PhotoPlaza - Fotografische Begrippen

Categorie: Sport, welzijn en vrije tijd > Fotografie
Datum & Land: 10/03/2007, NL offline
Woorden: 266

Aberratie(Afwijking)
De ideale fotografische lens levert een beeld op met de volgende kenmerken:
.... 1. Een punt wordt weergegeven als een punt.
.... 2. Een vlak (zoals een muur) loodrecht op de optische as, wordt weergegeven als een vlak.
.... 3. Het beeld dat door de lens wordt weergegeven, heeft dezelfde vorm als het gefotografeerde object.
Bovendien moet een lens de kleuren van het object zo getrouw mogelijk weergeven, zodat het uiterlijk van het beeld en het gefotografeerde object overeenstemmen. Wanneer er alleen lichtstralen worden gebruikt die de lens dicht bij de optische as binnenvallen, en als het licht monochromatisch is (een specifieke golflengte heeft), is het mogelijk om bijna ideale lensprestaties te bereiken. Met echte fotografische lenzen, waarbij een groot diafragma wordt gebruikt om voldoende helderheid te bereiken, en de lens niet alleen licht moet convergeren dat vlak bij de optische as binnenvalt, maar licht moet convergeren van alle gebieden van het object, is het zeer moeilijk om de hierboven aangegeven ideale omstandigheden te evenaren wegens de volgende verstorende factoren:
--- * Aangezien de meeste lenzen alleen worden samengesteld uit lenselementen met sferische oppervlakken, worden de lichtstralen die afkomstig zijn van één punt op het gefotografeerde object, in het beeld niet als een perfect punt weergegeven. (Een onontkoombaar probleem bij sferische oppervlakken.)
--- * De positie van het brandpunt is verschillend voor verschillende lichtsoorten (golflengten).

Adobe RGB
Een door Adobe ontwikkelde kleurruimte die groter is dan sRGB en daarom door vele professionals wordt gebruikt. Er zijn echter zeer weinig monitoren die deze kleurruimte kunnen weergeven.
Het adobe-rgb kleurenspectrum is uitgebreider dan het gewone rgb-kleurenspectrum.
Als je dus foto`s wilt nemen waar je kleuren natuurgetrouwer worden weergegeven, dan kan je best adobe-rgb nemen.
Achteraf voor een afdruk moet je dan wel je profiel van je foto omzetten naar gewoon rgb, maar dan nog ga je verschil merken.
Als je je bewerkingen op de foto doet in adobe-rgb en pas helemaal op het einde omzet naar rgb, gaan je kleuren er wel beter uitzien.

AE lock (AEL)
Auto Exposure lock. De mogelijkheid om tijdelijk de belichtingswaarde, gemeten door het lichtmetingssysteem, vast te houden wanneer het zoekerbeeld verandert.
Niet alle camera`s beschikken over deze mogelijkheid.

Afsteloog
Kalibratie-apparaat voor het juist afstellen van je beeldscherm. (zie bij de K. Kalibratie)
Bij hardwarematige kalibratie wordt het licht (de kleuren) die het beeldscherm weergeeft gemeten met behulp van een lichtgevoelige cel, die je bij het kalibreren op het scherm bevestigt. Een voordeel van deze methode van kalibreren is dat er door de software een kleurprofiel kan worden gegenereerd dat specifiek op uw scherm van toepassing is
Bijv. de Spyder2Pro van Colorvision of de Eye-One (I1) van Gretagmacbeth.
Lees ook: Dit Topic op PhotoPlaza.

AF
Autofocus is een automatische scherpstelfunctie van het objectief. Een sensor in de camera registreert op welke afstand het te fotograferen object zich van de camera bevindt, waarna het objectief automatisch scherp wordt gesteld.

Afdruksnelheid
De afdruksnelheid is de tijd die de camera nodig heeft vanaf het moment dat je de ontspanknop indrukt en de foto gemaakt wordt. Dit wordt ook wel sluitervertraging of lagtime genoemd (zie ook sluitertijd). In deze tijdspanne wordt er scherpgesteld en belichting gemeten.
Actiefoto`s of sportfoto`s met veel beweging hebben over het algemeen een veel kortere afdruksnelheid - sluitertijd nodig dan stilstaande panorama`s. Dit omdat je anders wazige foto`s krijgt met bewegingsonscherpte en scherpstellen en lichtmeting dus in een fractie van een seconde moet plaatsvinden.

Afdrukken
1] Iets door een druk op een knop in werking stellen: De foto maken.
2] De voorstelling van een negatief op geprepareerd papier overbrengen.
Afdrukken van een foto met analoge middelen gebeurt door middel van projectie van een negatief op een papier voorzien van een gevoelige laag.
Zie verder: Dit Artikel op Fotopedia.

Aliassing
De hoekige, gekartelde randen in de weergave van afbeeldingen met een lage resolutie, veroorzaakt door de vierkante vorm van pixels.

Analoge fotografie
Bij klassieke toestellen wordt alle beeldinformatie die als licht de lens passeert opgeslagen op een lichtgevoelige film. Deze film moet eerst chemisch bewerkt worden, waarna de foto`s via een nieuwe stap, weer met een chemisch proces, kunnen worden afgedrukt. Dit ingewikkelde proces is meestal een klus voor een professionele afdrukcentrale, niet in de laatste plaats omdat er veel chemicaliën bij gebruikt worden.
Het belangrijkste verschil met digitale fotografie is de gevoelige laag die bij analoog chemisch is, en bij digitaal electronisch.
Lees ook hier: Dit Artikel op PhotoPlaza.

APO
Apochromaat
Apochromatisch
Speciaal glaselement voor correctie van chromatische abberatie (zie bij de C.) bij objectieven van het merk Sigma.
Iedere kleur wordt op een bepaalde manier gebroken als een lichtstraal door een lens valt. Bij objectieven kan een mate van onscherpte ontstaan, doordat kleuren door verschillende breking niet precies op dezelfde punt op de beeldsensor samenvallen. Dit wordt in een apochromatische lens gecorrigeerd, waardoor een scherper beeld ontstaat.
Zie ook Lenzen op Fotopedia.

Asferisch
Lens, objectief met een niet in alle richtingen gelijke kromme.
Licht dat door het midden van een lens naar binnen valt wordt op een andere manier gebroken dan licht dat verder naar de zijkant van de lens binnenkomst. Hierdoor kan enige mate van onscherpte ontstaan. Asferische objectieven corrigeren dit verschijnsel. Hierdoor ontstaat een scherper beeld.

ASA
American Standards Association: een serie getallen die de snelheid van een film aangeven. Een stop meer gevoeligheid betekent een verdubbeling van het ASA getal. Het ASA systeem is inmiddels vervangen door het ISO systeem. (zie bij de I.)

Autofocus
1] Automatische scherpstelling bij camera`s.
2] Autofocus is een automatische scherpstelfunctie van het objectief. Een sensor in de camera registreert op welke afstand het te fotograferen object zich van de camera bevindt, waarna het objectief automatisch scherp wordt gesteld.Het eerste autofocussysteem dateert uit de jaren zestig van de twintigste eeuw. Deze werd door Polaroid op de markt gebracht. Bij dit systeem werd door middel van geluidsgolven de afstand tot het onderwerp bepaald. Later werd een vergelijkbaar systeem ontwikkeld op basis van een infrarode lichtstraal.

Bestandsformaat
Er zijn talloze manieren om beelden op de computer op te slaan. Deze manieren worden bestandsformaten genoemd. Voorbeelden: Jpeg, Tiff, BMP, psd, gif.

Belichtingswaarde
Eenheid: EV (Exposure Value)
De belichting is de hoeveelheid licht die op een gevoelige laag valt. Dit wordt bepaald door het diafragma en de sluitertijd. De gevoeligheid (iso) bepaalt welk effect de belichting heeft op de gevoelige laag (film of sensor). Samen vormen deze drie variabelen de basis voor de belichtingswaarde.
Lees verder: Artikel Belichtingswaarde op PhotoPlaza.

Belichtingstrapje
Zie bracketing.

Belichtingstijd
Tijd dat een fotografische film belicht moet worden om een goed beeld te geven.
Ook: sluitertijd.
Het is de tijdsduur die beschrijft hoelang een lichtgevoelige plaat of ander lichtgevoelig element wordt blootgesteld aan het licht. Met lichtgevoelig element kan bijvoorbeeld fotografische film of een chip met fotogevoelige halfgeleiders (digitale camera) bedoeld worden zoals dat in een fototoestel wordt gebruikt. Zie ook S: Sluitertijd

Belichtingsmeter
Meetinstrument voor het bepalen van een goede belichtingstijd van foto`s.
Belichtingsmeters zijn of in een camera ingebouwd, (direct gekoppeld aan aan de instellingen van diafragma, belichtingstijd en ISO), of worden los gebruikt, waarbij er een onderscheid te maken is tussen opvallend licht meters en gereflecteerd licht meters.
Zie verder: Belichtingsmeters op Fotopedia.

Belichtingscompensatie
Een instelling die de automatisch berekende belichting verhoogt of verlaagt. Ze wordt uitgedrukt in EV (exposure value), waarbij EV 0.0 de automatisch belichting is.

Belichting
We spreken van belichting wanneer de film aan licht wordt blootgesteld. Hierdoor ondergaat het filmoppervlak een chemische verandering.
Zowel bij een klassieke filmcamera als bij een digitaal toestel komt het beeld tot stand door de belichting van de chemische film of de CCD-sensor in de camera. De hoeveelheid licht wordt bepaald door de combinatie van diafragma en sluitertijd en de instelling van de ISO waarde.
Hoe meer licht de film of CCD bereikt, hoe helderder het beeld. Als er te weinig licht op de film of CCD valt, is het resultaat een onderbelichte opname. In de meeste camera`s wordt de belichting automatisch geregeld: de camera berekent op basis van het aanwezige omgevingslicht zelf de juiste combinatie van diafragma en sluitertijd. Zie ook: Belichtinswaarde.
Lees ook: Dit topic op PhotoPlaza.

Beeldwelving
Beeldwelving is het niet vlak zijn van het beeld wat gevormd wordt van een vlak object. Deze beeldwelving ontstaat door het ontwerp van de lens en kan voorkomen worden door de juiste positie, lensoppervlak kromming en glassoorten te kiezen voor de lens elementen.
Zie verder: Lensfouten op Fotopedia.

Beeldhoek
1] Hoek tussen de stralen die het scherpe beeld bij een lens begrenzen.
2] Als wij recht vooruit kijken beslaat de beeldhoek die we overzien ongeveer 45o. Objectieven kunnen door hun optische constructie totaal andere beeldhoeken zichtbaar maken. Hierdoor kan er dus een grotere of kleinere hoek dan die 45o op het negatief of de sensor worden geprojecteerd. De beeldhoek is ook afhankelijk van het standpunt van waaruit de foto wordt genomen.

Beeldafstand
De afstand van het achterste hoofdpunt van de lens tot het filmvlak wanneer de lens is scherpgesteld op een object op een bepaalde afstand.

Bewegingsonscherpte
Het begrip bewegingsonscherpte duidt op beweging van de camera tijdens het belichten van de film waardoor de foto onscherp wordt. Het probleem kan worden opgelost door een kortere sluitertijd te kiezen of door een statief te gebruiken.

Bijziendheid
1]Toestand waarbij men alleen voorwerpen in de buurt scherp kan zien => myopie
2]Een afwijking van het oog waarbij het beeld van een oneindig ver punt wordt gevormd voor het netvlies wanneer het oog zich in de neutrale stand bevindt.
3]Als je dus alles op afstand minder scherp ziet, in tegenstelling tot verziendheid, waarbij je een leesbril nodig hebt.

Bitdiepte
Ook kleurdiepte
Meeteenheid voor de hoeveelheid kleuren die een enkele pixel kan weegeven, het aantal bits per pixel. Hoe hoger de bitdiepte hoe meer kleurnuances vastgelegd kunnen worden. Acht bits per kanaal zijn vereist voor beelden van fotografische kwaliteit.

Blooming
Dit ontstaat door het `overstromen` van de pixels bij overbelichting en wel op de overgang tussen grote helderheidsverschillen.
Blooming kan witte vlekken geven rond hele lichte voorwerpen. We praten dan over vele stops overbelichting. Kenmerkend is dat blooming vaak meeloopt met het rooster van pixels, dus vreemde `vlaggen` horizontaal en-of verticaal geeft.

Bouncen
Indirect flitsen.
Hiervan is sprake als de flitser niet direct op het te fotograferen object wordt gericht, maar via het plafond of de muur flitst (als het maar reflecteert). Het resultaat is dat het object minder harde schaduwen krijgt en de foto meer diepgang. Doordat de flits niet rechtstreeks in de ogen van de persoon valt, wordt ook het effect van rode ogen voorkomen.

Bokeh
De term bokeh is afkomstig uit het Japans en wordt gebruikt om de esthetische kwaliteit van onscherpte uit te drukken. Bokeh is dus een beschrijving van het onscherpe gebied in een foto. Een goede bokeh of een slechte bokeh wil zeggen: de onscherpe voorgrond en-of achtergrond van die foto is mooi of niet mooi weergegeven. Het is de vorm en de aard van de verstrooiingscirkels die de kwaliteit van de bokeh bepalen.

Brandpuntsafstand
1] Afstand van het brandpunt tot het midden van de lens of spiegel.
Zoals je vroeger als kind met een stukje papier en een vergrootglas vuur kon maken, door een vergrootglas exact op de juiste afstand van het papier te houden. Alle stralen van de zon werden op één punt op het papier gebundeld en waren tezamen sterk genoeg om voor ontbranding te zorgen. Omdat die afstand karakteristiek is, is men er ooit lenzen mee gaan classificeren en onder meer voor objectieven in de fotografie gaan gebruiken. Bij zoomobjectieven kan de brandpuntafstand door te `zoomen` worden gewijzigd. Deze objectieven worden altijd met hun minimale en maximale brandpuntafstanden aangeduid. bijv. 28-80 mm
2] Dit is de afstand in millimeters tussen de CCD-sensor (of de film) en het centrum van de lens. (Het punt in de lens waar de lichtstralen die binnenkomen uiteen beginnen te lopen).
Een korte brandpuntsafstand levert een breedhoekopname; een lange brandpuntsafstand zorgt voor een tele-effect. Bij digitale camera`s wordt de brandpuntsafstand meestal ook uitgedrukt als equivalent aan een 35-mm filmcamera.

Bracketing
Meestal gebruikt voor belichtingstrapjes.
Deze Engelse term verwijst naar een techniek waarbij je de kans op een goed belichte foto vergroot door één opname volgens de door de camera voorgestelde belichting te maken en daarna tenminste één met over- en tenminste één met onderbelichting.
Bracketing wordt meestal toegepast bij zeer moeilijke lichtomstandigheden waarbij de camera moeite heeft om de juiste lichtmeting toe te passen.

Bulb
Belichtingstijd of sluitertijd, waarbij de sluiter zo lang open blijft staan als de ontspanknop wordt ingedrukt. Op de meeste camera’s heet dit de B-stand. Op die manier zijn dus ook belichtingstijden van seconden of zelfs minuten mogelijk. Dan moet de camera natuurlijk wel op statief en het beste werkt het met een draadontspanner met een vast-zet-knop.

Buffer
Een ruimte, tijdelijk geheugen, om tijdelijke gegevens op te slaan, gewoonlijk om verschillen in snelheid tussen apparatuur op te heffen. Een camera kan meestal sneller de foto maken dan dat er op de geheugenkaart opgeslagen kan worden en daarom slaat de camera de gemaakte foto`s tijdelijk in een buffer op zodat je toch achter elkaar foto`s kan blijven maken.

Cameravoering
Stijl van fotograferen.

Camerastandpunt
Het begrip camerastandpunt verwijst naar de positie van de camera in relatie tot het onderwerp.

Camerageniek
Op foto`s een voordelige indruk makend.

Camera obscura
(Latijn voor donkere kamer) is een verduisterde ruimte waarbij in een van de wanden een klein gaatje is aangebracht, later ook wel een lens. Het hierdoor invallende licht werpt een afbeelding van de buitenwereld op de tegenoverliggende wand. Net zoals bij afbeelding door een lens het geval is, wordt de buitenwereld op zijn kop afgebeeld. Als de achterwand van de camera obscura doorzichtig wordt gemaakt (bijvoorbeeld met matglas) is de afbeelding van buitenaf te zien.
Een bijzonder aspect van de camera obscura is dat de opnamen een oneindige scherptediepte hebben, tenminste de versies zonder lens. Zie hiervoor ook P: pinhole camera.

Camera
Het toestel, analoog of digitaal, waarmee je de opname maakt.
Zie ook: De Camera hier op Fotopedia.

CCD-sensor
Charged-Coupled Device: een chip die opgebouwd is uit lichtgevoelige receptoren. Op de CCD-chip zit een kleurenfilter, zodat elke receptor slechts één van drie primaire kleuren rood, groen en blauw registreert. De informatie die de CCD-chip opvangt, wordt door de software in de camera geconverteerd tot een digitaal beeldbestand dat bestaat uit pixels.
Daarbij wordt de primaire kleur die een receptor heeft opgevangen, aangevuld op basis van beide andere primaire kleuren die door de omliggende receptoren werden opgevangen - een proces dat als demosaicing bekend staat.

Centrumgerichte meting
Manier van lichtmeting waarbij de belichting wordt gebaseerd op de hoeveelheid licht in en rond het midden van het beeld.

Chromatische aberratie
is een optische fout van lenzen en lenzensystemen die ontstaat doordat licht van verschillende golflengten door de lens niet op dezelfde manier wordt afgebogen.
Kleurfouten die door kleurschifting in de optiek, in het glas van objectieven, ontstaan.
Chromatische aberratie kan je alleen voorkomen door betere lenzen te gebruiken. Soms heten die APO lenzen, maar er zijn ook ontwerpen die zo goed zijn als Apo lenzen, maar dan staat het er niet op. `Apo` staat voor Apochromatisch en betekent dat men de secondaire kleurfout zover onderdrukt heeft dat nu 3 kleuren in focus zijn en niet 2 zoals bij Achromatische lenzen. Er is dan nog steeds een fout, maar die is minder storend. Zie ook bij de A. van de woordenlijst.
Zie ook: Lensfouten op Fotopedia.
en Chromatische Aberratie op PhotoPlaza.

Circle of Confusion
Verstrooiingscircel. Wanneer je een objectief scherp stelt op een bepaald punt zal alles wat verder weg of dichterbij ligt in het beeld een kleine onscherpe circel vormen
Scherptediepte is het gebied in de object ruimte (de dingen die je fotografeert) waarbinnen de afbeelding op de foto scherp genoemd wordt. Dat `scherp` is een afspraak gebaseerd op hoe een puntbron (zoals een ster) afgebeeld wordt op de film of chip.
De doorsnede van het schijfje dat van die puntbron ontstaat is de `Circle of Confusion` en die heeft een bepaalde toelaatbare doorsnede bij een gegeven film of chip formaat.
Zie voor verdere uitleg:Artikel over scherptediepte in Fotopedia
Lees ook hier: Dit Topic op PhotoPlaza.

Close up
Bij een close up foto wordt een bepaald deel van het onderwerp heel erg sterk naar voren gehaald. De rest van de omgeving wordt genegeerd en alleen het onderwerp wordt sterk ingezoomd in beeld gebracht.

Copyright
Auteursrecht is het recht van de auteur, de maker van een werk om te bepalen hoe, waar en wanneer zijn werk wordt gepubliceerd of vermenigvuldigd. Dit recht ontstaat vanzelf bij het maken van zo`n werk.

Contrast
1] In het oog vallende tegenstelling.
2] Helderheid in schakering van kleuren.
In de fotografie verwijst dit begrip naar verhoudingen tussen lichte en donkere elementen in de foto.

Compressie
Samendrukken van informatie.
Dit is een van de gevaarlijkste bewerkingen, zeker als het direct in de camera gebeurt. Compressie wordt gebruikt om een beeld in een kleiner bestand op te slaan dan eigenlijk nodig zou zijn op basis van de data die uit de CCD komt. Dit lijkt mooi omdat er dan meer plaatsje op de geheugenkaart passen. Veel compressie methoden (JPEG, GIF) verliezen echter data en dat betekent dat je eigenlijk net zo goed, of misschien wel beter, een kamera had kunnen kopen met minder pixels. Een bekend verschijnsel bij bv JPEG is het uitvlakken van gebieden met veel detail of het veranderen van een kleur tot een kleur die erop lijkt. De compressie gaat er dan vanuit dat dit voor de gebruiker ook als 1 vlak-kleur zou zijn gezien als hij de compressie niet had gedaan. Hoe hoger de compressie factor, des de groter de kans op dit verschijnsel. TIFF en RAW formaten verliezen geen beeldinformatie, maar uiteraard is de compressie faktor dan ook veel lager.
Lees ook Verkleinen van bestanden op PhotoPlaza.
en ook
JPeg compressie
en de JPeg informatie op Fotopedia.

Compositiefoto
Uit verschillende delen samengestelde foto.

Compositie
Ordening van delen tot een geheel.
De compositie is een sleutelbegrip voor het maken van mooie foto`s. Het verwijst naar hoe de diverse elementen in de foto zich verhouden tot elkaar en tot het beeldkader.

CompactFlash
Een type verwijderbare geheugenkaart, verkrijgbaar in versies van 8, 16, 32, 64, 128 en 256 MB. Er bestaan twee soorten: Type I (plat) en Type II (iets dikker).
Compact Flash werd in 1994 geïntroduceerd door SanDisk. De schijfjes zijn 43mm x 36mm groot en 3.3mm dik. Het kaartje heeft 50 kleine pinnetjes en de datatransfer snelheid bedraagt 8Mbit-sec (= 1 MB-sec) en zeer waarschijnlijk zijn de eerste CompactFlash kaartjes begonnen bij een grootte van 2 MB.
Tegenwoordig zijn er al Compact Flash kaarten te koop met een geheugen van 8 gigabyte. Voordeel van het CompactFlash systeem (vergeleken met de wat simpeler opgebouwde Smartmedia cards) is dat gebruik van grotere capaciteiten meestal geen probleem is: de meeste apparatuur kan moeiteloos met grotere Compact Flash kaartjes overweg zodra die op de markt komen.

Coulisse-effct
Beeld met een zekere dieptewerking door iets van beplanting of bebouwing op de voorgrond te laten zien.
Wordt toegepast vooral in landschapsfotografie.

Croppen
Bijsnijden van een foto. Wordt gedaan in een fotobewerkingsprogramma. Uitsnijden van het gewenste deel van een foto.

Cropfactor
Als je gewend bent te werken met bv een 50mm-objectief op een analoge camera en je koopt daarna een dSLR met bv een cropfactor van 1,6x dan zijn er verschillen. Vanwege de cropfactor zal ahw een uitsnede van het beeld worden gebruikt, waardoor het beeld van een 50mm-objectief lijkt op het beeld van een 80mm (1.6 x 50).
Het perspectief zal echter dat van een 50mm-objectief blijven aangezien het objectief fysiek niet gewijzigd is. Om het in analoge termen uit te drukken, lijkt het alsof je van je 50mm-foto alleen het middendeel afdrukt in de doka. Het beeld blijft onveranderd dat van een 50mm-foto.

Daguerreotype
De procedure van Louis Daguerre waarbij een gepolijste, met een zoutoplossing voorbereide, zilveren plaat wordt gebruikt. Deze levert na blootstelling (ontwikkelen) aan kwikdampen positieve, spiegelende beelden. Deze beelden waren destijds gedetailleerder dan de eerdere procedures. Vanwege het feit dat er geen negatief wordt gebruikt, zoals bij de hedendaagse fotografie, was het niet mogelijk om meerdere afdrukken te maken. Een Daguerreotype-foto is daarom uniek.
Daguerre wordt gezien als één van de uitvinders van fotografie.

DDL
Door De Lens, zie ook TTL. Through The Lens

Dedicated Flitser
De meest geavanceerde flitser is de dedicated flitser. Dit zijn flitsers die speciaal ontworpen zijn om samen te werken met bepaalde type camera`s. Voor het meten van de belichting wordt het meetsysteem (DDL, door de lens, of TTL) van de camera gebruikt. Dit verzekert de fotograaf van een goede belichting zonder dat hij-zij iets hoeft in te stellen op de flitser zelf.

DIN
Deutsche Industrie Norm. Duitse aanduiding voor de filmgevoeligheid. Omdat men van logaritmische metingen uitging werd een verdubbeling van de filmgevoeligheid aangegeven door het gevoeligheidsgetal met 3 te verhogen. Een 100 ASA film was 21 DIN. Een 200 ASA film werd dan 24 DIN. Deze norm is inmiddels internationaal vervangen door de ISO-norm waarin de Duitse DIN-standaard en de Amerikaanse ASA-standaard gecombineerd worden in : 100-21 ISO.

Digitale zoom
Behalve de naam heeft dit niets te maken met de echte zoom van een digitale camera. Bij digitale zoom wordt uit de gemaakte foto een deelvergroting gemaakt en vervolgens wordt deze uitsnede opgeslagen als nieuwe foto. Hierbij moet je er rekening mee houden dat de resolutie van de foto evenredig afneemt met het aantal keer dat je digitaal inzoomt.

Digitale beeldbewerking
Het bewerken van afbeeldingen die op een computer gemaakt zijn of die gedigitaliseerd zijn of uit een andere digitale bron gemaakt zijn. Ook wanneer er een afbeelding gescand is, d.w.z. vervaardigd met een scanner, waarbij een afdruk als een digitaal bestand opgeslagen wordt, wordt vaak naderhand m.b.v. een grafisch programma de afbeelding bewerkt.
De bewerking dient ervoor om het beeld te verbeteren, of om een artistieke bewerking toe te passen of om de aandacht meer op een bepaald onderdeel te richten.
Het bekendste digitale beeldbewerkingsprogramma is Photoshop.

Diffuus licht
1] (van straling) ongelijkmatig teruggekaatst.
2] Egaal, gelijkmatig licht zonder harde schaduwen. Bij diffuus licht is het niet, of slechts moeilijk, te bepalen uit welke richting het licht komt. Licht wat verdeeld wordt door mist is een vorm van diffuus licht.

Diaprojector
Een toestel dat gebruikt wordt om dia`s op een projectiewand of projectiescherm te projecteren. In de diaprojector bevindt zich een sterke lamp van 100 tot 500 Watt, die via diverse lenzen een dia belicht.

Diafragmaringen of -vlekken
Lichte, hoekige vlekken die meestal diagonaal over een foto lopen. Ze worden veroorzaakt door schuin in de lens vallend zonlicht. Het gebruik van een zonnekamp kan dit verschijnsel voorkomen.

Diafragma
1] Schermpje met verstelbare opening voor het objectief van een camera,waardoor de hoeveelheid invallend licht geregeld kan worden => lensopening.
2] Het diafragma duidt de maat aan van de opening in het objectief waar het licht doorheen valt. Diafragma waarden worden uitgedrukt in getallen die `F-stops` worden genoemd. Een klein diafragma (kleine opening) heeft een groot getal (F-22 is bijvoorbeeld niet groter dan een speldenknop), terwijl een groot diafragma (grote opening) aangeduid wordt met een klein getal. De reeks waarden die je in kunt stellen is afhankelijk van het objectief dat op een camera in gemonteerd. Doordat het veranderen van de diafragmawaarde gevolgen heeft voor de hoeveelheid licht dat op de film valt, moet ook de sluitertijd aangepast worden om de film goed te belichten. Daarnaast heeft de keuze van de diafragmawaarde gevolgen voor de scherptediepte.
Lees ook: Dit Artikel Diafragma op PhotoPlaza.
en ook diafragma en snelheid op PhotoPlaza.

Dia
1] Fotografische afdruk op doorzichtig materiaal voor projectie => diapositief, lichtbeeld.
2] Met een zgn. omkeerprocédé positief ontwikkelde kleuren- of zwartwitfoto op transparant materiaal.
Kleurenfoto`s voor publicatiedoeleinden werden meestal als dia gemaakt. In toenemende mate worden hiervoor echter digitale camera`s ingezet.
Ten behoeve van het bekijken via projectie of viewer plegen dia`s te worden ingeraamd in diaraampjes van bijvoorbeeld karton of plastic, die ook voorzien kunnen zijn van glaasjes om het dia vlak te houden. Zonder glas ziet men wel eens dat een dia, onder invloed van de hitte van de projectielamp, uit de scherpte springt (`ploppen`).

Doortekening
Delen van de foto die heel licht of juist heel donker zijn, maar waar toch nog structuur in te zien is. Bijvoorbeeld de schaduwkant van een boom waarin nog wel de structuur van de schors te zien is.

Doka
Vertrek waarin foto`s worden ontwikkeld en afgedrukt [donkere kamer].
Een doka is een lichtdichte ruimte die geheel donker kan worden gemaakt zodat er met lichtgevoelige materialen kan worden gewerkt, met name voor de fotografie. Bij veel soorten zwart-wit materiaal kan wel bij speciaal rood, niet te fel oranje, of lantaarnpaalgeel (natriumdamp) licht worden gewerkt.

DOFcalculator
Programma om de scherptediepte te berekenen.
En dit is de beste: DOF calculator.

DOF
Depth of Field. Scherptediepte. Zie ook bij de S.

Draadontspanner
Schakelaar die via een draad of draadloos met de camera verbonden wordt en waarmee je een foto kunt maken zonder de ontspanknop in te drukken. Wordt meestal gebruikt in combinatie met een statief om zo trillingen, veroorzaakt door het indrukken van de ontspanknop, te voorkomen.

DSRL
Digital Single Reflex Lens.
Digitale Spiegelreflex camera.

Dubbelopname
Een foto maken door één negatief (film) meer keren te belichten.

DX-code
Afkorting van Data eXchange. De DX-code is de combinatie van zilveren en zwarte blokken op de zijkant van een kleinbeeld filmrolletje. Hiermee kan de camera automatisch de filmgevoeligheid aflezen.

Dynamisch bereik.
In de fotografie wordt vaak veel gesproken over het dynamische bereik van films en sensoren. Hoeveel stops aan belichting kan een sensor of film aan.
Het gaat dan om de breedte van informatie van licht naar donker. Het dynamisch bereik wordt gemeten van 0 (zuiver wit) tot 4,0 (zuiver zwart), maar geen enkele film of CCD is nog in staat om het hele bereik te omvatten. Een CCD of film met 0,3 DMin tot 3,5 DMax heeft een dynamisch bereik van 3,2 D.
Lees verder over: - stops en kleurdiepte van een monitor, een afdruk en het menselijk oog.
op PhotoPlaza.

En profil
is een Franse uitdrukking die ook in het Nederlands wordt gebruikt om te zeggen `van ter zijde`, meestal gebruikt bij personen of afbeeldingen van personen. Hierdoor kun je duidelijk het profiel of silhouet van de zijkant zien, maar is het gezicht meestal nog gewoon goed zichtbaar
Portretfoto waarbij het gezicht van opzij gefotografeerd wordt.

En face
is een Franse uitdrukking die ook in het Nederlands wordt gebruikt en betekent `van voren`, meestal gebruikt bij afbeeldingen van personen. Een persoon is en face afgebeeld als hij recht van voren is geschilderd of gefotografeerd En face is het tegenovergestelde van het frequenter gebruikte `en profil`.
En face is een portretfoto waarbij het gezicht direct de camera inkijkt.

Extender/extensiontubes
Extender is de naam die vaak wordt gebruikt om teleconverters aan te duiden.. Dit is een lenzenstelsel dat tussen de body van de camera en de lens wordt gezet om de effectieve brandpuntsafstand van deze lens te vergroten.
Meest gebruikte teleconverters zijn de 1.4x en de 2.0x, bij gebruik van een 1.4x bij een 200mm lens wordt de effectieve brandpuntsafstand 280mm.
Een andere variant van de extender is de zogenaamde tussenring. Deze bevatten geen glas en zijn eigenlijk harde ringen met contacten om de elektronica van de lens door te geven aan de camera. Het doel is om de brandpuntafstand zo te verlengen dat je met normale lenzen macrofoto`s kunt maken. Meestal worden ze geleverd in setjes van 3 ringen van verschillende hoogte. Het voordeel is dat ze relatief voordelig zijn. Het nadeel is dat het ten koste gaat van de lichtopbrengst van je lens én dat ze een zeer kleine scherptediepte opleveren. (zie ook T: tussenringen)

EXIF
Het Exchangable Image Format is een JPEG-variant waarbij naast het beeld zelf ook andere gegevens bewaard worden, zoals het cameratype, de datum van de opname, diafragma, sluitertijd en zoomfactor. Beeldbewerkingssoftware bevat meestal een functie om de EXIF-informatie te tonen.

Filters
Filters beinvloeden het licht voordat het de gevoelige laag bereikt.
Zie ook bij de K, voor kleurenfilters en bij P. voor polarisatiefilter.
Lees ook: Artikel over Filters in Fotopedia.

Filmsnelheid
Een ander woord voor filmgevoeligheid.

Filmgevoeligheid
(ISO-waarde)De filmgevoeligheid is een waarde die de mate van gevoeligheid voor licht van de film aangeeft. Hoe hoger de ISO-waarde, hoe gevoeliger de film. De ISO filmgevoeligheid is een waarde die is vastgesteld overeenkomstig de normen van de International Standards Organization (ISO).
Hoe hoger het ISO getal hoe lichtgevoeliger de film is en hoe meer kans op korrel (of ruis bij digitaal).

Film
Strook lichtgevoelig materiaal voor foto- of filmopnamen => filmstrook, pellicule.
Film is er in vele vormen, kleuren, merken en maten. Elke film heeft zo zijn specialiteit en zijn beperkingen.
De meest gangbare maat is 35 mm. Dat is kleinbeeld.
Kleur of zwart-wit is de eerste keuze. Dan: Dia of kleurnegatief, een hoge filmgevoeligheid of een lage filmgevoeligheid. En dan heb je ook nog de zgn. professionele en consumenten films. Gebruik bij voorkeur professionele films. Deze zijn te herkennen aan het feit dat ze altijd in de koelkast liggen bij de handelaar. Herken je op een gegeven moment de verschillende merken een beetje en komt je film niet uit de koelkast, koop hem dan niet. Professionele films bestaan bij de gratie van consequentie; correct belicht, constante temperatuur juiste ontwikkeling door een vaklaboratorium. Er wordt veel meer zorg aan besteed en zijn uitvoeriger getest. Ze zijn niet eens veel duurder dan de consumentenfilms. Consumenten films zijn niet per definitie slechter, maar minder constant en verfijnd.
Rolfilm voor middenformaat en oudere camera`s (120 en 220 film). Een 6X4,5 camera haalt 15 foto`s uit een 120 film, een 6x6 12 foto’s en een 6x7 10 foto’s. De 120 film is goed verkrijgbaar, in kleur, zwart-wit negatief en dia; de 220 film wordt schaars. Zie ook M: Middenformaat.

Fisheye lens
Fisheye-lens (of fish-eyeobjectief) is een op een fotocamera te gebruiken lenzenstelsel met een korte brandpuntsafstand, een sterke groothoekwerking en een karakteristieke tonvormige vertekening.
De beeldweergave wijkt af van die van de meer gebruikelijke rectilineair groothoekobjectieven. Dat geeft namelijk alle rechte lijnen recht weer, terwijl een fish-eye objectief alleen rechte lijnen, die door het midden van het beeld lopen, recht afbeeldt. Een fish-eye objectief geeft een tonvormig vervormd uitziend beeld, vergelijkbaar met het gereflecteerde beeld in een kerstbal.

Flitssynchronisatie
De juiste sluitertijd die synchroniseert met de flitser. De sluiter moet namelijk volledig open zijn voordat de flitser af mag gaan. Is dat niet het geval, dan wordt een deel van de foto zwart. Bij de juiste flitssynchronisatietijd valt de lichtpuls van de flits precies op het moment dat het sluitergordijn geheel geopend is. Afhankelijk van de gebruikte camera zijn synchronisatiesnelheden mogelijk van 1-30 sec, 1-60 sec, 1-90 sec, 1-125 sec of 1-250 sec. De flitser synchroniseert wel met langere sluitersnelheden, maar niet met kortere.

Foto
1] Fotografische opname
2] Afdruk van een fotografische opname
Een vereeuwiging van een plaats, persoon, situatie of dergelijke vastgelegd op een visuele beeldhoudende drager.

Focus
1] Brandpunt.
2] Focussen: de camera scherpstellen.
Focus is het scherpstellen van een camera op een bepaald onderwerp wat zich in het beeld bevindt. Dit zal scherp worden afgebeeld op de foto en de rest eromheen zal minder scherp te zien zijn op de uiteindelijke afdruk.

Fresnel-lens
Een lens met concentrische ringen die er voor zorgt dat er ook in de hoeken van het beeld evenveel licht aanwezig is als in het midden, zodat het licht mooi gelijkmatig verdeeld is.

F-getal (Met hoofdletter)
Het F-getal of openingsverhouding is een begrip dat in de optica, fotografie en astronomie gebruikt wordt. Het F-getal van een lens of telescoop is gelijk aan de brandpuntsafstand van de lens (f) gedeeld door waarde van het diafragma (D) en staat voor de diameter van de diafragma-opening in millimeters
Een schaal van getallen die de grootte van het diafragma aangeven, bijvoorbeeld F2.8, F4, F5.6, F8 etc. Een aantal stapjes van een diafragma getal naar een andere wordt ook wel stops genoemd. Het getal is afgeleid van de lensopening. Hoe groter het F-getal, hoe kleiner de opening en hoe minder licht er op de film valt.
De brandpuntafstand van een lens wordt ook wel met een f-getal aangeduid (kleine letter).

Gamma
1] Naar sterkte, intensiteit enz. geordende reeks => scala.
2] De verhouding tussen donker en licht op je scherm
Als je foto`s op je monitor bekijkt met het doel om ze vervolgens af te drukken, moet je zeker zijn dat je monitor de juiste gamma-instelling heeft. Als je monitor niet goed afgesteld is, dan zal de afdruk niet overeenkomen met wat je op het scherm ziet. De beeldsensor van een digitale camera is een lineair apparaat, wat wil zeggen dat verdubbeling van het invoersignaal (=belichting) een verdubbeling betekent van het uitvoersignaal. Een beeldscherm van een computer is echter niet lineair, waardoor een digitale foto donkerder oogt met verlies van detail in de donkere partijen en lichte kleuren juist extra licht overkomen. Om dit te voorkomen wordt het invoersignaal elektronisch gecorrigeerd, zodat donkere gebieden worden versterkt en lichte gebieden afgezwakt. Dit proces wordt Gamma-correctie genoemd en zorgt ervoor dat de monitor het lineaire signaal van de digitale camera kan verwerken.
Om de kleuren van je digitale foto`s natuurgetrouw te reproduceren op je beeldscherm, kunt je software gebruiken bijgevoegd bij je videokaart of programma`s als Adobe Gamma geleverd bij Adobe Photoshop
Lees ook:
Dit Topic op PhotoPlaza
en doe de Gamma-test op Fotopedia

Gevoelige Laag
Film of chip.
Zie voor meer uitleg: De Gevoelige Laag in Fotopedia.

Gereflecteerde lichtmeting
Een lichtgevoelige cel in de camera of van de lichtmeter, bepaalt hoeveel licht er van het onderwerp naar de camera wordt gereflecteerd.

GIF
Een bestandsindeling voor het opslaan van afbeeldingen in digitale vorm.
GIF is de afkorting van Graphics Interchange Format, een grafische bestandsindeling met pixels. GIF ondersteunt kleuren, verschillende resoluties, animatie en een transparante achtergrond. Het aantal kleuren in een GIF-bestand is beperkt tot maximaal 256 (door het gebruik van 8 bits), die elk wel uit 262.144 verschillende gekozen kunnen worden.
Lees ook: GIF- animatie op Fotopedia.

Groothoekobjectief
Groothoeklens.
1] Objectief op een fotocamera, waarmee men op korte afstand een groot beeld kan krijgen => wijdhoeklens.
2] Een groothoekobjectief verkleint altijd het onderwerp. De beeldhoek is groter dan bij standaardobjectieven, waardoor het mogelijk is meer in de foto op te nemen. Groothoekobjectieven worden vaak gebruikt bij het fotograferen in beperkte ruimtes.

Grijswaarde
De maat waarmee de lichtintensiteit voor een fotografie-opname wordt gemeten. Voor digitale fotografie geldt dat de grijswaarde de gedigitaliseerde waarde van de intensiteit van een CCD-pixel is.
Een grijswaarde (verdeling van zwart en wit) van 18% wordt in de fotografie gehanteerd voor het gemiddelde onderwerp; belichtingsmeters zijn altijd op deze waarde gekalibreerd. Dus wanneer de lichtwaarde van het onderwerp exact 18% grijs bedraagt, dan wordt er optimaal belicht.

Grijskaart
Hulpmiddel voor het meten van gereflecteerd licht.
Twee grijsvlakken zien er bij een bepaalde verlichting precies hetzelfde uitzien. Bij een andere (kleur) verlichting blijken de grijzen echter te verschillen. Als de kleuren geel, magenta en cyaan in exact dezelfde verhoudingen gemengd worden, onstaat neutraal grijs.
De camera gaat er vanuit dat hetgene wat je fotografeert een gemiddelde grijswaarde heeft van 18%.
Als dat niet zo is omdat je onderwerp te donker of te licht is kun je een grijskaart gebruiken.
Je zet de grijskaart op de plek bij datgene wat je wilt fotograferen.
Ga op de plek staan vanwaar je wilt fotograferen.
Zet de camera op spotmeting (zie de handleiding van jouw camera), en meet de belichting op de grijskaart.
Lees ook hier: Dit Topic op PhotoPlaza.

Graduele filters (Cromo-filters)
Filtering vindt plaats met een verloop van volledig transparant naar volledige filtering.
De filters kunnen ingezet worden om:
- evenwicht te brengen in belichting- en contrast van een deel van de foto
- kleur toe te voegen aan een deel van de foto
- effect toe te voegen aan een deel van de foto

Halogeen licht
Licht afkomstig van gloeilampen met halogeen gloeidraad. In dergelijk licht verschijnt het voorwerp oranjegeel op de foto. Dit kan tijdens het fotograferen verholpen worden door gebruik te maken van een lichtblauw filter of speciaal kunstlicht (type T-films).

HDR
Hight Dynamic Range
HDR(I) is een bestand dat je krijgt door een of meer opnamen van hetzelfde object op elkaar te leggen, meerdere foto’s samenvoegen. (Tenzij er een hdr camera gebruikt zou zijn)
Deze techniek heet eigenlijk HDRI : High Dynamic Range Imaging.
Dit gebeurt in Photoshop, al dan niet met een filter.
HDR oftwel High Dynamic Range is een techniek waarmee men grote verschillen tussen licht en donkere gebieden kan aanbrengen in foto’s. Het effect is vaak een soort magisch realisme.

Histogram
1] Grafische voorstelling van de frequentieverdeling d.m.v. rechthoeken => staafdiagram, staafgrafiek.
2] Op je beeldscherm kun je zelf zien of een foto goed belicht is. Een handig hulpmiddel hierbij is de functie Histogram. Dit is een grafische weergave van de verdeling van de helderheid van een foto. Het helderheidsbereik van een goed belichte standaardfoto strekt zich uit van geheel zwart naar geheel wit, met een maximum in het midden. Wordt niet het hele gebied van helderheid gebruikt of ligt de plek sterk aan de linker- (onderbelicht) of rechterkant (overbelicht), dan is de belichting vaak niet in orde. Voor een visuele beoordeling op de monitor moeten de helderheid en het contrast van de monitor goed ingesteld staan. Een hulpmiddel hiervoor is een blokjesbalk die verloopt van geheel zwart naar geheel wit. Bijna alle goede fotobewerkingsprogramma`s bieden de functie histogram aan.
Lees ook: Belichten met het Histogram op PhotoPlaza.

Highlights
Zie bij Hoge Lichten

High-key
High Key is het omgekeerde van Low Key.
Term waarmee aangeduid wordt dat een afbeelding (meestal een foto) hoofdzakelijk lichte tinten bevat. Dat kan komen door de aard van het onderwerp, maar ook door kunstgrepen na de opname. Een foto van een ijsbeer in een sneeuwlandschap is high-key.
Lichte tinten zijn het belangrijkste. Lichte achtergrond, beperkte scherptediepte om je onderwerp met de achtergrond te laten versmelten, difuus licht (dus paraplutjes of soft boxen gebruiken), zodat er weinig schaduw valt.
Lees ook: Dit Topic op PhotoPlaza.

Hoge Lichten
High Lights, de meest lichte partijen in een foto.
Een foto verbeteren door op een object meer of mooier licht laten vallen, dit kan door het gebruik van spiegeltjes en aluminiumfolie of reflectieschermen.
Lees ook hier: hoge lichten bewerken in Fotopedia.