Alain Touraine

Zjawisko mobilizacji społecznych, przeradzających się albo w ruchy społeczne, albo w nowe byty polityczne, głęboko przeobraziło polityczną kulturę drugiej dekady XXI wieku. Przesilenie jest właśnie próbą interpretacji tego momentu. Autorami esejów są znani teoretycy społeczni, w tym m.in. Ulrich Beck, Alain Touraine, Jadwiga Staniszkis, David Ost, Elżbieta Matynia, Jeffrey C. Goldfarb, Ryszard Bugaj i in.

Zgromadzone w pierwszej części eseje przedstawiają problem nowych mobilizacji społecznych, które przedefiniowały współczesną sytuację polityczną na świecie i wskazują na konieczność tworzenia nowej teorii społecznej, która byłaby w stanie opisać zachodzące na naszych oczach przemiany.

Część druga opowiada o Polsce czasu przesilenia, poświęcając uwagę dziedzictwu polskiej Solidarności i konsekwencjom transformacji ustrojowej po upadku komunizmu. W części trzeciej autorzy podejmują pytanie o to, w jaki sposób kształtowana jest dziś przestrzeń społecznych relacji, poczynając od świata polityki, poprzez przestrzenie miejskie, na egzystencjalnym doświadczeniu współbycia kończąc.

Książka jest podsumowaniem cyklu Gdańskich Wykładów Solidarności z lat 2011–2016, które Europejskie Centrum Solidarności organizowało we współpracy z Uniwersytetem Gdańskim. Zaproszeni goście – teoretycy społeczni z Polski i zagranicy – stawali przed wyzwaniem zinterpretowania metamorfoz, którym podlegają Polska, Europa i świat, a także przewidywaniem czekających nas możliwych zwrotów, które dokonują się w społecznej i politycznej wyobraźni współczesności.


Cytaty z książki:
Obecnie staliśmy się tak konserwatywni, że trzymamy się starych kategorii, starych przyzwyczajeń, zamiast w nowy sposób patrzeć na otaczający świat. Potrzeba nam nowego paradygmatu – odejścia od narodowego punktu widzenia, nawet wówczas, gdy nie jest to punkt widzenia o charakterze nacjonalistycznym. Nawet jeśli nie jesteśmy nacjonalistami, nasza socjologia i tak musi otworzyć się na wielką siłę przemian, których doświadczamy.
Ulrich Beck

Rzadziej zwraca się uwagę na inny wymiar naszej sytuacji – obcość kulturową i intelektualną naszego kraju. I to nie tylko wobec Europy Zachodniej, ale również – w Europie Środkowo-Wschodniej. | Obecny kryzys Europy ma wiele aspektów. Ten w wyobraźni (z odmiennym przeżywaniem siebie i świata niż wspólnota, do której aspirujemy) jest głębszy. Bo jego przezwyciężenie nie może polegać na odrzuceniu własnej tradycji, ale na jej zrelatywizowaniu do historii. I poznaniu się innych tradycji. Także po to, żeby lepiej zrozumieć własną swoistość.
Jadwiga Staniszkis

Ta klasyczna socjologia, która przyniosła wielkie dzieła i przez przeszło wiek odgrywała bardzo ważną rolę w historii intelektualnej, jest w moim mniemaniu skończona. | Dlaczego? Z ważnego rzeczywistego powodu: dominującą cechą naszej epoki jest globalizacja. | Dzisiaj stawką jest to, czy siła organizacji technologicznych, ekonomicznych i finansowych może zostać zrównoważona, ograniczona, a nawet podporządkowana tym, którzy rozpoznają siebie jako istoty obdarzone prawami.
Alain Touraine

El presente libro es un compilado de las principales comunicaciones presentadas en la conferencia Encuentros Barcelona 2016, realizada los días 26 - 28 de octubre en la Universidad de Barcelona. La conferencia fue diseñada como un espacio de colaboración científica, profesional y ciudadana, que incentivara el análisis, el intercambio de ideas y la generación de propuestas que permitieran promover cambios sustantivos en sociedades cuyos modelos de desarrollo tienden a generar inequidad, pobreza y marginalidad social. Nuestra pretensión es que estas actas sean de utilidad en la elaboración de nuevos paradigmas de desarrollo y su aplicabilidad en beneficio de la calidad de vida de las personas y los grupos sociales; todo enmarcado en márgenes de respeto y tolerancia a la idiosincrasia y la diversidad de los colectivos que caracterizan a las sociedades complejas. La organización de las charlas magistrales, las sesiones de trabajo y la presentación de comunicaciones en Encuentros Barcelona 2016 intentaron aportar en la visibilización, desarrollo y la divulgación de la ciencia en Chile. Este completo programa refleja el intenso esfuerzo de meses de trabajo por parte del equipo organizador, respaldado en todo momento por la RedEncuentros, la Universidad de Barcelona y la Universidad de Santiago de Chile. Finalmente, agradecer a todas y todos los voluntarios, los asistentes, a los sponsors, y a todos quienes colaboraron en transformar a la X Conferencia Internacional Encuentros Barcelona 2016 en un evento histórico y transcendente

En los últimos 10 años, los movimientos sociales han conocido un importante recrudecimiento en Chile. Estos movimientos sociales han irrumpido en el espacio público impulsando nuevas disputas sobre lo deseable y lo posible en una sociedad anquilosada por la dictadura y la posterior “democracia de los acuerdos”. En esta nueva coyuntura, aparecen nuevos actores que buscan participar a la construcción colectiva del orden social.
Entre estos nuevos actores, destacan los estudiantes, los que han construido una imagen problemática de la sociedad chilena y designado el presente como el momento oportuno para una necesaria transformación profunda de ésta última. Así, las demandas del movimiento estudiantil chileno (MECh) se han transformado paulatinamente desde el año 2006 en una lucha contra-hegemónica que no se limita al campo de la educación y su carácter mercantil, sino que tensiona el paradigma neoliberal reinante en el Chile actual.
El presente documento propone una lectura crítica del MECh, analizándolo a partir del marco teórico propuesto por Guy Bajoit para comprender las acciones colectivas. Se revisan las condiciones de realización de 3 grandes procesos de la acción colectiva: (1) el paso de la privación a la frustración, (2) el paso de la frustración a la movilización y (3) el paso de la movilización a la organización; desplegadas en dieciocho grandes condiciones propuestas para mirar el caso del movimiento en detalle y finalmente distinguir sus mayores fuerzas y debilidades. Veremos que, si bien existe una clara identidad colectiva, un adversario y la definición de un bien colectivo, el MECh tiene debilidades en ciertos aspectos de la movilización y sobre todo de su organización.

Siete años después del inicio de la ola global de movimientos sociales, el panorama político y social está lejos de las esperanzas democráticas que movilizaron a millones de ciudadanos. Al contrario, estamos frente a un fortalecimiento de la represión, del autoritarismo y del conservadurismo. En este contexto, ¿sigue siendo válida la aserción de Alain Touraine de que “los movimientos sociales producen la sociedad”?
Consideramos que guarda toda su relevancia cuando el análisis sobrepasa dos sesgos epistemológicos.
Primero, los movimientos sociales no se resumen ni en sus impactos en la política institucional, ni en la protesta y la oposición. Segundo, además de los actores progresistas, es indispensable incluir mejor en
el análisis a los movimientos conservadores y a los movimientos “desde arriba” que imponen el modelo dominante. Los conflictos entre estos actores están produciendo nuestra sociedad, sin que se pueda predecir si será más o menos democrática.

Resumo O pequeno produtor inserido num contexto de concentração fundiária e de renda situa-se em uma situação desfavorável em virtude da utilização crescente de tecnologia moderna na atividade agrícola e da sua exclusão dos processos de agregação de valor realizados nas agroindústrias.