Vahşi Ovalar
Vahşi Ovalar (Rusça: Дикое Поле, Ukraynaca: Дике Поле, Lehçe: Dzikie pola, Litvanca: Dykra, Latince: Loca deserta ya da Latince: campi deserti inhabitati, aynı zamanda El Değmemiş Topraklar), 16.ve 18. yüzyıllar arasında, Polonya-Litvanya belgelerinde,[1] Karadeniz ve Azak Denizi'nin kuzeyinde, modern Ukrayna topraklarında Karadeniz-Hazar steplerine atıfta bulunmak için kullanılan tarihi bir terimdir. Ukraynalı tarihçi Vitaliy Shcherbak'a göre bu terim 15. yüzyılda Dinyester ile Orta Volga arasındaki bölgeye Zaporojya Kazakları tarafından baskınlar başladığında ortaya çıktı.[2] Shcherbak, Michalo Lituanus,[3][4] Blaise de Vigenère ve Józef Wereszczyński[5] gibi çağdaş yazarlar bozkırların ve Dinyeper havzasının büyük doğal zenginlikleri hakkında yazdıklarını belirtmektedir.
Bölge, Algirdas'ın Litvanya Büyük Dükalığı üzerinde hak iddia etmesine yol açan Mavi Sular Savaşı'na (1362) kadar Altın Orda tarafından yönetildi. 1399'daki Vorskla Nehri Muharebesi'nin bir sonucu olarak, halefi Vytautas, bölgeyi Altın Orda'nın hanı Temur Qutlugh'a devretti. 1441'de Vahşi Ovalar'ın batı kenarında yer alan Yedisan, 16. yüzyıldan itibaren genişleyen Osmanlı İmparatorluğu tarafından kontrol edilen siyasi bir varlık olan Kırım Hanlığı'nın egemenliğine girdi. Nogay Ordası'nın genişlemesine karşı savaşmaları koşuluyla bölgeye yerleştirilen Polonyalı ilahiyatçı ve Kiev Katolik piskoposu Józef Wereszczyński'nin eserlerinde yansıtıldığı gibi Vahşi Ovalar'da kısmen Zaporpjya Kazakları da yaşıyordu.[2][5]
Vahşi Ovalar, Kırım Tatarları tarafından Moskova Büyük Dükalığı'nı istila etmek ve yağmalamak için kullanılan önemli savaş yollarından biri olan Muravsky Yolu ve Izyum Gökyüzü Yolu ile aşılırdı.[6] Kırım-Nogay Baskınları, bir yanda Kırım Tatarları ve Nogay Ordası ile diğer yanda Litvanya Büyük Dükalığıve Moskova Büyük Dükalığı arasında uzun süren baskınlar ve çatışmalar, periyodik olarak Khortytsia'daki üslerinden Dinyeper'den aşağı ilerleyen ve Karadeniz kıyılarına baskın yapan Zaporojya Kazakları'nın yükselişinden önce bölgede önemli bir yıkım ve nüfus kaybına neden oldu. Türkler sahili savunmak için Kara Kerman ve Hacıbey de dahil olmak üzere birkaç kale şehri inşa etti.
17. yüzyılda, Vahşi Ovalar'ın doğu kısmına, Kazakların çekirdeğini oluşturan kaçak köylüler ve serfler yerleştirildi.[7] Bohdan Hmelnitski Ayaklanması sırasında, bu bölgenin kuzey kısmına Dinyeper havzasından gelen Kazaklar yerleştirildi ve bölge Sloboda Ukrayna olarak bilinmeye başlandı. Büyük Katerina tarafından yapılan bir dizi Rus-Türk savaşından sonra, eskiden Osmanlılar ve Kırım Tatarları tarafından kontrol edilen bölgenin yönetimi 1780'lerde Rus İmparatorluğu'nun eline geçti. Rus İmparatorluğu, Odessa, Sivastopol, Yekaterinoslav ve Nikolayev dahil olmak üzere Vahşi Ovalar'da birçok şehir inşa etti. Kiev'in çoğu da bu dönemde inşa edildi. Bölge Rus yerleşimcilerle doldu ve "Vahşi Ovalar" adı geçerliliğini yitirdi; onun yerine bölge Yeni Rusya (Novorossia) olarak anılmaya başlandı.[8] 20. yüzyılda SSCB'nin dağılmasının ardından bölge Ukrayna, Moldova ve Rusya arasında bölündü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Camporum Desertorum vulgo Ukraina 1 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Guillaume Le Vasseur de Beauplan, Cum Privilegio S.R.M. Poloniae. Gedani 1648; Campi Deserti citra Boristhenem, abo Dzike Polie Polish–Lithuanian, by Ian Jansson, c. 1663, Amsterdam
- ^ a b Shcherbak, V. Wild Field (ДИКЕ ПОЛЕ) 31 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Encyclopedia of History of Ukraine. 2004
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022.
- ^ "Michalo Lituanus, De moribus Tartarorum, Lituanorum et Moscorum fragmina X, multiplici historia referta, 1550". 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
- ^ a b Sas, P. Duchy of the Zaporizhian Host, the project of Józef Wereszczyński (КНЯЗІВСТВО ВІЙСЬКО ЗАПОРОЗЬКЕ, ПРОЕКТ ЙОСИПА ВЕРЕЩИНСЬКОГО) 1 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Encyclopedia of History of Ukraine
- ^ The Russo-Turkish War, 1768-1774: Catherine II and the Ottoman Empire (İngilizce). Londra: Bloomsbury. 2016. ISBN 978-1472514158. 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
- ^ "The European Tributary States of the Ottoman Empire in the Sixteenth and Seventeenth Centuries". BRILL. 20 Haziran 2013. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2018 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Taming the Wild Field: Colonization and Empire on the Russian Steppe. Cornell University Press. 2004. doi:10.7591/j.ctvrf8ch7. ISBN 978-1-5017-0324-9. 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kazak dönemi
- Zaporojya Kazakları 22 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
