Pierre Gassendi
Pierre Gassendi (Fransızca telaffuz: [pjɛʁ gasɛ̃di];[1] ayrıca Pierre Gassend, Petrus Gassendi, Petrus Gassendus; 22 Ocak 1592 – 24 Ekim 1655), Fransız filozof, astronom matematikçi ve Katolik rahipti.[2][3][4] Güneydoğu Fransa'daki bir kilisede görev yaparken, Paris'te de uzun süreler geçirdi ve burada özgür düşünceli entelektüellerden oluşan bir grubun lideri olarak öne çıktı. Aynı zamanda gözlemsel bir bilim insanıydı ve 1631'de Merkür gezegeninin Güneş'in önünden geçişine dair ilk gözlemlerini yayımladı. Bir Ay krateri olan Gassendi krateri onun adını almıştır.
| Pierre Gassendi | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | 22 Ocak 1592 Champtercier, Provence |
| Ölümü | 24 Ekim 1655 (63 yaşında) Paris |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Aristotelesçilik, Epikürcülük, Atomculuk, Deneycilik, Adcılık, Materyalizm, Corpuscularianizm, İlahi emir teorisi |
| Kurumu | Aix-en-Provence Üniversitesi, Collège de France |
| İlgi alanları | Mantık, Fizik, Etik |
| Önemli fikirleri | Calor vitalis (hayati ısı) |
Etkilendikleri | |
Etkiledikleri | |
Çok sayıda felsefi eser kaleme aldı. Üzerinde çalıştığı bazı görüşler önemli kabul edilmektedir; şüphecilik ile dogmatizm arasında bir yol bulmaya çalışması bunlardan birisidir. Richard Popkin, Gassendi'nin, ılımlı şüphecilik ve deneyciliğe dayalı modern "bilimsel bakış açısını" ilk formüle eden düşünürlerden biri olduğunu belirtir. Çağdaşı Descartes ile kesin bilgi olasılığı konusunda çatışmıştır. Gassendi'nin en tanınan entelektüel projesi, Epikürosçu atomculuğu Hristiyanlık ile uzlaştırma çalışmasıydı.
Hayatı
değiştirKendisinden sonraki felsefi ve bilimsel spekülasyonla tavır üzerinde oldukça etkili olmuş olan Gassendi, eski ilkçağ atomculuğunu canlandırmıştır. Felsefeyi, Hellenistik dönemde Epiküros'un yaptığı gibi, mantık, fizik ve ahlak felsefesi olarak üçe ayıran Gassendi, önce Descartesçı doğuştan düşünceler anlayışına karşı çıkmış ve bilginin esas kaynağının duyular ve tümevarım olduğunu öne sürerek, deneyci bir bakış açısı benimsemiştir. Matematikçiliğinin de etkisiyle, tümdengelimden hiç vazgeçmemiş olan Gassendi, felsefi atomculuğu geleneksel maddi yorumundan sıyırmış ve onu, matematikle mekaniğin kendisine uygulanabileceği bir şekle büründürmüştür
Kaynakça
değiştir- ^ Léon Warnant (1987). Dictionnaire de la prononciation française dans sa norme actuelle (Fransızca) (3. bas.). Gembloux: J. Duculot, S. A. ISBN 978-2-8011-0581-8.
- ^ Fisher, Saul (28 Ağustos 2014). "Pierre Gassendi". Zalta, Edward N. (Ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University – Stanford Encyclopedia of Philosophy vasıtasıyla.
- ^ Brundell, Barry (1987). Pierre Gassendi. Synthese Historical Library. 30. doi:10.1007/978-94-009-3793-2. ISBN 978-94-010-8187-0. 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2024 – link.springer.com vasıtasıyla.
- ^ "Brundell, B., Pierre Gassendi from Aristotelianism to a New Natural Philosophy, D. Reidel Publishing, 1987" (PDF). 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ekim 2024.
Bibliyografya
değiştir- Alberti Antonina: Sensazione e realtà. Epicuro e Gassendi Leo T. Olschki, Firenze 1988. ISBN 88-222-3608-4
- Olivier Bloch: La philosophie de Gassendi. Nominalisme, matérialisme et métaphysique. Martinus Nijhoff, La Haye 1971, ISBN 90-247-5035-0
- Saul Fisher: Pierre Gassendi's Philosophy and Science. Brill, Leiden/Boston 2005, ISBN 978-90-04-11996-3
- Lynn Sumida Joy: Gassendi the Atomist: Advocate of History in an Age of Science. Cambridge University Press, Cambridge, UK/New York 1987, ISBN 0-521-52239-0
- Antonia Lolordo: Pierre Gassendi and the Birth of Early Modern Philosophy. Cambridge University Press, Cambridge, UK/New York 2006 ISBN 978-0-521-86613-2
- Marco Messeri: Causa e spiegazione. La fisica di Pierre Gassendi. Franco Angeli, Milano 1985 ISBN 88-204-4045-8
- Margaret J. Osler: Divine Will and the Mechanical Philosophy: Gassendi and Descartes on Contingency and Necessity in the Created World. Cambridge University Press, Cambridge, UK/New York 1994, ISBN 0-521-46104-9
- Rolf W. Puster: Britische Gassendi-Rezeption am Beispiel John Lockes. Frommann-Holzboog, Stuttgart 1991, ISBN 3-7728-1362-3
- Reiner Tack: Untersuchungen zum Philosophie- und Wissenschaftsbegriff bei Pierre Gassendi: (1592 - 1655). Hain, Meisenheim (am Glan) 1974, ISBN 3-445-01103-6
Dış bağlantılar
değiştir- Stanford Encyclopedia of Philosophy: Pierre Gassendi14 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  | Bir Fransız'ın biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Felsefe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |