Books by Konstantinos Kyriakos
Το βιβλίο, προϊόν συστηματικής έρευνας σε πρωτογενείς πηγές, έχει τον χαρακτήρα βιβλιογραφικού κρ... more Το βιβλίο, προϊόν συστηματικής έρευνας σε πρωτογενείς πηγές, έχει τον χαρακτήρα βιβλιογραφικού κριτικού οδηγού και χαρτογραφεί/τεκμηριώνει τις αποτυπώσεις του ομοερωτισμού στον χώρο της Τέχνης (γράμματα, θέατρο, κινηματογράφος, μουσική, εικαστικά, τηλεόραση) κατά τον εικοστό και εικοστό πρώτο αιώνα. Η ανά έτος οργάνωση των στοιχείων περιλαμβάνει, υπό μορφή χρονολογίου, τις υποενότητες: (1) Κοινωνική και πολιτική ζωή• (2) Κινηματογράφος• (3) Θέατρο• (4) Γράμματα/ποίηση• (5) Γράμματα/πεζογραφία• (6) Γράμματα/μαρτυρίεςμελέτες• (7) Γράμματα/δραματουργία• (8) Μεταφράσεις/ποίηση• (9) Μεταφράσεις/πεζογραφία (άνδρες/γυναίκες)• (10) Μεταφράσεις/μελέτες• (11) Μεταφράσεις/δραματουργία• (12) Εικαστικά• (13) Μουσική• (14) Τηλεόραση. Ειδικά για την ελληνική σκηνή και δραματουργία, τον ελληνικό κινηματογράφο και τις τηλεοπτικές σειρές μυθοπλασίας παρατίθενται ξεχωριστοί και κατά περιπτώσεις (ελληνικός κινηματογράφος) σχολιασμένοι πίνακες. Αν και η έμφαση δίνεται στην καλλιτεχνική ζωή, οι αναφορές στην πολιτική, νομική και κοινωνική δράση των ΛΟΑΤΚΙ+ χρησιμεύουν κυρίως ως γενικότερο πλαίσιο. Η καταγραφή και οργάνωση του υλικού στον παρόντα τόμο θέλει να αναδείξει τις gay/lesbian/queer αναπαραστάσεις που υπήρξαν διαθέσιμες στο ελληνικό κοινό, στους ΛΟΑΤΚΙ+ κύκλους, στους κριτικούς και τους σκηνοθέτες-ομόδοξους, ετερόδοξους και μισαλλόδοξους, φιλομοφυλόφιλους ή ομοερωτοφοβικούς, αλλά και να υποδείξει την πρόσληψη εκ των «έσω», από την οπτική γωνία της γκέι και λεσβιακής κοινότητας, όπως αυτή αποτυπώθηκε ανά εποχές.
Το βιβλίο, προϊόν συστηματικής έρευνας σε πρωτογενείς πηγές, έχει τον χαρακτήρα βιβλιογραφικού κρ... more Το βιβλίο, προϊόν συστηματικής έρευνας σε πρωτογενείς πηγές, έχει τον χαρακτήρα βιβλιογραφικού κριτικού οδηγού και χαρτογραφεί/τεκμηριώνει τις αποτυπώσεις του ομοερωτισμού στον χώρο της Τέχνης (γράμματα, θέατρο, κινηματογράφος, μουσική, εικαστικά, τηλεόραση) κατά τον εικοστό και εικοστό πρώτο αιώνα. Η ανά έτος οργάνωση των στοιχείων περιλαμβάνει, υπό μορφή χρονολογίου, τις υποενότητες: (1) Κοινωνική και πολιτική ζωή• (2) Κινηματογράφος• (3) Θέατρο• (4) Γράμματα/ποίηση• (5) Γράμματα/πεζογραφία• (6) Γράμματα/μαρτυρίεςμελέτες• (7) Γράμματα/δραματουργία• (8) Μεταφράσεις/ποίηση• (9) Μεταφράσεις/πεζογραφία (άνδρες/γυναίκες)• (10) Μεταφράσεις/μελέτες• (11) Μεταφράσεις/δραματουργία• (12) Εικαστικά• (13) Μουσική• (14) Τηλεόραση. Ειδικά για την ελληνική σκηνή και δραματουργία, τον ελληνικό κινηματογράφο και τις τηλεοπτικές σειρές μυθοπλασίας παρατίθενται ξεχωριστοί και κατά περιπτώσεις (ελληνικός κινηματογράφος) σχολιασμένοι πίνακες. Αν και η έμφαση δίνεται στην καλλιτεχνική ζωή, οι αναφορές στην πολιτική, νομική και κοινωνική δράση των ΛΟΑΤΚΙ+ χρησιμεύουν κυρίως ως γενικότερο πλαίσιο. Η καταγραφή και οργάνωση του υλικού στον παρόντα τόμο θέλει να αναδείξει τις gay/lesbian/queer αναπαραστάσεις που υπήρξαν διαθέσιμες στο ελληνικό κοινό, στους ΛΟΑΤΚΙ+ κύκλους, στους κριτικούς και τους σκηνοθέτες-ομόδοξους, ετερόδοξους και μισαλλόδοξους, φιλομοφυλόφιλους ή ομοερωτοφοβικούς, αλλά και να υποδείξει την πρόσληψη εκ των «έσω», από την οπτική γωνία της γκέι και λεσβιακής κοινότητας, όπως αυτή αποτυπώθηκε ανά εποχές.
Στο ενδιάμεσο. Ηθοποιός, κείμενο, ταυτότητες στο θέατρο και τον κινηματογράφο, Αθήνα: Αιγόκερως, ... more Στο ενδιάμεσο. Ηθοποιός, κείμενο, ταυτότητες στο θέατρο και τον κινηματογράφο, Αθήνα: Αιγόκερως, 2022, σελ. 664.
Στη χώρα Τσέχοφ. Η ελληνική σκηνή και το «μυστήριο Τσέχοφ» (1902-2019), Αθήνα: εκδόσεις Παπαζήση,... more Στη χώρα Τσέχοφ. Η ελληνική σκηνή και το «μυστήριο Τσέχοφ» (1902-2019), Αθήνα: εκδόσεις Παπαζήση, 2020, σελ. 1060.
O θεατρικός κόσμος του Κάρολου Κουν, συλλογικός τόμος, επιστημονική επιμέλεια Αρετή Βασιλείου, Κω... more O θεατρικός κόσμος του Κάρολου Κουν, συλλογικός τόμος, επιστημονική επιμέλεια Αρετή Βασιλείου, Κωνσταντίνος Κυριακός, Λίνα Ρόζη, Αθήνα: Αμολγός, 2021.
Η μελέτη χαρτογραφεί και προσεγγίζει κριτικά το ευρύ φάσμα των αναπαραστάσεων του ομοερωτισμού στ... more Η μελέτη χαρτογραφεί και προσεγγίζει κριτικά το ευρύ φάσμα των αναπαραστάσεων του ομοερωτισμού στην ιστορία της ελληνικής τη-λεόρασης, με έμφαση στις σειρές μυθοπλασίας. Στις σελίδες του βι-βλίου καταγράφονται και σχολιάζονται, για πρώτη φορά συνολικά και εποπτικά, οι τηλεοπτικές εικόνες που εκφράζουν τη «σιωπή» και τον «υπαινιγμό», την ανοιχτή ομοερωτοφοβική παρουσίαση αλλά και τις τάσεις για μια μη μονοδιάστατη και παραχαραγμένη περιγραφή του βίου και της δράσης των ομοφυλοφίλων. Ορισμένες αναπαραστάσεις προέρχονται από τις διασκευές για την τηλεόραση δημοφιλών λογοτεχνικών έργων όπως Ο Χριστός ξανα-σταυρώνεται (1975) του Νίκου Καζαντζάκη, το Λεμονοδάσος (1978) του Κοσμά Πολίτη, Ακυβέρνητες πολιτείες (1985) και Η χαμένη άνοιξη (1995) του Στρατή Τσίρκα. Ανάλογα υψηλή τηλεθέαση γνωρί-ζουν οι μεταφορές θεατρικών έργων της γκέι δραματουργίας στην τη-λεόραση (Το Θέατρο της Δευτέρας) αλλά και η προσέγγιση του βίου και του έργου ομοφυλόφιλων καλλιτεχνών. Σημαντικές αποδεικνύο-νται οι τηλεταινίες που σκηνοθετούν ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και ο Τάκης Σπετσιώτης, μεταγράφοντας στη μικρή οθόνη εικόνες από τον κόσμο του Κωνσταντίνου Καβάφη και του Γιάννη Τσαρούχη. Από τη δεκαετία του '80 οι καταγραφές της ομοφυλοφιλίας γίνονται περισ-σότερο αποκαλυπτικές. Η ομοφυλοφιλία εκφράζει την παραβατικό-τητα και συνδέεται με άλλες μορφές του κοινωνικού περιθωρίου (Η κάθοδος, 1983· Τμήμα Ηθών, 1992· Το τρίτο στεφάνι, 1995). Οι στε-ρεοτυπικές εικόνες των γκέι στα κωμικά σίριαλ γνωρίζουν μεγάλη αν-ταπόκριση σε σειρές υψηλής θεαματικότητας, ενώ η περιγραφή των ομοφυλοφίλων επηρεάζεται από τους κανόνες της κινηματογραφικής φάρσας και τη μακρά παράδοση της σκηνικής επιθεώρησης (Οι απα-ράδεκτοι, 1991· Δέκα μικροί Μήτσοι, 1992· Κάτω Παρτάλι, 2014). Η ρεαλιστική απεικόνιση του γκέι ζευγαριού σε κωμικές σειρές συνε-χείας και δραματικές κομεντί επηρεάζεται από την ατμόσφαιρα και τους τρόπους των ομόθεμων δημοφιλών αμερικανικών σειρών (Υπέ-ροχα πλάσματα, 2007· Πολυκατοικία, 2008· Εθνική Ελλάδος, 2015· Ηρωίδες, 2015). Η μονογραφία τεκμηριώνεται με τα πλήρη στοιχεία ταυτότητας και πρόσληψης των τηλεοπτικών σειρών αναφοράς (1973-2019), αλλά και με πρωτοπαρουσιαζόμενα φωτογράμματα και αρχειακό υλικό.
Ὡς ναυάγια αἱ λέξεις… Η πρόσληψη του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στο θέατρο, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, Αθήνα: Αιγόκερως, 2019, σελ. 238. , 2019
H μελέτη προσεγγίζει τις μετα-γραφές των πεζογραφημάτων του Παπαδιαμάντη με προορισμό τη θεατρική... more H μελέτη προσεγγίζει τις μετα-γραφές των πεζογραφημάτων του Παπαδιαμάντη με προορισμό τη θεατρική σκηνή, την κινηματο-γραφική αίθουσα και τους τηλεοπτικούς δέκτες. Παρά τη συ-στηματική τεκμηρίωση όλων των θεατρικών, κινηματογραφικών και τηλεοπτικών θεαμάτων, βασικός μας στόχος υπήρξε να συν-δεθεί το έργο του Παπαδιαμάντη με τις ανανεωτικές τάσεις και κατευθύνσεις που καθόρισαν άλλα πεδία της ελληνικής καλλιτε-χνικής ζωής. Συγκεκριμένα, ο Παπαδιαμάντης αναδεικνύεται στον αντιπροσωπευτικότερο συγγραφέα προκειμένου να μελε-τηθεί ένα χαρακτηριστικό ρεύμα της σύγχρονης ελληνικής σκηνής: το αφηγηματικό θέατρο. Παράλληλα, ο δημιουργικός διάλογος του ελληνικού κινηματογράφου και της ελληνικής τηλεόρασης με την κλασική λογοτεχνία θα έχει ως αφετηρία αλλά και βάση τα μυθιστορήματα και τα διηγήματα του σκιαθίτη συγγραφέα. Έτσι, σκηνοθέτες, διασκευαστές, δραματολόγοι και σεναριο-γράφοι, ηθοποιοί και σκηνογράφοι διατρέχουν τις φιλολογικές καθιερωμένες αξίες και τις αναθεωρητικές αναγνωστικές τάσεις γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη. Με αποτέλεσμα να συ-νυπάρχουν, αφενός η εικόνα ενός ηθογράφου ως μνημείου του ορθόδοξου ελληνισμού και, αφετέρου, εκείνη ενός ποιητή του ψυ-χολογικού ρεαλισμού. Στις παραστάσεις και στις ταινίες αναδιαμορφώνεται ο προσω-πικός μύθος του «αγίου των ελληνικών γραμμάτων» και ο «ερωτικός και σκοτεινός» Παπαδιαμάντης. Τα παραπάνω αναδεικνύονται με ενάργεια στις διασκευές των δημο-φιλέστερων, σκηνικά και κινηματογραφικά, έργων του: Η φόνισσα, Η νοσταλγός, Ο Αμερικάνος, Ο ξεπεσμένος Δερβίσης και Όνειρο στο κύμα. Κατά την πρώτη φάση της κινηματογραφικής και τηλεοπτικής πρόσληψης του συγ-γραφέα συνυπάρχουν έργα «πολιτισμικής κληρονομιάς», όπως τα σίριαλ Οι έμποροι των εθνών (1973) και Η γυφτοπούλα (1974) και φιλμ του ελληνικού μοντερνισμού: Η φόνισσα (1974) και Καλή σου νύκτα κυρ' Αλέξανδρε… (1981). Μεταγενέστερα παρα-κολουθούμε «ιδιοποιήσεις» και συνθέσεις διηγημάτων προκειμένου να περιγραφούν μυ-στηριακοί και ηθογραφικοί/ρεαλιστικοί κόσμοι: Τα ρόδινα ακρογιάλια (1998), Γωνιά του παραδείσου (1998), Η νοσταλγός (2004), Κι να φύγω… θα ξανάρθω (2005). Κατά την τελευταία εικοσαετία, εκατό σκηνικά θεάματα, πολυπρόσωπα ή μονολο-γικά, αποδεικνύουν το ενδιαφέρον των ανθρώπων του θεάτρου για τον συγγραφέα. Από τη μια πλευρά ανακαλύπτουμε μια (νεο)ηθογραφική προσέγγιση που μιλά για τη «χα-μένη ελληνικότητα του θεάτρου» και από την άλλη τις μεταμοντέρνες περφόρμανς, όπου προέχουν η «εωσφορική» ατμόσφαιρα και ο διάλογος ανάμεσα στον Παπαδιαμάντη και τη σημερινή «Ελλάδα της κρίσης». Η σπουδή στο έργο του Παπαδιαμάντη φαίνεται να καθόρισε την καλλιτεχνική δράση σκηνοθετών με ενδιαφέρον γύρω από το αφηγηματικό θέατρο: Χατζάκης, Λιβαθινός, Αβδελιώδης, Γεμεντζάκη, Σαράντος, Αμπαζής. Οι συνα-φείς παραστάσεις οργανώθηκαν με βασικό κριτήριο τα θέματα των διηγημάτων: οι γυ-ναικείοι κόσμοι, η σύγκρουση με την κοινωνία, οι αντισυμβατικοί χαρακτήρες, το ερωτικό ιδανικό και απωθημένο, η ετερότητα και η θνητότητα. Πολλές από αυτές τις παραστά-σεις γνώρισαν μεγάλη ανταπόκριση στο κοινό και επέδρασαν με δυναμικό τρόπο στη σύγχρονη σκηνική δραστηριότητα (Η φόνισσα [1998], Φεύγουσα κόρη [2005], Οι έμπο-ροι των εθνών [2011]).
Ρ Ρω ωσ σι ικ κό ό θ θέ έα ατ τρ ρο ο κ κα αι ι ε ελ λλ λη ην νι ικ κή ή σ σκ κη ην νή ή K Kω ων ... more Ρ Ρω ωσ σι ικ κό ό θ θέ έα ατ τρ ρο ο κ κα αι ι ε ελ λλ λη ην νι ικ κή ή σ σκ κη ην νή ή K Kω ων νσ στ τα αν ντ τί ίν νο ος ς Κ Κυ υρ ρι ια ακ κό ός ς Γ Γε εν νν νή ήθ θη ηκ κε ε σ στ τη η Χ Χί ίο ο. . Ε Επ πί ίκ κο ου υ-ρ ρο ος ς Κ Κα αθ θη ηγ γη ητ τή ής ς Θ Θε εα ατ τρ ρο ολ λο ο-γ γί ία ας ς σ στ το ο Π Πα αν νε επ πι ισ στ τή ήμ μι ιο ο Π Πα ατ τρ ρώ ών ν ( (Σ Σχ χο ολ λή ή Α Αν νθ θρ ρω ωπ πι ι-σ στ τι ικ κώ ών ν κ κα αι ι Κ Κο οι ιν νω ων νι ικ κώ ών ν Ε Επ πι ι-σ στ τη ημ μώ ών ν, , Τ Τμ μή ήμ μα α Θ Θε εα ατ τρ ρι ικ κώ ών ν Σ Σπ πο ου υδ δώ ών ν) ). . Σ Σπ πο ου υδ δέ ές ς Φ Φι ιλ λο ο-λ λο ογ γί ία ας ς κ κα αι ι Θ Θε εα ατ τρ ρο ολ λο ογ γί ία ας ς ( (Α Αρ ρι ισ στ το οτ τέ έλ λε ει ιο ο Π Πα αν νε επ πι ισ στ τή ή-μ μι ιο ο Θ Θε εσ σσ σα αλ λο ον νί ίκ κη ης ς) ) κ κα αι ι δ δι ι-δ δά άκ κτ το ορ ρα ας ς σ στ τη η Θ Θε εα ατ τρ ρο ολ λο ογ γί ία α. . Ε Ερ ργ γά άσ σθ θη ηκ κε ε, , ω ως ς ε επ πι ισ στ τη ημ μο ον νι ι-κ κό ός ς σ συ υν νε ερ ργ γά άτ τη ης ς, , σ στ το ο Α Αρ ρι ι-σ στ το οτ τέ έλ λε ει ιο ο Π Πα αν νε επ πι ισ στ τή ήμ μι ιο ο Θ Θε εσ σσ σα αλ λο ον νί ίκ κη ης ς κ κα αι ι τ το ο Π Πα αν νε ε-π πι ισ στ τή ήμ μι ιο ο Π Πα ατ τρ ρώ ών ν. . Ω Ως ς δ δρ ρα α-μ μα ατ το ολ λό όγ γο ος ς, , μ με ετ τα αφ φρ ρα ασ στ τή ής ς κ κα αι ι υ υπ πε εύ ύθ θυ υν νο ος ς έ έκ κδ δο οσ ση ης ς μ με ε-λ λε ετ τώ ών ν κ κα αι ι θ θε εα ατ τρ ρι ικ κώ ών ν π πρ ρο ο-γ γρ ρα αμ μμ μά άτ τω ων ν σ στ το ο Κ Κρ ρα ατ τι ικ κό ό Θ Θέ έα ατ τρ ρο ο Β Βο ορ ρε εί ίο ου υ Ε Ελ λλ λά άδ δο ος ς, , τ το ο Δ Δη ημ μο οτ τι ικ κό ό Π Πε ερ ρι ιφ φε ερ ρε ει ια ακ κό ό Θ Θέ έ-α ατ τρ ρο ο Β Βό όλ λο ου υ, , σ στ τι ις ς ε εκ κδ δό όσ σε ει ις ς Α Αι ιγ γό όκ κε ερ ρω ως ς κ κα αι ι σ στ το ο Δ Δι ιε εθ θν νέ ές ς Φ Φε εσ στ τι ιβ βά άλ λ Κ Κι ιν νη ημ μα ατ το ογ γρ ρά άφ φο ου υ Θ Θε εσ σσ σα αλ λο ον νί ίκ κη ης ς. . Α Αρ ρθ θο ογ γρ ρα αφ φε εί ί σ στ το ον ν η ημ με ερ ρή ήσ σι ιο ο κ κα αι ι π πε ερ ρι ιο ο-δ δι ικ κό ό Τ Τύ ύπ πο ο. . Σ Στ τα α π πε ερ ρι ισ σσ σό ότ τε ερ ρα α α απ πό ό π πε εν νή ήν ντ τα α μ με ελ λε ετ τή ήμ μα ατ τα α κ κα αι ι ά άρ ρθ θρ ρα α τ το ου υ, , γ γύ ύρ ρω ω α απ πό ό τ το ο θ θέ έα ατ τρ ρο ο κ κα αι ι τ το ον ν κ κι ιν νη ημ μα ατ το ο-γ γρ ρά άφ φο ο, , π πο ου υ έ έχ χο ου υν ν δ δη ημ μο οσ σι ιε ευ υ-τ τε εί ί σ σε ε σ συ υλ λλ λο ογ γι ικ κο ού ύς ς τ τό όμ μο ου υς ς, , π πρ ρα ακ κτ τι ικ κά ά σ συ υν νε εδ δρ ρι ιώ ών ν κ κα αι ι π πε ερ ρι ιο οδ δι ικ κά ά, , σ στ τη ην ν Ε Ελ λλ λά άδ δα α κ κα αι ι
Αναπαραστάσεις του σώματος: Θέματα υποκριτικής και φύλου. Το παράδειγμα ταινιών του νέου ελληνικο... more Αναπαραστάσεις του σώματος: Θέματα υποκριτικής και φύλου. Το παράδειγμα ταινιών του νέου ελληνικού κινηματογράφου «Είναι φορές που ανακαλύπτω με φρίκη και ανακούφιση ότι δεν πιστεύω σε τίποτε. Τότε, ξαναγυρίζω στο σώμα μου, Μόνο αυτό μου θυμίζει ότι είμαι ζωνταν~». Από τους διαλόγους της ταινίας του Θόδωρου Αγγελόπουλου Ταξίδι στα Κύθηρα (1984)1 1. ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝ Α Η εγγραφή του ανθρώπινου σώματος2 στο κινηματογραφικό κάδρο και οι στρατηγικές που χρησιμοποιούνται για την απο τύπωση της κουλτούρας του σώματος είναι μια τεράστια ερευ νητική περιoχfJ, αδιάβατη ακόμα όσον αφορά τα ανθρώπινα τοπία του ελληνικού κινηματογράφου και τη δυναμική του πα ντεπόπτη οφθαλμού της κάμερας. Για οποιαδήποτε ανίχνευση των αναπαραστάσεων του σώματος θα πρέπει να ενεργοποιη 1. Αγγελόπουλος Θόδωρος, lΟ'!4, τόμο Β', Αιγόκερως, 2000, σ. 98. 2. Για το σώμα γενικά βλ. τις παρακάτω μελέτες οι οποίες προσδιο ρίζουν τις κατά καιρούς θεωρ~σεις του:
Uploads
Books by Konstantinos Kyriakos