Arsam
- Ovaj članak govori o perzijskom kralju Arsamu, za istoimenog egipatskog satrapa vidi članak: Arsam (princ)
Arsam (staroperz. Aršāma[2][3]; „onaj koji ima snagu heroja“[4], grč. Ἀρσάμης, perz. ارشام[5]) bio je kralj Parsumaša (Farsa; „Perzije“), odnosno jedne od tadašnje dvije perzijske kraljevine (druga je bila Anšan) koje su prethodile stvaranju Ahemenidske Perzijske Monarhije.
| Arsam | |
|---|---|
| Kralj Perzije | |
| Vladavina | cca 575. - 559. pne. (cca 16 godina) |
| Krunidba | cca 575. pne. |
| Prethodnik | Arijaramn |
| Nasljednik | Kir Veliki |
| Djeca | Histasp, Farnak I., itd. |
| Puno ime | |
| Arijamn od Perzije | |
| Dinastija | Ahemenidi |
| Otac | Arijaramn |
| Rođenje | ? |
| Smrt | cca 520. pne.[1] |
Obitelj
urediArsam je bio sin Arijaramna, te otac Histaspa (satrapa Partije) i Farnaka I.. Prema dostupnim povijesnim izvorima, doživio je duboku starost odnosno krunidbu svog unuka Darija Velikog, za vrijeme čije vladavine je i umro. U svakom slučaju, pretpostavlja se kako je riječ o jednom od najstarijih vladara u to doba, jer je vjerojatno umro u 90-im godinama svog života.
Historijski izvori
urediGodine 1945. u iranskom gradu Hamadanu (pokraj drevne Ekbatane) pronađene su dvije zlatne pločice na staroperzijskom jeziku koje spominju Arsama i njegovog oca Arijaramna, no pouzdanost tih historijskih zapisa je upitna budući kako oni nisu pronađeni pod kontroliranim arheološkim istraživanjima[6]. Drugi historijski izvor su Behistunski natpisi Darija Velikog koji spominje kako mu je prethodilo osam ahemenidskih kraljeva, što uključuje i Arsama.
Značaj
urediNakon desetljeća i pol vladavine, Arsam je svoju krunu predao drugom kralju iz ahemenidske dinastije, Kiru Velikom. Ovo ujedinjenje dvaju perzijskih kraljevstva Parsumaša i Anšana označilo je početak stvaranju moćne Ahemenidske Perzijske Monarhije.
Popularna kultura
urediPrema drevnom vladaru Arsamu nazvan je heavy metal bend „Arsames“[7] iz Irana, čiji tekstovi najčešće govore o drevnom imperiju; npr. pjesme Cyrus The Great, The Gates of Persia i Immortal Identity.
Veze
uredi| Prethodnik: | Kralj Perzije (cca 575. - 559. pne.) |
Nasljednik: |
| Arijaramn (cca 640. - cca 575. pne.) |
Kir Veliki (cca 559. - 530. pne.) |
Izvori
uredi- ↑ Arsam (Livius.org)
- ↑ Akbarzadeh (2006.), str. 56.
- ↑ Kent (2005.), str. 393.
- ↑ Shahbazi (1987.)
- ↑ Kent (2005.), str. 392.
- ↑ M. Brosius: Persian Empire From Cyrus I to Artaxerxes I, 2005.
- ↑ „Arsames.net”. Arhivirano iz originala na datum 2012-02-10. Pristupljeno 2010-03-11.
Vanjske veze
uredi- D. Akbarzadeh, A. Yahyanezhad: „Behistunski natpisi“ (staroperzijski tekstovi); Khaneye-Farhikhtagan-e Honarhaye Sonati, 2006., perzijski jezik
- Ronald Grubb Kent: „Staroperzijski jezik: gramatika, pravopis, rječnik“
- Arsam (Arsames), Livius.org
- A. Sh. Shahbazi: „Arsam“ (enciklopedija Iranica) Arhivirano 2007-10-06 na Wayback Machine-u