Chełmno
Chełmno (njemački: Culm ili Kulm) je grad od 19,510 stanovnika[2] u sredini Poljske u Kujavsko-pomeranskom vojvodstvu.
Chełmno
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 53°20′N 18°25′E / 53.333°N 18.417°E | |
| Država |  Poljska
|
| Vojvodstvo | Kujavsko-pomeransko |
| Grad sa pravom povjata | |
| Gradska prava | 1233.[1] |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Artur Mikiewicz |
| Površina | |
| - Ukupna | 13.56 km²[2] |
| Visina | 75[2] |
| Stanovništvo (2019.) | |
| - Grad | 19,510[2] |
| - Gustoća | 1,439 stan. / km²[2] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 86-200[2] |
| Pozivni broj | +48 22 |
| Karta | |
  Chełmno Pozicija Chełmna u Poljskoj | |
Geografske karakteristike
urediChełmno se nalazi na ušću riječice Frybe u Vislu[1], udaljen 40 km sjeverno od Toruńa i 30 km zapadno od Grudziądza. Historijski centar grada leži na brdašcu, udaljenom 1,5 km od Visle. Chełmno je uz Toruń najstariji grad u tom dijelu zemlje.
Historija
uredi
Chełmno je prvi put dokumentiran 1065. kao naselje na brdu Culmen. Prusi su 1216. razorili taj Chełmno.[3]
Negdje između 1228. - 1230. poljski vojvoda Konrad Mazovski pozvao je u taj kraj Teutonske viteze da mu brane granice od paganskih Prusa.[3] Teutonski viteški red podigao je 1232. novi zamak na brdašcu, pored kog je niklo naselje, nukleus današnjeg grada.[3] Chełmno je postao jedno od teutonskih glavnih fortifikacija i sjedišta njihove vojske. Teutonci su mu 1233. dodjelili relativno liberalna gradska prava (nalik na Magdeburško pravo). Chełmnsko pravo je kasnije postalo model po kojem je preko 200 gradova osnovano.[3] Nešto kasnije - 1243., osnovana je i biskupija Chełmno [3]
Polovicom 13. vijeka, grad je preseljen na današnju lokaciju. Period od 13 -14. vijeka bio je vrijeme velikog procvata grada, koji je prosperirao na trgovini.[3]
Tokom 14. vijeka Chełmno je bio član Hanze, moćne trgovačke gilde koja je kontrolirala trgovinu po Baltiku.[1] Nakon slabljenja Teutonskog viteškog reda grad je 1466, vraćen u okrilje Kraljevine Poljske.
Od 1772. pa sve do 1920. bio je dio Kraljevine Pruske, odnosno Njemačkog Carstva, a nakon plebiscita održanog 1920. postao je dio obnovljene Poljske Republike.[1]
Na samom početku Drugog svjetskog rata za Invazije Poljske, jedinice Wehrmachta pobile su oko 5.000 ljudi u gradu i okolici.[1]
Od 1772. do 1975. bio je regionalni administrativni centar, a od 1999. je sjedište povjata.[1]
Danas je Chelmno industrijski grad sa tvornicom dijelova za poljoprivredne mašine, i tvornicama namještaja, odjeće i prehrambenih proizvoda.[1]
Kao grad sa još uvjek dobro očuvanom historijskom jezgrom, još uvijek ima bedeme sa tornjevima i gradska vrata (14. -15. vijek), pet starih crkava i kasno renesansu vijećnicu, Chelmno je i popularna turistička destinacija.[1]
Pobratimski gradovi
urediChełmno ima ugovore o partnerstvu sa slijedećim gradovima;[4]
Hann. Münden Njemačka (od 1992.)
Letovice Češka (od 2012.)
Kaniv Rusija (od 2016.)
Falkirk Ujedinjeno Kraljevstvo (od 2017.)
Izvori
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 „Chelmno” (poljski). Encyklopedia PWN. Pristupljeno 5.05. 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 „Poland: Kujawskopomorskie” (engleski). City population. Pristupljeno 4.05. 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 „Zarys Dziejow” (poljski). Chełmno. Pristupljeno 5.05. 2021.
- ↑ „Miasta Partnerskie” (poljski). Chełmno. Pristupljeno 4.05. 2021.
