Wikipedia

Anatoli Karpov

(Përcjellë nga Anatoly Karpov)

Anatoli Jevgenjeviç Karpov (Rusisht: Анато́лий Евге́ньевич Ка́рпов, Anatolij Evgen'evič Karpov; i lindur më 23 maj të vitit 1951) është mjeshtri i madh Rus i shahut me famë botërore, ish - Kampion i Botës dhe politikan. Ai ishte kampioni i 12-të i botës së shahut nga viti 1975 deri në vitin 1985, tre herë kampion botëror FIDE (1993, 1996, 1998), dy herë kampion botëror në shah si anëtar i ekipit të BRSS (1985, 1989) dhe gjashtë herë fitues i Olimpiadave të Shahut si anëtar i ekipit të BRSS (1972 , 1974, 1980, 1982, 1986, 1988). Shoqata Ndërkombëtare e Shtypit të Shahut i dha atij nëntë Oskar Shahu (1973–77, 1979, 1980, 1981, 1984).

Anatoli Karpov
Karpov më 2017
Emri i plotëAnatoly Yevgenyevich Karpov
ShtetiSoviet Union Bashkimi Sovjetik (deri më 1992)
Rusia Rusia (që nga viti 1992)
Lindi më23 maj 1951
Zlatoust, RSFS Rusia, Bashkimi Sovjetik
TitulliMjeshtër i madh (1970)
Kampion Bote1975–1985 (e padiskutueshme)
1993–1999 (FIDE)
Vlerësimi FIDE2617 (shkurt 2024)
Vlerësimi më i lartë2780 (korrik 1994)
Renditja më e lartëNr. 1 (janar 1976)

Sukseset e turneut të shahut të Karpovit përfshijnë mbi 160 përfundime në vendin e parë.[1] Ai kishte një vlerësim maksimal Elo prej 2780, dhe 102 muajt e tij të plotë në numrin një në botë janë të katërt më të gjatë të të gjitha kohërave, pas Magnus Carlsen, Garry Kasparov, dhe Emanuel Lasker.

Karpov është gjithashtu anëtar i zgjedhur i Dumës Shtetërore në Rusi. Që nga viti 2006, ai ka kryesuar Komisionin për Sigurinë Ekologjike dhe Mbrojtjen e Mjedisit të Dhomës Qytetare të Federatës Ruse, dhe që nga viti 2007 është anëtar i Këshillit Publik pranë Ministrisë së Mbrojtjes.[2]

Jeta e hershme

Redakto

Karpov lindi në një familje ruse më 23 maj 1951,[3][4] në Zlatoust, në rajonin Urals të ish-Bashkimit Sovjetik, dhe mësoi të luante shah në moshën katër vjeçare.[5] Ngritja e tij e hershme në shah ishte e shpejtë, pasi ai u bë kandidat për mjeshtër që në moshën 11-vjeçare. Në moshën 12-vjeçare, ai u pranua në shkollën prestigjioze të shahut të Mikhail Botvinnik, megjithëse Botvinnik bëri vërejtjen e mëposhtme për Karpov të ri: "Djali nuk e ka idenë për shahun dhe nuk ka fare të ardhme për të në këtë profesion”.[6]

Karpov pranoi se kuptimi i tij i teorisë së shahut ishte shumë i ngatërruar në atë kohë, dhe më vonë shkroi se detyrat e shtëpisë që i kishte caktuar Botvinnik e ndihmuan shumë, pasi kërkonin që ai të konsultohej me libra shahu dhe të punonte me zell.[7] Karpov u përmirësua aq shpejt nën tutelën e Botvinnik, saqë u bë mjeshtri më i ri sovjetik në histori në moshën pesëmbëdhjetëvjeçare në vitin 1966; kjo lidhi rekordin e vendosur nga Boris Spassky në vitin 1952.[8][9]

Karriera

Redakto

Mjeshtër i Ri

Redakto
 
Karpov më 1967

Karpov përfundoi i pari në turneun e tij të parë ndërkombëtar, në Třinec, disa muaj më vonë, përpara Viktor Kupreichik. Në vitin 1967, ai fitoi turneun vjetor të Niemeyer në Groningen.[10][11] Karpov fitoi një medalje të artë për përsosmëri akademike në shkollën e mesme dhe hyri në Universitetin Shtetëror të Moskës më 1968 për të studiuar matematikë. Ai më vonë u transferua në Universitetin Shtetëror të Leningradit, ku përfundimisht u diplomua nga atje në ekonomi. Një arsye për transferimin ishte të ishte më afër trajnerit të tij, mjeshtrit të madh Semyon Furman, i cili jetonte në Leningrad. Në shkrimet e tij, Karpov vlerëson Furman si një ndikim të madh në zhvillimin e tij si një lojtar i klasit botëror.[12]

Në vitin 1969, Karpov u bë lojtari i parë sovjetik që nga Spassky (1955) që fitoi Kampionatin Botëror të Juniorëve, duke shënuar një të pamposhtur 10/11 në grupin A final në Stokholm.[13] Kjo fitore i dha atij titullin Mjeshtër Ndërkombëtar.[14] Në vitin 1970, Karpov u lidh për vendet e katërt dhe të pestë me Pal Benkon në një turne ndërkombëtar në Karakas, Venezuelë,[15] dhe fitoi titullin e mjeshtër i madh ndërkombëtar.[16] FIDE i dha atij titullin gjatë kongresit të saj të 41-të, të mbajtur gjatë Olimpiadës së Shahut në Siegen, Gjermania Perëndimore në shtator 1970.[17]

Mjeshtër i madh

Redakto

Karpov fitoi turneun Alekhine Memorial më 1971 në Moskë (së bashku me Leonid Stein), përpara një fushe të mbushur me yje, për fitoren e tij të parë të rëndësishme për të rriturit.[18] Vlerësimi i tij Elo u shkatërrua nga 2540 më 1971 në 2660 më 1973,[19] gjatë së cilës ai ndau vendin e dytë në Kampionatin Sovjetik të vitit 1973, një pikë pas Spassky,[20] dhe u kualifikua për Interzonalin e Leningradit.[21]

Stili i lojës

Redakto

Stili i lojës "boa shtrënguese"[22][23] i Karpov është mjaft pozicional, duke marrë rreziqe minimale, por duke reaguar pa mëshirë ndaj gabimit më të vogël të kundërshtarit të tij. Si rezultat, ai shpesh krahasohet me José Raúl Capablanca, kampioni i tretë i botës.[24] Vetë Karpov e përshkruan stilin e tij si më poshtë:

Le të themi se loja mund të vazhdojë në dy mënyra: njëra prej tyre është një goditje e bukur taktike që krijon variacione që nuk i nënshtrohen llogaritjeve të sakta; tjetra është presioni i qartë pozicional që të çon në një finale me shanse mikroskopike për fitore... Do të zgjidhja [këtë të fundit] pa e menduar dy herë. Nëse kundërshtari ofron lojë të mprehtë, unë nuk e kundërshtoj; por në raste të tilla marr më pak kënaqësi, edhe nëse fitoj, sesa nga një lojë e zhvilluar sipas të gjitha rregullave të strategjisë me logjikën e saj të pamëshirshme.[25]

Lojëra të shquara

Redakto

Librat

Redakto

Karpov ka qenë autor ose bashkëautor i disa librave, shumica e të cilëve janë përkthyer në anglisht.

  • Karpov, A.E. Ninth vertical. 1978. Moscow: Molodaya Gvardia.
  • Karpov, Anatoly; Roshal, Alexander (1979). Chess Is My Life. Pergamon Press. ISBN 0-0802-3119-5.
  • Karpov, Anatoly (1988). The Open Game in Action. Batsford. ISBN 978-0713460964.
  • Karpov, Anatoly (1988). The Semi-Open Game in Action. Collier. ISBN 978-0020218012.
  • Karpov, Anatoly (1990). The Closed Openings in Action. Collier/MacMillan. ISBN 978-0020339854.
  • Karpov, Anatoly (1990). The Semi-Closed Openings in Action. Collier/MacMillan. ISBN 978-0020218050.
  • Karpov, Anatoly (1990). Karpov on Karpov: Memoirs of a chess world champion. Liberty Publishing. ISBN 0-689-12060-5. (also a 1992 Simon & Schuster edition)
  • Karpov, Anatoly (1992). Beating the Grünfeld. Batsford. ISBN 978-0-7134-6468-9.
  • Karpov, Anatoly (2006). Caro-Kann Defence: Advance Variation and Gambit System. Batsford. ISBN 0-7134-9010-1.
  • Karpov, Anatoly (2007). My Best Games. Edition Olms. ISBN 978-3-2830-1002-7.
  • Karpov, Anatoly; Henley, Ron (2007). Elista Diaries: Karpov–Kamsky, Karpov–Anand, Anand Mexico City 2007 World Chess Championship Matches. Batsford. ISBN 978-0-923891-97-8.
  • Karpov, Anatoly (2007). How To Play The English Opening. Batsford. ISBN 978-0-7134-9065-7.

Referime

Redakto
  1. ^ van Reem, Eric (11 gusht 2005). "Karpov, Kortchnoi win Unzicker Gala" (në anglisht). ChessBase. Marrë më 2 korrik 2009. In his 1994 book My Best Games, Karpov says he played some 200 tournaments and matches, and won more than 100.
  2. ^ "Anatoly Karpov elected as Deputy Secretary General of the Assembly". Official site of the Eurasian Peoples' Assembly (në anglishte amerikane). 8 shkurt 2021. Marrë më 24 shkurt 2022.
  3. ^ How Karpov Wins, p. xiii
  4. ^ Deep Blue: An Artificial Intelligence Milestonebats, p. 44
  5. ^ Keene, Raymond (tetor 1978). "Anatoly Karpov". Chess Life & Review (në anglisht). Vëll. XXIII no. 10. fq. 539.
  6. ^ Arrabal, Fernando (1 mars 1992). "Getting It Off His Chess". The New York Times (në anglisht). Marrë më 15 shkurt 2021.
  7. ^ Karpov, A. (1992). Karpov on Karpov: A Memoirs of a Chess World Champion (në anglisht). Atheneum. ISBN 0-689-12060-5.
  8. ^ Editorial Staff (15 prill 2022). "Boris Spassky - The Russian Chess Grandmaster Legend - Chess Player Profile". The Chess Journal (në anglishte amerikane). Marrë më 4 gusht 2022.
  9. ^ "ANATOLY KARPOV". Федерация шахмат России (në anglisht). Marrë më 4 gusht 2022.
  10. ^ "Junior Meet". Chess Review (në anglisht). Vëll. 36 no. 4. prill 1968. fq. 99. The Niemeyer International Junior Tournament in Groningen, Holland, went to Karpov of the Soviet Union with 5½–1½, half a point ahead of Jocha of Hungary.
  11. ^ "EU-ch U18 f-A 6768 1967". 365Chess.com (në anglisht). Marrë më 20 tetor 2013.
  12. ^ Arrabal, Fernando (1 mars 1992). "Getting It Off His Chess". The NY Times (në anglisht). Marrë më 16 nëntor 2022.
  13. ^ "Wch U20 fin-A" (në anglisht). 365Chess.com. Marrë më 20 tetor 2013.
  14. ^ Trifunovich, Petar (tetor 1969). "Tenth Junior World Championship. Stockholm, August 10 – 29, 1969". Chess Review (në anglisht). Vëll. 37 no. 10. fq. 315.
  15. ^ "Caracas 1970". 365Chess.com (në anglisht). Marrë më 20 tetor 2013.
  16. ^ Kavalek, Lubosh (shtator 1970). "Don't Walk – Run". Chess Life & Review (në anglisht). Vëll. XXV no. 9. fq. 483. Anatoli Karpov is a new International Grandmaster. Playing "waiting chess" he just made the grandmaster norm.
  17. ^ Cramer, Fred (janar 1971). "FIDE'S 41st -and Greatest -Congress". Chess Life & Review (në anglisht). Vëll. XXVI no. 1. fq. 24. The Congress awarded IGM titles to Anatoly Karpov and Buchuti Gurgenldze of the USSR and to Walter Browne of Australia.
  18. ^ Alekhine mem 1971 www.365chess.com
  19. ^ FIDE rating history: Karpov, Anatoly
  20. ^ 41st Soviet Chess Championship, Moscow 1973 www.olimpbase.org
  21. ^ Leningrad Interzonal 1973 www.365chess.com
  22. ^ Byrne, Robert (17 shtator 1980). "Chess:; Revengeful Karpov Presses Like a Cool Boa Constrictor Unsuspected Strength Shown". The New York Times (në anglisht). Marrë më 15 shkurt 2021.
  23. ^ Goodman, David (19 dhjetor 1987). "Karpov A Master Of Willpower, Squeeze Play With AM-World Chess". AP News (në anglisht). Marrë më 15 shkurt 2021.
  24. ^ "Keres Annotates... Two Karpov Wins". Chess Life & Review (në anglisht). Vëll. XXVIII no. 1. janar 1973. fq. 8. His general style of play is rather calm, centered on positional considerations and somehow recalling Capablanca's attitudes towards the game.
  25. ^ Hooper, David; Whyld, Kenneth (1996). The Oxford Companion to Chess (në anglisht). Oxford: Oxford University Press. fq. 192. ISBN 0192800493. Marrë më 26 shtator 2016.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Anatoli_Karpov&oldid=2717530"