Пакистан Ислам Җөмһүрияте
Пакистан яки Пакьстан язылышы да очрый (урду پاکِستان, Пакиста́н [paːkɪsˈtaːn], – «пакь кешеләр, чисталар җире»), тулы рәсми исем Пакистан Ислам Җөмһүрияте (урду پاکِستان اسلامی جمہوریہ ) – Көньяк Азиядә урнашкан дәүләт.
 Байрак
 Илтамга
| |
| Башкала | İslamabad |
|---|---|
| Халык саны | 223 773 700 (2021, халык санын бәяләү)  |
| Нигезләнгән | 14 август 1947 |
| Сәгать кушагы | UTC+05:00 |
| Кардәш шәһәрләр | Цусима |
| Рәсми тел | инглиз теле, урду теле |
| География | |
| Мәйдан | 881,913 км² |
| Координатлар | 30°N 71°E |
| Сәясәт | |
| Башкарма орган | Пакьстан хөкүмәте |
| Хөкүмәт башлыгы | Шахбаз Шәриф |
 | |
| Диннәр | Ислам, Христианлык, Һинд дине, Äxmädiyä |
| Икътисад | |
| ТЭП | 348 263 миллион US$ (2021), 376 533 миллион US$ (2022) |
| Акча берәмлеге | Пакстан рупиясе |
| Эшсезлек дәрәҗәсе | 5% (2014)[1] |
| Туу күрсәткече | 3.53 (2021)[2] |
| КПҮИ | 0.544 (2021)[3] |
| Яшәү озынлыгы | 69.37 ел (2021)[4] |
| Пенсия яше | 60 яшь |
| Джини коэффициенты | 29.6 (2018)[5] |
| Башка мәгълүмат | |
| Ярдәм телефоннары | |
| Электр аергычы төре | D төре[6] |
| Автомобил хәрәкәте ягы | сул[7] |
| Челтәр көчәнеше | 230 вольт[6] |
| Телефон коды | +92 |
| ISO 3166-1 коды | PK |
| ХОК коды | PAK |
| Интернет домены | .pk |
Географиясе
үзгәртүПакистан территориясенең төньяк һәм төньяк-көнбатыш өлешләрен таулар һәм калкулыклар били, көнчыгыш һәм көньяк-көнчыгыш өлешен исә Һинд-Гаңг тигезлеге били. Пакистанның көньяк-көнчыгышын Тар чүленең көнбатыш өлеше били. Илнең көнбатыш һәм төньяк өлешләрендә Һиндукуш, Һималай һәм Иран тау тезмәләре урнашкан (иң биек ноктасы — Тирич-Мир тавы, 7690 м). Һиндукуш һәм Һималай тауларында бозлыклар бар. Файдалы казылмалардан нефть, газ, күмер, тимер, сөрмә, барит, күкерт, таш тоз, гипс, магнезит, хромит, марганис, бакыр, кургаш, һ.б.н.
| Милли хайван | 
| |
|---|---|---|
| Милли кош | 
| |
| Милли агач | 
| |
| Милли чәчәк | 
| |
| Мирас хайваны | 
| |
| Мирас кошы | 
| |
| National aquatic marine mammal | 
| |
| National reptile | 
| |
| National amphibian | 
| |
| National fruit | 
| |
| Милли мәчет | 
| |
| Милли төрбә | ||
| Милли елга | 
| |
| Милли тау | 
|
Тарих
үзгәртүБЭК 3-2 меңьеллыкта Пакистан җирендә Харапп цививилизациясе булган.
БЭК 1 меңьеллыкта Пакистан җиренә арий кабиләләре күчеп килә.
Искәндәр Зөлкарнәйн (БЭК 356 — 323) яуларыннан соң Пакистанга эллинизм рухы таратыла. Кушан патшалыгы барлыкка килә. Буддизм тарала башлый.
8 гасырда Пакистан җирендә Ислам дине таралышы башлана.
Урта гасырларда Гәзни һәм Гүрид идарә иткән мөселман илләре барлыкка килә.
Бөек Моголлар Империясе таркалганнан соң 18 гасырда сикх милләтчелеге Синд, Бәлүҗистан, Пәнҗәб төбәкләрендә тарала.
19 гасырда Британия гаскәрләре Пакистанны басып ала.
Мөселман Лигасы (1920 елдан президенты Мөхәммәт Гали Җиннаһ) көрәше нәтиҗәсендә 1947 елда бәйсез Пакистан барлыкка килә.
1947 елда 15 августта — Һиндстан ике дәүләткә бүленә — Пакистан һәм Һинд берлеге.
1965 елда, 1971 елда - Һиндстанга каршы сугышлар.
1977 елда хәрби түнтәрелеш нәтиҗәсендә (оештыручы Мөхәммәт Зыяүлхак) Пакистан АКШ сәясәтен яклый башлый, Әфганстан мөҗәһидләрен яклый.
1988 елда хакимият ватандаш хөкүмәтенә кире кайтарыла.
1990 елларда атом-төш коралы программасы үстерелә.
1999 елда хәрби түнтәрелеш нәтиҗәсендә Пәрвәз Мүшәрәф хакимияткә килә.
1988-1990 һәм 1993-1996 елда беренче тапкыр мөселман илендә хөкүмәт рәисе хатын-кыз Бенәзир Бһутто була.
2007 елда Әл-Кагыйдә оештырылган террористик акт нәтиҗәсендә Бенәзир Бһутто үтерелә.
Икътисад
үзгәртүТулаем эчке продуктта авыл хуҗалыгы өлеше 25,1%, сәнәгать өлеше 21,3%, хезмәт күрсәтү тармагы өлеше 53,6 процентны тәшкил итә. Төп экспорт партнөрлары — АКШ (13.3%), Кытай (10.9%), БГӘ (8.6%), Әфганстан (8.5%), Алмания (5.1%).[8] Экспортлана торган таварлар — тикстил, дөге, мамык таварлары, спорт таварлары, химикатлар, келәмнәр.
Төп импорт партнөрлары — Кытай (17%), БГӘ (15%), Кувәйт (8.8%), Согуд Гарәпстаны (8.5%), Малайзия (4.8%).[9]
Халык
үзгәртүИң зур халык — пәнҗабиләр; пуштуннар, синдһиләр, бәлүҗләр дә яши. Пакстанның төньяк өлешендә тау халыклары — кһуварлар һәм күһистаниләр яши. Рәсми телләре — урду һәм инглиз телләре; пушту, бәлүҗ, сараики һәм пәнҗаб телләре дә киң таралган[10]. Миллионлы шәһәрләр (2014[11]) — Карачи, Лаһор, Фәйсалабад, Хәйдәрабад, Рәвалпинди, Мултан, Пишәвәр, Исламабад, Саргодһа, Бәһавалпур, Кветта.
Дин
үзгәртүӘдәбият
үзгәртү- Ганковский Ю. В. Народы Пакистана (основные этапы этнической истории). — М. — 1964
- Густерин П. Тайны семейства Бхутто // Азия и Африка сегодня. 2008, № 5.
- Каменев С. Н. Пакистан. Государственные финансы и экономическое развитие. — М. — 1982
- Плешов О. В. Ислам и политическая культура в Пакистане. М. — 2005
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ 6,0 6,1 Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2018-12-06, retrieved 2016-11-24
- ↑ http://atlas.media.mit.edu/profile/country/pak/
- ↑ http://www.bbc.com/news/world-asia-34215293
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2013-10-17, retrieved 2016-12-14
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2020-05-17, retrieved 2016-12-14