İçeriğe atla

İç grup ve dış grup

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu stadyumda bir grup Amerikan futbolu taraftarı bulunmaktadır. Futbol taraftarı olmayanlar bu kişiler için bir dış gruptur. Ancak aynı zamanda, her biri için kendi tuttukları takımın taraftarları iç grubu, rakip takımın taraftarları ise dış grubu teşkil eder.

Sosyoloji ve sosyal psikolojide, iç gruplar, bir kişinin kendisini psikolojik olarak özdeşleştirdiği toplumsal gruplardır. Dış gruplar ise tersine, bireyin kendini özdeşleştirmediği toplumsal gruplardır. İnsanlar; akran grupları, aileler, spor takımları, siyasi partiler, cinsiyetler, dinler veya milletlerle kendini özdeşleştirebilir. Toplumsal gruplarla ve kategorilerle psikolojik olarak özdeşleşme ile çeşitli olgular arasında ilişkiler bulgulanmıştır.

İç grup ve dış grup kavramlarının kullanımı, sosyal kimlik teorisini formüle etme çalışmaları sırasında Henri Tajfel ve arkadaşları tarafından popüler hale getirilmiştir. İç grup ve dış grup kategorilerinin önemi, minimal grup paradigması adı verilen bir yöntem kullanılarak belirlenmektedir. Tajfel ve meslektaşları, yaptıkları çalışmalarda, insanların belli bir tabloyu daha fazla beğenme gibi keyfi veya uydurulmuş özellikler temelinde oluşturulan gruplaştırmalarda bile dakikalar içinde kendi grubundan olanları diğerlerine tercih etme, kendi grubunu kayırma gibi eğilimleri ortaya çıkarabildiklerini bulgulamışlardır.[1][2][3][4]

İlişkili olgular

[değiştir | kaynağı değiştir]

İnsanların iç grup ve dış grup üyeler olarak sınıflandırılması, çeşitli olgularla ilişkilendirilir.

İç grup yanlılığı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İnsanların kişinin zihninde iç grup ve dış grup olarak sınıflandırılmasının ardından yapılacak olan herhangi bir karşılaştırma durumunda bireyler iç grupları ile dış gruplar arasındaki farklılıkları, iç grupları lehine algılamaktadır.[5] Kişi iç grup yanlılığı sebebiyle üyesi olduğu grubu daha üstün olarak görmekte, böylece dolaylı yoldan kendi üstünlüğünü vurgulamaktadır.[6] Bunun sonucunda, kişi kendisini daha olumlu değerlendirmekte ve benlik saygısı yükselmektedir.[7]

Dış Grubu Küçük Görme ve Dış Gruba Yönelik Düşmanca Tutumlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bireyler iç gruplarını olduğundan daha olumlu değerlendirme eğiliminde olmakla birlikte, dış grupları ise olduklarından daha olumsuz değerlendirme eğilimine sahiptirler.[8] Dış grup, iç grubun üyeleri için tehdit edici bir unsur olarak algılandığında ise dış gruba yönelik düşmanca tutumlar ortaya çıkmaktadır.[9] Bazı araştırmalar, dış gruba yönelik küçümseyici ya da düşmanca tutumların, bir dış grubun bir iç grubun hedeflerini engellediği veya engelliyor gibi algılandığı durumlarda meydana geldiğini ileri sürmektedir.[10] Hem iç grup yanlılığının hem de dış gruba yönelik küçümseme ve düşmanca tutumların ortaya çıkması bireyin iç grupla özdeşleşme derecesine bağlıdır.[7]

Sosyal etki

[değiştir | kaynağı değiştir]

(Ana madde: Sosyal etki)

İnsanların iç grup üyelerinden etkilenme biçiminin, diğer insanlardan etkilenme biçimlerinden farklı olduğu bulgulanmıştır. Yani, grup sınıflandırmasının psikolojik olarak belirgin olduğu koşullar altında, insanlar inançlarını grup içi sosyal normlara göre değiştireceklerdir.[11]

Grup kutuplaşması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Grup kutuplaşması kavramı, grup içerisinde yer almadan ya da grup ile etkileşime geçmeden önce daha çekingen ya da ılımlı olan bireylerin, grup içerisinde yer aldıktan sonra daha tepki vermeye eğilimli ve risk almaya açık hale geldiklerini ifade eden bir kavramdır.[12]

Dış grup homojenliği etkisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İnsanların sosyal gruplara ayrılması, grup üyelerinin birbirine benzer olduğu algısını artırır. Bunun bir sonucu, dış grup homojenliği etkisidir.Kişiler dış grup üyelerinin birbirine benzer kişilerden oluştuğunu ancak kendi grubunun üyelerinin çeşitlilik taşıdığını düşünme eğilimindedir; örneğin "onların hepsi aynı".[13][14] Bu etkinin, özellikle olumsuz özelliklerle ilgili olarak ortaya çıkması daha büyük olasılıktır. Bazı durumlarda iç grup üyeleri de, olumlu özellikler bakımından birbirlerine benzer olarak algılanabilir. Bu etkiye grup içi homojenlik etkisi denir.[15]

İnsan evriminde varsayılan rol

[değiştir | kaynağı değiştir]

Evrimsel psikolojide, grup içi kayırmacılık, grup seçilimi açısından avantaj sağladığı için gelişmiş bir mekanizma olarak görülmektedir.[16] Bu bağlamda, toplumsal grupların cinsiyet veya etnik köken gibi özellikler ile belirlenmesinin kültürel olmadığı ve bu kategorilerin grup süreçlerininözünde olduğu öne sürülmüştür.[17][18] Bununla birlikte, bu kategorilerin toplumsal olduğunu ve toplumdaki kültürel değişikliklerle birlikte değişim gösterebildiği fikrini destekleyen karşıt bulgular da mevcuttur.[19] Davranışsal genetik alanında yapılan güncel çalışmalar, hem esnek hem de özcü sistemlerin bir arada bulunabilesini mümkün kılan biyolojik mekanizmaların var olabileceği fikri üzerinde durmaktadır.[20]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ See "Kandinsky versus Klee experiment", Tajfel et al. (1971) in Tajfel, H. (1970). Experiments in Intergroup Discrimination 5 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  2. ^ Taijfel (1970). "Experiments in intergroup discrimination" (PDF). Scientific American. 223 (5): 96-102. doi:10.1038/scientificamerican1170-96. PMID 5482577. 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 
  3. ^ Tajfel (1971). "Social categorization and intergroup behaviour". European Journal of Social Psychology. 1 (2): 149-178. doi:10.1002/ejsp.2420010202. 
  4. ^ Tajfel (1974). "Social identity and intergroup behaviour". Social Science Information. 13 (2): 65-93. doi:10.1177/053901847401300204. 
  5. ^ METU; Coksan, Sami (21 Haziran 2019). "WHY DO WE FAVOUR OR WHY DO WE TREAT EQUALLY?" (PDF). Nesne Psikoloji Dergisi. 7 (14): 83-101. doi:10.7816/nesne-07-14-06. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 
  6. ^ Lay, Clarry; Verkuyten, Maykel (1999). "Ethnic Identity and Its Relation to Personal Self-Esteem: A Comparison of Canadian-Born and Foreign-Born Chinese Adolescents". The Journal of Social Psychology (İngilizce). 139 (3): 288-299. doi:10.1080/00224549909598385. ISSN 0022-4545. 
  7. ^ a b H. Andaç, DEMİRTAŞ (2003). "Sosyal Kimlik Kuramı, Temel Kavram ve Varsayımlar". İletişim: Araştırmaları Dergisi. 1 (1): 1. doi:10.1501/iltaras_0000000023. ISSN 1303-7900. 
  8. ^ Brewer (Sonbahar 1999). "The Psychology of Prejudice: In-group Love and Out-group Hate?". Journal of Social Issues. 55 (3): 429-444. doi:10.1111/0022-4537.00126. 
  9. ^ Hewstone (Şubat 2002). "Intergroup Bias". Annual Review of Psychology. 53: 575-604. doi:10.1146/annurev.psych.53.100901.135109. PMID 11752497. 
  10. ^ Zhong (2008). "Negational categorization and intergroup behavior". Personality and Social Psychology Bulletin. 34 (6): 793-806. doi:10.1177/0146167208315457. PMID 18391025. 
  11. ^ Latané, Bibb (1981). "The psychology of social impact". American Psychologist, 36(4). s. 343–356. 
  12. ^ Uzunoglu, Sarphan (2015). "Bir Postmodern Intiharin Ardindan Eksi Sözlük'te Kanaatlerin Olusumu Ve Gruplarin Biçimlenme Süreçleri". International Journal of Intermedia, Vol. 2, Iss. 2. ss. 424-439. 
  13. ^ Stereotypes and Social Cognition. Thousand Oaks, California: SAGE Publications. 1994. ss. 104-107. ISBN 978-0-80398583-4. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 
  14. ^ Quattrone (1980). "The perception of variability within in-groups and out-groups: Implications for the law of small numbers". Journal of Personality and Social Psychology. 38 (1): 141-152. doi:10.1037/0022-3514.38.1.141. ISSN 0022-3514. 
  15. ^ The Psychology of Prejudice: From Attitudes to Social Action. Washington, DC: American Psychological Association. 2011. ss. 110-112. ISBN 978-1-43380920-0. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 
  16. ^ L. Cosmides (1 Nisan 2003). "Perceptions of race". Trends in Cognitive Sciences. 7 (4): 173-179. doi:10.1016/S1364-6613(03)00057-3. PMID 12691766. 
  17. ^ Race in the Making: Cognition, Culture, and the Child's Construction of Human Kinds. Cambridge, Massachusetts: Mit Press. 1996. ISBN 978-0-26208247-1. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 
  18. ^ F. J. Gil-White (Ağustos–Ekim 2001). "Are Ethnic Groups Biological "Species" to the Human Brain? Essentialism in Our Cognition of Some Social Categories". Current Anthropology. University of Chicago Press. 42 (4): 515-553. doi:10.1086/321802. 
  19. ^ R. Kurzban (18 Aralık 2001). "Can race be erased? Coalitional computation and social categorization". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 98 (26): 15387-15392. doi:10.1073/pnas.251541498. PMC 65039 $2. PMID 11742078. 
  20. ^ G. J. Lewis (Kasım 2010). "Genetic Evidence for Multiple Biological Mechanisms Underlying In-Group Favoritism". Psychological Science. 21 (11): 1623-1628. doi:10.1177/0956797610387439. PMID 20974715. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İç_grup_ve_dış_grup&oldid=30467083" sayfasından alınmıştır