Yeni sol
Yeni Sol, farklı ülkelerde 1960'lar ve 1970'lerde öne çıkan sol siyaset akımı. Yeni Sol, Sovyet sosyalizminden ve Avrupa tarzı sosyal demokrasiden farklı bir konumda yer alır. Çıkış noktası, ilerlemiş sanayi toplumlarına toplumcu aydınlar tarafından getirilen radikal eleştiriler ve toplumcu düşünceyi yeniden canlandırma çabalarıdır. Liberal sol olarak da adlandırılır. Batı dünyasında, dönemin liberal düzenine tepki olarak feminizm, eşcinsel hakları, uyuşturucu politikalarında reformlar ve toplumsal cinsiyet ilişkileri gibi çok çeşitli sosyal konularda daha özgür yaşam tarzları için mücadele eden eylemcilerden oluşan bir hareketti.[1] Yeni Sol, önceki hareketlerin açıkça ekonomik hedeflere öncelik vermesine rağmen, çeşitli sosyal adalet türleri için verilen mücadeleyi benimseme konusunda geleneksel soldan ayrılmaktadır. Bununla birlikte, pek çok kişi “Yeni Sol” terimini geleneksel sol hedeflerin evrimini, devamını ve yeniden canlandırılmasını tanımlamak için kullanmıştır.[2][3][4]
Kendilerini “Yeni Sol” [5] olarak tanımlayan bazı kişiler işçi hareketiyle ve Marksizmin tarihsel sınıf mücadelesi[6] teorisiyle ilişkilerini reddetmiş, bazıları ise Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Yeni Komünist hareket(Maoizmden yararlanan) ya da Almanca konuşulan dünyadaki K-Gruppen gibi Marksizmin yerleşik biçimlerine yönelmiştir. Amerika Birleşik Devletleri'nde hareket, İfade Özgürlüğü Hareketi de dahil olmak üzere savaş karşıtı üniversite-kampüs protesto hareketleriyle ilişkilendirilmiştir.
Kökenleri
değiştir
Yeni Sol'un kökenleri çeşitli unsurlara dayandırılmaktadır. Özellikle, ABD Komünist Partisi ve Büyük Britanya Komünist Partisi'nin 1956 Macar Devrimi'ne verdiği kafa karıştırıcı tepkiler, bazı Marksist entelektüellerin siyasete daha demokratik bir yaklaşım geliştirmelerine ve savaş öncesi sol partilerin merkeziyetçi ve otoriter siyasetine karşı çıkmalarına yol açmıştır. Otoriter karakterleri nedeniyle Komünist Partilerinden hayal kırıklığına uğrayan Komünistler, önce Birleşik Krallık'taki muhalif Komünist Parti entelektüelleri ve kampüs grupları arasında, daha sonra da Amerika Birleşik Devletleri ve Batı Bloku'ndaki kampüs radikalizmi ile birlikte "yeni sol "u oluşturdular.[8] Nouvelle gauche terimi 1950'lerde Fransa'da zaten kullanılmaktaydı. Solun baskın Stalinist ve sosyal demokrat eğilimleri ile iki Soğuk Savaş bloğu arasında üçüncü bir pozisyon oluşturmaya çalışan France Observateur ve editörü Claude Bourdet ile ilişkilendirilmiştir. İngiltere'deki “Birinci Yeni Sol” terimini bu Fransız “yeni sol”undan ödünç almıştır.[9]
Alman eleştirel teorisyen Herbert Marcuse "Yeni Sol'un Babası" olarak adlandırılır. Marcuse, devrimci proletaryaya ilişkin ortodoks Marksist görüşü reddetmiştir. Bunun yerine öğrenci hareketlerini ve Black Power hareketini kapitalizme karşı yeni muhalefet olarak görmüştür. Marcuse 1971 yılında Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi'nde yaptığı bir konuşmada şöyle demiştir: "Ben hala radikal öğrenci hareketini ve Siyahi ve Melez militanları bu ülkede sahip olduğumuz tek gerçek muhalefet olarak görüyorum."[10] Marksist düşüncenin ünlü eleştirmeni Leszek Kołakowski'ye göre Marcuse, “maddi varoluşla ilgili tüm sorunlar çözüldüğünden, ahlaki emir ve yasakların artık geçerli olmadığını” savunmuştur. İnsanın erotik doğasının ya da Eros'un gerçekleşmesini, Jerry Rubin ve diğerlerinin ütopyalarına ilham veren insanlığın gerçek kurtuluşu olarak görüyordu.[11] Bununla birlikte Marcuse, kişinin aklını içeren Logos kavramının zamanla Eros'u da içine alacağına kanaat getirmiştir.[12] Önde gelen Yeni Sol düşünür Ernst Bloch, sosyalizmin tüm insanların ölümsüz hale gelmesi ve sonunda Tanrı'yı yaratması için bir araç olacağına yürekten inanıyordu.[13]
'Yeni Sol' terimini 1960 yılında yazdığı bir açık mektupla popülerleştiren sosyolog C. Wright Mills'in yazıları[14] da harekete büyük ilham verecektir. Mills'in biyografi yazarı Daniel Geary, Mills'in yazılarının “1960'ların Yeni Sol toplumsal hareketleri üzerinde özellikle önemli bir etkisi” olduğunu yazmaktadır.[15]
Kaynakça
değiştir- ^ Carmines, Edward G.; Layman, Geoffrey C. (1997). "Issue Evolution in Postwar American Politics". Shafer, Byron (Ed.). Present Discontents. NJ: Chatham House Publishers. ss. 92-93. ISBN 978-1-56643-050-0.
- ^ Kaufman, Cynthia (2003). Ideas for Action: Relevant Theory for Radical Change. South End Press. ISBN 978-0-89608-693-7 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Gitlin, Todd (2001). "The Left's Lost Universalism". Melzer, Arthur M.; Weinberger, Jerry; Zinman, M. Richard (Ed.). Politics at the Turn of the Century. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ss. 3-26.
- ^ Farred, Grant (2000). "Endgame Identity? Mapping the New Left Roots of Identity Politics". New Literary History. 31 (4): 627-48. doi:10.1353/nlh.2000.0045. JSTOR 20057628.
- ^ Thompson, Willie (1996). The Left in History: Revolution and Reform in Twentieth-Century Politics. Pluto Press. ISBN 978-0-74530891-3.
- ^ Coker, Jeffrey W. (2002). Confronting American Labor: The New Left Dilemma. University of Missouri Press.
- ^ Kellner, Douglas. "Herbert Marcuse". University of Texas. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2024.
- ^ Kenny, Michael (1995). The First New Left: British Intellectuals After Stalin. Londra: Lawrence & Wishart.
- ^ Hall, Stuart (January–February 2010). "Life and times of the first New Left". New Left Review. New Left Review. II (61). 11 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2024.
- ^ Herbert, Marcuse (2017). Kellner, Douglas (Ed.). Collected Papers of Herbert Marcuse: The New Left and the 60s. Routledge. s. 142.
- ^ Kołakowski, Leszek (1981). Main Currents Of Marxism. III. Oxford University Press. s. 416. ISBN 0-19-285109-8.
- ^ Marcuse, Herbert (1955). Eros and Civilization. Beacon Press. ss. 125-126. ISBN 978-1-135-86371-5. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2018 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Kołakowski, Leszek (1981). Main Currents Of Marxism. III. Oxford University Press. ss. 436-440. ISBN 0-19-285109-8, quoting Dans Prinzip Hoffnung pp. 1380–1628.
- ^ Wright, C. Wright (1960). Letter to the New Left. 11 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2024 – Marxists Internet Archive vasıtasıyla.
- ^ Geary, Daniel (2009). Radical Ambition: C. Wright Mills, the Left, and American Social Thought. University of California Press. s. 1. ISBN 9780520943445 – Google Books vasıtasıyla.
 | Siyaset ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |