Tasarım Tarihi
50 Followers
Recent papers in Tasarım Tarihi
Mobilya tasarımları, fikir ve sanat eserleri sahiplerinin hakları, patent, tasarım, marka ve haksız rekabet gibi birçok fikri mülkiyet koruma türüne konu olurlar. Üç boyutlu marka koruması, marka hukukunda gelişen bir alan olmasına ve... more
Mobilya tasarımları, fikir ve sanat eserleri sahiplerinin hakları, patent, tasarım, marka ve haksız rekabet
gibi birçok fikri mülkiyet koruma türüne konu olurlar. Üç boyutlu marka koruması, marka hukukunda
gelişen bir alan olmasına ve dikkate değer ekonomik etkisine rağmen fikri mülkiyet ve tasarım
alanyazınında yeterince irdelenmemiştir. Bu çalışmanın amacı, üç boyutlu marka olarak korunan
mobilya tasarımlarının tasarım ve fikri mülkiyet biyografilerini araştırarak üç boyutlu marka koruması ile
diğer fikri mülkiyet koruma yolları arasındaki stratejik ve kronolojik ilişkiyi incelemektir. Vaka çalışması
yöntemiyle yürütülen bu araştırma, üç aşamada gerçekleştirilmiştir: Ön araştırma, alanyazın araştırması
ve veri tabanı araştırması, analiz ve değerlendirme. Yapılan ön araştırma, alanyazın araştırması ve
ayrıntılı veri tabanı araştırması sonucunda üç boyutlu marka olarak korunan beş mobilya tasarımı
saptanmıştır: “Minder sepeti” yapısıyla Le Corbusier Koltuğu, kalıplanmış kontrplak ve deriden oluşan
rahat tasarımıyla Eames Lounge Koltuğu, çapraz iskeleti ve dikdörtgen deri minderleriyle Barcelona
Koltuğu, alüminyum Navy Sandalyesi ve ayarlanabilir Tripp Trapp Sandalyesi. Bu tasarımların, ağırlıklı
olarak, tasarım tarihinde “ikonik” veya “klasik” olarak adlandırılan, müzelerde sergilenen, fikri mülkiyet
hakları açısından birçok davaya ve koruma türüne konu olan örnekler oldukları görülmüştür. Bu
çalışmada, üç boyutlu marka olarak korunan bu ikonik mobilya tasarımlarından Barcelona Koltuğu ve
Tripp Trapp Sandalyesi vaka çalışması olarak ele alınmaktadır. Vaka çalışmaları, ikonik mobilya
tasarımlarının, ilk olarak patent korumasına konu olduklarını ve ayrıca fikir ve sanat eserleri sahiplerinin
hakları kapsamında korunduklarını göstermektedir. Patent koruması sonlandığında, fikir ve sanat
eserleri sahiplerinin hakları kapsamında korunmaya devam eden tasarımların benzerlerinin üçüncü
şahıslar tarafından piyasaya sunuldukları görülmektedir. Hak sahipleri, ekonomik ve sembolik
değerinden faydalanmaya devam edebilmek amacıyla bu ikonik tasarımların üç boyutlu şekillerini üç
boyutlu marka olarak tescil ettirerek tasarımları süresiz koruma yoluna gitmişlerdir. Üç boyutlu marka
olarak korunan ikonik mobilya tasarımlarını, tasarım biyografisi ve fikri mülkiyet koruması biyografisi
eksenlerinde inceleyen ve görsel vaka çalışması olarak sunan bu çalışma, uzun erimli ve çeşitlendirilmiş
bir fikri mülkiyet koruma stratejisi geliştirme ihtiyacına ve ikonik mobilya tasarımları açısından üç boyutlu
marka korumasının sağladığı olanaklara dikkat çekmektedir. Tasarım tarihinin fikri mülkiyet koruması
tarihi ile kesiştiği alandan beslenen bu çalışma, tasarımlar için fikri mülkiyet koruma stratejilerinin
geliştirilmesinde tarihsel bir yaklaşımın ön araştırması niteliği de taşır.
gibi birçok fikri mülkiyet koruma türüne konu olurlar. Üç boyutlu marka koruması, marka hukukunda
gelişen bir alan olmasına ve dikkate değer ekonomik etkisine rağmen fikri mülkiyet ve tasarım
alanyazınında yeterince irdelenmemiştir. Bu çalışmanın amacı, üç boyutlu marka olarak korunan
mobilya tasarımlarının tasarım ve fikri mülkiyet biyografilerini araştırarak üç boyutlu marka koruması ile
diğer fikri mülkiyet koruma yolları arasındaki stratejik ve kronolojik ilişkiyi incelemektir. Vaka çalışması
yöntemiyle yürütülen bu araştırma, üç aşamada gerçekleştirilmiştir: Ön araştırma, alanyazın araştırması
ve veri tabanı araştırması, analiz ve değerlendirme. Yapılan ön araştırma, alanyazın araştırması ve
ayrıntılı veri tabanı araştırması sonucunda üç boyutlu marka olarak korunan beş mobilya tasarımı
saptanmıştır: “Minder sepeti” yapısıyla Le Corbusier Koltuğu, kalıplanmış kontrplak ve deriden oluşan
rahat tasarımıyla Eames Lounge Koltuğu, çapraz iskeleti ve dikdörtgen deri minderleriyle Barcelona
Koltuğu, alüminyum Navy Sandalyesi ve ayarlanabilir Tripp Trapp Sandalyesi. Bu tasarımların, ağırlıklı
olarak, tasarım tarihinde “ikonik” veya “klasik” olarak adlandırılan, müzelerde sergilenen, fikri mülkiyet
hakları açısından birçok davaya ve koruma türüne konu olan örnekler oldukları görülmüştür. Bu
çalışmada, üç boyutlu marka olarak korunan bu ikonik mobilya tasarımlarından Barcelona Koltuğu ve
Tripp Trapp Sandalyesi vaka çalışması olarak ele alınmaktadır. Vaka çalışmaları, ikonik mobilya
tasarımlarının, ilk olarak patent korumasına konu olduklarını ve ayrıca fikir ve sanat eserleri sahiplerinin
hakları kapsamında korunduklarını göstermektedir. Patent koruması sonlandığında, fikir ve sanat
eserleri sahiplerinin hakları kapsamında korunmaya devam eden tasarımların benzerlerinin üçüncü
şahıslar tarafından piyasaya sunuldukları görülmektedir. Hak sahipleri, ekonomik ve sembolik
değerinden faydalanmaya devam edebilmek amacıyla bu ikonik tasarımların üç boyutlu şekillerini üç
boyutlu marka olarak tescil ettirerek tasarımları süresiz koruma yoluna gitmişlerdir. Üç boyutlu marka
olarak korunan ikonik mobilya tasarımlarını, tasarım biyografisi ve fikri mülkiyet koruması biyografisi
eksenlerinde inceleyen ve görsel vaka çalışması olarak sunan bu çalışma, uzun erimli ve çeşitlendirilmiş
bir fikri mülkiyet koruma stratejisi geliştirme ihtiyacına ve ikonik mobilya tasarımları açısından üç boyutlu
marka korumasının sağladığı olanaklara dikkat çekmektedir. Tasarım tarihinin fikri mülkiyet koruması
tarihi ile kesiştiği alandan beslenen bu çalışma, tasarımlar için fikri mülkiyet koruma stratejilerinin
geliştirilmesinde tarihsel bir yaklaşımın ön araştırması niteliği de taşır.
- by Ezgi Oğuz and +1
- •
- Tasarım Tarihi
Tekstil, insanın dış etkenlerden korunma ve örtünme ihtiyacı sonucunda or-taya çıkmıştır. Tasarım ise günümüzde kullanılan anlamına, Endüstri Devrimi sonrasında yaşanan zanaat ve makine birlikteliği ile ulaşmıştır. Bu bağlamda tekstil... more
Tekstil, insanın dış etkenlerden korunma ve örtünme ihtiyacı sonucunda or-taya çıkmıştır. Tasarım ise günümüzde kullanılan anlamına, Endüstri Devrimi sonrasında yaşanan zanaat ve makine birlikteliği ile ulaşmıştır. Bu bağlamda tekstil tasarım tarihinin, Endüstri Devrimi'nden günümüze kadar olan süreci kapsadığı söylemek mümkündür. Dokuma, örme, baskı ve giyim tasarımı alt başlıklarında ele alınan tekstil tasarım tarihinin zanaattan dijitale kadar deği-şimi, 20. yüzyıldan günümüze teknolojik ilerlemeler ile sosyo-kültürel yapı ekseninde ele alınmıştır. Amaç, dönemlerin öne çıkan tasarımları üzerinden tekstil tasarım tarihinin değişim sürecinin ana hatlarını çıkarmak ve bundan sonra yapılacak araştırmalara bir basamak oluşturmaktır.
Textile has emerged as a result of human needs for covering and protection from external factors. The design has got todays meaning by the beginning of mass production as a result of the developing technology with the Industrial Revolution. In this context, the history of textile design covers the period from the Industrial Revolution to the present day. The change of the textile design history from crafts to digitalization in the 20th century which has been studied under weaving knitting printing and apparel design subtitles is discussed in the axis of technological advances and socio-cultural structure. With the aim to indicate outlines of changes in textile design history by the inspiring designs of era and to form a step to the researches to be in further research.
Textile has emerged as a result of human needs for covering and protection from external factors. The design has got todays meaning by the beginning of mass production as a result of the developing technology with the Industrial Revolution. In this context, the history of textile design covers the period from the Industrial Revolution to the present day. The change of the textile design history from crafts to digitalization in the 20th century which has been studied under weaving knitting printing and apparel design subtitles is discussed in the axis of technological advances and socio-cultural structure. With the aim to indicate outlines of changes in textile design history by the inspiring designs of era and to form a step to the researches to be in further research.
Katolik Kilisesi’nin siyasal etkinliklere eğilim göstererek halkı dinsel ve ekonomik açıdan zorlaması sonucunda gelişen Protestan Reformu, 17. yüzyılda Kilise’nin mutlak otoritesine alternatif sunabilecek başka spesifik mezheplerin de... more
Katolik Kilisesi’nin siyasal etkinliklere eğilim göstererek halkı dinsel ve ekonomik açıdan zorlaması sonucunda gelişen Protestan Reformu, 17. yüzyılda Kilise’nin mutlak otoritesine alternatif sunabilecek başka spesifik mezheplerin de ortaya çıkmasına zemin oluşturmuştur. Avrupa’nın tinsel revizyon süreci olarak deneyimlediği mevcut şartlar altında temelleri atılan ve yeryüzünde daha muntazam bir toplumsal kurgu yaratabilmenin mümkün olduğuna inanan Shakerların tarihsel gelişimlerinden -kanonik inançları ile biçimlendirdikleri- özgün tasarım anlayışlarına kadar tanıklık ettiği tüm süreç mekân ölçeğinde mobilya gelenekleri üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırma konusunun kuramsal sınırlılıklarına yeni bir bakış açısı kazandırmak maksadıyla kapsamlı literatür taraması yapılmış ve mevcut tarihsel süreç içerisinde Shaker tasarım kültürünün oluşumuna yönelik kabul gören tüm yaklaşımlar tanımlı hale getirilerek tinsel öğretilerin mobilya ile temsil edilmesine yönelik pratikler detaylandırılmıştır. Bu bağlamda Shakers hareketinin ruhsal motivasyonu ile tasarım yaklaşımları arasında mobilya ölçeğinde iletişim kurabilmek maksadıyla alegorik ve hermenötik yöntemlerden yararlanılmıştır. Tarihsel model kullanılarak gerçekleştirilen bu nicel araştırmanın sonucunda; spiritüel yaklaşımlarını tasarım alışkanlıklarına aktaran ve mekânsal yönelimlerini manevi dünyalarının önemli katmanlarından biri haline getiren Shakers hareketinin benzersiz tasarım reflekslerini 20. yüzyılın fayda, basitlik ve güzellik gibi yol gösterici prensipleriyle kesiştiren mekânsal donatı ve mobilya örnekleri üretildiği dönemin dinsel, kültürel ve sosyal koşulları dikkate alınarak irdelenmiş ve günümüze ulaşan dizgesiz birçok bilgi sentezlenerek konuya ilişkin mevcut yazına katkı sağlamak amaçlanmıştır.
In Turkey, the Design Museum started to become a necessity with an increase in the number of Design Museum around the world, and when they gained prominence in the 2000s with the popularization of design. The importance of the study is to... more
In Turkey, the Design Museum started to become a necessity with an increase in the number of Design Museum around the world, and when they gained prominence in the 2000s with the popularization of design. The importance of the study is to document, classify, and examine the management structures of the Design Museum around the world, which are still not fully discussed by academics in Turkey and elsewhere. The selected museums, which is named as “Design Museum”, examined under the management, education, collection, exhibition ve financial structures. In this thesis, within the research data, given a compatible road map for a Design Museum in Turkey, in relation to Turkey's political, economic ve cultural structure.
Keywords: Museum Management, Design Museum, Design History.
---
Özellikle, 2000’li yıllarda, tasarımın popülerleşmesiyle önem kazanan ve sayıları gün geçtikçe artan tasarım müzeleri, Türkiye’de de bir ihtiyaç olarak gündeme gelmeye başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, dünyadaki başlığı “Tasarım Müzesi” olan müzeleri belgelemek ve araştırma için seçilen farklı özelliklerdeki müzelerin yönetim yapılarını incelemek ve gelecekte Türkiye’de kurulacak bir Tasarım Müzesi’nin kuruluş sürecine katkıda bulunmaktır. Araştırmanın önemi, dünyadaki Tasarım Müzeleri’ni idari, coğrafi, tema ve koleksiyonuna göre inceleyerek bir değerlendirme sunmasıdır. Araştırma bölümünde seçilen “Tasarım Müzesi” başlığı altındaki müzeleri ise; yönetim yapıları, koleksiyon, eğitim, sergi ve finansal kaynak başlıkları altında incelemektedir. Bu tezde ortaya çıkan veriler doğrultusunda, Türkiye’nin politik, ekonomik ve kültürel yapısıyla uyumlu bir Tasarım Müzesi için yol planı ve öneriler sunulmuştur.
Anahtar kelimeler: Müze Yönetimi, Tasarım Müzeleri, Tasarım Tarihi.
Keywords: Museum Management, Design Museum, Design History.
---
Özellikle, 2000’li yıllarda, tasarımın popülerleşmesiyle önem kazanan ve sayıları gün geçtikçe artan tasarım müzeleri, Türkiye’de de bir ihtiyaç olarak gündeme gelmeye başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, dünyadaki başlığı “Tasarım Müzesi” olan müzeleri belgelemek ve araştırma için seçilen farklı özelliklerdeki müzelerin yönetim yapılarını incelemek ve gelecekte Türkiye’de kurulacak bir Tasarım Müzesi’nin kuruluş sürecine katkıda bulunmaktır. Araştırmanın önemi, dünyadaki Tasarım Müzeleri’ni idari, coğrafi, tema ve koleksiyonuna göre inceleyerek bir değerlendirme sunmasıdır. Araştırma bölümünde seçilen “Tasarım Müzesi” başlığı altındaki müzeleri ise; yönetim yapıları, koleksiyon, eğitim, sergi ve finansal kaynak başlıkları altında incelemektedir. Bu tezde ortaya çıkan veriler doğrultusunda, Türkiye’nin politik, ekonomik ve kültürel yapısıyla uyumlu bir Tasarım Müzesi için yol planı ve öneriler sunulmuştur.
Anahtar kelimeler: Müze Yönetimi, Tasarım Müzeleri, Tasarım Tarihi.
Üç boyutlu markalar, marka ve tasarım arasındaki sınır hattında yer alır. Mercedes-Benz marka araçların üç köşeli yıldız amblemi, Toblerone çikolatasının üçgen prizma şekli, Clipper çakmağının yuvarlatılmış gövde şekli ve Coca-Cola... more
Üç boyutlu markalar, marka ve tasarım arasındaki sınır hattında yer alır. Mercedes-Benz marka araçların üç köşeli yıldız amblemi, Toblerone çikolatasının üçgen prizma şekli, Clipper çakmağının yuvarlatılmış gövde şekli ve Coca-Cola şişesinin kapanan etek şeklindeki hatları, ticari başarıya ulaşmış ikonik tasarımlarıyla üç boyutlu markaların ilk akla gelen örnekleri arasındadır. Üç boyutlu markalar, marka hukukunda gelişen bir alan olmasına ve dikkate değer ekonomik etkisine rağmen fikri mülkiyet ve tasarım alanyazınında yeterince incelenmemiştir. Bu çalışmanın amacı, üç boyutlu markaların tasarım ve fikri mülkiyet biyografilerini araştırarak üç boyutlu marka koruması ile diğer koruma yolları arasındaki stratejik ve kronolojik ilişkiyi incelemektir. Fikri mülkiyet veri tabanları ve alanyazın taramasına dayanan bu çalışma, üç boyutlu marka olarak korunan üç boyutlu şekilleri, tasarım tarihi ve fikri mülkiyet koruması tarihi eksenlerinde inceleyerek yeniden kavramsallaştırır ve üç ana grup altında sınıflandırır. Birinci grupta, üç boyutlu marka olarak korunan tasarım ikonları yer almaktadır; bunlar genellikle uzun bir tasarım geçmişine sahiplerdir, farklı türlerde fikri mülkiyet korumasına konu olurlar; bu gruba örnek olarak Coca-Cola şişesinin ve Crocs terliğinin şekli verilebilir. İkinci grupta, üç boyutlu marka olarak korunan mimarlık ikonları yer alır; bu gruba örnek olarak San Francisco’daki Transamerica Pyramid binasının ve New York’taki Chrysler binasının şekli verilebilir. Üçüncü grupta, üç boyutlu marka olarak korunan, yıkıcı yenileşim içeren teknoloji ikonları yer alır; bu gruba örnek olarak iPhone akıllı telefonun üç boyutlu şekli ve iPod taşınabilir medya çaların şekli verilebilir. Tasarım tarihinin fikri mülkiyet tarihi ile kesiştiği alandan beslenen bu çalışma, üç boyutlu şekillerin fikri mülkiyet koruma stratejilerinin uzun erimli planlanmasında ve yeni koruma stratejilerinin geliştirilmesinde umut vadeder.
- by Ezgi Oğuz and +1
- •
- Tasarım Tarihi