λαογραφια

Η γαμήλια στρατηγική της απαγωγής στους
Καραγκούνηδες της Δυτικής Θεσσαλίας

Η γαμήλια στρατηγική της απαγωγής εμφανίστηκε στους Καραγκούνηδες της Δυτικής Θεσσαλίας με ιδιαίτερη συχνότητα χάρις και στο δυσβάσταχτο αγαρλίκι.  Αποτελούσε ευθεία αμφισβήτηση της κυριαρχίας του πατέρα και των άλλων αρσενικών μελών της οικογένειας πάνω στα ανύπαντρα κορίτσια. Ο γαμπρός και οι συνεργάτες του, συνήθως, σαν σκοπό είχαν να αποφύγουν την πληρωμή του αγαρλικιού και γι’αυτό κατέφευγαν στην απαγωγή με διαφορετικά κίνητρα και συχνότητα από ό,τι σε άλλες περιοχές της χώρας. Η απαγωγή θεωρούνταν προσβολή προς την τιμή των αρσενικών μελών της οικογένειας και την υπόληψη του κοριτσιού και δεν γινόταν ανώδυνα αποδεκτή.

Σπάνια κληρονομιά της ιθαγενούς σκέψης, το Πόπολ Βου(χ) –η «Βίβλος» των Μάγια της ορεινής Γουατεμάλας-, περιγράφει με μαγικό-ρεαλιστικό τρόπο τη θεογονία, την κοσμογονία, τη μυθολογία, τις τελετουργίες και τις κοινωνικές δομές ενός μυστηριώδους κι ελκυστικού πολιτισμού 5.000 ετών, που συνεχίζει να επιβιώνει –έστω και με έντονες ισπανικές επιρροές- στη σύγχρονη Μέση Αμερική.
          Βασισμένο στα αρχαία ινδιάνικα επικολυρικά κείμενα στη γλώσσα k’i-tzè, στα ισπανικά σχόλια που συνοδεύουν τη μετάφραση του Δομινικανού μοναχού Francisco de Ximénez από το 18ο αι. και σε σύγχρονες αποδόσεις των ιθαγενών.
          Με εθνολογικές επεξηγήσεις και εισαγωγικό σημείωμα με θέμα: «Συγκριτική μυθολογία της Λατινικής Αμερικής και της Ελλάδας» και εκτενείς αναφορές στο ζωδιακό κύκλο, στις προφητείες  των ιερέων για την καταστροφή του Κόσμου  το έτος 2012, αλλά και στην ερωτική ζωή των Μάγια…
Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Ηλίας Ταμπουράκης

Το παραδοσιακό τραγούδι και οι παραδοσιακοί χοροί της πατρίδας μας, αποτελούν τον καλύτερο συνδετικό κρίκο ανάμεσα στη σύγχρονη ζωή και την αρχαία και κυρίως αποτελούν τα σπουδαιότερα μνημεία του νεοελληνικού λυρισμού. Οι πίκρες, οι χαρές, οι λαχτάρες, οι προσδοκίες και τα όνειρα εκφράζονται όλα μέσα από την παράδοση μας. Ο λαός μας τα κάνει δικά του γιατί είναι βγαλμένα μέσα από τη δική του ζωή. Κάθε τόπος έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά χορού και μουσικής. Παρόλα αυτά, παράγοντες όπως οικονομικοί (εμπόριο, εσωτερική μετανάστευση), κοινωνικοί (γάμοι από διαφορετικές περιοχές) και γεωγραφικοί (γειτνιάσεις περιοχών) έχουν επιφέρει τη "μεταφορά" χορών, στίχων ακόμα και μουσικής από τη μια περιοχή στην άλλη. Έτσι συναντάμε χορούς "στα τρία" σε όλη την Ελλάδα, με διαφορετική μουσική και ύφος, ίδια τραγούδια που χορεύονται διαφορετικά ανά περιοχή αποδεικνύοντας την «ενιαιότητα» της παράδοσης μας. Μια περίπτωση αντίστοιχης "μεταφοράς" είναι και ο χορός Καμάρες. Οι Καμάρες είναι γαμήλιος χορός που χορεύεται στα νησιά Τήλο και Νίσυρο της Δωδεκανήσου. Ποια είναι όμως η ιστορία τους; Από που ξεκίνησαν; Η Τήλος και η Νίσυρος είναι δυο γειτονικά νησιά της Δωδεκανήσου. Από τον Άγιο Αντώνιο της Τήλου φαίνονται καθαρά τα Νικιά της Νισύρου και το αντίστροφο. Μάλιστα μαρτυρίες αναφέρουν ότι από την αρχαιότητα υπήρχαν εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δυο μικρών λιμανιών αλλά και πολλοί γάμοι μεταξύ των κατοίκων των δύο νησιών. Είναι λοιπόν λογικό να υπάρχουν επιρροές και κοινοί τόποι μεταξύ των αυτών νησιών. Μια πρώτη καταγραφή του χορού αυτού έγινε από τον φιλέλληνα περιηγητή Κάρολο Φλέγκελ ο οποίος στο βιβλίο του "Η νήσος Νίσυρος και αι θέρμαι αυτής" περιγράφοντας τα έθιμα του Νισύρικου γάμου, όπως τα έζησε τότε, γράφει, στη σελίδα 32, μεταξύ άλλων,

Η επωόή (ξόρκι) είναι μια αρχέγονη και πρωτογενής γλωσσική και ποιητική μορφή, σχετική με όλες τις μορφές της λαϊκής λογοτεχνίας. Σ' αυτό το βιβλίο εξετάζεται η φύση της επωδής, η σχέση της με τη γλώσσα και ο ποιητικός της χαρακτήρας, και γίνεται μια πρόταση για την αντίληψη της φύσης της γλώσσας και της ποίησης. Οι απόψεις του βιβλίου ενισχύονται από πλατιές σημειώσεις και παρουσιάζεται με μεγάλη ανθολογία επωδών.

Το Μεξικό –λόγω φυσικών και κοινωνικών συγκυριών- ακολουθεί το κοινό πεπρωμένο της υπόλοιπης Λατινικής Αμερικής, όπως αυτό έχει καθοριστεί από τα ιστορικά δεδομένα. 
Τα προσωποποιημένα στοιχεία της φύσης, που βρίσκονται πάντα πέρα από κάθε ανθρώπινη πρόσβαση στην κατανόηση, συνυπάρχουν με τη γνώριμη πνευματική αναζήτηση του Χριστιανισμού.
Εδώ ο θάνατος είναι κυρίαρχο συναίσθημα και προκύπτει απ’ την ανασφάλεια που απορρέει από την πολιτική και εκκλησιαστική διοίκηση, θα έλεγε ίσως ο Χουάν Ρούλφο.
Η έλλειψη επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια επεκτείνεται σε όλες τις βαθμίδες της ταξικής πυραμίδας.
Το ανυπέρβλητο χάσμα ανάμεσα στη σύγχρονη μπαρόκ ευμάρεια και στην ισόβια εξαθλίωση εκφράζεται με χαρμολύπη, φθόνο, φόβο και μίσος.
Αζτέκοι, Μάγιας, Σαποτέκοι, Ουιτσόλ, κι άλλοι λιγότερο γνωστοί αρχαίοι πολιτισμοί της Αμερικής –το ανεστραμμένο είδωλο του Δυτικού Ανθρώπου- προσπαθούν ως σήμερα να συναρμολογήσουν τα σπαράγματά τους, που έσπειρε στο πέρασμά του ο Σατανάς των κατακτητών και των καλόγερων σε ’’ισπανική’’ πλέον γη.
Οι πολύχρωμες κοινότητες των ιθαγενών, των μιγάδων, μα και των λευκών διατηρούν την ενότητά τους σαν ανεξάρτητα αυτοτελή κεφάλαια στο ίδιο λογοτεχνικό έργο, και στον ίδιο χωροχρόνο.  Πρόκειται για παράλληλα συστήματα διαβίωσης που βασίζονται στον ’’κυκλικό δανεισμό στοιχείων’’, μία απομίμηση της ανθρωπολογικής αντίληψης του Λεβί-Στράους.
Υποθέσεις από τα αρχεία της Ιερής Εξέτασης αναβιώνουν καθημερινά σε χωριά που ούτε τ’ όνομά τους δεν μπορεί να θυμηθεί κανείς:  ιερείς-θεραπευτές που εκπροσωπούν τον αρχαίο Θεό Τεσκατλιπόκα, ξεκινούν ένα εκστατικό ταξίδι στον “Κόσμο των Νεκρών και του Πεγιότε”, για ν’ αντιμετωπίσουν τη νοσηρή τύχη που δημιουργούν οι μάγισσες που είχαν έρθει κάποτε απ’  την πέρα όχθη του Ατλαντικού, μαζί με τη νέα θρησκεία.
Τροπικά λουλούδια και λαμπερά φτερά, κεριά και φυλαχτά από κοχύλια ραντίζονται με αίμα θυσίας που τρέφει δαιμονικούς θεούς και ήλιους, ή εξαγνίζονται με τελετές καθαρμών, όπως ορίζουν οι ’’Κώδικες’’ από τις προθήκες των Ευρωπαϊκών Μουσείων.
Στις μεγαλουπόλεις –που εδώ δεν είναι γκρι- η μαγεία είναι απλοποιημένη και τροφοδοτεί το εμπόριο των μιγάδων. Μαγεία μαύρη, λευκή μαγεία, κόκκινη για τον έρωτα, αλλά και πράσινη στροβιλίζεται με τους ήχους του βιολιού, της “μαρίμ’μπα” και των “τσιριμίας”, στα παμπάλαια πορτραίτα του Πάντσο Βίγια, του Χριστού, του Κουαου’τέμοκ και άλλων σύγχρονων ’’αγίων’’, για να δημιουργήσει πνευματιστικές αιρέσεις, κατάλοιπα των πρωτοϊστορικών ανιμιστικών θρησκειών που συμπληρώνουν με σαφώς χαμηλότερο κόστος το 35% του κενού που αφήνει η Επιστήμη.
Άλλωστε, τι σημαίνει ’’μαγεία’’;  Ότι και ’’μυθολογία’’.  Δηλαδή, ’’θρησκεία μετά την ημερομηνία λήξης’’…
Να πιστέψει κανείς, ή όχι;  Την απάντηση δίνουν εμπεριστατωμένα οι συγγραφείς αυτού του βιβλίου:  ’’Η πιο ενδεδειγμένη μέθοδος για όσους ασχολούνται με τέτοιες δοξασίες προσμένοντας αποτελέσματα –κι όχι από καθαρά λαογραφικό ενδιαφέρον, είναι να επισκεφτούν έναν ψυχίατρο.’’

ΚΑΜΠΟΣ ΑΡΤΑΣ, ΠΕΔΙΑΔΑ ΑΡΤΑΣ, ΓΛΩΣΣΑΡΙ  ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΩΝ, ΛΕΞΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΩΝ, ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΚΑΜΠΟΥ ΑΡΤΑΣ, ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΠΙΚΟΙ, ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑ ΚΑΜΠΟΥ ΑΡΤΑΣ, ΧΩΡΙΑ ΠΕΔΙΑΔΑΣ ΑΡΤΑΣ,ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΧΩΡΙΩΝ ΠΕΔΙΑΔΑΣ ΑΡΤΑΣ, ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΚΑΜΠΟΥ ΑΡΤΑΣ, ΨΑΘΟΤΟΠΙ ΑΡΤΑΣ,ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑ ΠΕΔΙΑΔΑΣ ΑΡΤΑΣ, ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΙΔΙΩΜΑΤΑ ΠΕΔΙΑΔΑΣ ΑΡΤΑΣ

Ο καθημερινός μας προφορικός λόγος είναι γεμάτος από μικρές και μεγάλες φράσεις, που μας ανάγουν στην ίδια την ουσία της γλώσσας. Χαρακτηριστικό τους είναι η αλο- γία, ο συναισθηματικός φορτισμός που τους δίνει το ουσιαστικό νόημα, η ποιητικότητα, η σχέση με βαθιές πολιτιστικές καταβολές κ.ά. Η μελέτη τους λοιπόν συνιστά μια πρώτη ανάγκη, για όσους θέλουν πραγματικά να προσεγγίσουν τη φύση του προφορικού λόγου. Και στο δεύτερο τόμο παρουσιάζεται μια σειρά τέτοιων φράσεων, αλφαβητικά καταταγμένων (στοιχεία Δ-Ι).

Άρθρο στην εφημερίδα Ταχυδρόμος της Άρτας, έτος 17ο, αριθμός φύλλου 878, Τετάρτη 3 Οκτωβρίου 2018 http://www.taxydromosartas.gr/index.php/en/apopseis/item/8691-%CE%BF-%CE%BC%CF%8D%CE%B8%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%BF%CF%8D-%CE%B1%CF%81%CE%AC%CF%87%CE%B8%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B8%CE%B5%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B1%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B5%CF%82.html

Το αίνιγμα είναι μια αρχέγονη πνευματική ποιητική μορφή, που την συναποτελούν ή σχετίζονται μ’ αυτή ένα πλήθος πνευματικά παιγνίδια και ασκήσεις. Ουσία του αινίγματος είναι' η αναφορά του και αναγο;γή στη γνώση και τη σοφία, με τη ριζική ανθρωπολογική έννοια του ορού. Έτσι το αίνιγμα αποτελεί μια μορφή ποιητικής σοφίας.

Σε αυτό τον τόμο εξετάζουμε τα είδη του προφορικού λαϊκού λόγου που υπάγονται στις λεγάμενες «μικρομορφές» της λαϊκής μας λογοτεχνίας. Σε αυτά τα είδη συμπεριλαμβάνονται οι κατάρες, οι ευχές, οι όρκοι, οι χαιρετισμοί, οι προσευχές, οι βλαστήμιες, οι απειλές, οι αφορισμοί, τα κανακέματα, τα πειράγματα, τα ερωτόλογα, τα γλυκόλογα, τα παινέματα, οι προπόσεις, οι προσφωνήσεις και οι άλλες «μικρομορφές», όπως ονομάζουμε τα σύντομα και κάποτε μονολεκτικά είδη αυτής της ζωντανής και συχνά αρ- χετυπικής λαϊκής γλώσσας. Οι μικρομορφές παρουσιάζουν τεράστιο γλωσσικό ενδιαφέρον, αφού βρίσκονται στις ρίζες της γλώσσας. Σε αυτό τον τόμο προσπαθήσαμε να καταγράψουμε και να περιγράφουμε όσες μικρομορφές μπορούσαμε να διαπιστώσουμε, ήδη γνωστές ή προτεινόμενες τώρα, και πάντως μέσα στο πνεύμα της βασικής αρχής ότι ο λαϊκός προφορικός λόγος είναι ενιαίος.

Το 10ο Συνέδριο Μεταπτυχιακών Φοιτητών και Υποψηφίων Διδακτόρων του Τμήματος Φιλολογίας έλαβε χώρα στο Διδασκαλείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας στις 8-11 Οκτωβρίου 2019.

Οργανωτική Επιτροπή: Σκουρής Ιωάννης (επικεφαλής επιτροπής), Βούλγαρης Γιώργος, Καγκελάρης Νίκος, Κοτοπούλης Δημήτριος, Μπόζνου Αντωνία, Παπανικολάου Θάνος, Σχοινά Κατερίνα και Τζαβάρας Ντίνος

Η ιστοσελίδα του Συνεδρίου: https://sites.google.com/view/10th-conf-phil-ekpa/

Abstract This paper is a field study, examining outdoor objects in situ. It aims, specifically, to promote a better understanding of the outdoor shrines referred to as 'proskynitaria', which are commonly encountered in Greece. These obscure objects have not only an artistic and religious significance, but reflect human ideas and memories which may have been lost in time but which are closely connected to a site. A recording system has been developed, in order to gather information with regard to the geographic, artistic and scientific characteristics of these unique objects. A case study was used in order to test the efficacy of the system. The data gathered on the physical condition of the 'proskynitaria' was evaluated in order to determine the causes of deterioration and any current or future risks assessed. Recommendations for preventive conservation were guided by traditional approaches to construction within the region.

Στη νεοελληνική λαϊκή λογοτεχνία διαφαίνονται οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές πραγματικότητες. Η οικονομική και κοινωνική κινητικότητα αποτελούν κυρίαρχο στοιχείο της πλοκής. Ανιχνεύονται μεταξύ των άλλων οι μεταβλητές κοινωνικής ανέλιξης, κυρίως,  μέσω της επαγγελματικής επιτυχίας ή του γάμου. Η τάση για διαφυγή από την ανέχεια αλλά και οι προϋποθέσεις απόκτησης του πλούτου τίθενται κάτω από τη λογική και ηθική αποτίμηση των νεοελλήνων λαϊκών λογοτεχνών και του ακροατηρίου τους. Η συλλογική ταυτότητα των λαϊκών στρωμάτων φαίνεται να διαφοροποιείται από την κυρίαρχη κοινωνική υπερδομή. Η επιρροή από τη χριστιανική ηθική είναι εμφανής, αλλά δεν επιφέρει και την πλήρη ταύτιση της λαϊκής αντίληψης, που θέλει το άδικο να τιμωρείται και σ’αυτό τον κόσμο.

This paper is a field study, examining outdoor objects in situ. It aims, specifically, to promote a better understanding of the outdoor shrines referred to as 'proskynitaria', which are commonly encountered in Greece. These obscure objects have not only an artistic and religious significance, but reflect human ideas and memories which may have been lost in time but which are closely connected to a site. A recording system has been developed, in order to gather information with regard to the geographic, artistic and scientific characteristics of these unique objects. A case study was used in order to test the efficacy of the system. The data gathered on the physical condition of the 'proskynitaria' was evaluated in order to determine the causes of deterioration and any current or future risks assessed. Recommendations for preventive conservation were guided by traditional approaches to construction within the region. ÖZET Bu çalışma bir saha araştırmasıdır, açık alanda duran objeleri yerinde incelemektedir. Belirgin hedefi, Yunanistan'da pek çok yerde görülen ve proskynitaria denen açık alan tapınaklarının daha iyi anlaşılmasıdır. Pek tanınmayan bu objeler sanatsal ve dini önemlerinin dışında, zamanla yitip giden ama sit alanıyla yakından bağlantılı olan insani düşünce ve anıları yansıtmaktadır. Bu eşsiz objelerin coğrafi, sanatsal ve bilimsel özel-likleri hakkında bilgi toplama amacıyla bir kayıt sistemi geliştirilmiştir. Sistemin verimliliğini sınamak için de bir alan araştırması kullanılmıştır. Proskynitaria'nın fiziki durumu hakkında toplanan veriler bozulma nedenlerini belirlemek ve güncel ya da gelecekteki riskleri tahmin etmek için değerlendirilmiştir. Koruyucu konservasyon tavsiyeleri, bölgedeki geleneksel inşaat teknikleri göz önüne alınarak verilmektedir.

Η μελέτη της προφορικότητας, και μάλιστα με τη γραφή ενός βιβλίου, σίγουρα ξενίζει. Ωστόσο, σήμερα περισσότερο από ποτέ, θεωρείται απαραίτητη, καθώς μπορεί να είναι η ίδια η έκφραση της ζωής μας. Στην εποχή της πληροφορικής η αναφορά στην προφορικότητα μπορεί να μοιάζει με στενοκέφαλο αναχρονισμό. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει στην πραγματικότητα. Αντίθετα, η τυπική μηχανιστική συμμόρφωση με τις (ελεγχόμενες, έτσι και αλλιώς, από κάποιου ιστού το κέντρο) επιστημονικές ή άλλες συνήθειες συνιστά μια ανελεύθερη πειραματική συμπεριφορά ενώπιον μιας παγκόσμιας πνευματικής χρεωκοπίας· και δεν είναι υπερβολικό να προσπαθήσει να δει κανείς σε ποιο βαθμό αυτή οφείλεται στην αντικατάσταση της γλωσσικής αμεσότητας από τα εντυπωσιακά, αλλά όχι τελεσφόρα, "μέσα". Αυτό ακριβώς είναι και το αντικείμενο της μελέτης του βιβλίου, το οποίο αποτελεί καρπό μακρόχρονου προσωπικού έργου του συγγραφέα.
Α΄ ΕΚΔ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ 2000
Β΄ ΕΚΔ. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ 2002

Στο δημοτικό τραγούδι ανιχνεύονται κοινωνικές πραγματικότητες, ανάμεσα στις οποίες και οι οικονομικές όπως ο πλούτος και η φτώχεια. Ενυπάρχουν, μεταξύ των άλλων, και πλευρές της ανθρώπινης συμπεριφοράς, όπως η βοήθεια στους αδύναμους, η ζήλια, η πανουργία, που συνδέονται στενά με την οικονομική και κοινωνική κινητικότητα. Οι ποικίλοι χαρακτήρες κινούμενοι είτε από κοινωνικούς καταναγκασμούς είτε ενάντια σε όσα επιτάσσει το έθος εκφράζουν πλευρές της ανθρώπινης συμπεριφοράς.  Επενεργούν και στο οικονομικό πεδίο και δημιουργούν  οικονομικά αποτελέσματα στους ίδιους και στις οικογένειές τους. Προτείνονται και επιβάλλονται κανόνες σε στάσεις και συμπεριφορές στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο. Η λογική και ηθική αποτίμηση που ανιχνεύεται στο δημοτικό τραγούδι αναδεικνύει τη συλλογική ταυτότητα των λαϊκών στρωμάτων που φαίνεται να διαφοροποιείται από την κυρίαρχη κοινωνική υπερδομή. Ο πλούτος αποτιμάται ως κοινωνικό αγαθό με σημαντική αλλά όχι κυρίαρχη αξία.

http://www.skartsis.com/ξενη-λογοτεχνια/  , http://www.skartsis.com/μεταφρασεισ/
Σέι Σόναγγον, Κοτζίκι, Ινδιάνικα Τραγούδια, Χαϊκού και σένριου, Οκασέν και Νικολέτ , Ουπανισάδες, Ντεντέ Κορκούτ, Χάκο, Ταοϊσμός, Ζεν, To βιβλίο των νεκρών, Πόπολ Βου, Τραγούδια της Πολυνησίας, Αυστραλέζικα τραγούδια, Αφρικάνικα τραγούδια,  Ισλανδικές σάγκες, Σούφι, Κινέζοι ποιητές, Μουσαίου: Τα καθ' Ηρώ και Λέανδρον, Πάνθεια, Δημοτικά δίστιχα και γυρίσματα, κλπ.
https://www.kastaniotis.com/ekdoseis-kastanioti/grammata/ta-keimena-ton-laon.html
 
Τα μεγάλα ιερά και φιλοσοφικά κείμενα αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της ταυτότητας κάθε λαού. Σ’ αυτή τη σειρά συγκεντρώνεται μια αντιπροσωπευτική συλλογή από έργα που διαμορφώνουν τις πνευματικές και θρησκευτικές αξίες μιας παγκόσμιας αφήγησης. Από τα ποιήματα χαϊκού, τη σκέψη των Σούφι, μέχρι τις διδαχές του Ζεν.

Η μελέτη της κοινωνικής οργάνωσης της παραδοσιακής κοινωνίας των Καραγκούνηδων αναδεικνύει σαν επικρατούσα μορφή οικογενειακής οργάνωσης την ευρεία οικογένεια. Η ευρεία πατριαρχική οικογένεια, εκπροσωπείται από τον πατριάρχη της οικογένειας, θεματοφύλακα της λατρείας των προγόνων και διαχειριστή της περιουσίας όλων των συγγενών. Η επικράτηση της εκτεταμένης οικογένειας εξυπηρετούσε κυρίως οικονομικούς - παραγωγικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Οι γυναίκες της ευρείας οικογένειας συμμετείχαν δυναμικά στην παραγωγή και η θέση τους στην ενδοοικογενειακή ιεραρχική δομή ήταν απότοκη, πολλών μεταβλητών. Σημαίνοντα ρόλο έπαιζε η εργασιακή και η αναπαραγωγική τους ικανότητα.  Η εκτεταμένη οικογένεια αποτέλεσε το στήριγμά τους. Το φαινόμενο της προίκας δεν ήταν δεκτό, ενώ επικρατούσε ο θεσμός του πατροτοπικού γάμου.  Με την ευρεία οικογένεια ήταν συνδεδεμένο και το αγαρλίκι μια από τις μορφές εξαγοράς της νύφης.

Ίσως το πρωιμότερο ηρωικό ακριτικό τραγούδι Το Άσμα του Αρμούρη-201 δεκαπεντασύλλαβοι 1-είναι ποίημα που εξιστορεί γεγονότα του 9 ου αι. (την περιπέτεια του Αρμουρόπουλου, γιου του Αρμούρη, που ελευθερώνει από αιχμαλωσία τον πατέρα του. Οι τελευταίοι στίχοι απηχούν το όραμα συμφιλίωσης των Ελλήνων με τους Σαρακηνούς). Ο άγνωστος ποιητής χειρίζεται τη βυζαντινή δημώδη και γνωρίζει άριστα τη βυζαντινή στρατιωτική ορολογία. Ο Σπ. Λάμπρος το χαρακτήρισε «περίεργον περί Αρμούρη επύλλιον» (μικρό επικό άσμα) 3 , ο Λίνος Πολίτης και ο Κ. Θ. Δημαράς 4 το ανάγουν στην ηρωική ποίηση 10 ου αι., η έρευνα όμως τείνει να δεχτεί ότι το τραγουδούσαν από τον 9 ο αι. 5 όταν οι συγκρούσεις με Σαρακηνούς ήταν ακόμη νωπές στη μνήμη της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Στη γραπτή μορφή άρχισε να κυκλοφορεί ήδη από τις αρχές 10 ου αι. 6. Β. Χειρόγραφη Παράδοση-Εκδόσεις του Κειμένου-Παραλλαγές Το αρχικό κείμενο το παραδίδουν δύο χαρτώοι κώδικες 15 ου αι. (κατά τον Beck 7 16 ου αι.), ο Ε202 (Πετρούπολη) 8 και ο C32 (Κωνσταντινούπολη) 9. Ανήκουν στο ίδιο stemma codicum αντιγράφοντας το ίδιο πρωτότυπο 10 αν και παραδίδουν διαφορετικό ο καθένας τίτλο 11. Ο γραφέας του κώδικα C επέφερε «μεταβολές» στο όνομα του ήρωα (στους στίχους 7, 15, 73 τον ονομάζει Γιαννάκη και στους 110, 116 Αλέξανδρο). Ίσως υπήρχε άλλη παραλλαγή από χαμένο επικό-ηρωικό άσμα του 10 ου αι. με ήρωες ονομαζόμενους Γιαννάκης και Αλέξανδρος και ο γραφέας του C32 θεώρησε ότι οι ήρωες αυτοί ταυτίζονται με τον Αρμουρόπουλο 12. Πρώτος εξέδωσε 13 το κείμενο από τον κώδικα Ε202 ο Γαβριήλ Δεστούνης 14 με πρόλογο-σχόλια στα ρωσικά(1887). Δύο χρόνια αργότερα η έκδοση αυτή αναδημοσιεύθηκε στον «Αθήναιο» με πρόλογο-σχόλια του Θεοδοσίου Θ. Βενιζέλου 15. Το 1926 ο Σ. Κυριακίδης «διόρθωσε μερικά» 16 από το κείμενο του Δεστούνη. Το κείμενο του Κυριακίδη επανεκδόθηκε από τον Καλονάρο 17 και τον Ζώρα 18. Την έκδοση Δεστούνη του 1887 γνωρίζουν ο Φαίδων Κουκουλές 19 και ο Λίνος Πολίτης 20. Σ' αυτήν κυρίως στηρίζεται μία αρκετά ενδιαφέρουσα έκδοση που επιμελήθηκε ο Θανόπουλος 21. Την έκδοση Κυριακίδη είχε υπ' όψιν και ο Βέλγος βυζαντινολόγος Ανρί Γκρεγκουάρ (Η. Grégoire) 22 για τη μετάφραση στα γαλλικά («με λίγες αλλά ουσιώδεις διορθώσεις»).

Ανάδειξη γαμήλιων εθίμων που επικρατούσαν στους Καραγκούνηδες της Δυτικής Θεσσαλίας στα πλαίσια της ευρείας πατριαρχικής οικογένειας μέσα από μια πρωτότυπη ερευνητική προσέγγιση με την αξιοποίηση στατιστικής επεξεργασίας των δεδομένων των δημοτολογίων της κοινότητας Ματαράγκας. Μελέτη φαινομένων όπως η ενδογαμία, η κατανομή των γάμων μέσα στον χρόνο και  η ηλικία του ζευγαριού.  Το φαινόμενο εντάσσεται στο ευρύτερο οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο.

Γεράσιμος Δ., Παγκράτης, Συλλογή λαογραφικού υλικού από το χωριό Μπενίτσες, του νομού Κερκύρας,
χειρόγραφο κατατεθειμένο στο αποθετήριο του Σπουδαστηρίου Λαογραφίας,
Φιλοσοφική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αύξων αριθμός χειρογράφου 3682,
περίοδος συλλογής υλικού: Πάσχα - τέλη Αυγούστου, https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/180218