İçeriğe atla

Hick kanunu

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hick kanunu veya Hick-Hyman yasası, İngiliz ve Amerikalı psikologlar William Edmund Hick ve Ray Hyman'ın adını taşıyan; bir kişinin olası seçimler sonucunda bir karar vermesi için geçen süreyi açıklayan kanundur. Buna göre seçimlerin sayısını artırmak karar süresini logaritmik olarak artırmaktadır. Hick-Hyman yasası, seçim tepkisi deneylerinde bilişsel bilgi kapasitesini değerlendirir. Hick-Hyman yasasında belirli bir miktarda biti işlemek için harcanan zaman miktarı, bilgi edinme oranı olarak bilinir.

Hick yasası bazen menü tasarım kararlarını desteklemek için kullanılır. Örneğin rastgele sıralı bir kelime listesinde (örneğin bir menü) verilen bir kelimeyi (örneğin bir komutun adı) bulmak için, listedeki her kelimenin taranması gerekir. Burada doğrusal zaman harcamak gerekir ve bu nedenle Hick yasası burada geçerli değildir. Bununla birlikte, liste alfabetikse ve kullanıcı komutun adını biliyorsa logaritmik zamanda çalışan bir alt bölümleme stratejisi kullanabilir.[1]

1868'de Franciscus Donders birden fazla uyarana sahip olma ile seçim tepki süresi arasındaki ilişkiyi bildirdi. 1885'te J. Merkel, bir uyaran daha büyük bir uyarıcı kümesine ait olduğunda tepki süresinin daha uzun olduğunu keşfetti. Psikologlar bu fenomen ile bilgi teorisi arasında benzerlikler görmeye başladılar.

Hick bu teoriyi ilk kez 1951'de denemeye başladı.[2] İlk deneyi, karşılık gelen Mors kodu tuşlarına sahip 10 lamba içeriyordu. Lambalar her beş saniyede bir rastgele yanacaktı. Seçim reaksiyon süresi 2-10 lamba arasında değişen seçenek sayısı ile kaydedildi. 

Hick, alternatif sayısını 10'da tutarken aynı görevi kullanarak ikinci bir deney yaptı. Katılımcı, görevi olabildiğince doğru bir şekilde yerine getirme talimatı ile görevi ilk iki kez gerçekleştirdi. Son görev için katılımcıdan görevi olabildiğince çabuk gerçekleştirmesi istendi.

Hick, tepki süresi ile seçenek sayısı arasındaki ilişkinin logaritmik olduğunu belirtirken; Hyman, tepki süresi ile ortalama seçenek sayısı arasındaki ilişkiyi daha iyi anlamak istedi. Hyman'ın deneyinde, 6x6 matriste düzenlenmiş sekiz farklı ışık vardı.[3] Bu farklı ışıkların her birine bir ad verildi, böylece katılımcı ışık yandıktan sonra ışığın adını söylemesi için geçen süreye göre zamanlandı. Daha sonraki deneyler, her bir farklı ışık türünün sayısını değiştirdi. Hyman, reaksiyon süresi ile iletilen bilgi arasındaki doğrusal ilişkiyi belirlemekten sorumluydu.

Hick Yasasını gösteren WE Hick (1952) verileri: İki katılımcıda (kırmızı ve mavi) tepki süresi ve yanıt seçeneklerinin sayısı arasındaki ilişki.

Eşit olasılıklı n sayıda seçenek verildiğinde, seçenekler arasından seçim yapmak için gereken ortalama tepki süresi T yaklaşık olarak şöyledir:

burada b, ölçülen verilere bir çizgi uydurularak ampirik olarak belirlenebilen bir sabittir. Logaritma, "seçim ağacı" hiyerarşisinin derinliğini ifade eder. log2; ikili aramanın yapıldığını gösterir. 1+n ; "yanıt verip vermemeye ve hangi yanıtın yapılacağına ilişkin belirsizliği" hesaba katar.[4]

Eşit olmayan olasılıklara sahip seçimler durumunda, yasa şu şekilde genelleştirilebilir:

H'nin kararın bilgi-teorik entropisiyle güçlü bir şekilde ilişkili olduğu durumlarda şu şekilde tanımlanır:

burada pi , i. alternatifin bilgi-teorik entropiyi verme olasılığını ifade eder.

Hick yasası, biçim olarak Fitts yasasına benzer. Hick yasasının logaritmik bir formu vardır çünkü insanlar, lineer zaman gerektiren her seçeneği tek tek ele almak yerine, her adımda kalan seçeneklerin yaklaşık yarısını ortadan kaldırarak, toplam seçim koleksiyonunu kategorilere ayırır.

IQ ile İlişki

[değiştir | kaynağı değiştir]
Roth'un Hick yasasını uygulaması.
"Bit", log2 (n) birimidir

E. Roth (1964), fonksiyonun eğiminin tersi olan IQ ile bilgi işleme hızı arasında bir korelasyon gösterdi:[5]

burada n seçenek sayısıdır. Bir karara varmak için gereken süre:

orantılı :

Uyaran-yanıt uyumluluğu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Uyaran-tepki uyumluluğunun Hick-Hyman yasası için seçim tepki süresini de etkilediği bilinmektedir. Bu, tepkinin uyaranın kendisine benzer olması gerektiği anlamına gelir (örneğin, arabanın tekerleklerini döndürmek için bir direksiyonu çevirmek gibi). Kullanıcının gerçekleştirdiği eylem, sürücünün araçtan aldığı yanıta benzer.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Selection from alphabetic and numeric menu trees using a touch screen". Proceedings of the SIGCHI conference on Human factors in computing systems - CHI '85. 1985. s. 73. doi:10.1145/317456.317470. ISBN 978-0897911498. 
  2. ^ Hick (1952). "On the rate of gain of information" (PDF). Quarterly Journal of Experimental Psychology. 4 (4:1): 11-26. doi:10.1080/17470215208416600. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021. 
  3. ^ Hyman (March 1953). "Stimulus information as a determinant of reaction time". Journal of Experimental Psychology. 45 (3): 188-96. doi:10.1037/h0056940. PMID 13052851. 12 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021. 
  4. ^ The Psychology of Human–Computer Interaction. Hilldale, London: Lawrence Erlbaum. 1983. 
  5. ^ Roth (1964). "Die Geschwindigkeit der Verarbeitung von Information und ihr Zusammenhang mit Intelligenz" [The speed of processing information and its connection with intelligence]. Zeitschrift für Experimentelle und Angewandte Psychologie (Almanca). 11: 616-622. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]