Ιστορία

Η Ιστορία των Παζλ

Ένα πολύχρωμο πάζλ στο οποίο απεικονίζεται ο χάρτης της Ευρώπης.

Από την εφεύρεση ενός χαρτογράφου από το Λονδίνο, σε πρωταθλήματα συναρμολόγησης παζλ.

με
Adrian Murphy (ανοίγει σε νέο παράθυρο) (Europeana Foundation)

Τα παζλ είναι ένα αγαπητό παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους παγκοσμίως εδώ και αρκετούς αιώνες. Αυτό το blog θα εστιάσει στην ιστορία των παζλ, από την επινόησή τους κατά τον 18ο αιώνα, μέχρι και σήμερα.

Γιατί δημιουργήθηκαν τα πρώτα παζλ;

Η πρώτη εμφάνιση των παζλ χρονολογείται τον 18ο αιώνα.

Οι Ευρωπαίοι χαρτογράφοι συνήθιζαν να κολλάνε τους χάρτες πάνω σε ένα κομμάτι ξύλο και, έπειτα, να τους κόβουν σε μικρά κομματάκια, ώστε να φτιάξουν ένα εργαλείο που θα τους βοηθούσε στην διδασκαλία της Γεωγραφίας. Με αυτό τον τρόπο, οι μαθητές μάθαιναν για την γεωγραφία του κόσμου με έναν διασκεδαστικό και διαδραστικό τρόπο.

Ένα πάζλ στο οποίο απεικονίζεται λεπτομερώς ο χάρτης της Ολλανδίας.
Κομμάτια ενός πάζλ μέσα σε ένα καφέ, ξύλινο κουτί.

Ο Τζόν Σπίλσμπερι (John Spilsbury), ένας χαρτογράφος από το Λονδίνο, είναι συχνά αυτός που αναγνωρίζεται ως ο δημιουργός του πρώτου παζλ που βγήκε στην αγορά. Στη δεκαετία του 1760, πωλούσε παζλ με τον παγκόσμιο χάρτη, κομμένο σε κομμάτια ξύλου, σύμφωνα με τα σύνορα των κρατών. Εκείνη την εποχή, αυτή η εφεύρεση ήταν γνωστή με το όνομα: “ανατεμνόμενοι χάρτες”.

Ένας χάρτης της Ευρώπης του 18ου αιώνα διαχωρισμένος σε κομμάτια πάζλ, με μερικά από τα κομμάτια να λείπουν.

Πώς εξελίχθηκαν τα παζλ;

Με την πάροδο του χρόνου, τα παζλ πέραν από χάρτες ξεκίνησαν να απεικονίζουν πίνακες ζωγραφικής, σκηνές από την Βίβλο, τοπία και πολλές άλλες εικόνες.

Ένας χάρτης σε ξύλινο πλαίσιο, διαχωρισμένος σε κομμάτια πάζλ, με δύο κομμάτια να είναι τοποθετημένα δίπλα από το ξύλινο πλαίσιο.
Κουτί ενός πάζλ με 500 κομμάτια, στο οποίο απεικονίζονται σπίτια με ξύλινο πλαίσιο.

Σε πρώτη φάση, ήταν χειροποίητα σε ξύλο και θεωρούνταν ταυτόχρονα αντικείμενα πολυτέλειας και μάθησης. Τα παζλ από χαρτόνι εμφανίστηκαν στις αρχές του 1800, αλλά δεν ήταν πολύ δημοφιλή, καθώς και οι παραγωγοί και οι αγοραστές τα θεωρούσαν κατώτερης ποιότητας.

Κουτί ενός πάζλ με 500 κομμάτια, στο οποίο απεικονίζονται σπίτια με ξύλινο πλαίσιο.

Στη διάρκεια του 19ου αιώνα, η βιομηχανική ανάπτυξη οδήγησε στη μαζική παραγωγή παζλ.

Η σέγα, ένα πριόνι με το οποίο μπορούσες να κόψεις διάφορα σχήματα κινώντας το πάνω - κάτω, εφευρέθηκε το 1855. Ήταν επίσης γνωστό ως πριόνι ξυλοκοπτικής (fretsaw) ή καμπυλωτό πριόνι (scrollsaw).

Αν και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η ακριβής χρονολογία, περίπου το 1880, το όνομα “jigsaw” (σέγα) άρχισε να χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τα παζλ, αφού με αυτό το εργαλείο κόβαν τα κομμάτια του. Η ονομασία “παζλ” ( στα αγγλικά “jigsaw puzzle”) εκτιμάται ότι καθιερώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1900.

Ένα μπεζ κουτί παζλ με μια ετικέτα με γράμματα, η μεγαλύτερη λέξη γράφει “Puzzle”.

Πώς πώς έγιναν τα παζλ πιο δημοφιλή;

Στις αρχές του 20ού αιώνα, τα παζλ κατασκευάζονταν και από ξύλο και από χαρτόνι.

Πολύχρωμο κουτί γεμάτο με κομμάτια από ένα πάζλ.

Μέσα στις επόμενες δεκαετίες, το χαρτόνι έγινε το βασικό υλικό κατασκευής των παζλ, καθιστώντας τα έτσι πιο δημοφιλή και πιο προσβάσιμα στο κοινό. Προστέθηκαν και νέα χαρακτηριστικά, όπως το να περιλαμβάνουν πιο περίπλοκα κομμάτια.

Ένα πάζλ στο οποίο απεικονίζεται η διαφημιστική αφίσα των Ολυμπιακών Αγώνων του 1924, ένας αθλητής να ρίχνει το ακόντιο μπροστά από μια υδρόγειο.

Στην δεκαετία του 1880, ιδρύθηκαν δύο εταιρίες, οι οποίες θα γίνονταν οι μεγαλύτερες στην αγορά, όσον αφορά τα παζλ.

Η αμερικανική εταιρία Parker Brothers, η οποία δημιούργησε το πασίγνωστο επιτραπέζιο Monopoly, ιδρύθηκε στη Μασαχουσέτη το 1883. Έβγαλαν στην αγορά το πρώτο παζλ το 1887.

Η γερμανική εταιρία παιχνιδιών Ravensburger ιδρύθηκε επίσης το 1883, αλλά δεν ξεκίνησε την παραγωγή παζλ πριν τη δεκαετία του 1960. Σήμερα είναι η πρώτη εταιρία παζλ σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Κουτί από ένα πάζλ με 1000 κομμάτια στο οποίο απεικονίζεται μια φωτογραφία από σπίτια σε ένα πράσινο λιβάδι με βουνά στο βάθος.
Κουτί πάζλ με 2000 κομμάτια στο οποίο απεικονίζεται ένα μπουκέτο από λουλούδια μέσα σε ένα βάζο.

Κατά την δεκαετία του 1930, οι εταιρίες διαφήμιζαν τα προϊόντα τους με παζλ, συμπεριλαμβάνοντάς τα ως δώρο μαζί με το προϊόν τους.

Ένα πάζλ στο οποίο απεικονίζεται μια διαφήμιση για σαπούνι με την φωτογραφία από έναν καπνοδοχοκαθαριστή να κρατάει μια βούρτσα και μια κόκκινη μπάρα από σαπούνι.

Συγκεκριμένα, στην οικονομική κρίση του 1930, τα παζλ έγιναν εξαιρετικά δημοφιλή επειδή ήταν ένας οικονομικός τρόπος ψυχαγωγίας.

Κουτί πάζλ με 450 κομμάτια στο οποίο απεικονίζονται κόκκινες και κίτρινες τουλίπες σε έναν κήπο.

Από τότε και μέχρι καισήμερα, τα παζλ έχουν παραμείνει ένα δημοφιλές παιχνίδι. Συγκεκριμένα, ειδικά κατά την πανδημία του κορονοϊού, τα παζλ έγιναν ένας ευχάριστος τρόπος να περάσει η ώρα την περίοδο των lockdown.

Διαγωνισμοί Παζλ

Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι συναρμολογούν παζλ για να χαλαρώσουν και για να πάρουν έμπνευση από διάσημα έργα τέχνης, κάποιοι τα παίρνουν πιο σοβαρά και έχουν κάνει την συναρμολόγηση παζλ διαγωνισμό.

Από το 2019, τα Παγκόσμια Πρωταθλήματα Παζλ έχουν πραγματοποιηθεί στην πόλη Βαγιαδολίδ της Ισπανίας με ομαδικούς και ατομικούς διαγωνισμούς.

Στο πρώτο πρωτάθλημα συμμετείχαν περισσότεροι από 1.000 αγωνιζόμενοι από 40 χώρες, με όλους να συναγωνίζονται να συναρμολογήσουν ένα παζλ στον γρηγορότερο χρόνο. Το 2023, ο νικητής του ατομικού διαγωνισμού, Αλεχάντρο Κλεμέντε Λεόν, συναρμολόγησε ένα παζλ 500 κομματιών σε λίγα μόλις λεπτά!

Άρα, τώρα που ξέρετε για την ιστορία των παζλ, τι θα λέγατε να συναρμολογήσετε κανένα;


Μετάφραση: Απόστολος Ψαρρής, προπτυχιακός φοιτητής, Τομέας Μετάφρασης και Διαπολιτισμικών Σπουδών, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.