Afşinli Taki Muhammed ve Mevlitleri

AFŞİNLİ TAKİ MUHAMMED ve MEVLİTLERİ -Hayatı ve Şiirleri Bağlamında Monografik Bir İnceleme - Uğur BAŞARAN Paradigma Akademi AFŞİNLİ TAKİ MUHAMMED ve MEVLİTLERİ -Hayatı ve Şiirleri Bağlamında Monografik Bir İncelemeUğur BAŞARAN ISBN: 978-625-8069-39-6 Sertifika No: 32427 Çanakkale Kitaplığı Araştırma İnceleme Bilişim Yayın Matbaa TİC. LTD. ŞTİ. Paradigma Akademi Basın Yayın Dağıtım Fetvane Sokak No: 29/A ÇANAKKALE e-mail: [email protected] Dizgi Himmet AKSOY Kapak Tasarımı Himmet AKSOY Matbaa Vadi Grafik Tasarım ve Reklam LTD. ŞTİ. Sertifika No: 47479 Kitaptaki bilgilerin her türlü sorumluluğu yazarına aittir. Bu Kitap T.C. Kültür Bakanlığından alınan bandrol ve ISBN ile satılmaktadır. Bandrolsüz kitap almayınız. Ocak 2022 Paradigma Akademi Dr. Uğur BAŞARAN 02.02.1988 tarihinde Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesinde dünyaya geldi. İlk, orta ve lise öğrenimini Afşin’de tamamladı. 2005 yılında başladığı Erciyes Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden 2009 yılında mezun oldu. Aynı yıl başladığı yüksek lisans öğrenimini 2011 yılında “Ahmet Şükrü Esen Defterlerinde Anonim Türk Halk Edebiyatı Ürünleri (Atasözü- Beddua- Bilmece- Deyim- Dua- Tekerleme- Fıkra) (İnceleme- Metin)” başlıklı teziyle tamamladı. 2011 yılında Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı’nda başladığı doktora öğrenimini 2015 yılında Ȃşık İsmetî Monografisi isimli teziyle tamamladı. 2010-2016 yılları arasında Araştırma Görevlisi olarak görev yaptığı Cumhuriyet Üniversitesi Türk Halkbilimi Bölümü’ne 2016 yılında Dr. Öğr. Üyesi (Yrd. Doç. Dr.) olarak atandı. 2016-2019 yılları arasında Bölüm Başkanı Yardımcılığı görevini yürüttüğü Türk Halkbilimi Bölümü’nde hâlen Bölüm Başkanlığı; 2016 yılından bu yana da Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Folklor Araştırmaları Merkezi Müdürlüğü görevlerini yürütmektedir. Bugüne kadar ulusal ve uluslararası hakemli dergilerde yayımlanmış makaleleri ile ulusal/uluslararası sempozyumlarda sunduğu birçok bildirisi bulunmaktadır. Başaran, evli ve bir çocuk babasıdır. iii Anadolu topraklarını Türk-İslam kültürüyle mayalayan dervişlerin aziz ruhlarına saygıyla… SÖZ BAŞI Bu çalışmada, Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesine bağlı Yazıbelen (Hurman) köyünden olup bugüne kadar hakkında hiçbir çalışma bulunmayan, keşfedilmemiş, Taki Muhammed mahlaslı şairin hayatı ve şiirleri incelenmiştir. Taki Muhammed’in ulaştığımız şiirlerinin büyük çoğunluğu Arap harfleriyle kaleme alınmış olduğu için öncelikle şiirler Latin harflerine aktarılmıştır. Metinlerin aktarımında transkripsiyon yapılmamıştır. Vezin ve kafiyeyi bozmamak kaydıyla kelimelerin Türkiye Türkçesindeki yazılışları esas alınmıştır. Şiirlerin 20. yüzyılda kaleme alınmış olmaları, günümüz Türkçesinin tercih edilmesindeki ana sebeptir. Örneğin “oldı”, “içün”, “açdı”, “türli” gibi klasik Osmanlı imlasının yapıları, “oldu”, “için”, “açtı” ve “türlü” şeklinde modernize edilerek yazılmıştır. Ȃşığın kullandığı yöresel sözcükler olduğu gibi korunmuştur ancak “müzde”, “lokuş” gibi yazılışlar “müjde” ve “yokuş” olarak düzeltilmiştir. Taki Muhammed’in defterlerine verdiği sayfa numaraları, metin içinde köşeli parantez “[]” içinde gösterilmiştir. Çalışmamız "Giriş", "Sonuç", "Sözlükçe", "Kaynakça" ve "Ekler" haricinde altı ana bölümden oluşmaktadır. “Giriş” bölümünde öncelikle, çalışmanın öyküsü verilmiştir. Ardından, Taki Muhammed’in de temsilcisi olduğu dinî – tasavvufî Türk edebiyatı hakkında genel bilgiler verilerek, Taki Muhammed’in bu edebiyat ve tebliğ ile irşat etme geleneği içindeki durumu değerlendirilmiştir. “Taki Muhammed’in Hayatı ve Şahsiyeti” başlıklı birinci bölümde Taki Muhammed’in hayatı olabildiğince ayrıntılı bir biçimde verilmiştir. Bu bölümde ayrıca şairliği/âşıklığı, etkilendiği ve etkilediği âşıklar, mahlas alışı, şahsiyeti, fiziksel ve karakter özellikleri, inanç ve düşünce dünyası ve yayın dünyasındaki yeri hakkında bilgi verilmiştir. vii "Şiirlerin Teknik İncelemesi" başlıklı ikinci bölümde şiirlerin yapısal özellikleri, ahenk unsurları, nazım şekli ve türleriyle anlatım özellikleri bakımından ele alınmıştır. "Şiirlerin Muhteva Çözümlemesi" başlıklı üçüncü bölümde şiirler, duygu ağırlıklı ve düşünce ağırlıklı konular olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Duygu ağırlıklılar kendi içerisinde sevindiren ve üzen duygular; düşünce ağırlıklılar ise kendi içinde toplumsal ve kültürel değerlerle tecrübî bilgiler-felsefî çıkarımlar şeklinde sınıflandırılmıştır. Daha sonra şiirlerin muhteva unsurları hakkında bilgi verilmiş ve bölümün sonunda şiirlerde yer alan özel isimler listelenerek değerlendirilmiştir. Metinlerin değerlendirilmesinde daha önce Şeref Boyraz tarafından Furkânî’ye, Erol Aksoy tarafından Ahmet Poyrazoğlu’na ve tarafımızca Âşık İsmetî’ye tatbik edilen bağlam merkezli monografik inceleme metodu tercih edilmiştir. "Şiirlerin Üretim ve Tüketim Bağlamı" başlıklı dördüncü bölümde şiirlerin üretim ve tüketim şartları hakkında bilgiler verilerek muhtelif yorumlar yapılmıştır. Taki Muhammed’in edebiyat dünyasında bilinmeyen bir âşık olması dolayısıyla bu bölümdeki veriler azdır. "Şiirler" başlığını taşıyan beşinci bölümde incelemeye esas olan 213 şiir yer almaktadır. Yazılış tarihleri bilinmediği için şiirler, yazılı kaynaklardaki sıraları ile verilmiştir. Çalışmanın altıncı ve son bölümü "Taki Muhammed’in Mevlitleri" adını taşımaktadır. Bu bölümde tek bir mevlit mecmuasında yer alan iki mevlit, defterin bütünlüğü bozulmadan, olduğu gibi verilmiştir. Metinlerden önce mevlit türü, mevlit yazma ve söyleme geleneği ile Taki Muhammed’in mevlitlerinin şekil ve muhteva özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Şiirlerin incelenmesi noktasında büyük kolaylık ve şiirlere bütüncül bakabilmeyi sağlayan "Şiirlerin Nazım Şekli, Nazım Türü ve Konu Tablosu" ile "Şiirlerin Muhteva Tablosu" çalışmanın "Tablolar" kısmını oluşturmaktadır. Bu bölümlerin dışında "Sonuç" kısmında çalışmayla alakalı genel bir değerlendirme yapılmış; istifade edilen kaynaklar "Kaynakça"da, anlamının viii bilinmeme ihtimalinin yüksek olduğu düşünülen kelimelerin manaları ise "Sözlükçe" başlığı altında verilmiştir. Çalışma, defterlerden alınan örnek sayfaların yer aldığı "Ekler" kısmı ile sona ermektedir. Bu eserin kaleme alınma süresince pek çok kişinin yardımını gördüm. Hepsinin adını burada tek tek yazmam mümkün değil ancak aşağıda özellikle teşekkür etmek istediklerimi yazmasam olmaz idi. İlk teşekkürü yıllar önce defterleri bana emanet ederek böylesi bir çalışmanın ortaya çıkmasına vesile olan Av. Hacı Bayram Veli ARIKAN’a etmek isterim. Çalışma süresince zahmetime katlanan ve sorduğum her soruya sabırla yanıt veren Taki Muhammed’in torunu Mehmet ÖZGÜL’e, âşığa ait tek fotoğrafı elde etmemi sağlayan bir diğer torunu Süleyman ÖZGÜL’e, metinlerin değerlendirilmesinde aydınlatıcı bilgilerinden faydalandığım Şeref BOYRAZ Bey’e, mevlitlerle ilgili sorduğum her soruya sabır ve ilgiyle cevap verme nezaketi gösteren Prof. Dr. Mehmet Fatih KÖKSAL’a, Afşin Haber Merkezi müdürü Halil DEMİR’e, sadece bu kitabın yazılış sürecinde değil, hayatımın her anında yanımda olan ve desteğini yakından hissettiğim kıymetli eşim Semiha Sultan’a hassaten teşekkür ederim. Var olsunlar. En büyük teşekkürü ise kitabı hazırlarken sorduğu “Baba oyun oynayalım mı?” sorularına “Ama çalışıyorum oğlum!” diyerek olumsuz cevap vermek zorunda kaldığım Görkem Rüzgâr’a etmek isterim. Memleketimin bugüne dek hiç bilinmeyen bir şairini gün yüzüne çıkararak edebiyat dünyasına sunduğum için bahtiyarım. Bu eserle umarım, millî kültürümüze ufak da olsa bir katkı sağlayabilmişimdir. Kasım 2021 Sivas ix İÇİNDEKİLER SÖZ BAŞI ............................................................................................. vii İÇİNDEKİLER ...................................................................................... xi GİRİŞ ...................................................................................................... 1 1 Çalışmanın Öyküsü ............................................................................ 1 2 Dinî – Tasavvufî Türk Edebiyatı ........................................................ 3 3 Taki Muhammed’in Dinî Tasavvufî Türk Edebiyatı İçindeki Yeri ...... 5 3.1 Tebliğ ile İrşat Etme Geleneği Bağlamında Taki Muhammed ...... 6 I. BÖLÜM TAKİ MUHAMMED’İN HAYATI VE ŞAHSİYETİ ............................ 9 1.1 Hayatı ............................................................................................. 9 1.1.1 Ailesi ....................................................................................... 9 1.1.2 Doğumu, Çocukluğu, Yetiştiği Ortam ve Eğitimi .................... 10 1.1.3 Mesleği, Askerliği ve Evliliği ................................................. 11 1.1.4 Vefatı ..................................................................................... 13 1.2 Şahsiyeti ....................................................................................... 13 1.2.1 Fiziksel ve Karakteristik Özellikleri ........................................ 13 1.2.2 İnanç ve Düşünce Dünyası...................................................... 15 1.3 Şairliği/Âşıklığı ............................................................................. 16 1.3.1 Şiir Yazmaya/Söylemeye Başlaması ....................................... 16 1.3.2 Etkilendiği ve Etkilediği Âşıklar ............................................. 17 1.3.3 Mahlas Alışı ........................................................................... 18 1.4 Yayın Dünyasındaki Yeri .............................................................. 18 xi II. BÖLÜM ŞİİRLERİN TEKNİK İNCELEMESİ ................................................. 21 2.1 Şiirlerin Yapısal Özellikleri ........................................................... 21 2.1.1 Ahenk Unsurları ..................................................................... 21 2.1.1.1 Vezin ............................................................................... 21 2.1.1.2 Durak .............................................................................. 22 2.1.1.3 Ayak................................................................................ 23 2.1.1.4 Kafiye ve Redif................................................................ 24 2.1.2 Nazım Şekilleri ve Türleri ...................................................... 27 2.1.2.1 Nazım Şekilleri ................................................................ 28 2.1.2.2 Nazım Türleri .................................................................. 29 2.1.3 Anlatım / Üslup Özellikleri ..................................................... 34 2.1.3.1 Dil Yapısı ........................................................................ 35 2.1.3.1.1 Söz Varlığı ................................................................ 35 2.1.3.1.2 Cümle Yapısı ............................................................ 35 2.1.3.1.3 Konuşma Dili Unsurları ............................................ 37 2.1.3.1.3.1 Atasözleri ........................................................... 37 2.1.3.1.3.2 Deyimler ............................................................ 38 2.1.3.1.3.3 İkilemeler ........................................................... 40 2.1.3.1.3.4 Klişe Sözler ........................................................ 42 2.1.3.1.3.5 Yöresel Söyleyiş Biçimleri ................................. 43 2.1.3.1.4 Dil Sapmaları ............................................................ 45 2.1.3.1.4.1 Ses Yutumu Örnekleri ........................................ 45 2.1.3.1.4.2 Belirtme Hâli Ekinin Düşürülmesi ...................... 48 2.1.3.1.4.3 Ses Türemesi Örnekleri ...................................... 51 2.1.3.1.4.4 Eski Anadolu Türkçesi Özellikleri ...................... 51 xii III. BÖLÜM ŞİİRLERİN MUHTEVA ÇÖZÜMLEMESİ........................................ 55 3.1 Şiirlerin Muhteva Özellikleri ......................................................... 55 3.1.1 Duygu Ağırlıklı Konular ......................................................... 56 3.1.1.1 Sevindiren / İstendik Duygular ......................................... 57 3.1.1.1.1 Allah Sevgisi ............................................................. 57 3.1.1.1.2 Hz. Muhammed Sevgisi ............................................ 58 3.1.1.1.3 İnsan Sevgisi ............................................................. 58 3.1.1.1.4 Dört Halife, Sahabeler ve Ehl-i Beyt Sevgisi ............. 59 3.1.1.1.5 Karşı Cinse Duyulan Sevgi ........................................ 60 3.1.1.1.6 Tabiat-Memleket Sevgisi ........................................... 61 3.1.1.1.7 Vatan, Millet, Devlet ve Bayrak Sevgisi .................... 61 3.1.1.2 Üzen / İstenmeyen Duygular ............................................ 61 3.1.1.2.1 Çekilen Dert ve Sıkıntılar .......................................... 61 3.1.1.2.2 Karamsarlık .............................................................. 62 3.1.1.2.3 Pişmanlık .................................................................. 62 3.1.1.2.4 Ölüm Acısı ................................................................ 62 3.1.1.2.5 Ayrılık / Aşk Acısı .................................................... 63 3.1.1.2.6 Kin ve Nefret ............................................................ 63 3.1.2 Düşünce Ağırlıklı Konular ...................................................... 63 3.1.2.1 Toplumsal ve Kültürel Değerler ....................................... 63 3.1.2.1.1 Ahlâkî Durum ve Değerler ........................................ 64 3.1.2.1.2 Dinî Durum ve Değerler ............................................ 64 3.1.2.2 Tecrübî Bilgiler, Felsefî Çıkarımlar .................................. 67 3.2 Muhteva Unsurları ........................................................................ 70 3.2.1 Şiirlerde İşlenen Konuların Kaynağı ....................................... 70 3.2.2 Şiirlerde Sergilenen Tavır ....................................................... 71 3.2.3 Şiirlerin Tema Bakımından Türü ............................................ 71 xiii 3.3 Şiirlerdeki Özel İsimler ................................................................. 72 3.3.1 Şahıs Adları............................................................................ 72 3.3.2 Yer Adları .............................................................................. 78 3.3.2.1 Ülke Adları ...................................................................... 78 3.3.2.2 Yabancı Şehir Adları ....................................................... 78 3.3.2.3 İl Adları ........................................................................... 79 3.3.2.4 İlçe, Belde ve Köy Adları................................................. 79 3.3.2.5 Mıntıka Adları ................................................................. 79 3.3.2.6 Fantastik Mekânlar .......................................................... 80 3.3.3 Topluluk, Irk, Millet Adları .................................................... 80 IV. BÖLÜM ŞİİRLERİN ÜRETİM VE TÜKETİM BAĞLAMI ............................. 83 4.1 Üretim Bağlamı ............................................................................. 83 4.1.1 Üretimi Tetikleyen Unsurlar ................................................... 83 4.2 Tüketim Bağlamı .......................................................................... 84 V. BÖLÜM ŞİİRLER ............................................................................................... 85 VI. BÖLÜM TAKİ MUHAMMED’İN MEVLİTLERİ .......................................... 347 6.1 Mevlit Türü ................................................................................. 347 6.2 Mevlit Geleneği .......................................................................... 348 6.2.1 Mevlit Okuma / Söyleme Geleneği ....................................... 348 6.2.2 Mevlit Yazma Geleneği ........................................................ 349 6.3 Taki Muhammed’in Mevlitleri ve Özellikleri ............................... 350 6.3.1 Mevlitlerin Muhteva Özellikleri ............................................ 350 6.3.2 Mevlitlerin Yapısal Özellikleri.............................................. 352 MEVLİT MECMUASI ....................................................................... 354 Hezâ Mevlüdü’n-Nebî Aleyhisselâm .................................................. 361 xiv Mevlüdü’n-Nebî Aleyhisselâtü Ve’s-selâm......................................... 400 TABLOLAR ....................................................................................... 443 1. Şiirlerin Nazım Şekli, Nazım Türü ve Konu Tablosu .................... 443 2. Şiirlerin Muhteva Tablosu .............................................................. 456 SONUÇ................................................................................................ 463 KAYNAKÇA ...................................................................................... 467 SÖZLÜKÇE........................................................................................ 473 EKLER................................................................................................ 483 xv Uğur BAŞARAN KAYNAKÇA AKARPINAR, R.Bahar (2006). “Mevlid Törenlerinin Yapısı”, Türkbilig, 12: 38-63. AKÇATAŞ, Ahmet (2007). “Türkiye Türkçesinde Yapı, İşlev ve Anlam İlişkileri Açısından Cümle Grupları ve Cümle Türleri Üzerine Bir Deneme II”, Belleten, 2007/1: 7-13. AKSOY, Erol (2014). Ȃşık Ahmet Poyrazoğlu’nun Şiir Evreni, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Sivas. AKTAŞ, Şerif (2013). Şiir Tahlili –Teori ve Uygulama-, Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları. ALANGU, Tahir (2020). Türkiye Folkloru El Kitabı, (Hzl. İsmail Görkem), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ALBAYRAK, Nurettin (2009). “Türk Halk Şiirinde Biçim ve Tür Sorunu”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 1-2: 133-186. ALTUN, İsmail (2013). “Ehl-i Beyt’te Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer ve Hz. Osman Sevgisi”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 39: 265-292. ARTUN, Erman (2006). Dinî – Tasavvufî Halk Edebiyatı, İstanbul: Kitabevi Yayınları. ARTUN, Erman (2011). Ȃşıklık Geleneği ve Ȃşık Edebiyatı - Edebiyat Tarihi/Metinler, Adana: Karahan Kitabevi. ARUÇİ, Muhammed (2006). “Balkanlarda Mevlid Geleneği”, Köprü, 19: 68-72. ARVAS, Abdulselam (2018). “ ‘Mevlidü’n-Nebi’ Adlı Eser Halk Kitabı Olarak Değerlendirilerbilir mi?”, 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. BAKIRCI, Selami (2003). Mevlid – Doğuşu ve Gelişmesi, İstanbul: Akademik Araştırmalar Yayınları. 467 Afşinli Taki Muhammed ve Mevlitleri Hayatı ve Şiirleri Bağlamında Monografik Bir İnceleme BALİ, Muhan (1997). Ağıtlar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. BARKAN, Ömer Lütfi (1942). “Osmanlı İmparatorluğunda Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikleri İstila Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeleri”, Vakıflar Dergisi, 1942/2: 279-386. BAŞARAN, Uğur (2015). Ȃşık İsmetî Monografisi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sivas. BAYAT, Fuzuli ve CİCİOĞLU, Muhammet Nurullah (2008). “Türklerde Cenaze Törenlerinde Bağlamında Mevlid Okuma Geleneği”, Sosyal Bilimler Dergisi, 19: 147-155. BORATAV, Pertev Naili (1978). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, İstanbul: Gerçek Yayınevi. BOYRAZ, Şeref (1996). “Anadolu ve Azerbaycan Sahaları Halk Şiirinde Tür ve Şekil Meselesi”, Türlük Bilimi Araştırmaları, 177-194. BOYRAZ, Şeref (2010). Furkanî’nin Şiir Evreni Bağlamında Bir Monografi Denemesi, Ankara: Akçağ Yayınları. BUFFON, Georges Louis de (1907). “Discourse sur le Style” (Üslup Üzerine Söylem), Theories of Stylistics (Ed. Lane Cooper), New York: Macmillan, 178. CAN, Mustafa (2020). “Osmanlı Kültüründe Mevlid-i Şerif Geleneği”, Fârâbi Anısına Türkiye ve Türk Dünyası Araştırmaları-II, Ed. Yunus Emre Tansü, 139-172. ÇALIŞKAN, Ȃdem (2014). “Üslûp ve Üslûpbilim Üzerine-1: İlk Belirlemeler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 34: 2952. ÇELİK, Adil (2020). “Kurgunun Harcı Olarak Türkü: Behzat Ç. Dizisinde Türkülerin Kullanımı”, Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 5: 18-29. 468 Uğur BAŞARAN ÇELİK, Adil (2021). “Hac Anlatılarında Yabancı İmajı”, Millî Folklor, 130: 110-119. ÇETİN, Nurullah (2010). Şiir Tahlilleri-1, Anakara: Öncü Kitap Yayınları. ÇETİN, Nurullah (2011). Şiir Çözümleme Yöntemi, Ankara: Öncü Kitap Yayınları. ÇOBANOĞLU, Özkul (2000). Ȃşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü, Ankara: Akçağ Yayınları. ÇUHADAROĞLU, Osman (2020). Urfa’da Mevlid Geleneği ve Mevlidhânlar, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa. DEMİRCİ, Mehmet (2002). “Müslüman Türklerde Tasavvuf”, Türkler-V, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. DOĞRUSÖZLÜ, Zekeriya (2016). “Ehl-i Beyt Mensuplarının Dönemin İktidarları ile Olan İlişkileri”, İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2: 1-15. DUYMAZ, Ali (2001). Kerem ile Aslı Hikâyesi Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. EFE, Ȃdem (2007). “Türk Kültüründe Mevlid Geleneği”, İslam Araştırmaları Dergisi, 3: 19-40. ELÇİN, Şükrü (2000). Kerem ile Aslı Hikâyesi, Ankara: Akçağ Yayınları. ERASLAN, Kemal (1983). Divan-ı Hikmet’ten Seçmeler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. ERŞAHİN, İbrahin (2011). Halk Kültürü ve Edebiyatı Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yayınları. FİDAN, Süleyman (2017). Âşıklık Geleneği ve Medya Endüstrisi – Geleneksel Müziğin Medyadaki Serüveni-, Ankara: Grafiker Yayınları. GÖLPINARLI, Abdulbaki (1985). 100 Soruda Tasavvuf, İstanbul: Gerçek Yayınevi. 469 Afşinli Taki Muhammed ve Mevlitleri Hayatı ve Şiirleri Bağlamında Monografik Bir İnceleme GÖNEN, Sinan (2008). “Deyimlere Şekil Açısından Bir Yaklaşım Örneği”, Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, 20: 207-217. GÖRKEM, İsmail (2001). Türk Edebiyatında Ağıtlar - Çukurova Ağıtları, Ankara: Akçağ Yayınları. GÜNGÖR, Erol (2000). Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak, İstanbul: Ötüken Yayınları. GÜZEL, Abdurrahman (1999). Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı, Ankara: Akçağ Yayınları. HATİPOĞLU, Vecihe (1981). Türk Dilinde İkileme, Ankara: TDK Yayınları. KAPLAN, Mehmet (2012a). Şiir Tahlilleri 1 - Tanzimattan Cumhuriyete, İstanbul: Dergâh Yayınları. KAPLAN, Mehmet (2012b). Şiir Tahlilleri 2 – Cumhuriyet Devri Türk Şiiri, İstanbul: Dergâh Yayınları. KAYA, Doğan (1997). “Edebiyatımızda Ȃşık Kolları ve Şenlik Kolu”, Türk Kültürü, 412: 499-508. KAYA, Doğan (2010). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları. KÖKSAL, M. Fatih (2011). Mevlid-Nâme, Ankara: TDV Yayınları. KÖPRÜLÜ, M. Fuad (1981). Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Ötüken Yayınları. KÖPRÜLÜ, M. Fuad (1984). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Ankara: Diyanet Yayınları. KÖPRÜLÜ, M. Fuad (2004). Saz Şairleri, Ankara: Akçağ Yayınları. MAZIOĞLU, Hasibe (1974). “Türk Edebiyatında Mevlid Yazan Şairler”, Türkoloji, 6/1: 31-62. OCAK, Ahmet Yaşar (1992a). Menâkıpnâmeler, Ankara: TTK Yayınları. 470 Uğur BAŞARAN OCAK, Ahmet Yaşar (1992b). Osmanlı İmparatorluğunda Marjinal Sufilik: Kalenderîler, Ankara: TTK Yayınları. OCAK, Ahmet Yaşar (1999). “Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması”, İslam Ansiklopedisi, C.3, İstanbul: TDV Yayınları. OĞUZ, M. Öcal (2001). Halk Şiirinde Tür, Şekil ve Makam, Ankara: Akçağ Yayınları. OK, Duygu (2019). Yahyâ B. Bahşi: Mevlid-i Nebî (İnceleme-Metin), Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne. ONAY, Ahmet Talat (1996). Türk Halk Şiirlerinin Şekil ve Nev’i, Ankara: Akçağ Yayınları. ONAY, Ahmet Talat (2007). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü, (Hzl. Cemal Kurnaz), Ankara: Birleşik Yayınları. ONG, Walter J. (2010). Sözlü ve Yazılı Kültür – Sözün Teknolojileşmesi, İstanbul: Metis Yayınları. ÖZARSLAN, Metin (2001). “Erzurum Ȃşıklık Geleneğinde İşletilen ‘Ayaklar’ Üzerine”, Türkbilig, 2: 97-109. PALA, İskender (2005). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları. PEKOLCAY, Necla (1980). Mevlid/Süleyman Çelebi, Ankara: Dergâh Yayınları. REYHANOĞLU, Gönül (2021). Kıbrıs’ta Mevlitçi Kadınlar ve Mevlit Geleneği, Ankara: Sonçağ Yayınları. SCHİMMEL, Annemarie (1982). Tasavvufun Boyutları, İstanbul: Aslan Yayıncılık. SPİES, Otto (1942). Türk Halk Kitapları, (Çev. Behçet Gönül), İstanbul: Rıza Koşkun Basımevi. 471 Afşinli Taki Muhammed ve Mevlitleri Hayatı ve Şiirleri Bağlamında Monografik Bir İnceleme ÜÇÜNCÜ, Kemal (2004). “İrşâd ve Tebliğe Bağlı İcra: Türk Sözlü Kültür Geleneği Bağlamında Türk Tekke Edebiyatı”, TÜBAR, 16: 127141. YAPICI, Ali İhsan (2020). “Eski Anadolu Türkçesi ve Osmanlı Türkçesi Metinlerindeki İmla Kaynaklı Bir Sorun: Ünsüz Uyumu”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 73: 218-253. YEKBAŞ, Hakan (2012). Türk Edebiyatında Hz. Ali ve Hz. Fâtıma Mevlidleri, Ankara: Asitan Yayıncılık. YILDIRIM, Dursun (2000). “Tarihî Süreç İçinde İletişim Odakları, Ağları ve İşlevleri (XIII-XX. Yüzyıllar Arası Türkiyesi)”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 10: 336-339. https://www.nufusune.com/160197-kahramanmaras-afsin-hurmanmahallesi-nufusu (Erişim 08.05.2021). http://lugatim.com/s/taki (Erişim 11.05.2021). https://teketekhaber.com/sefer-hocanin-agidi-31937h.html (Erişim 11.05.2021). https://www.afsinhabermerkezi.com/2020/11/05/bir-tarihi-eseri-daha-gunyuzune-cikardik/ (Erişim 11.05.2021). https://www.osym.gov.tr/Eklenti/1645,turk-dili-ve-edebiyatipdf.pdf?0 (Erişim 21.05.2021). http://lugatim.com/ (Erişim 07.06.2021). https://islamansiklopedisi.org.tr/ (Erişim 07.06.2021). http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vasfi-hayati-vasfi-tasyurek 08.06.2021). 472 (Erişim