Articles by Bram Vannieuwenhuyze
Tijdens de Vlaamse landschapscontactdag staat het onderzoek naar de genese en de dynamiek van het... more Tijdens de Vlaamse landschapscontactdag staat het onderzoek naar de genese en de dynamiek van het Vlaamse cultuurlandschap centraal. Recente onderzoeksmethoden en-resultaten omtrent landschapsgenese worden voorgesteld en er is ook ruimte voor discussie en uitwisseling van kennis en ideeën binnen het brede landschapsonderzoek. De landschapscontactdag streeft ernaar de interactie en samenwerking tussen verschillende invalshoeken en disciplines in landschapsonderzoek te versterken. Dit jaar ligt de focus op de vroeg gecultiveerde landschappen of zogenaamde open fields.
Urban History (2016), pp. 1-24., 2016
During most of the late medieval period, the Flemish city of Bruges acted as the main commercial ... more During most of the late medieval period, the Flemish city of Bruges acted as the main commercial hub of north-western Europe. In the course of the fifteenth century, however, Bruges lost much of its allure as an economic metropolis. One of the most urgent challenges the urban authorities were facing was the navigability of the waterways in and around the city. While the city government made structural investments to remedy the problems, written sources constantly emphasized how important it was that Bruges remained accessible from the sea. During the same period, the earliest preserved maps of the city and its environment emerged. Drawing on the work of Henri Lefebvre, this article argues that these visual representations were informed by the same commercial ideology. Despite, or exactly because of, the city's decreasing maritime accessibility, they conceived Bruges as a place that could easily be reached by trading ships and where merchants could trade in the best possible circumstances.
Marc Hameleers, Marc Carnier, Patricia Alkhoven & Rink Kruk (red.), Cartografie. Visie op de kaart, ’s-Gravenhage, Stichting Archiefpublicaties, 2016, pp. 197-207 (= s@p Jaarboek, dl. 15)
Marc Hameleers, Marc Carnier, Patricia Alkhoven & Rink Kruk (red.), Cartografie. Visie op de kaart, ’s-Gravenhage, Stichting Archiefpublicaties, 2016, pp. 13-21 (= s@p Jaarboek, dl. 15).
Tijd-Schrift. Heemkunde en lokaal-erfgoedpraktijk in Vlaanderen, 2016, VI, 2, pp. 6-25
M&L. Monumenten, Landschappen en Archeologie, 2016, XXXV, 1, pp. 6-23.
Vlaanderen ligt bezaaid met wegen (1), die dan ook behoren tot onze onmiddellijke leefomgeving: w... more Vlaanderen ligt bezaaid met wegen (1), die dan ook behoren tot onze onmiddellijke leefomgeving: we maken er dagelijks gebruik van om ons te verplaatsen of om ons te oriënteren (2). Voor de meeste mensen hebben ze dus in de eerste plaats een puur functioneel nut. Ze kunnen echter ook een esthetische functie hebben door deel uit te maken van een gaaf landschap of een culturele functie als onderdeel van een pelgrimsroute. Wegen kunnen zeer jong zijn, maar ook zeer oud. In elk geval hebben talloze wegen een geschiedenis. Vraag is echter of ze ook erfgoedwaarde bezitten en in aanmerking komen voor vrijwaring of bescherming. Het agentschap Onroerend Erfgoed gaf daarom de opdracht om een cultuurhistorische typologie van wegen op te stellen en waarderingscriteria voor de erfgoedwaarde van wegen uit te werken (3). In deze bijdrage wordt de werkbaarheid van beide instrumenten afgetoetst aan de hand van de casus Hoogstraten, een gemeente in de Noorderkempen met een gediversifieerd wegenpatroon (4). Historische wegen en hun erfgoedwaarde. Cultuurhistorische typologie en waardestellend kader toegepast op Hoogstraten Hanne Van Herck en Bram Vannieuwenhuyze 6 De Schapenbaan in Zellik/Asse, een prehistorische weg waarvan ten noorden van Brussel nog enkele relicten aanwezig zijn (foto O. Pauwels) Het huidige, bijzonder compacte wegennetwerk in Vlaanderen, weergegeven op basis van OpenStreetMap (bewerking B. Vannieuwenhuyze) 7 De oude kerkweg van Huddegem in Bevere op het 16de-eeuwse stadsplan van Oudenaarde door Jacob van Deventer en nog herkenbaar als wandelpad op een luchtfoto (© KBR, Kaarten en Plannen, Ms. 22.090 (60); luchtfoto Google Maps, bewerking B. Vannieuwenhuyze)
Anngret Simms & Howard B. Clarke (Ed.), Lords and Towns in Medieval Europe. The European Historic Towns Atlas Project, Farnham - Burlington, Ashgate, 2015, pp. 375-398.
Quaerendo, 2015, XLV, pp. 292-321
Old maps convey messages about early spatial arrangements. In some cases, they also tell a story,... more Old maps convey messages about early spatial arrangements. In some cases, they also tell a story, and hence can be qualified as 'history maps'. The interpretation of such maps is not easy, because they are witnesses to a strong dichotomy between the static representation of the landscape and the dynamic sequence of historical events. Digital Thematic Deconstruction allows to break through the iconographic composition and to extract the visual discourse from such an image stuffed with information. In this article, the method is applied to the bird's-eye view of the siege of Ypres in 1383, engraved by Guillaume du Tielt at the beginning of the seventeenth century, in order to assess the accuracy of the mapped topography and to get at the visual narrative. The results not only help interpret the meaning of such a history map, but also offer perspectives for comparing and juxtaposing history maps and textual records.
Emily S. Thelen (ed.), The Seven Sorrows Confraternity of Brussels. Drama, Ceremony, and Art Patronage (16th-17th Centuries), Turnhout, Brepols Publishers, 2015, pp. 3-18 (= Studies in European Urban History (1100-1800), vol. 37).
Wie is wie in laatmiddeleeuws Brussel (Brusselse bronnen, dl. II)* bram vannieuwenhuyze Er wordt ... more Wie is wie in laatmiddeleeuws Brussel (Brusselse bronnen, dl. II)* bram vannieuwenhuyze Er wordt geschat dat de laatmiddeleeuwse stad Brussel enkele tienduizenden inwoners telde. 1 Daarenboven werd de stad bezocht door talloze handelaars, hovelingen, ambtenaren, reizigers, deputaties, vluchtelingen en gelukszoekers. Wie waren al die mensen die leefden, woonden, werkten en vertoefden in Brussel? Welke beroepen oefenden ze uit en welke activiteiten ontplooiden ze? Welke titels droegen ze en van welke sociale groepen (broederschappen, ambachtsgilden, religieuze gemeenschappen) maakten ze deel uit? Waar en wanneer werden ze geboren en stierven ze? En hoe zagen hun families eruit? Om dergelijke vragen te beantwoorden, is het noodzakelijk om biografische gegevens te verzamelen over individuele mensen. Dat is de centrale doelstelling van het lopende databankproject Wie is wie in laatmiddeleeuws Brussel. De afgelopen jaren werden biografische gegevens over een kleine 45.000 laatmiddeleeuwse en vroegmoderne Brusselaars verzameld en in een 3 Voor de resultaten van het doctoraatsonderzoek, zie B. VANNIEUWENHUYZE, Brussel, de ontwikkeling van een middeleeuwse stedelijke ruimte, Onuitgegeven doctoraatsproefschrift Universiteit Gent, 2008 (online raadpleegbaar via de website van de Universiteitsbibliotheek Gent: http://lib.ugent.be/catalog/pug01:505541). 4 Voor meer informatie, zie de webpagina http://search.arch.be/nl/zoeken-naar-personen. 5 Stand van zaken op 16 juli 2015.
Bladwijzer, 2015, 13, ontsluiting pp. 1-6., Mar 2015
Van heel wat steden, gemeenten, dorpen en plattelandsgebieden bestaan historische kaarten. Ze wor... more Van heel wat steden, gemeenten, dorpen en plattelandsgebieden bestaan historische kaarten. Ze worden zorgvuldig bewaard in archieven en bibliotheken, maar ook regelmatig gepubliceerd in fraaie historische boeken. Tegenwoordig worden ze ook meer en meer online ontsloten. Dat is een goede zaak, want zo krijgt men veel sneller en efficiënter toegang tot dit prachtig stukje historisch erfgoed. De meeste applicaties maken het bovendien mogelijk om in en uit te zoomen en zo de vele details te ontdekken. Toch is er net op dit punt nog veel progressie te maken: hoe weet je immers welke details een historische kaart bevat (en welke niet)? Zelden wordt de complexe inhoud van zo'n historische kaart ontsloten. Dat is het doel van het lopende MAGIS Brugge-project. In dit artikel zetten we kort de ontstaanscontext, de doelstellingen, de uitwerking en de toekomstperspectieven van dit pioniersproject uiteen.
Bulletin KNOB, 2014, CXIII, 3, pp. 113-131, 2014
Caert-Thresoor, 2014, XXXIII, 2, pp. 56-61, 2014
Eigen Schoon en de Brabander, 2014, XCVII, 4, pp. 733-754, 2014
Johan De Caluwe & Jacques Van Keymeulen (red.), Voor Magda. Artikelen voor Magda Devos bij haar afscheid van de Universiteit Gent, Gent, Universiteit Gent - Vakgroep Nederlandse Taalkunde - Academie Press, 2010, pp. 761-772, 2010
In 2002, Magda Devos wrote an article on animal toponyms in which she discussed the many hypothes... more In 2002, Magda Devos wrote an article on animal toponyms in which she discussed the many hypotheses and name explanations circulating on this topic in toponymic research in the Low Countries. Besides the deepening of older hypotheses, she came to new insights. Th is article focuses on two specifi c series of animal toponyms existing in the medieval town of Brussels: cat-toponyms and wolf-toponyms. Some of the name explanations formulated by Magda Devos and her predecessors are applied to this material. According to Magda Devos' general hypothesis, it seems that the medieval Brussels name Cat street was derived from the presence of mud. Th e concentration of wolf-toponyms in the northern marsh nearby the Zenne river was obviously derived from the name of a local owner, John Wolf. In this case Magda Devos' explanation, considering the toponymic component wolf as a derivation from the willow-tree, seems to be less appropriate.
Tijd-Schrift. Heemkunde en lokaal-erfgoedpraktijk in Vlaanderen, 2012, II, 1, pp. 6-21, 2012
Toeristen aan het bekende T'Serclaesmonument onder het huis de Ster.
Handelingen van de Koninklijke Commissie voor Toponymie & Dialectologie, 2013, LXXXV, pp. 195-270, 2013
Vlaamse Stam, 2014, L, 6, pp. 530-550, 2014
Op 12 juni 1383 nam het Brusselse stadsbestuur een aantal maatregelen die blijkbaar noodzakelijk ... more Op 12 juni 1383 nam het Brusselse stadsbestuur een aantal maatregelen die blijkbaar noodzakelijk waren in goeden steden, ende zunderlinghen [in steden] daer soe grote menichte van volke in es vergadert als in der stad van Bruessele. 1 Hoewel deze vaststelling past binnen de retoriek van de politieke besluitvorming kunnen we gerust stellen dat Brussel naar middeleeuwse normen een grote stad was, met een groot bevolkingsaantal en een regelmatige in-en uitstroom van passanten. Hoeveel mensen er nu precies in Brussel vertoefden, is echter moeilijk te bepalen. Eind vijftiende eeuw schreef een anonieme geestelijke uit het Roodklooster (Oudergem) in een kroniek over de grote sterfte in Brussel in 1485, daer vier en dertich duysent lycken waren op een jaer. 2 Dit aantal dient uiteraard met de grootste voorzichtigheid te worden benaderd. Het lijkt immers bijzonder onwaarschijnlijk dat de slachtoffers geteld werden. Vast staat echter dat het er heel veel waren en dat het ging om een substantieel deel van de Brusselse bevolking.
CUNIN (Muriel) & YVERNAULT (Martine) (dir.), Monde(s) en mouvement : Mutations et innovations en Europe à la fin du Moyen Age et au début de la Renaissance, Limoges, Presses Universitaires de Limoges, 2012, pp. 287-299.
Depuis quelques années, le concept de « ville verticale » (vertical city) s'est largement répandu... more Depuis quelques années, le concept de « ville verticale » (vertical city) s'est largement répandu dans le monde entier. Dans plusieurs centres économiques, comme Dubai, Shangai, Rotterdam, New York ou Francfort, des projets architecturaux ambitieux ont été lancés, qui consistent en la construction de tours ou buildings multifonctionnels. Généralement, les créateurs de ces projets invoquent des préoccupations d'ordre démographique, écologique ou urbanistique (quoiqu'il soit évident que des volontés politiques, économiques et commerciales se cachent également derrière). Aussi, ils s'inspirent visiblement du projet architectural multifonctionnel de « La Ville Radieuse » du célèbre architecte Le Corbusier, réalisé pour la première fois à Marseille en 1947-1952, et application concrète de son modèle innovant et avant-gardiste d'une cité-jardin verticale 2 .
Uploads
Articles by Bram Vannieuwenhuyze
n argues that the mapping
of stories, movement, and change shou ld not be
understood as an innovation of contemporary
cartography, but rather as an important aspect of human
cartography with a longer history than might be
assumed. The authors in this collection reflect upon the
main characteristics and evolutions of st ory and motion
mapping, from the figurative news and history maps that
were mass produced in early modern Europe, through
the nineteenth and twentieth century flow maps that
appeared in various atlases, up to the digital and
interactive motion and personali zed maps that are
created today. Rather than presenting a clear and
homogeneous history from the past up until the present,
this book offers a toolbox for understanding and
interpreting the complex interplays and links between
narrative, motion, and maps.
Coördinator en contactpersoon voor meer informatie: Bram Vannieuwenhuyze ([email protected]) Meer informatie: www.uva.nl/ma-boekwetenschap
Vorig jaar organiseerde Heemkunde Vlaanderen in Halle een cursusreeks ‘Hoe schrijf ik een historisch verantwoorde tekst?’, waarin dr. Bram Vannieuwenhuyze (KU Leuven) de stadplannen van Jacob van Deventer onder de loep nam. In het kader van deze reeks schreef hij samen met Jelle Lisson een artikel in het recentste nummer van Bladwijzer.
In deze bijdrage belichten de auteurs kort de levensloop van Jacob van Deventer en de ontstaanscontext en inhoud van zijn stadsplannen.
Vervolgens overlopen ze enkele onderzoeksmogelijkheden. Ze goten de stadsplannen van de ‘Belgische’ steden ook in een handig overzicht en bieden een zo volledig mogelijke bibliografie aan.