Ağaçlar, ormanlar ve dünya yaşamı

Son dönemde hızla yokedilen orman alanlarından ağaç sayısıyla "şu kadar (bin) ağaç kesildi" diye sözedilmesi bile yokedilen koca orman ekosistemlerinin nasıl da algılanmadığını ortaya koyuyor. Bu yazı akademik makale olma sorunsalından uzak, orman ekosistemini sadece bazı boyutlarıyla anımsatma amaçlıdır.

Türkbilig, 2003

Özet: Bu incelemede Türk kültüründe ağaç ve orman kültü ele alınmıştır. Türklerin kültür ve inanç sistem inde ağaç ve ormana verdikleri önem üzerinde durulmuştur. Tarihî dönemlerden günümüze ağaç ve orman kültüyle ilgili uygulamalardan örnekler verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kült, ağaç, orman, Türk kültürü. Abstract: ln this study the cult of tree and forest in the Turkish culture has been examined. The importance of tree and forest for Turkish people in Turkish culture and belief system has been dwelled upon. It has been given some examples about putting into practice of the cult of tree and forest from the historical time to the current day. Key Words: cult, tree, forest, Turkish culture.

Uludağ Arıcılık Dergisi, 2002

Hi ik km me et t Ö ÖZ ZB BE EK K A At ta at tü ür rk k Ü Ün ni iv ve er rs si it te es si i, , Z Zi ir ra aa at t F Fa ak kü ül lt te es si i, , B Bi it tk ki i K Ko or ru um ma a B Bö öl lü üm mü ü, , E ER RZ ZU UR RU UM M Özet: Dünyada 25.000, ülkemizde 2000'e yakın türü bulunan arılar, yabancı döllenmeye gereksinim duyan kültür ve yabani bitkilerde tozlaşmayı gerçekleştirerek çok büyük yararlar sağlarlar. Özellikle, doğada biyolojik çeşitliliğin devamında elzem olan bu böcek türleri çok büyük tehdit altındadırlar. Bazıları "tehlike sınırında" türler durumuna düşmüşlerdir.

Bu çalışmanın amacı Proto-Türklerden günümüze kadar gelen ağaç kültünün (Hayat Ağacı, Şaman Ağacı, Kozmik Ağaç v.d ) Türklerin yaşamındaki önemine, ağaçlara yüklenen vasıflara ve kutsal ağaç inancının sanata yansımalarına örnekler vererek açıklamaktır. En eski devirlerden günümüze kadar Türk toplulukları arasında görülen yaygın inanışlardan birisi de ağacın ya da belli ağaç türlerinin kutsal kabul edilmesidir. Türkler, Müslüman olduktan sonra, kutsal ağaç inancı ve buna dayalı bir takım uygulamaları İslamiyet’le birlikte yaşatmaya devam etmişler veya bu inanç ve uygulamaları İslami unsurlarla benzeştirmişlerdir. Türkler her dönemde ağaç ile ilgili inançları sanatlarına yansıtmışlardır. Sanata yansıyan ağaç figürleri incelendiğinde Kozmik Ağaç (Dünya) ve hayat ağacının tasvirleri ile karşılaşmaktayız. Kozmik ağaç üç evreni birleştiren kutsal ağaç olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir tepe üzerinde yükselen Kozmik Ağaç genelde şamana ait eşyalarda karşımıza çıkmaktadır. Diğer kutsal ağaç Hayat Ağacı ise evreni birleştirmenin yanında tanrının vasıflarının da onda olduğuna inanılmıştır. Bu vasıflar arasında en dikkat çekeni tanrının can verme özelliği ağaç ile ilişkilendirilmiştir. Kutsal ağaç inancı eski metinlerde ve efsanelerde bolca yer almaktadır.

Journal of International Social Research, 2016

Yaşam dünyasının anlamlandırılması insan varlığının ilk ve belki de en temel problem alanı olarak her insan topluluğunun da karşımıza çıkmaktadır. Yaşam dünyasının anlamlandırılmasındaki komplekslik ve bir o kadar da mükemmeliyet derin düşünsel bir altyapının felsefenin toplumda olmasını zorunlu kılmaktadır. İslamiyet öncesi Türklerde birey temelli Grek düşüncesindeki gibi bir felsefenin olmaması onların kendilerine has bir düşünce yapısının olmadığı anlamına gelmez. Türkler kolektif, dayanışma içinde bütüncül bir toplumsal yaşam tarzını benimsedikleri için bu yapıdan oluşan her türlü kültürel çıktı da anonim olmaktadır. Bütüncül yaşam anlayışı Türklerde evrenin açıklanmasından objelerin anlamlandırılmasına kadar tüm düşünce dünyasına hâkim olmuştur.Diğer nesnelerin yanı sıra Türk kültüründe bütüncül bir anlam yüklenerek kült haline gelen unsurlardan bir de ağaçtır. Evren tasavvurunda, yaşamın sonsuzluğunda temel figür olarak karşımıza çıkan ağaç, İslamiyet sonrasında da kültürel bağlamda anlamlılığını korumuştur. Böylece çalışmamız ağaç figürü üzerinden Türk kültürünü oluşturan unsurların tarihsel süreç içerisinde köklü toplumsal ve dinsel değişmelere rağmen kendi varlığını ne denli koruduğunu gösterirken aynı zaman da Türk kültürünü oluşturan temel unsurların dayandığı felsefi temellinde ne kadar sağlam ve kapsamlı olduğunu da göstermektedir.

MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ FEN …, 2010

Özet: Küresel ısınma, yirmi birinci yüzyılda bilim dünyası açısından en önemli konulardan biridir. Bu sorun ekolojik, ekonomik, sosyolojik ve politik bir çok etkiyi de beraberinde getirmektedir.Sadece onlarca yıl içerisinde iklim değişikliğinin de sebep olduğu tahribat nedeniyle ormanlar büyük miktarda karbonu serbest bırakacak, bu da küresel ısınma'yı yavaşlatmak yerine hızlandıran bir durum ortaya çıkartacaktır. İklim değişikliği ve buna bağlı olarak ortaya çıkan sıcaklıklardaki ve yağışlardaki farklılaşma, dünya üzerinde lokal ölçekte farklı etkiler gösterecektir.Bu nedenle bazı ormanlar daha uygun sıcaklıklara ve artan yağışa kavuşurken, çoğunlukta kalan diğer orman alanları ise kuraklık, yangın, toprak kaybı ve böcek istilası gibi sorunlarla karşılaşacaktır.

Artful Living, 2019

Bu söyleşi Sinan Bökesoy'un Yalnız ağaçlar sergisi kapsamında yeni iletişim yolları arayan seslerin var olduğu bir dünya üzerinde şiirden politikaya uzanan açık uçlu sohbetin kaydını içermektedir.

Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2021

Özet Evrensel bir nesne olan ahşap yaşamımızda vazgeçilmez bir yere sahiptir, öyle ki kendilik algısıyla hayatı anlamlandırmak için yaşamın biricikliğini temel alarak ahşaba bakış şeklimizi değiştirirsek, ahşabın doğayla iç içe geçmeyi pekiştiren niteliği ve mevcudiyeti ile yaşamı değiştiririz. Çünkü çok yönlülüğü ile işlevselliği sayesinde hep yanı başımızda duran önemli bir malzeme ve değerli bir varlık olan ahşap, doğanın eşsiz bir ışıltısı içselliğiyle bize yaşama sevinci veren seçkin bir nesne olarak sürdürülebilirdir. Bundan dolayı, hayatı daha değerli kılma anlamında, doğa ile bağlantılı olma düşüncesine dayalı olarak, sürdürülebilirlik kavramı ile ahşapseverlik olgusunun uygarlık tarihi boyunca birbiriyle bütünleştiğine dair mutlak bir kesinliğe sahibiz. Bu dikkate değer bir vurgulamadır çünkü şurası o kadar açıktır ki, sürdürülebilirlik kavramı huzur ve refah eşliğinde kaliteli yaşamı odağına alırken, ahşapseverlik olgusu ise bireysel ve toplumsal mutluluk için ahşabı önceleyen bakış açısı ile ahşapsever yaklaşımı merkeze almaktadır. Bu çerçevede, sürdürülebilirliğin toplumdaki tüm insanların yaşam kalitesinin temel göstergesi olarak refah içinde yaşamayı gaye edindiği göz önünde bulundurulduğunda, ahşapseverliğin dünyanın her yerinden insanların mutluluğunu ve yaşam memnuniyetini arttırmaya yardımcı olmak için ahşaptan yapılmış birçok eşya ve araç-gereçle yaşamı iyileştirmeye temellenmiş küresel çabalara öncülük eden dikkat çekici bir bakış açısı olarak sürdürülebilirliği özüne yerleştiren ahşapsever yaklaşım eşliğinde gerçekleşen doğa eksenli bir yaşam anlayışı olduğu rahatlıkla ifade edilebilir. Tüm bunlar, doğrudan veya dolaylı olarak ahşabı kullanarak herkesin daha iyi bir yaşam sürmesi için etkili ve uygulanabilir uygulamalar sunmayı amaçlayan ahşapsever yaklaşım açısından, yenilik faaliyetleri ile sayısız ürün geliştirmek için ahşap hakkında daha fazla bilgiyi harekete geçirmeye ve ahşabın günlük yaşamdaki önemine odaklanmayı içeren işlevsel yoğunlaştırmaya yönelik daha küresel bir vizyon oluşturmaya imkan tanımaktadır. Bu çalışmada, ahşapseverlik olgusu, sürdürülebilirlik anlayışı odağında doğayla bütünleşik bir hayat felsefesi olarak açıklanmıştır.

Ağaç ve Orman, 2021

Doğada topoğrafyadaki değişkenliğin etkisi ile kısa mesafelerde iklim ve vejetasyonda farklılıklar meydana gelmektedir. Bu topoklimatik olaylardan biri de sıcaklık ve vejetasyon terselmesidir. Sıcaklık terselmesi, çukur, yayvan içbükey araziler ve etrafı yüksek vadilerde alt yükseltide sıcaklığın daha düşük olarak gerçekleşmesidir. Sıcaklık terselmesi gerçekleşen alanlara daha üst kuşakların bitkileri yerleşmekte ve aynı alanda vejetasyonda da terselme ortaya çıkmaktadır. Türkiye'de sıcaklık ve vejetasyon terselmesi doğada ve ormanlarda sıkça karşılaşılan bir durumdur. Sıcaklık terselmesi özellikle soğuk ve serin, bulutsuz kış günlerinde yaygındır. Sıcaklık terselme alanları çok farklı boyut ve şekillerde olabilmektedir. Don çukuru, don cebi, don yatağı, don çanağı, yayvan arazi, küvet arazi, içbükey arazi, depresyon (çöküntü alanı), soğuk hava havuzu, soğuk hava gölü, soğuk hava oluğu, soğuk hava kanalı, soğuk hava akımı sahaları sıcaklık terselme alanlarını ifadede en çok kullanılan terimlerdir. Sıcaklık terselme alanlarının büyüklüğü onlarca metrekareden yüzlerce hektara, derinliği ise birkaç metreden yüzlerce metreye kadar değişebilmektedir. Ormanlardaki sıcaklık terselmesi meşcere kuruluşunu, ağaçların dağılışını, büyümesini ve formlarını yakından etkilemektedir. Ormaniçi açıklık olarak ortaya çıkan terselme alanları biyolojik çeşitlilik ve yaban hayvanları için kritik önemdedir. Başta ağaçlandırma çalışmaları olmak üzere ormancılık faaliyetlerinde sıcaklık ve vejetasyon terselmesi önemle dikkate alınmalıdır.