Rajac (Negotin)

Za ostale upotrebe, v. Rajac (razvrstavanje).

Rajac je naselje u Srbiji u opštini Negotin u Borskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 436 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 599 stanovnika).

Rajac
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Borski
Opština	Negotin
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	436
Gustina stanovništva	33,77 st./km²
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	80 m
Površina	12,91 km²
Rajac Rajac (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	19314
Pozivni broj	019
Registarska oznaka	NG

Rajac je vinogradarsko ratarsko-stočarsko seosko naselje zbijenog tipa udaljeno 22 km južno od Negotina. Smešteno je na prosečno 80 metara nadmorske visine, na levoj dolinskoj strani Timoka, desne pritoke Dunava. Severna geografska širina naselja je od 44° 05’ 19”, istočna geografska dužina 22° 33’ 32”, a površina atara 1.291 hektar. Od Negotina se do ovog naselja može stići direktnim asfaltnim putem preko Veljkova i Rogljeva.

Geografske odlike

Spada u stara srpska naselja (raseljena, pa kasnije obnovljena). Pominje su u vreme turske vladavine (kao naselje Orašac) 1530/31. godine sa 40 - 50 kuća i godine 1586. sa 18 kuća. Kasnije se pominje kao „pusto naselje“ Rajaz (na Langerovoj karti početkom 18. veka), a potom i kao naseljeno mesto. Godine 1846. imalo je 135 kuća, a 1866. – 207 kuća. Današnje naselje objedinjuje dve odvojene fizionomske celine: Rajac (Selo) glavni deo naselja sa četiri „male“ (Gornja, Mišićeva, Sampletska i Kamenjarska) i Pivnice (Rajačke pivnice, sezonsko naselje gde se prerađuje grožđe i drži vino i rakija) 2 km severno od centra naselja (sada značajan spomenički kompleks — etno-park).

Crkva Vaznesenja Gospodnjeg

U samom naselju su izmeću dva svetska rata živele sledeće familije: Slavkovci (slava Ćirilo i Metodije), Sampleti, Birovići, Kostići, Vidići, Kačari, Milići ili Pajkići (slava sv. Nikola), Miškovci sa Bankovcima (slava Đurđevdan), Rajkovčići, Dačići, Pujkići, Mišići i Perići (slava sv. Vrač), Lilkići, Ivići, Matići, Rašići, Piplići (slava sv. Vrač), Rajkovčići (slava sv. Jovan), Metrovići, Pajići i Matići (slava sv. Jovan), Savići, Babići i Takići (slava Đurđevdan), Zlatkovići (slava sv. Nikola), Ružići i Stanojkići (slava sv. Arhanđeo), Đukići (slava sv. Jovan), Đorići, Jagodići (Jankići, Jocići i Stanići), Miljkovci ili Zdravkovkovići (slava sv. Nikola), Gijoši, Cojkinci, Rančići, Drndarevići, Jaglikići ili Stojčići (slava sv. Nikola), Nedeljkovići i Čorbići (slava Vidovdan), Gadići ili Bosići (slava sv. Jovan), Galići i Jonovići (slava sv. Paraskeva), Atanaskovići (Brkići) i Jeremići (slava sv. Jovan), Stanisavljevići (slava sv. Jovan), Milovanovići (slava sv. Vasilije), Stevanovići i Žikići (slava sv. Petka), Popići (slava sv. Petka), Milosavljevići (slava sv. Trifun), Marinovci (slava sv. Jovan) i Njikulovići (slava sv. Paraskeva). Zavetina naselja je Sveta Trojica.

Pravoslavni hram Vaznesenja Gospodnjeg, čiji dan je i crkvena slava, podignut je 1870. godine.

Osnovna škola u naselju je počela sa radom 1866. godine. Školske 2006/2007. godine je imala 130 učenika. Zemljoradnička zadruga u Rajcu je osnovana 1898. godine (obnovljena 1947. godine kao Zemljoradnička vinogradarska nabavno-prodajna zadruga, a kasnijim promenama kao opšta zemljoradnička zadruga „Vino“ Rajac). Danas radi samostalno pod nazivom Zemljoradnička zadruga „Rajačke pivnice“. Seljačka radna zadruga „Momčilo Ranković“ u Rajcu je radila od 1947. do 1955. godine (prestala sa radom odlukom skupštine zadrugara). Električnu rasvetu Rajac dobija 1948. godine, Dom kulture 1962. godine, seoski vodovod 1978, asfaltni put 1980, a telefonske veze sa svetom 1985. godine.

Rajačke pivnice

Demografija

Stanovništvo Rajca je srpsko starosedelačko i doseljeno. Godine 1921. godine Rajac je imao 327 kuća i 1.512 stanovnika, 1948. - 331 kuću i 1.447 stanovnika, a 2002. godine 339 kuća. U inostranstvu iz ovog naselja 2007. godine radi 21 stanovnik (Nemačka, Švedska, Austrija).

U naselju Rajac živi 395 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 56,5 godina (53,7 kod muškaraca i 58,7 kod žena). U naselju ima 194 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,22.

Ovo naselje je skoro potpuno naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u svim posleratnim popisima primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1447 1953. 1431 1961. 1341 1971. 1055 1981. 776 1991. 599 575 2002. 449 436

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			413	94.72%
Rumuni			5	1.14%
Hrvati			3	0.68%
Vlasi			3	0.68%
Crnogorci			1	0.22%
Nemci			1	0.22%
Makedonci			1	0.22%
Jugosloveni			1	0.22%
nepoznato			6	1.37%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	0			0
80+	10			42
75-79	14			21
70-74	22			37
65-69	25			22
60-64	21			31
55-59	10			11
50-54	17			13
45-49	15			10
40-44	10			6
35-39	7			10
30-34	7			4
25-29	2			10
20-24	6			8
15-19	6			6
10-14	9			10
5-9	4			4
0-4	3			3
prosek	53.7			58.7

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 331 343 337 308 285 249 194

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 69 69 22 22 7 2 1 2 - - 2.22

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 172 30 117 17 8 - 231

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 19 115 82 15 -

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	51	15	-	-	7	-	6	4	-	8
Ženski	33	20	-	-	1	-	2	3	2	-
Oba	84	35	-	-	8	-	8	7	2	8
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	-	3	4	-	1	-	-	3
Ženski	-	-	-	2	2	-	-	-	1
Oba	-	-	3	6	2	1	-	-	4

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Rajačke pivnice Kompletan vodič kroz Srbiju
• Plan naselja na mapi (Mapquest)