PROTEİNLER Ve KORUYUCU HEKİMLİK
PROTEİNLER Ve KORUYUCU HEKİMLİK
PROTEİNLER Ve KORUYUCU HEKİMLİK
Protein ihtiyac n n o unlu u bitkisel proteinlerden kar lanmal d r. Et yeme i gnde 1 kez yenmelidir. Do al ve hormonsuz g dalarla beslenmi hayvanlar n etinden yenmelidir. Hormon verilmi hayvan n eti yenmemelidir. Bakliyat a k sat n al nmal d r; nk paketli bakliyatlar, bozulmamas iin radyasyona maruz b rak l r. Bu i iin sentetik izotoplar kullan l r. 60Co sentetik izotopu, ambalajl g dalar n nlanmas nda kullan l r. Sentetik izotoplar, radyoaktiftir. Belirli bir dozaj geerse, kansere sebep olur. I nlama esnas nda, nlamadaki radyoaktif madde belirli bir limiti geerse, alet otomatik olarak durur. Bu amala eskiden 60Cs de kullan l rd , kanser riski fazla oldu undan art k kullan lmamaktad r. Sentetik izotoplar bilimde hibir ekilde ve hibir alanda kullan lmamal d r. diyen otorite ilim adamlar n n say s gnmzde artm t r; hatta ilim adamlar n n o unlu u sentetik izotoplar n kullan m na kar d r. Damar ve kalp sa l a s ndan en nemli protein kayna bal kt r. Kuru fasulye bbrek sa l iin gereklidir. Ye il mercimek zellikle haf za iindir. Leblebi ve nohut da haf zaya iyi gelir. Nohut, kuru fasulye ve mercimek protein, demir ve kalsiyum ynnden ete gre daha zengindir. Nohuttaki kalsiyum, ste yak n miktardad r. Kemikleri iyi besler. Nohut, leblebi ve mercimek beyin sa l n korumak iin en nemli proteinlerdendir. S r eti vcuda a rl k ve hantall k verir. Mide ve ba rsak bozukluklar na zemin haz rlar. Bilhassa e itli kal n ba rsak rahats zl klar na zellikle de kal n ba rsak kanserine sebep olur. S r eti uzun sre baharats z yenirse nzul ve fellere
1
sebebiyet verir. S rdaki a rl k, hantall k, hareket kabiliyetindeki azl k, intikal ve anlama zorlu u insana sirayet eder. S r eti hi yenmezse de insan hantalla r. S r etinin baharatlanarak yenmesi gerekir. Sucuk eklinde yenirse belirtilen zararlar bertaraf edilmi olur. Karadeniz insan hamsiyi ok yer, oynak ve k vrakt rlar. Avrupal lar n bir k sm domuzu ok yerler, e lerini k skanmazlar. Do al peynir mayas yla yap lan peynir yenmelidir. Mmknse kltr mayas yla yap lan yenmemelidir. Kuzu eti di er etlere, koyun yo urdu di er yo urtlara, inek st di er stlere, kei peyniri di er peynirlere, manda kayma di er kaymaklara gre daha faydal oldu undan tercih edilmelidir. Ya s z peynir kirelenme yapt ndan tam ya l olan n tketmeliyiz. Sakatat senede birka kez yenilmeli, daha fazla yenilmemelidir. Jelatinin kayna kesinlikle ara t r lmal d r. Kayna belirtilmeyen jelatinli haz r g dalar asla tketilmemelidir. Jelatin, % 83 protein ierir. Kodu E 441dir; g da katk maddesidir. G dalarda k vam artt r c ve jelle tirici zelli inden dolay kullan l r. Draje ekerleme, tablet ekerleme, puding, meyve jlesi, krem anti ve meyveli sak zlar n o unda; dondurma, yo urt, tatl , pasta, eritilmi peynir, kalitesiz ka ar peyniri, haz r reel, f nd k ezmesi, f st k ezmesi, marmelat, pekmez, tahin, helva, meyve suyu, salam, sucuk, sosis, jambon ve margarin gibi g da maddelerinin bir k sm nda bulunur. Eczac l kta ba ta kapsl yap m olmak zere baz tablet ve film tabletlerde, ayr ca kozmetik sanayisinde, temizlik endstrisinde, hayvan yemlerinde, karbonlu k t yap m nda ve foto raf l kta kullan l r. Jelatin, bitkisel jelatin ve hayvansal jelatin olmak zere ikiye ayr l r. Bitkisel jelatin soya fasulyesinden elde edilir. Hayvansal jelatin ise domuz, s r ve bal ktan elde edilir. Domuz jelatini ieren g dalara kar dikkatli olunmal d r. Hayvansal jelatin, hayvan n kemi inden ve derisinden ele geer. Trkiyenin en k sa zamanda bitki kaynakl jelatin retimine
2
ba lamas byk bir zorunluluktur. Trkiyede jelatin retilmemektedir. Jelatin genelde Mslman olmayan lkelerden ithal edilmektedir. Jelatin retiminin yap ld tek Mslman lke Pakistand r. rnlerdeki jelatinin men ei kesinlikle belirtilmelidir. G dalar n ieriklerindeki katk lar n men einin yaz l oldu u etiketleme yayg nla t r lmal d r ve zorunlu hle getirilmelidir; bununla ilgili ba lat lan al malar gerekli yasal dzenlemeler yap larak en k sa zamanda bitirilmelidir.