İçeriğe atla

İstanbulkart

Vikipedi, özgür ansiklopedi
İstanbulkart
Konumİstanbul, Türkiye
Çıkış tarihi23 Mart 2009
Teknoloji
YükleniciBELBİM
Yöneticiİstanbul Büyükşehir Belediyesi
Para birimiTürk lirası (₺) (en az 5, en fazla 50.000 [1])
Otomatik dolumEvet
Sınırsız kullanımAylık İstanbulkart (200 biniş)
Geçerlilik
Satış noktası
  • Büfeler, market, Biletmatik, A101, Migros, BİM ve İstanbulkart web sitesi
Diğer biçimleri
    • Anonim
    • Mavi Kart (abonman)
    • İndirimli Kart
    • Ücretsiz Kart
    • Sınırlı Kullanım Kart
    • İstanbul City Card (turistler için)
İnternet sitesiistanbulkart.istanbul

İstanbulkart, İstanbul ilinin genelinde kullanılan temassız bir akıllı şehir kartıdır. 23 Mart 2009 tarihinde AKBİL yerine kullanılmaya başlanan kart,[2] İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin iştiraki BELBİM tarafından, ISO/IEC 7816 ve ISO/IEC 14443 gibi uluslararası standartlarla uyumlu bir şekilde NXP'nin DESFire teknolojisi kullanılarak üretilmiştir.

İstanbulkart; Büyükşehir Belediyesi ve özel şirketler tarafından işletilen otobüs, füniküler, metrobüs, metro, banliyö trenleri, vapur ve tramvay gibi toplu ulaşım araçlarında, İBB Sosyal Tesisleri'nde, İSPARK otopark ödemelerinde, halka açık tuvalet ve otomatlarda, BiTaksi uygulamasında,[3] Migros, A101, CarrefourSA,[4] ŞOK, BİM gibi zincir marketler ve Getir[5] gibi market uygulamalarında geçerlidir.[6]

Anonim kartlar, geri ödemesiz ₺130'lık bir depozito karşılığında büyük ulaşım merkezlerindeki ofislerden ve Biletmatik'lerden alınabilir. Kartlara en az 5, en fazla 2.750 Türk lirası olmak üzere bakiye yüklenebilir.[7] Bunun haricinde sınırlı kullanıma sahip kartlar ve Istanbul City Card da Biletmatik'lerden satın alınabilir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
2009-2021 yılları arasında kullanılan eski tasarımlı anonim (sol) ve kişiye özel (sağ) İstanbulkart'lar

İstanbulkart, 2 Nisan 1995 tarihinde kullanılmaya başlanan AKBİL yerine 14 Mart 2009 tarihinde dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye başkanı Kadir Topbaş tarafından tanıtılmış[8] ve 23 Mart 2009 tarihinde kullanılmaya başlanmıştır.[9] Kasım 2021 tarihinde yenilenen İstanbulkart mobil uygulaması ile kullanıcılar kendilerine özel indirimlere ulaşabilir, bakiye ve abonman yüklemelerine ve QR kod ile ödeme işlemlerini gerçekleştirebilmektedir.[10][11]

Kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]
QR kod özelliğine sahip bir ödeme ekranı

Ücretin ödenmesi için kart, ulaşım aracına binerken veya istasyon gişelerinde temassız bir okuyucu ile 8 cm'ye kadar yakınlaştırılır. Kartın okuyucuya dokunmasına gerek yoktur, hızlı ödeme için cüzdan veya el çantası içindeki kartlar da okunabilir. Okuyucu cihaz, sesli bir uyarıyla ücret ödemesinin onaylandığını bildirirken ekran ise bir saniye sonra ödemeyi ve kalan depozitoyu gösteren yeşile (anonim kart), maviye (abonman) ve turuncuya (indirimli) döner. Dijital İstanbulkart ise, toplu ulaşım araçları ve raylı sistemlerin girişlerinde bulunan QR kod okutma bölümüne telefonun ekranını tutarak veya kamera ile kodu taratarak kullanılabilir.

Kartta yeterli bakiye olmaması durumunda ekran kırmızı olacak ve "Yetersiz Bakiye" yazılı sesli bir uyarı yapacaktır. Bu durumda İstanbulkart mobil uygulamasından bakiye yüklenebilmektedir.

Başkası adına kayıtlı olan ve usulsüz kullanılan İstanbulkart'lara ise güvenlik görevlileri ve şoförler tarafından el konulmakta ve kişiye para cezası verilmektedir.[12]

Kart çeşitleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Biletmatik

Kartın kişiselleştirilmiş bir türü, daha genel bir biçimde bir etkinlik veya kuruluşa giriş için veya belediye tarafından sağlanan sosyal yardım amaçlı olarak da kullanılmaktadır. İstanbulkart'ın biri anonim, üçü özel olmak üzere altı farklı çeşidi bulunmaktadır:

  • Anonim Kart: Herkesin satın alıp yükleme yapabileceği ve tüm ulaşım araçlarında kullanabileceği kişiselleştirilmemiş seyahat kartıdır.[13] Kişiselleştirilmemiş anonim kartların resmî tatil ve bayramlarda ücretsiz ulaşım hakkı bulunmamaktadır.[14]
  • Mavi Kart: Herhangi bir indirimli ve ücretsiz kartı almaya hakkı olmayan müşterilerimizin aylık belirli bir ücret karşılığında ulaşım araçlarında sınırlı kullanımını ya da istenilen miktarda ücret yükleyerek tam tarife üzerinden yolculuk yapabilecekleri kart çeşididir.
  • İndirimli Kart: Yükseköğretim Kurumu Kanunu, Çıraklık Eğitim Kanunu kapsamında eğitim gören öğrenciler ile Temel Eğitim Kanunları ve diğer kanunlar kapsamında eğitim gören öğrenciler, Açık İlköğretim, Açık Lise, Kur'an Kursu öğrencilerinin ve 60 yaş ve üzeri vatandaşların alabileceği İndirimli kart çeşididir.
  • Ücretsiz Kart: 65 yaş ve üzeri, Engelli, PTT, TÜİK, şehit ailesi, şehit eşi, refakatli, sarı basın, EHS, belediye zabıta, milli sporcu, gazi, gazi ailesi, vazife malulü, vazife malulü ailesi ve 4 yaş altı çocuk sahibi olan annelerin[15] kullanabileceği kart çeşididir.
  • Sınırlı Kullanım Kart: BİRgeç, İKİgeç, ÜÇgeç, BEŞgeç ve ONgeç çeşitleri bulunan sınırlı kullanım kartıdır. Bu kartlar toplu ulaşımda sınırlı sayıda geçiş hakkına sahiptir.
  • Dijital Kart: Sadece İstanbulkart mobil uygulaması üzerinden para yüklenebilen ve sistemde kayıtlı kişiselleştirilmiş kartın tarifesine göre QR kod ile ödeme yapılabilen kart çeşididir.
  • Istanbul City Card: İstanbul'a gelen turistler için, 1-3-5-7 ve 15 günlük sınırsız kullanıma sahip İstanbulkart çeşididir.[16][17]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  2. ^ "Akbil'in yerine İstanbulkart geliyor". NTV. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  3. ^ "BİTaksi'de İstanbulkart ile yolculuk başladı". Cumhuriyet. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  4. ^ "CarrefourSA'da İstanbulkart ile ödeme dönemi". hthayat.haberturk.com. 6 Nisan 2021. 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  5. ^ "Getir ve İstanbulkart'tan ortak uygulama". NTV. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  6. ^ "İşte İstanbulkart'ın kullanılabileceği yerler". Cumhuriyet. 10 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  7. ^ "Ücretler". İstanbulkart. BELBİM. 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  8. ^ "Başkan Topbaş 'İstanbulkart'ı tanıttı". Milliyet. 31 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  9. ^ Gazetesi, Dünya (13 Mart 2009). "AKBİL yerine İstanbulkart". 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  10. ^ "İstanbulkart uygulamasında yeni dönem". Cumhuriyet. 3 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  11. ^ pazarlamasyon (29 Eylül 2022). "İstanbulkart Mobil tüm İstanbul ulaşımını dijitale taşıdı | Pazarlamasyon". Pazarlasmasyon. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  12. ^ "İstanbulkart'ı usulsüz kullananlara 430 TL ceza". TRT Haber. 23 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  14. ^ "İstanbulkart kişiselleştirme ekranı: İstanbulkart kişiselleştirme ne zaman bitiyor, nasıl yapılır? 1 Ocak tarihinde başlıyor..." Hürriyet. 31 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  15. ^ "Çocuklu annelere yönelik ücretsiz İstanbulkart uygulaması bugün başlıyor!". Sözcü. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020. 
  16. ^ Poyrazoğlu, Oğuzhan (31 Ağustos 2022). "'İstanbul City Card' dönemi başlıyor". Tele1. 31 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  17. ^ "Turistlere özel İstanbulkart dönemi başlıyor - Diken". www.diken.com.tr. 31 Ağustos 2022. 31 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İstanbulkart&oldid=34451075" sayfasından alınmıştır