Papers by Ergün Acar
No.: 217 06680 Kavaklıdere / ANKARA Telefon: +90 (312) 457 52 00 Belgegeçer: +90 (312) 468 07 83 ... more No.: 217 06680 Kavaklıdere / ANKARA Telefon: +90 (312) 457 52 00 Belgegeçer: +90 (312) 468 07 83 Genel ağ: http://tdk.gov.tr * ©5846 sayılı Yasa'ya göre eserin bütün yayın, çeviri ve alıntı hakları Türk Dil Kurumuna aittir.
Samsun-Türkiye/ Turkey Öz Kastamonu ve yöresi ağızları Türkiye Türkçesi Ağızlarının Batı grubunda... more Samsun-Türkiye/ Turkey Öz Kastamonu ve yöresi ağızları Türkiye Türkçesi Ağızlarının Batı grubunda yer almaktadır. Kendi içinde ses, şekil ve cümle özellikleri bakımından beş ağız yöresine ayırdığımız Kastamonu ağızları zengin bir zarf-fiil yapısı barındırır. Zarf-fiiller, cümlede fiillerin zarf olarak kullanımlarını sağlayan ve içinde pek çok işlevi barındıran dil yapılarıdır. Türkçede zarf-fiiller eski dönemlerden günümüze yapıca pek çok değişikliğe uğramıştır. Bu yapılar işlev olarak bazen yeni özellikler kazanırken bazen de mevcut işlev özelliklerini kaybetmiştir. Kastamonu ağızlarında; pekiştirme, belirtme, sınırlandırma, derecelendirme, küçültme gibi pek çok işlev özelliğine sahip ek ve edatlar zarf-fiilleri genişletmiş ve anlam kabiliyetini geliştirmiştir. Çalışmamızda Kastamonu ağızlarında görülen zarf-fiilleri asıl zarffiiller ve birleşik zarf-fiiller olmak üzere ikiye ayırdık. Asıl zarf-fiileri genişlemiş ve farklı fonetik biçimler olarak örnekler üzerinden açıklamaya çalışırken birleşik zarf-fiilleri ise oluşumlarına göre iki grupta topladık. Bunlar; isim-fiil ve sıfat-fiil eklerinin yaklaşma, bulunma, ayrılma, vasıta, eşitlik gibi hâl ekleriyle genişleyip kullanılmasıyla oluşan birleşik zarf-fiiller ve bağlama edatlarının çekimli bir fiille birlikte kullanılmasıyla oluşan birleşik zarf-fiillerdir. Ayrıca Kastamonu ve yöresi ağızlarında tespit etmiş olduğumuz zarf-fiillerin oluşum biçimlerini ve bünyesinde barındırdığı ses olaylarını verdik. Varsa anlatılan şeklin farklı biçimlerini gösterdik. 78 zarf-fiil yapısını şekil ve işlev özellikleri bakımından ele aldık.
Sinop ve Yöresi Ağızlarında Şahıs Ekleri, 2022
Sinop ve yöresi ağızları Türkiye Türkçesi ağızlarının Batı grubunda yer almaktadır. Çalışmamızda ... more Sinop ve yöresi ağızları Türkiye Türkçesi ağızlarının Batı grubunda yer almaktadır. Çalışmamızda Sinop ve yöresi ağızlarının şahıs ekleri üzerinde durulacaktır. Şahıs ekleri, çekimli fiillerde oluş ve kılışın kim tarafından gerçekleştirildiğini gösteren eklerdir. Teklik ve çokluk olmak üzere altı şahısta çekimlenen bu ekler, Türkçede köken bakımından zamir, iyelik ve emir olmak üzere üçe ayrılır. Zamir kökenli şahıs ekleri (I. tip şahıs ekleri) şimdiki zaman, gelecek zaman, geniş zaman, duyulan geçmiş zaman, istek ve gereklilik kipleriyle; iyelik kökenli şahıs ekleri (II. tip şahıs ekleri) görülen geçmiş zaman ve şart kipleriyle; emir kökenli şahıs ekleri (III. tip şahıs ekleri) ise her şahsı ayrı emir kipleriyle çekimlenir. Anadolu ağızlarında ise durum bundan farklıdır. Ağızlarda zamir ve iyelik kökenli şahıs ekleri birbiriyle karışma ve bulaşma gibi yollarla ikili şekiller alabilmektedir. Çalışmamızda Sinop ağızlarında öne çıkan bu ikili kullanımların yanı sıra, arkaik biçimler, ses değişimleri, genişleme ve bulaşma gibi öne çıkan özellikleri ele aldık.
Sinop'ta Halk Hekimliği ve Halk Dilinde Sağlık Deyişleri, 2021
Halk hekimliği, mitolojik devirlerden beri kimi zaman hastalıklardan korunmak kimi zaman da arınm... more Halk hekimliği, mitolojik devirlerden beri kimi zaman hastalıklardan korunmak kimi zaman da arınmak maksadıyla uygulanan; günümüzde ise tedaviye ulaşmada güçlük çekilen ya da modern tıbbın çare olamadığı, yetersiz kaldığı durumlarda hastalıkları tanılama ve sağaltma amacı ile yer yer ampirik, rasyonel veya büyüsel-dinsel geleneksel işlemler bütünü olarak tanımlanabilir. Anadolu'nun pek çok yerinde olduğu gibi Sinop ve yöresinde de halk hekimliği oldukça yaygındır. Çalışmamızda Sinop'taki halk hekimliği uygulamaları ele alınmış ve alan araştırması yöntemi ile elde edilen bilgiler ışığında yöre halkının başvurduğu tedavi yöntemleri ortaya konmuştur. Sinop'ta ocaklı, ocakçı, izinli, oğmacı, sınıkçı, şah garı, şıh garı, gorucu (koruyucu) gibi adlar verilen hekimlerce; büyüsel sözlerle, transla, parpulamayla, bitkilerden yapılan emlerle, hayvan ve maden kökenli emlerle,
Journal of Turkish Studies, 2019
Özet Herhangi bir dilde yazılmış bir edebî metin, belli bir duygu durumunda içerdiği dil gösterge... more Özet Herhangi bir dilde yazılmış bir edebî metin, belli bir duygu durumunda içerdiği dil göstergeleri açısından incelendiğinde bize o dilin özellikleri hakkında değerli bilgiler verecektir. Dil ve duygu dünyası arasındaki ilişkiden hareketle sanatsal metinleri okuma ve algılayış şeklimize de yeni bir boyut katmak gerekir. Edebi metinlere ruh dünyasının derinliklerine inerek yorum katmak istediğimizde sorulması gereken şudur: Belli bir duygu durumunu ifade etmek isteyen şairin/yazarın kullandığı dil göstergeleri ortaklık gösterir mi? Eğer bir ortaklık söz konusuysa bunun sebebi nedir? Bu dil kullanımları bilinçli mi yoksa içgüdüsel midir? Bir şair ya da yazar birtakım dil göstergelerini seçtiği zaman bunları metinde kullanarak okuyucuda belirgin şekilde duygu değişikliği yaratabilir mi?Son yıllarda yazarlar ve şairler hakkında derinlemesine incelemeler yapılarak oluşturulan otobiyografik çalışmalar yaygınlaşmıştır. Bu çalışmalar doğrultusunda Sosyoloji ve Psikoloji biliminin verilerinden de faydalanarak yeni okumalar geliştirilmiştir. Bu doğrultuda edebî eserler daha bilimsel açıdan yeniden yorumlanmaktadır. Şiir dili genellikle eğretilemeler içerir ve çoğunlukla şiirler bu açıdan incelenir. Bu yazının amacı Attilâ İlhan'ın şiirlerinde kullandığı dil göstergelerine, eğretileme içerisinde olmasa da, farklı bir açıdan (belli bir duygu ifade etmesi açısından) bakmak ve yorumlamaktır. Attila İlhan'ın şiirlerinde " çökkünlük " duygu durumunu ifade eden dil göstergeleri, bağlamları ve sıklıkları açısından incelenmiş ve yorumlanmıştır. Abstract A literary text written in any language, will give us valuable information related to the language's characteristic, when studied in terms of linguistic representamens it contained at a certain sensation state. Starting with the relationship between language and sensations it is also necessary to add a new dimension to the way of our reading and perception of the artistic texts. These questions below are the questions that should be asked when we want to go down to the depth of the spiritual world and include our interpretation to the literary texts. Do the linguistic representamens that a poet/ author used wanting to express a certain sensation state represent any
Kastamonu, Bati Karadeniz Bolgesinde yer alan daglik ve bitki ortusu zengin bir ilimizdir. Bolgen... more Kastamonu, Bati Karadeniz Bolgesinde yer alan daglik ve bitki ortusu zengin bir ilimizdir. Bolgenin iklim sartlari cesitli mantarlarin yetismesine olanak saglamaktadir. Calismamizda bu mantarlara verilen adlar uzerinde durulacaktir. Agizlarda gecen bitki, hayvan, yer adlari, lakaplar vs. gibi kavramlar halkin ad vermedeki temel hareket noktasinin belirlenmesi bakimindan buyuk onem tasir. Renkler, insan ve hayvan uzuvlari, sayilar, arac-gerecler hangi sebeple adlandirmada kullanildigi ya da ad vermedeki onceligi bize adlandirmalara etki eden verileri gosterecektir. Bunlarin sosyolojik, psikolojik, ekonomik yapilarinin ortaya cikarilmasiyla mantara bu adi verenlerin hayattaki oncelikleri, yasam tarzlari, hayata bakis acilari ortaya cikacaktir. Boylelikle elde edilen veriler bize Turkcenin ad verme sistematiginin belirlenmesi ve kurulmasi icin yardimci olacaktir. Kastamonu'da 26 mantar turu icin tarafimizca 263 adet mantar adi tespit edilmistir. Bu mantarlar ad bilimsel yaklasimla ...
Dil ile onu yazili ve sozlu olarak kullanan toplumun hayati ve dusunce sistemi arasinda dogrudan ... more Dil ile onu yazili ve sozlu olarak kullanan toplumun hayati ve dusunce sistemi arasinda dogrudan bir iliski oldugu bilinen bir gercektir. Milletlerin sosyal hayati ve dusunce sistemi birbiriyle paralel olarak ilerleyen iki kavram olarak gorunmektedir. Dil ve zihnin iliskisinden yola cikarak, kelimelerin beyinde olusumu arastirmacilar tarafindan incelenmistir. Dilin mental sureci farkli asamalardan meydana gelmektedir. Bu surecin ilk asamasi algilamadir. Insan cevresindeki olaylari duyulariyla algilayarak beyne gonderir. Ikinci asamada ise alinan bilgiler ile beyinde olan bilgiler anlamlandirmayi ve yorumlamayi gerceklestirir. Son olarak, birey bu bilgilerden hareketle kendi dusuncelerini ve duygularini dile aktarir. Bu surec zihin ve dil arasindaki dogrudan iliskiyi cok acik bir sekilde gostermektedir. Turkcenin donemsel kullanimlarinin gunumuzde ne sekilde yasadigi dilbilimciler tarafindan her zaman merak konusu olmustur. Yapilan bu calismayla Codex Cumanicus isimli eserden hareket...
Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, May 15, 2017
Sinop ilinin daglik ve engebeli fiziki yapisi cesitli yabani hayvanlarin barinmasina olanak sagla... more Sinop ilinin daglik ve engebeli fiziki yapisi cesitli yabani hayvanlarin barinmasina olanak saglarken ilin deniz kiyisinda yer almasi deniz hayvanlarinin taninmasini da saglamistir. Ayrica ihtiyac, beslenme ve ekonomik nedenlerle bolgede besi hayvanciligi gelismistir. Yore halkinin hayatinda onemli bir yeri olan bu hayvanlarin adlandirilmasi oldukca dikkat cekicidir. Bu calismada kendi saha derlemelerimiz ve yazili kaynaklardan tespit edilen 216 hayvan adi, turlerine gore tasnif edilerek ortaya konulmustur. Boylece Sinop ve yoresinde zengin bir cesitlilik gosteren hayvan adlarinin onemine dikkat cekilmek istenmistir.
Journal of International Social Research, 2016
Öz Sinop ve yöresinde elverişli ekolojik şartlara bağlı olarak zengin bir mantar kültürü gelişmiş... more Öz Sinop ve yöresinde elverişli ekolojik şartlara bağlı olarak zengin bir mantar kültürü gelişmiştir. Bu zenginliği besin ve ekonomik açıdan avantaja dönüştüren yöre halkı geçmişten günümüze bu mantarların adlandırılmasında ilgi çekici bir çeşitlilik ortaya koymuştur. Yörede yetişip yenebilen yaklaşık 25 mantar türü için 233 çeşit adlandırma tespit edilmiştir. Adlandırmanın bu kadar çeşitli olması Türkçenin nesne, eşya ve canlıları kavramlaştırmada ne denli başarılı olduğunu ve nesnelere farklı açılardan bakılabildiğini gözler önüne sermiştir. Çalışmamızda Sinop ve yöresine ait mantar adları ad bilimi açısından değerlendirilerek özelliklerine göre tasnif edilmiştir. Adlandırmada daha çok şekil, renk, tat, ses, koku, yetiştiği yer ve inanç gibi unsurların belirleyici olduğu görülmektedir: Beyaz ve tel tel göründüğü için, dedesakalı; tadı acı olduğu için, dılbıran; baharda guguk kuşunun öttüğü zaman yetiştiği için, guguk mantarı; her derde deva olduğuna inanıldığı için, derviş mantarı bu adlandırmalardan birkaçıdır.
The Journal of International Social Research, 2016
Öz Sinop; tarihi, coğrafi ve kültürel konumuyla geçmişten günümüze stratejik önem arz eden bir li... more Öz Sinop; tarihi, coğrafi ve kültürel konumuyla geçmişten günümüze stratejik önem arz eden bir liman şehrimizdir. İskân ve muhafaza edilmesi Türkler için ayrı bir önem taşımıştır. Bölgenin deniz taşımacılığındaki önemi ve geçiş yeri olması pek çok etnik unsuru barındırmasında etkili olmuştur. Ayrıca zorlu yüzey şekilleri, dış unsurlardan etkileşimini kısıtlamış ve zenginliğini korumasında etkin olmuştur. Son yıllarda Anadolu ağızlarına verilen önem artmış ve yapılan çalışmalar oldukça hız kazanmıştır. Ancak üzerinde araştırma ve inceleme yapılmayı bekleyen bir hayli yöre ağzı da mevcuttur. Bunun için çalışmamızda henüz kapsamlı bir akademik çalışma yapılmayan Sinop'un yerli ağız özellikleri hakkında bilgi vermeye çalıştık.
Conference Presentations by Ergün Acar
İnsanların günlük konuşma dilinde en çok kullandığı sözcükleri şahıs adları, yer adları, akrabalı... more İnsanların günlük konuşma dilinde en çok kullandığı sözcükleri şahıs adları, yer adları, akrabalık
adları (anne, baba, ağabey, abla), organ adları, sayı adları olarak sayabiliriz. Kullanım sıklığı
yoğun olan bu sözcükler dilbilimsel açıdan incelemeye daha elverişlidir. Bir sözcük ne kadar çok
kullanılırsa dil içinde o kadar işlenir ve işlev kazanır. Ayrıca diğer sözcüklere göre alam zenginliği
ve ad çeşitliliği artar, deyimler oluşturur, fonetik varyasyonu genişler.
Çalışmamızda Sinop’ta şahıs adı verme gelenekleri ile Sinop ağızlarında kullanım sıklığı öne
çıkan adlar üzerinde durduk. Bunların Sinop ve yöresinde hangi yollarla verildiği, adlandırmada
nelerin etkili olduğu ve Sinop ağızlarındaki kullanım biçimlerini örneklerle gösterdik.
Derlediğimiz adları tablo halinde yerleriyle beraber sıraladık.
Sinop Ağızlarında Arkaik Unsurlar Üzerine, 2015
Bulunduğu cağrafi konum itibariyle tarihimizde önemli bir yere sahip olan Sinop ilimiz bu özellik... more Bulunduğu cağrafi konum itibariyle tarihimizde önemli bir yere sahip olan Sinop ilimiz bu özellikleriyle eskiden beri önemli bir Türk yerleşim yeri olagelmiştir. İlin, oldukça yüksek ve zorlu fiziki şartları kültürel ögelerin muhafaza edilmesinde etkin bir rol oynamıştır. Bölgenin ağız özelliklerinde ele alınan ses, şekil ve sözcük incelemeleri bize oldukça arkaik dil özelliklerinin muhafaza edildiğini göstermiştir.
Sinop Mutfağında Kullanılan Araç ve Gereçler, 2023
Kış mevsiminin soğuk, dondurucu ve kasvetli havası insanları kapalı alanlara mahkûm etmiş ve onla... more Kış mevsiminin soğuk, dondurucu ve kasvetli havası insanları kapalı alanlara mahkûm etmiş ve onların ruh hâlini de karartmıştır. Fakat baharın gelişiyle canlanan tabiat insanları da coşturmuş ve onların bahara kavuşma coşkusu ve mutluluğu çeşitli ritüellerle kutlanmıştır. Sinop'ta bahara kavuşma ritüelleri Hıdırellez, nevruz, ede-göde, bolluk aşı, bereket duası gibi çeşitli merasimlerle kutlanmaktadır. Bu kutlamalarda Sinoplular bereketin artması için kurban keser, dua eder ve birlikte yemek yerler. Topraklarına ektikleri mahsul için yağmur duasına çıkarlar. Yine 6 Mayıs'ta Hızır ile İlyas'ın buluşmasından dolayı Hıdırellez bayramı yaparlar.
Bu çalışmamızda geçmişte Sinop kültüründe vaz geçilmez bir yer tutan imece kültürü incelenecektir... more Bu çalışmamızda geçmişte Sinop kültüründe vaz geçilmez bir yer tutan imece kültürü incelenecektir. Çalışmamızda imecenin Sinop'ta nasıl bir örgütlenme biçimi olduğu, çalışma yöntemi, sosyo-kültürel ve ekonomik bir yapı olarak nasıl icra edildiğine dair bilgiler ele alınmıştır. Sinop'ta sosyo-kültürel ve ekonomik hayat Sinop'un coğrafi konumu ve fiziki şartlarına bağlı olarak gelişmiştir. Buna göre fiziki şartlara ve coğrafi konumuna bakıldığında Batı Karadeniz'de yer alan Sinop'un kıyı kesimleri ılıman iç kesimleri ise karasal iklime sahiptir. Ayrıca genel olarak dağlık ve engebeli fiziki özelliklere sahiptir. Bu şartların sonucunda halk, kıyı kesimlerde balıkçılığa, iç kesimlerde ise tarım ve hayvancılığa dayalı bir geçim politikası benimsemiştir. Sinop'ta insanlar yapılması zor işleri yetiştirmek ve başarmak için karşılıklı yardımlaşma sistemi olan imeceyle çözmüştür. Sinop'ta imece önemli bir sosyo-kültürel kurum olmuştur.
Kitaplar by Ergün Acar
İDAM MAHKUMU-MEHMET SENAİ (Hazırlayan: Ergün ACAR), Paradigma Yayınları, 2024
Uploads
Papers by Ergün Acar
Conference Presentations by Ergün Acar
adları (anne, baba, ağabey, abla), organ adları, sayı adları olarak sayabiliriz. Kullanım sıklığı
yoğun olan bu sözcükler dilbilimsel açıdan incelemeye daha elverişlidir. Bir sözcük ne kadar çok
kullanılırsa dil içinde o kadar işlenir ve işlev kazanır. Ayrıca diğer sözcüklere göre alam zenginliği
ve ad çeşitliliği artar, deyimler oluşturur, fonetik varyasyonu genişler.
Çalışmamızda Sinop’ta şahıs adı verme gelenekleri ile Sinop ağızlarında kullanım sıklığı öne
çıkan adlar üzerinde durduk. Bunların Sinop ve yöresinde hangi yollarla verildiği, adlandırmada
nelerin etkili olduğu ve Sinop ağızlarındaki kullanım biçimlerini örneklerle gösterdik.
Derlediğimiz adları tablo halinde yerleriyle beraber sıraladık.
Kitaplar by Ergün Acar
adları (anne, baba, ağabey, abla), organ adları, sayı adları olarak sayabiliriz. Kullanım sıklığı
yoğun olan bu sözcükler dilbilimsel açıdan incelemeye daha elverişlidir. Bir sözcük ne kadar çok
kullanılırsa dil içinde o kadar işlenir ve işlev kazanır. Ayrıca diğer sözcüklere göre alam zenginliği
ve ad çeşitliliği artar, deyimler oluşturur, fonetik varyasyonu genişler.
Çalışmamızda Sinop’ta şahıs adı verme gelenekleri ile Sinop ağızlarında kullanım sıklığı öne
çıkan adlar üzerinde durduk. Bunların Sinop ve yöresinde hangi yollarla verildiği, adlandırmada
nelerin etkili olduğu ve Sinop ağızlarındaki kullanım biçimlerini örneklerle gösterdik.
Derlediğimiz adları tablo halinde yerleriyle beraber sıraladık.