Chi Thạch sùng

Chi Thạch sùng
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Animalia
Ngành (phylum)	Chordata
Lớp (class)	Sauropsida
Bộ (ordo)	Squamata
Phân bộ (subordo)	Lacertilia
Họ (familia)	Gekkonidae
Phân họ (subfamilia)	Gekkoninae
Chi (genus)	Hemidactylus; Oken,
Loài điển hình
	Hemidactylus tuberculosus; Raddi, 1817
Các chi
	183 loài, Xem trong bài

Chi Thạch sùng (danh pháp khoa học: Hemidactylus) là một chi thằn lằn trong họ Gekkonidae.^[1] Nó có 183 loài được mô tả, những loài mới phát hiện được mô tả vài năm một lần.Những con thạch sùng này được tìm thấy ở tất cả các vùng nhiệt đới trên thế giới, mở rộng sang các vùng cận nhiệt đới của Châu Phi và Châu Âu.Chúng xuất sắc trong việc thực dân hóa các hòn đảo dưới đáy đại dương bằng cách đi bè trên các hàng hóa trôi nổi vào bờ, và ví dụ như chúng được tìm thấy trên hầu hết các đảo Polynesia. Thạch sùng thích sống trong và ngoài nhà. Chúng đã được du nhập vào Úc.

Do chúng sẵn sàng thích nghi và cùng tồn tại với con người, và có thể dễ dàng bắt gặp trong môi trường sống của con người. Chi này ban đầu được Lorenz Oken thành lập vào năm 1817 cho loài lúc bấy giờ được gọi là Hemidactylus tuberculosisculosus, và bây giờ được mô tả là thạch sùng nhiệt đới (Hemidactylus mabouia).^[2]

Loài này có quan hệ họ hàng gần với Chi Gehyra, thuộc cùng họ trong bộ Họ Tắc kè.

Chi tương tự

Phát sinh chủng loài

Phát sinh loài sau đây là của Pyron, et al. (2013),^[3] và bao gồm 47 loài Hemidactylus. Hemidactylus là một nhóm chị em của Cyrtodactylus.^[3]

Hemidactylus

Hemidactylus bowringii

Hemidactylus garnotii

	Hemidactylus karenorum

	Hemidactylus platyurus

Hemidactylus fasciatus

	Hemidactylus aaronbaueri

	Hemidactylus giganteus

Hemidactylus depressus

Hemidactylus triedrus

	Hemidactylus prashadi

	Hemidactylus maculatus

	Hemidactylus leschenaultii

	Hemidactylus flaviviridis

Hemidactylus frenatus

Hemidactylus brookii

Hemidactylus sataraensis

Hemidactylus imbricatus

Hemidactylus albofasciatus

	Hemidactylus reticulatus

	Hemidactylus gracilis

	Hemidactylus angulatus

	Hemidactylus haitianus

	Hemidactylus mabouia

	Hemidactylus mercatorius

	Hemidactylus longicephalus

	Hemidactylus platycephalus

	Hemidactylus greeffii

	Hemidactylus brasilianus

Hemidactylus bouvieri

	Hemidactylus palaichthus

	Hemidactylus agrius

Hemidactylus modestus

	Hemidactylus citernii

	Hemidactylus foudaii

Hemidactylus pumilio

	Hemidactylus dracaenacolus

	Hemidactylus granti

Hemidactylus persicus

	Hemidactylus yerburii

	Hemidactylus robustus

Hemidactylus turcicus

	Hemidactylus lemurinus

	Hemidactylus mindiae

Hemidactylus macropholis

Hemidactylus oxyrhinus

	Hemidactylus forbesii

	Hemidactylus homoeolepis

Giao tiếp

Giống như nhiều loài thằn lằn khác, các loài trong chi Thạch sùng có thể giao tiếp bằng các giọng riêng biệt. Tùy thuộc vào loài, âm thanh của chúng dao động từ những tiếng lách cách yên tĩnh đến những tiếng kêu và tiếng kêu ngắn. Ví dụ, loài Thạch sùng châu Á (Hemidactylus frenatus) rất đáng chú ý với tiếng lách cách đặc biệt của nó.

Các chi

Thành sùng chưa trưởng thành Thạch sùng Địa Trung Hải (*H. turcicus*)

Thạch sùng chưa trưởng thành Thạch sùng Địa Trung Hải (*H. turcicus*)

Thạch sùng trưởng thành Thạch sùng khổng lồ (*H.giganteus)* từ Dindigul (Tamil Nadu, Ấn Độ)

Thạch sùng *(H.frenatus)* ở Chennai, Ấn Độ

Hemidactylus aaronbaueri Giri, 2008 – Aaron Bauer's house gecko
Hemidactylus acanthopholis Mirza & Sanap, 2014
Hemidactylus achaemenidicus Torki, 2019
Hemidactylus adensis Šmíd et al., 2014
Hemidactylus afarensis Šmíd et al., 2020 – Afar gecko
Hemidactylus agrius Vanzolini, 1978 – country leaf-toed gecko
Hemidactylus albituberculatus Trape, 2012
Hemidactylus albivertebralis Trape & Böhme, 2012
Hemidactylus albofasciatus Grandison & Soman, 1963 – white-striped viper gecko
Hemidactylus albopunctatus Loveridge, 1947 – white-spotted gecko, white-spotted leaf-toed gecko
Hemidactylus alfarraji Šmid, Shobrak, Wilms, Joger & Carranza, 2016
Hemidactylus alkiyumii Carranza & Arnold, 2012
Hemidactylus angulatus Hallowell, 1854
Hemidactylus ansorgii Boulenger, 1901 – Nigerian leaf-toed gecko
Hemidactylus aporus Boulenger, 1906 – Annobon leaf-toed gecko
Hemidactylus aquilonius McMahan & Zug, 2007
Hemidactylus arnoldi Lanza, 1978 – Arnold's leaf-toed gecko
Hemidactylus asirensis Šmid, Shobrak, Wilms, Joger, & Carranza, 2016
Hemidactylus awashensis Šmíd et al., 2014
Hemidactylus barbierii Sindaco, Razzetti & Ziliani, 2007
Hemidactylus barbouri Loveridge, 1942 – Barbour’s leaf-toed gecko
Hemidactylus barodanus Boulenger, 1901 – enigmatic gecko
Hemidactylus bavazzanoi Lanza, 1978 – Somali banded gecko, Bavazzano’s gecko
Hemidactylus bayonii Bocage, 1893 – Barboza's leaf-toed gecko
Hemidactylus benguellensis Bocage, 1893 – Benguela house gecko
Hemidactylus beninensis Bauer, Tchibozo, Pauwels & Lenglet, 2006
Hemidactylus biokoensis Wagner, Leaché & Fujita, 2014 – Bioko leaf-toed gecko
Hemidactylus boavistensis Boulenger, 1906 – Boa Vista leaf-toed gecko
Hemidactylus bouvieri (Bocourt, 1870) – Bouvier's leaf-toed gecko, Cape Verde leaf-toed gecko
Hemidactylus bowringii (Gray, 1845) – Oriental leaf-toed gecko, Bowring's gecko, Sikkimese dark-spotted gecko, Asian smooth gecko
Hemidactylus brasilianus Amaral, 1935 – Amaral's Brazilian gecko
Hemidactylus brookii Gray, 1845 – Brooke's house gecko, spotted house gecko
Hemidactylus carivoensis Lobón-Rovira, Conradie, Iglesias, Ernst, Veríssimo, Baptista, & Pinto, 2021
Hemidactylus chikhaldaraensis Agarwal, Bauer, Giri & Khandekar, 2019 – Chikhaldara brookiish gecko
Hemidactylus chipkali Mirza & Raju, 2017 – Central Indian leaf-toed gecko
Hemidactylus cinganji Lobón-Rovira, Conradie, Iglesias, Ernst, Veríssimo, Baptista, & Pinto, 2021
Hemidactylus citernii Boulenger, 1912 – speedy leaf-toed gecko
Hemidactylus coalescens Wagner, Leaché & Fujita, 2014
Hemidactylus craspedotus Mocquard, 1890 – Mocquard's house gecko, frilled gecko, frilled house gecko
Hemidactylus curlei Parker, 1942 – Parker's gecko, northern leaf-toed gecko
Hemidactylus dawudazraqi Moravec, Kratochvíl, Amr, Jandzik, Šmíd & Gvoždík, 2011
Hemidactylus depressus Gray, 1842 – Sri Lankan leaf-nosed gecko, Kandyan gecko
Hemidactylus dracaenacolus Rösler & Wranik, 1999
Hemidactylus echinus O'Shaughnessy, 1875 – hedgehog leaf-toed gecko
Hemidactylus endophis Carranza & Arnold, 2012
Hemidactylus eniangii Wagner, Leaché & Fujita, 2014
Hemidactylus fasciatus Gray, 1842 – banded leaf-toed gecko
Hemidactylus faustus Lobón-Rovira, Conradie, Iglesias, Ernst, Veríssimo, Baptista, & Pinto, 2021
Hemidactylus festivus Carranza & Arnold, 2012
Hemidactylus flavicauda Lajmi, Giri, Singh, & Agarwal, 2020 – Mahabubnagar yellow-tailed brookiish gecko
Hemidactylus flaviviridis Rüppell, 1835 – yellow-bellied gecko, northern house gecko
Hemidactylus forbesii Boulenger, 1899 – Socotra leaf-toed gecko
Hemidactylus foudaii Baha El Din, 2003
Hemidactylus fragilis Calabresi, 1915
Hemidactylus frenatus Schlegel, 1836 – common house gecko, Asian house gecko, Pacific house gecko
Hemidactylus funaiolii Lanza, 1978 – Archer's post gecko, Kenya leaf-toed gecko
Hemidactylus garnotii A.M.C. Duméril & Bibron, 1836 – Indo-Pacific gecko, Garnot's house gecko, fox gecko, Assam greyish-brown gecko
Hemidactylus giganteus Stoliczka, 1871 – giant leaf-toed gecko, giant southern tree gecko, giant gecko
Hemidactylus gleadowi Murray, 1884 – Gleadow's house gecko
Hemidactylus gracilis Blanford, 1870 – graceful leaf-toed gecko
Hemidactylus gramineus Ceríaco, Bauer, Kusamba, Agarwal, & Greenbaum, 2021
Hemidactylus granchii Lanza, 1978 – Granchi's leaf-toed gecko
Hemidactylus graniticolus Agarwal, Giri & Bauer, 2011^[4]
Hemidactylus granosus Heyden, 1827
Hemidactylus granti Boulenger, 1899 – Grant's leaf-toed gecko
Hemidactylus greeffii Bocage, 1886 – Greeff's gecko,^[5] Greeff's giant gecko^[6]
Hemidactylus gujaratensis Giri, Bauer, Vyas & S. Patil, 2009 – Gujarat gecko
Hemidactylus hajarensis Carranza & Arnold, 2012
Hemidactylus hannahsabinae Ceriaco, Agarwal, Marques, & Bauer, 2020
Hemidactylus hemchandrai Dandge & Tiple, 2015
Hemidactylus homoeolepis Blanford, 1881 – Arabian leaf-toed gecko
Hemidactylus hunae Deraniyagala, 1937 – spotted giant gecko
Hemidactylus imbricatus Bauer et al., 2008 – carrot-tailed viper gecko
Hemidactylus inexpectatus Carranza & Arnold, 2012
Hemidactylus inintellectus Sindaco, Ziliani, Razzetti, Pupin, Grieco, 2009 – Socotran rock gecko
Hemidactylus isolepis Boulenger, 1895 – scaly leaf-toed gecko, uniform-scaled gecko
Hemidactylus ituriensis Schmidt, 1919 – Ituri leaf-toed gecko
Hemidactylus jubensis Boulenger, 1895 – Ethiopian gecko, Mrioen leaf-toed gecko
Hemidactylus jumailiae Busais & Joger, 2011
Hemidactylus kamdemtohami Bauer & Pauwels, 2002 – Kamdem Toham's gecko
Hemidactylus kangerensis Mirza, Bhosale & R. Patil, 2017
Hemidactylus karenorum (Theobald, 1868) – Burmese spotted gecko, Burmese leaf-toed gecko
Hemidactylus kimbulae Amarasinghe, Karunarathna, Campbell, Madawala, & de Silva, 2021
Hemidactylus klauberi Scortecci, 1948
Hemidactylus kolliensis Agarwal, Bauer, Giri & Khandekar, 2019 – Kolli rock gecko
Hemidactylus kundaensis Chirio & Trape, 2012
Hemidactylus kushmorensis Murray, 1884 – Kushmore house gecko
Hemidactylus kyaboboensis Wagner, Leaché & Fujita, 2014
Hemidactylus laevis Boulenger, 1901 – common leaf-toed gecko
Hemidactylus lamaensis Ullenbruch, Grell & Bohme, 2010
Hemidactylus lankae Deraniyagala, 1953 – termite hill gecko, Sri Lankan leaf-toed gecko
Hemidactylus lanzai Šmíd et al., 2020
Hemidactylus laticaudatus L.G. Andersson, 1910 – Andersson's leaf-toed gecko
Hemidactylus lavadeserticus Moravec & Bohme, 1997 – Syrian house gecko
Hemidactylus lemurinus Arnold, 1980 Dhofar leaf-toed gecko, Oman ghost leaf-toed gecko
Hemidactylus leschenaultii A.M.C. Duméril & Bibron, 1836 – Leschenault's leaf-toed gecko
Hemidactylus longicephalus Bocage, 1873
Hemidactylus lopezjuradoi Arnold, Vasconcelos, Harris, Mateo & Carranza, 2008 (formerly in H. bouvieri)
Hemidactylus luqueorum Carranza & Arnold, 2012
Hemidactylus mabouia (Moreau de Jonnès, 1818) – tropical house gecko, Afro-American house gecko, cosmopolitan house gecko
Hemidactylus macropholis Boulenger, 1896 – Boulenger’s gecko, large-scaled leaf-toed gecko
Hemidactylus maculatus A.M.C. Duméril & Bibron, 1836 – spotted leaf-toed gecko, giant spotted gecko
Hemidactylus makolowodei Bauer, Lebreton, Chirio, Ineich & Talla Kouete, 2006
Hemidactylus malcolmsmithi (Constable, 1949) – Malcolm's bow-fingered gecko,^[5] Smith's bent-toed gecko
Hemidactylus mandebensis Šmíd et al., 2014
Hemidactylus masirahensis Carranza & Arnold, 2012
Hemidactylus matschiei (Tornier, 1901) – Togo leaf-toed gecko
Hemidactylus megalops Parker, 1932 – Parker's leaf-toed gecko
Hemidactylus mercatorius Gray, 1842
Hemidactylus mindiae Baha El Din, 2005 – Mount Sinai gecko
Hemidactylus minutus Vasconcelos & Carranza, 2014
Hemidactylus modestus (Günther, 1894) – moderate leaf-toed gecko, Tana River gecko
Hemidactylus montanus Busais & Joger, 2011 – mountain leaf-toed gecko
Hemidactylus mrimaensis Malonzo & Bauer, 2014 – Kaya gecko
Hemidactylus muriceus W. Peters, 1870 – Guinea leaf-toed gecko
Hemidactylus murrayi Gleadow, 1887 – Murray's house gecko
Hemidactylus newtoni Ferreira, 1897 – Newton's leaf-toed gecko
Hemidactylus nicolauensis Vasconcelos, Kohler, Geniez, & Crochet, 2020
Hemidactylus nzingae Ceríaco et al., 2020 – Queen Nzinga’s tropical gecko
Hemidactylus ophiolepis Boulenger, 1903 – snake-scaled leaf-toed gecko
Hemidactylus ophiolepoides Lanza, 1978 – Lanza's leaf-toed gecko
Hemidactylus oxyrhinus Boulenger, 1899 – sharp-nosed leaf-toed gecko
Hemidactylus paaragowli Srikanthan, Swamy, Mohan & Pal, 2018 – Travancore rock gecko
Hemidactylus paivae Ceríaco et al., 2020 – Paiva’s gecko
Hemidactylus palaichthus Kluge, 1969 – Antilles leaf-toed gecko
Hemidactylus parvimaculatus Deraniyagala, 1953 – spotted house gecko
Hemidactylus pauciporosus Lanza, 1978
Hemidactylus paucituberculatus Carranza & Arnold, 2012
Hemidactylus persicus J. Anderson, 1872 – Persian leaf-toed gecko, Persian gecko
Hemidactylus pfindaensis Lobón-Rovira, Conradie, Iglesias, Ernst, Veríssimo, Baptista, & Pinto, 2021
Hemidactylus pieresii Kelaart, 1852
Hemidactylus platycephalus W. Peters, 1854 – tree gecko, flat-headed leaf-toed gecko, baobab gecko
Hemidactylus platyurus (Schneider, 1792) – flat-tailed house gecko, frilled house gecko, Asian house gecko
Hemidactylus porbandarensis Sharma, 1981
Hemidactylus prashadi M.A. Smith, 1935 – Bombay leaf-toed gecko, Prashad's gecko
Hemidactylus principensis Miller, Sellas & Drewes, 2012
Hemidactylus pseudomuriceus Henle & Böhme, 2003^[7]
Hemidactylus pseudoromeshkanicus Torki, 2019
Hemidactylus puccionii Calabresi, 1927 – Zanzibar leaf-toed gecko, Somali plain gecko
Hemidactylus pumilio Boulenger, 1899 – pygmy leaf-toed gecko
Hemidactylus reticulatus Beddome, 1870 – reticulated leaf-toed gecko
Hemidactylus richardsonii Gray, 1845 – Richardson's leaf-toed gecko
Hemidactylus rishivalleyensis Agarwal, Thackeray, & Khandekar, 2020 – Rishi Valley rock gecko
Hemidactylus robustus Heyden, 1827 – Heyden's gecko
Hemidactylus romeshkanicus Torki, 2011
Hemidactylus ruspolii Boulenger, 1896 – farm leaf-toed gecko, Ruspoli's gecko, turnip-tailed black and yellow gecko
Hemidactylus saba Busais & Joger, 2011
Hemidactylus sahgali Mirza, Gowande, R. Patil, Ambekar & Patel, 2018 – Sahgal’s termite hill gecko
Hemidactylus sankariensis Agarwal, Bauer, Giri & Khandekar, 2019 – Sankari brookiish gecko
Hemidactylus sassanidianus Torki, 2019
Hemidactylus sataraensis Giri & Bauer, 2008 – Satara gecko
Hemidactylus scabriceps (Annandale, 1906) – scaly gecko
Hemidactylus shihraensis Busais & Joger, 2011
Hemidactylus sinaitus Boulenger, 1885 – Red Sea gecko, Sinai leaf-toed gecko
Hemidactylus sirumalaiensis Khandekar, Thackeray, Pawar, & Agarwal, 2020
Hemidactylus siva C. Srinivasulu, A. Srinivasulu & Kumar, 2018 – Hampi rock gecko
Hemidactylus smithi Boulenger, 1895 – Smith's leaf-toed gecko
Hemidactylus somalicus Parker, 1932 – Northern Somali leaf-toed gecko
Hemidactylus squamulatus Tornier, 1896 – Tornier's leaf-toed gecko, Nyika gecko
Hemidactylus stejnegeri Ota & Hikida, 1989 – Stejneger's leaf-toed gecko
Hemidactylus subtriedrus Jerdon, 1854 – Jerdon's gecko, Madras blotched gecko
Hemidactylus sushilduttai Giri, Bauer, Mohapatra, C. Srinivasulu & Agarwal, 2017 - Dutta Mahendragiri gecko
Hemidactylus tamhiniensis Khandekar, Thackeray, & Agarwal, 2021 - Tamhini giant rock gecko, basalt giant rock gecko
Hemidactylus tanganicus Loveridge, 1929 - Tanzanian leaf-toed gecko, Tanzanian diamond gecko, Dutumi gecko
Hemidactylus tasmani Hewitt, 1932 - Tasmanian leaf-toed gecko
Hemidactylus taylori Parker, 1932
Hemidactylus tenkatei Lidth de Jeude, 1895
Hemidactylus thayene McMahan & Zug, 2007
Hemidactylus treutleri Mahony, 2009 - Treutler's gecko
Hemidactylus triedrus (Daudin, 1802) – termite hill gecko, Dakota's leaf-toed gecko, blotched house gecko
Hemidactylus tropidolepis Mocquard, 1888 – Mocquard's leaf-toed gecko, Ogaden gecko
Hemidactylus turcicus Linnaeus, 1758 – Mediterranean house gecko, Turkish gecko
Hemidactylus ulii Šmíd, Moravec, Kratochvil, Gvozdik, Nasher, Busais, Wilms, Shobrak & Carranza, 2013
Hemidactylus vanam Chaitanya, Lajmi & Giri, 2018 - Megamalai rock gecko
Hemidactylus varadgirii Chaitanya, Agarwal, Lajmi & Khandekar, 2019 – Giri’s brookiish gecko, Amboli brookiish gecko
Hemidactylus vernayi Ceriaco, Agarwal, Marques, & Bauer, 2020 – Vernay’s tropical gecko
Hemidactylus vietnamensis Darevsky, Kupriyanova & Roshchin, 1984 - Vietnam leaf-toed gecko, Vietnam house gecko
Hemidactylus vijayraghavani Mirza, 2018
Hemidactylus whitakeri Mirza, Gowande, R. Patil, Ambekar & Patel, 2018 – Whitaker’s termite hill gecko
Hemidactylus xericolus Lajmi, Giri, Singh, & Agarwal, 2020 – Nalgonda yellow-tailed brookiish gecko
Hemidactylus yajurvedi Murthy, Bauer, Lajmi, Agarwal & Giri, 2015 - Kanker rock gecko
Hemidactylus yerburyi J. Anderson, 1895 Yerbury’s gecko, Yerburi’s leaf-toed gecko

Tham khảo

^ “GBIF”.
^ “Hemidactylus”. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 8 năm 2008. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2022.
^ ^a ^b Pyron, R Alexander, Frank T Burbrink and John J Wiens. 2013. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes. BMC Evolutionary Biology 2013 13:93. DOI: 10.1186/1471-2148-13-93
^ Angarwal I, Giri VB, Bauer AM (2011). "A new cryptic rock-dwelling Hemidactylus (Squamata: Gekkonidae) from south India". Zootaxa 2765: 21-37. (Hemidactylus graniticolus, new species).
^ ^a ^b Beolens B, Watkins M, Grayson M (2011). The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press. xiii + 296 pp. ISBN 978-1-4214-0135-5. (Hemidactylus greeffii, p. 107; Cyrtodactylus malcolmsmithi, p. 247).
^ "Hemidactylus greeffii ". The Reptile Database. www.reptile-database.org.
^ Henle K, and Böhme W (2003). "A new species of Hemidactylus (Squamata: Gekkonidae) from West Africa, and comments on species hitherto confused with H. muriceus ". African Journal of Herpetology 52 (1) 23-38. (Hemidactylus pseudomuriceus, new species).

[1] “GBIF”.

[2] “Hemidactylus”. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 8 năm 2008. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2022.

[Pyron-3] Pyron, R Alexander, Frank T Burbrink and John J Wiens. 2013. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes. BMC Evolutionary Biology 2013 13:93. DOI: 10.1186/1471-2148-13-93

[4] Angarwal I, Giri VB, Bauer AM (2011). "A new cryptic rock-dwelling Hemidactylus (Squamata: Gekkonidae) from south India". Zootaxa 2765: 21-37. (Hemidactylus graniticolus, new species).

[EDR-5] Beolens B, Watkins M, Grayson M (2011). The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press. xiii + 296 pp. ISBN 978-1-4214-0135-5. (Hemidactylus greeffii, p. 107; Cyrtodactylus malcolmsmithi, p. 247).

[6] "Hemidactylus greeffii ". The Reptile Database. www.reptile-database.org.

[hen-7] Henle K, and Böhme W (2003). "A new species of Hemidactylus (Squamata: Gekkonidae) from West Africa, and comments on species hitherto confused with H. muriceus ". African Journal of Herpetology 52 (1) 23-38. (Hemidactylus pseudomuriceus, new species).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]