Brioriya
Brioriya (lotincha: Bryoria) — Parmeliya oilasigamansub temiratkilar turi hisoblanadi. Uning 50 ga yaqin turlari mavjud.[1]
Biologik tavsifi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tallom butasimon, soqolli shaklda, osilgan yoki egilgan koʻrinishda.[2][1] Shoxlari ingichka, uzun, ipsimon, butun uzunligi boʻylab yumaloqsimon, odatda yon shoxchalarisiz boʻladi.[3][2] Rangi jigarrang, qizil-jigarrang, deyarli qora ranggacha, kamdan-kam holatlarda kulrang yoki oq rangga yaqinroq, yashil yoki sargʻish boʻladi.[2][4] Sorediya asosida koʻpayadi.[1] Soralii tekis yoki bukrsimon, baʼzida esa ular boʻlmasligi ham mumkin; apotetsiya kamdan-kam yuzaga keladi. Xaltalari ninatugma shaklida, rangsiz sakkizta ellipso turiladagi sporalardan iborat.[2] Tallom tarkibida fumarprototsetrar kislotasi[3] mavjud.
Hudud
[tahrir | manbasini tahrirlash]U barcha qitʼalarda uchraydi. U moʻtadil va koʻproq shimoliy hududlarda, asosan oʻrmon va togʻli hududlarda keng tarqalgan.[2][4] Rossiyada uning 20ga yaqin turlari mavjud.[1]
Yashash joyi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Koʻpchilik brioriyalar — epifitlar hisoblanadi. Ular ignabargli daraxtlarning shoxlari va tanasida (archa, qaragʻay va b.[5]), baʼzida bargli daraxtlarda, tuproqda, toshlarda, chirigan yogʻochlarda yashaydi.[2] Ayrim turlar havoning ifloslanishiga nisbatan oʻta sezgir boʻladi.[1]
Maʼnosi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Brioria kiyik, uchuvchi-quyonlar, dalasichqon va boshqa kemiruvchilar uchun ozuqa sifatida xizmat qilishi ham mumkin.[1] Uning turlardan biri, Brioria Fremonta (Rossiyaning Qizil kitoblari tarkibiga kiritilgan) boʻlib, u insonlar tomonidan tanovul qilinishi ham mumkin, asosan Shimoliy Amerika hindulari tomonidan isteʼmol qilinadi. [6][7]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Толпышева С. Ю. „Бриория“. Большая российская энциклопедия. 2022-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-may.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Голубкова (ред.) 1996.
- ↑ 3,0 3,1 Андреев, Гимельбрант 2014.
- ↑ 4,0 4,1 „Bryoria“ (en). Lichenportal.org/.
- ↑ Белый 2016.
- ↑ Hutten, Woodward 2001.
- ↑ Вишневский М.В.. Всё о грибах. Популярная энциклопедия. Проспект, 2018.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Флора лишайников России. Биология, экология, разнообразие, распространение и методы изучения лишайников. М; СПб: Товарищество научных изданий КМК, 2014.
- Белый П. Н.. Лишайники еловых лесов Беларуси. Минск: Беларуская навука, 2016.
- „Род Bryoria Brodo et D.Hawksw. — Бриория“, Определитель лишайников России. СПб.: Наука, 1996 — 18—32-bet.
- Martin Hutten, Karen Hutten, Andrea Woodward „Bryoria fremontii“, . 101 Common Mosses, Liverworts & Lichens of the Olympic Peninsula. National Park Service, 2001 — 52-bet.
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |