(B)aşka Deyişle...

Hünkâr Alevilik Bektaşilik Akademik Araştırmalar Dergisi, 2014

Alevilik-Bektaşilik, İslâm dininin aşkla yorumunun bir ifadesidir. İnancın özünü oluşturan aşk, Alevilik yolunun müesses usul ve esaslarının en önemli belirleyicisi olmuştur. Aşkın farklı çeşitleri içerisinde yegâne olduğu kabul edilen ilahi aşka yöneliş gaye edinilmiştir. Alevilik yol hâline gelirken Hz. Ali ve Ehl-i Beyt silsilesi ile kendisini Hz. Peygamber'e bağlamaktadır. Aşkın sebebi, özü, istikameti ve nihayet menzili "Hakk-Muhammed-Ali" yolu olarak ifade edilmiştir. Çünkü Alevi inancına göre Allah, yeri ve göğü ve on sekiz bin âlemi, Muhammed-Ali'nin evlatlarının sevgisi için yaratmıştır. Gerçek imanın da ancak aşkla olacağı kabul edilmiştir. Aşkın tanımında var olan çile ve azap çekme gibi anlamlar, aşk yolunun beklenen sıkıntılarıdır. Bu yolda, dünyaya ve Allah'tan başka şeylere dair sevgiler, aşkın ateşi ile yanıp yok olacaktır. Böylece insan ölmeden önce ölecek ve insan olma makamına erecektir. Bu çerçeveden hareketle makalede, imanın aşkla yapılan yorumu, Alevilik-Bektaşiliğe ait temel kaynaklardan hareketle incelenecektir. Ayrıca temel kaynaklar esas alınmak suretiyle, geliştirilmiş usuller ve uygulamalar da dikkate alınarak analiz edilmeye çalışılacaktır.

“Bir Dönüşümün Eşiğinde Değiliz”, Mecra’ya mülakat, röp.: Taha Kılınç, 02 Haziran 2018, <https://www.gzt.com/mecra/bir-donusumun-esiginde-degiliz-3388665> İslâm dünyasını yakından takip eden Prof. Dr. Mehmet Ali Büyükkara’yla Müslümanların ahvalini, bugünü ve geleceğe dair perspektifleri konuştuk. Şehir Üniversitesi’nde görev yapan Prof. Dr. Büyükkara, “Çağdaş İslâmi Akımlar” adlı son kitabında İslâm dünyasının siyasi-fikrî panoramasını da ortaya koymuş bir isim aynı zamanda. Prof. Dr. Büyükkara’ya göre, herkesin hayalini kurduğu o “büyük dönüşüm süreci”nin henüz uzağındayız; kadere de pay bırakarak, sabırla çalışmaya devam etmek en doğru strateji.

Temelleri klasik çağlarda atılmış olan deyişbilim, yüzyıllar boyunca geleneksel incelemeler çerçevesinde yaşamını sürdürdükten sonra, 20. Yüzyılda Prag Okulu görüşleri doğrultusunda yazınsal yapıtları dilbilim yöntemleriyle incelemeye ve oldukça doyurucu ürünler vermeye başlamıştır. Çeşitli uygulama alanları ile başka bilim dallarında ortaya çıkan yeni gürüşler doğrultusunda inceleme yöntemlerini geliştiren ve genişleten dilbilim, şiir, düzyazı ve tiyatro oyunu incelemelerine yeni ve değişik kuram ve uygulamalar getirmiştir.

Bâbür Divanı’nda Aşk Metaforu , 2024

Bâbür Divanı'nda aşk metaforu / Saz, M.

Mütefekkir, 2014

Psikeart, 2022

Zülfi Livaneli’nin “Ada” şarkısında geçen bu sözlerin ilk kısmı, Dostoyevski’nin “Budala” romanından , ikinci kısmı ise Sait Faik Abasıyanık’ın “Alemdağ’da Var Bir Yılan” öyküsündendir . Bu sözleri oldukça umutlu duymamıza rağmen aslında her iki kaynakta da oldukça karamsar tonlar taşımaktadır ve belki de şarkının başarısı bu sözlerin etrafındaki yoğunluğu yeniden umut lehine yorumlayabilmesidir. Nihayetinde bu yaratıcı dönüştürme işi, “sevgi” kavramının bu dünyada yerine getirdiği işlev ile tam olarak örtüşmektedir. Freud, kayıplarla başa çıkma kapasitelerini, yani “yas işini” Eros ile ilişkilendirirken tam da böyle bir dönüştürme kapasitesinden söz etmiştir. Bu dünyanın acımasızlığı, gereklilikleri ya da kader tanrıçası “Ananke” karşısında kültürün bunca zaman boyunca hep bir yol bulabilmiş olmasının yolu çalışma ve sevmeye ilişkin kapasitelerimizdir ona göre. Sevgi, kültür için böyle başat bir rol oynuyor olsa da bu kavramın kendisini tanımlamak, sabitlemek oldukça güçtür. Bu yazı boyunca konuya ilişkin bazı çağrışımlarımı ve soruları düşünmeye gayret edeceğim.

Heybe, Sosyal Hizmetler ve Sosyal Politika Dergisi, 2023 Ocak, 2023

Dergimizin iki sayı ayırdığı ve aslında iki bin sayıya dahi sığmayacak olan dönüşüm kelimesine/kavramına yolculuğumuza devam ediyoruz.

Külliyat, 2022

Divan şiirinde sevgili, çoğunlukla fiziksel yönleri ile tasvir edilmiştir. Ancak divanlara bakıldığında bu sevgilinin fiziksel nitelikleri yanında ruhsal yönlerinin de betimlendiği görülmektedir. Bu durum, şuhâne tarz doğrultusunda yazılmış şiirlerde daha belirgindir. Böyle şiirlerde sevgilinin bütün hercai yönlerini sergilediği görülmektedir. Bunlar; âşığına buseyi eksik etmeme ve sarılmayı âdet hâline getirme, âşığı ile sürekli sîne-be-sîne/göğüs göğüse bulunma, âşığıyla şarap içip eğlenme, farklı âşıklarla gönül eğlendirme ve âşıklarını aldatma, kimi zaman da âşığı için endişelenme ve ağlama gibi nitelikleridir. Ayrıca sevgili, âşığına karşı oldukça pervasız davranmakta, âşığı karşısında denize girme ve soyunma gibi davranışları da sergileyebilmektedir. Rakibi bir kenara iterek âşığına her türlü kur ve işveyi esirgemeyen, âşığının koynunda misafir olma süresini çoğu kez uzatan sevgilinin bu rahat ve teklifsizce tavırları, onun ruhsal yapısını gözler önüne sermektedir. Bu çalışmada, sevgilinin fiziksel nitelikleri yanında yeterince değinilmeyen ruhsal nitelikleri şuhâne tarz bağlamında betimlenecektir.