OLGU SUNUMU
LLM Dergi 2017;1(1):14-17 • 10.5578/llm.46553
İzole Kemik Lezyonları ile Ortaya
Çıkan Saçlı Hücreli Lösemi*
Hairy Cell Leukemia Presenting with
Isolated Bone Lesions
Mehmet GÜNDÜZ1, Mehmet ÖZEN2, Seher YÜKSEL3, Gülşah KAYGUSUZ3,
Işınsu KUZU3, Taner DEMİRER4
1
2
3
4
Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Hematoloji Kliniği, Ankara, Türkiye
Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Hematoloji Bilim Dalı, Ankara, Türkiye
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Hematoloji Bilim Dalı, Ankara, Türkiye
* Çalışmamız poster olarak 2013 yılında Antalya’da düzenlenen 39. Ulusal Hematoloji Kongresi’nde sunulmuştur.
ÖZET
Çok az sayıda izole kemik tutulumu ile ortaya çıkan saçlı hücreli lösemi olgusu bildirilmiştir. Biz
burada izole kemik lezyonları olan bir saçlı hücreli lösemi olgusunu bildiriyoruz. Hastanemize
48 yaşında bir erkek 3 yıldır olan sol diz ağrısı ile başvurdu. Hastanın önceki şikayetleri sırasında
manyetik rezonans görüntüleme yapılmış olup herhangi bir patolojik bulguya rastlanmamıştı.
Direkt röntgen incelemede tibiada kistik infiltratif bir lezyon gözlendi. Hastanın bilgisayarlı
tomografi görüntülemesi ılımlı splenomegali dışında normaldi. Tüm vücut pozitron emisyon
tomografisinde kemiklerde çok sayıda patolojik tutulum mevcuttu. Kemik iliği biyopsisi ve
aspirasyonun morfolojisi ile akım sitometrisi herhangi bir tutulum olmaksızın normaldi. Bunun
üzerine tibiadaki lezyondan kemik biyopsisi yapıldı. Yapılan kemik biyopsisinin morfolojisi tipik
saçlı hücreli lösemi ile uyumluydu. İmmünhistokimya sonuçlarında güçlü CD20, CD25, anneksin
A1; soluk siklin D1 pozitifliği ve %5’ten daha az Ki 67 proliferasyon indeksi saptandı. Sanger
sekans yöntemiyle yapılan moleküler analizde saçlı hücreli lösemi tanısını destekleyen BRAF
V600E mutasyonu gözlendi. Hasta 7 gün 0.1 mg/kg kladribin ve ek lokal radyoterapi aldı. Hasta 3
yıl sonra hala remisyonda olup ilerleyici lezyonları bulunmamaktadır. Sonuç olarak, saçlı hücreli
lösemi hastalarında nadir bir ortaya çıkış şekli olan izole kemik tutulumuna tanısal araç olarak
BRAF V600E mutasyonuna dikkat çekmek istiyoruz.
Anahtar Sözcükler: Saçlı hücreli lösemi; İzole kemik lezyonları; BRAF V600E mutasyonu
ABSTRACT
A few cases with hairy cell leukemia presented by isolated bone involvement were reported.
Herein we report a case with hairy cell leukemia with isolated bone lesions. A 48-year-old
male admitted to our hospital with a left knee pain for three years. Magnetic resonance
imaging was performed during his previous complaints and did not reveal any pathological
findings. Conventional X-Ray revealed a cystic infiltrative left tibia lesion. The computed
tomography scan was normal except slight splenomegaly. The total body positron emission
tomography scan revealed multiple pathologic involvements in bones. Bone marrow biopsy
and aspiration morphology with flow cytometry were normal without any involvement. Thus,
bone biopsy was performed from the tibia lesion. The morphology of the bone biopsy with
the immunohistochemistry revealed typical features of hairy cell leukemia with strong CD20,
CD25, annexin A1, faint cyclin D1 positivity and less than 5% proliferation indexes with Ki67.
Molecular analysis with sanger sequencing revealed BRAF V600E mutation supporting hairy cell
leukemia diagnosis. The patient was treated with cladribine, 7 days, 0.1 mg/kg and additional
local radiotherapy. After 3 years, the patient is still on remission and had no progressive lesions.
As a conclusion, we would like to take an attention for isolated bone involvement as a rare
presentation and BRAF V600E mutation as a diagnostic tool in hairy cell leukemia patients.
Key Words: Hairy cell leukemia; Isolated bone lesions; BRAF V600E mutation
Yazışma Adresi
Uzm. Dr. Mehmet GÜNDÜZ
Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
Hematoloji Kliniği, Ankara-Türkiye
Geliş: 23.12.2016 - Kabul: 20.01.2017
E-posta:
[email protected]
Gündüz M ve ark.
GİRİŞ
Saçlı hücreli lösemi nadir görülen hematolojik malignitelerdendir. Saçlı hücreli lösemi Dünya Sağlık Örgütü
(DSÖ) 2008 kriterlerine göre B hücrelerden köken alan
kronik lenfoproliferatif bir hastalıktır (1). Saçlı hücreli lösemi hastalarında splenomegali ve pansitopeni sık rastlanan
bulgulardır (2,3). Saçlı hücreli löseminin izole litik kemik
lezyonu tutulumu şeklinde klinik bulgularla karakterli olguları çok nadir olup literatürde sadece olgu sunumları
şeklinde bildirilmiştir (4). Bu hastalığın gelişimindeki rolü
yeni tanımlanmış bir mutasyon olan BRAF mutasyonu saçlı hücreli lösemi tanısının konulmasında kullanılabilecek
yeni belirteçler arasında yer almaktadır (5). Hatta Rider ve
arkadaşları BRAF V600E mutasyonunun saçlı hücreli lösemi
tanısında akım sitometriden daha iyi olduğunu bildirmişlerdir (6).
Biz burada kliniğimizde takip ettiğimiz izole kemik tutulumlu bir saçlı hücreli lösemi olgusunu sunmayı amaçlıyoruz.
OLGU SUNUMU
Sol diz ağrısı nedeniyle hastanemize başvuran 48 yaşında erkek hasta dizindeki ağrının 3 yıl önce spor sonrası
ortaya çıktığını birkaç gün devam ettikten sonra ağrının
geçtiğini belirtti. Bu dönemde hastanın diz eklemine yönelik manyetik rezonans görüntüleme (MRG) yapılmış ve
sonucunda bir patoloji saptanmamış. Takip eden sürede
hastanın dizi ile ilgili bir şikayeti olmamış. Ancak yaklaşık 1
yıl önce hastanın aynı bölgede ağrı şikayeti tekrarlamıştır.
Bunun üzerine hastaya tekrar MRG çekilmiş, kist olabileceği söylenerek artroskopik boşaltma önerilmiş fakat hasta
kabul etmemiş. Hastanın en son gelişindeki fizik muayenesi normal olup ılımlı splenomegali dışında muayene bulgusu yoktu. Lökosit formülü dahil olmak üzere tam kan sayımı ve böbrek fonksiyon testleri normaldi. Kısmi bir total
(1.23 mg/dL, normal: < 1.1) ve indirekt bilirubin artışı (1.04
mg/dL normal: < 0.8) dışında karaciğer fonksiyon testleri
normaldi. Ürik asit, laktat dehidrogenaz ve alkalen fosfataz
sonuçları da normal aralıktaydı. Periferik yaymada da atipik
bir bulguya rastlanmadı. Ayrıca immünglobulin düzeyleri
ve tümör belirteçleri de normaldi. Eritrosit sedimentasyon
hızı da normal olup ılımlı bir C-reaktif protein artışı (12.4
mg/L normal: 0-3) mevcuttu. Hastamıza çekilen sol diz direkt grafisinde sol tibia ve femurda kistik, infiltratif lezyon
gözlendi (Resim 1). Diğer uzun kemiklere ve vertebralara
yönelik direkt grafilerde ise patolojik lezyon gözlenmedi.
Bunun üzerine yapılan boyun, toraks ve abdominopelvik
bilgisayarlı tomografi (BT)’de servikal zincirde milimetrik
lenf nodları ve ılımlı splenomegali (dalak boyutu 13 cm)
saptandı.
Hastaya hastanemizde tekrar diz bölgesine yönelik
MRG çekildi. Sol diz MRG’de femur ve tibiada şüpheli malign infiltratif yumuşak doku tespit edildi. Malign hastalık
şüphesi nedeniyle hastaya çekilen pozitron emisyon tomografisi (PET)’de: Sol (SUVmax= 18.7) ve sağ (SUVmax= 6.0)
femurda, sol tibiada (SUVmax= 8.0) çevresindeki yumuşak
dokuya infiltre eden fokal patolojik 18F-FDG tutulumları
izlendi (Resim 2). Hastanın sol dizinden tanı amacıyla yapılan aspirasyonun patolojisi minimal inflamasyon bulguları şeklinde idi. Krista iliaca bölgesinden alınan kemik
iliği aspirasyon, biyopsisi ve akım sitometrisi bulgularında
patoloji saptanmadı. Bunun üzerine tibia bölgesindeki lezyondan yapılan açık biyopside morfolojik olarak saçlı hücreli lösemi düşünülmüş ve immünhistokimyasal olarak bu
yönde araştırılmıştır. İmmünhistokimyasal olarak tipik saçlı
hücreli lösemi bulguları olan güçlü CD20, CD25, anneksin
A1; zayıf siklin D1 pozitifliği ve < %5 Ki67 proliferasyon
indeksi gözlenmiştir (Resim 3). Ek olarak BRAF mutasyon
değerlendirmesi için Sanger DNA dizi yöntemi ile yapılan
moleküler analizde BRAF V600E mutasyonu saptanan hastaya tüm bu bulgularla saçlı hücreli lösemi tanısı konuldu.
Resim 1. Diz direkt grafisinde tibia ve femurda litik lezyonlar.
LLM Dergi 2017;1(1):14-17
15
Saçlı Hücreli Lösemide Kemik Lezyonları
Resim 2. Pozitron emisyon tomografide tutulum bölgeleri.
Resim 3. Hastadan alınan diz biyopsisindeki litik lezyonun mikroskopik görüntüsü. (A) Tipik şeffaf geniş sitoplazmalı saçlı hücreli
lösemi görünümü. (B) İnfiltratif hücreler immünhistokimyasal özellikleri ile CD20, (C) CD25, (D) kısmen Cyclin D1 ve (E) kuvvetli
yaygın anneksin A1 pozitifliği göstermektedir.
Hastaya bunun üzerine 2 kür kladribin, 7 gün 0.1 mg/
gün tedavisi verilip takiben de lokal radyoterapi yapıldı. Bu
tedavi sonrası hastanın semptomları geçti. Hasta tedavinin
üçüncü yılında halen tam remisyonda olarak takip edilmektedir.
16
LLM Dergi 2017;1(1):14-17
TARTIŞMA ve SONUÇ
Saçlı hücreli lösemi hastalarının çoğunda büyük boyutlara ulaşabilen splenomegali gözlenmektedir (2,3).
Bizim hastamızda dalak boyutları normalin üst sınırında
olup bu bulgular saçlı hücreli lösemi için tipik değildir.
Gündüz M ve ark.
Hastamızda pansitopeninin olmaması ve dalak boyutlarının normalin üst sınırında olması ancak izole litik kemik
lezyonu tutulumu olması nedeniyle hastamızı izole litik
kemik lezyonu olan saçlı hücreli lösemi olarak değerlendirdik. Saçlı hücreli löseminin bu şekide izole kemik tutulumu çok nadirdir. Literatürde bu durumda sadece birkaç
olgu bildirilmiştir (4,7-9). Bu açıdan bakıldığında sunduğumuz olgu literatüre katkı sunmaktadır. Aynı zamanda saçlı
hücreli löseminin de nadir gözlendiği dikkate alındığında
bu olgu sunumu ile nadir görülen bir hastalığın daha nadir
bir formunu tanımlamaya çalışmış bulunuyoruz (1).
Bununla birlikte belirtmek istediğimiz bir diğer husus
da kemik biyopsisinde BRAF V600E mutasyonunu çalışmamızın kesin tanıyı koymamıza yardımcı olmasıdır. BRAF
mutasyonu saçlı hücreli lösemi tanısının konulmasında en
az akım sitometri kadar etkin bir yöntem olarak ortaya çıkmaktadır (6). Bu nedenle bu mutasyonun rutinde de çalışılmasının tanı açısından önemli olduğunu düşünüyoruz.
Saçlı hücreli lösemi tanısı alan hastalarda kemik tutulumu açısından değerlendirme yapılması önerilmekte olup
bir çalışmada saçlı hücreli lösemide kemik tutulumu oranı
%3 olarak gözlenmiştir (4). Biz de yaptığımız değerlendirmede hastada litik kemik lezyonları olduğunu ancak bunların izole olduğunu gözlemledik.
Saçlı hücreli lösemi kladribin tedavisine oldukça iyi yanıt vermektedir (10). Nitekim bizim hastamızda da üç yıllık
bir takip süresinde herhangi bir relaps gözlenmemesi izole
kemik tutulumunda da kladribinin etkin olduğu yönünde
yorumlanabilir. Ancak, hastamıza kemik tutulumu nedeniyle uyguladığımız lokal radyoterapinin de bu açıdan etkili olabileceği akılda tutulmalıdır.
Sonuç olarak kemik iliği tutulumu olmayan, pansitopenisi olmayan hastalarda bile izole saçlı hücreli lösemi olabileceği ve bu durumdan şüphe edildiği durumlarda BRAF
mutasyonu ve diğer tanı koydurucu tetkiklere bakılması
gerektiği tanı ve tedavinin doğru uygulanabilmesi açısından gereklidir.
ÇIKAR ÇATIŞMASI
Yazarların çıkar çatışması bulunmamaktadır.
MALİ AÇIKLAMA
Çalışma için doğrudan veya dolaylı mali destek alınmadı. Çalışma ile ilgili herhangi bir firma veya kişi ile ilgili
ticari bağlantı yoktur.
YAZAR KATKISI
Veri toplama: MG, SY, GK; Verileri analiz etme: IK;
Makalenin yazımı: MG, MÖ; Kritik gözden geçirme: TD
HASTA ONAMI
Hastadan yazılı onam alınmıştır.
KAYNAKLAR
1.
Jaffe ES. The 2008 WHO classification of lymphomas: implications
for clinical practice and translational research. In ASH Education
Program Book 2009. 2009;1: 523-31.
2.
Cornet E, Tomowiak C, Tanguy-Schmidt A, Lepretre S, Dupuis J,
Feugier P, et al. On the behalf of the Société Française d’Hématologie.
Long-term follow-up and second malignancies in 487 patients with
hairy cell leukaemia. Br J Haematol 2014;166:390-400.
3.
Chapman PB, Hauschild A, Robert C, Haanen JB, Ascierto P, Larkin J,
et al. BRIM-3 Study Group. Improved survival with vemurafenib in
melanoma with BRAF V600E mutation. N Engl J Med 2011;364:250716.
4.
Filippi AR, Franco P, Marinone C, Tarella C, Ricardi U. Treatment
options in skeletal localizations of hairy cell leukemia: a
systematic review on the role of radiation therapy. Am J Hematol
2007;82:1017-21.
5.
Tiacci E, Trifonov V, Schiavoni G, Holmes A, Kern W, Martelli MP,
et al. B. BRAF mutations in hairy-cell leukemia. N Engl J Med
2011;364:2305-15.
6.
Rider T, Powell R, Gover R, Ansell R, Bastow S, Ghurye RR, et al.
Molecular detection of BRAF-V600E is superior to flow cytometry
for disease evaluation in hairy cell leukaemia. Hematol Oncol
2014;32:158-61.
7.
Karmali R, Farhat M, Leslie W, McIntire MG, Gregory S. Localized
bone disease as a presentation of hairy cell leukemia. Clin Adv Hematol Oncol 2008;6:290-4.
8.
Spedini P, Tajana M, Bergonzi C. Unusual presentation of hairy cell
leukemia. Haematologica 2000;85:548.
9.
Rosen DS, Smith S, Gurbuxani S, Yamini B. Extranodal hairy cell
leukemia presenting in the lumbar spine. J Neurosurg Spine
2008;9:374-6.
10. Altintaş A, Ayyildiz O, Atay AE, Çil T, Müftüoğlu E. Cladribine
treatment outcomes of hairy cell leukemia. UHOD 2014;24:67-70.
LLM Dergi 2017;1(1):14-17
17