Mga kuwentong Jataka
Ang mga kuwentong Jataka ay isang malaking kalipunan ng panitikan na katutubong sa India tungkol sa mga nakaraang kapanganakan ni Gautama Buddha sa parehong anyo ng tao at hayop. Ang hinaharap na Buddha ay maaaring lumitaw bilang isang hari, isang itinaboy, isang diyos, isang elepante—ngunit, sa anumang anyo, siya ay nagpapakita ng ilang kabutihan na sa gayon ay itinuturo ng kuwento.[1] Kadalasan, ang mga kuwentong Jātaka ay may kasamang malawak na hanay ng mga tauhan na nakikipag-ugnayan at napasok sa iba't ibang uri ng problema - kung saan ang tauhan na Buddha ay namagitan upang malutas ang lahat ng mga problema at magdulot ng isang masayang pagwawakas.
Sa Budismong Theravada, ang mga Jātaka ay isang tekstong pagkakahati ng Kanon ng Pali, kasama sa Khuddaka Nikaya ng Sutta Pitaka. Ang terminong Jātaka ay maaari ding tumukoy sa isang tradisyonal na komentaryo sa aklat na ito. Ang mga kuwento ay napetsahan sa pagitan ng 300 BC at 400 AD.[2]
Kinuha ng mga sekta ng Mahāsāṃghika Caitika mula sa rehiyon ng Āndhra ang mga Jātaka bilang kanonikal na panitikan at kilalang tinanggihan ang ilan sa mga Theravāda Jātaka na napetsahan noong nakalipas na panahon ni Haring Ashoka.[3] Inangkin ng mga Caitika na ang kanilang sariling mga Jātaka ay kumakatawan sa orihinal na koleksiyon bago nahati ang tradisyong Budismo sa iba't ibang mga inapo.[4]
Ayon kay A. K. Warder, ang mga Jātaka ay ang mga pasimula sa iba't ibang maalamat na talambuhay ng Buddha, na binubuo sa mga susunod na petsa.[5] Bagaman maraming mga Jātaka ang isinulat mula sa isang maagang panahon, na naglalarawan sa mga nakaraang buhay ng Buddha, napakakaunting biograpikong materyal tungkol sa sariling buhay ni Gautama ang naitala.[5]
Ang Jātaka-Mālā ng Arya Śura sa Sanskrito ay nagbibigay ng 34 na kwentong Jātaka.[6] Sa mga Kuwebang Ajanta, ang mga eksena sa Jātaka ay may nakasulat na mga panipi mula sa Arya Shura,[7] na may script na maaring ipetsa hanggang sa ikaanim na siglo. Naisalin na ito sa Tsino noong 434 CE. Ang Borobudur ay naglalaman ng mga paglalarawan ng lahat ng 34 na Jataka mula sa Jataka Mala.[8]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ "Jataka". Encyclopædia Britannica. Nakuha noong 2011-12-04.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Archived copy". www.pitt.edu. Inarkibo mula sa orihinal noong 5 Oktubre 2019. Nakuha noong 11 Enero 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Sujato, Bhante (2012), Sects & Sectarianism: The Origins of Buddhist Schools, Santipada, p. 51, ISBN 9781921842085
{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Warder, A.K. Indian Buddhism. 2000. pp. 286-287
- ↑ 5.0 5.1 Warder, A.K. Indian Buddhism. 2000. pp. 332-333
- ↑ Kern, Hendrik (1943) THE JATAKA-MALA. Harvard University Press
- ↑ Literary History of Sanskrit Buddhism: From Winternitz, Sylvain Levi, Huber, By Gushtaspshah K. Nariman, Moriz Winternitz, Sylvain Lévi, Edouard Huber, Motilal Banarsidass Publ., 1972 p. 44
- ↑ Jataka/Avadana Stories — Table of Contents "Archived copy". Inarkibo mula sa orihinal noong 2005-12-22. Nakuha noong 2005-12-22.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) CS1 maint: date auto-translated (link)