Bedir Muharebesi
| Bedir Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İslamiyet'in İlk Savaşları | |||||||
 Bedir Muharebesi'ni gösteren bir harita | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Müslümanlar (Medine) | Kureyşliler (Mekke) | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Muhammed Hamza bin Abdülmuttalib Ali bin Ebu Talib Ebû Bekir Ömer bin Hattab |
Amr bin Hişam (ölü) Utbe bin Rebîa (ölü) Ümeyye bin Halef (ölü) | ||||||
| Güçler | |||||||
| 313 piyade / süvari: 2 at ve 70 deve | 900 piyade / süvari: 100 at ve 170 deve | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 14 ölü | 43-70 esir, 70 ölü | ||||||
Bedir Muharebesi, 13 Mart 624 (Hicri: 17 Ramazan 2) tarihinde İslam peygamberi Muhammed komutasındaki Müslümanların, Mekke'nin Kureyşli paganlarla yaptığı ilk savaştır.[1] Müslüman ordusu, Ebu Cehil'in önderlik ettiği Kureyş ordusunu savaş meydanında mağlup etmiş, Ebu Cehil de dahil olmak üzere toplam 70 Kureyşli ölmüştür. Bu muharebe, Müslümanların yaptığı ve kazandığı ilk savaştır. Savaş sonrası Kureyşlilerin başına geçen Muhammed'in kayınbabası Ebu Süfyan, Müslümanlardan intikam almak için yemin etmiş ve Kureyşli paganlar ile Müslümanlar arasındaki çatışmalar hız kazanmıştır.[2]
Muharebenin arka planı
[değiştir | kaynağı değiştir]Müslümanlar Medine'ye hicret ettikten sonra sürekli olarak birçok kervan yağmalayarak Mekkelileri kışkırtmışlardır. Onların bu davranışta bulunma nedeni Müslümanların Mekke'de malına el konulmasıdır bu da bir nevi onun tazminatı olarak gerçekleştirilmiştir[3] Bu yağmaların ilk senesi neredeyse tamamen başarısızdır.[4] İlk başarılı soygun ise haram olarak kabul edilen aylarda, yani saldırının tüm çeşitlerinin yasak olduğu aylarda gerçekleştirilmiştir. Peygamber Muhammed muhtemelen şiddet kullanılmasını emretmemiştir.[5] Yağma sırasında bir kişi kaçmış, iki kişi köle edilmiş ve bir kişi öldürülmüştür.[6] Bedir Savaşı da yine bir kervan soygunu sırasında çıkmıştır. Bu kervan, savaşa sebep olacak kadar önemlidir çünkü neredeyse tüm Mekke halkının malları orada bulunmaktadır.
Muharebe
[değiştir | kaynağı değiştir]Hicret'ten sonra Müslümanlar Kureyş kervanlarına saldırılar düzenlediler. Bu saldırıların birinde Müslümanlar, içinde bin deve ve yarım milyon dirhem değerinde ticari mal bulunan bir kervanı dönüş yolunda hedef almak istediler. İslam peygamberi Muhammed, bu sefer için orduyu topladı. Bedir'e giderken, Ravhâ kasabasında bir kuyunun yanında namaz kıldı; bu mekânda Mescid-i B'iri Ravhâ inşa edilmiştir.[1] Toplanan 305 kişi, Muhammed komutasında Bedir yakınlarına gelerek kervanı beklemeye başladı. Ancak kervanın lideri Ebu Süfyan, Müslümanların kervanı beklediğini öğrendi ve Mekke'ye haber yolladı. Ayrıca kervanın yolunu da değiştirdi. Müslümanların kervana saldırmaya hazırlandığı haberini duyan Mekkeliler, Ebu Süfyan'ın tehlikenin atlatıldığını haber veren ikinci mesajına rağmen Müslümanların üzerine yürümeye karar verdiler.[7] Mekkeliler, oluşturdukları 950 kişilik kuvvetle Bedir'e doğru yola çıktılar.
İki ordu karşı karşıya gelince, Arap savaşlarında bir gelenek haline gelen "er dileme" (mübareze) hadisesi için taraflar içlerinden üçer kişi seçtiler. Buna göre, İslam ordusundan Hamza, Ubeyde bin Haris ve Ali ile; Mekkelilerden Utbe, kardeşi Şeybe ve oğlu Velid karşı karşıya geldi. Her üç çarpışmayı da Müslüman savaşçılar kazandı.[8]
Er dileme hadisesinden sonra savaş başladı. Muhammed'in savaşı idare etmesi için Bedir'e hâkim bir tepede gölgelik kuruldu, burada Mescid-i Arîş inşa edilmiştir.[1] Çarpışmaların ilerleyen aşamalarında Mekkeli Kureyşliler dağılma belirtileri gösterdi; komutanları Amr bin Hişam öldürülünce de iyice dağıldılar.[9]
Kayıplar
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaş, Müslümanların zaferiyle sonuçlandı. Mekke paganları, Amr bin Hişam da dahil 70 ölü ve 70 esir bırakıp kaçtılar. Müslümanlar 14 kayıp (Muhacilerden 6 ve Ensar'dan 8)[10] verdiler.
Kur'an'da Bedir Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kur'an'da Bedir Savaşı'yla ilgili ayetler şöyledir:
"Kendilerine savaş açılan Müslümanlara, zulme uğramaları sebebiyle cihad için izin verildi. Şüphe yok ki Allah'ın onlara yardım etmeye gücü yeter."(Hacc 39)
"And olsun, siz son derece güçsüz iken Allah size Bedir'de yardım etmişti. O halde Allah'a karşı gelmekten sakının ki şükretmiş olasınız."(Al-i İmran 123)
"Ey iman edenler! (Düşmana karşı) tedbirinizi alıp, küçük birlikler halinde, yahut topluca savaşa gidin."(Nisa 71)
"Eğer siz (Uhud'da) bir yara aldıysanız, şüphesiz o topluluk da (Karşıtlar da Bedir'de) benzeri bir yara almıştı. İşte (iyi veya kötü) günleri insanlar arasında (böyle) döndürür dururuz. (Bazen bir topluma iyi ya da kötü günler gösteririz, bazen öbürüne.) Allah, sizden iman edenleri ayırt etmek, sizden şahitler edinmek için böyle yapar. Allah, zalimleri sevmez."(Al-i İmran 140)
"Bildiğin gibi, Rabbin seni hak uğruna, öz yurdundan çıkarmıştı. Ve müminlerden bir grup tamamen isteksizdi. Gerçek ortaya çıkmasına rağmen, göz göre göre ölüme sürükleniyorlarmış gibi seninle onu tartışıyorlardı. O sırada Allah, iki gruptan birinin kesinlikle sizin olacağını vadediyordu. Ve siz, güçsüz ve silahsız olanın size düşmesini arzu ediyordunuz. Allah ise hakkı kendi kelimeleriyle tam bir biçimde ortaya koymayı ve küfre batmışların ardını-arkasını kesmeyi istiyordu. Diliyordu ki, kötülüğü temsil edenler istemese de hakkı ayan-beyan gözler önüne koysun, saçma ve tutarsız olanı hükümsüz kılsın. Hani siz, Rabbinizden yardım ve destek diliyordunuz; O, sizin dileğinize şöyle cevap vermişti: 'Hiç kuşkunuz olmasın, Ben size, meleklerden birbiri ardınca bin tanesiyle yardım ulaştıracağım. Allah bunu, sadece bir müjde olsun ve o sayede kalpleriniz huzur ve rahatlık bulsun diye yaptı. Yardım yalnız ve yalnız Allah katındandır. Hiç şüphesiz Allah Azîz'dir, Hakîm'dir" (Enfâl 5-10)
"Rabbin meleklere vahyetmişti ki: "Şüphesiz Ben sizinleyim, iman edenlere sağlamlık katın, inkar edenlerin kalplerine amansız bir korku salacağım. Öyleyse (ey Müslümanlar,) vurun boyunlarının üstüne, vurun onların bütün parmaklarına." (Enfal 12)
"Baskı ve şiddet kalmayıncaya ve din tamamen Allah'ın oluncaya kadar onlarla savaşın. Eğer (küfürden) vazgeçerlerse şüphesiz ki Allah onların yaptıklarını hakkıyla görendir."(Enfâl 39)
Savaş Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir] | Bu maddenin tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Haziran 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Savaş sırasında başta Ebû Cehil olmak üzere yetmiş tane Mekkeli pagan öldürüldü, yetmiş kişi de esir alındı. Buna karşılık Müslümanlar sadece on dört kayıp verdiler. Muhammed, Müslümanlar'ın ölülerinin namazını kılarak onları defnettirdi; Mekkeli paganların ölülerini de gömdürdü. Esirlere karşı iyi davranılmasını emreden Muhammed, esirler içinden sadece Ukbe b. Ebû Muayt ile Nadr b. Hâris'i vaktiyle Müslümanlar'a yaptıkları işkenceye karşılık ölüme mahkûm etti. Diğer esirlere ne olacağını sahabeleri ile birlikte konuşan İslam Peygamberi, Ebû Bekir'in fidye karşılığında serbest bırakılmaları teklifini kabul etti ve esirlerin malî durumlarına göre para ödemelerini şart koştu. Ayrıca bazı esirlerin fidyesiz olarak, okuma yazma bilenlerin ise on Müslüman'a okuma yazma öğretmeleri şartıyla serbest bırakılmaları kararlaştırıldı. Savaş sonu elde edilen ganimetler, savaşa katılanlar arasında eşit şekilde bölüştürüldü. Kazanan taraf, Zeyd b. Hârise ile Abdullah b. Revâha'yı zaferi haber vermek üzere Medine'ye gönderdi, savaşı kaybeden Mekkeli paganlar isen Ebû Cehil'in yerine başkanlığa Ebû Süfyân'ı getirdiler.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Hicaz Albümü: Fotoğraflarla Kutsal Topraklar, Diyanet İşleri Başkanlığı, 2010, ISBN 975-19-3879-1
- ^ "BEDİR GAZVESİ - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2021.
- ^ Montgomery Watt, William (21 January 2010). Muhammad: prophet and statesman. Oxford University Press, 1974. p. 105. ISBN 978-0-19-881078-0.
- ^ Rodgers 2012, p. 83.
- ^ Rodgers 2012, pp. 83-85.
- ^ Watt 1956, p. 6.
- ^ Hamidullah Muhammad, a.g.e., s. 34
- ^ Suruç Salih, a.g.e., c. 2, s. 29
- ^ Suruç Salih, a.g.e., c. 2, s. 35
- ^ "Bedir Savaşı". wikishia.net. 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015.
- ^ "BEDİR GAZVESİ - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
