, ac nuroe- lllud, extpeciabaiur, et quae precediml, Eramu*
r a r i debeat inler illos Arianos, qui suam c o n i m u - eiiam cum episcopis secunda: Cappadocm cnngresnioneiu Ancyrse in domibus privalis Eustalbio wri, referuniur ad initium epistolae, Cum Nicopoconcesserunt, ac perhonorifice ab eo e Galaiia lim mente animoque [errer. Alinm dicit hunc congressuiu, quia jam de congreftsu cuin episcopis loaccersiti, multa mala toli regioni dedernnt."
Epist. 55, p. 449: cuius est.
Epist. 99, p. 195 : Quod ail boc loco Basilius
,
se cum Eustalbio ilerum disscruisse, et Potme. Vtia autem cielebs in eo honettatem habet,
nium presbyterum doctrinaesuae vebementer advertif conviciu mulieris separelur. Videnlur postrema
verba sic etiam reddi posse : ui quh convictu mu- satum esse; id ila accipi nou debei, quasi Poemenius Arianam senlenljam apene defendissei. Nam
Ueris separetur.
Epist. 69. pag. 163 : Igitur et Utiu$ (Marcelli), ut fti impietaiem prae se lulissei Euslathius, stalira
par est, fieri mentionem res praaenles postuiant,illum
ut Basilius missum fecisset. Sed cuin ab
qui occationem quccrunt, occasionem non habeant,
eo Basilius claram et pcrspicuam lidei confes
dum $ani ad tuam $e sanctitatem adjungunt, et qui ^ sionem peleret, Eustatbius qui mcdius esse vole
bat, ac ncc Arianus Calbolicis, nec Arianis Caiiiocirca veramfidemciaudicant, mam(e*ti omnibus
fiunt. Hujus loci videtur ea esse sententia : Si Mar- licus videri, declinare et eludere tenlabat quSe a
cellus damneiur, nullam occasionem relictum i r i Basilio proponebanlur: in quo Pcemeniu* operam
bis qui occasionera quaerunt: quippe cum fulurum Eustathio navabat et adversabalur Basilio.
sit, ui sani oniues, hoc scrupulo evulso, libenier se
Episl.104, p.199 : \ , ii$
cum Albanasio conjungant: qui auleni claiidicant qui quovis tempore aflliguntur. Verli posset, iis qui
m Ode, nudent ee el malam mentem aperiant, si quovis tempore pauperet tunt. IIoc enim vcrhuro sic
post damnalum Marcellum recusent conjunctionem, accipitur in cpist. 142, et pluribus aliis in locis.
cujus bactenus rccusanda ansam ex Marcello arriEpist. 117, pag. 209 : Ejutmodi ministeriis, id
puerant.
est, gratiarum agendarum officiis.
Ibidem : ,
Epist. 130, p. 222 : \
verte, quat ad conslituendam pacem Eccletiarum,
ptt- \ ,
(inent.
, , \
Epist. 76, . 171 : Q , etc. Posiquam vero et in
. Jam defeeit rerum neces-Ciliciam vtnit, atque Getanium quemdam convenient,
sariarum adminittratio.
eidemfidemexpoiuit, quam conscribere erat Arii
Epigt. 87, p. 179 : Sin minus, sallem contra prt-toliuz, et si quis germanus Ulius diteipulus, elc
sbyteroiy eotque quotquot idem ac no$ ientiunt,
id
Loquitur
Basilius sob flnem episloke 124 de eadem
e3t, aalleiu conlra presbyleros, pneserlim si presby* fide, quam Gelasio Eustatbium ait tradidisse. Pateri illi idem ae nos eentiant.
lel banc Gdei confessiooem ab ipso Eustalhio
Epist. 90, p. 182 : , couipositaro ftiisse. Hanc euim coinponere Basilius
. Verte, Deterla domut oralionis,solo Ario dignum judicat, et si quis Arii germanec quisquam in eis congregatur. Coniirmatur haec
U8 discipulus, qualis erat Eusiaiiiius. Idem prointerpretalio ex his verbis epist. 92, p. 185 : bal verbum , evposuit. Sic enira Basilius de
Fugiunt precationis domos populi taniores, ui variis
im- formulis, quas Eusuihius ad episcopalum
pietatu icholas, ac in tolitudinibus ad Dominum
evectus ediderat: ; quot fidei
in caiiB inhabitantem cum gemilibus tl iacrymU
formulas ediderunt ? Sed quo consilio banc fidei
manu* ultollunL
confessionem petierit Gelasius; utrum ab Eustaln bac episiola 92, p. 184 : Neque aliud quid- D tbio edoceri voluerit, an ab eo recantari subacriqnam humanum cogiletis, id eat, formidetis. Idptaro pelilu Basilii forinutam, id videtur incertum.
Episl. 138, p. 230 : *
tnim sonat illud verbum , ut perspici potesl in epist. 97 ad senatum Tyanensem. , Ugalionem aliquam per virotfidedignot.
Epist. 94, p. 188 : , dedu- Melius, per virot auctoritate praditos.
Epistolae 155, p. 244, lituliis sic habel :
ctores. lnlelligi possunt jumenlorum deductores,
, \ . Sine inscriplione, causa
sicque intellexit GombeGsius.
Epiel. 98, p. 191: Hellenius ille Nazianzi per- alipue. Credo librarios bunc litultim idcirco appoapqualor idcm esse videlur, ac is de quo BasHius suisse huic epistolae, quia is ad quem scripta esl,
bortator erat el alipta eorum qui pro Gbristi noinilio epistolae 71.
Episl. 98, p. 192: Hic IOCUS scnocndns et inmine perseculionem paiiebantur. Simili sensu Baterpretandus videtur : \ sittus S. Ascboliuni S. Sabae roartyris
, , vocal in episl. 164, p. 255.
\ . Exspectabatur autem et aliutEpist. 189, p. 276 : Neque coniradicere homirimendacio armatit, malo ilio jaculo, quod ei per
covgrestus, nempe cum reverendissimo epitcopobus
EuPATBOL. G R . X X X I I
4387
ADDEKDA ' EMENDANDA.
tpsam veritatem non taro cuspidem adigit. Videnlur

L trigamis fuerant in canone quarto. Probabik a.
haec illuslrari posse ex his verbis epist. 92, num. fem non videtur eum dissimili faclo parem irro2, pag. 48$ : Jam quoque ei illud ntutui bclli lelum
gasse poenam, el severiorem non fuisse quir quibuidam, defensio videlicel sanca doclrince,
tasexconuplias, quam in tcrtias; cum praesertim sUgitalum est: et dum privata odia occuliant, protual
ve- in bis rebus servandam esse proporiionem,
rilate se Odisse simulanl.
et prout agitur cum digamis, iia cwn irigamis
In eadem epistola, p. 277 : Totus hic locus sic agendum esse, canone quarlo.
eliam videtur scribi et reddi posse :
Ep. 257, p, 365 : , * , Paulisper occupatus circa ret mUitara. Cu
vox illa, , in pluribus aliis sancli *
(forle ut in uno codice ), silii locis aulani imperatoris designel, boc etum
, \ , loco eumdem in sensuro accipitur a doctissimo
. Sed novitalem nubis objiciunt, Gangio.
*ic
Sed taroen probabilius est Basilium tt
accusationem conlra nos instituentes : querunlur
exercitu loqui. Nam cum in epistolailS, quayib
quod, eum tres hypostases confileamur, unamI bonitahiemem anni 375 ucripta est, Doroibeo nuntiet
tem, et unam polentiam, etunam divhiilatem dicamus.
omnia a Gonslantinopoli usque ad Cappadociam
El pag. 278 : ; Malim referta esse bosiibus; dubiurn non est quio aliquis
reddere
igitu* noslra doclrina ?
exercitus advcrsus illos bosles missus fueril, isqoe
IQ eadem epislola, p. 280 : , Deraostheni eas occupaliones altuleril, quales par
verle, Nec ignis (rigefacU.
erat a pra-fecli vicario sustineri.
Epist. 490, p. 282 : ,
, Parvit civiiatibus, sive parvis pagis.Epist. 244, p. 582 : ;
Satius videtur inlerpretari, sive parvis oppidis. , vertendum,Ddnde eam> qua> NkeinTkn*
In eadcm epist., p. 283 : Inde exspeclantes ru-eia editaest. Paulo post illud, xatasqa, sic reddi debel, sitentio mdlclo Conwhtomorem; clarius et accuralius, Venlurum illinc extiali. Signiiicat enim illa vox Eustalbium in CTspectantes rumorem.
zicena formula, qaae omnium postrema fuit, deEp. 205, p. 308 : Presbytcr ille Melelius, qui
crevisse ut Coosubsianliale silenlio premereior.
banc pertulit epislolam, idem minislerium exhiUnde Basilius in bac ipsa epislola n. 5, 3$,
buit in perferenda epistola 220.
declarat condemnalam ab illis esufidmHir
Ep. 212, p. 318 : "
ccenam.
, etc. Ambiguum est et in Grseca oratione
Epist 232, p. 588, not. Hanc epistolara Ponli
el in inlerpretatione Latina, ulmm Basilius paucis
post adventum suum diebtis didicerit Hilariuin Da- episcopis scriptam fuisse persuasit tilolos, pizimone abiisse, an paucis post adventum Basilii scopis Poniicce dicecetis. Hoc tamen titulo non madiebus Hilarius abterit. Magis arrtdet bic posterior gis Ponli, quam aliarum provinciarum, qoaeCxaeensus, magisque videtur consentire cum dolore reae parebant, episcopi designantun Plurcs eeia
quem significat Basilius, quod Hilarium non vide- provincias complectebatur Pontica dioecesis, H
rit, cum videre potuisset. Itaque clarius reddi pos- probavimue in VUa tancti Basilii, cap. U. EUBdem sensum conflrmat tilulus codicis Harlacani,^&et: Quid passum me es$e putas, aul quo animo
, episcopis diaecetis. Quare
fuiste, cum Dazimona veni ae didici facundiam
verisimile
est librarios, cuna episcopos, qoi aliluam paucis post adventum meum diebus exime?
Epist. 214, p. 321 : quandiu consuetudinem veniendi Gaesareaiu ad
, diem festum S. Eupsychii inlermiserant, bac epistola ad festum illum diem invitari videreni, kl
. Verte : Charitatem eum omnibut hade
episcopis
Gsesare subjectis iniellexisse, et idbere cupimu$, et maxime cum domesticitfidei.Vide
^
circo
hunc
titulum
apposuisse. Sed lamen CDO
epist. 203, p. 300, not.
certo sciamus sanctum Basilium commonione rt
Epiet. 217, quae est canonica tertia, can. 80,
amicitia episcoporum Ponti caruisse, hanc ad eos
p. 329, not. Qua3 ad explicandam sancli Basilii de
scriptam esse epistolam, si minus ex tituto, saliea
irigamis sententiam disseruimus, boc argumento
ex dissensione, quam cum S. Basilio baboere,
confirmari possunt, quod Basilius polygaim tolicolligere possumus.
dem aonos poenitentiae imponai, quot imposili
e s l
IN LIDRUM DE SPIRITU SANCTO NOTA FRQNTONIS DUCAEI.
NOTJE
FRONTONIS
1390
DUCJEI
1N LIBKUM DE SPIKITU SANCTO.

(Pagin sont edilionis Gamerian, typis grandioribus eipressse.)
Prafixerat hujus libri inlerpreiatioui Des. Era A Ciesiae catholicae adversarios i s , qui solitus est EraSIDUS epistolam, suspiciones suas sinistras el teme- s m u i n adversus aliorum censuras lueri, in boc ei
rarias exponens conjecluras, quibus parlem bujus se non assentiri teslatur in suis adversus illustrisoperis tanquam ab ejus stylo alienam illi abjudica- simum cardinalem Baronium, Exercitalionibus xvi.
bal : sed quam iniqua sit et insulsa hominis illius iium. 33; el in eadem, numero 43, eos planissime
censura, pluribus verbis luculentissirae oslendit falli asserit, qut eam parieiu libri suspectam havir clarissimus Jacobus BilUus, S. Michaelis in ere- bent, et Basilii esse iiegant, in qua de dogroatibug
mo coenobiarcha, lib. i , cap. 9, Sacrarum observaiio-silenlio preraendis agilur et de arcanis minime dinum, ac leves planeque sluppeas raliunculas refu- vulgandis.
Pag. 2, num. 2 : Quod si stulto.lhnc subodorari
tat. Primum enim vilio vertit auctori Erasmus,
quod interduro ad tragicum cotbumum ejus oratio potest lector, quam in Scriplura sacra hospes
intumescat, nunc rursas ad vulgareni sermonem. esset inlerpres Batavus, cum baec duo loca minus
subsidat. Quasi vero non omnibus aucloribus hoc fideliler verlerit. Prior est Proverbior. xvii, 29:
familiare sit, ut cum materia hoc poscil, allius , Demenli, vel stulto, tnstylum atlollant, grandiorique genere dicendi utan- terroganti sapicniiam, tapienlia imputabitur : postetur. Nam ut idem Basilius inquit in tractalu De B rior Isaiaem, 1,2 :
tera fide, pag. 251 : " , , \ ,
. " \ , Dominus exercituum auferet
, \ de Hierusnlem admirabilem consiiiarium et sapien tem arcliitectum, et prudentem audilorem. At Era . Deinde quod submane smue verlerat; Sapientem ausculatorem, quem prophela admirando consultori comparau Non igitur
quiddam babere videatur auclor, velutque oslentet
auditorem sequat consiliario, vcl cum eo confert,
se didicisse, quae Aristoleles in Pradicamenlis, ei
sed in oratione sua simul enumerat inter eos viros
Porphyrius in iibello De quinque vocibus tradidceximios, quos ab Hierusalem Deus auferet.
runt, Idcirco indignum Basiiio censel librum,
Pag. 9, num. 12: Carnem DeL Insignem buac
quasi vero cum totius disputationie cardo in exigualocum dum verteret Erasmus, insignem oecilanliam
rum prapositionum explicatione verterelur, iideifjuam ostendit, seque tenuiier admoduni inPatrum
qae adversarii extern disciplinae praeidiis abutelectione versatum essc, ut qui non didicisset olim
rentur, eruditissimum virum uon decuerit, quo
Tbeodoretum in Reprehensione analhemalumorum
gladio illi per ipsius latus Ecclesiam petebant, eoC ilyrilli, qui lam cclebres in concilio Ephesino fuedem ipsos Irucidare. Nam de phrasis dissimiliturunt, boc loco abusuin esse. Vertit igitur : 111
dine, quarq causalur in eo, queraadnoodiim et in
ostenderet carnem in Chritto dmnce naturce unitam
secunda Homiiia De jejunio, perspicue falliiur :
ex humano liquore concreiam juisse? Atqui
neque enim ullum ejus discrimen agnosci polest.
bic non liquorem, sed massara vel conspersionem
Opponit deiode idem Billius Euibymii Graeci ausignificat, ul Roman. ix, 21 :
cloritatem, qui AJexii imperaioris aetate floruit, qui
, eadem masta; et Rom. xi, 16:
in sua Panoplia sa?pe librum illum triginta capi , \ : ubi Erasmus ipse
turo citat. Addit multo plures multoque anliquiores vnrtit, Quod si primUioe sanctw, sancta est conspertestes illustrissimus cardinalis Perronius in aiireo sio At dicilur Chrisii corpus, ut
suo el eximia doctrina referlo Examine libri Phi- antea in psalmum xxxtx, p. 296 :
lippi Mornaei adversus Eucbarielbe eacramentum, , Divinitatis autem caiceanimirumeanctinD Hieronymum, in Catalogo scriptor.,menium est caro Deum feren$; et in n cap. lsaiae,
Tfaeodorelum, dialogo 1, et in Analhematismorum
pag. 873: ' ,
Cyrilli refutatione, cap. 5, Damasceiium orau 5 De
, specula exortam, carne
imeginibus, concilium Nicaenum u, actione 4, Pho- qum gettavit Deum. Carnem Ghristt ap
tium, in JXomocanone, Burcbardum, in Decreto, Zopellat, non bominem Ghrislum, ut falso citayit
naram, iu Nomocanonem, Anaslaaiom Micaeiiuin, Theodorelus in Reprehensione anathematismi qninti
quaest. 84, Tbeodornm Balsamonem, in Nomocan., pag. 558 edit. Romanse, parie m concilii Epheei Kkepborum, lib. xn, c. 20. Postremo iuier Ec- sini : , \
f
I3W
IN LIBRUM DE SPIRITU SANCTO
bum Greca referentem : Medialorem enm
* hominum per seipsum ium pr<efigur*kat m m
' \ rio legis. Paulo post scripsimus, in mm mtiieu , ri$, ut est in Vulgata, ad GalaUs ni, 19, non u
. Nalu- Erasmus ediderat: /n manu sequettritidelicti M
rarum autem differentiam agnoscimus, tt deiferum
jnxta provocationem populi; sed in ipsa Novi Testo
hominem, sicut multis sanclis Patribus dictusmenti
e$t vereione magis ei placueral vox intcrceswris,
non devitamu : quorum unus magnus ille Batilms
qoam tamen reprebendit Bexa, quod Latiois diciur
in sermone de sanclo Spirilu ad Amphilochiuniinlercessor,
hoc
qui se medium velut injiciens obstat
u$us est nomiue, et in Explanatione quinquagetimi
iie, quae gerunlur. Tum addit Gastellionem wnoni psalmi. Atqui non pamim esl discrimen inter luisse sequeslrcm interpretari, quo vocabulo osos
bominem et carnem. Nam, ut inquil illuslrissimus est inlerdum Terlullianus, sed cum deChrisioapcardinalis BeUarminus, lib. m De Christo, cap. 8, tur, quod et ipsum nollet sine commoda eipositiobomo personam significat, ut etiamDeus; caro au- ne imilari : al ipsi voceqi inlernunlii cxleris pn>
lem non personam, sed naturam, vel poiius partem tulrt, non ut innovarel vocabulum iheologorum ainalurse humanae significat. Quare bomo deifer non ^ ribus familiare, sed ul Mosem a Gbristo distingaerecte dicitur de Chrislo, quasi duae sint in eo per- ret. Inepta planc ralio, quasi sapientior vrtt
eonse, bomo et Deus, sed oaro deifera dicitur a Apostolo videri, qui cum de Mose et de Gbrislo
Basilio, quia sunt doae naiurae, caro et deilas. At loquitur, utitnr voce , MtduMganctus lgnalius dicilur , quemadmodum rit; ctir igitur, cuin deMose agitur, , tiiifret sanctus Cyrillus ait propbetas dici posse - nuntii, el cum de Gbrislo, , Medklom,
, quod templum sint Spiritus sancti, ei Cle- vocem uaurpabil ? Sane quidem Hilarius, Ambromens Alexandrinua, Slrom., p. 518 : sius, Hieronymus el Augustinus passim non ^
, \ , \ - renlur apostolorum loca, in quibus voce JU;!:CJ
. Divinus ergo eif, qui cognilione praditus,utuniur,
el
Mediatoris voce exprimere, stve de Chrisio
jam sanctoty qui Deum feri, et fertur Deo. Ha mafiat menlio, eive de aliis. Et Tertullianus cum *
Hm vertere, quam Qui Deo aflat, et afflatur. Et Gre-questrum dixissct de Chrislo loqueus in libro^:
gorius Nazianz., or. xxxvu, pag. 609 : " returreclione carnis, Sequtster Dei et Aonini
. Ul quispiam appellatus ex utriusque partis deporiio eom
divino numine afllatu* ita pridem phitotophaQ sibi, visus non cst dictionem illaro soli Christo Rtu$ e$l.
aervare, cuin sequestri notio tam honoriika m
Pag. 21, num. 25 : Advenariit el inimich. Ha3C sit, et apnd gentlles jtireconsultos pro eosomatur,
adjecimus Erasmianae versioni, quod et Rcgius I I apud quem plures rem eam, de qua controTtnii
et Angl. adderent Basiliensi, \ est, deponunt: idem etiara Teriullianus, lib. b
. Paulo post polt>nlfa,cap. 15 : Adeo satis idoneut paiieniie
immutavinius illud, Sicut tolent tvris aiieni debitoquester Deus : ubi de Redemptore non agitnr.
r , qui sane cordaii sunt. Nam sunt nique habuit Basiliensis editio 4 B&
bonaefidei debitores, non qui cordali sunt, idest, H, non , ideo delevi provocalionei*. Sab
qui bona fide aguoscunt se debere persolvere. finem capilis bujus immutavimus illam clausubs,
Joan. Chrygostooius, bomil. 5 De pcenitenlia, ; Quid igitur altinet
p. 686 : \ quid addere, in quibus abunde mutUB nnt
. Atlende quam sit boncefideidebitor fenenum ditsolutione*? Necaliler Gornarios, qoasitwc
ratori; et traciatu De Sutanna pridem a nobisvul- vellet Basilius, Bupcrioribus nibil addt posse, px
galo : " , rationem indiccnt niullas haereticorum objeciioaw
, D dissolvendi: at in Regio hsec incboabant cap. 15,
. Boncefideivobis debitores sermonisquasi
ad- dicatauctor : Qaas aliat responswne aftvenimut, non ut quanlum debemus exsolvamu*
: %td
runt
bairetici, quibus Gatbolicorum Gnuamenu
ut quantum in nostra silum ett polettate, reddamus.
destruanl? Admodum enim abundant tolatiooita:
Caelerum, ut aii doclissimus Biltius, haecironicelegi tuin novas subjicit.
debenl: neque enim debilores illi bonae lidei sunt,
Pag. 54, n. 66 : Cum conficitur. Erasmus edidequt nisi syngrapbis suis urgeanlur, debiia non rat, cum otUnditur panit; uode occasiowm amagnoscunt. In line capiiis addiium est verbum - pucrunl novalores, ut istum loctim objieenKi
post vocem , quamobrem ila in dum conleodunl Euebaristiam, dum popnlo osi*
versiono scribendura, Jn baptitmate receperunt,
ditur, esse panem, el consecraiionem rerbis Cbnretineant. lbidero pro sti non fieri, cum invocalio fiat post Cbristi ^
Anglic. legebatur . Al Re- borum pronuntiationem. Sed oranino cerioei t&
gius receptam lectionem retinebat.
hic non significareoaleesionem, quzppulo fiat, euro dicaolur, dun ea fit, proneflii*"
Pag. 27, n. 53: Nam Deiel hominum mediatorem.
Cornarii versionem bic malim amplecli, sic ad ver- _ vcrbft ,
m
1393
NOTifi FRONTONIS DUCiSl.
1394
Verba invocatimi** cum

muiium momenti habent ad mysterium : at in Ec- num auiero sic legitur
c l e s i a Graca non ostendttur, neque altollitur panii Eucharitlice et calix benediclionh o/feriur
adorandum Ghristi corpus nisi post consecratio- quis ex ianeiis Patribu$ uripta nobh rtliquit ? H;ec
n e m , cum dicitur paulo anle commumonem, el alia ejusmodi colligebamus ad luendam versioSrfta , Saneta tanctis. Significat ergo con- nis bujus emendationem in Elencbo crrorum PbL*
secralionem et oblationem Eucharistia?, quasi lippi Mornaei, cap. 4, lib. a nobis vernacula lin idern valeat, quod cum conficitur vel con- gua edito ante annos xvin; quod idcirco mone#,
mecratur panis Eucharisiice. Nam sonatne quis forle existimet baec a nobis fuisse decerpla
i d e m quod efficere, ul pluribus exemplia conlirmat e novie Exercitaiionibut Isaaci Casauboni, exerBud&us ex Graegorio Nazianzeno citans orai. in cilal. 46, num. 33, cui cum talia multa illustrissinonam Dommicam, pag. 699 : mus cardinalis Perronius ioca Patrum indicasset,
, Postremui homo creatut e$t. Et incum illi, tum nobis saepe professus erat, se de
Annotationibus in Pandectas idem verbo Lalino, eanctissimi Eucbarisliae sacramenti veritate cum
DesigrtOy trtbuit, ut oslendere valeat et patrare, Ecclesia Romana seotire, ac fidem dederat se Calqaemadmoduro et 11 ad Tim. iv, 44 : ^ vinianis erroribus nuntium proximis feriis Penle ~vi.>. J . i,
. - ^ - i i f Alexander
A,
fag remissurum; sed nimirum aliquandoet co>

wrarius multa mala mihi ostendit. Sic et ipsa Balum et animum mutanl, qui trans mare currunt:
s i l i i Liturgia, dum orat sacerdos, pelit a Deo, '- ulmam non coelos el animas saepenumero perdanL
- Hic ego tamen facere non possum, qaiii mlrari me
, sanctificet et efficiat hunc
lester ac miserari hominis csecilalem et inconslanquidem panem ipsum pretiosum corpus Domini. liam,
Nam qui cum ad bujus illiistraiiouem loci tam
et ita e Syriaco veriit Andreas Mazius in eadem niulta Palrum lestimonia congessisset, ex quibut
L i t a r g i * Basilii, Et eflieiat panem istum corpus gbconstat illos existimasse Cbristi verba ex evangerioium Domini. Et in Liturgia S. Jacobi, listaruro Hbris deprompla pronunliari debere cum
, \ Eucharislia consecratur, Spirilum sancium invo. Et in ea Ghrysostomi cari, et alias sacr formulae voces proferri, quas
. Postremo apud Lilurgise Graca Lalinaeque prescribunt : tamen
Clementem, lib. vm, c. 47, Conslttutionum aposi.,in iemplum a museo discedens in verba Galvini
i n .eadem forraula consecrationis, juraret, ordtnem administrationis sacraraeiitorum
& , Ut eficiat - C ab co iraditum observaret, qui omnia. illa pro manem hunc corpus Christi. In veteri etiara inlerpre-gicis incantationibus babet, nec ullae evangelistataliooe apud Burcbardum, in Decreto, libro De uni- rum voces proferri sinit, sed una cum pane et caversa Eccletia, cap. 223, htc Basilii locus ita ver- lice promissiones iidelibus offerri, non ulla detitur t Quce enim Seriptura talutiferce crucis signamurmurari verba praeter vivam pnedicationem, qu
cuio fideles docuit insigniri ? Quas multifariam
auditores asdiflcet, nec aliud prsescribit lib. iv / digetta super panem ti caticem prolixa oralionit
fi(v!., c. 47, num. 39.
e$ conucralionii verba commendavit ? Apud Gratiar
C0S
Plures Bueai notat omhimut, quia minus necmaria tidebantur.
S. BASILU EPISTOLARUM
S. BASILII MAGNI
EPISTOLARUM
ORDO NOVUS GUM AJSTEA [VULGATO COMPARATUS.
Ordo
novtu.
Ordo
vetus.
1
U
III
IV
V
VI
VII
VIII
165. Eustalbio pbilosopho.

XLIX
I . Basilius Gregorio.
L
173. Gandidiano.
Ll
169. Oiympio.
LII
188. Ad Nectarium consolatoria.
LUI
189. Nectarii conjugi consolatoria. LIV
2. Gregorio sodali.
LV
141. Apologta QV. secessu ad ftesa- LVI
rienses, et de fide pertracta- LVIl
tio.
LVIU
41. Maximo philosopbo.
LIX
175. Ad viduam.
LX
239. Sine inscriptione , amiciuae LXl
ergo.
171. Olympio.
LXII
172. Olympto.
19. Gregorio sodali.
LXI1I
415. Arcadio comlti Privatarum.
LXIV
168. Adversus Etiiiomium baareti- LXV
cum.
LXVI
384. Origeni.
211. Macarioet Joanni.
LXVII
5. Gregorio eodali.
85. Leontio sophista?.
LXVIIl
573. Leontio sopbistas.
LXIX
411. De perfectionevitaemonasficae.
383. Commendatitia ad monachum. LXX
54. Alhanasio Albanasii episcopi LXXI
Ancyrae patri.
LXXII
53. Athanasio episcopo Ancyra.
LXXIII
562. Caesario Gregorii fratri.
LXXIV
6. Eusebio episc. Samosatoruro. LXXV
62. Ecclesiae fleocaesariensi coa- LXXVI
solaloria.
LXXVIl
67. Ecclesia Ancyraconsolaloria.
7. Eusebio episcopo Samosaio- LXXVIll
rum.
* LXXIX
267. Eusebio episcopo Samosato- LXXX
rum.
84. Sophronio Magistro.
LXXXI
558. Aburgio.
LXXXII
5. Eusebio episcopo Samosatorum.
LXXXIH
256. Sine inscriptione, pro Leon- LXXXIV
. Ho.
LXXXV
228. Sine inscripiione, auxilii cau- LXXXVI
sa.
LXXXVII
248. Sine inscriptione, causa tllius
qui secum fuerat enutrilas. LXXXVllI
43. Gregorio fralri de discrimine
essenliaa et hyposlasis.
LXXXIX
206. Jutianus Batilie.
XC
207. Jutianus Basilio.
208 et 209. Basilius Juliauo.
XGI
1. AdGhilnnemdiscipulumsuuni.
2. Admonitio ad iuniores.
XCH
3. Ad monachum lapsum.
XCllI;
4. Adroonachumlapsum.
5. In virginem lapsain.
XCIV
4. Gregorio sodali.
XCV
XCVI
IX
X
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII
XIX
XX
XXI
XXII
XXIII
XXIV
XXV
XXVI
XXVII
XXVIII
XXIX
XXX
XXXI
XXXII
XXXIII
XXXIV
XXXV
XXXVI
XXXVII
XXXVIII
XXXIX
XL
XLI
XLII
XLHl
XLIV
XLV
XLVI
XLVII
XLVIII
Ordo
novus
Ordo
vetiu.
408. Arcadio episcopo.

409. lnnocenlio episcopo.
86. Boeporio episcopo.
300. Ad canonicas.
76. Ghorepiscopis.
181. Ghorepiscopis.
198. Paregorio presbytero.
354. Pergamio.
56. Meleiio episcopo Anliochir
44. Gregorio frain.
46. Gregorio palruo.
45. Gregorio palruo.
47. Atbanasio Alexandris cptsco
po.
185. Eccleeiae Parnassi coosoUtoria.
371. Principali Neocssares,
550. Hesychio.
563. Aiarbio.
48. Atbanasio episcopo Alexiodrix.
50. Atbanaaio episcopo Akiudria.
57. Melelio episcopo Antiochut
52. Atbanasio episcopo Aleuedriae.
220. Sine inscriptione, de sjnodo.
33. Gregorio Basiliue.
351. llesycbio.
388. Gallistbeni.
379. Martiniano.
561. Aburgio.
226. Sine inscriptione, de Thensio.
215. Stne inscriplione, proElpdio.
508. Eustalbio episcopo Sebtffe.
49. Aibanasio Alexaudri episcopo.
319. Innoccntio episcopo.
51. Athaoasio episcopo Akiifidriac.
427. Censitori.
389. Pnesidi.
305. De cavendo jurejuraodo.
179. Pneposiio.
3*0. Sine inscriptione, de udem
rebus.
243. Sine inscriptione, cansa eiactoris pecuniaruro.
273. Melelio episcopo Antiochi*.
61. Sanciissimis fratribua ac ejxscopis occidenlalibus.
524. Valeriano Ulyricorum epise*
po.
69. Ad Ualos ef Gallos.
289. Ad Casariam palridan
coramunione.
372. Heli rectori proviocis.
261. Eusebio episcopo SamoH*
rum.
337
~>riAo
IO*MIS.
,
8LCVUI
5CCIX
L;
C I
CII
0111
CIY
d"V
C^VT
CWII
CZVIU
CIX
C X
GXI
OXII
OXI1I
CXIY
CXV
CIXVI
CiXVIl
CXVHI
CXIX
CXX
CXXI
CXXIl
CXXHI
CXXIV
CXXY
CXXVl
CXXVII
CXXYIH
CXXIX
GXXX
CXXXI
CXXXU
CXXXMI
CXXXIV
CXXXV
CXXXYI
CXXXVH
CXXXYUK
CXXXIX
CXL
GXLl
CXLII
CXL1H
CXLIV
GXLV
CXLYI
GXLYU
CXLVIH
CXLIX
GL
CLI
CLII
CLIll
Ordo
OKDO NOVUS.
Ordo
vetue.
68. Senalui Tyanorum.

187. Terentio comili.
202. Consolatoria.
483. Civibus Satalenis.
296. Sataleneibus.
279. Modesio prapfecto.
304. Diaconissis Terentii comitis
filiabus.
407. Militi.
287. Julittse vidua.
288. Tulori baeredum Julilta.
422. Helladio comiti.
277. Modeslo prsefetto.
276. Modesto prefecto.
464. Andronico duci.
203. PresbyCeris Tarsensibus.
204. Gyriaco Tarsi comraoranti.
87. Ad Simpliciam hareticam,
474. Firmino.
234. Sine inscriptione, pia ac religlosae eicercitationis causa.
318. Jovino episcopo Perrhes.
307. Eustatbio episcopo Sebastiae.
58. Meletio episcopo Antiochia?.
495. Theodoto episcopo Nicopolitano.
345. Pocmenio episcopo Satalorum.
345. Urbicio monacho.
328. Tbeodoro.
78. Exemplar fidei a sanctissimo
Basilio dictatae, cui subscripsit Eustaihius Sebastiae
episcopus.
364. Aiarbio.
253. Eusebio episcopo Samosalorum.
59. Melelio episcopo Anliocbiae.
496. Theodoto episcopo Nicopolitano.
382. Olympio.
315. Abramio episcopo Batnorum.
320. Pelro episcopo Alexaudrias.
341. Paionio presbyiero.
467. Diodoro Aniiochiae presbytero.
257. Eusebio episcopo Saraosatoruro.
366. Antipatro.
8. Eusebio episcopo Samosatoruin.
71. Alexandrinis.
60. Ecclesiae Antiocbenae.
418. Numerario Prasidum.
419. Alteri Numerario.
420. Traclalori Prasidum.
268. Anliocbo.
336. Aburgio.
376. Trajano.
377. Trajano.
592. Ampbilocbio Heraclldse no>
mine.
81. Eustaibio Arcbialro.
374. Yictori exercilus duci..
428. Yictoriex-consuli.
4298
Ordo
novu*.
vetus.
CLIV.
337. Ascbolio episcopo ThessalonicensL

244. Sine in&criptione, causa aliptae.
342. Evagrio presbylero.
270. Aniiocho.
271. Antiocho.
387. Eupaterio et fili.
497. Diodoro*
393. Ampbilocbio * ordinato epi
scopo.
258 Eusebio episcopo Samosato*
rum.
378. Jovino comiti.
338. Ascholio episcopo Tbessalonicx.
339. Ascbolio episcopo Tbessala*
GLY
CLVI
CLYII
CLVUl
CUX
CLX
GLXl
GLXII
GLXIIl
GLXIV
GLXY
DIC;.
GLXVl
GLXYII
GLXYHI
CLXIX
CLXX
GLXXI
CLXXII
CLXXIIf
GLXXIY
GLXXY
GLXXYI
GLXXYII
GLXXVIII
GLXXIX
GLXXX
CLXXXI
GLXXXII
CLXXXIH
GLXXXIY
GLXXXY
GLXXXYI
GLXXXYIl
GLXXXYHI
GLXXXIX
CXG
GXGI
GXGIf
GXGIIl
CXCIV
GXGY
CXCYI
GXGYII
GXGYIII
GXGIX
GG
GCl
GG1I
CCIII
CGIV
GGY
GGYI
CGYll
CGYIII
GGIX
GGX
GGXl

252. Eusebio episcopo Samosatarum.
269. Antiocbo presbytero fratris
Eusebii filio, qui cupi patruo exsulante versabatur.
412. Gregorio Basilius.
414. Glycerio.
415. Gregorio sodali.
355. Sopbronio episcopo.
502. Tbeodora canonicae.
283. Ad viduam410. Magneniano comili.
594. Amphilocbio episcopo lconii,
360. Aburgio.
380. ArintW
333. Sophronio Magistro, in Eumatbii graliam.
316. Otreio Meletinee.
266. Presbyteris Samosatcnsibus.
294. Samosatorum Senatui.
306. Eustaibio Hinuneriae episcopo.
510. Theodoto episcopo Beroeae.
213. Antipatro Prasidi.
214. Anlipater Basilio.
4. Amphilochio de canonibus.
80. Eusialbio roedico.
406. Ampbilochio episcopo Tcoiiii..
398. Ampbilocbio episcopo lconii.
329. Sophromo Magistro.
569. Meletio Archiatro.
368. Zoilo.
312. Eupbronio episcopo Colonia?'
Armeniae.
359. Aburgio.
55. Ambroaio episcopo Mediotanensi.
265, Eusebio episcopo Samosatoruin.
2. Amphilocbio de canonibus.
397. Ampbilocbio Iconii episcopo.
402. Amphtlocbio lconii episcopo.
396. Amphilochio Iconii episcopo.
77. Maritijnis episcopis.
75. Ad Neocxsarienses.
322. Elpidio episcopo.
348, Elpidio episcopo consolatoria.
63. Ad clericos Neocasarienses.
281. Eulancio.
227. Sine inscriplione, derensionis
causa.
64. Ad Primorea Neociesareae.
470. Olympio.
439*
S. B A S I L U
EPISTOLARUM
Ordo
Ordo
vetus.
Ordo
novus.
(XXII
CCXIH
570. Hilario.
242. Sine inscriplione, viri pii
causa.
519. Terenlio comiti.
250. Dorotbeo prefibvtero.'
272. Mcletio Antiocbiae episcopo.
3. Ampbilochio de canonibus.
405. Amphilocbio lcouii episcopo.
280. Glero Sainosatensi.
299. BeroeaVis.
298. Beroejeis.
297. Ad Gbalcidenses.
79. Advcrsus Eustalhium Sebastenum.
345. Genethlio presbytero.
385. Demosibeui, alioruin episcoporuin nomine.
73. Monacbis suis.
292. Glericis Goluniensibus consolaloria.
290. Colonia Magistralibus.
193. Glericis Nicopolitanis.
194. Nagistratibus NtcopoHtanis.
595. Ampbilocbio lconii episcopo.
404. 'Amphilochio lconii episcopo.
399. Ampbilochio qui eum conauluerai.
400. Eidem ad aliam quaestionem
responsio.
401. Eidem ad aliam quaestionem
responsio.
391. Eidem Ampbilocbio.
191. Nipopolitaids presbyteris.
492. Nicopolitanis presbyteris.
482. Occidenlalibus.
70. Ad episcopos liatos el Gallos,
de perlurbalione ac confusione Ecclesiarum.
82. Palropbilo JEgeensis Ecclesiae
episcopo.
309. Theopbilo cpiscopo.
66. Nicopolitanis.
490. Nicopolitanis.
405. Ampbilochio Iconii episcopo.
238. Sine ioscriptioiie, viri pii
causa.
85. PalropbiloigeeDsis Ecclcsi
episcopo.
72. Evaesenis.
294. Ponticae dtocesis episcopis.
499. Presbyleris Amiocbiae.
311. Pelagto episcopo Laodiceac
Syriae.
314. Yiio Garrhorum episcopo.
200. Desideraiissimis et religiosissimis frairibus compreebyleris Acacio, Aetio, Paulo,
el Silvano, et Silvino et Lucio diaconis cl caHeris frairibus monachis, Basilius episcopus.
303. Ad monacbos ab Arianis m a los.
325. Epiphanio epiecopo.
484. Palladio et liraocentio monachis.
317. Oplimo episcopo.
65, SozopoUtanis.
344. Urbicio monacho.
GGLXlll
GGLXIV
CCXIV
CGXV
CCXVl
ccxvn
CCXVIH
CGXIX
ccxx
CCXXI
CUXXH
CGXXUI
CCXXIV
CCXXY
CCXXYl
GGXXVII
CGXXYUl
GGXXIX
GCXXX
GCXXXl
XXXXII
CGXXXIU
CCXXXIV
ccxxxv
CCXXXVI
GCXXXVII
CCXXXVIU
CCXXXIX
CCXL
CCXLI
CCXLII
CCXLIII
CCXLIY
CCXLY
CCXLVI
CCXLVll
ccxLvm
CGXUX
CCL
CCLI
CCUI
CCLUI
ccuv
CCLV
CGLYI
CCLVll
CCLYIH
CCIJX
CGLX
CCLXI
caxu
CCLXV
CCLXYI
GCLXYH
CCLXVIIl
GCLXIX,
Ordo
vetiu.
74. Occidenlalibus.
526. Barsae Edessse episcopo aalanti.
293. Eulogio, Alexandro d Birpocralioni ASgypti episcopts
exsulibus.
321. Petro cpiacopo Alexandriat.
327. Barsa* Edessae cpiscopo wlanli.
9. Eusebio exsuli.
486. Ad conjiigem Arinlh dncb
consolatoria.
CCLXX .
GGLXXI
CCLXXI!
GGLXXIII
CCLXXIV
CCLXXV
GCLXXVI
GCLXXVII
CCLXXYUI
OGLXXIX
GCLXXX
GCLXXXI
GCLXXXIl
CGLXXXM
CCLXXXIV
CCLXXXY
CCLXXXVI
GGLXXXYH
CCLXXXYllI
GGLXXXIX
CCXG
GGXGl
CCXCII
CGXCHI
CCXCIV
CGXCV
CCXCVl
CCXCVII
GGXGVIII
CCXCIX
GCG
CCCl
GGCU
GGGIIl
CCGIV
CGGY
CCCVI
CCGVIl
CCGYIII
GCCIX
GGGX
CCCXI
GGGXH
GGGXUI
GCGXIY
CCGXV
GGGXYl
GCGXVU
CCCXYIH
244. Sine inscripuone, de npta.

11. Eusebio sodali commendalitii
pro Gyriaco presbylero.
530. Sopbronio Magislro.
216. Sine inscriplione, pro Hen.
416. llimerio Magislro.
217. Sine inscriplione, proBea
565. Ilarmalio niaffno.
42. Maximo Scbolaslico.
425. Valeriano.
274. Hodesio prafecto.
275. Modesio prafecio.
278. Modesto prafecio.
556. Ad episcopum.
284. Ad viduam.
504. Ad Censiiorem, causa mouctiorum.
229. Sine inscriplione, ot patroch
fiium ecclesue couciuel.
447. GoiumenlarieDsi.
245. Sine inscriptione, conlrxultores.
246. Sine ioscriplione, CODITI ftllores.
249. Sine inscriplione, de muliere
aillicta.
325. Nectario.
340. Timoibeo cborepiscopo.
386. Palladio.
166. Juliano.
210. Festo et Magoo.
295. Monacbis.
285. Yiduae.
286. Yiduas.
233. Siue inscripiione, causa pi
viri.
352. Gensitori.
201. Patri scholastici cujasdaa
fato funcli consolaloria
346. Maximo consolaioria.
347. Dxori Brisoois consoUloria.
423. Gomiii Privataruin.
557. Aburgio.
252. Siue inscriptione, causaTirorum quorumdam viruie cbrorum.
424. Principali Sebastix.
247. Sine inscriptione.
233. Sine inscnptioue, pairocioicausa.
250. Sine iDScriptione, pro egeo^.
237. Sine inscriptioue, pro coguatis.
421. Principali.
426. Gensitori.
355. Censilori.
251. Sine inscriplioae, pro (amnio.
218. Sine inscriplione, propropmqua.
219. Sineinscripuonetprodivexato.
222. Sine iascriptidae, pro egew.
Uasilii, careos tilulo procofr
terraneo*
1401
Ordo
novus.
1402
ORDO VEflJS.
Ordo
veku.
Ordo*
tmtu.
Ordo
vetiu.
CCCXIX
GGCXX
Similiter pro hospite.

GGGXLIl
221. Sine inscriplioiie, salulandi GGCXLII!
gralia.
CCCXLIV
CCCXXI
212. Tbecte.
CCCXLV
CCCXXIl
225. Sine inscriptione, ut cum CCCXLVl
amico Pascha celebret.
CCCXLVH
CCCXXIH
555. Philagrio Arceno.
GGGXLVIU
CCCXXIV
575. Pasinico medico.
GGGXLIX
CCCXXY
581. Magnimano.
CGGL
CCCXXVI
224. Sine inscriptione, admonilio- CGCLI
nis causa.
GGCLII
CCCXXYII
225. Sine inscriptione, exborlato- GGGLIU
ria.
CGCLIY
GCCXXYIII
567. Hyperecbio.
GCGLV
CCCXXIX
282. Pbalerio.
CGCLYl
CCCXXX
176. Sine ioscripiione.
GGGLYII
CCCXXX!
240. Sine inscriplione.
GCGLVIll
GGCXXXIl
177. Alia sine inacripiione.
GGGLIX
CCCXXXIII
178. Notario.
GGGLX
CCCXXXIV
180. Librario
CCCXXXV
142. Basilius Libanio.
GGGLXI
CCGXXXVl
145. Libaniut Basilio.
GCCLXII
CCCXXXYII ' 144. Basilius Libanio.
GGGLXIU
CCGXXXVIH 145. Libanius Batilio.
GGGLXIY
CCCXXXIX
GGGLXV
CGGXL
147. Libanius Batilio.
GCGXLI
148. Libaniut Btuilio.

150. Libanius Basilio.

152. Libaniut Basilio.
155. Libaniui Basilio.


159. Libanius Batilxo.


Libaniut Batilio.
Libanim Batilio.
Basilius Libanio.
205. E i epistola ad Julianum Apoetaiam.
Apolinario.
Basiiio Apolinariut.
Apolinario.
BasiLio Apolinariu$.
Basilius magno imperatori

Tbeodosio.
Urbicio monacho.
*CCCLXVI
S. BASILII MAGNI
EPISTOLARUM
OUDO ANTEA VULGATUS AD NOYUM REDUCTUS.
Ordo Ordo
veius. novus.
Ad Gbiloneui discipulum suum.
1. XLII
Admomtio ad jumores,
2. XLIll
Ad monachum lapsuni.
5. XLIV
Ad iiionachum lapauiu.
4. XLV
ln Virginem lapeaio.
5. XLVI
1. CLXXXYill Amphiiochio de canonibus.
Amphilocliio de canonibus.
GXGIX
Ampbilochio de cauonibus.
CCXYU
Ejusdem ex alia epistola ad Ampbilocbium de differeniia ciborum GCXXXYI.
Basilius Gregorio.
1. II
Gregorio sodali.
2. 1
Gregorio sodali.
5. XIX
Gregorio sodali.
4. XLVII
Eusebio episcopo Samosalo*
5. XXXIV
rum.
6. 1
Eusebio episcopo Sainosatorum.
7. XXX
Eusebio episcopo Samosaloruuo.
8. CXXXYIU
Eusebio episcopo Samosalorum.
9. CCLXYIII
Eusebio exsuli.
10. GGXXXIX
11. GGLXXl
Eusebio sodali commendathia
pro Gyriaco presbylero.
19. 1
Gregorio sodali.
Gregorio Basilius.
35. LXXl
Ordo Ordo
vetus. noxm.
41. IX
42. CCLXXVIl
45. XXXYUI
44.
45.
46.
47.
LYIII
LX
LIX
LXl
48. LXYI
49. LXXX
50. LXYU
51. LXXXll
52. LXIX
55. XXV
54. XXIY
55. CXCYU
56.
57.
58.
59.
60.
LYII
LXYIII
CXX
GXXIX
GXL
Maximo Pbilosopbo.
Maximo Scholaslico.
Gregorio fratri de discrimine
esseniiae et byposlasis.
Gregorio fralri.
Gregorio patruo.
Gregorio patruo.
Athanasio Alexandriae episcopo.
Albanasio episcopo Alexandria.
Alhanasio Alexandriae episcopo.
Aibanasio episcopo Alexandriae.
Albanasio episcopo Alexandriae.
Aibanasio episcopo Alexandriae.
Atbanasioepiscopo Aocyrse.
Aibanasio Athanasii Ancyr
pairi.
Aiubrosio episcopo Mediolaneusi.
Melelio episcopo Antiocbia?,
Meletio eptscopo Antiochiae.
Meletio episcopo Anliochiae.
Meletio episcopo Antiocbiae.
Eccleswe Antiocbenae.
Ordo Ordo
vetus* novus.
Ordo Ordo
velut. novus.
61. XG
63. XXVIU
65.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
1404
S. BASILII EPISTOLARUM
1405
CCVH
GCX
GCLXl
GCXLVI
XXIX
XCVIl
XCII.
CCXLIII
71.
72.
75.
74.
75.
76.
77.
78.
CXXXIX
CCLI
CCXXVI
CGLXIII
CCIV
LIU
C( III
79.
CCXXIII
cxxv
80. CLXXXIX
81. CLI
CCXLIV
85.
84. XX
85. XXXII
GGL
86. LI
87. CXV
141. VIII
142.
145.
144.
145.
146.
147.
148.
149.
150.
151.
152.
155.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
160.
161.
162.
165.
164.
165.
166.
167.
168.
CCCXXXV
CCCXXXVI
CCCXXXVII
CGGXXXVIII
CGGXXXIX
GCCXL
GCCXLI
GGCXLII
CGGXLIIl
CGGXLIV
CCi.XLY
CCCXLVI
CCGXLVIl
CCCXLVHI
CCCXLIX
CGGL
CCCLI
GGGLII
CGGLIII
CGCLIV
CGCLV
CCCLVI
GXIl
1
GGXCIII
CXXXV
XVI
169.
170.
171.
172.
173.
174.
IV
ccxt
XII
XIII
III
CXVI
Sanctissimis fratribus ac episcopis occidentalibus.

Ecclesi Neocsesarienei consolatoria.
Ad clericos Neoc&sarienses.
Ad primores Neocaesareae.
SozopolUania.
Nicopolilanis.
Ecclesiae Ancyreconsolatoria.
Senatui Tyanorum.
Ad lialos el Gallos.
Ad episcopos Italos el Gallos,
de perturbatione ac confusione Ecclesiarum.
Alexandrinis.
Evresenis.
Monachis suis.
Occidentalibus.
Ad Neoosesarienses.
Chorepiscopis.
Maritimis episcopis.
Exemplar bdei a sanctissimo
Bastlio diciatae, cui subscripsit Eustalhius Sebastiae episcopus.
Adversus Eustathium Sebastenum.
Eustalhio medico.
Eustatbio Archiatro.
Palrophilo jEgeeiisis Ecclesiae
episcopo.
Leontio sopbistae.
Sopbronio Magistro.
Patropbilo jEgeensis Ecclesi
episcopo.
Bosporio episcopo.
Ad Simpliciaiu baereiicam.
Apologia de eecessu ad Caesarieoses, et de flde pertractatlQ.
Basilius Libanio.
Libanim Basilio.
176.
177.
178.
179.
180.
181.
182.
185.
184.
CGCXXX
CGGXXXII
GGGXXXIII
LXXXVI
CCGXXXIV
LIV
GGXLII
GII
GGLIX
185. LXll
186. GCLXIX
187.
188.
189.
190.
191.
192.
195.
194.
195.
XGIX
V
VI
CCXLVII
CCXXXVIll
GGXL
GGXXIX
GCXXX
CXXI
196. GXXX
197.
198.
199.
200.
CLX
LV
GCL1II
CGLVI
201. CCC
202. GI
205.
GXin
204. CXIV
205. GGGLX
Basilius Libanio.
Libaniui Batilio.
Basilius Libanio.
Libanius Batilio.
Libanius Basilio.
Basilius Libanio.
Libanius Basilio.
Basilius Libanio.
Libanius Batilio.
Libanius Basilio.
Libanius Batilio.
Basilitis Libanio.
Libanius Basilio.
Basilius Libanio.
Basilius Libanio.
Libanius Basilio.
Basiliua Libanio.
Libanius Basilio.
Libanius Basilio.
Basilius Libanio.
Andronico duci.
EusUlbio PbiAsopbo.
Juliano.
Diodoro Antiocbiae presbylero.
Adversus Eunomium h&reticuin.
Olympio.
Olympio.
Olympio.
,
Olympio.
Candidiano
Firioino.
Ad Tiduam.
206. XXXIX
207. XL
208-209. XLI
210. CCXCIV
211. XVIII
212. GGGXXI
215. CLXXXVI
214. CLXXXVU
215. LXXVIU
216. GGLXXfll
217. GGLXXV
218. GCGXV
219. CGCXVl
220. LXX
221. CGCXX
222. CCCXVIl
225. CCGXXII
22*. CCCXXYI
225. CGGXXVII
226. LXXVII
227. GGIX
228. XXXVI
Sine inscriptionfe.
Alia sine inscriptione.
Notario.
Praeposito.
Librario.
Ghorepiscopis.
Occidentalibus.
Givlbus Salalenis*
Palladio et Innocenlio
cbis.
Eccleeiae Parnassi consolatoria.
Ad conjugem Arinlhaei ducii
consolaloria.
Terentio c o m i i i .
Ad Nectarium coDSolaloria.
Neclarii conjugi consolaloria.
Nicopolitanig.
Nicopoltlanis presbyteris.
Mcopolitanis presbyieris.
Clericis Nicopolitanis.
Magistratibus Nicopolitanis.
Theodolo episcopo Nicopoiitaiio.
Theodoto episcopo Nicopolilano.
Diodoro.
Paregorio presbytero.
Presbyteris Antiochiae.
Desideralissimis el religiosiswmis fralribus compresbyleris Acacio, Aetio, Paulo, et
Silvano, et Silvino el Lucio
diaconis et cauleris fratribos
monacbis, Basilius episcopus.
Patri scbolaslici ciijusdam falo
functi consoiaiona.
Consolaioria.
Presbyieris Tarsensibus.
Gyriaco Tarsi commoranli.
Ex episiola ad Julianum Aptstalam.
Julianus Batilio.
Julianut Batilie.
Basilius Juliano.
Festo ei Magno.
Macario et Joanoi.
Tbecte.
Antipairo Praesidi.
Antipaler Basilio.
Sine inscriptione, pro Elpidio.

Sine inscriplione, pro Hera.
Sine inscriptione, pro Hera.
Sine inscripiione, pro proptnqua.
Siue inscriplione, pro dive
xato.
Sine inscriptione, de synodo.
Sine inscnptione, saiuundi
gratia.
Sine inscriplione, pro egeoo.
Sine inscriplione, ut cum amico Pascba celebret.
Sine inscriplione, admonitionis causa.
Sine inscriplione, exhortaloria.
Sine inscriptione, de Tberasio.
Sine inscriplione, defensionis
causa.
Sine in6criptione auxilii casa.
t
1405
OROO VETUS.
Crdo Ordo
vetiu.
229.
1406
Ordo Ordo
vefus. novu*.
Sine inscriplione, ut pairocinium ecclesiae conciliet.

250. c c c r x
Sine inscriplione, pro egeno.
251. C C C X I V
Sine inscriptione, pro famulo.
252. C C G V
Sine inscnptione, causa virorunn quorumdain virtute clarorum.
253. CCCVIII
Sine inscriplione, patrocinii
causa.
254. CXVII
Sine inscription?, piae ac religiosae exerciialionis causa.
255. CCXCVIII
Sine intcriplione, causa pii
viri.
256. XXXV
Sine inscriptione, pro Leontio.
257. c c c x
Sine inscriplione, procognatis.
238. CCXLIX
Sine inscriptione viri pii
causa.
259. XI
Sine inscriptione, amicilte
ergo.
240. CCCXXXI
Sine inecriptione.
241. CLV
Sine inscriplione , causa aliptae.
242. C C X I U
Sine inscriptione, yirl pii
catisa.
Siee inscriptione, causa ex245. LXXXVUl
actoris pecuhiarum.
Sine inscriptione, de raptu.
244. CCLXX
245. IXLXXXVII Sine inscriptiooe, contra ultores.
246. CGLXXlVUl Sine inscriptione, contra ultores.
217. CCCVll
Sine inscriptione.
248. x x x v u
Sine inscriptione, causa illius
qui secum fucrat enulritus.
Sine inscriptione, de muliere
249.
CCLXXXIX
afflicta.
250. CCXV
Dorotdeo presbytero.
Eusebio episcopo Samosato251. CLXVl
rum.
252. CLXVII
Eusebio episcope Samosatorum.
255. CXXVH
Eusebio episcopo Samosalorura.
254. XLVIII
Eusebio episcopo Samosatorutn.
255. CXLV
Eusebio episcopo Samosatorum.
256. G
Eusebio episcopo Samoeatorum.
257. CXXXV
258. GLXU
259. XGVIII
Eusebio episcopo Samosaiorum.
260. CGXLI
Ensebio episcopo Samosatorum.
261. XCV
Eusebio episcopo Samosatortim.
262. CXU
Eueebio episcopo Samosalorum.
263. CXCVIIl
Eueebio episcopo Samosatorum.
264. ccxxxvn Eusebio epiacopo Samosatoruni.
265. CXXVUI
Eusebio episcopo Samoeatorum.
266.
Presbyteris Samosatensibas.
267. XXXI
268. CXLVI
Antiocbo.
GLXVUI
Antiocbo presbytero fratris
Eueebii filio, qui cum paCCLXXXV
870.
271.
72.
273.
274.
275.
276.
277.
278.
279.
280.
281.
282.
285.
2*4.
285.
286.
287.
288.
289.
GLVII
CLXVIH
CCXVI
LXXIX
GGLXXIX
GCLXXX
CXI
CX
GGLXXXI
GIV
GGXIX
CCVUI
CGGXXIX
CLXXIV
GGLXXXin
CCXGVI
CGXGVII
CVH
CVIII
XGIU
290. CCXXVIIl
291. CCLIl
292. CGXXVII
293. CCLXV
294.
295.
296.
297.
298.
299.
500.
501.
CLXXXIII
GGXCV
GIU
CGXXII
CGXXl
CGXX
Lll
CV
502. GLXXIll
505. GGGVU
304. GGLXXXIV
505.
506.
507.
508.
509.
510.
511.
LXXXV
CLXXXIV
GXIX
LXXIX
CCXLV
CLXXXV
GGLIV
tnio exsulanie rersabator.

Antiocho.
Antiocho.
Meletio Antiochiae episcopo.
Meletio episcopo Anliochiae.
Modesto praefecto.
Modesio pra?fecto.
Modesto prajfecio.
Modesto prefecto.
Modesto praefecto.
Modesto praefecto.
Glero Samosateosi.
Eulancio.
Pbalerio.
Ad viduam.
Ad viduam.
Viduae.
Viduae.
Juliltae viduae.
Tutori baeredum Julillae.
Ad Geesariam patriciain de
commimione.
Coloniaj Magistratibus.
Ponticse dioecesis episcopia.
Clericis Goloniensibus consolatoria.
Eulogio, Alexandro et Harpocrationi iEgypli episcopis
exsulibus.
Samosatorum Senalui.
Monachis.
Satalensibus.
Ad Chalcideuses.
Berceaeis.
Beroeaeis.
Ad Canonicas
Diaconissis Terentii comitis
flliabus.
Tbeodone canonica?.
Ad monachos ab Arianis vexatos.
Ad Censitorera, causa monachorum.
De cavendo jurejurando.
Eustatbio Hiinnieriae episcopo.
Euslathio episcopo Sebasliae.
Euslatbio episcopo Sebasti.
Tbeophilo episcopo.
Theodolo episcopo Beroeic.
Pelagio episcopo Laodiceas Syrise.
512. CXCV
515.
514.
515.
516.
517.
518.
519.
520.
521.
522.
525.
524.
GXXH
CGLV
GXXXU
CLXXXI
GCLX
GXVHI
LXXXI
GXXXHI
CGLXVI
CCV
CGXG
XGl
525. CCLVIII
326. GGLXIV
527. CCLXVIl
528.
529.
550.
331.
CXXIV
GXGll
CCLXXII
LXXVl
Eupbronio episcopo Coloniaa

Arraeniae.
Poemenioepiscopo Satalorum.
Vito Carrhorum episcopo.
Abramio episcopo Bainorum.
Otreio Meletines.
Optimo epiacopo.
Jovino episcopo Perrhea.
Innocentio epiecopo.
Petro episcopo Alexandnae.
Petro episcopo Aiexandri.
Elpidio episcopo.
Neclario.
Valeriano lUyricorum episcopo.
Epipbanio episcope.
Barss Edessse episcopo exeulanti.
Barsa Edessffi epiecopo exsulanti.
Tbeodoro.
Sophronio Magistro.
Sophronio Magiatro.
Sophronio Magislro.
veHtt novns.
532. XCVI
555. CLXXX
55*.
555.
356.
557.
1488
S. BASILII EPISTOLARUM
1407
Ordo Ordo
vetm. novu*.
Ordo Ordo
CLXXVII
CLXXH
CCLXXXll
CIJV
358. CLXIV
339. CLXV
540.
3*1.
342.
543.
344.
345.
346.
347.
348.
CCXCl
CXXXIV
CLVl
CXXIll
CCLXII
CCXXIV
CGCI
CCCU
CCVI
349.
350.
551.
552.
355.
554.
355.
356.
557.
558.
559.
360.
361.
362.
563.
364.
365.
566.
567.
368.
569.
570.
371.
572.
575.
574.
575.
376.
377.
378.
379.
580.
381.
582.
385.
CCXIY
LXIV
LXXII
CCXCIX
CCCXllI
LVI.
GCGXXIII
CXLVil
GCCIV
XXXHI
GXCVl
GLXXVIU
LXXV
XXVI
LXV
CXXVH
CCLXXVl
CXXXVll
GCCXXVIH
GXGIV
CXGIIl
GGXII
LXIII
XCIV
XXI
CLIl
CCCXXIV
GXLVUI
CXLIX
GLXIII
LXXIV
CLXXIX
CCCXXV
GXXXI
XXlll
584. XVII
585. CGXXV
586. GGXCII
Sophronio Magistro.
Soplironio Magisiro, in Eumaibii gratiam.
Sophronio Magistro.
Sophronio episcopo.
Ad episcopum.
Ascholio episcopo Tbessalonicensi.
Ascbolio episcopo Thessalonic#.
Ascbolio episcopo Thessalonicas.
Timolbeo cborepiscopo.
Paeonio presbytero.
Evagrio presbylero.
Urbicio monacho.
Urbicio monacho.
Genetblio presbylero.
Maximo consolaioria.
Uxori Brisonis consolaloria.
Elpidio episcopo consolaio*
ria.
Terentto comili.
Hesycbio.
Hesychio.
Censilori.
Gensiiori.
Peraamio.
PbiTagrio Arceno.
Aburgio.
Aburgio.
Aburgio.
Aburgio.
Aburgio.
Aburgio.
Gsesario Gregorii fratri.
Aiarbio.
Atarbio.
Harmalio magno.
Antipairo.
Hyperecbio.
Zoilo.
Meletio Arcbiatro.
Hilario.
Principali Neocaesarese.
Heliae reclori provinciae.
Leontio sophislaB.
Viclori exercitus duci.
Pasiuico medico.
Trajano.
Trajano.
Jovino comiti.
Marliniano.
Arinlbaeo.
Magniniano.
Olympio.
Commendatilia ad mona cbum.
Origeni.
Demoatbeni, aliorum episcoponim noioiiie.
Palladio.
587.
588.
589.
590.
GLIX
LXXIU
LXXXIV
LXXXVII
591. CCXXXVI
592. GL
595. CLXI
594.
595.
396.
597.
598.
3*9.
GLXXVl
GGXXXI
CCU
GG
GXGI
GGXXXIII
400. GCXXXIV
401. GGXXXV
402.
405.
404.
405.
406.
407.
408.
409.
410.
411.
CCI
CCXVIll
CCXXXll
GCXLVIII
GXG
CVI
XLIX
L
GLXXV
XXU
412.
415.
414.
415.
416.
417.
418.
419.
420.
421.
422.
425.
424.
425.
426.
427.
428.
CLXIX
CLXXI
CLXX
XV
CCLXXIV
CCLXXXVl
GXLII
GXLIIl
CXLIV
GGGXl
GIX
GGCIIl
CGCVl
GGLXXYIII
CGCXU
LXXXIII
CLIII
GGGXVIII
Eupaterio et Gltae.
Caflislhem.
Pnesidi.
Sine inscriptioae de iisdea
rebus.
Eidero Aipphilocbio.
Ampbilochio Heraclids noinine.
Ampbilocbio ordinato episcopo.
Ampbilocbio episcopo Iconii.
Amphilocbio Icooii episcopo.
Ampbilocbio Iconii episcopo.
Ampbilochio Iconii episcoj.
Ampbilochio episcopo lconii.
Ampbilocbto qui eum consa
luerai.
Eidem ad aliam qoaestionoi
responsio.
Eidem ad aliam quaeslionea
responsio.
Ampbilochio Iconii episcopo.
Ampbilocbio lcooii episcoj.
Amphilochio Icouii episcopo.
Ampbilochio lconti episcopo.
Amphilocbic episcopo Iconii.
Militi.
Arcadio episcopo.
Innoeeniio episcopo.
MagneDiaao conriti.
De perfeciione viUe monaslics.
Gregorio Basilius.
Gregorio sodali.
Glycerio.
Arcadio comili PriTalamm.
Himerio Magistro.
Gommentariensi.
Numerario Praesidam.
Alteri Numerario.
Tractatori Pnesulum.
Principali.
Helladio comiti.
Gomill Pmalaram.
Principali Sebasliae.
Valeriano.
Genailori.
lênsitori.
Victori ex-consuli.
Basilii, c a r e n s titule, p
coDierraneo.
CGGXIX
GCGLVIl
CCCLVUl
CCCLIX
GGCLXl
CCCLXII
GGGLXIII
CCCLXIV
CGCLXV
GGCLXVI
Similiier pro bospKe.

Libanius Basitio.
Libamtu BasUio.
Basilius Libanio.
Apolinario.
BatUio Apolinariu.
Apolinarto.
Baiilio Apolinarius.
Basilius magno imperatori

Tbeodosio.
Urbicionmonacho.
INDEX ALPBABETICUS
1410
INDEX ALPHABETICUS
E P I S T O L A R U M SANCTI B A S I L I I .
Abramio episcopo Batnorum, 152.

Aburgio, 55, 75, 147, 478, 496, 504.
Acacio etreltquis presbyteris, 256.
Alexandrinis, 459.
Ambrosio episcopo Mediolanensi,*497.
Amphilochio Heraclidae nomine, 450.
Ampbilocbio ordinato episcopo, 461.
Amphilochio, episcopo lconii, 476, 488, 190, 494,
499, 200, 204, 202, 217, 218, 251, 252, 255,
254, 555, 256, 248.
Ancyrae Ecclesiae consolaloria, 29.
Andronico duci, 112.
Anliocheoae Eeclesiae, 140.
Antiochia? presbyteris, 255. .
Antiocbo, 446, 457, 458, 468.
Antipater Batiiio, 487.
Anlipatro, 457, 486.

Apolinario, 361, 565. Batilio Apolinariut, 362,
564.
Arcadio comili Privatarum, 45.
Arcadio episcopo, 49.
Arinthaei coniugi ducis consolaloria, 269.
Arinthaeo, 179.
Ascholio epi^copo Thessalonicensi, 154,164, 165.
Atarbio, 65,126.
Aibanasio Alexandriae episcopo, 61,66, 67, 69,
80, 82.
Aibanasio Albanasii episcopi Ancyrae patri, 24.
Athanasio episcopo Ancyrae, 25.
Barsa* Edessae episcopo exsulanti, 264,267.

BeraMeis, 220, 221.
Boaporio episcopo, 51.
Brisonis uxori consolatoria, 502.
C
Ad Caesariam patriciam de communione, 95.
Ad Cxsarienses, 8.
Cseeario Gregorii frairi, 26.
Callistheni,- 75.
Candidiano, 5.
Ad Canonicas, 52.
Censitori, 85, 284,299, 512, 513.
Ad Cbalcideuses, 222.
Cbiloni, 42.
Cborepiscopis, 53, 54.
Coloniae magistralibus, 228.
Coloniensibus clericis, 227.
Comiti Privaiarum, 303.
Commeniariensi, 286.
Cyriaco, 114.
D
Demosibeui, 225.
Diodoro Antiocbiae preshylero, 155, 160.
Dorolbeo presbytero, 215.
Elpidio episcopo, 205, 206.

Epipbariio episcopo, 258.
Eulancio, 208.
Eulogio, Alexandro et Harpocralioni ,gypli cpiscopis exsulibus, 265.
Adversus Eunomium haereticum, 16.
Eupaterioet flliae, 159
J
Eupbronio episcopo Coloniae Armeniac, 195.

Euscbio episcopo Samosalorum,27, 30,31, 34, 48,
95, 98, 100,127, 128,136,. 138, 141, 145, 162,
166, 167, 498, 257, 259, 241, 268.
Eusebio sodali, 271.
Euslalbio philosopbo, 1.
Euslalhio episcopo Sebastia*, 79, 119.
EusUlbio Arcbiatro, 151,189.
Euslalhio Himmeriae episcopo, 484.
Adversus Eustatbium Sebastenum, 255.
Evsesenis, 251.
Evagrio presbytero, 156.
Exeinplar fidei a sanctisairoo Basilio dictatae, cui
subscripsil Eustalbius Sebasii episcopus, 125.
F
Festo et Magno, 294.
Finnino, 116.
G
Genelblio presbytero, 224.
Glycerio, 170.
Gregorio Nazianzeno,2,7,14,19, 47, 71,169,171.
Gregorio fralri, 38. 58.
Gregorio patruo, 59, 60.
Harmatio magno, 276.

Heli reclori provinciae, 94.
Hclladio comili, 109.
Hesychio, 64, 72. ,
Hilario, 212.
Himerio raagistro, 2 4.
Hyperechio 528.
1
Innocentio episcopo, 50, 81.
Ad Italos et Oallos, 92, 245.
J
Jovino episcopo Perrhes, 118.
Jovino comiii, 165.
Juliano Basilias, 41, 295.
Ex epistola ad Jiilianum Aposlatam, 560.
7
Juliauut Basilio, 59, 40.
Julitta? viduai, 107.

Julillae haeredum Tutori, 408.
Ad Juniores admonilio, 45.
L
Leontio sophistae, 20, 21.
Libamo, 555, 557, 559, 542, 544, 548, 550, 551,
555 356 559.
frbanim Basiiio,' 556, 338, 540, 341, 545, 545,546,
547, 549, 552, 554, 355, 557, 558.
Librario, 354.
Macario et Joanni, 18.

Magneniano comili, 175.
Magniniano, 525.
Marilimis episcopis, 205.
Martiniano, 74.
Maximo Philosopbo, 9.
Maximo Scbolastico, 277.
Maxiino consolatoria, 301.
Melrtio episcopo Anliocbia?, 57, 68, 89, 120,
129,216.
9
UU
S. BASiLH EP1BTOLA IUH INDEX ALPHABETICUS.
Meletio Archiatro, 193.

Militi, 106.
Modesto praefecto, 104,110, 111, 279, 280, 281.
Monachis euis, 226.
Monacbis, 295.
Ad Monacbos ab Arianie vexatos, 257.
Ad Monachum commendatilia, 25.
Ad Monacbum lapsura, 44, 45.
Nectarii conjugi, 6.
Neclario, 5,290.
Ad primores Neocaeeareae, 210.
Iêocaeeareie Principali, 65.
Ad elericos Neoraesarienees, 207.
Neocaesariensi Ecciesiae consolaioria, 28.
Nicopolitanis, 247.
Ad Neocaesarienses, 204.
Nicopolilaiiie clericia, 229, 246.
Nicopolilanis magistralibug, 230.
Nicopolitanis presbyieris, 258, 240.
Notario, 555.
Numerario praesidum, 142
Numerario alleri, 145.
Occidentalibua, 90,242,265.
Olympio, 4, 12, 15, 151, 211.
Oplinio episcopo, 260
Origeni, 17.
Olreto Meletines, 181.
Palladio el Innocentio monacbis, 259.

Palladio, 292.
Paregorio presbytero, 55.
Parnassi Ecclesiae consolatoria, 62.
Paeinico niedico, 524.
Patrophilo iCgeensis Ecclesiae e p i s e o p o , 244, 25 .
Pelagio episcopo Laodiceae Syriae, 254.
Pergamio, 56.
Petro episcopo Alexandriae, 155, 266.
Phalerio, 529.
Pbilagrio Arceno, 525.
Poemenio.episcopo Satalorum, 122.
PoBOnio presbylero, 184.
Ponticae dioecesis episcopig, 252.
Praeposilo, 86.
Praesidi, 84..
1412
Principali, 511.
S
Samosatensibus presbrterb, 182.
Samosatensi clero, 219
Samogatortim senatui, 185.
Salalenis, 102, 105.
Sebaslia? principali 306.
Ad Simpliciam baereticam, 115.
Sopbronio episcopo, 172.
Sophronio Magistro, 52, 76, 96, 177, 180, 192,
272.
Sozopolitanis, 261.
Tarsensibus presbyteris, 115.

Thecte, 521.
Terenlit corohis diaconissia filiabue, 105.
Terenlio coniili, 99, 214.
Tbeodore canonicse, 175.
Tbeodoro, 124.
Tbeodosio imperatori, 565.
Tbeodoto epi&copo Nicopolitano, 121, 150
Theodoto episcopo Beraae, 185.
Theophilo episcopo, 245.
Timotheo chorepiscopo, 291.
Traclatori prasidiim, 144.
Trajano, 148, 149.
Tyanorum senatui, 97.
II
Urbicio monacho, 125 262,566.
V
Valeriano lliyricorum episcopo, 91.
Valeriano, 278.
Victori, 152, 155.
Ad Viduam, 10,174, 285, 296, 297.
Ad Virgineni lapsam, 46.
Yito Carrhorum episcopo, 255.
Zoilo, 194.
Epistolae gine inscriptione, 11, 22, 55. 36, 57, 70,
77, 78, 85, 87, 88, 101,117,155. 209,215,249,
270, 275, 275, 282, 285, 287, 288, 289, 298,
500, 505, 507, 508, 509, 510, 514, 315, 316,
317,518,319, 520, 522, 326, 527,330, 551, 331
1413
1NDEX ANALYTICUS 1N TOMUM III.
INDEX
1414
RERUM ET VERBORUM QUiE III APPENDICEM INYENIUNTUR.

Revocatur Leclor ad numeros grandiores texlui intermistos.
profectns, homilitatis profectus est: defectos vero ex am <
mi elaiione gignitur, 211. Aoim aflecliones ulilessunt,
Abimeleci artes vanae ad stabiliendam regni possessio- his si recle utimur, 89. Anima et pro amicis et pro iuiinicis poneada, 478. A n i m prascipua cura habenda, 18, 167,
nem, 158.
175,181. Anime slalus qujdam pueriiis est, quidam a<
Abnegatio sui, q u sincera sit, 341, 548 et seq.
escenli, quidam seuecluiis, 108, 109. Sensuum nomlua
Abrahami fides, qualis fuerit, 539 et seq. ProponiLur
ad animae potentias Iransferri posftunl, 108,109.
imilanda, 539 et seq. Qualis obedientia, 371 et seq.
Aiwmis, dum tener esi, ad omnia booa slalim ab initio
Abslineotia, in quo posita sit, 459, 561. Aliquandoabiis
etiam rebus quae permitluntur absiinendum, 560. Corpo- eiercendus, 357. Aoimi ordinalio et sedatio argumeotum
reis viribos metienda abslinentia est, 544, 545. Abslinen- est virlulis, 553.
Anomcei reipsa Filiom Dei demUtunt ad crealnram,
tiae fruclus, 208. Vide Jejunium.
190. Mulliludinem deorum inducunl, 192. Pugnant cum
Adami status in paradiso,79. Lapsus,79et seq. 81,207.
Adamus a diabolo deceplus 80,81,207. Spe fuls glori Sabelliaois, 190. Vide Ariani Vide Dei Filius.
Apibus lex quie sit, 141, 214.
dejectus, 157.Quali mulclatuspoena, 79,81. Curnonslatim
Apostoli malrimonio copulali, 203. Pseudo-apostoll qui
una cura ipso iudumenta cooslrucla sunt, 81 el seq. Ada
mus improbo esu peccalum adposteros transmisit, 70,208. sfiit. 514

PG032

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PG032

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PG032

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HARVARD

SS. PATRII, DOGTORll, SGBIPTORIWP ECCLESIASTKORUM,

OMNIUM QILE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICA) TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA

S. BASILIUS CiESARIENSlS EPISCOPUS.

OPERA QVM EXSTANT,

AD M3S. CODICSS CALLICANOS, VATICANOS, FLORENTINOS ET ANGLICOS, NECNON AD ANTIQUIORES

ACCURANTE ET RECOGNOSCENTE J.-P.

CVmSUDM COltPLBTORUM III IIHGULO SGlBIfTlJB BCCLB81ASTICA BAMOS BDlTOBB.

YBRBORT QUATCOR YOLUMIRA kS FRANGIS GALLICIg.

EXCDDEBATtJR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

S. BASiLIUS MAGNUS, (LESARILE CAPPADOCIJE ARCHIEPISCOPUS.

Monenaus est Lecto* BOS a4 sensm Qcmaujeift a a u a d a e s BatUii opuscula nonnulla

Ex Typis MIGNE, au fetit-Montretigc

(1) Lib. Trin., c a p . 1.

ac proinde Nicaenos Patres, eiiamsi hyposlasirn pro

hyposiasi natura* vocat. Sic etiam bypostasis, dum

dentis episcopos propterea qudd atiguslior e$t lingua

(2) Albaoaa. epist. ad Antiocbcnset.

libas proprietalibus in unaquaque persona constderabat.

rificalionem proferunt, c Sanclut, sanctus, sanclut*,*

eed eos refellit, qui ex eo quod tres 8 i n t , divisas

vero, inquit, wquum fueril adversm illos disputare,

\ \ * Una ertitn deitas et unns Deus in lribu$ /w/-

postasibus. Hypostasis eodem sensu sumitur in

(3) Lib. IV Dejrin.,

' Jcrem. ix, 10.

Exod. ui, 14.

(4) Epist. Rom. Ponl. p. 290.

, inquh in Expos. fid. n 2,

multo aplius ad personara quam ad subsiantiam

nimio abreptus studio a teinperamentie in synodo

eliam hypostasim. Addil etiam illud Tbemistii in

ergo bypostasis opponalur iis quae sola raliune aut

Vniu* hypostasis communionem ineundam negavit.

Yideniiir liaec prima spccie pugnarc cum Gregorii

scriplor, nibil aliud peterent ab Hieronymo, nisi ut

igilur Ba&ilius cum Gregorio et Athanasio pugnal,

alienus Christo est. Secum ergo non pugnabat

iit. Ei quia vocabula non ediscimu*, hwreiici judi-

rmr. Deerai sane ejusmodi hominibus eximia illa

negat, ut aul Meletium ignorel, aut Eccle$i<p cui

- verbis politis quam in rebus consislere : quippe tum

uc ticentiam atiulisset. Illi enim nudam et apertam

eadem docerenlur (neque enim salulem nostram in

(3)Jy8S. t, Eunom. 314.Tbeodoret lib. iv, c, I8t

clesia, incolumi prorsus traditionis deposilo.

dum, cum animo optime vateatU, circa vocis sonnm 0

IV. Jam vero perfacile refellunlur quse eruditum

Basilii communio cum Eustathio, non yocis uniua

Auctor opusculi non solum adversarios affingit

(6) Nax., ep. 27,

(7) Sozom., lib. YI, C. 12.

I . CtUberrimttm S. Basilii de processione Spiritu$

L Exstat initio libri tertii Adversus Eunomium

dogmatum innovationibus ? Cur enim neee$$e est, $i

Basilius asseveret, inde eequi ut Spiritum ex Filio

5Sic respondet Basilius : Quod igitur non putet D rem

Gnecorum ecriptura recipiatur, quod postquam ab

Simulat $e servare sanctorum doclrinam, at eos qui

asserat. Simulat se servare doclrinam $anclorum;

rificalionem proferunt, c Sanclut, sanctus, sanclut,