Labaw nga Manguna han Tsina

An Labaw nga Manguna o kundi man Labaw nga Namumuno (ginyano nga Tsinino: 最高领导人; minat-an nga Tsinino: 最高領導人; pinyin: zuìgāo lǐngdǎorén) nga ha literal nga kahubad "an gihataasi nga manguna han partido ngan han nasod", ha moderno nga Tsino nga siyensya politika, amo an diri-pormal o diri-opisyal nga pagtawag han manguna nga politikanhon han Kanan Katawhan Republika han Tsina nga nakapot hin waray-pagpugong o absoluto nga impluwensya han kultura, media, o nakontrola han tulo nga sanga han sistema politikanhon nga Tsino (Partido Komunista han Tsina, Namumutnga nga Kagamhanan han Katawhan ngan Ehersito hin Kagawasan han Katawhan) nga nakapot hin tigsad nga gahom. An yanâ nga Labaw nga Manguna han Tsina hi Xi Jinping.

Ha yana

Ha yanâ, an labaw nga manguna agsob nga nagkapot han mga nasunod nga mga puwesto:

• Maghirilom nga Kasahiran han Namumutnga nga Komite han Partido Komunista han Tsina (An gihataasi hin ranggo nga kamutangan ha Partido) (ginyano nga Tsinino: 中国共产党中央委员会总书记; minat-an nga Tsinino: 中國共產黨中央委員會總書記; pinyin: zhōngguó gòngchǎn dǎng zhōngyāng wěiyuánhuì zǒng shūjì)
• Mangulo han Kanan Katawhan Republika han Tsina (An ulo han estado - Waray-gahom nga panguna) (ginyano nga Tsinino: 中华人民共和国主席; minat-an nga Tsinino: 中華人民共和國主席; pinyin: zhōnghuá rénmín gònghéguó zhǔxí)
• Mangulo han Namumutnga nga Komisyon nga Militar (Komandante-en-hefe han armado nga kakusganan) (ginyano nga Tsinino: 中央军事委员会主席; minat-an nga Tsinino: 中央軍事委員會主席; pinyin: zhōngyāng jūnshì wěiyuánhuì zhǔxí)

Kutub han butnga han dekada han 1990, an labaw nga manguna amo an nakapot hin poder nga bisan waray niya opisyal o pormal nga nangunguna nga puwesto ha gobyerno. An pinakakilalado nga pananglitan amo an Tsino nga manguna nga hi Deng Xiaoping nga nagkapot hin supremo nga gahom han Kanan Katawhan Republika han Tsina han mga tikang han 1978 tubtob 1989 nga waray magkapot hin opisyal han mga labaw nga puwesto ha politika. Kundi, ha paggawas han henerasyon han Harayo nga Martsa ngan ha pag-institusyonalisar hin poder ha sakob han Kanan Katawhan nga Republika han Tsina, an gahom nga politikanhon nagdungan hin pagkaangay ha pagkapot hin mga puwesto nga politikanhon. Ha partikular, tikang han pagbalhin hin poder ngadto kan Hu Jintao, an kasanhi nga henerasyon hin mga Tsino nga manguna nga upod hira Jiang Zemin, Li Peng ngan hi Zhu Rongji waray magkaada hin aktibo nga papel ha paghimo-hin-desisyon ha politika.

Kaagi

An pulong nga Labaw nga Manguna agsob nga gin-gamit ha kan Mao Zedong, nga ha pipira nga panahon nangulo hin waray-pagpugóng o absoluto nga gahom, ngan kan Deng Xiaoping, nga amo an pinaka-impluwensyal nga tawo ha KKRT bisan man kon waray hiya magkapot han pinakagamhanan ngan mga puwesto nga opisyal ha politika. Katapos han kamatay ni Deng Xiaoping, panalagsa na la gamiton an pulong nga "Labaw nga Manguna" kay an gahom ginsasaro-an hin mga api han Politburo nga Komite nga Permanente han Partido Komunista han Tsina nga diin an Mangulo amo an syahan ha mga paragtas nga tawo ngan mga dirudilain nga mga grupo nag-aaragaw para hini impluwensya. An mga desisyon hin polisiya ginhuhurobhurob nga ginhihimo pinaagi hin pagbotar han kadam'an han mga api han Permanente nga Komite katapos hin mga hiruhimangraw ha ira-ra.. Pananglitan, bisan man kon hi Jiang Zemin binmiya han Permanente nga Komite han 2002 ngan nagbiya han tanan nga iya puwesto han 2004, an mga api han Shanghai nga clique (nga diin api hi Jiang) mayda pa gihapon in kadam'an ha Permanente nga Komite.

An pagbalhin hin manguna nag-iihá hin pipira ka bulan. Pananglitan ha kaso ni Hu Jintao:

• Maghirilom nga Kasahiran han Partido Komunista han Tsina (Nobyembre 2002)
• Mangulo han Kanan Katawhan Republika han Tsina (Marso 2003)
• Mangulo han Namumutnga nga Komisyon nga Militar (Septyembre 2004)

An puwesto han Mangulo han Namumutnga nga Komisyon nga Militar amo ha agsob an kataposan nga puwesto nga ginbabalhin han kasanhi nga labaw nga manguna, agod magkaada hin politikanhon nga impluwensya ngan pagkaada hin politikanhon nga pagpadayon.

Talaan hin mga Labaw nga Manguna

Kutob ha yana, an "labaw nga manguna" amo an tawag hin lima nga tawo nga Tsino nga tawo hin estado (an mga pitsa bana-bana ngan gindidibatihan):

      Syahan nga pagdumara       Ika-duha nga pagdumara       Ika-tulo nga pagdumara       Hu–Wen nga Pagdumara       Xi–Li nga Pagdumara

Hulagway	Ngaran	Mga ginkaptan nga puwesto	Panahon	Supremo nga pagdumara	Ideolohiya
	Mao Zedong 毛泽东 (1893–1976) Beijing At-large (49-76)	Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Politburo han PKT	20 Marso 1943 – 28 Septyembre 1956	1 Oktubre 1949 ↓ 9 Septyembre 1976 (&0000000000000026.00000026 ka mga tuig, &0000000000000344.000000344 ka mga adlaw)	Maoismo
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Secretariat han PKT
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komite han PKT	19 Hunyo 1945 – 9 Septyembre 1976
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Kagamhanan han Katawhan han KKRT	1 Oktubre 1949 – 27 Septyembre 1954
		Mangulo (Chairman) han Nasodnon nga Komite han CPPCC	9 Oktubre 1949 – 25 Disyembre 1954
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon nga Militar han PKT	8 Septyembre 1954 – 9 Septyembre 1976
		Mangulo (Chairman) han KKRT	27 Septyembre 1954 – 27 Abril 1959
	Hua Guofeng 华国锋 (1921–2008) Hunan At-large (64–78) Beijing At-large (78–83)	Premier han Konseho nga Estadohanon han KKRT	4 Pebrero 1976 – Septyembre 1980	9 Septyembre 1976 ↓ 22 Disyembre 1978 (&0000000000000002.0000002 ka mga tuig, &0000000000000104.000000104 ka mga adlaw)	Duhá nga Mga Bisan-Anó
		Syahan nga Sugbong-Mangulo (Vice Chairman) han Namumutnga nga Komite han PKT	7 Abril 1976 – 7 Oktubre 1976
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komite han PKT	9 Septyembre 1976 – 22 Disyembre 1978
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon nga Militar han PKT	6 Oktubre 1976 – 28 Hunyo 1981
	Deng Xiaoping 邓小平 (1904–1997) Beijing At-large (59–64,78–83) PLA At-large (83–97)	Syahan nga Sugbong-Premier han Konseho nga Estadohanon han KKRT	17 Enero 1975 – 18 Hunyo 1983	22 Disyembre 1978 ↓ 12 Oktubre 1992 (&0000000000000013.00000013 ka mga tuig, &0000000000000295.000000295 ka mga adlaw)	Deng Xiaoping nga Teorya
		Mangulo (Chairman) han Nasodnon nga Komite han CPPCC	8 Marso 1978 – 17 Hunyo 1983
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon nga Militar han PKT	28 Hunyo 1981 – 9 Nobyembre 1989
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon hin Pagsagdon han PKT	13 Septyembre 1982 – 2 Nobyembre 1987
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon nga Militar han KKRT	6 Hunyo 1983 – 19 Marso 1990
	Jiang Zemin 江泽民 (1926–) Shanghai At-large (88–08)	Maghirilom nga Kasahiran han Namumutnga nga Komite han PKT	24 Hunyo 1989 – 25 Nobyembre 2002	12 Oktubre 1992 ↓ 19 Septyembre 2004 (&0000000000000011.00000011 ka mga tuig, &0000000000000343.000000343 ka mga adlaw)	Tuló nga Representa
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon nga Militar han PKT	9 Nobyembre 1989 – 19 Septyembre 2004
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon nga Militar han KKRT	19 Marso 1990 – 13 Marso 2005
		Mangulo han KKRT	27 Marso 1993 – 15 Marso 2003
	Hu Jintao 胡锦涛 (1942–) Guizhou At-large (88–93,98–03) Tibet At-large (93–98,03–08) Zhejiang At-large (08–present)	Maghirilom nga Kasahiran han Namumutnga nga Komite han PKT	15 Nobyembre 2002 – 15 Nobyembre 2012	19 Septyembre 2004 ↓ 15 Nobyembre 2012 (&0000000000000008.0000008 ka mga tuig, &0000000000000057.00000057 ka mga adlaw)	Konsepto hin Siyentipiko nga Pagpadukwag
		Mangulo han KKRT	15 Marso 2003 – 14 Marso 2013
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon nga Militar han PKT	19 Septyembre 2004 – 15 Nobyembre 2012
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon nga Militar han KKRT	13 Marso 2005 – 14 Marso 2013
	Xi Jinping 习近平 (1953–) Fujian At-large (98–03) Zhejiang At-large (03–08) Shanghai At-large (08–present)	Maghirilom nga Kasahiran han Namumutnga nga Komite han PKT	15 Nobyembre 2012 – Yanâ nga nalíngkod	15 Nobyembre 2012 ↓ Yanâ nga nalíngkod (&0000000000000012.00000012 ka mga tuig, &0000000000000026.00000026 ka mga adlaw)
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon nga Militar han PKT
		Mangulo han KKRT	14 Marso 2013 – Yanâ nga nalíngkod
		Mangulo (Chairman) han Namumutnga nga Komisyon nga Militar han KKRT

Kitaa gihapon

• Talaan hin mga manguna han Partido Komunista han Tsina
• Mangulo han Kanan Katawhan Republika han Tsina
• Premier han Konseho Estadohanon han Kanan Katawhan Republika han Tsina
• Mangulo han Komisyon nga Sentral Militar
• Pagranggo ha politika han Kanan Katawhan Republika kan Tsina
• Talaan hin mga manguna han Tsina