Jump to content

හවුමේයා

විකිපීඩියා වෙතින්
The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.
136108 හවුමේයා 🝻
හබල් සේයාරුවක දැක්වෙන අයුරින්: හවුමේයා (මැද) සහ එහි චන්ද්‍රයන්; හවුමේයාට ඉහලින් Hiʻiaka සහ Namaka පහලින්.
සොයාගැනීම සහ නිලනාමය
සොයාගත් තැනැත්තේ
සොයාගත් දිනය
  • December 28, 2004 (Brown)
  • July 27, 2005 (Ortiz)
නිලනාමයන්
ශබ්දනැගීම/haʊˈmeɪ.ə,_ˌhɑːuːʔ/[nb 1]
නම් කෙරුණේHaumea
විකල්ප නම්2003 EL61
සුළු ග්‍රහ වර්ගය
විශේෂණයHaumean[7]
කක්ෂීය ලක්ෂණ[10]
කාලාරම්භය 17 December 2020 (JD 2459200.5)
විහේලිකය51.585 AU (7.7170 Tm)
අපහේලිකය34.647 AU (5.1831 Tm)
අඩ-මහා අක්ෂය43.116 AU (6.4501 Tm)
උත්කේන්ද්‍රියතාවය0.19642
කක්ෂීය කාලාවර්තය283.12 yr (103,410 days)[8]
සාමාන්‍යය කක්ෂීය වේගය4.531 km/s[තහවුරු කර නොමැත]
මධ්‍යන්‍යය විෂමතාවය218.205°
ආනතිය28.2137°
ආරෝහණ මංසලෙහි දේශාංශකය122.167°
පරිතාරාන්තිකයේ වේලාව≈ 1 June 2133[9]
±2 days
පරිතාරාන්තිකයේ විස්තාරය239.041°
චන්ද්‍රිකා2 (Hiʻiaka and Namaka) and ring
භෞතික ගුණාංග
මාන
  • ≈ 2,100 × 1,680 × 1,074 km[nb 2][11]
  • 2,322±60 × 1,704±8 × 1,026±32 km[nb 3][12]
මධ්‍යන්‍යය අරය
මතුපිට පෘෂ්ඨීය වර්ගඵලය≈ 8.14×106 km2[nb 2][13]
පරිමාව≈ 1.98×109 km3[nb 2][14]
0.0018 Earths
ස්කන්ධය(4.006±0.040)×1021 kg[15]
0.00066 Earths
මධ්‍යන්‍යය ඝණත්වය
  • ≈ 2.018 g/cm3[nb 2]
  • 1.885±0.080 g/cm3 to 1.757 g/cm3[nb 4]
නිරක්ෂීය පෘෂ්ඨීය ගුරුත්වය≈ 0.243  m/s2
නිරක්ෂීය මිදුම් ප්‍රවේගය≈ 0.713  km/s
නක්ෂත්‍ර භ්‍රමණ කාලාවර්තය3.915341±0.000005 h[16]
(0.163139208 d)
උත්තර ධ්‍රැවය විෂුවදංශය282.6°±1.1°[17]
උත්තර ධ්‍රැවය ක්‍රාන්තිය−13.0°±1.3° or −11.8°±1.2°[17]
ජ්‍යාමතික ප්‍රභානුපාතය
උෂ්ණත්වය< 50 K[18]
වර්ණාවලී වර්ගය
දෘශ්‍ය විශාලත්වය17.3 (opposition)[21][22]
නිරපේක්ෂ විශාලත්වය (H)0.2 [8] · 0.428±0.011 (V) [16]

හවුමේයා (ඉංග්‍රීසි:  Haumea, සංකේතය: 🝻),[23] සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයට අයත් වාමන ග්‍රහලෝකයකි.

සටහන්

  1. ^ how-MAY-ə, with three syllables according to the English pronunciation in Hawaii,[4] or HAH-oo-MAY-ə with four syllables according to Brown's students.[5][6]
  2. ^ a b c d e f Best fit physical model assuming hydrostatic equilibrium for Haumea.[11]
  3. ^ Occultation-derived model based on the assumption Haumea's ring does not contribute to its total brightness.[12]
  4. ^ a b Occultation-derived model based on the upper-limit assumption that Haumea's ring contributes 5% to its total brightness.[12]

මූලාශ්‍ර

  1. ^ "MPEC 2010-H75 : DISTANT MINOR PLANETS (2010 MAY 14.0 TT)" (2006 provisional Cubewano listing). Minor Planet Center. 2010-04-10. සම්ප්‍රවේශය 2010-07-02. {{cite web}}: External link in |format= (help)
  2. ^ Marc W. Buie (2008-06-25). "Orbit Fit and Astrometric record for 136108". Southwest Research Institute (Space Science Department). 2011-05-18 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2008-10-02.
  3. ^ Ragozzine, D.; Brown, M. E. (2007). "Candidate Members and Age Estimate of the Family of Kuiper Belt Object 2003 EL61". Astronomical Journal. 134 (6): 2160–2167. arXiv:0709.0328. Bibcode:2007AJ....134.2160R. doi:10.1086/522334. S2CID 8387493.
  4. ^ New dwarf planet named for Hawaiian goddess සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2015-12-08 at the Wayback Machine (HeraldNet, September 19, 2008)
  5. ^ "Archived copy". 2009-01-06 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2009-02-14.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  6. ^ "365 Days of Astronomy". 2012-02-20 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2009-04-11.
  7. ^ E.g. Giovanni Vulpetti (2013) Fast Solar Sailing, p. 333.
  8. ^ a b "Jet Propulsion Laboratory Small-Body Database Browser: 136108 Haumea (2003 EL61)" (2019-08-26 last obs). NASA's Jet Propulsion Laboratory. සම්ප්‍රවේශය 2020-02-20.
  9. ^ "Horizons Batch for Haumea at perihelion around 1 June 2133". JPL Horizons (Perihelion occurs when rdot flips from negative to positive. The JPL SBDB generically (incorrectly) lists an unperturbed two-body perihelion date in 2132). Jet Propulsion Laboratory. සම්ප්‍රවේශය 13 September 2021.
  10. ^ "(136108) Haumea = 2003 EL61". Minor Planet Center. International Astronomical Union. සම්ප්‍රවේශය 14 March 2021.
  11. ^ a b Dunham, E. T.; Desch, S. J.; Probst, L. (April 2019). "Haumea's Shape, Composition, and Internal Structure". The Astrophysical Journal. 877 (1): 11. arXiv:1904.00522. Bibcode:2019ApJ...877...41D. doi:10.3847/1538-4357/ab13b3. S2CID 90262114.
  12. ^ a b c d Ortiz, J. L.; Santos-Sanz, P.; Sicardy, B.; Benedetti-Rossi, G.; Bérard, D.; Morales, N.; et al. (2017). "The size, shape, density and ring of the dwarf planet Haumea from a stellar occultation" (PDF). Nature. 550 (7675): 219–223. arXiv:2006.03113. Bibcode:2017Natur.550..219O. doi:10.1038/nature24051. hdl:10045/70230. PMID 29022593. S2CID 205260767.
  13. ^ "Ellipsoid surface area: 8.13712×10^6 km2". wolframalpha.com. 20 December 2019.
  14. ^ "Ellipsoid volume: 1.98395×10^9 km3". wolframalpha.com. 20 December 2019.
  15. ^ Ragozzine, D.; Brown, M. E. (2009). "Orbits and Masses of the Satellites of the Dwarf Planet Haumea = 2003 EL61". The Astronomical Journal. 137 (6): 4766–4776. arXiv:0903.4213. Bibcode:2009AJ....137.4766R. doi:10.1088/0004-6256/137/6/4766. S2CID 15310444.
  16. ^ a b Santos-Sanz, P.; Lellouch, E.; Groussin, O.; Lacerda, P.; Muller, T. G.; Ortiz, J. L.; Kiss, C.; Vilenius, E.; Stansberry, J.; Duffard, R.; Fornasier, S.; Jorda, L.; Thirouin, A. (August 2017). ""TNOs are Cool": A survey of the trans-Neptunian region XII. Thermal light curves of Haumea, 2003 VS2 and 2003 AZ84 with Herschel/PACS". Astronomy & Astrophysics. 604 (A95): 19. arXiv:1705.09117. Bibcode:2017A&A...604A..95S. doi:10.1051/0004-6361/201630354. S2CID 119489622.
  17. ^ a b Kondratyev, B. P.; Kornoukhov, V. S. (August 2018). "Determination of the body of the dwarf planet Haumea from observations of a stellar occultation and photometry data". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 478 (3): 3159–3176. Bibcode:2018MNRAS.478.3159K. doi:10.1093/mnras/sty1321.
  18. ^ Chadwick A. Trujillo; Michael E. Brown; Kristina Barkume; Emily Shaller; David L. Rabinowitz (2007). "The Surface of 2003 EL61 in the Near Infrared". Astrophysical Journal. 655 (2): 1172–1178. arXiv:astro-ph/0601618. Bibcode:2007ApJ...655.1172T. doi:10.1086/509861. S2CID 118938812.
  19. ^ Snodgrass, C.; Carry, B.; Dumas, C.; Hainaut, O. (February 2010). "Characterisation of candidate members of (136108) Haumea's family". Astronomy and Astrophysics. 511: A72. arXiv:0912.3171. Bibcode:2010A&A...511A..72S. doi:10.1051/0004-6361/200913031. S2CID 62880843.
  20. ^ Rabinowitz, D. L.; Schaefer, Bradley E.; Schaefer, Martha; Tourtellotte, Suzanne W. (2008). "The Youthful Appearance of the 2003 EL61 Collisional Family". The Astronomical Journal. 136 (4): 1502–1509. arXiv:0804.2864. Bibcode:2008AJ....136.1502R. doi:10.1088/0004-6256/136/4/1502. S2CID 117167835.
  21. ^ "AstDys (136108) Haumea Ephemerides". Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. 2011-06-29 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2009-03-19.
  22. ^ "HORIZONS Web-Interface". NASA Jet Propulsion Laboratory Solar System Dynamics. සම්ප්‍රවේශය 2008-07-02.
  23. ^ JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. සම්ප්‍රවේශය 2022-01-19.

භාහිර සබැඳි

  • හවුමේයා හා සබැඳි මාධ්‍ය විකිමාධ්‍ය කොමන්ස් හි ඇත
Stub icon

සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය පිළිබඳ මෙම ලිපිය තවමත් අංකුර ලිපියකි. විකිපීඩියාවට උදවුවක් ලෙසින් ඔබ හට එය විහිදුවාලිය හැක.

"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=හවුමේයා&oldid=545645" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි