İçeriğe atla

Bertalan Szemere

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bertalan Szemere
Szemere Bertalan
Macaristan Krallığı Başbakanı
Görev süresi
2 Mayıs 1849 – 11 Ağustos 1849
Yerine geldiği Lajos Batthyány
Yerine gelen Gyula Andrássy
Kişisel bilgiler
Doğum 27 Ağustos 1812(1812-08-27)
Vatta, Macaristan Krallığı
Ölüm 18 Ocak 1869 (56 yaşında)
Peşte, Macaristan Krallığı

Bertalan Szemere (27 Ağustos 1812 - 18 Ocak 1869), Macar şair ve Macaristan'ın üçüncü başbakanı.

İlk yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Szemere, Vatta fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Major László Szemere, annesi Erzsébet Karove idi. Öğrenimini Miskolc, Késmárk ve Sárospatak şehirlerinde geçirdi. Şiire ilgi duyan Szemere, Macarca: Felső-Magyarországi Minerva ("Yukarı Macaristan Minerva") adlı eserini yayınladı. Ferenc Kölcsey ve Mihály Vörösmarty'den etkilendi.

Reform dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

1832 yılında hukuktan mezun oldu ve Pressburg'da (günümüzde Bratislava, Slovakya) çırak olarak işe başladı. Meclis Genç Üyeler Grubu'nun bir parçası oldu ve liberal ilkeleri savundu. Stajını bitirdikten sonra fahri noter olarak seçildiği Borsod'a döndü.

1835 yılında dünyayı dolaşmaya başladı. Aralarında Berlin, Amsterdam, Dublin, Lozan, Paris ve Londra'nın da olduğu şehirlere gitti. Szemere, seyahati sırasında Macaristan'ın diğer ülkelere oranla daha az geliştiğini fark etti. Ayrıca Macaristan'a önyargıyla bakan ülkeleri de gördü. Deneyimlerini ve yabancı kurumların nasıl çalışıp geliştiğini not etti. 1840 yılında Macarca: Utazás külföldön ("Yurt dışı seyahati") adlı günlüğünü yayınladı. Günlüğü 1839 yılında bitirmiş olsa da sansür dolayısıyla yayınlayamamıştı. Yazdığı bu günlükle ün kazandı ve Macar Bilimler Akademisi'nin bir üyesi oldu. Sonrasında çalışması tekrar basıldı.

1841-1847 yılları arasında Borsod'da yargıçlık yaptı. Pressburg'da László Palóczy ile beraber kongre üyesi oldu. 1843-1866'da muhalefetin ve 1847-1848'de Diyet meclisinin en önemli liderlerinden biri oldu.[1] Ayrıca 1847-1848 Diyetinin yargıcı oldu.

Dombóvár'da Bertalan Szemere anıtı
Bertalan Szemere

Bakan ve Başbakan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Szemere, 1848'de Lajos Batthyány hükûmetinin iç işleri bakanıydı. Szemere'nin görevi yeni meclisi ayarlamak oldu. Hükûmetin resmî Macarca: Közlöny ("Bülten") adlı gazetesine başladı. Macaristan Askeri Kuruluşu'nda adaletten sorumlu oldu. Franz Schlik'in saldırısından sonra çekilmek zorunda kalan Yukarı Tisa Lejyonu'nu yeniden düzenlemek için Miskolc'da bulundu ve 1848 yılından itibaren bir siyasetçi olarak Yukarı Macaristan'ın sorumluluğunu aldı. 2 Mayıs 1849'da İç İşleri Bakanı olarak görevine devam ederken Naip Lajos Kossuth'un yanında başbakan oldu ve istifa edene kadar bu göreve devam etti.

Hükûmet, sıkıyönetimi sonlandırdı ve serfliğin kurtuluşu için çalıştı.[2] 29 Temmuz 1849 tarihinde, yerel yönetim ve eğitimde etnik grupların istediği dili kullanmasını sağlayan ulusal hareketi kabul ettiler.[3] Hükûmetin amacı 1848 Macar Devrimi için etnik grupların desteğini kazanmaktı.

Göçü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Világos'un teslim olmasından sonra, 23 Ağustos 1849 tarihinde Adakale'ye gizlendi. Oradan Türkiye'ye kaçtıktan sonra Paris'e göç etti. 1851 yılında Avusturya İmparatorluğu tarafından in absentia yoluyla ölüm cezasına çarptırıldı.[1]

1867 Avusturya-Macaristan Antlaşması'nı desteklemesi dolayısıyla Kossuth ile arası bozuldu. Yazdığı (Macarca: Magyar Emigráció ("Macar Göçü" )) adlı kitapçığı ve (Macarca: Politikai jellemrajzok) adlı çalışmasını yazarak Macar Devrimi'nin liderlerine ve Kossuth'a saldırdı. Szemere, göçü sırasında Macarca: Utazás keleten ("Doğuda Yolculuklar") adlı eserini yazdı.

1865 yılında af talebi başarılı oldu. Ama o dönemde akıl hastasıydı.[1] 1869 yılında öldü ve külleri Budin'de defnedildi.[4] Ancak 1 Mayıs 1871 tarihinde mezarından çıkarıldı ve Miskolc'un Avas ilçesindeki bir kiliseye taşındı.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c Nehring, Karl (1981). Biographisches Lexikon zur Geschichte Südosteuropas. 4. Münih. ss. 260-261. 
  2. ^ Tamás, Tarján M. "A magyar nemzetgyűlés Szegeden elfogadja a nemzetiségi törvényt: 1849. július 28" (Macarca). rubicon.hu. 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016. 
  3. ^ Ambrus, Miskolczy. "Miskolczy Ambrus: Szemere Bertalan napja: 1849. július 28" (Macarca). aetas.hu. 26 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016. 
  4. ^ "Szemere Bertalan gyászjelentése" (Macarca). familysearch.org. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016. 

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Pálinkás, Mihály, Macarca: Múltunk nagyjai ("Büyük tarihsel figürler") (Macarca) 
  • Bölöny, József, Macarca: Magyarország kormányai 1848–1975 ("1848-1975 yılları arasında Macar Hükûmeti") (Macarca) 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Siyasi görevi
Önce gelen:
İlk 		Macaristan İçişleri Bakanı
1848 		Sonra gelen:
OHB
Önce gelen:
OHM 		Macaristan İçişleri Bakanı
1849 		Sonra gelen:
Béla Wenckheim
Önce gelen:
Lajos Batthyány 		Macaristan Başbakanı
1849 		Sonra gelen:
Gyula Andrássy


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bertalan_Szemere&oldid=32734792" sayfasından alınmıştır