Şellak

Çeşitli renklerde şellak

Şellak daha çok Hindistan ve Güney Asya'da görülen Palas ağaçlarında beslenen Coccus Lacca isimli böceğin lak salgı maddesidir. Koruyucu bir örtü içinde bulunan bu sertleşmiş zamklı madde biriktirilir, ezilir, yıkanır ve kurutulur. Gıda ve ilaç endüstrisinde parlatıcı olarak E904 koduyla yaygın olarak kullanılır.

Özellikleri ve kullanım alanları

Şellak, özellikle draje diye adlandırılan çikolata kaplı fındık, üzüm, badem, fıstık gibi ürünlerde, sakız, bonbon şeker gibi ürünlerde, elma ve mandalina gibi meyvelerin daha parlak gözükmesinde ve çeşitli ilaçlarda kullanılmaktadır. Sağlık açısından bilinen bir zararı olmasa da böcek menşeli olması sebebiyle alerjik etki meydana getirebilir. Bu madde, böcek gövdesindeki gözeneklerde bulunduğu ve buradan saflaştırıldığı için kaynağının böcek olması ve böcek kalıntıları içermesi nedeniyle İslam fıkhına göre bazı problemler içermektedir. Hanefi, Şafii ve Hanbeli mezheplerine göre böcek yemek haram olmakla beraber Maliki mezhebine göre caizdir. Aynı zamanda, vejetaryenlerin tüketimine uygun değildir.

Antika mobilya ve müzik aleti cilası olarak kullanıldığında latin dillerindeki adı gomalak cilası (fr:gommelaque, it:gommalacca, es:goma laca) diye de anılır. İspirtoda eritilip lif kaybetmeyen keten tarzı bir kumaş içinde ince yünü veya pamuğu bu şellak-ispirto karışımıyla, sıkıldığında tampon yüzeyi yaş değil ama rutubetli hissi verecek kadar ıslatıp, çok ince ayar zımparalanmış pürüzsüz ahşap yüzeye hiç durmadan dairevi hareketlerle çok ince katmanlar halinde onlarca kez uygulayarak çok yüksek bir parlaklık elde edilir. Çok emek ister, kolay zedelenir ama gene kolay tamir edilebilir. Ahşabın damar çıkıntılarını zımparadan daha da güzel düzeltmek için ilk birkaç uygulamdan önce ponza tozu da serpilebilir ki hem ince zımpara işlevi hem de şellak ve tahta tozu ile birlikte dolgu işlevi görsün, yüzeyi daha da düzgün hale getirsin. Gerektikçe damladan da az yağ ile uygulama işleminin kolay kayması sağlanır.