Sosyal Devlet

Anayasamıza göre Spor kavramına ilişkin temel betimlemeler, 59. Maddede yer alan biçimde "Devlet, her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alır, sporun kitlelere yayılmasını teşvik eder. Devlet başarılı sporcuyu korur" şeklinde ifade edilmektedir. Bu bağlamda devletin spor kavramını bir sosyal hak olarak doğrudan düzenlemediği anlaşılmaktadır. Ve fakat spor kavramı niteliği itibariyle devletin asli kurumlarınca desteklenen bir hak olgusu olarak nitelendirilmektedir.

Yunan siyasi düşüncesi açık-seçik biçimde ancak M.Ö. VI. Yüzyıl'da oluşmaya başlamıştır. Daha önceleri, ortaya çıkan eserler yazınsal türde idiler. Yunan düşüncesini iyi kavrayabilmek için, içinde oluştuğu çevreyi bilmek zorunlu olmaktadır. ÇEVRE Çevrenin en başta gelen üç öğesi: site, kölelik kurumu ve yasalardır.

İslamiyet; "silm" kökünden, "barış" demektir. Cumhuriyet ise; farklı kültür ve kökenden, bütün insanların birlikte, barış ve bereket içerisinde yaşayacakları ve en etkin biçimde yönetime katılacakları yeni bir medeniyet dönemidir.

Adil ve evrensel hukuk kurallarının uygulanacağı... Temel insan haklarına saygı duyulacağı ve sahip çıkılacağı...

Dinle devletin barışacağı ve hayırda yarışacağı... Hür düşünce ile düzenin birbirinden yararlanacağı... Özelliğini ve güzelliğini asla yitirmeyen manevi ve ahlaki değerlerle, mutlu değişimlerin birlikte yaşanacağı bir kutlu süreç beklenmektedir.
Cumhuriyet deyince, geçmişte ve günümüzde islam adına ortaya çıkan bazı kötü ve ürkütücü örneklerin hatıra gelmemesi için ve "asla bir arada bulunmaz ve barışmaz" zannedilen Din, Devlet, Laiklik ve Demokrasi gibi kurum ve kavramların, aslında rahatlıkla uyuşabileceği gerçeğini ortaya koymak üzere bu kitap hazırlandı.

Değişik zamanlardaki hazırlıklar, ilmi konferans ve sempozyumlardaki sunumlar bir araya getirilerek ve gerekli yazı ve yorumlar da eklenerek bu eser meydana çıktı.

...

Bu kitap içerisinde Türkçe literatürde "sosyal devlet" ve "refah devleti" olarak da karşımıza çıkan, İngilizce literatürde ise "welfare state" olarak nitelendirilen sosyal refah devletini inceleyen muhtelif araştırmalar yer almaktadır. 
Çalışmamızda ilk olarak genel anlamda sosyal refah devleti ele alınmakta, sosyal refah devletinin amaç ve araçlarının bir incelemesi yapılmaktadır. 
Çalışmamızda ayrıca Avusturya İktisat Okulu, Freiburg İktisat Okulu, Chicago İktisat Okulu, Virginia Politik İktisat Okulu, Hukuk ve İktisat Yaklaşımı adı verilen düşünce akımı içerisinde şekillenen mülkiyet hakları iktisadı, kurumsal iktisat, işlem maliyetleri iktisadı, sosyal sermaye iktisadı, evrimsel iktisat, davranışsal iktisat, deneysel iktisat vb. çağdaş iktisadi düşünceler perspektifinden sosyal refah devletinin iktisadi analizi yapılmaktadır.
Çalışmamızda daha sonra sosyal refah devleti olarak ön plana çıkmış dünya ülkeleri ile birlikte Türkiye'de sosyal refah devleti uygulamalarını ele alan ve sosyal yardım alanına dahil muhtelif konularda çalışmalarımız yer almaktadır. 
Son olarak, çalışmamızda son yıllarda önem kazanmaya başlayan sosyal belediyecilik konusu da teorik anlamda değerlendirilmektedir.

Klasik dönemde gönüllü hayırseverlik faaliyeti olarak yürütülen sosyal yardımlaşma 19. yüzyılda nasıl bir dönüşüme uğradı? Nadir Özbek kitabında bu soruya teorik bir çerçeve içinde cevap veriyor.  Temel savı, 19. yüzyıl, İmparatorluğun değişim çağıdır. Değişim, kendisini en çok devletin merkezileşmesi şeklinde gösterir. Sosyal yardımlaşma gibi bir konu da ancak bu bağlamda kavranabilir. Bu çerçevede kitabın ana çatısı, monarşik refah sistemi olarak kavramsallaştırdığı II. Abdülhamid dönemi hayır faaliyetleri ile sosyal refah sistemi olarak nitelendirdiği II. Meşrutiyet dönemi sosyal yardımlaşma biçimleri arasında karşılaştırma üzerine kurulu.

Adnan Oktar (Harun Yahya)


Giriş

Türk'ün Yüksek Seciyesi, giriş

Şüphesiz 20. yüzyıl Türk tarihinde bir dönüm noktası olmuştur. I. Dünya Savaşı’nı takiben Osmanlı İmparatorluğu parçalanmış; Türk toprakları işgal edilmiştir. Milletimiz, malını, canını hatta tüm varlığını feda etmeye hazır olarak düşmanların güçlü ve modern silahlarla donanımlı ordularına karşı koymuştur. Mustafa Kemal'in önderliğinde erkek-kadın, genç-ihtiyar el ele veren Türk Milleti, bir ölüm-kalım mücadelesi olan Kurtuluş Savaşı'ndan büyük bir zaferle çıkmış; şan ve şerefle dolu olan tarihimize yeni bir sayfa daha eklemiştir. Böylece yepyeni bir Türk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti doğmuştur. Atatürk'ün çizdiği yolda kurulan Türkiye Cumhuriyeti tarihte bir çığır açmıştır.

Mustafa Kemal Atatürk söz konusu başarıların Türk Milleti'nin eseri olduğunu şöyle dile getirmiştir:

"Bu münasebetle şunu da beyan edeyim ki Türk Milleti'nin son senelerde gösterdiği harikaların, yaptığı siyasi ve sosyal inkılapların hakiki sahibi kendisidir. Sizsiniz."1
Büyük Önder, Onuncu Yıl Nutku'nda, Türk Milleti'ne olan güveninin nedenini şöyle açıklamıştır:
"Geçen zamana nispetle daha çok çalışacağız, daha az zamanda daha büyük işler başaracağız. Bunda da muvaffak olacağımıza şüphem yoktur. Çünkü, Türk Milleti'nin karakteri yüksektir..."2
Bu gerçeğin iyice bilinmesi her Türk vatandaşının üzerine düşen tarihi ve milli bir sorumluluktur. Böyle bir gerçeğin göz ardı edilmesinin yol açacağı tehlikeye Atatürk, "Bilelim ki milli benliğini bilmeyen milletler başka milletlere yem olurlar" diyerek dikkat çekmiştir. Yine Atatürk'ün söylediği gibi, "Türk çocuğu ecdadını (atalarını) tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır." Diğer bir deyişle Türkler'in daha büyük başarılara imza atabilmeleri, Türk medeniyetini, kültürünü, tarihini ve seciyesini yakından tanıyıp yaşatmalarına bağlıdır.
Türk Milleti dünya tarihine damgasını vurmuş bir millettir. Tarihe unutulmaz zaferler kazımış; üç kıtada muhteşem devletler kurmuş; asırlar boyunca uçsuz bucaksız topraklarda dinleri, dilleri, ırkları farklı milletleri adalet ve hoşgörüyle yönetmiş; ayak bastığı yerlere medeniyet götürmüş; dünya milletlerine örnek olmuştur. İşte tüm bu başarılar, Türk'ün üstün ahlak ve seciyesinden kaynaklanmıştır.

Türkler İslamiyet'i kabul etmelerinin öncesinde yüksek meziyetlere sahiptiler. Bununla birlikte dünya tarihinde gerçek anlamda söz sahibi olmaları, İslamiyet'e girmelerinden sonra gerçekleşmiştir. Türkler birçok dine girip çıkmışlardır; ancak kalıcı olan sadece İslamiyet olmuştur. Tanınmış bir tarihçimizin ifadesiyle, "İslam onun yolunu aydınlatan bir ışık olmuş ve Türk Milleti bu ışığı takip ettikçe hep yükselmiştir."3 Türk Milleti'nin özündeki değerlerin Kuran ahlakı ile birleşmesi, dünya tarihini derinden etkileyen gelişmelere yol açmıştır.
Elbette şanlı bir geçmişe sahip Türk Milleti'nin seciyesini tasvir etmeye ansiklopediler dahi yeterli değildir. Elinizdeki kitap, Atatürk'ün yukarıdaki sözünde işaret ettiği Türk'ün yüksek karakterini tanıtmak amacıyla kaleme alınmıştır. İlerleyen sayfalarda Türk tarihinin ışığında Türk'ün ahlakı, adaleti, hoşgörüsü, dürüstlüğü, tevazusu, nezaketi, iyilikseverliği, vakarı, cömertliği, tabiat sevgisi, kısacası Türk'ün üstün seciyesi gözler önüne serilecektir.

Giriş 2 0. yüzyıl boyunca çok sayıda ülke tarafından benimsenen sosyal devlet, ilk olarak Sanayi Devrimi'nin etkileriyle ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu süreçte sosyalist ve Marksist düşüncelerin, burjuvazi tarafından engelleme isteğinin de etkisiyle gelişen sosyal devlet açısından, I. ve II. Dünya Savaşları ile 1929 dünya ekonomik krizi önemli dönüm noktaları olmuştur. Özellikle II. Dünya Savaşı sonrasında genişleme eğilimi göstererek kurumsallaşan sosyal devlet, bu dönemden 1970'lere kadar olan süreçte Altın Çağını yaşamıştır. Altın çağ boyunca genişleyen sosyal devletin, gerek devlet gerekse hak ve özgürlük anlayışına olan yansımalarıyla bireylerin refahını önemli boyutlarda arttırdığı görülmüştür. Daha sonra 1970'li yıllarda yaşanan ekonomik krizlerle birlikte, sosyal devletin genişlemesi durmuş ve cömert sosyal devletten geriye gidiş başlamıştır. Söz konusu geriye gidişte en önemli etken, ekonomik kötüleşmeden kurtulabilmek amacıyla neoliberal düşüncelerin benimsenmesi ve devam etmekte olan küreselleşme sürecinin neoliberal düşünceler çerçevesinde şekillenmesidir. Bunun yanında değişen nüfus ve aile yapısının da önemli ölçüde etkilediği sosyal devletten geriye gidiş sürecinin, günümüzde de devam ettiği görülmektedir. Hem devlet yapısına hem de hak ve özgürlük anlayışına önemli yansımaları bulunan

Özet: GünürnüzdeTürkiye 'de sağlık sistemi köklü bır reformdan geçirilmektedir. Bu çerçevede, mevcut sosyal güvenıik ve sosyal yardım kuruluşları Sosyal Güvenlik Kuru mu, çatısı altında birleştirilerek" "genel' sağlık, sigortası" sistemine geçilmekte, 'birinci basamaksağlık hizmetlerinde "aile hekimliği" sistemi, ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarında "sağlık işletmesi" model'{ yerleştirilmekte ve Sağlık Bakanlığı 'nın yeni den yapılandırılması hedeflenmektedir. Bu dönüşümler gerçekleştirilirken, temelde "li beral" birsosyal politika anlayışından hareketedildiği, bu yaklaşımın da sağlıkhizme tineerişimde adaletsizlikleri arttırdığısaptanmaktadır.

Küreselleşme ve özellikle 1970'li yıllarda meydana gelen ekonomik krizler sosyal devlet anlayışında ciddi dönüşümlerin yaşanmasına neden olmuştur. Bu süreçte sosyal devlet gerilerken sivil toplum kuruluşlarının, piyasanın, rekabetin, yerel yönetimlerin ön olana çıktığı görülmüştür. Yerelleşme eğilimlerinin de katkısı ile devletin sunduğu bir takım sosyal hizmetlerin bu süreçte yerel yönetimlere bırakıldığı ve sosyal belediyecilik anlayışının güçlendiği görülmüştür. Türkiye'de son yıllarda yerel yönetimler alanında yapılan reformların bu süreci desteklediği düşünülmektedir. Bu çalışma ile sosyal devlet ve sosyal hizmetlerde ortaya çıkan değişim ve dönüşüm süreci analiz edilmiştir. Kütahya Belediyesi örneği kapsamında ise son yıllarda sosyal hizmet anlayışında ne gibi değişimlerin meydana geldiği ve mevcut durumu destekleyip desteklemediği tartışılmaya çalışılmıştır.

"Refah devletinin geleceğine yönelik tartışmalara yapılmış önemli bir katkı. Wahl toplumda gücün nasıl yer değiştirdiğini ve bunun neden giderek artan eşitsizliklere yol açtığını ortaya koyuyor. Tartışmaya taraf olanların ve esin kaynağı arayan karar alıcıların mutlaka okunmaları gereken bir kitap." Güvencesiz, endişeli birey özgür olamaz. Oysa liberaller çoğu zaman kişisel özgürlük ile kolektif sosyal güvenliğin birbirine taban tabana zıt olduğunu iddia ederler. Mücadele içindeki emek hareketi açısından ise sosyal güvenlik olmadan özgürlüğün, özgürlük olmadan da sosyal güvenliğin olamayacağı apaçıktır.

Halk yönetimi anlamına gelen demokrasi kavramı etkili devlet aygıtı, vatandaşlık ve hu­ kuki yönetim kavramlarıyla doğrudan ilgilidir. Modern zamanlarda demokrasi terimi kullanıldığında doğrudan demokrasiden ziyade temsili demokrasiden söz edilmektedir. Modern demokrasi ya oydaşmacı (consensus) demokrasi ya da çoğu/cu (majoritarian) demokrasi veya bu tipolojinin değişik bir biçimi olarak ifade edilmektedir.I Bu yazıda küreselleşme ile her şeyden önce, küreselleşmenin ekonomik boyutu, yani ü­ retim ve finansın uluslararasılaşması kastedilecektir. Küreselleşmenin ekonomik boyutu içinde önemli yer tutan de-regülasyon politikalarının demokratik devletlerin kendi eko­ nomik, toplumsal ve siyasal işlevlerini ve kaynaklarını yönlendirme ve kontrol etme ka­ pasitesini erozyona uğrattığı tartışılacaktır. Küreselleşme; bağımsız ulus devletlere nüfuz eden ve onların ekonomik, siyasal ve toplumsal düzenini parçalayan bir yapı olarak de­ ğerlendirilebilir. Bu nedenle küreselleşme, araştırmamızın üçüncü değişkeni olan "dev­ let"le yakından ilgilidir. Y azar, devlet ve demokrasi arasında olduğu kadar devletle küreselleşme arasında da sıkı bir ilişki olduğunu savunmaktadır. Devlet ve demokrasi arasındaki ilişki pozitif olmasına karşın devlet ve küreselleşme arasındaki İlişki negatiftir. Argümanlar bu öncüller üzerine kurularak küreselleşme ve demokrasi arasındaki ilişkinin negatif olduğu tartışılacaktır.

By the 1980s and 1990s, neoliberal policies such as privatizations and deregulations transforming the minimal state model to regulative state model from the Keynesian social welfare state system made some structural and functional changes in the state mechanism, and the public administration has been in the first place due to the changing relationship between the state and the market. In fact, within this context, the new institutional economics (NIE) had a remarkable influence upon the debates upon the altering role of the state. Hence, the transformation of the state in this regard also revealed the argumentations on the governance paradigm along with the doctrinaire contributions of the new institutional economics. Therefore, this chapter will discuss the transformation of the state and the political economy of the gover-nance together with a critical assessment of the new institutional economics in the public administration.

19. asrın son yıllarından itibaren sosyal politikalarda yaşanan gelişmeler Almanya'yı sosyal politika-sosyal devlet tarihi açısından önemli bir ülke haline getirdiği gibi bu konulara dair uygulamalarda, araştırmalarda ve de en önemlisi tartışmalarda dikkatle takip edilen, örnek alınan bir konuma taşımıştır.

Özet Türkiye'de 19. yüzyıl Osmanlı döneminden itibaren anayasal gelişmeler yaşanmış ve bu anayasalarda iktisadi hükümlere yer verilmiştir. 1970'li yıllarda refah devleti doktrininin çıkmaza girmesiyle birlikte ortaya atılan anayasal iktisat doktrini, anayasalarda siyasi iktidarları sınırlandıran iktisadi hükümlerin yer alması gerektiğini savunmuştur. Türk anayasalarında da bu yönde düzenlemelerin varlığı görülmüştür. Bu çalışmada Türk anayasalarında yer alan sosyal devlet ilkesi, mülkiyet hakkı, vergi ödevi ve bütçe/planlama ile ilgili hükümlerin hukuki serüveni incelenerek, bunların 1929 Dünya Ekonomik Krizi ve 1970'lerdeki "refah devleti" anlayışının krizinden nasıl etkilendiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Türk anayasalarında yer alan hükümlerin temel olarak hakkaniyetli olduğu düşünülmekle beraber, vergi ve borçlanma hususunda bazı eklemeler yapılması önerilmiştir. Buna göre vergi aflarının anayasal olarak sınırlanmasının vergi adaletine hizmet edeceği belirtilmiştir. Kamu borçlanmasının anayasal olarak sınırlanmasının ise gelecek kuşakların haklarına riayet hususunda önemli olduğu sonucuna varılmıştır. Abstract Turkey experienced constitutional developments in the 19th century from the Ottoman period and the constitutions included certain economic provisions. The constitutional economic doctrine, which was put forward with the impasse of the welfare state doctrine in the 1970s, argued that constitutions should contain economic provisions that limit political powers. The Turkish constitutions have also seen the existence of such arrangements. In this study, the legal adventure of the provisions related to social state principle, property rights, tax duty and budget/planning in Turkish constitutions is examined and we try to show how these are affected by the 1929 World Economic Crisis and the crisis of welfare state in 1970s. Although the provisions in the Turkish constitutions are considered to be fairly equitable, some additions have been proposed in regards to taxation and borrowing. Accordingly, it was stated that the constitutional limitation of tax amnesties would serve tax justice. It was concluded that the constitutional limitation of public borrowing is important in respecting the rights of future generations.

Doğal afetler, dünya tarihine ve
toplumların kaderine tesir eden olayların başında
gelmektedir. Tarihçiler tarafından uzun zamandan
beri göz ardı edilen bu olgu, günümüzde üzerinde
önemle durulan meselelerden birisi haline
gelmiştir. Bu doğal afetlerden birisi olan kıtlıklar,
toplumların hayatlarını derinden etkilemiştir. 19.
yüzyılda Osmanlı coğrafyasında pek çok kıtlık
meydana gelmiştir. Diyarbakır’da meydana gelen
kıtlıklar etki ve sonuçları bakımından bu kıtlıklar
içerisinde önemli bir yer tutmaktadır.
19. yüzyıl aynı zamanda, sosyal devlet anlayışının
Osmanlı’da geliştiği bir dönemdir. Bu açıdan
bakıldığında, Osmanlı Devleti’nin sosyal devlet
telakkisini ve gelişimini 19. yüzyıl Diyarbakır
kıtlıkları üzerinden incelemek mümkündür.
Bu çalışmada, 19. Yüzyıl Osmanlısında henüz
emekleme evresinde olan sosyal devlet anlayışı
ve bu anlayışa bağlı olarak devletin kıtlık afetleri
üzerinden kriz yönetme yöntemleri ele alınmıştır.

Hollanda’da akademinin sınırlarını aşan sosyoloji, toplumdaki temel problemlerin çözümünde kullanılmıştır. Hollanda gibi çok kültürlü ve çok dinli bir toplumda sosyoloji, dini hoşgörü, ırkçılık, entegrasyon gibi pratik konulara yönelmekten başka bir seçeneğe sahip değildi. Dahası, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra gelişen sosyal devlet, devlet planlamasının önemini artırmış, sonuç olarak siyaset oluşturmada sosyal bilimlere düşen görev artmıştır. Tüm bu tarihi ve toplumsal gerçekler hükümetlerin kısa vadedeki pratik amaçlarıyla uyumlu bir sosyoloji eğitimi vücuda getirmişlerdir. Ne var ki, kısa vadeli pratik amaçlara odaklanmak Hollanda Sosyolojisi’nde teori oluşumunu sekteye uğratmıştır.

Yirminci Yüzyılda bir yandan klasik insan hakları gelişirken ve yaygınlaşırken, özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrasında da sosyal adalet ve eşitlik temelinde sosyal ve ekonomik haklar alanlarında önemli kazanımlar elde edilmiştir. Ancak, kapitalizmin gelişim dinamikleri ve krizleri, son dönemdeki küreselleşmeci yönelimler ve yeni liberal siyasalar sonucu, 1970’lerden itibaren sosyal ve ekonomik haklar ile sosyal devlet artarak sorgulanmıştır. Günümüzde, piyasa ve çalışma merkezli bir yaklaşım kişisel ve sosyal refahın sağlanmasında egemen bir biçim almıştır. Bunun sonucu pozitiften negatif özgürlüklere; sosyal haklar temelli kolektif dayanışma anlayışından, bireysel sorumluluk ve gönüllülük temelli hayırseverlik anlayışına ve sosyal hakları olan vatandaşlık yaklaşımından kişilerin piyasanın pasif tüketicisi görüldüğü yaklaşıma doğru bir dönüşüm gerçekleşmiştir. Bu süreçte sosyal ve ekonomik hakların kullanıcısı temel toplumsal gruplardan olan yoksullar ile yoksulluk sorununun algısı da refah rejimlerinde yaşanan dönüşümle birlikte değişmiştir. Çalışma refahı anlayışı daha yaygın kabul göremeye başlamış ve buna paralel olarak yoksullukla mücadele siyasaları ve sosyal yardım programları da değişmiştir. Çalışmada bu değişim kuramsal yaklaşımlar çerçevesinde sunulmaktadır. Ayrıca, 2001 ekonomik krizi sonrasında Türkiye’de sosyal devlet ve sosyal haklar alnında yaşanan dönüşüm de çözümlenmektedir. Bu çözümleme, Türkiye’de de sosyal haklar temelli yoksullukla mücadele ve sosyal yardım sisteminden, piyasa temelli çalışma refahı rejimine yönelimin belirginleştiğine işaret etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sosyal devlet, sosyal haklar, çalışma refahı, liberalizm, üçüncü yol, yeni muhafazakârlık, yoksullukla mücadele

Liberal demokrasiye ilişkin kuramsal tartışmalarda ekonomi ile siyasetin ayrılığı en önemli başlıklardan biri olmaktadır. Ekonomi-siyaset ayrımına ilişkin tartışmalar son dönemde neoliberalizmin düşünsel temsilcilerince yeniden gündeme getirilmiş, 'ekonomi ile siyasetin ayrılması gerektiği' sloganı neoliberal reformların meşrulaştırılmasında en çok başvurulan ilkelerden biri olmuştur.

Öz: Özel dershaneler merkezi sınavların varlığına bağlı olarak yaygınlaşmış, okul eğitimine destek veren kuruluşlar olarak eğitim sisteminin vazgeçilmez unsuru haline dönüşmüşlerdir. Bu anlamda özel dershanelerin varlığı veya kapatılmaları halinde ortaya çıkabilecek durumların dershaneleri oluşturan çeşitli paydaşlar üzerinden sorgulanması önem taşımaktadır. Bu çalışmada özel dershanelerin toplumsal yansımaları açısından ne tür etkileri olduğunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılarak yürütülmüştür. Bu kapsamda, katılımcıların ifadelerine dayanılarak yapılan analizler doğrultusunda, özel dershanelerin varlığı ve kapatılmalarına ilişkin olarak elde edilen bulgular, öğretimsel, ekonomik, sosyal ve kurumsal temelli toplumsal yansımalar olmak üzere, dört kategoride değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Özel dershaneler, okul eğitimi, öğretim, merkezi sınavlar, sosyal devlet Abstract: Private courses became widespread as a result of administration of centralized exams and have turned to be indispensable part of education as a support to formal instruction. In this regard, investigation of the existence of private courses and their closure is of great importance to understand their potential impacts on the stakeholders. The present study aims to reveal the effects of private courses in relation to their societal repercussions. The study was conducted by using the interview technique, one of the qualitative research methods. In this connection, as a result of the analysis of the interview data, the obtained findings related to existence and closure of private courses were evaluated under four categories being instructional, economic, social and institutional social repercussi ons. 1. Giriş Özel dershaneler, bireylerin yetişmesinde ve toplumsal yaşama kazandırılmasında devletin yürüttüğü örgün ve yaygın eğitim kurumlarının eksiğini tamamlayan birer gölge eğitim kuruluşları olarak tanımlanabilir. Türkiye'de, çeşitli öğretim kademelerinin vazgeçilmez ara kuruluşları haline gelen özel dershaneler; ilkokuldan ortaokula ve liseden üniversiteye kadar, her kademeden öğrenciyi çeken ve büyük bir rekabeti doğuran çok boyutlu kuruluşlardır. Benzer şekilde, üniversite sonrası atanma ve istihdam koşullarını yerine getirebilmek için de dershanelere yönelik talep vazgeçilmez hale gelmektedir. Bunun anlamı, Türkiye gibi genç nüfusa sahip bir ülkenin, istihdam talebinin de gözden geçirilmesinin gerekliliğidir. Çünkü ilkokul, ortaokul ve lise düzeyindeki öğrencilerde " iyi eğitim veren bir okula ve fakülteye geçiş kaygısı " , üniversite mezunu olan adaylarda ise, istidama yönelik talebin varlığı, Türkiye'deki genç nüfusun nitelikli eğitim talebi kadar, söz konusu nüfusun istihdamını da çözüm bekleyen bir sorun haline getirmiştir. Fakat süregelen arz ve talep arasındaki makasın genişliği, öğrencilerin dershanelere yönelmesini zorunlu kılmaktadır. Özel dershaneler, eğitim sistemimiz içinde, yaklaşık 50 yıllık yasal statülerine rağmen, oldukça tartışılan kurumlardan olmuşlardır. Bugünkü manada-sınavlara hazırlık eksenli-özel dershaneler

69 Yapılan birçok çalışmada halka en yakın yönetim biriminin belediye olduğu ifade edilmektedir. Esasen halka en yakın yönetim birimi, halkın sorunlarına en hızlı çözüm bulabilecek ve halka en hızlı ulaşabilecek kurum mahalle muhtarlığıdır. Bu sebeple muhtarlar, temsil ettikleri birimin bu özelliklerini kullanarak halkın istek ve taleplerine karşı daha faal olarak görev almalıdırlar. Bu çalışmada da amaç, bu doğrultuda muhtarlığın sosyal devlet nezdinde daha etkili olması gerektiğini açıklamaktır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle sosyal devlet ve sosyal devletin ülkemizdeki gelişimi açıklanmıştır. Bazı çalışmalarda refah devleti, bazılarında ise sosyal devlet kullanılmaktadır. Bu makalede sosyal devlet ifadesi yer almıştır. Sosyal devlet-muhtarlık ilişkisi açıklanmadan önce sosyal devletin tanımı ve gelişimi açıklanmıştır. Ardından Türkiye'de sosyal devletin gelişiminden bahsedilerek mahalle ve mahalle muhtarlığından söz edilmiştir. Daha sonra sosyal devlet-muhtar ilişkisi açıklanmıştır. Sonuç bölümünde ise, muhtarın sosyal devlet içinde tanımlanabilmesi ve daha aktif olarak görev alabilmesi için ne gibi değişiklikler yapılması gerektiği üzerinde durulmuştur. Inmanystudies, it is statedthatthegoverning body closest to the public is the municipality. Infact, the closest management unit to the people is the neighbourhood management, which can find the fastest solution to the problems of the people and reach the people the fastest. For this reason, the headmen should work more effectively against the wishes and demands of the people by using these characteristics of the unit they represent. The aim of this study is to explain that headman should be more effective in the social state. For this purpose, first of all, the social state and the development of the social state in our country are explained. In some studies, the welf are state and in others, the social state are used. The expression social state has been included in this article. The definition and development of the social state is explained before the relation ship between the social state and the headman is explained. Then, the development of the social state in Turkey was mentioned and the neighborhood and neighborhood headship was mentioned. Then the relationship between the social state and the headman is explained. In the conclusion section, the changes needed to be made in order for the headman to be identified and more active in the social state. İnsanın birincil kaygısı, öncelikli ihtiyaçlarının karşılanması yani geçimini en azından temel düzeyde sağlayabilme düzeyine sahip olup olmamasıdır. Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisi teorisi tam da bu durumu açıklamaktadır. Bu teoriye göre hiyerarşide 5 basamak bulunmaktadır ve en alttaki basamakta bulunan gereksinimleri yerine getiremeyen kişiler bir üst basamağa çıkamamaktadırlar. Hayatını idame ettirebilmek için temel gereksinimleri bile karşılanamayan kişiden saygılı, erdemli, yaratıcı olma gibi özelliklere sahip bireyler olması beklenememektedir. Bu sebeple de kişiler bu ihtiyaçları kendileri karşılayamıyorsa kişilerin ya da kurumların yardım etmesi beklenmektedir. Gerek Liberalizm gerekse Marksizm devlete kuşku ile bakmaktadır. Liberalizm, devleti engelleyici bir güç olarak görmektedir. Marksizm ise, devletin egemen gücün elinde bir araç olarak nitelendirmektedir. İşçi sınıfının siyasal haklar kazanması ile "demokratik sol" düşünceler ortaya çıkmıştır. Avrupa'da yaşanan sınıf mücadeleleri, yapılan savaşlar ve yıkımlar sonucunda uzlaşmayı liberal-sosyal sentezde bulmuş ve bu sentez sonucunda da yeni bir model geliştirilmiştir. Bu model içinde sınıflar demokratik yollarla mücadelelerini sürdürmüşlerdir. Bunun üzerine devlet de sınıflar ve çıkarlar arasında dengeli ve adil olmaya çalışmıştır. Böylelikle "sosyal devlet" anlayışı ortaya çıkmıştır (Koray, 2012: 72). Artık devlet, sosyal devlet adı altında vatandaşların (özellikle güç

Avrupa Birliğine (AB) üye olma niyetinde ve gayretinde olan, sosyal devlet olma yolunda büyük adımlar atma ve adını gelişmiş ülkeler hizasına yazdırma hedefini koyan ülkemizin önünde önemli bir sorun olarak engelli politikasının durduğu aşikardır.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda yer alan “sosyal devlet”, “sosyal güvenlik hakkı” ve “sosyal güvenlik bakımındanözel olarak korunması gerekenler” ile ilgili düzenlemeler bakım güvencesinin Anayasal temelini oluşturmaktadır. Diğer taraftan, 5378 sayılı Kanun özürlülerin bakım ve sosyal güvenliğine ilişkin sorunlarının çözümünü amaçlamakta ve buçerçevede bu gruba dönük olarak bir bakım güvence sistemi oluşturulmasını öngörmektedir.

Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından 2002 yılında yapılan, “Türkiye Özürlüler Araştırması 2002” ile ülkemizdeki özürlülüğün sayısal durumu tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre ülkemizde (genel nüfus 75.000.000 olarak kabul edildiğinde)  9.217.500 kişi özürlü olarak yaşamını sürdürmektedir ve bunun genel nüfusa oranı % 12,29’dur.  Bunların %1,25’i (yaklaşık 937.500) ortopedik özürlü, % 0,60’ı (yaklaşık450.000) görme özürlü, % 0,75’i (yaklaşık 562.500) işitme veyadil ve konuşma özürlü, % 0.48’i (360.000) zihinsel özürlü ve %9,70’i (7.275.000)’i diğer (süreğen) hastalığı olanlardır.

Günümüzde ise durum çok da farklı değildir. En az bir engeliolduğunu beyan eden kişi sayısı 4 milyon 882 bin 841’dir. Diğer bir ifadeyle 2011 yılında toplam nüfusun % 6,6’ sının en az bir engeli vardır. Yaşlanmaya bağlı olarak hareket kısıtlamasıolanların sayısı buna dahil değildir. Yaşlı grubunun da dahiledilmesi durumunda, bu sayının nüfusun % 15 oranına yaklaştığı tahmin edilmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün hazırlamış olduğu Dünya Engellilik Raporunda, Bir milyardan fazla insanın veya (2010 dünyanüfus tahminlerine göre) dünya nüfusunun yaklaşık % 15’ inin bir tür engellilik ile yaşadığının tahmin edildiği belirtilmektedir.

Avrupa Birliğinde (AB) engellilik oranı hemen hemen aynıseviyelerde olup 80 milyon insan hayatını engelli olarak sürdürmektedir. Avrupa Birliği’nde 15-64 yaş arası temel etkinlikproblemi yaşayan engelli birey sayısı 44 milyon iken, hayat boyu süren bir sağlık problemi nedeniyle kısıtlı çalışma imkanına sahip engelli birey sayısı 35 milyon civarındadır.

Bu kadar çok sayıda kişiyi ilgilendiren ve aynı zamanda sosyal açıdan büyük öneme sahip olan engellilik konusunun, yakın gelecekte ülkemizin ve tüm dünyanın ilk gündem maddelerinden olacağı aşikârdır.

Bu çalışmada; AB ve Türkiye’de engellilere yönelik izlenmekte olan politikalar incelenmeye gayret gösterilmiştir. Yöntem olarak, konu çok detaylandırılmadan, ana hatlarıyla ele alınmaya çalışılmıştır

Öz Evde sağlık hizmetleri ülkemizde 2005 yılından bu yana özel sektör tarafından sunulan bir hizmet iken 2010 yılından bu yana ise vatandaşlar tarafından talebin oldukça yüksek bir hizmet alanı olduğu ifade edilmiş ve sağlık bakanlığına bağlı taşra birimler tarafından güçlü şekillerde sunulmaya başlanmıştır. Sosyal devlet olma ilkelerinden sağlık hizmetleri başlığına evde sağlık hizmetleri ile sunulan katkı pek çok akademik çalışmalarda kendisini göstermiştir. Çalışmamıza Diyarbakır Merkez Selahaddin Eyyubi Devlet Hastanesine bağlı Evde Sağlık Hizmetleri Biriminin 2018 yılı verileri alınmıştır. Hastaların %68,4' ü 65 yaş üstü hastalar olup, en çok tespit edilen tıbbi durumların kardiyovasküler hastalık türlerini kapsadığı ve ilgili birim tarafından mevcut her türlü sağlık hizmetinin sunulduğu tespit edilmiştir. Sonuç itibari ile birim tarafından son 8 yılda özelde ise ele aldığımız son 1 yılda sunulan hizmetlerin, sosyal devlet ilkesine güçlü katkı sunduğu tespit edilmiştir. Abstract While home health services have been provided by the private sector in Turkey since 2005, it has been stated that the demand is a high service area by the citizens since 2010, and the provincial units affiliated to the ministry of health have started to be provided in a strong manner. The contribution of home health services to the title of health services, which is one of the principles of being a social state, has shown itself in many academic 1

Hızla değişen ve küreselleşen günümüz dünyasında küreselleşmenin sosyal devlet anlayışına etkileri ve sosyal devletin işlevi sorgulanmaktadır.Küreselleşmenin devlet yapısını etkilemediği bazı görüşlere karşın,sosyal devletin küreselleşme karşısında güç kaybedeceği görüşleri de hakimdir.Konuya ilişkin bir literatür taramasının yapıldığı bu çalışmada,tarafların görüşleri irdelenerek sosyal devlet ve küreselleşme kavramları üzerinde de durulacaktır.

Yönetişim kavramı, kamu yönetimi disiplininde 1980'lerin hakim paradigması olan Kamu İşletmeciliği Okulu'nun 1980'lerin sonlarından itibaren içine girdiği krize çözüm olarak ortaya çıkmıştır. İlk kez 1989'da Dünya Bankası'nca ortaya atılan ve kuramsal dayanakları kurulan yönetişim kavramı, kısa sürede devletin yeniden yapılandırılması süreçlerine damgasını vurmaya başlamıştır. Yönetişim modelinin getirdiği ilk önemli yenilik, kamu işletmeciliğinin "minimal devlet" anlayışını "düzenleyici devlet" anlayışı doğrultusunda geliştirmek olmuştur. Böylece, devletin küçültülmesi anlayışı yerine, devletin piyasaların etkin bir biçimde işletilebilmesi için etkin düzenlemeler yapması vurgusu öne çıkmaya başlamıştır. Yönetişimin ikinci önemli yeniliği de, devletin tek karar verici olduğu bir yönetim anlayışı yerine, karar alma süreçlerine devlet yanı sıra özel sektör ve sivil toplumun da katıldığı daha katılımcı bir yönetim anlayışının geliştirilmesidir. Nitekim, yönetişimin kısa sürede hegemonik hale gelmesiyle beraber, devlet modelinden demokrasi anlayışına, sosyal politikalardan girişimcilik kültürüne pek çok alanda önemli reformlar uygulamaya geçirilmeye başlanmıştır.

Sosyal devlet, kapitalist düzenin en önemli kavramlarından biridir. Öğretide sosyal devlet, toplumsal riskler, gelir dağılımının düzenlenmesi, vatandaşlık haklarının gelişimi ve işçi sınıfının politik temsili gibi çeşitli noktalardan hareketle açıklanmaktadır. Buna karşılık, 1970'lerin başından itibaren Fransa'da gelişen düzenleme teorisi, sosyal devletin açıklanmasında farklı bir yaklaşımı oluşturur. Kavramları ve görgül araçları eklemleyen düzenleme teorisi, 1980'li yıllarda dünya genelinde kabul gören bir yaklaşım halini almıştır. Çalışmada sosyal devlet kavramı, düzenleme teorisini temel alacak şekilde açıklanmıştır. Günümüzde sosyal devlete ilişkin çalışmalarda ağırlıkla sosyal devlet modellerine odaklanılmaktadır. Bu temelde, çalışmada düzenleme teorisinde tanımlanan Fordizm biçimleri, sosyal devletin gelişimiyle, dönüşümüyle ve sosyal devlet modelleriyle ilişkilendirilmiştir. Bu bağlamda, kapitalist düzende yaşanan iki farklı krizin sosyal devletin geneli ve sosyal devlet modelleri üzerindeki etkileri ekonometrik modellerle çözümlenmiştir.

ÖZET Bir kavram ve kurum olarak devletin nitelikleri, kökeni, biçimi, sınırları vs. tartışılagelmiştir. Bu tartışmalara devletin tanımı da dahildir ve farklı tarihsel dönemlerde farklı devlet tanımları da bu nedenlerle kabul edilmiştir. Devlet biçimleri arasında 20. yüzyılda en fazla üzerinde tartışmalar olan Sosyal refah devleti olmuştur. Modern devletin dönüşümünde önemli bir evre olarak 1945-1975 arası gelişmiş Batı toplumlarında hakim olan refah devleti, kapitalizmin eşitsizliklerini azaltmış, sosyal güvenlik sistemini yerleştirmiş, vatandaşlarına koruyucu bir şemsiye görevi görmüştür. Ancak 1970 " li yıllarla birlikte dünya ekonomisindeki krizler ve siyasal değişmeler refah devleti politikalarının da terk edilmeye başlanmasına neden olmuştur. Anahtar Kelimeler: Devlet, modern devlet, sosyal refah devleti. An Interim Period in Transformation of Modern State: Social Welfare State ABSTRACT The characteristics, the origin, the model, the borders, etc of the state had always been discussed as a concept and as an institution. This discussion includes the definition of the state and different historical periods, so that different states definition was accepted. Among the state models, in the 20th century the debates concentrated on social welfare state. Between 1945-1975 as an important term in the transformation of modern state in western societies the dominant welfare state, reduced the effects of inequalities caused by capitalism, replaced the social security system and a protect citizens rights as a whole. However, the crisis in the 1970s in the world economy and political changes of the welfare state policies led to the abandonment to be introduced.

Günümüzde, devleti, sermayenin yeni gereksinimleri doğrultusunda yeniden yapılandırmayı hedefleyen neoliberal reform programı, kamu hizmetlerini de yeniden düzenlemektedir. Temelde, sermayenin aşırı birikim krizi dolayısıyla gündeme gelen yeni yatırım alanları arayışından kaynaklanan bu süreç, hem kamu hizmeti anlayışını, hem kamu hizmeti olarak ele alınan ekonomik ve sosyal faaliyetlerin kapsamını, hem de kamu hizmetlerinin yerine getiriliş yöntemlerini yeniden biçimlendirmektedir. Kamu hizmetlerinin metalaştırılması ve sermayenin değerlenme alanları olarak işlev kazandırılmasıyla sonuçlanan bu eğilim, kamu hizmetlerinin örgütlenme ilkelerini de köklü bir biçimde değiştirmekte; sonuçta, toplumsal yaşamın bütün alanları sermayenin kâr maksimizasyonu amacı doğrultusunda yeniden yapılandırılmaktadır.

Sosyal hizmet kapsamında sunulan bütün palyatif destek/bakım hizmetlerini diğer hizmetlerin birçoğundan farklı kılan en önemli unsurun; hastaların temel tedavi süreçlerinde holistik (bütüncül) bir yaklaşım sergilenmesi ve hastalara uygulanan tıbbi müdahalelerin yanı sıra onların fiziksel, psikolojik, sosyal, dini ve manevi yönlerinin multidisipliner anlamda desteklenmesinin sağlanması olduğu bilinmektedir.
Bu çalışmanın amacı; Federal Almanya’da yaşayan Müslüman hastalara yönelik palyatif destek/bakım hizmetlerinin nasıl ve hangi ölçülerde sunulduğunu bilimsel yaklaşımlarla ortaya koymaktır. Çalışma, bu bağlamda Müslüman hastalara sunulan palyatif destek/bakım hizmetlerinin diğer dini kurum ve kuruluşlarda uygulandığı gibi olup olmadığının, İslâmi değerler temelinde tatbik edilip edilmediğinin tespitine yönelik bir gayreti de barındırmaktadır.

Nitel araştırma yöntemleri kullanılarak elde edilen veriler üzerinden, araştırmanın amacına yönelik bulgular ortaya konulmuş; Federal Almanya’da Müslümanlara yönelik palyatif destek/bakım hizmetlerinin mevcut Federal Anayasa ve yasalar baz alınarak nasıl uygulanması gerektiğine ilişkin öneriler sunulmuştur.

Aynı zamanda, sosyal hizmetler bütünlüğü içinde önemli yeri olan palyatif destek/bakım hizmetlerinin “değer” “bilgi” ve “beceri” gibi özelliklerinin birbirleri ile ilişkileri, etkileşimleri ve kesişim noktalarının, ilgili bütün meslek gruplarıyla olan iletişimlerini oldukça ayrıcalıklı ve farklı kıldığına yönelik bir araştırma ortaya konulmasına da çalışılmıştır.