Alemanyang Nazi

Ang Alemanyang Nazi (Aleman: Nazideutschland), kilala rin bilang Ikatlong Reich (Aleman: Drittes Reich) ngunit opisyal na tinawag na Alemang Reich (Aleman: Deutsches Reich), mula 1933 hanggang 1943 at Dakilang Alemang Reich (Aleman: Großdeutsches Reich), mula 26 Hunyo 1943, pasulong ang pangalawang karaniwang ginagamit upang tukuyin ang Alemanya mula 1933 hanggang 1945 nang ito ay isang totalitaryan na diktadurya na pinamunuan ni Adolf Hitler at ng kanyang Partidong Nazi.

Imperyong Aleman (1933–1943) Deutsches Reich (Aleman) Dakilang Imperyong Aleman (1943–1945) Großdeutsches Reich (Aleman)
1933–1945
Watawat ng Alemanyang Nazi Watawat ng Alemanyang Nazi Watawat Eskudo
Salawikain: Ein Volk, Ein Reich, Ein Führer "Isang Bayan, Isang Imperyo, Isang Pinuno"
Awitin: Das Lied der Deutschen "Ang Awitin ng mga Aleman" Horst-Wessel-Lied "Kanta ng Horst Wessel"
Pinakamalawak na teritoryong sinaklaw ng Alemanyang Nazi noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig.       German Reich       Civilian-administered occupied territories       administrasyong militar
Kabisera at pinakamalaking lungsod	Berlin 52°30′40″N 13°22′47″E
Wikang opisyal	Aleman
Katawagan	Aleman
Pamahalaan	Unitaryong Nazi one-party fascist state under a totalitarian diktadura
Head of state
• 1933–1934	Paul von Hindenburg
• 1934–1945	Adolf Hitler
• 1945	Karl Dönitz
Chancellor
• 1933–1945	Adolf Hitler
• 1945	Joseph Goebbels
• 1945	Lutz von Krosigk
Lehislatura	Reichstag
• Upper house	Reichsrat (dissolved 1934)
Panahon	Interwar • World War II
• Seizure of power	30 January 1933
• Enabling Act	23 March 1933
• Nuremberg Laws	15 September 1935
• Anschluss	12 March 1938
• Invasion of Poland	1 September 1939
• Death of Hitler	30 April 1945
• Fall of Berlin	2 May 1945
• Surrender	8 May 1945
• Berlin Declaration	5 June 1945
Lawak
1939	633,786 km2 (244,706 mi kuw)
1940	823,505 km2 (317,957 mi kuw)
Populasyon
• 1939	79,375,281
• 1940	109,518,183
Salapi	Reichsmark (ℛℳ)
Pinalitan Pumalit Weimar Republic Federal State of Austria East Germany West Germany Austria

Nakipagkasundo sila sa Unyong Sobyet na tutulungan nito ang Alemanya kung sakaling makipagdigma sila. Hinati din nila sa dalawa ang Polonya na itinatadhana ng kasunduan. Ngunit nawalan ito ng bisa nang salakayin ng Alemanya ang Unyong Sobyet na tinatawag na Operasyong Barbarossa.

Ang Alemanyang Nazi ay nagsimula ng manalo ang partidong Nazi sa Alemanya at naging Kansilyer ng Alemanya si Adolf Hitler. Nang mamatay si Pangulong Hidenburg, siya ang pumalit bilang pangulo. Bago pa man mamuno si Hitler bilang pangulo, sinakop niya na ang Austria, Tsekoslobakya at iba pang katabing bansa. Nagpasya silang humiwalay sa Liga ng mga Bansa. Noong 23 Agosto 1939, lumagda sila ng kasunduan ng Unyong Sobyet, kabilang dito ang hahatiin nila ang Polonya kung sakaling lulusubin ito ng Alemanya at tutulungan ng Unyong Sobyet ang Alemanya kung sakaling makipagdigma ito. 1 Setyembre 1939 nang salakayin ng Alemanya ang Polonya pakanluran, at sinalakay naman ng Unyong Sobyet ang Polonya pasilangan. Nang tumangging alisin ni Hitler ang kanyang sandatahan sa Polonya, nagpahayag ng pakikidigma ang Pransiya at Britanya. Sa tagsibol ng 1940, nilusob ng pwersa ng Alemanya ang Denmark, Norway, Belgium at Netherlands. Isinunod naman ang Pransiya. Nang matalo ang Pransiya ang mga sundalo ng kapangyarihang Alyado ay ipinalipat sa Dunkirk. Nang bumagsak ang Pransiya, hinati ito sa dalawa. Ang hilagang Pransiya ay sakop ng Alemanya, at ang kolaboreytor ng Alemanya, ang kanlurang Pransiya na mas kilala bilang Vichy France.

Noong Agosto hanggang Oktubre ng 1940, nilusob ng Luftwaffe (hukbong panghimpapawid ng Alemanya) ang mga lungsod ng Inglatera ngunit hindi matalo ang RAF (Royal Air Force) o hukbong panghimpapawid ng Britanya kaya't hindi masakop ng Alemanya ang Britanya. Sa Hlagang Aprika, Ang pwersa ng Italya ay umurong sa Ehipto, kung saan nakaistasyon ang pwersa nito. Natalo sila ngunit napaatras ng pwersa ng Alemanya sa hangganan ng Ehipto. Dahil sa kanyang pagkapanalo, sinalakay nito ang dating kakampi niya, ang Unyong Sobyet, nang ilunsad nito ang Operasyong Barbarossa. Mahigit kilometro na lang ang distansiya nila sa Moscow, ang kapitolyo ng Unyong Sobyet ngunit napaatras sila ng matinding taglamig. Muli silang sumalakay sa isang rehiyon at tinangkang sakupin ang Stalingrad, ngunit hindi masakop ang Stalingrad dahil sa opensiba ng mga Ruso sa ilalim ni Heneral Zhukov, at napaatras nila ang pwersa ng Alemanya. Sa hilagang Aprika ang pagsakop ng Morocco at Algeria ng kapangyarihang Alyado ang nagwakas ng ambisyon ng Alemanya sa Hilagang Aprika. Sa Europa, napaatras muli ng pwersa ng mga Ruso ang pwersa ng Alemanya sa hangganan ng Polonya. Sa ilalim ng pamumuno ni Heneral Dwight Eisenhower, inilunsad nila ang Operasyong Overlord. Napalaya nila ang Paris at patuloy na umuurong ang pwersa ng mga Ruso patungo sa kanluran. Inilunsad na ng Alemanya ang huling opensiba nila sa kanluran, ang labanan sa Bulge ngunit dahil sa paurong ang mga Ruso sa kanluran, nabigo ito. Habang nasa taguan si Hitler kasama ang asawa niya, si Eva Braun, nagpakamatay siya at naging dahilan ito upang sumuko ang Alemanyang Nazi.

Tingnan din

• Horst-Wessel-Lied