Sharpless asimetrik dihidroksilasyonu
Sharpless asimetrik dihidroksilasyonu ya da Sharpless bishidroksilasyonu, bir kiral kinin ligandının varlığında bir visinal diol oluşturmak için bir alkenin osmiyum tetroksit ile girdiği kimyasal reaksiyonudur. Reaksiyon, hemen hemen her ikamenin alkenlerine uygulanmıştır ve genellikle yüksek enantiyo seçicilikler gerçekleşmiştir. Asimetrik dihidroksilasyon reaksiyonları aynı zamanda yüksek düzeyde bölge seçicidir ve substrattaki elektron açısından en zengin çift bağın reaksiyonundan elde edilen ürünler sağlar.[1][2]
RL = En büyük ikame edici; RM = Orta boyutlu ikame edici; RS = En küçük ikame edici
Bu reaksiyonun katalitik miktarda osmiyum tetroksit kullanılarak gerçekleştirilmesi yaygın bir uygulamadır; osmiyum tetroksit reaksiyondan sonra potasyum ferrisiyanür[3] veya <i id="mwJg">N-</i> metil-morfolin <i id="mwJw">N</i> -oksit gibi reoksidanlarla yeniden oluşturulur.[4] Bu, ihtiyaç duyulan oldukça toksik ve çok pahalı osmiyum tetroksit miktarını önemli ölçüde azaltır.[5]
Bu tür kiral dioller organik sentezde önemlidir. Kiralitenin kiral katalizörlerin kullanımı yoluyla kiral olmayan reaktanlara dahil edilmesi organik sentezde önemli bir kavramdır. Bu reaksiyonu zaten bilinen rasemik Upjohn dihidroksilasyonunun üzerine inşa etmesi üzerine K. Barry Sharpless 2001 Nobel Kimya Ödülü ile onurlandırlımıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Noe (15 Aralık 2005). "Asymmetric Dihydroxylation of Alkenes". Org. React. 66 (109): 109-625. doi:10.1002/0471264180.or066.02. ISBN 0471264180.
- ^ Kolb (1994). "Catalytic Asymmetric Dihydroxylation". Chemical Reviews. 94 (8): 2483-2547. doi:10.1021/cr00032a009.
- ^ Minato (1990). "Osmium tetraoxide catalyzed vicinal hydroxylation of higher olefins by using hexacyanoferrate(III) ion as a cooxidant". J. Org. Chem. 55 (2): 766-768. doi:10.1021/jo00289a066.
- ^ VanRheenen (1976). "An improved catalytic OsO4 oxidation of olefins to cis-1,2-glycols using tertiary amine oxides as the oxidant". Tetrahedron Lett. 17 (23): 1973-1976. doi:10.1016/s0040-4039(00)78093-2.
- ^ Sharpless (1992). "The osmium-catalyzed asymmetric dihydroxylation: A new ligand class and a process improvement". J. Org. Chem. 57 (10): 2768-2771. doi:10.1021/jo00036a003.