Gemi

Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.

Ortaçağ'da gemiler, Hafen Genua 1481

Seyir hâlindeki bir yolcu gemisi.

Köprü üstü

Makine dairesi kontrol odası

Gemiler keşif, ticaret, savaş, göç, kolonizasyon, emperyalizm ve bilim'i destekledi. 15. yüzyıldan sonra, Avrupalı denizciler aracılığıyla Amerika'dan ve Amerika'ya gelen yeni mahsuller dünya nüfus artışına önemli ölçüde katkıda bulundu. Yük gemileri dünya ticaretinin en büyük kısmından sorumludur.

2016 itibarıyla, 49.000'den fazla ticaret gemisi vardı, bu ise toplamda neredeyse 1.8 milyar ölü ağırlık ton’du. Bunların %28'i petrol tankeri, %43'ü dökme yük gemisi ve %13'ü konteyner gemisi idi.

Adlandırma

Daha fazla bilgi: Denizcilik terimleri sözlüğü (A-L) ve Denizcilik terimleri sözlüğü (M-Z)

Geminin ana parçaları. 1:  Huni; 2: Kıç; 3: Pervane ve Dümen; 4: İskele (sağ tarafa sancak denir); 5: <Çapa; 6: Yumrubaş; 7: Pruva; 8: Güverte; 9: Üstyapı

Gemiler genellikle teknelerden daha büyüktür ama ikisi arasında evrensel olarak kabul edilmiş bir ayrım yoktur. Gemiler genellikle denizde teknelerden daha uzun süre kalabilir. Hindistan içtihat'dan gelen bir geminin yasal tanımı, deniz yoluyla mal taşıyan bir gemidir. Yaygın bir kanı gemi tekneyi taşır, ancak tersi mümkün değildir. Bir geminin tam zamanlı bir mürettebatı olması muhtemeldir. ABD Donanması'nın temel kuralı, gemiler keskin dönüşün "dışına" doğru eğilir oysa tekneler kütle merkezi ile yüzme merkezi arasındaki göreceli konumu nedeniyle "içeri" eğilir. 19. yüzyıl Amerikan ve İngiliz deniz hukuku "gemileri" diğer taşıtlardan ayırdı; gemiler ve tekneler tek bir yasal kategoriye girerken, açık tekneler ve sallar gemi olarak kabul edilmez.

Yelken Çağı'nda tam teçhizatlı gemi en az üç kare direği ve tam cıvadra olan yelkenli gemiydi; diğer türleri de yelken planı ile tanımlanmıştır, örn. Barka yelken, Brigantin, vb.

Birçok büyük gemiye genellikle tekne denir. Denizaltı'lar buna en iyi örnektir. Geleneksel olarak tekne denilen diğer büyük gemi türleri ise büyük göl yük gemileri, nehir tekneleri ve feribotlardır. Kendi teknelerini ve ağır yükleri taşıyacak kadar büyük olsalar da, bu gemiler iç sularda veya korumalı kıyı sularında çalışmak üzere tasarlanmıştır.

Çoğu denizcilik geleneğinde gemilerin bireysel adları vardır ve modern gemiler, genellikle ilk gemisinden sonra adlandırılan bir gemi sınıfına ait olabilir.

Birçok belgede gemi adı, gemi sınıfının kısaltması olan örneğin "MS" (motorlu gemi) veya "SV" (yelkenli gemi) vb. gemi önadları ile belirtilir. böylece gemi adı bir metindeki diğer bireysel isimlerden ayırt etmek kolaylaşır.

"Ship" (Türkçe:"Gemi") ("ulus" ile birlikte) bazı kullanımlarda bir dişi dilbilgisel cinsiyet içeren ve bazen dişi doğal cinsiyet olmadan geminin "o" olarak anılmasına izin veren İngilizce bir kelimedir.

Tarihi

Ana maddeler: Denizcilik tarihi ve Yelkenli

İlk olarak MÖ 4000 yıllarında Eski Mısırlıların uzun kamışlı tekneler yapması gemilerin bilinen en eski örneğini oluşturmuştur. Gemilerden ilk olarak MÖ 2500-2350 civarında deniz ticareti ve deniz savaşlarıyla bağlantılı olarak bahsedildi. MÖ 3000 yıllarından sonra Polinezyalılar, Pasifik Okyanusu'nda uzun mesafeler katedebilmelerini sağlayan Polinezya navigasyon sistemini (12 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) oluşturdular. MÖ 15. yüzyıldan itibaren Fenikeliler kurdukları ticaret kolonileri aracılığıyla bütün Akdeniz'e yayılmışlardı. Koloniler arasında ulaşım ve ticaret, gemiler aracılığıyla sağlanıyordu. 700-1000 yılları arasında Vikingler uzun tekneler yapmışlardır. 1500'lü yıllardan itibaren kalyon adı verilen tekneler yapılmıştır. 19. yüzyılda yelkenlerin yerini buhar gemileri almaya başlamıştır. Bunlar hâlen kullanılmaktadır.

Gemi Türleri

Gadiara'da (Batı Bengal, Hindistan) konteyner taşıyan gemi

Gemiler, aynı yapısal bileşenleri gerektiren gemi mimarisi ilkeleri kullanılarak inşa edildiğinden sınıflandırmaları, Paulet ve Presles tarafından önerilen bileşenlerin değiştirilmesini gerektiren fonksiyonununa dayanır.

Gemi mimarlarınca genelde kabul edilen kategoriler şunlardır:

• Yüksek hızlı tekne – dalga delicileri içeren çok gövdeli tekneler, küçük su düzlem alanlı ikiz tekneler (ing:Small-waterplane-area twin hull) (SWATH), yüzey etkili gemiler ve hoverkraft, hidrofoil, yer etkisinde kanatlı araç (WIG) (ing: wing in ground effect craft).
• Açık deniz sondaj gemileri – Platform tedarik gemisi, boru katmanları, yaşam alanı ve Vinç mavnaları, su altı ve yarı dalgıç sondaj kuleleri, üretim platformları, yüzer üretim depolama ve boşaltma birimleri.
• Balıkçı gemileri

Motorlu Trol tekneleri, balık tuzakları, Gırgır tekneleri, yata balıkçılığı, troller ve Balık işleme gemileri.

Geleneksel yelkenli ve kürekli balıkçı tekneleri ve olta balıkçılığı için kullanılan tekneler

• Liman iş aracı

Kablo döşeme gemileri

Römorkörler, tarak gemileri, kurtarma gemileri, tender tekneleri, Pilot botları.

Yüzer kuru havuzlar, Yüzer vinçler, lightership (LASH).

• Kuru yük gemileri – gezinen yük gemileri, dökme yük gemileri, yük gemileri, konteyner gemileri, mavna gemileri, Ro-Ro gemileri, frigorifik yük gemileri, kereste gemileri, canlı hayvan ve hafif araç gemileri.
• Sıvı yük gemileri – Petrol tankerleri, sıvı gaz taşıyıcıları, kimyasal madde taşıyıcıları.
• Yolcu gemileri

Gemiler, yolcu gemileri ve Özel ticari yolcu (STP) gemileri

Çapraz kanal, kıyı ve liman feribotları.

Lüks ve seyir yatları

Yelken eğitimi için ve çok direkli gemiler

• Gezi tekneleri ve tekneler – kürekli, direkli ve motorlu tekneler
• Özel amaçlı gemiler – hava durumu ve araştırma gemileri, derin deniz araştırma gemisi ve buzkıranlar.
• Denizaltılar - endüstriyel keşif, bilimsel araştırma, turistik ve hidrografik araştırma.
• Askerî gemi, savaş gemileri ve diğer yüzey muharipleri – uçak gemileri, muhripler, firkateynler, korvetler, mayın tarama gemileri vb.

Kullanım Amaçlarına Göre

Ticari Gemiler

San Francisco'da iki modern konteyner gemisi

Ticari gemiler, ticari amaçla kullanılan gemilerdir ve dört büyük sınıftır: balıkçı gemileri, yük gemileri, yolcu gemileri ve özel amaçlı gemiler.

"UNCTAD review of maritime transport" (Tr: UNCTAD deniz taşımacılığı incelemesi) gemileri şöyle sınıflandırır: petrol tankerleri, dökme (ve kombine) taşıyıcılar, genel yük gemileri, konteyner gemileri ve "sıvılaştırılmış petrol gazı taşıyıcıları, Sıvılaştırılmış doğalgaz taşıyıcıları, parsel (kimyasal) tankerler, özel tankerler, reefer'lar, açık deniz tedariki, römorkörler, tarak gemileri, kruvaziyer, feribotlar, diğer kargo dışı" gemiler. Genel yük gemileri, "çok amaçlı ve proje gemileri ve roll-on/roll-off kargo" içerir.

Modern ticari gemiler genellikle dizel veya bazen de gaz türbini, İle tahrik edilen tek pervaneyle çalışır ama 19. yüzyılın ortalarına kadar gemiler çoğunlukla kare yelken donanımlıydı. Çok hızlı gemilerdeyse su jeti kullanabilir.

Ticari gemilerin genellikle kaptan tarafından yönetilen mürettebatı vardır. Büyük gemilerde güverte zabitleri ve motor zabitleri bulunur. Araştırma gemisi gibi özel amaçlı gemilerin bilim adamı vb gibi uzman mürettebatı da olur.

Balıkçı tekneleri genellikle küçüktür, genellikle 30 metre (98 ft)'tan biraz daha büyüktür ama ton balığı veya balina gemisinin için gemi boyu 100 metre (330 ft)'a kadar olabilir. Balık işleme gemisinde gemi limana yanaştığında balık pazara hazır hale getirilebilir ve daha hızlı satılabilir. Özel amaçlı gemiler özel teçhizata sahiptir. Örneğin, trol teknelerinin vinçleri ve kolları, kıç trol teknelerinin arka rampası ve ton balığı teknelerinin hafif kayıkları vardır.

2004 yılında, deniz balıkçılığında 85.800.000 ton (84.400.000 emperyal ton; 94.600.000 küçük ton) balık yakalandı.

Anchoveta, 10.700.000 ton (10.500.000 emperyal ton; 11.800.000 küçük ton) ile tek seferde en çok miktarda balık avlandı. O yıl, denizde avlanan ilk on tür arasında Alaska pollock, Mavi mezgit, Yazılı orkinos, Baltık ringası, Kolyoz, Japon hamsisi, İstavrit, Büyükbaş kılkuyruk ve Sarıkanat orkinos vardı. Somon, karides, ıstakoz, istiridyeler, kalamar ve yengeç gibi diğer türler de ticari olarak avlanır. Modern ticari balıkçılar birçok yöntem kullanır. Bunlardan birisi, gırgır, sahil gırgırları, kaldırma ağları, gırgır ağları gibi ağ ile balık tutmaktır. Bir diğeri dip trol dahil olmak üzere trolle avlanmaktır. Kancalar ve oltalar, uzun oltayla balık tutma ve oltayla balık tutma gibi yöntemlerde kullanılır. Başka bir yöntem de balık tutma tuzağı kullanmaktır.

Titanic Southampton limanından ayrılıyor, 10 Nisan 1912. Zamanının yüksek teknolojili dev transatlantiğinin buzdağı çarpması sonucu batışı denizicilikte yaşanacak regülasyonları beraberinde getirdi.

1. Balıkçı Gemileri

   1. 

      'Wonder of The Seas' kruvaziyer gemisi.

      Avlama gemileri
   2. Ürün işleme gemileri
2. Yolcu ve Taşıt Taşıyan Gemiler
   1. Kruvaziyer gemiler, yüksek hizmet standartları sunan turistik yolcu gemileridir.
   2. Feribotlar, kısa mesafeli yolcu ve araç taşıyabilen gemilerdir.
   3. Ro-Ro, tekerlekli taşıt taşıyan gemilerdir. Uzak mesafe kara yolu taşımacılığını kısaltma adına üretilmiş bir çözüm yöntemidir
   4. Transatlantik, Atlantik okyanusunu aşarak Avrupa ve Amerika arasında sefer yapan gemilerdir.
3. Yük Gemileri
   1. Kuru Yük Gemileri
      • Dökme yük gemisi, maden cevheri, hurda metal, hububat gibi dökme hâlde bulunan yükleri taşıyabilen gemilerdir.
      • Konteyner gemileri, özel olarak imal edilen çeşitli ebatlarda bulunan konteyner adı verilen kasaları taşıyan gemilerdir. Hızlı ve sık sefer yapan gemilerdir.
      • Genel kargo gemileri, paketli hâlde ve düzenli istif edilebilen yükleri taşıyabilen gemilerdir.
      • Soğuk havalı gemiler, yükleri bozulabilecek ürünlerden olan ve bunları soğutucularıyla koruyabilen gemilerdir.
   2. Tankerler, sıvı veya gaz hâlde yük taşıyan gemilerdir. Taşıdıkları yükün türüne göre özel olarak tasarlanıp donatılırlar.
      • Petrol tankerleri, ham petrol taşıyan gemilerdir. Genellikle petrol kuyusu, açık deniz platformu ya da terminallerden yükleme yapıp rafinerilere tahliye yaparlar.
      • Ürün tankerleri, petrol ürünleri taşıyan, rafinerilerden yükleme yapan gemilerdir.
      • Kimyasal tankerler, sıvı hâlde kimyasal ürünler taşıyan gemilerdir.
      • Gaz tankerleri sıvılaştırılmış ya da sıkıştırılmış hâlde gaz taşıyan, özel yükleme-tahliye ve güvenlik sistemleri ile donatılmış, yüksek yatırım maliyeti ve özel işletme şartlarına sahip gemilerdir.
        • LPG Tankerleri: Sıvılaştırılmış petrol gazı taşıyan gemilerdir.
        • LNG Tankerleri: Sıvılaştırılmış doğal gaz taşıyan gemilerdir.

Donanma gemileri

Amerikan uçak gemisi USS Harry S. Truman ve bir ikmal gemisi

Donanma gemileri, şu gemi türlerinden oluşur: su üstü savaş gemileri, denizaltılar ve yardımcı gemiler.

Modern savaş gemileri genellikle yedi ana kategoriye ayrılır: uçak gemileri, kruvazörler, destroyerlar, fırkateynler, korvetler, denizaltılar ve amfibi saldırı gemisileri. Kruvazörler, muhripler, fırkateynler ve korvetler arasındaki ayrımlar kodlanmış değildir; aynı gemi farklı donanmalarda farklı tarif edilebilir. Zırhlı Gemiler İkinci Dünya Savaşı sırasında ve o zamandan beri ara sıra kullanıldı (son savaş gemileri Mart 2006'da ABD Donanma Gemileri Sicilinden kaldırıldı), ancak taşıyıcı kaynaklı uçaklar ve güdümlü füzeler kullanılarak geçersiz hale getirildiler.

Muharebe gemileri

Savunma ve saldırı görevi yapan, ateş gücü olan askeri gemilerdir.

• Kruvazör
• Fırkateyn
• Korvet
• Zırhlı
• Muhrip veya Destroyer
• Uçak gemisi
• Helikopter gemisi
• Denizaltı
• Mayın Dökme Gemisi
• Mayın Tarama Gemisi
• Hücumbot
• Torpidobot

Destek gemileri

Muharebe gemilerine malzeme, personel, vs...destek olan ateş gücü bulunmayan askeri gemilerdir.

• Lojistik destek gemisi
• Çıkartma gemisi

Özel Amaçlı Gemiler

Meteoroloji gemisi MS Polarfront denizde.

Hava gemisi, deniz hava durumu tahmininde kullanılmak üzere yüzey ve üst hava meteorolojik gözlemleri için bir platform olarak okyanus'ta konuşlanmış bir gemiydi. Yüzey hava durumu gözlemleri saatlik olarak alınırdı ve günde dört radyosonda salınımı yapılırdı. Aynı zamanda arama kurtarma operasyonlarına yardımcı olması ve transatlantik uçuşları desteklemesi amaçlanmıştı. Havacılık topluluğu tarafından 1927 gibi erken bir tarihte önerilen hava durumu gemilerinin kurulması II. Dünya Savaşı sırasında o kadar yararlı oldu ki Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) 1948'de 13'ü Amerika Birleşik Devletleri tarafından tedarik edilen küresel bir meteoroloji gemileri ağını kurdu. Bu sayı sonunda dokuza kadar müzakere edildi.

1. Hizmet Gemileri
   • Römorkör
   • Yangın söndürme gemileri
   • Kurtarma gemileri
   • Buzkıran gemiler
   • Hastane gemileri
2. Bilimsel Araştırma Gemileri

Sevk Sistemlerine Göre

1. Rüzgâr gücü kullanan gemiler, yelken yardımı ile ilerleyen gemilerdir. Günümüzde bu tür gemiler ticari taşımacılıktan öte gezinti amaçlı olarak kullanılmaktadır.
2. Buhar gücü kullanan gemiler, pistonlu buhar makinesi ya da buhar türbinleri ile üretilen gücü kullanırlar. Geçmişte kullanılan pistonlu makineler günümüzde pek kullanılmamaktadır. Buhar türbinleri ise yüksek güç ihtiyacı olan büyük tonajlı gemilerde tercih edilmektedir. Gemi adlarının önünde SS (steam ship) takısı ile ayırt edilebilirler.
3. Motor gücü kullanan gemiler, içten yanmalı bir Diesel ya da benzin motoru gibi makine ile sevk edilen gemilerdir. Yakıt olarak genellikle fuel oil, diesel oil ve benzin kullanılır. Gemi adlarının önünde MV (Motor Vessel), MT (Motor Tanker), MY (Motor Yacht) takısı ile ayırt edilebilirler.
4. Gaz türbini kullanan gemiler,
5. Nükleer güç kullanan gemiler, nükleer reaktör tarafından üretilen ısıyı kullanarak buhar türbini çalıştıran gemilerdir. Yüksek maliyet ve güvenlik gereksinimleri sebebi ile askerî gemilerde, denizaltılarda kullanılmaktadır.
6. Elektrik gücü kullanan gemiler, bu gemiler bir türbin ya da motor tarafından tahrik edilen bir alternatörün ürettiği elektrikle beslenen elektrik motoru ile ilerleyen gemilerdir.

Dizayn Özellikleri ve Yapısal Bileşenler

Modern bir yük gemisini oluşturan temel yapısal bileşenler tekne, üst yapıdır. Elektro-mekanik sistemler(ana makine, yardımcı makineler, güverte makineleri, elektronik sistemler), boru ve elektrik devreleri de donatım bileşenleridir.

• Tekne, geminin su ile temas eden ve yüzerliğini sağlayan dış kabuk olarak tanımlanabilir. Teknenin iç kısmı makine dairesi, yük taşınan ambar ya da tankları meydana getiren boşluklar ile ihtiyaç duyulan diğer sıvıların taşındığı tankları meydana getirmektedir.
• Üst yapı, köprüüstü, ofis, kamaralar, gibi yaşam ve yönetim alanalrının bulunduğu yapıdır.
• Makine dairesi, geminin ilerlemesini sağlayan ana makine ve diğer ihtiyaçları sağlayan yardımcı makinelerin bulunduğu kısımdır. Geminin tasarımına göre yeri değişmekle beraber günümüzde modern yük gemilerinde genellikle kıç tarafta bulunmaktadır.
• Boru devreleri, gemide ihtiyaç duyulan sıvı ve gazların iletimini sağlar ve kullanım amacı ile içinden geçen akışkana göre çeşitli malzemelerden imal edilmiştir.

1. Balast Devreleri: Geminin dengesini sağlayan balast tanklarını doldurup boşaltmada kullanılan devrelerdir.
2. Yakıt Devreleri: Ana ve yardımcı makinelerde yakılan yakıtın dolum ve transferini sağlayan devrelerdir.
3. Yağ Devreleri: Ana ve yardımcı makinelerde kullanılan yağın dolum ve transferini sağlayan devrelerdir.
4. Soğutma Suyu Devreleri: Gemi soğutma sistemleri için kullanılan deniz suyu ve tatlı suyun dolaşımında kullanılan devrelerdir.
5. Tatlı Su Devreleri: Kullanılan tatlı suyun iletimini sağlayan devrelerdir.
6. Atık Devreleri: Atık yıkama suları, sintine suları, tuvalet suları, atık yağların iletimi ya da gemi dışı tesislere bertaraf edilmesi için kullanılan devrelerdir.
7. Kargo Devreleri: Tankerlerde yükün yükleme ve tahliyesinde kullanılır.
8. Yangın Devreleri: Yangın söndürme sistemine su taşıyan devrelerdir.

Gövde

Çoğu gemiler yük kapasitesini artırmak için tam gövde şekillidir. Gövdeler genellikle çelikten yapılır, ancak hızlı teknelerde alüminyum ve en küçük hizmet gemilerinde ise fiberglas kullanılabilir. Bir gemi, tek gövdeli, katamaran durumunda iki veya trimaran durumunda üç gövdeli olabilir.

Kabukların birkaç unsuru vardır. Pruva, gövdenin en önde gelen parçasıdır. Birçok gemide yumrubaş bulunur. Gemi omurgası, geminin tüm uzunluğu boyunca uzanan, gövdenin en altındadır. Gövdenin arka kısmı pupa olarak bilinir. Birçok gövdede transom olarak bilinen düz bir sırt bulunur.

Ortak gövde eklentileri, bir geminin yalpalama hareketini bastırmak için tahrik için pervaneleri, yönlendirme için dümenleri ve gemi dengeleyicisi içerir. Olta takımı ve sonar kubbeleri gibi diğer gövde özellikleri, geminin çalışmasıyla ilgili olabilir.

Gemi tahrik sistemleri

Gemiler için tahrik sistemleri üç kategoriye ayrılır: insan tahriki, yelken ve mekanik tahrik. İnsan tahriki, büyük kadırgalarda bile kullanılan kürek çekmeyi içerir. Turbo yelken, rotorlu gemi ve kanatlı yelkenler, yakıt tasarrufu için daha büyük modern gemilerde kullanılmıştır.

Mekanik tahrik sistemi genellikle bir pervaneyi döndüren bir motor, çark veya dalga tahrik kanatçıklarından oluşur. Buhar makinesi ilk olarak bu amaçla kullanılmış, ancak daha hızlı gemilerde yerini çoğunlukla iki zamanlı motor, dört zamanlı motor, dizel motorlar, dıştan takma motorlar ve gaz türbini almıştır. Nükleer deniz tahriki, savaş gemilerini ve buzkıranları itmek için kullanılıyor. Çoğu geminin tek bir pervanesi vardır, ancak bazı büyük gemiler, limanlarda manevra yapmak için enine dört adede kadar itici pervaneye sahip olabilir. Bazı modern gemilerde dizel-elektrik aktarma organları bulunur. Pervane, geminin jeneratörlerinden güç alan bir elektrik motoruyla döndürülür.

Direksiyon sistemleri

Dümenler yeke, manuel tekerlekler veya elektro-hidrolik sistemlerle döndürülebilir. Otomatik pilot sistemleri, mekanik dümenleri navigasyon sistemleriyle birleştirir. Kanallı pervaneler bazen direksiyon için kullanılır. Bazı tahrik sistemleri doğası gereği direksiyon sistemleridir. Örnekler arasında dıştan takma motor, baş itici ve Z-drive bulunur.

Ambarlar, bölmeler ve üst yapı

Daha büyük tekneler ve gemiler genellikle birden fazla güverteye ve bölmeye sahiptir. Yaklaşık 25 fitin üzerindeki yelkenli teknelerde ayrı kabin ve kafalar bulunur. Gemi direği, genellikle antenlerin, seyir ışıklarının, radar transponderlerinin, sis sinyallerinin ve benzer cihazların evi olabilir. Vinçler ve kargo ekipmanları, kargo ve gemi kumanyasını yüklemek ve boşaltmak için kullanılabilir. Filika, can salları ve hayatta kalma kıyafeti gibi güvenlik ekipmanları, acil durumlarda kullanılmak üzere birçok gemide taşınır.

Hidrostatik

Gemiler, yer değiştiren suyun kütlesinin geminin kütlesine eşit olduğu bir seviyede suda yüzer, böylece aşağı doğru yerçekimi kuvveti yukarı doğru kaldırma kuvvetine eşittir. Geminin kütlesi boyunca eşit olarak dağılmışsa, uzunluğu ve kirişi boyunca eşit şekilde yüzer. Bir geminin stabilitesi hem bu hidrostatik anlamda hem de hidrodinamik anlamda dikkate alınır.

Bir teknenin suda ilerlemesine su karşı koyar. Bu direnç birkaç bileşene ayrılabilir, ana bileşenler, akışkanlar dinamiği, suyun gövde üzerindeki sürtünmesi ve dalga oluşturma direncidir. Biyolojik kirlenme'lere karşı boya genellikle buna yardımcı olmak için kullanılır.

Yeterli finansmana sahip büyük projeler için hidrodinamik direnç, bir gövde test havuzunda veya hesaplamalı akışkanlar dinamiği araçları kullanılarak deneysel olarak test edilebilir. Gemiler ayrıca okyanus yüzey dalgalarına ve deniz kabarmalarına, rüzgar ve havanın etkilerine de maruz kalır.

Yaşam döngüsü

Bir gemi kariyeri boyunca birkaç aşamadan geçer. İlki, genellikle gemiyi inşa etmek için yapılan ilk sözleşmedir. Bu, gemi sahipleri, operatörler, tasarımcılar ve tersane arasındaki ilişkilere bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Daha sonra gemi mimarı tarafından tasarım aşaması gerçekleştirilir. Daha sonra gemi bir tersanede inşa edilir. Genel olarak gemi inşaatı, gövde ve yaklaşık 30 metreden (98 ft) daha uzun gemilerde omurganın döşenmesiyle başlar. Bu, havuzda veya kızakta yapılır. İnşaattan sonra gemi denize indirilir ve hizmete girer.

Gemi indirme töreni genellikle önemli bir törendir ve genellikle gemiye resmi olarak isim verildiğinde yapılır.

Gemiler, müze gemisi olarak hizmete, batık ve gemi sökümü'ne kadar çeşitli şekillerde kariyerlerini sonlandırırlar.

Onarım ve dönüşüm

Gemiler, kariyerleri boyunca neredeyse sürekli bakıma tabi tutulur. Ancak çoğu gemi, düzenli aralıklarla kuru havuz gibi özel tesislere sefer yapılmasını gerektirir. Genellikle kuru havuzda yapılan görevler arasında gövde üzerindeki biyolojik oluşumların giderilmesi, gövdeye kum püskürtme (raspalama), yeniden boyanması ve su altındaki ekipmanı korozyondan korumak için kullanılan tutyaların (kurban anot) değiştirilmesi yer alır.

Denizde büyük hasar gören bazı gemiler, tersane gibi büyük onarımlar için donanımlı bir tesiste tamir edilebilir. Gemiler ayrıca yeni bir amaç için dönüştürülebilir. Petrol tankerleri genellikle yüzer üretim depolama ve boşaltma birimlerine dönüştürülür.

Okyanusa giden kargo gemilerinin çoğunun ortalama ömrü 20 ila 30 yıldır. Kontrplak veya cam elyafından yapılmış bir yelkenli, 30 ila 40 yıl arasında dayanabilir. Masif ahşap gemiler çok daha uzun süre dayanabilir, ancak düzenli bakım gerektirir. Özenle bakımı yapılan çelik gövdeli yatların ömrü 100 yılı aşabilir.

Gemiler yaşlandıkça, korozyon, ozmoz ve çürüme gibi kuvvetler gövde gücünü tehlikeye atar ve bir gemi yelken açmak için çok tehlikeli hale gelir. Bu noktada denizde batırılabilir veya gemi sökücüler tarafından hurdaya çıkarılabilir. Gemiler ayrıca dalgakıranlar veya yapay resifler inşa etmek için harcanabilir. Birçok gemi hurdalığa ulaşamıyor ve yangınlarda, çarpışmalarda, karaya oturmada veya denizde batmalarda kayboluyor.

Gemi ölçümleri

Gemiler tam boy, dikmeler arası uzunluk, su hattı boyu, genişlik, fribord, derinlik (açık güvertenin tepesi ile omurganın üstü arasındaki mesafe), su çekimi (iki nokta arasındaki mesafe) ve tonaj açısından ölçülebilir.

Gemileri Tanımlamada Kullanılan Kavramlar

Boyutsal Kavramlar

Gemi boyutları

Tam boy ve Su hattı boyu

• Boy, geminin baş kıç doğrultusundaki mesafedir. L harfi ile sembolize edilir. Tam boy (L_oa), kaimeler arası boy (L_bp), su hattı boyu (L_wl) gibi çeşitli boy tanımları vardır.
• Genişlik, geminin ortasında iskele ve sancak güverte kenarları arasındaki mesafedir. B harfi ile sembolize edilir.
• Derinlik, güverte kenarından tabana kadar olan mesafedir. D veya H harfi ile sembolize edilir.
• Draft veya su çekimi, geminin su altında kalan kısmının derinliği yani üzme hattı ile taban arası mesafe olarak tanımlanabilir. T veya d harfi ile sembolize edilir.
• Fribord, geminin tekne kısmının su üstünde kalan kısmıdır. Derinlik ile draft arasındaki fark fribord değerini verir. f harfi ile sembolize edilir.

D = T + f

• Deplasman hacmi, geminin su altında kalan kısmının hacmidir. Bir diğer ifade ile geminin taşırdığı ya da yer değiştiren su hacmidir. V harfi ile sembolize edilir. Deplasman tonajı ise taşan suyun ağırlığı olarak ifade edilir. Deniz ya da tatlı su ortamına göre değişir. Δ sembolü ile gösterilir.

Δ = V (deplasman hacmi)* γ (suyun özkütlesi)

• Blok katsayısı, geminin narinliğini ifade eden; su altında kalan tekne hacminin, su altında kalan tekneyi içine alan prizmatik hacme orandır. Tekne formu dolgunlaştıkça değer 1'e yaklaşır.

CB= V / (Lwl * Bwl * T)

Bazı gemilerin boyutlarının karşılaştırılması

Kapasite ile ilgili tanımlar

• Deadweight Ton, geminin ağırlık olarak taşıma kapasitesini ifade eder. Bu taşıma kapasitesine yük, yakıt, yağ, su, kumanya, personel dahildir. DWT, dwt gibi sembollerle gösterilir. Genellikle metrik ton cinsinden (MT) ifade edilir.

1 MT = 1000 kg

• Gros Ton, geminin kapalı hacimleri toplamını ifade eder. Adının aksine ağırlık değil hacim ifade eder. GT kısaltması kullanılır.

1 GT = 100 feet küp = 2,83 metreküp

• TEU, İngilizce twenty-foot equivalent unit ifadesinin kısaltması olan, konteyner taşımacılığında boyu 20 feet olan konteyneri belirten ölçü birimidir. Konteyner gemilerinin yük kapasiteleri TEU olarak belirtilir.

Yönler

• Baş ya da pruva geminin ön tarafını;
• Kıç ya da pupa arka tarafını;
• Sancak sağ tarafını;
• İskele sol tarafını;
• Borda yanları,
• Karina alt kısmını belirtir.

Örnek Görseller

• 
  Mısırlıların Akdeniz'de ticaret yapmak amacıyla kullandıkları kürekle yönlendirilen yelkenli gemi
• 
  Romalıların kullandıkları kürekli ve yelkenli gemi
• 
  Yunanların kullandıkları kürekli ve yelkenli gemi
• 
  Belirgin omurgası, geniş sığ gövdesi ve kürek biçimi yekesiyle Viking gemisi, uzun deniz yolculuklarına son derece uygundu
• 
  Lord Horatio Nelson'un amiral gemisi HMS Victory
• 
  İlk olarak Hollandalılar tarafından tasarımı yapılan çift direkli gezi yatı
• 
  Üç direkli kliper türü gemi olan USS Constitution
• 
  James E. Buttersworth'un çizimiyle, kliper türü gemi olan Flying Cloud
• 
  Robert Fulton'un Clermont isimli yandan çarklı buharlı gemisi
• 
  Isambard Kingdom Brunel'in SS Great Britain isimli gemisi
• 
  Isambard Kingdom Brunel'in Great Eastern isimli gemisi
• 
  Bir kruvaziyer gemi MSC Orchestra
• 
  Buhar makineli bir gemi olan, dünyaca ünlü RMS Titanic
• 
  Yolcu gemisi Nautica İstanbul limanında
• 
  SS United States isimli gemi
• 
  RMS Queen Mary isimli gemi ile Rus Foxtrot sınıfı denizaltısı Long Beach, Kaliforniya'da hotel olarak hizmet vermektedir
• 
  Konteyner gemisi, konteyner taşımada kullanılan bir gemi türüdür
• 
  Supertanker AbQaiq isimli gemi, ham petrol taşımada kullanılmaktadır
• 
  RO-RO, özellikle taşıt araçlarını taşımada kullanılan bir gemi türüdür
• 
  İlk ticari hoverkraft olan SRN-4
• 
  PHM-4 isimli hidrofil

Ayrıca bakınız

• Gemi inşaatı ve gemi makineleri mühendisliği
• Gemi inşaatı ve deniz mühendisliği
• Deniz teknolojisi mühendisliği
• Gemi türleri listesi
• Gövde (su taşıtı)
• Çapa (denizcilik)
• Petrol sızıntısı
• Gemi geometrisi
• Batmazlık
• Arşimet
• Arşimet prensibi
• Su taşıtı
• Gemi makineleri
• Özkütle