Àbano

**Àbano**
	; ;
Pozision
	45°21′42.84″N 11°47′32.64″E
Stato	Itàłia
Rejon	Vèneto
Provinsa	provincia de Pàdoa
Cavedałe de	collegio elettorale di Abano Bagni (it)
Capitałe	Abano Terme (it)
Popołasion
Totałe	20 231 (2023)
Densità	944,93 hab./km²
Zènaro
Demònemo	aponensi ,
Zeografia
Àrea	21,41 km²
Altitùdene	14 m
Rente a	Albignàzego ; Selvasan ; Teoło ; Toreja ; Pàdoa ; Do Carare ; Montegroto ; Mazerà
Dati istòreghi
Dì festivo	Festa patronałe(10 de agosto)
Patrono	Lorenso màrtiro
Organizasion pułìtega
Cao de goerno	Federico Barbierato (it) (2017)
Còdazi de identifegasion
Còdaze postałe	35031
Còdaze de matricołasion	PD
Fuzo oràrio	UTC+1 ; Ora de l'Eoropa Sentrałe ; UTC+2
Clasifegasion climàtega	clima subtropegałe ùmido
Prefiso tełefònego	049
ID ISTAT	028001
Còdaze catastałe de Itàlia	A001
Sito web	comune.abanoterme.pd.it

Àbano el xe on comun de 19 349 aneme de ła Provinsia de Padoa.

El xe el prinsipałe sentro de łe Terme Euganee chel se cata a i pie dei Cołi Euganei. Ła prinsipałe atività ła xe el turismo łigà ai stabiłiminti termałi: łe aque, conoseste fin dai tinpi antighi, łe riva da łe Alpe e łe salta fora dal Pojo de Montiron^[2].

Storia

Cexa de Santa Maria de ła Sałute a Monteorton

Àbano ła xe conosesta fin dal VI sècoło a.C.. El vecio séntro el se catava ełora intel teritorio del'atuałe comun de Montegroto, come che i documenta i scavi archeołòxeghi e parici reverti conservai inte i muxei archeołòxeghi de Pàdova e Este. L'inportansa che el łogo el gaveva inte l'antighità ła xe documentada da łe citasion de parici scrituri łatini, intrà i quai Plinio el Vecio, Marziale, Tito Livio (che drio na tradision mia confermada, el saria nasesto propio qui), Svetonio, Cassiodoro, Claudiano, co ła denominasion de "Aquae Patavinorum". El nome el pare végnare fora dal dio Aponus, a protesion del'aqua termałe, xà famoxa a quei tinpi.

Co ła fin del'Inpero Roman anca Àbano ła xe decaxesta, al ponto che Teodorico el ga domandà a n'architeto del posto par restorare i pałasi che i jera drio cascare xó. A ła fin del'Alto Medioevo ła ga scuminsià a stacarse da Montegroto e savémo de sto séntro abità inte el 971, co che se parla de na cexa dedicada a San Lorenso. Intel 1167 Àbano ła xe stada el séntro de un scontro infrà i siuri de Canposanpiero e i Ezełini: ła fioła dei siuri de Àbano, Cecilia, ła jera promesa a Gherardo de Canposanpiero, ma Ezełino II el se ga meso in mexo. In risposta Gherardo el ga viołentà Cecilia, Ezełino el ga refudà ła toxa, tacando guera col rivałe^[3]. Inte el 1257 el ghe xe nasesto Piero da Àbano, inportante siensiato.

Inte i sècołi daspò Àbano ła ga subio i pasaji dei Ezełini e dei Scaligeri ma grasie a ła paxe segurada da ła Republega de Venesia, rivada inte el 1405, ła xe cresesta in richesa e spendore. Parece fameje da Pàdova e Venesia łe ga investio schei qua jutando l'agricoltura e łe stasion termałi.

Intel 1797 ła Serenìsima ła xe finia, e ła nobiltà che ła controłava Àbano ła xe canbiada. Łe nove fameje (Trieste, Sacerdoti, Luzzatti e Sette) łe ga dà el via a na nova inportante crésita dei seturi alberghiéri e turìsteghi, dando ła spinta anca a studi sul'aqua termałe^[4]. Inte ła Prima Guera Mondiałe Àbano ła ga ospità el Comando Supremo del'Exersito italian e qua ghe xe stai inportanti personałità come Luigi Cadorna, Armando Diaz, Pietro Badoglio, Gabriele D'Annunzio, Giovanni Gronchi.