1606
- Ovo je članak o godini 1606.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1570-e 1580-e 1590-e – 1600-e – 1610-e 1620-e 1630-e |
| Godine: | 1603 1604 1605 – 1606 – 1607 1608 1609 |
| Gregorijanski | 1606. (MDCVI) |
| Ab urbe condita | 2359. |
| Islamski | 1014–1015. |
| Iranski | 984–985. |
| Hebrejski | 5366–5367. |
| Bizantski | 7114–7115. |
| Koptski | 1322–1323. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1661–1662. |
| • Shaka Samvat | 1528–1529. |
| • Kali Yuga | 4707–4708. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4242–4243. |
| • 60 godina | Yang Vatra Konj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11606. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1606 (MDCVI) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- 10. 1. - Leonardo Donato je novi mletački dužd (do 1612), ubrzo nakon izbora, na poticaj Paola Sarpija, odbacuje papin protest zbog nepoštovanja svešteničkog imuniteta.
- 15. 1. - Primirje u ratu Stefana Bočkaja i Habsburga.
- 31. 1. - Guy Fawkes pogubljen u Londonu zbog Barutne zavere.
- 26. 2. - Holanđanin Willem Janszoon je prvi Evropljanin koji se iskrcao u Australiji.
- mart, početkom - Uskoci pod Ivanom Vlatkovićem uzeli bogat plen na Neretvi[1].
- 10. 3. - U bici kod Gola poginuli etiopski car Jakob i koptski arhiepiskop Abuna Petros II, novi car je Susenios I (do 1632).
- 10. 4. - Hrvatski sabor u Gradcu: razmatranje predloženog mira sa Bočkajem (protive se slobodi vjeroispovjedi), zahtjev za povratkom punovlasti bana od Drave do Jadrana, žalbe na krađe i razbojstva "Vlaha"; ban Ivan II. Drašković se odriče titule[2].
- 10. 4. - Ustanovljena engleska Virginia Company radi osnivanja kolonija u Severnoj Americi.
- 12. 4. - Usvojena prva savezna zastava Škotske i Engleske (
). - april - Venecijanski interdikt: papa Pavao V. ekskomunicirao čitavo stanovništvo - ali mletačke vlasti naređuju svećenicima da održavaju službe; jezuiti napustili Veneciju do 1655.
- maj - Pedro Fernandes de Queirós je tokom potrage za zamišljenom Južnom zemljom otkrio Nove Hebride.
- 17. 5. - Vreme nevolja: Lažni Dimitrije ubijen u pobuni pristalica Vasilija Šujskog, koji postaje car Vasilije IV. - vlada do 1610. uz slab autoritet.
- maj/jun - Guru Hargobind postaje šesti guru Sika nakon pogubljenja njegovog oca Guru Arjana.
- 23. 6. - Bečki mir: Stefan Bočkaj i nadvojvoda Matija dogovorili ustavna i verska prava u Erdelju i Kraljevskoj Ugarskoj (ukinut 22. članak iz 1604.[3]), Bočkaj priznat za kneza.
- 18. 8. - Holandsko-portugalski rat, portugalska pobeda kod rta Rachado (Portugalska Malaka).
- avgust? - Španci na čelu sa markizom od Santa Cruza napali Drač.
- septembar - Ustanak Ivana Bolotnjikova u Rusiji.
- oktobar - Luís Vaz de Torres prvi Evropljanin koji je prošao kroz Torresov prolaz.
- 11. 11. - Dugi rat (1593-1606): Žitvatoročki mir (Mir na ušću reke Žitave) između Habsburške monarhije i Osmanskog carstva: kraj habsburškog danka Turcima uvedenog 1547, Erdelj ostaje nezavisan; car i sultan prvi put imaju jednak status u ugovoru[4].
- novembar, sredinom - Uskoci napali neki varoš na turskoj teritoriji ali izgubili 58 ljudi.
- 9. 12. - Posle manje od pola godine pogubljen veliki vezir Derviš Mehmed-paša Bošnjak, sledi mu Kujudžu Murat-paša, takođe iz Bosne (do 1611).
- 26. 12. - Prvo poznato izvođenje Šekspirovog "Kralja Lira".
- 29. 12. - Umro Stefan Bočkaj, za njegovu smrt okrivljen i ubijen Mihály Káthay.
- Mlečani posle tri godine vratili Lastovo Dubrovniku.
- Isusovci osnovali rezidenciju u Zagrebu.
- Novski Turci opustošili Dubu Konavosku, hercegovački sandžak-beg se spušta u Sutorinu[5].
- Jelengrad kod Podgarića i Čazma oslobođeni od Turaka prema Žitvatoročkom miru.
- Kuga u Požegi[6].
- Franjevac Dominik Andrijašević i kaluđer Damjan Ljubibratić kao i bosanski plemići Nikola Drašković i Petar Brajković na carskim dvorovima u Gracu i Pragu traže pomoć u ime vojvode Grdana odn. patrijarha Jovana[7]. Andrijašević i Ljubibratić zaključili u Madridu sa španskim kraljem dogovor o ustanku Srba i Albanaca, vojvoda Grdan poslao pismo u Napulj gde se prave planovi protiv Turaka; nade se polažu i u savojskog vojvodu Karla Emanuela I[8].
- Kontakti između uskoka i Španije, planovi da Španci preuzmu Senj ili zauzmu Klis sa uskocima[9].
- Žigmund Rakoci dao Savi I Brankoviću teviško vladičanstvo u Erdelju[10].
- Raja iz ohridskog kadiluka napušta sela zbog zelenašenja - sultan naređuje da se ne sme uzimati više od 15% kamate a zajmove smeju dati samo vakufi a ne pojedinci (simptom "prodiranja trgovačko-lihvarskog kapitala u seosku privredu")[11].
- Živopisan manastir Piva.
- Možda napisan Šekspirov Macbeth.
- Objavljeno kriptografsko delo Steganographia Johannesa Trithemiusa (napisano oko 1499.).
- 6. 6. - Pierre Corneille, francuski književnik († 1684)
- 15. 7. - Rembrandt van Rijn, nizozemski barokni slikar († 1669)
- 22. 9. - Li Zicheng, kineski pobunjenik i car († 1645?)
- ? - Džore Palmotić, pjesnik i dramatičar († 1675)
- 10. 3. - Jakob, etiopski car
- 23. 3. - Justus Lipsius, humanista (* 1547)
- 17. 5. - Lažni Dimitrije I, ruski pretendent (* 1581)
- 30. 5. - Guru Arjan, peti guru Sika (* 1563)
- decembar - Džudar-paša, marokanski vojskovođa
- Literatura
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959