Natrijum jodid
Natrijum jodid je jedinjenje natrijuma i joda. Kad je u obliku bele kristalne soli, formula ovoj jedinjenja je NaI. Koristi se za dokazivanje jonizirajućeg zračenja, za suzbijanje poremećaja nedostataka joda, te za proizvodnju jodidnih alkana koji se koriste u Finkelsteinovoj reakciji.
| Natrijum jodid | |||
|---|---|---|---|
 |
 | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 7681-82-5  , 13517-06-1 (dihydrate) | ||
| PubChem[1][2] | 5238 | ||
| ChemSpider[3] | 5048
| ||
| UNII | F5WR8N145C
| ||
| ChEBI | 33167 | ||
| ChEMBL[4] | CHEMBL1644695
| ||
| RTECS registarski broj toksičnosti | WB6475000 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | NaI | ||
| Molarna masa | 149.894 g/mol | ||
| Agregatno stanje | beli prah | ||
| Gustina | 3.67 g/cm3 | ||
| Tačka topljenja |
661 °C, 934 K, 1222 °F | ||
| Tačka ključanja |
1304 °C, 1577 K, 2379 °F | ||
| Rastvorljivost u vodi | 178.8 g/100 mL (20 °C) 184 g/100 mL (25 °C) 294 g/100 mL (70 °C) | ||
| Rastvorljivost | rastvoran u etanolu i acetonu | ||
| Struktura | |||
| Geometrija molekula | Oktaedralna | ||
| Opasnost | |||
| Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | ICSC 1009 | ||
| EU-indeks | Noje na listi | ||
| Opasnost u toku rada | Iritant, može da uzrokuje oštećenje fetusa | ||
| Tačka paljenja | ne-zapaljiv | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Drugi anjoni | Natrijum fluorid Natrijum hlorid Natrijum bromid | ||
| Drugi katjoni | Litijum jodid Kalijum jodid Rubidijum jodid Cezijum jodid | ||
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Osobine
urediRastvorljivost[5]
| Rastvarač | Rastvorljivost NaI izražena u g NaI /100 g rastvarača pri 25 °C |
|---|---|
| Voda | 184 |
| Amonijak | 162 |
| Sumpor dioksid (tekući) | 15 |
| Metanol | 62,5 - 83,0 |
| Mravlja kiselina | 61,8 |
| Acetonitril | 24,9 |
| Formamid | 57-85 |
| Acetamid | 32,3 |
| Dimetilformamid | 3,7 - 6,4 |
Upotreba
urediNatrijum jodid je najčešće korišten za tretman i prevenciju nedostatka joda u organizmu. Takođe se koristi u polimernoj lančanoj reakciji te (u otopini acetona) u Finkelsteinovoj reakciji, za konverziju alkilnih hlorida u alkilne jodide. Ovo se temelji na nerastvorljivosti natrijum hlorida (kuhinjske soli) u acetonu:
- R-Cl + NaI → R-I + NaCl
Kristali natrijum jodida u smjesi sa talijumom, kada se nađu pod uticajem ionizirajućeg zračenja, emituju fotone te se zbog tog koriste u detektorima zračenja, nuklearnoj medicini, geofizici, nuklearnoj fizici i sl. Pri ovoj upotrebi nije važno da li su kristali natrijum jodida pojedinačni ili kao polikristali.
Spoljašnje veze
uredi- Upotreba natrijum jodida u medicini Arhivirano 2006-01-11 na Wayback Machine-u
- Natrijum jodid u MSDS bazi podataka Arhivirano 2007-10-27 na Wayback Machine-u
Literatura
uredi- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ Gaulton A, Bellis LJ, Bento AP, Chambers J, Davies M, Hersey A, Light Y, McGlinchey S, Michalovich D, Al-Lazikani B, Overington JP. (2012). „ChEMBL: a large-scale bioactivity database for drug discovery”. Nucleic Acids Res 40 (Database issue): D1100-7. DOI:10.1093/nar/gkr777. PMID 21948594.
- ↑ J. Burgess (1978). Metal Ions in Solution. New York City: Ellis Horwood. ISBN 0-85312-027-7.